Баланс түрлері
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
КЕНЖЕҒАЛИ САҒАДИЕВ АТЫНДАҒЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ БИЗНЕС УНИВЕРСИТЕТІ
Базалық жоғары білім беру факультеті
Туризм және қонақжайлылық кафедрасы
"Бухгалтерлік есеп және аудит"пәнінен
СРСП
Бухгалтерлік баланс туралы түсінік және оның құрылымы
Орындағандар: Жумабаев Жанибек
Оқытушы: Мырзаханова Дария
Алматы,
Кіріспе
Белгілі бір кезеңде кәсіпорынды басқарудың экономикалық құралдарының тиімділігі мен қауіпсіздігін бақылау үшін құрамы мен мөлшері туралы ақпарат қажет. Бұл ақпарат баланстық есеп арқылы алынады.
Бухгалтерлік баланс-бұл белгілі бір кезеңдегі экономикалық активтер мен олардың ақшалай көздерінің жиынтығы.
"Тепе - теңдік" термині латын сөздерінен шыққан bis - екі рет және lans - масштабты білдіреді, яғни tee - (ұғым) теңдікті білдіреді.
Компанияның экономикалық активтерін және олардың көздерін жалпылау баланстық есеп деп аталатын кесте арқылы жүзеге асырылады. Сонымен қатар, бұл әдіс бухгалтерлік есеп жүйесіндегі негізгі әдіс болып табылады. Шаруашылық операцияларды толық жүзеге асыру үшін әрбір кәсіпорын белгілі бір көлем мен дәреженің резервтерін жасайды. Қолма-қол ақша мен қолма-қол ақшаны жинақтау көздерінің жалпы сомасы ақшалай түрде жинақталады және белгілі бір кезеңге топтастырылады.
Жоспар
Кіріспе
1. Баланс және оның құрылымы.
2. Бухгалтерлік баланстың түрлері
3. Шаруашылық операцияларына сәйкес баланс баптарының өзгеріске ұшырауы
4. Қолданылған Әдебиеттер
1. Баланс және оның құрылымы.
Бухгалтерлік есептің негізгі функцияларының бірі пайдаланушыларға компанияның активтері мен қаржылық жағдайы туралы уақтылы ақпарат беру болып табылады. Бұл ақпараттың негізгі көзі-тепе-теңдік. "Тепе-теңдік" сөзі француз тілінен шыққан. Қазақ тіліне аударғанда бұл сөз "фунт" немесе "теңгерім"дегенді білдіреді. Сыртқы жағынан, компанияның бухгалтерлік балансы активтер мен міндеттемелер деп аталатын екі жақты кесте болып табылады. Сол жақта, яғни активтер (орналастырылған) кәсіпорынның қаражатын, заттай және ақшалай шығыстарын көрсетсе, оң жақта, яғни пассивті бөлімде жинақтау көздері қарастырылады. Бухгалтерлік есеп стандартына сәйкес келетін бухгалтерлік баланс активтері бөлімінде компанияның меншігіндегі активтер қарастырылады. Ұйым бұл мүлікті компания үшін әлеуетті пайда ретінде таниды, өйткені оны пайдаланған кезде ғана ол болашақта табыс әкелуі мүмкін. Бухгалтерлік міндеттеме деп аталатын компания жинақтау көздері туралы ақпаратты көрсетеді.
Ұйымның қаражат көздері меншікті және тартылған капиталға бөлінеді (сырттан немесе екінші жағынан алынған деп саналады). Егер кәсіпорын кредиторлар алдындағы қарызын уақтылы өтей алмаса, олар кәсіпорыннан өз активтерін сату арқылы қарызды өтеуді талап ете алады. Кәсіпорынның меншікті капиталы инвесторлардың қызығушылығын көрсетеді және міндеттемелерді беру нәтижесінде пайда болатын жиынтық активтердің балансына тең. Инвестор мен несие берушінің айырмашылығы-ол өз үлесін алу үшін күреседі (тырысады), ал инвестор жоғарыда аталған активтің жалпы сомасынан, яғни таза капиталдан міндеттемелерді шегергендегі қалдық сомасымен анықталады және компанияның иесі болады. Қорытындылай келе, ұйымның барлық активтері инвесторлар мен несие берушілерге тиесілі екенін атап өтуге болады. Демек, баланстағы бұл теңдіктің реті сөзсіз бірдей.
активтер-меншікті капитал + міндеттемелер
Бұл теңдік кейбір шет елдерде келесідей көрінеді:
активтер-міндеттемелер = меншікті капитал
Тепе-теңдік екі бөліктен тұрады: белсенді және пассивті. Сол жағы белсенді, ал оң жағы пассивті деп аталады. Актив экономикалық қаражаттың құрамы мен орналасқан жерін, ал міндеттеме осы қаражаттың пайда болу көздерін көрсетеді. Активтер мен міндеттемелер өзара тең, өйткені мекеме құралдарының жалпы мөлшері әрқашан оның көздерінің жалпы көлеміне тең
құралдар = капитал + міндеттемелер
Бұл теңдік тепе-теңдік теңдеуі деп аталады. Бұл теңдік компанияның қаржылық жағдайы туралы ақпаратты көрсетпейді, бірақ егер баланста қателіктер жіберілмесе, ол әрқашан сақталады.
Активтер мен міндеттемелер жеке баптардан тұрады
Баланс бабы үй шаруашылықтарының қаражатын немесе олардың көздерінің жеке атауларын білдіреді. Баланстық активке енгізілген баптар активтер деп аталады, ал ондық міндеттемеге енгізілген баптар міндеттемелер деп аталады.
Баланстық активтер мен міндеттемелердің сомасы баланс валютасы деп аталады. Баланстың шартты түрі төменде көрсетілген.
Мақалаларды бөлімдер бойынша топтастыру үнемді.
Баланс бабы баланстың негізгі бабы болып табылады. Біртекті баланс мақалалары топтастырылған және топтар бөлімдерге топтастырылған. Баланс баптарын топтастыру негізінен қаржылық стандартқа сәйкес келесі принциптер енгізілді.
баланс активінің баптары бойынша-активтің өтеу мерзімі;
баланстың пассивті баптары бойынша-міндеттемелерді қалыптастыру принципі және оларды өтеу мерзімі.
Шаруашылық жүргізуші субъектінің бухгалтерлік балансы мынадай бөлімдерде көрсетіледі: активтер:
::
ұзақ мерзімді активтер: Негізгі құралдар, яғни жер, ғимараттар, машиналар мен жабдықтар, көлік құралдары, жіктеуге сәйкес негізгі құралдардың басқа түрлері; жинақталған амортизация, ағымдағы күрделі құрылыс;
::
материалдық емес активтер; есепті кезең ішінде амортизация мерзімін, амортизация әдісі мен есептелуін көрсете отырып; іскерлік бедел, патенттер, тауар белгілері және басқалар.
- ұзақ мерзімді инвестициялар: еншілес компанияларға инвестициялар; тәуелді кәсіпорындарға инвестициялар; егер олардың (бастапқы құны) баланстық құнынан өзгеше болса, ағымдағы құны бар басқа инвестициялар.
- ұзақ мерзімді дебиторлық берешек: негізгі шаруашылық жүргізуші субъект пен оның еншілес компаниялары арасындағы шоттарды, алынған вексельдерді, топ ішіндегі операцияларды есептен шығару нәтижесінде туындайтын дебиторлық берешек; жария жауапкершілігі шектеулі серіктестік қызметкерлерінің дебиторлық берешегі; өзге де дебиторлық берешек;
- келесі кезеңге арналған шығыстар.
Қысқа мерзімді активтер. Қорлар олардың ұзақтығына қарамастан бір жыл ішінде есептен шығарылуы мүмкін; ақша қаражаттары; қысқа мерзімді қаржылық салымдар: бір жыл ішінде алынған дебиторлық берешек; ағымдағы активтерді сатып алуға аванстар; дебиторлық берешек; алынған вексельдер; бас компания мен оның еншілес компанияларының шығындары.
Пассивті:
- меншікті капитал: меншікті капитал, Қосымша төленген капитал, қосымша төленбеген капитал (қара. құралдарды, инвестицияларды), резервтік капиталды, бөлінбеген пайданы (залалды) қайта бағалау сомасы.
- ұзақ мерзімді міндеттемелер: қамтамасыз етілген несиелер, қамтамасыз етілмеген қарыздар, бас компания мен оның еншілес компаниялары бір-біріне берген қарыздар, кейінге қалдырылған салықтар.
- қысқа мерзімді міндеттемелер: қысқа мерзімді несие және овердрафт; ұзақ мерзімді несиелердің ағымдағы бөлігі, кредиторлық берешек (төленетін шоттар мен вексельдер, алынған аванстар, салық қарыздары, басқа кредиторлық қарыздар бойынша төленуге жататын дивидендтер), төлеуге есептелген шығыстар, болашақ кезеңдер үшін кірістер және басқалар.
Мұндай бухгалтерлік баланстың активтері мен міндеттемелерін (кәсіптерін) орналастыру тәртібі меншіктің барлық нысандары мен экономика салаларының кәсіпорындарына қолданылады. Айырмашылықтар баланс валютасындағы баптардың нақты салмағында байқалуы мүмкін. Өнеркәсіптік өндіріс активтері балансының көп бөлігін "негізгі құралдар" және "шикізат" алады; ауылшаруашылық кәсіпорындарында - "жер", "аяқталмаған өндіріс", коммерциялық ұйымдарда - "тауарлар"бабы.
Өзінің экономикалық мазмұны бойынша бухгалтерлік баланс компанияны экономикалық қорлардың жай-күйі және оларды белгілі бір күнге қалыптастыру көздері туралы хабардар етудің міндетті тәсілдерінің бірі болып табылады. Ай, тоқсан, семестр, жыл бойынша жиынтық деректерді көрсетеді.
2. экономикалық операциялардан туындаған баланстағы өзгерістер.
Шаруашылық қызметті жүзеге асыру барысында кәсіпорынның мүлкі және оның көздері әртүрлі әрекеттер нәтижесінде өзгереді.
Шаруашылық операциялардың әсерінен мүлік өзгереді және ол бухгалтерлік баланста көрсетілгендіктен, оның бухгалтерлік балансқа әсері де өзгереді.
Мысалы, бір ай ішінде келесі іскерлік операциялар жүргізілді.
1.
Қызметкерлердің жұмысын төлеу үшін кассаға ағымдағы шоттан 145 000 теңге ақша түсті.
2.
Банктік несие есебінен мердігерлердің шоты төленді-180 000 теңге.
3.
Алынған материалдар үшін жеткізушінің шоты төленуге қабылданады-80 000 теңге.
4.
Кассадан 140 000 теңге мөлшерінде жалақы берілді.
1.
Активті А + және А -
А = П
Активтіеі бір бап көбейеді, ал екіншісі сол сомаға азаяды. Баланс валютасы өзгермейді.
2.
Пассивті П + және П -
А = П
Пассивтің 1 бабы көбейеді де, екіншісі сол сомаға азаяды. Баланс валютасы өзгермейді.
3.
Көбею жағына активті- пассивті А + және П +
А = П
Бірдей сомаға активтегі де, пассивтегі де ... жалғасы
КЕНЖЕҒАЛИ САҒАДИЕВ АТЫНДАҒЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ БИЗНЕС УНИВЕРСИТЕТІ
Базалық жоғары білім беру факультеті
Туризм және қонақжайлылық кафедрасы
"Бухгалтерлік есеп және аудит"пәнінен
СРСП
Бухгалтерлік баланс туралы түсінік және оның құрылымы
Орындағандар: Жумабаев Жанибек
Оқытушы: Мырзаханова Дария
Алматы,
Кіріспе
Белгілі бір кезеңде кәсіпорынды басқарудың экономикалық құралдарының тиімділігі мен қауіпсіздігін бақылау үшін құрамы мен мөлшері туралы ақпарат қажет. Бұл ақпарат баланстық есеп арқылы алынады.
Бухгалтерлік баланс-бұл белгілі бір кезеңдегі экономикалық активтер мен олардың ақшалай көздерінің жиынтығы.
"Тепе - теңдік" термині латын сөздерінен шыққан bis - екі рет және lans - масштабты білдіреді, яғни tee - (ұғым) теңдікті білдіреді.
Компанияның экономикалық активтерін және олардың көздерін жалпылау баланстық есеп деп аталатын кесте арқылы жүзеге асырылады. Сонымен қатар, бұл әдіс бухгалтерлік есеп жүйесіндегі негізгі әдіс болып табылады. Шаруашылық операцияларды толық жүзеге асыру үшін әрбір кәсіпорын белгілі бір көлем мен дәреженің резервтерін жасайды. Қолма-қол ақша мен қолма-қол ақшаны жинақтау көздерінің жалпы сомасы ақшалай түрде жинақталады және белгілі бір кезеңге топтастырылады.
Жоспар
Кіріспе
1. Баланс және оның құрылымы.
2. Бухгалтерлік баланстың түрлері
3. Шаруашылық операцияларына сәйкес баланс баптарының өзгеріске ұшырауы
4. Қолданылған Әдебиеттер
1. Баланс және оның құрылымы.
Бухгалтерлік есептің негізгі функцияларының бірі пайдаланушыларға компанияның активтері мен қаржылық жағдайы туралы уақтылы ақпарат беру болып табылады. Бұл ақпараттың негізгі көзі-тепе-теңдік. "Тепе-теңдік" сөзі француз тілінен шыққан. Қазақ тіліне аударғанда бұл сөз "фунт" немесе "теңгерім"дегенді білдіреді. Сыртқы жағынан, компанияның бухгалтерлік балансы активтер мен міндеттемелер деп аталатын екі жақты кесте болып табылады. Сол жақта, яғни активтер (орналастырылған) кәсіпорынның қаражатын, заттай және ақшалай шығыстарын көрсетсе, оң жақта, яғни пассивті бөлімде жинақтау көздері қарастырылады. Бухгалтерлік есеп стандартына сәйкес келетін бухгалтерлік баланс активтері бөлімінде компанияның меншігіндегі активтер қарастырылады. Ұйым бұл мүлікті компания үшін әлеуетті пайда ретінде таниды, өйткені оны пайдаланған кезде ғана ол болашақта табыс әкелуі мүмкін. Бухгалтерлік міндеттеме деп аталатын компания жинақтау көздері туралы ақпаратты көрсетеді.
Ұйымның қаражат көздері меншікті және тартылған капиталға бөлінеді (сырттан немесе екінші жағынан алынған деп саналады). Егер кәсіпорын кредиторлар алдындағы қарызын уақтылы өтей алмаса, олар кәсіпорыннан өз активтерін сату арқылы қарызды өтеуді талап ете алады. Кәсіпорынның меншікті капиталы инвесторлардың қызығушылығын көрсетеді және міндеттемелерді беру нәтижесінде пайда болатын жиынтық активтердің балансына тең. Инвестор мен несие берушінің айырмашылығы-ол өз үлесін алу үшін күреседі (тырысады), ал инвестор жоғарыда аталған активтің жалпы сомасынан, яғни таза капиталдан міндеттемелерді шегергендегі қалдық сомасымен анықталады және компанияның иесі болады. Қорытындылай келе, ұйымның барлық активтері инвесторлар мен несие берушілерге тиесілі екенін атап өтуге болады. Демек, баланстағы бұл теңдіктің реті сөзсіз бірдей.
активтер-меншікті капитал + міндеттемелер
Бұл теңдік кейбір шет елдерде келесідей көрінеді:
активтер-міндеттемелер = меншікті капитал
Тепе-теңдік екі бөліктен тұрады: белсенді және пассивті. Сол жағы белсенді, ал оң жағы пассивті деп аталады. Актив экономикалық қаражаттың құрамы мен орналасқан жерін, ал міндеттеме осы қаражаттың пайда болу көздерін көрсетеді. Активтер мен міндеттемелер өзара тең, өйткені мекеме құралдарының жалпы мөлшері әрқашан оның көздерінің жалпы көлеміне тең
құралдар = капитал + міндеттемелер
Бұл теңдік тепе-теңдік теңдеуі деп аталады. Бұл теңдік компанияның қаржылық жағдайы туралы ақпаратты көрсетпейді, бірақ егер баланста қателіктер жіберілмесе, ол әрқашан сақталады.
Активтер мен міндеттемелер жеке баптардан тұрады
Баланс бабы үй шаруашылықтарының қаражатын немесе олардың көздерінің жеке атауларын білдіреді. Баланстық активке енгізілген баптар активтер деп аталады, ал ондық міндеттемеге енгізілген баптар міндеттемелер деп аталады.
Баланстық активтер мен міндеттемелердің сомасы баланс валютасы деп аталады. Баланстың шартты түрі төменде көрсетілген.
Мақалаларды бөлімдер бойынша топтастыру үнемді.
Баланс бабы баланстың негізгі бабы болып табылады. Біртекті баланс мақалалары топтастырылған және топтар бөлімдерге топтастырылған. Баланс баптарын топтастыру негізінен қаржылық стандартқа сәйкес келесі принциптер енгізілді.
баланс активінің баптары бойынша-активтің өтеу мерзімі;
баланстың пассивті баптары бойынша-міндеттемелерді қалыптастыру принципі және оларды өтеу мерзімі.
Шаруашылық жүргізуші субъектінің бухгалтерлік балансы мынадай бөлімдерде көрсетіледі: активтер:
::
ұзақ мерзімді активтер: Негізгі құралдар, яғни жер, ғимараттар, машиналар мен жабдықтар, көлік құралдары, жіктеуге сәйкес негізгі құралдардың басқа түрлері; жинақталған амортизация, ағымдағы күрделі құрылыс;
::
материалдық емес активтер; есепті кезең ішінде амортизация мерзімін, амортизация әдісі мен есептелуін көрсете отырып; іскерлік бедел, патенттер, тауар белгілері және басқалар.
- ұзақ мерзімді инвестициялар: еншілес компанияларға инвестициялар; тәуелді кәсіпорындарға инвестициялар; егер олардың (бастапқы құны) баланстық құнынан өзгеше болса, ағымдағы құны бар басқа инвестициялар.
- ұзақ мерзімді дебиторлық берешек: негізгі шаруашылық жүргізуші субъект пен оның еншілес компаниялары арасындағы шоттарды, алынған вексельдерді, топ ішіндегі операцияларды есептен шығару нәтижесінде туындайтын дебиторлық берешек; жария жауапкершілігі шектеулі серіктестік қызметкерлерінің дебиторлық берешегі; өзге де дебиторлық берешек;
- келесі кезеңге арналған шығыстар.
Қысқа мерзімді активтер. Қорлар олардың ұзақтығына қарамастан бір жыл ішінде есептен шығарылуы мүмкін; ақша қаражаттары; қысқа мерзімді қаржылық салымдар: бір жыл ішінде алынған дебиторлық берешек; ағымдағы активтерді сатып алуға аванстар; дебиторлық берешек; алынған вексельдер; бас компания мен оның еншілес компанияларының шығындары.
Пассивті:
- меншікті капитал: меншікті капитал, Қосымша төленген капитал, қосымша төленбеген капитал (қара. құралдарды, инвестицияларды), резервтік капиталды, бөлінбеген пайданы (залалды) қайта бағалау сомасы.
- ұзақ мерзімді міндеттемелер: қамтамасыз етілген несиелер, қамтамасыз етілмеген қарыздар, бас компания мен оның еншілес компаниялары бір-біріне берген қарыздар, кейінге қалдырылған салықтар.
- қысқа мерзімді міндеттемелер: қысқа мерзімді несие және овердрафт; ұзақ мерзімді несиелердің ағымдағы бөлігі, кредиторлық берешек (төленетін шоттар мен вексельдер, алынған аванстар, салық қарыздары, басқа кредиторлық қарыздар бойынша төленуге жататын дивидендтер), төлеуге есептелген шығыстар, болашақ кезеңдер үшін кірістер және басқалар.
Мұндай бухгалтерлік баланстың активтері мен міндеттемелерін (кәсіптерін) орналастыру тәртібі меншіктің барлық нысандары мен экономика салаларының кәсіпорындарына қолданылады. Айырмашылықтар баланс валютасындағы баптардың нақты салмағында байқалуы мүмкін. Өнеркәсіптік өндіріс активтері балансының көп бөлігін "негізгі құралдар" және "шикізат" алады; ауылшаруашылық кәсіпорындарында - "жер", "аяқталмаған өндіріс", коммерциялық ұйымдарда - "тауарлар"бабы.
Өзінің экономикалық мазмұны бойынша бухгалтерлік баланс компанияны экономикалық қорлардың жай-күйі және оларды белгілі бір күнге қалыптастыру көздері туралы хабардар етудің міндетті тәсілдерінің бірі болып табылады. Ай, тоқсан, семестр, жыл бойынша жиынтық деректерді көрсетеді.
2. экономикалық операциялардан туындаған баланстағы өзгерістер.
Шаруашылық қызметті жүзеге асыру барысында кәсіпорынның мүлкі және оның көздері әртүрлі әрекеттер нәтижесінде өзгереді.
Шаруашылық операциялардың әсерінен мүлік өзгереді және ол бухгалтерлік баланста көрсетілгендіктен, оның бухгалтерлік балансқа әсері де өзгереді.
Мысалы, бір ай ішінде келесі іскерлік операциялар жүргізілді.
1.
Қызметкерлердің жұмысын төлеу үшін кассаға ағымдағы шоттан 145 000 теңге ақша түсті.
2.
Банктік несие есебінен мердігерлердің шоты төленді-180 000 теңге.
3.
Алынған материалдар үшін жеткізушінің шоты төленуге қабылданады-80 000 теңге.
4.
Кассадан 140 000 теңге мөлшерінде жалақы берілді.
1.
Активті А + және А -
А = П
Активтіеі бір бап көбейеді, ал екіншісі сол сомаға азаяды. Баланс валютасы өзгермейді.
2.
Пассивті П + және П -
А = П
Пассивтің 1 бабы көбейеді де, екіншісі сол сомаға азаяды. Баланс валютасы өзгермейді.
3.
Көбею жағына активті- пассивті А + және П +
А = П
Бірдей сомаға активтегі де, пассивтегі де ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz