Дәлелді тәжірибенің дамуы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 132 бет
Таңдаулыға:

«Бекітемін»

Әдістемелік бөлім меңгерушісі

С. С Жундабекова

«» 2021 ж.

«Бекітемін»

20ж.

ДӘРІС КЕШЕНІ

«Мейіргер ісіндегі зерттеулерді жоспарлау және жүргізу принциптері»

Мамандық 091 0100 «Мейіргер ісі»

Біліктілік 5АВ0910101 «Мейіргер ісінің қолданбалы бакалавры

Курс: I

Семестр: І

Бақылау түрі: емтихан

Барлық сағат/кредит KZ көлемі 48/2

Аудиторлық -48

Қызылорда, 2021 ж.

Мамандық бойынша жұмыс оқу бағдарламасы негізінде

Пәннің/модульдің дәріс кешенін құрастырылып

Саим Ләйлә Нұрланқызы

(аты - жөні, ғылыми дәрежесі, ғылыми атағы)

"___ " 20 . . . ж., хаттама №

ЦӘБ мәжілісінде қарастырылып бекітуге ұсынылды

ЦӘБ төрайымы

(қолы) ( аты-жөні )

№1 тақырып. Мейіргерлік зерттеу процесінің қадамдары

Мақсаты. Мейіргерлік зерттеу процесінің қадамдарын меңгерту

Дәріс тезистері.

Медбикелік зерттеу процесінің қадамдары

1 қадам . Проблеманы анықтау.

Алғашқы қадамда сіз зерттегіңіз келген проблемалық аймақты таңдайсыз. Сізді қызықтыратын тақырып бойынша қолжетімді ақпарат табу өте қиын. Ал зерттеу жұмысының соңғы мақсаты - дәлелді мәліметтер негізінде клиникалық практикада интеграцияланатын білім беру. Проблеманы анықтау үшін ауқымды тақырып таңдап, сосын оны біртіндеп сығып, сұрақ түріне айналдырып және зерттеу процесіне алып келуге болады.

Ғылыми зерттеу мәселенің/мәселенің/идеяның шешімін табу процесіне негізделген. Бұл процестің негізгі қадамдары қандай?

Неден бастау керек?:

Жауап/шешім/қосымша зерттеуді қажет ететін сұрақ / проблема/ идеяны тұжырымдаңыз.

Зерттеу сұрағын/проблемаларын нақтылау:

Сіздің сұрағыңыз/проблемаңыз / идеяңыз туралы не білетінін анықтаңыз? Тиісті ғылыми әдебиеттерге алдын-ала шолу жасаңыз! Сұрақ/проблеманы басқа зерттеушілер қаншалықты шешкенін анықтаңыз, Сіз таңдаған мәселе/проблема бойынша зерттеу жүргізу қажет пе немесе бұрын жүргізілген зерттеулерде мәселенің/мәселенің дайын шешімдері бар ма?

Мейіргер ісі үшін сұрақ/проблеманың ықтимал мәні неде? Зерттеу мәселесін зерттеу мүмкін бе?

Мәселені/проблеманы шешудің өзектілігі ғылыми әдебиеттердегі осындай зерттеулер туралы ақпараттың болмауымен ғана емес, сонымен бірге, ең алдымен, Мейірбике ісі үшін осы мәселенің/мәселенің ықтимал мағынасымен байланысты. Сонымен қатар, практикалық денсаулық сақтау үшін зерттеудің жоғары маңызы бар болса да, қолда бар ресурстар мен мүмкіндіктермен өз зерттеулеріңізді жүргізу қаншалықты мүмкін екенін түсіну қажет. Осы кезеңде ұйымдағы ғылыми зерттеулерді қолдайтын бөлімшелердің көмегін пайдаланыңыз.

2 қадам. Әдебиеттерді шолу.

Екінші қадамды орындау барысында сізді қызықтыратын сұрақ бойынша бұрын қандай зерттеулер жүргізілді, қандай нәтижелерге жеткені жайлы ізденесіз. Әдебиеттерді шолу барысында сіздің тақырып бойынша қандай аспектілер зерттелмегендігін анықтай аласыз, сонымен қатар мәліметтерді іздеу мен жинақтауды қалай жақсы істеуге болатынын үйренесіз. Әдебиеттерді шолу бойынша бар мәліметтер базасын қолданасыз. Сонымен қатар сіздің тақырыбыңызға байланысты әдебиеттерді іздеуде қажетті құлып параметрлерді анықтайсыз.

Тақырыпты анықтау бойынша нұсқау:

Дипломдық жұмысқа тақырып таңдау үшін мейіргер ісіндегі негізгі концепциялар мен кәсіби қызметті зерттеуге бағытталуы қажет:

- Қоршаған орта(пациент- отбасы - қоғам) пациенттің ортасы, өмір сүру ортасы; басқа адамдармен қарым-қатынасы

- Денсаулық: пациентті сауықтыру үрдісі және тұрғындардың сауығуы;

- Мейіргерлік күтім: пациенттің мәселесін шешуге бағытталған денсаулықты нығайтуға қатысу;

- Пациент - мейіргерлік күтімді алатын, индивидуалды құрамды:

• психикалық жағдайымен;

• физикалық жағдайымен ;

• ойлақ қабілетімен және т. б. .

2. Тақырып белсенді болуы қажет, ғылыми жаңашыл, тәжірибелік маңызы бар және қолданыста болуы қажет;

3. Тақырып таңдау барысында дерек көзі ретінде студент медициналық ұйымның ақпараттық базалары, жергілікті, ұлттық және халықаралық ақпарат базаларын қолданады.

CINAHL (Cumulative Index of Nursing and Allied Health Literature)

CINAHL (Cumulative Index of Nursing and Allied Health Literature ( қазақша- «Мейіргер ісі мен медицинаның аралас саласы туралы ақпараттар») ) - мейіргерлерге арналған пациенттерге күтім көрсетуге қатысты әдебиеттердің жиынтығы.

1983 жылдан қазіргі уақытқа дейін мейіргерлік күтім бойынша 3 мыңнан астам журналдар шығарылған. Бұл- мейіргер ісі бойынша толық библиографиялық база. Рефераттардан басқа, мәліметтер базасына толық мәтінді мақалалар енгізілген.

MEDLINE деректербазасы

http://www. pubmed. com

Medline - (Medical Literature Online, Медлайн) - бұл бүкіл әлемнің 30 тіліндегі 4600-ден астам медициналық мерзімді басылымдардың библиографиялық сипаттамасынан (citation) тұратын медициналық ақпарат дерекқоры. Ол барлық әлемдік басылымдардың 75% - ын қамтиды.

Мұнда 1946 жылдан бері шығарылған 25 миллионға жуық басылымдар туралы ақпарат сақталған. Кейбір мақалалардың толық мәтіндерін PubMed Central (PMC) сайтынан табуға болады. http://www. pubmed. com

Evidence-BasedNursing деректер базасы

http://ebn. bmjjournals. com

Мейірбике ісі және «BMJ Publishing» Корольдік колледжі шығаратын тоқсан сайынғы журнал. Мейіргерлерге көмек көрсету үшін ол жоғары сапалы және клиникалық маңызды зерттеулер туралы мақалалар жариялайды.

Мейіргерлерге зерттеу нәтижелерін нақты түсінуге; басқару нұсқаларының артықшылықтарын өлшеуге және нәтижелерді жақсарту, пациенттерге көмек көрсету үшін дәлелді медициналық ақпарат алуға мүмкіндік береді.

PUBMED деректербазасы

Cyberleninka ғылыми мақалаларды іздеу базасы

Изображение выглядит как текст Автоматически созданное описание

3 қадам . Теориялық қадамды негіздеу

Үшінші қадамды орындау теориялық қадамды анықтаумен байланысты. Кейбір зерттеулерді жүргізу барысында зерттеушілер тақырыпқа байланысты теорияға не идеяға сүйенеді. Теория таңдалған тақырып бойынша болжам жасауға, сипаттауға, түсіндіруге, бақылауға не тесттілеуге мүмкіндік беретін график не диаграмма түрінде көрсетілуі мүмкін. Сандық зерттеулерді жүргізуде зерттеудің теориялық қадамы анықталады.

4 қадам . Өңдеу/зерттеуді жоспарлау

Бұл қадамды жүзеге асыра отырып сіз зерттеудің түрін анықтап және зерттеудің жоспарын құрасыз. Зерттеуді әрі қарай жүргізу үшін сіз қойылған сұраққа дұрыс әрі жақсы жауап беруге көмек беретін жоспар бойынша әрекет етесіз. Сізге қандай мәліметтер қажет екенін анықтаңыз, бұл мәліметтерді қалай жақсы жинауға болады, оны кімнен алуға болады және қалай анализдеу қажет. Осы қадамды орындай отырып сіз сапалық зерттеу барысында зерттеуге қатысатын адамдарға қойылатын сұрақтарды анықтайсыз. Ал егер сіз сандық зерттеуді жоспарлаған болсаңыз онда сіз бар анкеталар не сауалнамаларды қолданасыз. Сонымен қатар осы этапта сіздің зерттеуіңізге қатысты негізгі сұрақ тұжырымдалады немесе гипотеза түріндегі зерттеудің болжамды нәтижесі құрастырылады.

5 қадам . Зерттеуге қатысатындарды таңдауға жоспар құру

Бұл этапта жиналуға тиісті мәліметтерді таңдау жоспары құрылады. Мәліметтер адамдардан алынған ақпарат, жүргізілу тәртібі, жағдай түрінді және фотосурет не күнделік түрінде ұсынылуы мүмкін. Жиналған мәліметтердің типі сіз жауап іздеген зерттеу сұрағымен анықталады. Сонымен қатар таңдау жоспарына зерттеуге қатысатын не қатыспайтын кімдер/нелер жайлы, мәлімет жинауға қажетті қанша адам, жағдай т. б. ақпарат кіреді.

6 қадам . Мәліметтерді жинақтау жоспары.

6 этапта сіз барлық мәліметтерді жинақтау үшін бір процедураны қолданып мәліметтерді қалай жинайтыныңызды жоспарлайсыз. Барлық мәліметтер бір жолмен жинақталады. Егер сіз сапалы зерттеуді жоспарласаңыз онда қойылған сұраққа осы этапта өзгеріс енгізе аласыз. Ал егер зерттеу сандық болса онда сауалнама не басқада инструменттерді қайта қарауға болады.

7 қадам . Рұқсат алу

Жетінші қадамда зерттеу жүргізу және ақпарат жинау үшін адамдарға баруға рұқсат аласыз. Рұқсат алу алдында сіз өзіңіздің мақсатыңызды, мәліметтерді жинау және анализдеу процесін жазбаша түрде баяндайсыз. Әдетте мұндай процедура белгіленген тәртіппен жүреді.

ЛЭК (Локальды этикалық камитет) құжаттар:

1. Өтініш,

2. Этикалық сараптамаға өтінім ЛЭК.

3. Зерттеуге қатысуға ақпараттандырылған келісім )

Изображение выглядит как текст Автоматически созданное описание

8 қадам . Зерттеу субъектілерін қорғау

Зерттеудің сегізінші қадамын орындау барысында зерттеуге қатысу құжатын жасайсыз, оны зерттеуге қатысушыларға зерттеу басталмас бұрын танысуға және қол қойдыруға бересіз. Құжатты берілген схема бойынша жасаған жөн, себебі ол зерттеу мақсаты жайлы информация береді. Сонымен қатар құжатта зерттеуді кім жүргізеді, қатысушыға неге зерттеуге қатысу ұсынылып тұр, мәліметтерді жинау қалай жүргізілетіні, зерттеуге қатысу барысында болатын қауіп пен пайдалы тұстары қандай, бұл зерттеуге байланысты сұрақтар бойынша кімге хабарласуға болатыны жайлы информация беріледі. Адам құқығын қорғаудың Халықаралық нормалары пациенттердің зерттеу мақсатын түсінгендіктерін, зерттеу барысында не нәрсені бастан өткеретіндіктерін, зерттеуге қатысу барысында болатын қауіп пен пайдалы жақтарын білгенін талап етеді. Зерттеу субъектілері міндетті түрде зерттеуге қатысу туралы келісім беру құжатына қол қояды.

Зерттеуге қатысуға ақпараттандырылған келісім

9 қадам . Мәліметтерді жинақтау/басқару

Бұл этапта қатысушы рұқсатын қалай аласыз, жиналатын мәліметтер типі және оларды қалай жинайтындығыңыз жайлы анықтайсыз. Информация әртүрлі түрде болуы мүмкін: интервью, сауалнама, бақылау және т. б. Барлық жиналған информация біртекті түрде болуы үшін алдындағы келісілген информация жинау процедурасына сәйкес болуы керек. Барлық мәліметтер жиналған соң информация барлық пункт бойынша жиналдыма, сізде толық информация барма көз жеткізіңіз. Мәліметтерді сіздің зерттеуіңізге қатысы жоқ оқырмандардан қорғаңыз.

10 қадам . Мәліметтерді анализдеуге дайындау

Егер сіз интервью арқылы сапалы зерттеу жүргізетін болсаңыз, онда әрбір интервбюге кодтық номер беріледі және әрбір сөзі көшіріліп жазылады. Егер сіз сапалы зерттеудің басқа мәліметтер түрін жинасаңыз онда оларды анализдеуге дайындайсыз (мысалы фотосуреттің әрқайсысына код қою қажет; егер күнделіктерді анализдеу қажет болса, онда оларға кодтық номер қойылады сосын көшіріледі) . Егер сіз сандық зерттеу жүргізсеңіз, онда толтырылған анкетадағы мәліметтер компьютерлік файлға статистикалық анализ үшін көшіріледі. Енгізілген информация дәлдік үшін екі рет тексерілуі тиіс.

11 қадам . Мәліметтерді талдау

Он бірінші этап мәліметтерді анализдеумен байланысты. Мәліметтерді анализдеу зерттеу түріне, сіз жинаған мәліметтер типіне байланысты болады. Егер зерттеу сандық болса онда анализ сипаттау түрінде болады. Ал егер зерттеу сапалық болса онда мәліметтерді бірнеше қайтара қарап, негізгі параметрлерді және берілген жоспарға не процедураға тақырыптардың сай екендігін анықтау керек.

12 қадам . Нәтижелерді интерпретациялау

зерттеудің он екінші қадамында сіз зерттеу нәтижелерін салыстырасыз, яғни басқа зерттеушілердің нәтижелерімен зерттеу нәтижелерінің ұқсастығы мен айырмашылығын анықтайсыз. Ол үшін сіз өзіңіздің нәтижелеріңізбен алдындағы зерттеушілердің нәтижелерімен салыстырып сіздің нәтижеңіз бойынша қорытынды шығарасыз. Сонымен қатар сіз өз зерттеуіңіздегі информацияға негізделген қосымша зерттеу ұсына аласыз. Соңында сіз өзіңіздің нәтижелеріңіз медбикелік тәжірибеде қалай қолдануға болатындығын сипаттайсыз.

13 қадам . Зерттеу нәтижелерін тарату

Бұл соңғы қадам! Бұны орындау барсында сіз өзіңіздің зерттеу нәтижелеріңізден статья жазып медбикелер қауымдастығымен бөлісесіз. Статья келесі информацияны қамтуы тиіс: қандай жұмыс жасалды, сіздің нәтижелеріңіз қандай, сіз оларды қалай интерпретациялайсыз. Дайындалған статья рецензияланған журналға публикациялануға ұсынылады. Зерттеу нәтижесімен бөлісудің тағы бір тәсілі - сіздің зерттеуіңіздің тезисін дайындау және оны кәсіби ұйымдарға ауызша не презентация түрінде (плакатты презентациялау) қарауға ұсыну.

Статья

Изображение выглядит как текст, газета, снимок экрана Автоматически созданное описание

Кілт сөздер: Мейіргерлік зерттеу процесі, қадамдары, проблеманы анықтау, әдебиеттерді шолу, теориялық қадамды негіздеу, зерттеуді жоспарлау, мәліметтерді жинақтау жоспары, рұқсат алу, мәліметтерді жинақтау/басқару, мәліметтерді анализдеуге дайындау, мәліметтерді талдау, зерттеу субъектілерін қорғау, гәтижелерді интерпретациялау, зерттеу нәтижелерін тарату

Иллюстрациялық материал. Презентация

Негізгі әдебиет:

1. Г. А. Дербісалина., Д. К. Жүнісова., Н. К. Нұрғалиева., Ж. Б. Бекбергенова., А. Т. Үмбетжанова «Мейіргер ісіндегі зерттеулерді жоспарлау және жүргізу принциптері». Оқу құралы. Қарағанды: «Ақнұр» ЖК, 2019 ж., 15-20 бет.

2. Г. А. Дербісалина., М. Г. Махаметова., Д. Н. Н Ахметова., Ж. Б. Бекбергенова «Дәлелді медицинадағы сұрақтар мен жауаптар» Қарағанды, 2019 44-50 бет

Бақылау сұрақтары:

1. Мейіргерлік зерттеудің қандай этаптарын білесіз?

2. Зерттеутақырыбын таңдау үшін не қажет?

3. Тақырыпты құрастыруда қандай сұрақтар қою керек?

4. Зерттеу проблемасы дегеніміз не?

5. Зерттеу проблемасының түрлеріне сипаттама беріңіз.

6. Дәйектерді жинау үшін зерттеушіге не қажет?

7. Дәйек жинау үшін жоспарда не көрсетіледі?

8. Жиналған дәйектерді анализдеуге қалай дайындайды?

9. Дәйектерді талдаудың түрлерін ата.

10. Интерпретация дегеніміз не?

№2 тақырып. Ғылыми әдістер және оның сипаттамалары

Мақсаты. Мейіргерлік ғылыми зерттеу әдістер және оның сипаттамаларын үйрету

Дәріс тезистері.

Ғылыми әдістер және оның сипаттамалары

Ғылыми әдіс - жалпы ғылыми аясындағы қолданылатын әдістердің жиынтығы. Осыған қоса әрбір ғылым саласы тек қана арнаулы объектіге ғана емес, сол объектіге сәйкес арнаулы әдіске де ие болады.

Әдіс - зерттеу барысында белгілі бір қорытынды алуға бағытталған, бір немесе бірнеше метематикалық, немесе логикалық операциялардың теорияға немесе практикаға негізделген түрі. Процедура - белгілі бір операциялар жиынтығының орындалуын қамтамасыз ететін іс-әрекеттердің жиынтығы.

Тәсіл - күрделі әдіс болып табылады, ол зерттеу барысындағы бірнеше нысаналы әдістердің жиынтығы

Ғылыми танымның нәтижелері түсініктерді қалыптастырумен аяқталады. Ғылымның түсініктілігі бір-бірімен тығыз байланысты аксиомалар, теоремалар мен тұжырымдардың қатаң логикалық құрылысымен түсіндіріледі. Түсініктер көп жақты құрылымға біріктірілген. Теория - бұл түсініктің кеңейтілген түрі. Кез келген ғылыми теория - Евклидтің не Н. И. Лобачевскийдің геометриясы, кванттық механика, не қазіргі заманғы космогония - түсініктердің қалыптасуының мысалы бола алады. Түсініктердің қалыптасуы - үздіксіз жүретін күрделі үрдіс. Әрбір ғылым белгілі бір заңдылықтарға бағынатын түсініктер жүйесі болып табылады.

Ғылым кумулятивті үрдіс деп аталатын тек қана фактілердің жай жиынтығы емес. Фактілерді әдетте гипотеза мен теориялар арқылы түсіндіруге тырысады. Олардың ішінде белгілі бір кезеңде парадигмаға айналатын жалпыға ортақ немесе фундаменталды теория болады. Кезінде осындай парадигма ретінде Ньютонның аспан және жер денелерінің қозғалыс теориясы қарастырылды, өйткені, бұл теорияға нақты механикалық процестерді зерттеуші дерлік ғалымдар сүйенді. Дәл осылай, электрлік, магниттік, оптикалық және радиотолқындық процестерді зерттеуші барлық ғалымдар Д. К. Максвелл жасаған электромагниттік теорияның парадигмасына сүйенді.

Ғылыми революцияларды талдау үшін, ғылымға парадигма түсінігін енгізген америкалық ғалым Томас Кун (1922-1996 ж. ) олардың ерекшелігін - бұрынғы парадигманың жаңа парадигмаға ауысуы, яғни зерттеліп отырған процестердің жаңа, терең және күрделі түріне ауысуын көрсетіп кеткен. Оның пікірі бойынша ғылымның дамуын екі кезеңге бөлуге болады:

қалыпты кезең, бұл кезде ғалымдар парадигманы жеке, арнаулы сипаттағы мәселелерді шешуге пайдаланаған;

экстраординарлық кезең - жаңа парадигманы іздеу кезеңі.

Ғылыми әдіс - қоршаған ортаны тануға арналған қадам.

Ғылыми әдіс - ғылыми білімдегі проблеманы шешуге және кеңейтуге арналған жүйелі қадам.

Ғылыми зерттеу қызықтыратын саланы үйреніп білу үшін ғылыми әдісті практика жүзінде қолдану немесе жүйелі зерттеп тану.

Мейіргерлік ғылыми зерттеу - мейіргер жүргізетін клиникалық не басқарудағы проблеманы танудағы жүйелі процесс, зерттеу арқылы мейіргер пациентке жасалатын күтімді жақсарту және проблемалық ситуацияларды шешу үшін жаңа информация алуға тырысады.

Мейіргерлік ғылыми зерттеу -

мейіргерлер ісін түсінуге,
бағалауға
анализдеуге,
білімін кеңейтуге,
өз тәжірибесіне сыни тұрғыдан қарауға,
мейіргерлік тәжірибені ұйымдастырудағы ұсынылған жаңалықтардың эффективтілігі мен пайдасын анықтауға бағытталған жол.

- , жүйелі

түрдеіздеуәдісі.

Ғылыми әдістің сипаттамалары:

жүйелілік,
бақылау,
дәлелдердің нақтылығы,
ықтималдығы
сыни мүмкіндіктері.

Жүйелілік(тәртіптілік, реттілік) . , , . "Жүйелілік" деген термин .

Бақылау - . . , .

Дәлелдердің эмпирикалық табиғаты . Ғылыми зерттеулер адамның сезім мүшелері көмегімен тікелей және жанама жиналған шынайы объективті түбірі бар практикалық дәлелдерді қолданады. Ғылыми қадам талабы - зерттеу шынайылыққа негізделген, ал зерттеушінің жеке көзқарасы болмайды.

Ықтималдылық мүмкіндігі (генерализация) . Ғылымның негізгі мәндеттерінің бірі феномен табиғатын түсіну. Бұл жерде тек қана алынған жағдай мен құбылысты түсініп қана қоймай құбылыстармен олардың арасындағы байланыстардың ықтималдық мүмкіндіктерін түсіну қажет. Феномен жағдайының дәлдігі жүргізілген зертеудің сапалық критериі болып табылады.

Сыни тұрғыдан ойлау. Ғылыми қадамның маңызды аспектісі, қолданылған ғылыми әдіске баға беру мүмкіндігі. Бұл зерттеу нәтижесі мен қортындысына зерттеуші эмоциясының, қоршаған орта факторларының әсер ету мүмкіндіктерін азайтады.

Ғылыми зерттеудің міндеттері:

сипаттау,
зерттеп - тану,
түсіндіру,
болжау,
бақылау.

Сипаттау. . , , яғнижаңа феномен . Сипаттайтын (дескриптивті) : стресс, , , . б.

Зерттеп, тану. Кей зерттеулер тек қана сипаттап қоймай феноменнің әртүрлі қырын, оның көріністерін және әсер ететін факторларын зерттеп таниды. Олар толық, терең ақпарат алуға бағытталған және олардың негізінде зерттеліп отырған феномен жайлы детализацияланған, жан - жақты түсінік қалыптасады. Мысалы: терминальды стадиядағы онкологиялық пациенттегі ауырсыну синдромын сипаттауға бағытталған дескриптивті зерттеуде зерттеуші осындай категориядағы пациенттердегі ауырсыну синдромының пайда болу жиілігі мен күшін тіркейді. Мұнда зерттеу міндеті болып табылады: ауырсынудың пайда болуы мен күшіне қандай факторлар әсер етеді, ауырсыну қандай көрініс береді, әртүрлі категориядағы терминальды жағдайдағы онкологиялық пациенттердегі ауырсыну синдромдарындағы ацырмашылықтар қандай?

Түсіндіру. Феноменнің пайда болу себебін және варианттарын іздеу, әртүрлі феномендердің өзара әсерін және байланысын, феноменнің ішкі себептерін, табиғатын түсінуге мүмкіншілік береді.

Болжау және бақылау. Қазіргі заманда ғылыми білімнің теориялық базасының даму деңгейінде көптеген проблемалар толық анықталып, түсіндірілген. Бірақ кей жағдайда зерттеу кейбір феномендердің пайда болуы мен дамуын олардың табиғатын толық түсінбей - ақ болжап, бақылауға рұқсат етеді. Ғылыми әдіс танымның ең жоғарғы жетістігіне жеткенмен, ғылыми зерттеулер адамның барлық проблемасын толық шеше алады және қателіктер кездеспейді деп есептеуге болмайды. Әрбір зерттеуші белгілі бір шектеулер бар екендігін есте ұстау қажет.

Жалпы шектеулер. Ақпаратпен жұмыс жасауда зерттеу мен инструменттерді щектеу. Зерттеу сұрағы қалай құрастырылған, мәліметтерді жинау әдістері мен оны өңдеу қаншалықты жақсы ұйымдастырылған, зерттеу ауқымдылығы. Ірі зерттеулер көп материалдық, қаражаттық және уақыттық шығындарды талап етеді. Бір ғана зерттеу ешнәрсені дәлелдей алмайды. Әрбір зерттеу жинақталған ғылыми білімге жаңа мәлімет алып келеді. Сонымен қатар зерттеуші ұсынып отырған ұсынысты қабылдауға не жоққа шығаруға нақты дәлелдер қажет. Ал дәлелді осы проблеманы қайта зерттеу қажет.

Моральдық -этикалық шектеулер. Мысалы - эвтаназия. Адамды тану қиындығы. Мейіргерлік зерттеудің басты объектісі - адам.

Адамның тәртібі мен жеке құндылықтарын зерттеу өте күрделі.

-Зерттеліп отырған параметрлерді өлшеудің қиындығы - ол адам табиғатының қиындығына байланысты. Феноменді тану үшін оны бақылап, өлшеу қажет. Физиологиялық феномендерді өлшеу мүмкіндіктері болғанмен психологиялық феномендерді өлшеу мұмкіндіктері әзірге шектеулі.

-Бақылау қиындығы. Зерттеуді жеткілікті деңгейде бақылау қиын, әсресе адам тәртібін табиғи ортада зерттегенде.

Кілт сөздер: ғылыми зерттеу, мейіргер ісіндегі ғылыми зерттеу, ғылыми зерттеу әдістері, сипаттамалары

Иллюстрациялық материал. Презентация

Негізгі әдебиет:

Бақылау сұрақтары:

1. Ғылыми зерттеудің сипаттамасы қандай?

2. Ғылыми әдіс дегеніміз не, оның қадамдары қандай?

3. Мейіргерлік ғылыми әдіс дегеніміз не және неге бағытталған?

4. Ғылыми әдістің сипаттамалары қандай?

5. Ғылыми зерттеудің міндеттері қандай?

6. Фундаментальды зерттеуге сипаттама беріңіз.

7. Қолданбалы зерттеуге сипаттама беріңіз.

№3 тақырып. «Мейіргерлік зерттеулердің парадигмалары мен әдістері»

Мақсаты. Мейіргерлік зерттеулердің парадигмалары мен әдістерін меңгеру

Дәріс тезистері. Мейіргерлік зерттеулердің парадигмалары мен әдістерін білім алушыларға меңгерту

Мейіргерлік зерттеулердің парадигмалары мен әдістері

Парадигма дегеніміз - дүниетаным, идеялар, көзқарастар ментұжырымдамалар жүйесі, әртүрлі мәселелерді шешуге арналған әртүрлі модельдер, сонымен қатар белгілі бір тарихи кезеңде және осыкезең ішінде ғылыми қауымдастықта қабылданған зерттеу әдістерібүкіл ғылыми қауымдастық үшін басты әдіснамалық негіз болыптабылады. Зерттеулер көбінесе негізгі философиялық сұрақтарғақалай жауап беретіндігімен сипатталады, мысалы: Шындықтыңтабиғаты қандай? (онтологиялық сұрақ) және ізденушімен ізделетіндүние арасында қандай байланыс бар? (эпистемологиялық сұрақ) . Мейіргер ісі саласындағы ғылыми зерттеулер негізінен екінегізгі парадигманың: позитивизм мен конструктивизмнің аясындажүргізілді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.