Кибернетикалық және математикалық әдістерді педагогикалық әдістерге енгізу
Зерттеу жұмысының негіздері курсы бойынша емтихан сұрақтарының бағыты
1
Зерттеу жұмысының негіздері пәнінің мақсат-міндеттері
Теориялық ойлау, эмоционалды-сезімдік пен логикалық бірлік, объективті және субъективті компоненттердің бірлігін қамтитын өзін-өзі тану мен өзін-өзі реттеу ретіндегі педагог-музыканттың зерттеу іс-әрекетіне жеке-бағалылық және шығармашылық қатынасы. Музыкалық педагогикадағы ғылыми зерттеу принциптері: музыкалық педагогикалық ғылым пен практиканың өзара байланысы; музыкалық педагогикалық болмыс құбылысындағы ұқсастықтары мен ерекшеліктерін анықтау.
Пәнің мақсаты: 1. Студенттерді педагогикалық ізденіс-зерттеудің негізгі әдістерімен таныстыру: әдебиеттермен жұмыс, анкета, болмаса сұрақ-жауап құрастыру, бақылау, әңгімелесу т.б. 2. Жұмыс тәжірибесін қорытындылау әдістерін меңгеру. 3. Музыкалық педагогика бойынша өзбетінше зерттеу тапсырмаларын (реферат, курстық және дипломдық жұмыстар) орындау 4. Студенттерді қарапайым педагогикалық бақылауларды жүргізуге баулу Жоғарғы оқу орнында студенттер оқу процесінде жүйелі тұрғыда жұмыс істеуге, ойлауға, талдауға, қорытындылауға, теория мен практика арасындағы байланысты анықтауға үйренеді. Өзбетінше жұмыс студенттің өз күшін сынауға бағытталады. Оқуға деген қызыушылықты арттыра оларға қанағаттану алып келеді. Дербес жұмыстарды орындау барысында білімді,іскерлікті және дағдыларды меңгеру.
2
Музыка мұғалімі - ғалым-зерттеуші және тәжірибелі ұстаз
Қоғамдағы экономикалық, саяси, әлеуметтік, мәдени өзгерістер музыка мұғалімдерінің кәсіби деңгейіне жаңа талаптар қоюда. Музыка мұғалімі тек білім беріп, тәрбиелеуші тұлға ғана емес, сонымен бірге қазіргі жаңа заманға сай ізденуші, өзбетінше шығармашылықпен жұмыс істей алатын кәсіби маман болуы тиіс. Осы тұрғыда музыка мұғалімі - ізденуші деп айтуға әбден болады. Көрнекті орыс педагогы В.А.Сухомлинскийдің Без высокой культуры чтения нет ни школы, ни подлинно умственного труда дәйекті сөзімен есептеспеген ұтылады. Ізденушілік қабілет - болашақ маманның шығармашылық ізденушілік іс-әрекетін дамытудың негізгі факторы. Ол қабілетті болашақ маман жоғарғы оқу орнында Зерттеу жұмысының негіздері пәнінен ала алады.
3
Студенттердің өзбетінше жұмыс түрлері
Өзбетінше жұмыс дегенімізді белгілі бір пәнді оқу барысында студенттердің тапсырмаларды орындауын айтамыз. Ол: практикалық сабақтар, курстық, дипломдық жобалаулар, консультациялар, сынақ, емтихандар. Кең тұрғыдағы мағынасы - белгілі сұрақтарға реферат дайындау, студенттік ғылыми қоғамға қатынасу, студенттің ғылыми конференцияларда докладтармен шығу, студенттер алдында лекция оқу т.б. Бұл өзбетіндік жұмыстардың барлығы да бірінші кезекте кітаппен алдын ала жұмыс істеуге бағытталады. Кіріспеге назар аудара кітапты шолу барысында сөздікті қолдану арқылы тақырыпты терең ұғыну үшін көптеген әдістерге сүйену керек: -оқып, түсінбеген жерді ойлану арқылы оқығанды терең меңгеру үшін ең қиын жерлерін өз сөзімен қайталау; -әдебиеттің қиын жерлеріне өз сұрағын қою; -өз біліміне, мысалына қатысты жаңа мағлұматтарды табу, оны байланыстыру; -әдебиет авторының аса бөліп көрсеткен әдістеріне терең көңіл бөлу.
4
Зерттеу мәдениеті ұғымының мәні
Зерттеу мәдениеті гуманитарлық және әлеуметтік ғылымдар шекарасындағы зерттеу саласы. Бұл сала индустриялық зерттеуден бастап,әдеби сыни талдауға дейінгі әртүрлі мәселелердің жқмысын қамтиды.
5
Ақыл-ой іс-әрекеті, оның түрлері
Ақыл-ой іс-әрекеті ынталы зер салу, назар аударусыз мүмкін емес. Ақыл ой іс-әрекетін дұрыс ұйымдастыру үшін стужденттерге қандай есте сақтау әдісін қолдану керектігін білуі абзал. Есте сақтаудың төрт түрі болады: көру арқылы есте сақтау, есту арқылы есте сақтау, қозғалмалы (моторлық) және аралас. Мектепте мақсатты педагогикалық экспериментті өткізуде ғылыми ойлау әдісінің ролі. Жеке бастың ерікті сапасын дамыту - көңіл бөлу, ерік, есте сақтау т.б. Көру арқылы есте сақтау - есте сақтаудың кең тараған түрі. Көру арқылы есте сақтау элементтері адамзаттың 80%-н қамтиды. Оқыту процесінде көру арқылы есте сақтау жүргенде оны, ұтымды қолдану үшін келесідей кезеңдерге назар аудару қажет: а) естуді қабылдауда (леккция, докладтар т.т.) қысқа қағазға түсіріп отыру қажет; б) белгілі мәтінді қабылдауда өзі оқуы тиіс; в) мәтінді қабылдауға жеңіл болу үшін иллюстрациялары бар оқулықтар мен оқу әдістемелік нұсқауларды қолдану керек; г) жеке жазбалар мен конспектілермен жұмыс барысында мәтіннің негізгі жерлерін түсті қарандаштармен белгілеп отыру керек; д) жеке сұрақтарды меңгеруде көрнекі оқу нұсқауларын қарау қажет. Есту арқылы есте сақтау - бұл түрді сақтанған адам оның дамуы үшін: 1) өзге біреуді көбірек тыңдау керек; 2) өзі дауыстап оқу қажет; 3) шу кедергі болмайтын тыныштықта жұмыс істеу керек; 4) өзгелер тыңдамаған жағдайда да өз ойын айту қажет; 5) театр, музыкалық концерттерге барып тұру. Қозғалмалы есте сақтау - кең тараған түр, бұл кезде адам белгілі қимылдар жасау барысында (жазып түсіру, сурет салу) тез есте сақтайды. әрдайым қарандашпен жұмыс жасау керек, жазу, сызу, жоспар, тезис, конспектілер құрастыру; цифрлық мәтінді таблица, диаграмма, грфика түрінде безендіру; оқу материалын қайта құрастыру барысында лабооратория, шеберханаларда өз қолымен қайта жасау. Есте сақтаудың аралас түрі барлық адамдарға тән. Ол көрсетілген есте сақтаудың үш тиүрінің қоспасы. Бір мезгілдегі көзбен көру, естку, және қозғалыстар нәтижелі қорытынды көрсетеді.
6
Ғылыми ізденісті жүргізу кезеңдері
Қазіргі кезде адамдардың жан-жақты білімді және кез келген мәселені шеше білуінің маңызы зор. Нағыз білім, ол - өз бетімен алған білім, өз бетінше іздену, зерттеу нәтижесінде қол жеткізген білім. Өзіндік ізденіс, өзіндік бақылау және зерттеу нәтижесіндегі білім ғана берік болады. Бүгінгі жедел ақпарат алу заманында мәселенің мазмұнын танып білуге, ізденуге, зерттеуге жол ашық. Зерттеуге үйрену үшін, алдымен ойлана білу қажет. Сұрақ қою, жауап іздеуге, болжамды ұсынуға, бақылау жасауға, эксперимент жүргізуге, қорытынды жасауға, дәлелдеуге және өзінің пікірін қорғауға үйренген жөн. Проблеманы анықтау, негіздеу және болжамды ұсыну (1 кезең). Ізденіс жоспарын құрастыру, мазмұнын ашу жолдарын іздеу
(2 кезең). Ізденіс нәтижесін қорытындылау (3 кезең). 1 кезең - Зерттеу жүргізуде ең маңыздысы мәселені түсіне білу. Олар түрлі жағдайларлатуындауы мүмкін. Оның мән-жайын анықтау мәселеге қатысты іс шаралар ұйымдастырды талап етеді. Сондықтан қызықтырған құбылыстар мен жағдайларды анықтау үшін сұрақтар қойып үйренгенің жөн. Тақырып зерттеу мәселесінің сипатын аңғартады. Зерттеу тақырыптары алуан түрлі болуы мүмкін. Ең бастысы бұл тақырып қызықтыруы тиіс. Зерттеу тақырыптары тіршілік етпейтін заттар мен құбылыстар туралы болуы мүмкін. Оны фантастикалық деп атайды. Егер тақырыптар өзіндік бақылау эксперименттері мен тәжірибелерді қажет ететін болса, онда олар эксперименттік тақырып болып есептелінеді. Егер мәліметтер мен фактәлер, сондай-ақ түрлі кітартарда, фильмдерде, Интернетте және басқа қайнар көздердегі материалдар зерттеретін болса, ондай тақырыптар теориялық деп аталады. Зерттеудің мақсатын анықтау үшін бұл зерттеуді не үшін жүргізіп отырғаны жөнінде сұрақ беруің қажет. Тақырыпты таңдаған соң, болжам жасауға үйрену қажет (ұсыныс жасалуы тиіс). Болжам жасау - жағдайды алдын-ала көре білу. Бастапқыда ол анықталмағанмен, оны айқындап алу қажет.таңдаған мәселені шешу үшін бір немесе бірнеше болжам жасалуы мүмкін. Болжам-ұсыныстарды анықтап алған соң, оларды маңыздылығына қарай рет-ретімен жазба түрде түсіру. 2 кезең - Ізденіс жоспарын құрастыру, мазмұнын ашу жолдарын іздеу. Алдымен таңдалынған мәселе бойынша не білемін дей келе, нені зерттеп отырғаны жөнінде кітап, оқулықтар, энциклопедия, сөздіктер, анықтамалар,басылым беттерімен танысуы тиіс. өзге ғалым-ұстаздардың таңдалынған мәселе бойынша білдірген көзқарастарын талдай келе, өз ой- байламдарын түсіруі керек. Оны мазмұнын ашу барысында мұқият бақылау, эксперимент жасау керек. Ізденіс нәтижесін қорытындылау (3 кезең). Мәселенің мазмұнының ашылуына байланысты ізденіс нәтижесін қорытындылауда зерттеудің мақсат міндеттеріне байланысты жұмыс нәтижесі, жетістіктері қорытындылады.
7
Зерттеу әдістері, ерекшеліктері
Зерттеу жүргізу кезінде жүйелі тәсіл қажет. Зерттеу негіздері - ережелер мен рәсімдер. Олар зерттеу жұмысында мақсат қояды. Зерттеушілер қорытынды жасау кезінде мінез-құлық кодексі мен зерттеу этикасын ұстануы керек.
Зерттеудің барлық түрлері фактілер мен логикалық пайымдауларға негізделген. Олар индуктивті және дедуктивные әдістері.
* Деректер нақты уақыт режимінде жиналуы керек және олар табиғи жағдайда нақты бақылауда болуы керек.
* Зерттеу жиналған деректерді терең талдаудан тұрады. Терең талдау зерттеу жұмысында ешқандай ауытқулар болмауын қамтамасыз етеді.
* Зерттеу көп зерттеулер жүргізуге мүмкіндік береді, өйткені ол жаңа сұрақтар туғызады. Бір зерттеу осы тақырып бойынша көптеген басқа зерттеулерге әкелуі мүмкін.
* Зерттеулердегі ең бастысы - дәлдік. Жиналған ақпарат нақты және сенімді болуы керек.
Зерттеу әдістерін зерттеушінің іс-әрекетінің сипатына қарай Б.Г. Ананьев төрт топқа бөледі:
* Ұйымдастырушылық әдістер (салыстырмалы, лонгитюдтік, кешенді);
* Эмпирикалық, оған: а) обсервациялық әдістер (байқау, өз-өзін байқау); б) эксперименталдық әдістер (зертханалық, далалық, табиғи, қалыптастырушы немесе Б.Г. Ананьев бойынша психологтық-педагогикалық); в) психодиагностикалық әдістер (стандартталған және прожективті тестер, сауалнамалар, социометрия, сұхбат және әңгімелер); г) праксиметрикалық әдістер, Б.Г. Ананьев бойынша, процесс пен іс-әрекет өнімін талдау тәсілдері (хронометрия, циклография, кәсібиграфикалық баяндау, жұмысты бағалау); д) модельдеу әдісі (математикалық, кибернетикалық және т.б.); және е) өмірбаяндық әдістер (адам өміріндегі атаулы күндерді, оқиғаларды, фактілерді талдау);
* деректерді өңдеу, яғни сандық (математикалық-статистикалық) және сапалық талдау әдістері;
* генетикалық және құрылымдық әдістерді қамтитын түсінік беру әдістер
8
Ғылыми-педагогикалық зерттеудің түрлері
Педагогика ғылымында қолданылатын зерттеу түрлеріне бақылау, әңгіме, мектеп құжаттары, оқушылардың жұмыстары, эксперимент және т.б. жатады. Бақылау әдісі: бұл педагогикалық мәселелерді зерттеуде жиі қолданылып жүрген әдістердің бірі. Бақылау деп әдеттегі жағдайда педагогикалық құбылыстарды тануды айтады. Мектеп құжаттарын зерттеу: оқу және тәрбие жұмысында кейбір күдікті мәселелерді құжаттарға сүйеніп зерттеуге болады. Бұл мектеп және мектептен тыс тәрбие мекемелерінде құжаттар мен архив мәліметтері. Мектеп құжаттарына сынып журналдары, оқушылардың күнделіктері, сыныптың оқу тәрбие жұмысының жоспары, үйірме жұмыстарының жоспары мен есебі, үйірме мүшелерінің баяндамалары, педагогикалық тақырыптарға жазылған мұғалімдердің баяндамалары мен ғылыми мақалалар жатады.Оқушылардың жұмысын зерттеу: оқушылардың жазба, бақылау және графикалық жұмыстары, суреттері, пәндер бойынша дәптерлері, әр түрлі тақырыптарда жазылған баяндамалары мен рефераттары және еңбек сабақтарында жасалған заттар зерттеушіні кейбір қажетті мәліметтермен қаруландырады. Осы жұмыстар оқушылардың дербес қабілетін оқуға және еңбекке көзқарасымен қатынасын, олардың теориялық және практикалық дайындықтарын, осыған орай мұғалімдердің де іс-әрекеттерін зерттеп анықтауға болады. Эксперимент: эксперимент деп нақты жағдайды есепке алып, педагогикалық процесті зерттейтін ғылыми тәжірибені айтады.
9
Студенттердің ғылыми қоғамы (СҒҚ), мазмұны
Студенттердің ғылыми қоғамы - студенттерді ғылымға баулу, түрлі ғылыми жобаларға, конференцияларға, студент бизнес инкубаторларға, дөңгелек үстелдерге қатысуға шақыру, студенттің өмірін ғылым саласы бойынша қызықты, жан-жақты етіп өткізетін ұйым. Әр студент жоғары оқу орнына түскеннен кейін өзін-өзі дамыту үшін қандай да бір деңгейде ғылыммен айналысуы керек. Ғылым студенттің өз саласы бойынша ізденуіне, еңбектенуіне мүмкіндік береді және сол арқылы жақсы маман болып қалыптасуына ықпалын тигізеді. Бұл ұйым сонымен қатар түрлі интеллектуалды ойындар, іс-шаралар, білімге бағытталған сайыстар өткізумен айналысады. Осы айтылғандар студенттің ой-өрісін дамытады, жан-жақты көзқарасын кеңейтеді, білсем екен деген құштарлыққа жақындатады.
СҒҚ - білімге, дамуға, жаңа белестерді бағындыруға құштар жастардың басын біріктірген үлкен отбасы.
10
Ғылыми-педагогикалық зерттеу жұмыстарының түрлері
1. Әңгімелесу әдісі. Педагогикалық зерттеу әдісі ретінде өз алдына дербес қолданылады және байқау әдісімен толықтырылып отырады. Әңгімелесу әдісі күні бұрын белгіленген жоспар бойынша анықталуға тиісті зерттеу мақсаттарына сай жүргізіледі. Әңгімелердің барысы, мазмұны толық баяндалады, қорытынды жасалады.
2. Интервью алу әдісі. Бұл педагогикаға әңгімелесу әдісінің бір түрі ретінде социологиялық зерттеулерден ауысқан. Әдетте жүргізілген әңгімелеоден айырмашылығы интервью алған кезде алдын ала белгіленген сұрақтар, бір ізді дәйектілікпен әңгімелесушінің жауаптары жазылып алынады.
3. Сауал-сұрақ (анкета) әдісін қолдануда зерттеліп отырған проблемаға байланысты көпшілік пікірін білу және осы коллективтегі әр түрлі әрекеттердің, көңіл-күйлердің т.б. мәселелердің объективті деректері, субъективті салыстыру анықталады.
4. Мектеп құжаттарын зерттеу. Бұл әдіс оқушының жеке іс-қағаздарын, медициналық карталарын, класс журналдарын, оқушы күнделіктерін, жиналыстар мен мәжілістердің протоколдарын оқып үйрену, талдау, жинақтау мақсатында қолданылады.
5. Педагогикалық эксперимент әдісі. Зерттеу объектісінің педагогикалық тиімділігін анықтай түсу мақсатына сай жұмыстың қандай да болсын әдістері мен жолдарын зерттеу үшін арнаулы ұйымдастырылған әдіс. Педагогикалық эксмерименттің мынадай түрлері бар: табиғи, лабораториялық, іздеу мақсатын көздейтін эксперимент.
6. Кибернетикалық және математикалық әдістерді педагогикалық әдістерге енгізу. Бұл әдістер түрлі педагогикалық құбылыстардың өзара сандық байланыстарын, олардың өлшемін, сапалық ерекшеліктерін айқындау үшін қолданылады. Педагогикалық зерттеулерді математикалық әдістерді қолдану эксперименттік зерттеулердің сандық деректеріне статистикалық өңдеу үшін қажет.
11
Реферат, курстық жұмыстарды жазу талаптары
Рефераттың құрылымы:
1. Рефераттың құрылымы:
- мұқабалық бет;
- мазмұны;
- кіріспе;
- негізгі бөлім;
- қорытынды;
- қолданылған әдебиеттер тізімі.
2. Рефераттың көлемі шамамен басылған 10-14 бет болуы керек.
Рефераттың мазмұнына қойылатын талаптар:
1. Кіріспеде тақырыптың актуальдық жағы, тарихнамалық шолу, зерттеудің міндеті мен мақсаты, тәжірибелік мәні көрсетілуі керек (кіріспенің көлемі 2-3 бет болуы керек).
2. Негізгі бөлім зерттеліп отырған тақырып бойынша ғылыми әдебиеттерді талдаудан тұрады. Негізгі бөлімнің материалдары тарауларға бөлінуі керек. Әр тараудың атауы болады және ол негізгі бөлімнің тарауының мазмұнын ашуы керек (негізгі бөлімнің көлемі 4-5 бет болуы керек).
3. Қорытынды қысқа түрде зерттеудің нәтижесі мен нақты қорытындылардан тұруы керек (2-3 бет болуы керек) .
4. Әдебиеттер тізімі келесі критерийлер бойынша ресімделеді:
- алфавиттік тәртіп бойынша;
- тақырыптық-хронологиялық;
- деректемелердің түрі бойынша.
Қосымшаға зерттеу кезінде қолданылған көмекші материалдар кіреді: құжаттардың көшірмесі, суреттер, схемалар, таблицалар, статистикалық есептер.
Рәсімдеу тәртібі:
1. Рефераттың тақырыбын қолмен жазуға және 1 интервал арқылы компьютерде жазуға болады.
1. Қатаң түрде келесі қашықтықтар сақталуы керек: сол жағынан -30 мм, астынан - 20 мм, үстінен - 20мм, оң жағынан -15 мм.
Курстық жұмысқа қойылатын талаптар:
Тақырыптың өзектілігі, оның отандық және шетелдік ғылымның дамуына сәйкестігі.
Зерттеу проблемасы бойынша ғылыми, оқу-әдістемелік әдебиеттерді және мерзімдік басылымдарды зерттеу және талдау.
Зерттеу мәселесінің тарихын, мұғалімдердің озат тәжірибесін және өзінің жеке тәжірибесін есепке ала отырып, оның практикалық жағдайын зерттеу және талдау.
Өз бетімен зерттеуді жүргізу: зерттеудің пәнін, мақсатын, әдістерін анық сипаттау, экспериментті сипаттау және талдау.
Жүргізілген зерттеудің нәтижелерін қорытындылау, қорытындыларды және практикалық ұсыныстарды негіздеу.
Безендіру мәдениеті (стандарт талаптарына сәйкестігі). Курстық жұмыстың көлемі: компьютерде терілген 40-50 бет.
12
Тезис, рецензия - зерттеу жұмысының түрі
Тезис - бұл дәлелдейтін немесе жоққа шығаратын тұжырымдама-пайымдаулар. Тезистің басты ерекшелігі ұсынылатын дәйектерге дәлелдер келтірілуі тиіс. Тезис- шығарманың, баяндаманың, сөздің қысқаша желісі, негізгі ойы, пікірі. Негізгі тезистер - дерек көзінің мазмұнын жалпылайтын басты тұжырымдамалар. Мұндай тезистерден кейбір жағдайда материалдардың мазмұнын тұтастай айқындайтын жеке жазбалар жасалады. Қарапайым тезистер - бұл басты ой-пайымдаулар, кейде конспектінің, рефераттың құрамдас бөлігі ретінде енгізіледі.Кез келген еңбекте, оның әрбір бөлімдерінде қарапайым тезистер көбірек кездеседі. Күрделі тезистер - негізгі және қарапайым тезистер қатар қолданылатын, ойды бекітудің пайдалы және жетілген түрі. Дәйексөз тезистері. Тезистердің бір бөлігі дәйексөз ретінде келтірілуі мүмкін. Мұндай әдісті әртүрлі көзқарастарды салыстыру үшін пікір, аннотация жазғанда қолданады.
Рецензия сөзі латын тілінен шыққан, қазақша хабарлама, баға, пікір деген мағынаны білдіреді. Рецензияға қатаң бекітілген зерттеу тақырыбы (ғылым, публицистика, көркемөнер шығармалары) және оны талдаудың (туындының идеясы, езектілігі жэне жеткізу тэсілдері) бағыты тән. Рецензияның мазмұны тұтастай авторға байланысты. Осыдан келіп рецензияның жанрлық пішіндерінің әртүрлілігі шығады. Рецензияның мынадай түрлерін атауға болады: рецензия - мақала (дәстүрлік пішін) рецензия - сұхбат (диалог, дөңгелек үстел) рецензия - фельетон (өткір сыни) - рецензия - очерк (очерк элементтерін бойына топтастырған көлемді рецензия) - рецензия - хабар-ошар (аннотацияға жақын шағын рецензия) Рецензияның негізгі түрлеріне мыналар жатады: Әдеби рецензия. Ғылыми рецензия. Театр рецензиясы. Кино рецензиясы және т.б. Рецензияның негізін дерек құрайды, бұл дереқтер өзге жанрлардағыдай өмірден емес, эдеби туындыларынан алынады, яғни, рецензияда дерек екінші рет өңдеуге ұшырайды.
13
Зерттеу жұмысының бір түрі - дипломдық жұмыс
Қазіргі таңдағы өзекті мәселелердің бірі - болашақ мұғалімді жан-жақты кәсіби шеберлікке даярлау мәселесі болып табылады. Кәсіби шеберліктің бір саласы - оның шығармашылық мүмкіндіктерінің дамуы, күнделікті
педагогикалық жағдайларды талдап шеше білуі және өскелең ұрпақты оқыту
мен тәрбиелеудің құралдары мен жолдарын анықтап білуі десек, оны
қалыптастыру үшін жоғары оқу орнындағы білім алушы-студенттен ғылыми зерттеу жұмыстарын орындау талап етіледі, ол тек мемлекеттік стандартта қамтылған материалдарды ғана меңгеріп қоймай, зерттеу дағдыларын, шығармашылық іс-әрекет дағдыларын меңгеруі тиіс.
Дипломдық жұмыстың ерекшелігі, ең алдымен оны дайындау, қорғау -
болашақ мұғалімнің білім мазмұнына аса жақын, теориялық білімді
тереңдетуді және кеңейтуді, практикалық білікті, студенттердің өздік
жұмысын орындау дағдыларын жетілдіруді, шығармашылық іс-әрекетпен
ғылыми зерттеуді қамтамасыз етеді, педагогикалық озық тәжірибені үйренуді
және қорытуды, орындалған жұмыс нәтижелерін әдеби рәсімдеуді қамтиды.
Дипломдық жұмысты орындау студенттің ғылыми дайындық деңгейін
көтеруге, таным ынтасын бекітуге және көбейтуге, мұғалімнің теориялық
даярлығын жетілдіруге ықпал етеді.
Тақырыпты таңдау:
Дипломдық жұмыс тақырыбы жетекші мен ізденуші-студент тарапынан
қазіргі заманғы ғылымның даму деңгейіне, мектептің нақты міндеттеріне,
диплом жұмысын орындайтын студенттің кәсіби ғылыми жетістіктерді
қамтамасыз ете алу жағдайына сәйкес анықталынады. Тақырыптар жыл
сайын жаңартылып, кафедра отырысында, ректорат тұрғысынан бекітіліп
отырылады.
Дипломдық жұмыстың жалпы көлемі 60 беттен төмен болмауы тиіс.
Диплом жұмысы 14 шрифтпен, А4 форматында, 1 аралықты сақтай отырып
орындалады. Мәтіннің сол жақ жиегі - 30мм, оң жағы және жоғарғы, төменгі
жақтары - 20 мм, азат жолдың басталуы - 1 см
Дипломдық жұмыс құрылымы:
Дипломдық жұмыс, әдетте, Кіріспе, 2 кейде 3 Тарау, Қорытынды,
Әдебиеттер тізімі мен Қосымшалардан (зерттеушінің еркінде) тұрады.
Кіріспе бөлімінде қысқаша тақырып өзектілігі, маңыздылығы, зерттеу
мақсаты, нысаны, пәні, зерттеу әдістері мен тәжірибелік маңыздылығы,
диплом жұмысының құрылымы ашылуы тиіс.
І теориялық Тарауда таңдалынған зерттеу тақырыбының ғылыми негізі,
мәні, мазмұны ашылады. Мұнда тақырып бойынша негізгі ұғымдар
қалыптасып, мәселеге байланысты ғалымдардың түрлі көзқарастары
салыстырылып, зерттеуші тарапынан өз ұстанымы айқындалынады.
ІІ Тарауда теориялық негізделінген мәселенің әдістемелік тұрғысынан
практикалық (музыка сабағында, сыныптан тыс музыкалық-тәрбиелік
жұмыстарда, лекция-кештер мен семинарларда т.т.) жүзеге асу жолдары
таңдалынып, рет-ретімен қарастырылады. Дипломдық жұмыстың мәтініне
зерттеудің кейбір қағидаларын бейнелейтін әртүрлі кестелер, сызбалар,
диаграммалар енгізілуі мүмкін.
Қорытындыда автор тақырыпқа сай алдына қойған мақсат-міндеттердің
еңбектің тарауларында нақты орындалуы, оның жетістіктері мен ойбайламдары қысқаша жинақталынып, тұжырымдалады
Әдебиеттер тізімі библиографиялық ережелерге сәйкес алфавиттік
реттілікте рәсімделінеді.
Дипломдық жұмыстың мақсаты:
- мамандық бойынша алынған теориялық және практикалық білімді
кеңейту, бекіту, жүйелеу, осы білімді нақты ғылыми, педагогикалық
міндеттерді шешуде қолдану;
- өздігінен жұмыс істеу дағдыларын дамыту және зерттеу әдістемесін,
эксперимент жүргізу әдістемесін меңгеру;
- студенттердің заман талаптарына сай өзбетімен жұмыс істеуге
дайындығын анықтау.
Дипломдық жұмысқа келесідей талаптар қойылады:
- тақырыптың өзектілігі, оның ғылымның белгілі бір саласының
дамуының қазіргі жағдайы мен болашағына, практикалық міндеттер мен
дипломдық жұмыстың жалпы мақсатына сай болуы;
- дипломдық жұмыс тақырыбы бойынша әдебиеттерді, мерзімдік
басылымдарды, нормативтік құжаттарды оқу, талдау;
- зерттелетін мәселенің тарихын, оның практикалық жағын, зерттеу
пәнін, мақсаттарын және әдістерін нақты сипаттау, озық педагогикалық және
автордың жеке тәжірибесін қорытып жазу;
- нәтижелерді қорыту, қорытынды мен практикалық ұсыныстарды
негіздеу.
14
Зерттеудің ғылыми аппараты
Зерттеудің ғылыми аппараты-бұл белгілі бір мәселе бойынша зерттеудің орындалуын қамтамасыз ететін логикалық және танымдық әрекеттер тізбегі. Ғылыми аппарат іздеу қызметін белгілі бір тәртіппен және дәйектілікпен ұйымдастырады.
Кез келген педагогикалық зерттеу жұмысының ғылыми аппараты болады. Оны әдіснамалық аппарат деп те атайды. Жұмыстың бұл бөлімі кіріспеде қарастырылады.
Әдіснамалық аппарат:
- ғылыми зерттеуді ұйымдастыру және жүргізу принциптері;
- ғылыми зерттеу әдістері мен оның стратегиясынанықтау әдістері;
- ғылыми аппарат: ғылыми зерттеудің ұғымдық-категориялық негізі (өзектілігі, ғылыми жаңалығы, эвристикалық құндылығы, практикалық мәні, проблемтикасы, объект, зат, гипотеза, мақсат және міндет).
Таным әдіснамасының негізгі принциптері:
- өзара келісілген болып табылатын теориялар мен тәжірибелер бірлігінің принципі;
- осы және басқа құбылыстардың барлық факторларының есебін қажет ететін объективтілік принципі;
- объективтік процесстер мен нақты тәсілдердің маңызды жағы мен заңдылықтарын көрсететін нақтылық принципі;
- ғылыми білімді таным объектісінің айырмашылықтары, сандық және сапалық өзгешеліктерін бейнелейтін ғылыми білімді қалыптастырудан тұратын даму принципі;
- қатынастар мен олардың арасындағы байланыс есебінен құбылыстың шарттылығын қажет ететін заңдылықтар принципі.
Сонымен қатар әдіснамалық анализдің әртүрлі деңгейі бар, көбінесе:
- динамикалық деңгей: ғылым нәтижелерінің дүниетанымдық интерпретациясы, ғылыми ойлаудың формалары мен әдістерін, оның категориялық бағытын сараптайды;
- статистикалық деңгей: жалпы ғылыми сипатқа ие зерттеудің принциптері, бағыттары, формалары;
- аналитикалық-синтетикалық деңгей, яғни нақты-ғылыми әдіснама - осы және басқа ғылым саласында қолданылатын зерттеудің әдістері мен принциптерінің жиынтығы;
- пәндік деңгей, яғни пәндік әдіснама - зерттеу әдістері мен принциптерінің жиынтығы тәріздес, ол ғылымның нақты саласында немесе ғылымдар тоғысқан ғылыми пәнде қолданылады; ғылыми пән ғылыми білімді ұйымдастырудың негізгі формасы болып табылады.
- пәнаралық деңгей - ғылыми ізденістің логикасына сәйкес әртүрлі ғылымдардың өзара әсерлесу шеңбері болатын пәнаралық кешенді зерттеудің әдіснамасы.
Әдіснамамен бірге ғылыми танымның негізгі элементі - ғылыми зерттеудің логикасы болып табылады, ол яғни ғылыми ізденісте белгілі бір жолды түсінеді. Ғылыми зерттеу белгілі сатылардың логикалық реттілігін қажет етеді, оның негізін рационалды ойлау құрайды.
Ғылыми зерттеудің негізгі компоненттері: зерттеудің өзектілігі және мәселесі, тақырыбы, объектісі, пәні, мақсаты, міндеттері, болжамы, зерттеу әдістері, теориялық маңыздылығы, практикалық мәні болып табылады.
Зерттеудің өзектілігі, көкейтестілігі - жауабын іздейтін ғылымдағы сұрақ немесе зерттеліп отырған құбылыстың белгісіз жағын құру. Дәл осы мәселені дәл осы уақытта зерттеу не үшін қажет деген сұраққа жауап береді.
Зерттеу тақырыбы - зерттеу мәселесі мен аспектілерінің анық, қысқа берілуі. Тақырып сол қоғамның объективті талаптарына, сұраныстарына жауап бере алатындай болуы керек. Нені зерттеумен айналысамыз деген сұраққа жауап береді.
Зерттеу объектісі - іздену аймағы. Оған педагогикалық жүйе, құбылыс, үдеріс (тәрбиелеу, білім беру, даму, жеке тұлғаны қалыптастыру, ұжым жатады). Бұл зерттеуде не нәрсе қарастырылады, ғылыми таным үрдісі неге бағытталған деген сұраққа жауап береді.
Зерттеу пәні - объектінің ішін ізденудегі аспектісі, зерттеліп отырған құбылыстың таралу үдерісі, элементі, байланысы, қатынастарының жиынтығы. Тақырыппен сәйкес келіп, тұжырымдау бойынша соған ұқсас болып келеді.
Зерттеудің мақсаты - зерттеліп отырған мәселенің себеп-салдар байланыстарын және және заңдылықтарын айқындау, теориясы мен әдістемесін ұсыну. Қандай нәтижеге жетуді көздеймін, қорытынды не болады деген сұрақтар төңірегінде құрылады.
Зерттеу міндеттері - зерттеу мақсатының бөлшектенуі, зерттеу, анықтау, айқындау, қорытындылау, нақтылау, ұсыну, тәжірибелік жұмыста тексеру тұрғысында құрылады. Мақсатқа жету үшін не істеу керек деген сұраққа жауап береді.
Зерттеудің болжамы - педагогика ғылымындағы өзекті мәселенің теориялық және практикалық жағын талдау негізінде шешімін алдын ала болжау. Зерттеуші болжамында жаңаны алдын ала көре алатындай болуы керек. Зерттеу болжамы егер..., онда..., өйткені... деген ұғымдармен байланысып құрылады.
Жоғарыда аталған ғылыми жұмыстың компоненттері бір-бірімен тығыз байланыста болуы қажет. Зерттеу аппараты дұрыс құрылмаған жағдайда, дұрыс ғылыми нәтиже алынбайды.
15
Библиографиялық аппарат - зерттеудің негізі
Библиографиялық аппарат-бұл автордың шығарманы жазу кезінде қолданған дереккөздерінің кілті, сонымен қатар ғылыми этика мен ғылыми еңбек мәдениетінің көрінісі. Ол зерттелетін мәселе бойынша қолда бар әдебиеттегі автордың хабардарлық дәрежесін бағалай алады.
Библиографиялық аппараттың құрамына мыналар кіреді:
1) библиографиялық сілтемелер;
2) кітапқа негізделген (қосымша) библиографиялық тізімдер немесе көрсеткіштер.
Библиографиялық сілтемелер-бұл дәйексөздердің, фактілердің, талданатын, айтылған немесе ұсынылатын әдебиеттер туралы шартты белгілермен (тізімде дереккөз көрсетілген сандық реттік сандармен, жұлдызшалармен немесе автордың тегі мен басылым жылы арқылы) байланысты негізгі мәтіннің нақты орындарымен байланысты тақырыптық таңдалмаған библиографиялық мәліметтер. немесе олардың артында орналасқан.
Кітап (қосымша) библиографиялық тізім (индекс) - негізгі мәтінге сандық реттік нөмірлермен байланысты пайдаланылған, келтірілген немесе Ұсынылған әдебиеттер туралы библиографиялық мәліметтердің тақырыптық таңдалған жүйеленген тізімі.
Библиографиялық сипаттамада ереше көңіл аударылатын нәрсе, ол екі қызметті атқаратын - грамматикалық тыныс белгілері және олардың белгілейтін тыныс белгілерін, таңбалар, олар өмірнамалық сипаттаманың элементтері мен салаларын анықтайды. Белгіленген тыныс белгілері (шартты айырым белгілері) сипаттауда түрлі тілдердегі жекелеген элементтерді айыруға көмектеседі - дәстүрлі шығу формасындағы және машина оқитын каталогтардағы-жазылымдағы, баспа карточкалардағы, библиографиялық көрсеткіштердегі, тізімдердегі, компьютердің монитор экранындағы және т.б. Белгіленген тыныс белгілері элементтер мен салалардан бұрын не олардың соңында қойылады. Олардың қолданысы тіл нормаларына байланыссыз.
16
Эксперимент жүргізу қажеттілігі
Эксперименттің бақылаудан артықшылығы, ең алдымен, бұл ғылымда туындайтын мәселелерді белсенді және мақсатты түрде зерттеуге мүмкіндік береді. Ғалым өз қалауы бойынша оны қызықтыратын құбылыстарды олардың ағымының әртүрлі жағдайларында зерттей алады, процестің барысы мен нәтижелерін қатаң бақылай отырып, жағдайларды жеңілдетеді. Көбінесе эксперимент табиғатқа бағытталған сұрақпен салыстырылады.
Табиғатқа қойылған сұраққа жауап алу, табиғат құбылыстарының болжамды заңдылықтарын сипаттайтын гипотезалар мен теорияларды тексеру.
17
Ғылыми зерттеудің кезеңдері мен нәтижелері
Зерттеуге үйрену үшін, алдымен ойлана білу қажет. Сұрақ қою, жауап іздеуге, болжамды ұсынуға, бақылау жасауға, эксперимент жүргізуге, қорытынды жасауға, дәлелдеуге және өзінің пікірін қорғауға үйренген жөн. Проблеманы анықтау, негіздеу және болжамды ұсыну (1 кезең). Ізденіс жоспарын құрастыру, мазмұнын ашу жолдарын іздеу (2 кезең). Ізденіс нәтижесін қорытындылау (3 кезең).
1 кезең - Зерттеу жүргізуде ең маңыздысы мәселені түсіне білу. Олар түрлі жағдайларлатуындауы мүмкін. Оның мән-жайын анықтау мәселеге қатысты ісшаралар ұйымдастырды талап етеді. Сондықтан қызықтырған құбылыстар мен жағдайларды анықтау үшін сұрақтар қойып үйренгенің жөн.
Тақырып зерттеу мәселесінің сипатын аңғартады. Зерттеу тақырыптары алуан түрлі болуы мүмкін. Ең бастысы бұл тақырып қызықтыруы тиіс.
Зерттеу тақырыптары тіршілік етпейтін заттар мен құбылыстар туралы болуы мүмкін. Оны фантастикалық деп атайды. Егер тақырыптар өзіндік бақылау эксперименттері мен тәжірибелерді қажет ететін болса, онда олар эксперименттік тақырып болып есептелінеді. Егер мәліметтер мен фактәлер, сондай-ақ түрлі кітартарда, фильмдерде, Интернетте және басқа қайнар көздердегі материалдар зерттеретін болса, ондай тақырыптар теориялық деп аталады.
Зерттеудің мақсатын анықтау үшін бұл зерттеуді не үшін жүргізіп отырғаны жөнінде сұрақ беруің қажет.
Тақырыпты таңдаған соң, болжам жасауға үйрену қажет (ұсыныс жасалуы тиіс).
Болжам жасау - жағдайды алдын-ала көре білу. Бастапқыда ол анықталмағанмен, оны айқындап алу қажет.таңдаған мәселені шешу үшін бір немесе бірнеше болжам жасалуы мүмкін. Болжам-ұсыныстарды анықтап алған соң, оларды маңыздылығына қарай рет-ретімен жазба түрде түсіру.
2 кезең - Ізденіс жоспарын құрастыру, мазмұнын ашу жолдарын іздеу. Алдымен таңдалынған мәселе бойынша не білемін дей келе, нені зерттеп отырғаны жөнінде кітап, оқулықтар, энциклопедия, сөздіктер, анықтамалар,басылым беттерімен танысуы тиіс. өзге ғалым-ұстаздардың таңдалынған мәселе бойынша білдірген көзқарастарын талдай келе, өз ой байламдарын түсіруі керек. Оны мазмұнын ашу барысында мұқият бақылау, эксперимент жасау керек.
Ізденіс нәтижесін қорытындылау (3 кезең). Мәселенің мазмұнының ашылуына байланысты ізденіс нәтижесін қорытындылауда зерттеудің мақсатміндеттеріне байланысты жұмыс нәтижесі, жетістіктері қорытындылады. Зерттеу жұмысының қорытынды кезеңі - жобаның тұсауын кесу немесе қорғау болып табылады. Табысты қорғауға дайындалу үшін мыналар қажет:
1. Негізгі ұғымды бөліп алып, оған анықтама беру қажет. Ұғым - заттар мен құбылыстардың нақты және қысқаша сипаттамасы.
2. Негізгі процестерді, құбылыстар мен заттарды топтастыру, яғни ойлау жүйесіне қарай тәртіпке келтіру үшін топқа бөлу;
3. Зерттеу барысында ойламағн жерден бұрын естіп, біліп көрмеген таңқаларлық жағдайларға тап болуың мүмкін. Оларды анықтап, белгілеп алу керек.
4. Негізгі идеяларды мәні мен маңызына қарай белілеу;
5. Алынған материалдар басқаларға түсінікті болуы үшін салыстыру мен метафораны ұсыну қажет. Салыстыру - заттардың, құбылыстардың бір-бірінен айырмашылығы мен ұқсастығын анықтауға мүмкіндік беретін ұғымды анықтау тәсілі. Ал метафора - қасиеті ұқсас заттар мен құбылыстарды алмастырып айтатын сөздер.;
6. Ең бастысы, жасаған жұмысты жинақтап, қорытындылау. Қорытындылау немесе тұжырым жасау - бұл адамдардың білімі мен тәжірибесі негізінде жаңа білімді шығаратын ойлау формасы. Ол үшін тұжырым жасап, пікірлесу қажет. Пікірлесу, пікіралысу - заттар мен құбылыстар туралы түрлі пікірлерді ортаға салу. Пікірді ортаға салу ойлана білу қабілетін көрсетеді. Зерттеу бойынша өз пікірін білдіру.
7. Зерттеуді жалғастырудың мүмкін болатын жолдарын көрсету қажет. Егер жүргізілген жұмыс нәтижесінде жаңа сұрақтар болса, онда автор нағыз зерттеуші.
8. Баяндама жасау. Баяндама жұмыстың жемісі болып табылады. Ол қысқа және жүйелі болуы тиіс.
18
Инновациялық технология ұғымының мәні, мазмұны
Инновация - бұл нақты қойылған мақсатқа жетуде ойға алынған жаңа нәтиже. Оқу мақсатының жүйесінде берілген мақсаттың негізгі категорияларын пайдалана отырып, педагог өз еңбектерінің нәтижесі туралы ақпарат алуға мүмкіндік алады.
Инновациялық үрдістің негізі - жаңалықтарды қалыптастыру, қолдану, жүзеге асырудың тұтастық қызметі. Кез келген жаңа әдіс жекелік, сондай-ақ уақытша жоспарға жатады. Бұл яғни, бір оқытушы үшін табылған жаңа әдіс, жаңалық, басқа оқытушыға үшін өтілген материал тәрізді.
Инновациялық білім беру - іскерліктің жаңа түрі. Инновациялық қызмет оқу ісін дамытуға, пәндердің мәнін тереңдетуге, мұғалімнің кәсіптік шеберлігін арттыруға басқа жаңа технологияларды енгізуге, пайдалануға және шығармашылық жұмыстар жүргізуге бағытталған. Мұндай технологияларды қолдану - оқытушы ұтады, яғни ол сабақты тиімді ұйымдастыруға көмектеседі, оқушының пәнге деген қызығушылығы артады.
Инновациялық технологиялардың педагогикалық негізгі қағидалары:
-білім алушының ізгілік тұрғысынан қарау;
-оқыту мен тәрбиенің бірлігі;
-білім алушының танымдық күшін қалыптастыру және дамыту;
-білім алушының өз бетімен әрекеттену әдістерін меңгерту;
-білім алушының танымдылық және шығармашылық икемділігін дамыту;
-әр студентті оның қабілеті мен мүмкіндік деңгейіне орай оқыту;
-барлық студенттердің дамуы үшін жүйелі жұмыс істеу.
. дамыта отырып оқыту әдістемесі
· тірек және тірек конспектілер арқылы оқыту
· деңгейлеп оқыту технологиясы
· тесттік жүйемен оқыту
· иммитациялық әдіс
· мультимедия мүмкіндіктерін қолданып оқыту
· ойын технологияларын қолдану
· дискуссия сабақтары
· интеграциялық сабақ
· топпен жұмыс
· панорама сабағы
· проект әдісі (жоба)
· рольдік ойындар
· Лекция - семинар сабақтары
· Проблемалық оқыту әдісі
· Миға шабуыл әдісі
· Бинарлы сабақ
· Экскурсия сабағы
· Ынтымақтастық технологиясы
· Жеке адамға бағдарлы
· Дөңгелек үстел
· Дебат сабақтары
· Саяхат сабақтары
19
Педагог-музыканттың зерттеу жұмысының әдістері
Методологиялық анализ -- музыка мұғалімінің шығармашылық жұмыс әдісі. Ізденістің жетекші әдістері: бақылау, топтық дискуссия, Дальбек әдісі,жұмысбеті әдісі. Музыкалық педагогикалық іс-әрекеттерді зерттеу барысында келесідей әдістер қолданылады: теориялық және эмпириялық әдістер.Теориялық әдістер -- қорытындылау, мазмұндық дерексіздік және жүйелілікпен ерекшеленетін теориялық біліммен байланысты. Мұнда зерттеу мәселесінің мәні тұтас ашылады. Логикалық ой формасы ретіндегі анализ синтезбен бірлікте болады. Бұл әдістер таным процесінің біртұтас көрінісі болып табылады. Анализ -- сапалау, талдау. Тұтасты құрамдас бөліктеріне ойша мүшелеу арқылы ғылыми зерттеу. Синтез -- мағлұматтарды біртұтас құбылыс ретінде жинақтап зерттеу әдісі.
20
Модульдік оқыту - белсенділік көрсеткіші
Модуль деген -- қандай да бір жүйенің, ұйымның анықталатын біршама дербес бөлігі.
Оқу модульі -- оқу ақпаратының біршама дербес блогы, оған оқу мақсаттары мен міндеттері, әдістемелік нұсқаулар, шамамен алғандағы іс әрекеттер негізі, оқу қызметін атқару жетістігін бақылау (өзін-өзі бақылау) құралдары енеді.
Модульдік оқыту берілетін білімнің оқушылардың жеке бастарының ерекшеліктеріне, іскерліктеріне, жұмыс істеу қабілетіне, белсенділігі мен пәнге қызығушылығына бағыттауға, оқыту жүйесін оқушының жеке басының игеру қабілетімен үндестіру мәселесін іске асыруға мүмкінік туғызады.
Модульдік технологиясы оқушылардың оқу мотивациясын күшейтіп, шығармашылық ізденістерге жетелейді, бұл технология жеке оқушының білім сапасын анықтауға бағытталады. Оқушыға берілетін білімді алдын-ала модульге бөліп алып, үйрету өзінің тиімді нәтижесін береді. Білім алушының мүмкіндігіне қарай модульдік оқытуда мәтіннің мазмұны бөліктерге бөліп беріледі. Демек, модуль - іріленген мазмұнды дидатикалық бірлік деп саналады.
Атап айтқанда, модуль арқылы білім алушылардың өздік ізденісіне жол ашылады, олар әр бөліктер бойынша ойланады, қосымша материалды пайдаланады, тұжырым, қорытынды жасайды.Модульдік оқыту технологиясының мақсаты мен ерекшеліктері. Жаңа педагогикалық технологияның XX ғасырдың 60 жылдарында пайда болған түрі - Модульдік блокпен оқыту жүйесі. Бұның дүние жүзінде 4 жолы бар:
- Американдық модуль
- Неміс модулі
- Скобиннің орыс модулі
- Алексюк пен Фурманның украиндік модулі
Бүгін таңда М.Чошановтың мәселелік модульді оқыту технологиясы, П.Третьяковтың, К.Вазинаның модульді оқыту технологиясы, жан-жақты қарастырылады.
21
Диплом жұмысының бөлімдері
Түсініктеме жазба и графикалық. Дипломдық жұмыстың мазмұны, кіріспе, реттік нөмірлер мен атауларды қамтиды барлық бөлімдер, кіші бөлімдер, қорытынды, пайдаланылған әдебиеттер тізімі және атаулары дипломдық жұмыстың осы элементтері басталатын бет нөмірлері, көрсетілген қосымшалар. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі белгіленген әдебиеттерге сәйкес ресімделеді.
Диплом жұмысының құрылымына мыналар кіреді: ашпа бет, мазмұны, қысқартылған сөздер, шартты белгілер, кіріспе, негізі бөлім, қорытынды, пайдаланылған деректер тізімі, қосымша. Диплом жұмысы құрылымының тақырыптары жолдың ортасына, соңына нүкте қойылмай басылады, теріледі. Олар қысқа, нақты әрі жұмыстың мазмұнын ашып тұратын болуы керек. Тақырыптардың аттары толық жазылады, оларды қысқартуға, тасымалдауға, рим санымен, математикалық белгілермен, грек әріптерімен беруге болмайды. Диплом жұмысының тараулары параграфқа, тармаққа, тармақшаға бөлінеді. Жұмыстың тараулары мен оның параграфтары үлкен әріппен, жолдың ортасына, соңына нүкте қойылмай басылады, теріледі, асты сызылмайды.
22
Ғылыми зерттеудің кіріспе бөлімінде қаралатын мәселелер
Ғылым - бұл табиғат, қоғам және ойлау туралы жаңа білімдерді алуға бағытталған зерттеу ортасы.
Ғылыми зерттеулер мына түрлерге жіктеледі:
1) қоғамдық өндіріске байланысы жағынан
2) қаржыландыру көздеріне байланысты
3) мақсатына байланысты
4) халық шаруашылығына қажеттілігіне байланысты
5) зерттеу ұзақтығына байланысты
Кіріспеге назар аудара кітапты шолу барысында сөздікті қолдану арқылы тақырыпты терең ұғыну үшін көптеген әдістерге сүйену керек, оқып түсінбеген жерді ойлану арқылы оқығанды терең меңгеру үшін ең қиын жерлерін өз сөзімен қайталау, әдебиеттің қиын жерлеріне өз сұрағын қою, өз біліміне, мысалына қатысты жаңа мағлұматтарды табу, оны байланыстыру, әдебиет авторының аса бөліп көрсеткен әдістеріне терең көңіл бөлу керек.
23
Дипломдық жұмыстың талаптары
Ғылыми жұмыстарға қойылатын талаптар. Қосымшаға дипломдық жұмысты орындауға байланысты материалдар енгізіледі. негізгі бөлімде көрсетілмеген зерттеулер. Жасалған тұжырымдар, дипломдық жұмыста қабылданған шешімдер, дәлдік және барлық деректердің объективтілігі студент - тезистің авторы жауапты.
Дипломдық жұмыс-Мемлекеттік жалпыға міндетті білім стандартымен қарастырылған жазбаша жұмыстардың қатарына кіреді.
Дипломық жұмысты орындау студенттердің жоғарғы оқу орнын тамамдаудың ең соңғы кезеңі болып табылады. Дипломдық жұмыс Юриспруденция мамандығы бойынша білікті маманды дайындау мақсатында оқу бағдарламасы шегінде орындалатын, студенттің теориялық білімі мен тәжірибесін жинақтайтын ғылыми-аналитикалық зерттеу нысаны болып табылады.
Дипломдық жұмыстың мақсаттары:
- Студенттердің мамандық бойынша теориялық білімдерін кеңейту, тереңдету, жүйелеу және бекіту;
- Студенттердің мамандық бойынша өздік жұмыстарын жүргізу дағдысын дамыту;
Талаптары:
1.Тақырыптың өзектілігі, оның ғылымның белгілі бір саласының дамуының қазіргі жағдайы мен болашағына, практикалық міндеттер мен дипломдық жұмыстың жалпы мақсатына сай болуы.
2.Дипломдық жұмыс тақырыбы бойынша әдебиеттерді, мерзімдік басылымдарды, нормативтік құжаттарды оқу, талдау.
3.Зерттелетін мәселенің тарихын оның практикалық жағын, зерттеу пәнін, мақсаттарын және әдістерін нақты сипаттау, озық педагогикалық және автордың жеке тәжірибесін қорытып жазу.
4.Нәтижелерді қорыту, қорытынды мен практикалық ұсыныстарды негіздеу.
Дипломдық жұмыстың құрылымдық элементтері болып:
- Мұқаба және Титульдік бет (Қосымша 3);
- Мазмұны (Қосымша 2);
- Кіріспе;
- Негізгі бөлім;
- Қорытынды;
- Пайдаланылған қайнар көздер тізімі (Қосымша 4);
- Қосымшалар табылады.
Дипломдық жұмыстың ғылыми жетекшісі:
- Зерттеу мәселесін тұжырымдауда әдістемелік көмек көрсетеді;
- Дипломдық жұмысты орындау бойынша нұсқаулық құрастыруға қатысады;;
- Дипломдық жұмыс бойынша семинарлар ұйымдастырады;
- Дипломдық жұмысты орындау үшін тапсырмалар береді;
- Студентке өз жұмысында зерттеу және дамыту әдістерін қолдануға кеңес береді,
Қажетті негізгі әдебиеттерді, анықтамалық материалдарды және тақырып бойынша басқа көздер;
- Дипломдық жұмысты жазу процесін бақылайды;
- Жеке және топтық консультацияларды өткізу кестесін белгілейді; Ағымдағы бақылауды және дипломдық жұмыстың орындалуын бағалауды жүзеге асырады жұмыс;
- Зерттеудің этикалық қағидаларының сақталуына бақылау жүргізеді;
- Дипломдық жұмыс ақпаратының сапасы мен дұрыстығын бақылайды.
Әр дипломдық жұмыс бойынша жеке басшы келісім бойынша студент белгіленген тәртіппен дипломдық жұмысты орындаудың күнтізбелік кестесін жасайды нысаны (Б қосымшасы). Студент дипломдық жұмысты дайындаудың күнтізбелік кестесін қатаң сақтауы керек, дипломдық жұмыстың аяқталған бөліктерін ғылыми қызметкерге белгіленген мерзімде ұсыну және оның ескертулеріне сәйкес пысықтауды уақтылы жүзеге асыруға және тілекпен.
24
Шығармашылық ұғымының мәні, мазмұны
Шығармашылық - бұл туа біткен сапа емес, бірақ оны дамытуға болатын және қажет дағды. Шығармашылық - пайда болған міндеттерді әлдеқашан белгілі болған тәсілдермен шешу үшін талап етілетіндердің тысына шығатын жоғары формадағы ойлау. Ойлау процесінде үстемдік еткенде, шығармашылық елес ретінде көрінеді. Мақсат пен іс-әрекет тәсілінің компоненті бола тура, ол шеберлік пен инициативаның міндетті шарты ретінде шығармашылық іс-әрекеті деңгейіне дейін көтереді. Шығармашылық ұғымы. Философиялық тұрғыдан қарастырғанда шығармашылық -- жаңа сапалы материалдық және рухани құндылықтарды жасаудағы адамның белсенді іс-әрекеті ретінде қарастырылады. Шығармашылық тұлға -- әрқашанда еркін, өзін-өзі жан-жақты дамытуға дайын, бәсекелестікке қабілетті, құзіреттілігі мен белсенділігі жоғары адам. Шығармашылық іс-әрекет - жаңа нәрсені жасауға бағытталған іс-әрекет. Адам іс-әрекетінде екі түрлі белсенділік орын алады:
1.Қайта жаңғырту (репродуктивті), бұл ес процессімен тығыз байланысты -- өткен тәжірибені салыстырмалы түрде айнытпай қайталау;
2.Шығармашылық - алдынғы тәжірибені негіз ретінде ала отырып жаңа бейнелер, заттар немесе әрекеттер жасау.
Шығармашылық ұғымына қатысты қазіргі психологиялық, педагогикалық, әлеуметтік ғылымдар саласында шығармашлық ойлау, шығармашылық қиял, шығармашылық іс-әрекет, шығармашылық ойын, шығармашылық қабілет сияқты терминдер жиі қолданылуда.
25
Технология ұғымының мәндік, мазмұндық сипаттамасы
Технология (гр. "techno" - өнер, шебер, білгір және "logos" - ілім, ғылым) - ғылыми-практикалық негізде шикізатты дайын өнімге айналдырудың әдіс-тәсілдерінің жүйесі.
Жалпы өндірістік процестің бөлігі болып табылатын өндіру, тасымалдау, сақтау, бақылау жөніндегі іс-қимылдар да технология деп аталады. Қоғамның өзгеруіне байланысты өндірістің, қызметтің, ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
1
Зерттеу жұмысының негіздері пәнінің мақсат-міндеттері
Теориялық ойлау, эмоционалды-сезімдік пен логикалық бірлік, объективті және субъективті компоненттердің бірлігін қамтитын өзін-өзі тану мен өзін-өзі реттеу ретіндегі педагог-музыканттың зерттеу іс-әрекетіне жеке-бағалылық және шығармашылық қатынасы. Музыкалық педагогикадағы ғылыми зерттеу принциптері: музыкалық педагогикалық ғылым пен практиканың өзара байланысы; музыкалық педагогикалық болмыс құбылысындағы ұқсастықтары мен ерекшеліктерін анықтау.
Пәнің мақсаты: 1. Студенттерді педагогикалық ізденіс-зерттеудің негізгі әдістерімен таныстыру: әдебиеттермен жұмыс, анкета, болмаса сұрақ-жауап құрастыру, бақылау, әңгімелесу т.б. 2. Жұмыс тәжірибесін қорытындылау әдістерін меңгеру. 3. Музыкалық педагогика бойынша өзбетінше зерттеу тапсырмаларын (реферат, курстық және дипломдық жұмыстар) орындау 4. Студенттерді қарапайым педагогикалық бақылауларды жүргізуге баулу Жоғарғы оқу орнында студенттер оқу процесінде жүйелі тұрғыда жұмыс істеуге, ойлауға, талдауға, қорытындылауға, теория мен практика арасындағы байланысты анықтауға үйренеді. Өзбетінше жұмыс студенттің өз күшін сынауға бағытталады. Оқуға деген қызыушылықты арттыра оларға қанағаттану алып келеді. Дербес жұмыстарды орындау барысында білімді,іскерлікті және дағдыларды меңгеру.
2
Музыка мұғалімі - ғалым-зерттеуші және тәжірибелі ұстаз
Қоғамдағы экономикалық, саяси, әлеуметтік, мәдени өзгерістер музыка мұғалімдерінің кәсіби деңгейіне жаңа талаптар қоюда. Музыка мұғалімі тек білім беріп, тәрбиелеуші тұлға ғана емес, сонымен бірге қазіргі жаңа заманға сай ізденуші, өзбетінше шығармашылықпен жұмыс істей алатын кәсіби маман болуы тиіс. Осы тұрғыда музыка мұғалімі - ізденуші деп айтуға әбден болады. Көрнекті орыс педагогы В.А.Сухомлинскийдің Без высокой культуры чтения нет ни школы, ни подлинно умственного труда дәйекті сөзімен есептеспеген ұтылады. Ізденушілік қабілет - болашақ маманның шығармашылық ізденушілік іс-әрекетін дамытудың негізгі факторы. Ол қабілетті болашақ маман жоғарғы оқу орнында Зерттеу жұмысының негіздері пәнінен ала алады.
3
Студенттердің өзбетінше жұмыс түрлері
Өзбетінше жұмыс дегенімізді белгілі бір пәнді оқу барысында студенттердің тапсырмаларды орындауын айтамыз. Ол: практикалық сабақтар, курстық, дипломдық жобалаулар, консультациялар, сынақ, емтихандар. Кең тұрғыдағы мағынасы - белгілі сұрақтарға реферат дайындау, студенттік ғылыми қоғамға қатынасу, студенттің ғылыми конференцияларда докладтармен шығу, студенттер алдында лекция оқу т.б. Бұл өзбетіндік жұмыстардың барлығы да бірінші кезекте кітаппен алдын ала жұмыс істеуге бағытталады. Кіріспеге назар аудара кітапты шолу барысында сөздікті қолдану арқылы тақырыпты терең ұғыну үшін көптеген әдістерге сүйену керек: -оқып, түсінбеген жерді ойлану арқылы оқығанды терең меңгеру үшін ең қиын жерлерін өз сөзімен қайталау; -әдебиеттің қиын жерлеріне өз сұрағын қою; -өз біліміне, мысалына қатысты жаңа мағлұматтарды табу, оны байланыстыру; -әдебиет авторының аса бөліп көрсеткен әдістеріне терең көңіл бөлу.
4
Зерттеу мәдениеті ұғымының мәні
Зерттеу мәдениеті гуманитарлық және әлеуметтік ғылымдар шекарасындағы зерттеу саласы. Бұл сала индустриялық зерттеуден бастап,әдеби сыни талдауға дейінгі әртүрлі мәселелердің жқмысын қамтиды.
5
Ақыл-ой іс-әрекеті, оның түрлері
Ақыл-ой іс-әрекеті ынталы зер салу, назар аударусыз мүмкін емес. Ақыл ой іс-әрекетін дұрыс ұйымдастыру үшін стужденттерге қандай есте сақтау әдісін қолдану керектігін білуі абзал. Есте сақтаудың төрт түрі болады: көру арқылы есте сақтау, есту арқылы есте сақтау, қозғалмалы (моторлық) және аралас. Мектепте мақсатты педагогикалық экспериментті өткізуде ғылыми ойлау әдісінің ролі. Жеке бастың ерікті сапасын дамыту - көңіл бөлу, ерік, есте сақтау т.б. Көру арқылы есте сақтау - есте сақтаудың кең тараған түрі. Көру арқылы есте сақтау элементтері адамзаттың 80%-н қамтиды. Оқыту процесінде көру арқылы есте сақтау жүргенде оны, ұтымды қолдану үшін келесідей кезеңдерге назар аудару қажет: а) естуді қабылдауда (леккция, докладтар т.т.) қысқа қағазға түсіріп отыру қажет; б) белгілі мәтінді қабылдауда өзі оқуы тиіс; в) мәтінді қабылдауға жеңіл болу үшін иллюстрациялары бар оқулықтар мен оқу әдістемелік нұсқауларды қолдану керек; г) жеке жазбалар мен конспектілермен жұмыс барысында мәтіннің негізгі жерлерін түсті қарандаштармен белгілеп отыру керек; д) жеке сұрақтарды меңгеруде көрнекі оқу нұсқауларын қарау қажет. Есту арқылы есте сақтау - бұл түрді сақтанған адам оның дамуы үшін: 1) өзге біреуді көбірек тыңдау керек; 2) өзі дауыстап оқу қажет; 3) шу кедергі болмайтын тыныштықта жұмыс істеу керек; 4) өзгелер тыңдамаған жағдайда да өз ойын айту қажет; 5) театр, музыкалық концерттерге барып тұру. Қозғалмалы есте сақтау - кең тараған түр, бұл кезде адам белгілі қимылдар жасау барысында (жазып түсіру, сурет салу) тез есте сақтайды. әрдайым қарандашпен жұмыс жасау керек, жазу, сызу, жоспар, тезис, конспектілер құрастыру; цифрлық мәтінді таблица, диаграмма, грфика түрінде безендіру; оқу материалын қайта құрастыру барысында лабооратория, шеберханаларда өз қолымен қайта жасау. Есте сақтаудың аралас түрі барлық адамдарға тән. Ол көрсетілген есте сақтаудың үш тиүрінің қоспасы. Бір мезгілдегі көзбен көру, естку, және қозғалыстар нәтижелі қорытынды көрсетеді.
6
Ғылыми ізденісті жүргізу кезеңдері
Қазіргі кезде адамдардың жан-жақты білімді және кез келген мәселені шеше білуінің маңызы зор. Нағыз білім, ол - өз бетімен алған білім, өз бетінше іздену, зерттеу нәтижесінде қол жеткізген білім. Өзіндік ізденіс, өзіндік бақылау және зерттеу нәтижесіндегі білім ғана берік болады. Бүгінгі жедел ақпарат алу заманында мәселенің мазмұнын танып білуге, ізденуге, зерттеуге жол ашық. Зерттеуге үйрену үшін, алдымен ойлана білу қажет. Сұрақ қою, жауап іздеуге, болжамды ұсынуға, бақылау жасауға, эксперимент жүргізуге, қорытынды жасауға, дәлелдеуге және өзінің пікірін қорғауға үйренген жөн. Проблеманы анықтау, негіздеу және болжамды ұсыну (1 кезең). Ізденіс жоспарын құрастыру, мазмұнын ашу жолдарын іздеу
(2 кезең). Ізденіс нәтижесін қорытындылау (3 кезең). 1 кезең - Зерттеу жүргізуде ең маңыздысы мәселені түсіне білу. Олар түрлі жағдайларлатуындауы мүмкін. Оның мән-жайын анықтау мәселеге қатысты іс шаралар ұйымдастырды талап етеді. Сондықтан қызықтырған құбылыстар мен жағдайларды анықтау үшін сұрақтар қойып үйренгенің жөн. Тақырып зерттеу мәселесінің сипатын аңғартады. Зерттеу тақырыптары алуан түрлі болуы мүмкін. Ең бастысы бұл тақырып қызықтыруы тиіс. Зерттеу тақырыптары тіршілік етпейтін заттар мен құбылыстар туралы болуы мүмкін. Оны фантастикалық деп атайды. Егер тақырыптар өзіндік бақылау эксперименттері мен тәжірибелерді қажет ететін болса, онда олар эксперименттік тақырып болып есептелінеді. Егер мәліметтер мен фактәлер, сондай-ақ түрлі кітартарда, фильмдерде, Интернетте және басқа қайнар көздердегі материалдар зерттеретін болса, ондай тақырыптар теориялық деп аталады. Зерттеудің мақсатын анықтау үшін бұл зерттеуді не үшін жүргізіп отырғаны жөнінде сұрақ беруің қажет. Тақырыпты таңдаған соң, болжам жасауға үйрену қажет (ұсыныс жасалуы тиіс). Болжам жасау - жағдайды алдын-ала көре білу. Бастапқыда ол анықталмағанмен, оны айқындап алу қажет.таңдаған мәселені шешу үшін бір немесе бірнеше болжам жасалуы мүмкін. Болжам-ұсыныстарды анықтап алған соң, оларды маңыздылығына қарай рет-ретімен жазба түрде түсіру. 2 кезең - Ізденіс жоспарын құрастыру, мазмұнын ашу жолдарын іздеу. Алдымен таңдалынған мәселе бойынша не білемін дей келе, нені зерттеп отырғаны жөнінде кітап, оқулықтар, энциклопедия, сөздіктер, анықтамалар,басылым беттерімен танысуы тиіс. өзге ғалым-ұстаздардың таңдалынған мәселе бойынша білдірген көзқарастарын талдай келе, өз ой- байламдарын түсіруі керек. Оны мазмұнын ашу барысында мұқият бақылау, эксперимент жасау керек. Ізденіс нәтижесін қорытындылау (3 кезең). Мәселенің мазмұнының ашылуына байланысты ізденіс нәтижесін қорытындылауда зерттеудің мақсат міндеттеріне байланысты жұмыс нәтижесі, жетістіктері қорытындылады.
7
Зерттеу әдістері, ерекшеліктері
Зерттеу жүргізу кезінде жүйелі тәсіл қажет. Зерттеу негіздері - ережелер мен рәсімдер. Олар зерттеу жұмысында мақсат қояды. Зерттеушілер қорытынды жасау кезінде мінез-құлық кодексі мен зерттеу этикасын ұстануы керек.
Зерттеудің барлық түрлері фактілер мен логикалық пайымдауларға негізделген. Олар индуктивті және дедуктивные әдістері.
* Деректер нақты уақыт режимінде жиналуы керек және олар табиғи жағдайда нақты бақылауда болуы керек.
* Зерттеу жиналған деректерді терең талдаудан тұрады. Терең талдау зерттеу жұмысында ешқандай ауытқулар болмауын қамтамасыз етеді.
* Зерттеу көп зерттеулер жүргізуге мүмкіндік береді, өйткені ол жаңа сұрақтар туғызады. Бір зерттеу осы тақырып бойынша көптеген басқа зерттеулерге әкелуі мүмкін.
* Зерттеулердегі ең бастысы - дәлдік. Жиналған ақпарат нақты және сенімді болуы керек.
Зерттеу әдістерін зерттеушінің іс-әрекетінің сипатына қарай Б.Г. Ананьев төрт топқа бөледі:
* Ұйымдастырушылық әдістер (салыстырмалы, лонгитюдтік, кешенді);
* Эмпирикалық, оған: а) обсервациялық әдістер (байқау, өз-өзін байқау); б) эксперименталдық әдістер (зертханалық, далалық, табиғи, қалыптастырушы немесе Б.Г. Ананьев бойынша психологтық-педагогикалық); в) психодиагностикалық әдістер (стандартталған және прожективті тестер, сауалнамалар, социометрия, сұхбат және әңгімелер); г) праксиметрикалық әдістер, Б.Г. Ананьев бойынша, процесс пен іс-әрекет өнімін талдау тәсілдері (хронометрия, циклография, кәсібиграфикалық баяндау, жұмысты бағалау); д) модельдеу әдісі (математикалық, кибернетикалық және т.б.); және е) өмірбаяндық әдістер (адам өміріндегі атаулы күндерді, оқиғаларды, фактілерді талдау);
* деректерді өңдеу, яғни сандық (математикалық-статистикалық) және сапалық талдау әдістері;
* генетикалық және құрылымдық әдістерді қамтитын түсінік беру әдістер
8
Ғылыми-педагогикалық зерттеудің түрлері
Педагогика ғылымында қолданылатын зерттеу түрлеріне бақылау, әңгіме, мектеп құжаттары, оқушылардың жұмыстары, эксперимент және т.б. жатады. Бақылау әдісі: бұл педагогикалық мәселелерді зерттеуде жиі қолданылып жүрген әдістердің бірі. Бақылау деп әдеттегі жағдайда педагогикалық құбылыстарды тануды айтады. Мектеп құжаттарын зерттеу: оқу және тәрбие жұмысында кейбір күдікті мәселелерді құжаттарға сүйеніп зерттеуге болады. Бұл мектеп және мектептен тыс тәрбие мекемелерінде құжаттар мен архив мәліметтері. Мектеп құжаттарына сынып журналдары, оқушылардың күнделіктері, сыныптың оқу тәрбие жұмысының жоспары, үйірме жұмыстарының жоспары мен есебі, үйірме мүшелерінің баяндамалары, педагогикалық тақырыптарға жазылған мұғалімдердің баяндамалары мен ғылыми мақалалар жатады.Оқушылардың жұмысын зерттеу: оқушылардың жазба, бақылау және графикалық жұмыстары, суреттері, пәндер бойынша дәптерлері, әр түрлі тақырыптарда жазылған баяндамалары мен рефераттары және еңбек сабақтарында жасалған заттар зерттеушіні кейбір қажетті мәліметтермен қаруландырады. Осы жұмыстар оқушылардың дербес қабілетін оқуға және еңбекке көзқарасымен қатынасын, олардың теориялық және практикалық дайындықтарын, осыған орай мұғалімдердің де іс-әрекеттерін зерттеп анықтауға болады. Эксперимент: эксперимент деп нақты жағдайды есепке алып, педагогикалық процесті зерттейтін ғылыми тәжірибені айтады.
9
Студенттердің ғылыми қоғамы (СҒҚ), мазмұны
Студенттердің ғылыми қоғамы - студенттерді ғылымға баулу, түрлі ғылыми жобаларға, конференцияларға, студент бизнес инкубаторларға, дөңгелек үстелдерге қатысуға шақыру, студенттің өмірін ғылым саласы бойынша қызықты, жан-жақты етіп өткізетін ұйым. Әр студент жоғары оқу орнына түскеннен кейін өзін-өзі дамыту үшін қандай да бір деңгейде ғылыммен айналысуы керек. Ғылым студенттің өз саласы бойынша ізденуіне, еңбектенуіне мүмкіндік береді және сол арқылы жақсы маман болып қалыптасуына ықпалын тигізеді. Бұл ұйым сонымен қатар түрлі интеллектуалды ойындар, іс-шаралар, білімге бағытталған сайыстар өткізумен айналысады. Осы айтылғандар студенттің ой-өрісін дамытады, жан-жақты көзқарасын кеңейтеді, білсем екен деген құштарлыққа жақындатады.
СҒҚ - білімге, дамуға, жаңа белестерді бағындыруға құштар жастардың басын біріктірген үлкен отбасы.
10
Ғылыми-педагогикалық зерттеу жұмыстарының түрлері
1. Әңгімелесу әдісі. Педагогикалық зерттеу әдісі ретінде өз алдына дербес қолданылады және байқау әдісімен толықтырылып отырады. Әңгімелесу әдісі күні бұрын белгіленген жоспар бойынша анықталуға тиісті зерттеу мақсаттарына сай жүргізіледі. Әңгімелердің барысы, мазмұны толық баяндалады, қорытынды жасалады.
2. Интервью алу әдісі. Бұл педагогикаға әңгімелесу әдісінің бір түрі ретінде социологиялық зерттеулерден ауысқан. Әдетте жүргізілген әңгімелеоден айырмашылығы интервью алған кезде алдын ала белгіленген сұрақтар, бір ізді дәйектілікпен әңгімелесушінің жауаптары жазылып алынады.
3. Сауал-сұрақ (анкета) әдісін қолдануда зерттеліп отырған проблемаға байланысты көпшілік пікірін білу және осы коллективтегі әр түрлі әрекеттердің, көңіл-күйлердің т.б. мәселелердің объективті деректері, субъективті салыстыру анықталады.
4. Мектеп құжаттарын зерттеу. Бұл әдіс оқушының жеке іс-қағаздарын, медициналық карталарын, класс журналдарын, оқушы күнделіктерін, жиналыстар мен мәжілістердің протоколдарын оқып үйрену, талдау, жинақтау мақсатында қолданылады.
5. Педагогикалық эксперимент әдісі. Зерттеу объектісінің педагогикалық тиімділігін анықтай түсу мақсатына сай жұмыстың қандай да болсын әдістері мен жолдарын зерттеу үшін арнаулы ұйымдастырылған әдіс. Педагогикалық эксмерименттің мынадай түрлері бар: табиғи, лабораториялық, іздеу мақсатын көздейтін эксперимент.
6. Кибернетикалық және математикалық әдістерді педагогикалық әдістерге енгізу. Бұл әдістер түрлі педагогикалық құбылыстардың өзара сандық байланыстарын, олардың өлшемін, сапалық ерекшеліктерін айқындау үшін қолданылады. Педагогикалық зерттеулерді математикалық әдістерді қолдану эксперименттік зерттеулердің сандық деректеріне статистикалық өңдеу үшін қажет.
11
Реферат, курстық жұмыстарды жазу талаптары
Рефераттың құрылымы:
1. Рефераттың құрылымы:
- мұқабалық бет;
- мазмұны;
- кіріспе;
- негізгі бөлім;
- қорытынды;
- қолданылған әдебиеттер тізімі.
2. Рефераттың көлемі шамамен басылған 10-14 бет болуы керек.
Рефераттың мазмұнына қойылатын талаптар:
1. Кіріспеде тақырыптың актуальдық жағы, тарихнамалық шолу, зерттеудің міндеті мен мақсаты, тәжірибелік мәні көрсетілуі керек (кіріспенің көлемі 2-3 бет болуы керек).
2. Негізгі бөлім зерттеліп отырған тақырып бойынша ғылыми әдебиеттерді талдаудан тұрады. Негізгі бөлімнің материалдары тарауларға бөлінуі керек. Әр тараудың атауы болады және ол негізгі бөлімнің тарауының мазмұнын ашуы керек (негізгі бөлімнің көлемі 4-5 бет болуы керек).
3. Қорытынды қысқа түрде зерттеудің нәтижесі мен нақты қорытындылардан тұруы керек (2-3 бет болуы керек) .
4. Әдебиеттер тізімі келесі критерийлер бойынша ресімделеді:
- алфавиттік тәртіп бойынша;
- тақырыптық-хронологиялық;
- деректемелердің түрі бойынша.
Қосымшаға зерттеу кезінде қолданылған көмекші материалдар кіреді: құжаттардың көшірмесі, суреттер, схемалар, таблицалар, статистикалық есептер.
Рәсімдеу тәртібі:
1. Рефераттың тақырыбын қолмен жазуға және 1 интервал арқылы компьютерде жазуға болады.
1. Қатаң түрде келесі қашықтықтар сақталуы керек: сол жағынан -30 мм, астынан - 20 мм, үстінен - 20мм, оң жағынан -15 мм.
Курстық жұмысқа қойылатын талаптар:
Тақырыптың өзектілігі, оның отандық және шетелдік ғылымның дамуына сәйкестігі.
Зерттеу проблемасы бойынша ғылыми, оқу-әдістемелік әдебиеттерді және мерзімдік басылымдарды зерттеу және талдау.
Зерттеу мәселесінің тарихын, мұғалімдердің озат тәжірибесін және өзінің жеке тәжірибесін есепке ала отырып, оның практикалық жағдайын зерттеу және талдау.
Өз бетімен зерттеуді жүргізу: зерттеудің пәнін, мақсатын, әдістерін анық сипаттау, экспериментті сипаттау және талдау.
Жүргізілген зерттеудің нәтижелерін қорытындылау, қорытындыларды және практикалық ұсыныстарды негіздеу.
Безендіру мәдениеті (стандарт талаптарына сәйкестігі). Курстық жұмыстың көлемі: компьютерде терілген 40-50 бет.
12
Тезис, рецензия - зерттеу жұмысының түрі
Тезис - бұл дәлелдейтін немесе жоққа шығаратын тұжырымдама-пайымдаулар. Тезистің басты ерекшелігі ұсынылатын дәйектерге дәлелдер келтірілуі тиіс. Тезис- шығарманың, баяндаманың, сөздің қысқаша желісі, негізгі ойы, пікірі. Негізгі тезистер - дерек көзінің мазмұнын жалпылайтын басты тұжырымдамалар. Мұндай тезистерден кейбір жағдайда материалдардың мазмұнын тұтастай айқындайтын жеке жазбалар жасалады. Қарапайым тезистер - бұл басты ой-пайымдаулар, кейде конспектінің, рефераттың құрамдас бөлігі ретінде енгізіледі.Кез келген еңбекте, оның әрбір бөлімдерінде қарапайым тезистер көбірек кездеседі. Күрделі тезистер - негізгі және қарапайым тезистер қатар қолданылатын, ойды бекітудің пайдалы және жетілген түрі. Дәйексөз тезистері. Тезистердің бір бөлігі дәйексөз ретінде келтірілуі мүмкін. Мұндай әдісті әртүрлі көзқарастарды салыстыру үшін пікір, аннотация жазғанда қолданады.
Рецензия сөзі латын тілінен шыққан, қазақша хабарлама, баға, пікір деген мағынаны білдіреді. Рецензияға қатаң бекітілген зерттеу тақырыбы (ғылым, публицистика, көркемөнер шығармалары) және оны талдаудың (туындының идеясы, езектілігі жэне жеткізу тэсілдері) бағыты тән. Рецензияның мазмұны тұтастай авторға байланысты. Осыдан келіп рецензияның жанрлық пішіндерінің әртүрлілігі шығады. Рецензияның мынадай түрлерін атауға болады: рецензия - мақала (дәстүрлік пішін) рецензия - сұхбат (диалог, дөңгелек үстел) рецензия - фельетон (өткір сыни) - рецензия - очерк (очерк элементтерін бойына топтастырған көлемді рецензия) - рецензия - хабар-ошар (аннотацияға жақын шағын рецензия) Рецензияның негізгі түрлеріне мыналар жатады: Әдеби рецензия. Ғылыми рецензия. Театр рецензиясы. Кино рецензиясы және т.б. Рецензияның негізін дерек құрайды, бұл дереқтер өзге жанрлардағыдай өмірден емес, эдеби туындыларынан алынады, яғни, рецензияда дерек екінші рет өңдеуге ұшырайды.
13
Зерттеу жұмысының бір түрі - дипломдық жұмыс
Қазіргі таңдағы өзекті мәселелердің бірі - болашақ мұғалімді жан-жақты кәсіби шеберлікке даярлау мәселесі болып табылады. Кәсіби шеберліктің бір саласы - оның шығармашылық мүмкіндіктерінің дамуы, күнделікті
педагогикалық жағдайларды талдап шеше білуі және өскелең ұрпақты оқыту
мен тәрбиелеудің құралдары мен жолдарын анықтап білуі десек, оны
қалыптастыру үшін жоғары оқу орнындағы білім алушы-студенттен ғылыми зерттеу жұмыстарын орындау талап етіледі, ол тек мемлекеттік стандартта қамтылған материалдарды ғана меңгеріп қоймай, зерттеу дағдыларын, шығармашылық іс-әрекет дағдыларын меңгеруі тиіс.
Дипломдық жұмыстың ерекшелігі, ең алдымен оны дайындау, қорғау -
болашақ мұғалімнің білім мазмұнына аса жақын, теориялық білімді
тереңдетуді және кеңейтуді, практикалық білікті, студенттердің өздік
жұмысын орындау дағдыларын жетілдіруді, шығармашылық іс-әрекетпен
ғылыми зерттеуді қамтамасыз етеді, педагогикалық озық тәжірибені үйренуді
және қорытуды, орындалған жұмыс нәтижелерін әдеби рәсімдеуді қамтиды.
Дипломдық жұмысты орындау студенттің ғылыми дайындық деңгейін
көтеруге, таным ынтасын бекітуге және көбейтуге, мұғалімнің теориялық
даярлығын жетілдіруге ықпал етеді.
Тақырыпты таңдау:
Дипломдық жұмыс тақырыбы жетекші мен ізденуші-студент тарапынан
қазіргі заманғы ғылымның даму деңгейіне, мектептің нақты міндеттеріне,
диплом жұмысын орындайтын студенттің кәсіби ғылыми жетістіктерді
қамтамасыз ете алу жағдайына сәйкес анықталынады. Тақырыптар жыл
сайын жаңартылып, кафедра отырысында, ректорат тұрғысынан бекітіліп
отырылады.
Дипломдық жұмыстың жалпы көлемі 60 беттен төмен болмауы тиіс.
Диплом жұмысы 14 шрифтпен, А4 форматында, 1 аралықты сақтай отырып
орындалады. Мәтіннің сол жақ жиегі - 30мм, оң жағы және жоғарғы, төменгі
жақтары - 20 мм, азат жолдың басталуы - 1 см
Дипломдық жұмыс құрылымы:
Дипломдық жұмыс, әдетте, Кіріспе, 2 кейде 3 Тарау, Қорытынды,
Әдебиеттер тізімі мен Қосымшалардан (зерттеушінің еркінде) тұрады.
Кіріспе бөлімінде қысқаша тақырып өзектілігі, маңыздылығы, зерттеу
мақсаты, нысаны, пәні, зерттеу әдістері мен тәжірибелік маңыздылығы,
диплом жұмысының құрылымы ашылуы тиіс.
І теориялық Тарауда таңдалынған зерттеу тақырыбының ғылыми негізі,
мәні, мазмұны ашылады. Мұнда тақырып бойынша негізгі ұғымдар
қалыптасып, мәселеге байланысты ғалымдардың түрлі көзқарастары
салыстырылып, зерттеуші тарапынан өз ұстанымы айқындалынады.
ІІ Тарауда теориялық негізделінген мәселенің әдістемелік тұрғысынан
практикалық (музыка сабағында, сыныптан тыс музыкалық-тәрбиелік
жұмыстарда, лекция-кештер мен семинарларда т.т.) жүзеге асу жолдары
таңдалынып, рет-ретімен қарастырылады. Дипломдық жұмыстың мәтініне
зерттеудің кейбір қағидаларын бейнелейтін әртүрлі кестелер, сызбалар,
диаграммалар енгізілуі мүмкін.
Қорытындыда автор тақырыпқа сай алдына қойған мақсат-міндеттердің
еңбектің тарауларында нақты орындалуы, оның жетістіктері мен ойбайламдары қысқаша жинақталынып, тұжырымдалады
Әдебиеттер тізімі библиографиялық ережелерге сәйкес алфавиттік
реттілікте рәсімделінеді.
Дипломдық жұмыстың мақсаты:
- мамандық бойынша алынған теориялық және практикалық білімді
кеңейту, бекіту, жүйелеу, осы білімді нақты ғылыми, педагогикалық
міндеттерді шешуде қолдану;
- өздігінен жұмыс істеу дағдыларын дамыту және зерттеу әдістемесін,
эксперимент жүргізу әдістемесін меңгеру;
- студенттердің заман талаптарына сай өзбетімен жұмыс істеуге
дайындығын анықтау.
Дипломдық жұмысқа келесідей талаптар қойылады:
- тақырыптың өзектілігі, оның ғылымның белгілі бір саласының
дамуының қазіргі жағдайы мен болашағына, практикалық міндеттер мен
дипломдық жұмыстың жалпы мақсатына сай болуы;
- дипломдық жұмыс тақырыбы бойынша әдебиеттерді, мерзімдік
басылымдарды, нормативтік құжаттарды оқу, талдау;
- зерттелетін мәселенің тарихын, оның практикалық жағын, зерттеу
пәнін, мақсаттарын және әдістерін нақты сипаттау, озық педагогикалық және
автордың жеке тәжірибесін қорытып жазу;
- нәтижелерді қорыту, қорытынды мен практикалық ұсыныстарды
негіздеу.
14
Зерттеудің ғылыми аппараты
Зерттеудің ғылыми аппараты-бұл белгілі бір мәселе бойынша зерттеудің орындалуын қамтамасыз ететін логикалық және танымдық әрекеттер тізбегі. Ғылыми аппарат іздеу қызметін белгілі бір тәртіппен және дәйектілікпен ұйымдастырады.
Кез келген педагогикалық зерттеу жұмысының ғылыми аппараты болады. Оны әдіснамалық аппарат деп те атайды. Жұмыстың бұл бөлімі кіріспеде қарастырылады.
Әдіснамалық аппарат:
- ғылыми зерттеуді ұйымдастыру және жүргізу принциптері;
- ғылыми зерттеу әдістері мен оның стратегиясынанықтау әдістері;
- ғылыми аппарат: ғылыми зерттеудің ұғымдық-категориялық негізі (өзектілігі, ғылыми жаңалығы, эвристикалық құндылығы, практикалық мәні, проблемтикасы, объект, зат, гипотеза, мақсат және міндет).
Таным әдіснамасының негізгі принциптері:
- өзара келісілген болып табылатын теориялар мен тәжірибелер бірлігінің принципі;
- осы және басқа құбылыстардың барлық факторларының есебін қажет ететін объективтілік принципі;
- объективтік процесстер мен нақты тәсілдердің маңызды жағы мен заңдылықтарын көрсететін нақтылық принципі;
- ғылыми білімді таным объектісінің айырмашылықтары, сандық және сапалық өзгешеліктерін бейнелейтін ғылыми білімді қалыптастырудан тұратын даму принципі;
- қатынастар мен олардың арасындағы байланыс есебінен құбылыстың шарттылығын қажет ететін заңдылықтар принципі.
Сонымен қатар әдіснамалық анализдің әртүрлі деңгейі бар, көбінесе:
- динамикалық деңгей: ғылым нәтижелерінің дүниетанымдық интерпретациясы, ғылыми ойлаудың формалары мен әдістерін, оның категориялық бағытын сараптайды;
- статистикалық деңгей: жалпы ғылыми сипатқа ие зерттеудің принциптері, бағыттары, формалары;
- аналитикалық-синтетикалық деңгей, яғни нақты-ғылыми әдіснама - осы және басқа ғылым саласында қолданылатын зерттеудің әдістері мен принциптерінің жиынтығы;
- пәндік деңгей, яғни пәндік әдіснама - зерттеу әдістері мен принциптерінің жиынтығы тәріздес, ол ғылымның нақты саласында немесе ғылымдар тоғысқан ғылыми пәнде қолданылады; ғылыми пән ғылыми білімді ұйымдастырудың негізгі формасы болып табылады.
- пәнаралық деңгей - ғылыми ізденістің логикасына сәйкес әртүрлі ғылымдардың өзара әсерлесу шеңбері болатын пәнаралық кешенді зерттеудің әдіснамасы.
Әдіснамамен бірге ғылыми танымның негізгі элементі - ғылыми зерттеудің логикасы болып табылады, ол яғни ғылыми ізденісте белгілі бір жолды түсінеді. Ғылыми зерттеу белгілі сатылардың логикалық реттілігін қажет етеді, оның негізін рационалды ойлау құрайды.
Ғылыми зерттеудің негізгі компоненттері: зерттеудің өзектілігі және мәселесі, тақырыбы, объектісі, пәні, мақсаты, міндеттері, болжамы, зерттеу әдістері, теориялық маңыздылығы, практикалық мәні болып табылады.
Зерттеудің өзектілігі, көкейтестілігі - жауабын іздейтін ғылымдағы сұрақ немесе зерттеліп отырған құбылыстың белгісіз жағын құру. Дәл осы мәселені дәл осы уақытта зерттеу не үшін қажет деген сұраққа жауап береді.
Зерттеу тақырыбы - зерттеу мәселесі мен аспектілерінің анық, қысқа берілуі. Тақырып сол қоғамның объективті талаптарына, сұраныстарына жауап бере алатындай болуы керек. Нені зерттеумен айналысамыз деген сұраққа жауап береді.
Зерттеу объектісі - іздену аймағы. Оған педагогикалық жүйе, құбылыс, үдеріс (тәрбиелеу, білім беру, даму, жеке тұлғаны қалыптастыру, ұжым жатады). Бұл зерттеуде не нәрсе қарастырылады, ғылыми таным үрдісі неге бағытталған деген сұраққа жауап береді.
Зерттеу пәні - объектінің ішін ізденудегі аспектісі, зерттеліп отырған құбылыстың таралу үдерісі, элементі, байланысы, қатынастарының жиынтығы. Тақырыппен сәйкес келіп, тұжырымдау бойынша соған ұқсас болып келеді.
Зерттеудің мақсаты - зерттеліп отырған мәселенің себеп-салдар байланыстарын және және заңдылықтарын айқындау, теориясы мен әдістемесін ұсыну. Қандай нәтижеге жетуді көздеймін, қорытынды не болады деген сұрақтар төңірегінде құрылады.
Зерттеу міндеттері - зерттеу мақсатының бөлшектенуі, зерттеу, анықтау, айқындау, қорытындылау, нақтылау, ұсыну, тәжірибелік жұмыста тексеру тұрғысында құрылады. Мақсатқа жету үшін не істеу керек деген сұраққа жауап береді.
Зерттеудің болжамы - педагогика ғылымындағы өзекті мәселенің теориялық және практикалық жағын талдау негізінде шешімін алдын ала болжау. Зерттеуші болжамында жаңаны алдын ала көре алатындай болуы керек. Зерттеу болжамы егер..., онда..., өйткені... деген ұғымдармен байланысып құрылады.
Жоғарыда аталған ғылыми жұмыстың компоненттері бір-бірімен тығыз байланыста болуы қажет. Зерттеу аппараты дұрыс құрылмаған жағдайда, дұрыс ғылыми нәтиже алынбайды.
15
Библиографиялық аппарат - зерттеудің негізі
Библиографиялық аппарат-бұл автордың шығарманы жазу кезінде қолданған дереккөздерінің кілті, сонымен қатар ғылыми этика мен ғылыми еңбек мәдениетінің көрінісі. Ол зерттелетін мәселе бойынша қолда бар әдебиеттегі автордың хабардарлық дәрежесін бағалай алады.
Библиографиялық аппараттың құрамына мыналар кіреді:
1) библиографиялық сілтемелер;
2) кітапқа негізделген (қосымша) библиографиялық тізімдер немесе көрсеткіштер.
Библиографиялық сілтемелер-бұл дәйексөздердің, фактілердің, талданатын, айтылған немесе ұсынылатын әдебиеттер туралы шартты белгілермен (тізімде дереккөз көрсетілген сандық реттік сандармен, жұлдызшалармен немесе автордың тегі мен басылым жылы арқылы) байланысты негізгі мәтіннің нақты орындарымен байланысты тақырыптық таңдалмаған библиографиялық мәліметтер. немесе олардың артында орналасқан.
Кітап (қосымша) библиографиялық тізім (индекс) - негізгі мәтінге сандық реттік нөмірлермен байланысты пайдаланылған, келтірілген немесе Ұсынылған әдебиеттер туралы библиографиялық мәліметтердің тақырыптық таңдалған жүйеленген тізімі.
Библиографиялық сипаттамада ереше көңіл аударылатын нәрсе, ол екі қызметті атқаратын - грамматикалық тыныс белгілері және олардың белгілейтін тыныс белгілерін, таңбалар, олар өмірнамалық сипаттаманың элементтері мен салаларын анықтайды. Белгіленген тыныс белгілері (шартты айырым белгілері) сипаттауда түрлі тілдердегі жекелеген элементтерді айыруға көмектеседі - дәстүрлі шығу формасындағы және машина оқитын каталогтардағы-жазылымдағы, баспа карточкалардағы, библиографиялық көрсеткіштердегі, тізімдердегі, компьютердің монитор экранындағы және т.б. Белгіленген тыныс белгілері элементтер мен салалардан бұрын не олардың соңында қойылады. Олардың қолданысы тіл нормаларына байланыссыз.
16
Эксперимент жүргізу қажеттілігі
Эксперименттің бақылаудан артықшылығы, ең алдымен, бұл ғылымда туындайтын мәселелерді белсенді және мақсатты түрде зерттеуге мүмкіндік береді. Ғалым өз қалауы бойынша оны қызықтыратын құбылыстарды олардың ағымының әртүрлі жағдайларында зерттей алады, процестің барысы мен нәтижелерін қатаң бақылай отырып, жағдайларды жеңілдетеді. Көбінесе эксперимент табиғатқа бағытталған сұрақпен салыстырылады.
Табиғатқа қойылған сұраққа жауап алу, табиғат құбылыстарының болжамды заңдылықтарын сипаттайтын гипотезалар мен теорияларды тексеру.
17
Ғылыми зерттеудің кезеңдері мен нәтижелері
Зерттеуге үйрену үшін, алдымен ойлана білу қажет. Сұрақ қою, жауап іздеуге, болжамды ұсынуға, бақылау жасауға, эксперимент жүргізуге, қорытынды жасауға, дәлелдеуге және өзінің пікірін қорғауға үйренген жөн. Проблеманы анықтау, негіздеу және болжамды ұсыну (1 кезең). Ізденіс жоспарын құрастыру, мазмұнын ашу жолдарын іздеу (2 кезең). Ізденіс нәтижесін қорытындылау (3 кезең).
1 кезең - Зерттеу жүргізуде ең маңыздысы мәселені түсіне білу. Олар түрлі жағдайларлатуындауы мүмкін. Оның мән-жайын анықтау мәселеге қатысты ісшаралар ұйымдастырды талап етеді. Сондықтан қызықтырған құбылыстар мен жағдайларды анықтау үшін сұрақтар қойып үйренгенің жөн.
Тақырып зерттеу мәселесінің сипатын аңғартады. Зерттеу тақырыптары алуан түрлі болуы мүмкін. Ең бастысы бұл тақырып қызықтыруы тиіс.
Зерттеу тақырыптары тіршілік етпейтін заттар мен құбылыстар туралы болуы мүмкін. Оны фантастикалық деп атайды. Егер тақырыптар өзіндік бақылау эксперименттері мен тәжірибелерді қажет ететін болса, онда олар эксперименттік тақырып болып есептелінеді. Егер мәліметтер мен фактәлер, сондай-ақ түрлі кітартарда, фильмдерде, Интернетте және басқа қайнар көздердегі материалдар зерттеретін болса, ондай тақырыптар теориялық деп аталады.
Зерттеудің мақсатын анықтау үшін бұл зерттеуді не үшін жүргізіп отырғаны жөнінде сұрақ беруің қажет.
Тақырыпты таңдаған соң, болжам жасауға үйрену қажет (ұсыныс жасалуы тиіс).
Болжам жасау - жағдайды алдын-ала көре білу. Бастапқыда ол анықталмағанмен, оны айқындап алу қажет.таңдаған мәселені шешу үшін бір немесе бірнеше болжам жасалуы мүмкін. Болжам-ұсыныстарды анықтап алған соң, оларды маңыздылығына қарай рет-ретімен жазба түрде түсіру.
2 кезең - Ізденіс жоспарын құрастыру, мазмұнын ашу жолдарын іздеу. Алдымен таңдалынған мәселе бойынша не білемін дей келе, нені зерттеп отырғаны жөнінде кітап, оқулықтар, энциклопедия, сөздіктер, анықтамалар,басылым беттерімен танысуы тиіс. өзге ғалым-ұстаздардың таңдалынған мәселе бойынша білдірген көзқарастарын талдай келе, өз ой байламдарын түсіруі керек. Оны мазмұнын ашу барысында мұқият бақылау, эксперимент жасау керек.
Ізденіс нәтижесін қорытындылау (3 кезең). Мәселенің мазмұнының ашылуына байланысты ізденіс нәтижесін қорытындылауда зерттеудің мақсатміндеттеріне байланысты жұмыс нәтижесі, жетістіктері қорытындылады. Зерттеу жұмысының қорытынды кезеңі - жобаның тұсауын кесу немесе қорғау болып табылады. Табысты қорғауға дайындалу үшін мыналар қажет:
1. Негізгі ұғымды бөліп алып, оған анықтама беру қажет. Ұғым - заттар мен құбылыстардың нақты және қысқаша сипаттамасы.
2. Негізгі процестерді, құбылыстар мен заттарды топтастыру, яғни ойлау жүйесіне қарай тәртіпке келтіру үшін топқа бөлу;
3. Зерттеу барысында ойламағн жерден бұрын естіп, біліп көрмеген таңқаларлық жағдайларға тап болуың мүмкін. Оларды анықтап, белгілеп алу керек.
4. Негізгі идеяларды мәні мен маңызына қарай белілеу;
5. Алынған материалдар басқаларға түсінікті болуы үшін салыстыру мен метафораны ұсыну қажет. Салыстыру - заттардың, құбылыстардың бір-бірінен айырмашылығы мен ұқсастығын анықтауға мүмкіндік беретін ұғымды анықтау тәсілі. Ал метафора - қасиеті ұқсас заттар мен құбылыстарды алмастырып айтатын сөздер.;
6. Ең бастысы, жасаған жұмысты жинақтап, қорытындылау. Қорытындылау немесе тұжырым жасау - бұл адамдардың білімі мен тәжірибесі негізінде жаңа білімді шығаратын ойлау формасы. Ол үшін тұжырым жасап, пікірлесу қажет. Пікірлесу, пікіралысу - заттар мен құбылыстар туралы түрлі пікірлерді ортаға салу. Пікірді ортаға салу ойлана білу қабілетін көрсетеді. Зерттеу бойынша өз пікірін білдіру.
7. Зерттеуді жалғастырудың мүмкін болатын жолдарын көрсету қажет. Егер жүргізілген жұмыс нәтижесінде жаңа сұрақтар болса, онда автор нағыз зерттеуші.
8. Баяндама жасау. Баяндама жұмыстың жемісі болып табылады. Ол қысқа және жүйелі болуы тиіс.
18
Инновациялық технология ұғымының мәні, мазмұны
Инновация - бұл нақты қойылған мақсатқа жетуде ойға алынған жаңа нәтиже. Оқу мақсатының жүйесінде берілген мақсаттың негізгі категорияларын пайдалана отырып, педагог өз еңбектерінің нәтижесі туралы ақпарат алуға мүмкіндік алады.
Инновациялық үрдістің негізі - жаңалықтарды қалыптастыру, қолдану, жүзеге асырудың тұтастық қызметі. Кез келген жаңа әдіс жекелік, сондай-ақ уақытша жоспарға жатады. Бұл яғни, бір оқытушы үшін табылған жаңа әдіс, жаңалық, басқа оқытушыға үшін өтілген материал тәрізді.
Инновациялық білім беру - іскерліктің жаңа түрі. Инновациялық қызмет оқу ісін дамытуға, пәндердің мәнін тереңдетуге, мұғалімнің кәсіптік шеберлігін арттыруға басқа жаңа технологияларды енгізуге, пайдалануға және шығармашылық жұмыстар жүргізуге бағытталған. Мұндай технологияларды қолдану - оқытушы ұтады, яғни ол сабақты тиімді ұйымдастыруға көмектеседі, оқушының пәнге деген қызығушылығы артады.
Инновациялық технологиялардың педагогикалық негізгі қағидалары:
-білім алушының ізгілік тұрғысынан қарау;
-оқыту мен тәрбиенің бірлігі;
-білім алушының танымдық күшін қалыптастыру және дамыту;
-білім алушының өз бетімен әрекеттену әдістерін меңгерту;
-білім алушының танымдылық және шығармашылық икемділігін дамыту;
-әр студентті оның қабілеті мен мүмкіндік деңгейіне орай оқыту;
-барлық студенттердің дамуы үшін жүйелі жұмыс істеу.
. дамыта отырып оқыту әдістемесі
· тірек және тірек конспектілер арқылы оқыту
· деңгейлеп оқыту технологиясы
· тесттік жүйемен оқыту
· иммитациялық әдіс
· мультимедия мүмкіндіктерін қолданып оқыту
· ойын технологияларын қолдану
· дискуссия сабақтары
· интеграциялық сабақ
· топпен жұмыс
· панорама сабағы
· проект әдісі (жоба)
· рольдік ойындар
· Лекция - семинар сабақтары
· Проблемалық оқыту әдісі
· Миға шабуыл әдісі
· Бинарлы сабақ
· Экскурсия сабағы
· Ынтымақтастық технологиясы
· Жеке адамға бағдарлы
· Дөңгелек үстел
· Дебат сабақтары
· Саяхат сабақтары
19
Педагог-музыканттың зерттеу жұмысының әдістері
Методологиялық анализ -- музыка мұғалімінің шығармашылық жұмыс әдісі. Ізденістің жетекші әдістері: бақылау, топтық дискуссия, Дальбек әдісі,жұмысбеті әдісі. Музыкалық педагогикалық іс-әрекеттерді зерттеу барысында келесідей әдістер қолданылады: теориялық және эмпириялық әдістер.Теориялық әдістер -- қорытындылау, мазмұндық дерексіздік және жүйелілікпен ерекшеленетін теориялық біліммен байланысты. Мұнда зерттеу мәселесінің мәні тұтас ашылады. Логикалық ой формасы ретіндегі анализ синтезбен бірлікте болады. Бұл әдістер таным процесінің біртұтас көрінісі болып табылады. Анализ -- сапалау, талдау. Тұтасты құрамдас бөліктеріне ойша мүшелеу арқылы ғылыми зерттеу. Синтез -- мағлұматтарды біртұтас құбылыс ретінде жинақтап зерттеу әдісі.
20
Модульдік оқыту - белсенділік көрсеткіші
Модуль деген -- қандай да бір жүйенің, ұйымның анықталатын біршама дербес бөлігі.
Оқу модульі -- оқу ақпаратының біршама дербес блогы, оған оқу мақсаттары мен міндеттері, әдістемелік нұсқаулар, шамамен алғандағы іс әрекеттер негізі, оқу қызметін атқару жетістігін бақылау (өзін-өзі бақылау) құралдары енеді.
Модульдік оқыту берілетін білімнің оқушылардың жеке бастарының ерекшеліктеріне, іскерліктеріне, жұмыс істеу қабілетіне, белсенділігі мен пәнге қызығушылығына бағыттауға, оқыту жүйесін оқушының жеке басының игеру қабілетімен үндестіру мәселесін іске асыруға мүмкінік туғызады.
Модульдік технологиясы оқушылардың оқу мотивациясын күшейтіп, шығармашылық ізденістерге жетелейді, бұл технология жеке оқушының білім сапасын анықтауға бағытталады. Оқушыға берілетін білімді алдын-ала модульге бөліп алып, үйрету өзінің тиімді нәтижесін береді. Білім алушының мүмкіндігіне қарай модульдік оқытуда мәтіннің мазмұны бөліктерге бөліп беріледі. Демек, модуль - іріленген мазмұнды дидатикалық бірлік деп саналады.
Атап айтқанда, модуль арқылы білім алушылардың өздік ізденісіне жол ашылады, олар әр бөліктер бойынша ойланады, қосымша материалды пайдаланады, тұжырым, қорытынды жасайды.Модульдік оқыту технологиясының мақсаты мен ерекшеліктері. Жаңа педагогикалық технологияның XX ғасырдың 60 жылдарында пайда болған түрі - Модульдік блокпен оқыту жүйесі. Бұның дүние жүзінде 4 жолы бар:
- Американдық модуль
- Неміс модулі
- Скобиннің орыс модулі
- Алексюк пен Фурманның украиндік модулі
Бүгін таңда М.Чошановтың мәселелік модульді оқыту технологиясы, П.Третьяковтың, К.Вазинаның модульді оқыту технологиясы, жан-жақты қарастырылады.
21
Диплом жұмысының бөлімдері
Түсініктеме жазба и графикалық. Дипломдық жұмыстың мазмұны, кіріспе, реттік нөмірлер мен атауларды қамтиды барлық бөлімдер, кіші бөлімдер, қорытынды, пайдаланылған әдебиеттер тізімі және атаулары дипломдық жұмыстың осы элементтері басталатын бет нөмірлері, көрсетілген қосымшалар. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі белгіленген әдебиеттерге сәйкес ресімделеді.
Диплом жұмысының құрылымына мыналар кіреді: ашпа бет, мазмұны, қысқартылған сөздер, шартты белгілер, кіріспе, негізі бөлім, қорытынды, пайдаланылған деректер тізімі, қосымша. Диплом жұмысы құрылымының тақырыптары жолдың ортасына, соңына нүкте қойылмай басылады, теріледі. Олар қысқа, нақты әрі жұмыстың мазмұнын ашып тұратын болуы керек. Тақырыптардың аттары толық жазылады, оларды қысқартуға, тасымалдауға, рим санымен, математикалық белгілермен, грек әріптерімен беруге болмайды. Диплом жұмысының тараулары параграфқа, тармаққа, тармақшаға бөлінеді. Жұмыстың тараулары мен оның параграфтары үлкен әріппен, жолдың ортасына, соңына нүкте қойылмай басылады, теріледі, асты сызылмайды.
22
Ғылыми зерттеудің кіріспе бөлімінде қаралатын мәселелер
Ғылым - бұл табиғат, қоғам және ойлау туралы жаңа білімдерді алуға бағытталған зерттеу ортасы.
Ғылыми зерттеулер мына түрлерге жіктеледі:
1) қоғамдық өндіріске байланысы жағынан
2) қаржыландыру көздеріне байланысты
3) мақсатына байланысты
4) халық шаруашылығына қажеттілігіне байланысты
5) зерттеу ұзақтығына байланысты
Кіріспеге назар аудара кітапты шолу барысында сөздікті қолдану арқылы тақырыпты терең ұғыну үшін көптеген әдістерге сүйену керек, оқып түсінбеген жерді ойлану арқылы оқығанды терең меңгеру үшін ең қиын жерлерін өз сөзімен қайталау, әдебиеттің қиын жерлеріне өз сұрағын қою, өз біліміне, мысалына қатысты жаңа мағлұматтарды табу, оны байланыстыру, әдебиет авторының аса бөліп көрсеткен әдістеріне терең көңіл бөлу керек.
23
Дипломдық жұмыстың талаптары
Ғылыми жұмыстарға қойылатын талаптар. Қосымшаға дипломдық жұмысты орындауға байланысты материалдар енгізіледі. негізгі бөлімде көрсетілмеген зерттеулер. Жасалған тұжырымдар, дипломдық жұмыста қабылданған шешімдер, дәлдік және барлық деректердің объективтілігі студент - тезистің авторы жауапты.
Дипломдық жұмыс-Мемлекеттік жалпыға міндетті білім стандартымен қарастырылған жазбаша жұмыстардың қатарына кіреді.
Дипломық жұмысты орындау студенттердің жоғарғы оқу орнын тамамдаудың ең соңғы кезеңі болып табылады. Дипломдық жұмыс Юриспруденция мамандығы бойынша білікті маманды дайындау мақсатында оқу бағдарламасы шегінде орындалатын, студенттің теориялық білімі мен тәжірибесін жинақтайтын ғылыми-аналитикалық зерттеу нысаны болып табылады.
Дипломдық жұмыстың мақсаттары:
- Студенттердің мамандық бойынша теориялық білімдерін кеңейту, тереңдету, жүйелеу және бекіту;
- Студенттердің мамандық бойынша өздік жұмыстарын жүргізу дағдысын дамыту;
Талаптары:
1.Тақырыптың өзектілігі, оның ғылымның белгілі бір саласының дамуының қазіргі жағдайы мен болашағына, практикалық міндеттер мен дипломдық жұмыстың жалпы мақсатына сай болуы.
2.Дипломдық жұмыс тақырыбы бойынша әдебиеттерді, мерзімдік басылымдарды, нормативтік құжаттарды оқу, талдау.
3.Зерттелетін мәселенің тарихын оның практикалық жағын, зерттеу пәнін, мақсаттарын және әдістерін нақты сипаттау, озық педагогикалық және автордың жеке тәжірибесін қорытып жазу.
4.Нәтижелерді қорыту, қорытынды мен практикалық ұсыныстарды негіздеу.
Дипломдық жұмыстың құрылымдық элементтері болып:
- Мұқаба және Титульдік бет (Қосымша 3);
- Мазмұны (Қосымша 2);
- Кіріспе;
- Негізгі бөлім;
- Қорытынды;
- Пайдаланылған қайнар көздер тізімі (Қосымша 4);
- Қосымшалар табылады.
Дипломдық жұмыстың ғылыми жетекшісі:
- Зерттеу мәселесін тұжырымдауда әдістемелік көмек көрсетеді;
- Дипломдық жұмысты орындау бойынша нұсқаулық құрастыруға қатысады;;
- Дипломдық жұмыс бойынша семинарлар ұйымдастырады;
- Дипломдық жұмысты орындау үшін тапсырмалар береді;
- Студентке өз жұмысында зерттеу және дамыту әдістерін қолдануға кеңес береді,
Қажетті негізгі әдебиеттерді, анықтамалық материалдарды және тақырып бойынша басқа көздер;
- Дипломдық жұмысты жазу процесін бақылайды;
- Жеке және топтық консультацияларды өткізу кестесін белгілейді; Ағымдағы бақылауды және дипломдық жұмыстың орындалуын бағалауды жүзеге асырады жұмыс;
- Зерттеудің этикалық қағидаларының сақталуына бақылау жүргізеді;
- Дипломдық жұмыс ақпаратының сапасы мен дұрыстығын бақылайды.
Әр дипломдық жұмыс бойынша жеке басшы келісім бойынша студент белгіленген тәртіппен дипломдық жұмысты орындаудың күнтізбелік кестесін жасайды нысаны (Б қосымшасы). Студент дипломдық жұмысты дайындаудың күнтізбелік кестесін қатаң сақтауы керек, дипломдық жұмыстың аяқталған бөліктерін ғылыми қызметкерге белгіленген мерзімде ұсыну және оның ескертулеріне сәйкес пысықтауды уақтылы жүзеге асыруға және тілекпен.
24
Шығармашылық ұғымының мәні, мазмұны
Шығармашылық - бұл туа біткен сапа емес, бірақ оны дамытуға болатын және қажет дағды. Шығармашылық - пайда болған міндеттерді әлдеқашан белгілі болған тәсілдермен шешу үшін талап етілетіндердің тысына шығатын жоғары формадағы ойлау. Ойлау процесінде үстемдік еткенде, шығармашылық елес ретінде көрінеді. Мақсат пен іс-әрекет тәсілінің компоненті бола тура, ол шеберлік пен инициативаның міндетті шарты ретінде шығармашылық іс-әрекеті деңгейіне дейін көтереді. Шығармашылық ұғымы. Философиялық тұрғыдан қарастырғанда шығармашылық -- жаңа сапалы материалдық және рухани құндылықтарды жасаудағы адамның белсенді іс-әрекеті ретінде қарастырылады. Шығармашылық тұлға -- әрқашанда еркін, өзін-өзі жан-жақты дамытуға дайын, бәсекелестікке қабілетті, құзіреттілігі мен белсенділігі жоғары адам. Шығармашылық іс-әрекет - жаңа нәрсені жасауға бағытталған іс-әрекет. Адам іс-әрекетінде екі түрлі белсенділік орын алады:
1.Қайта жаңғырту (репродуктивті), бұл ес процессімен тығыз байланысты -- өткен тәжірибені салыстырмалы түрде айнытпай қайталау;
2.Шығармашылық - алдынғы тәжірибені негіз ретінде ала отырып жаңа бейнелер, заттар немесе әрекеттер жасау.
Шығармашылық ұғымына қатысты қазіргі психологиялық, педагогикалық, әлеуметтік ғылымдар саласында шығармашлық ойлау, шығармашылық қиял, шығармашылық іс-әрекет, шығармашылық ойын, шығармашылық қабілет сияқты терминдер жиі қолданылуда.
25
Технология ұғымының мәндік, мазмұндық сипаттамасы
Технология (гр. "techno" - өнер, шебер, білгір және "logos" - ілім, ғылым) - ғылыми-практикалық негізде шикізатты дайын өнімге айналдырудың әдіс-тәсілдерінің жүйесі.
Жалпы өндірістік процестің бөлігі болып табылатын өндіру, тасымалдау, сақтау, бақылау жөніндегі іс-қимылдар да технология деп аталады. Қоғамның өзгеруіне байланысты өндірістің, қызметтің, ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz