Сәкен Сейфуллин лирикасындағы табиғат көрінісі

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 14 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының ғылым және білім министрлігі
Қарағанды облысы

Зерттеу жұмысы

Тақырыбы : Сәкен Сейфуллин лирикасындағы табиғатты суреттеулерін зерттеу, саралау

Авторы:
9 Б сынып оқушысы
ЕРмекбаева Т,
№ 7 ЖББМ КММ
Теміртау қаласы

Жетекшісі: Қаракөзова Г.М
Қазақ тілі және әдебиет пәні,
№7 ЖББОМ КМ
Теміртау қаласы

2023 жыл

Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... 3
Сезім мен сұлулық-ақынның басты құралы.
2. Негізгі бөлім
1)Жиырмасыншы жылдар - Сәкеннің поэзиясы.
3. Зерттеу жұмыстары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9-10
3.1. Сұлу Көкшені Сәкеннен артық ешкім жырлаған жоқ.
3.2.
4. Қорытынды бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... .. 11
5. Пайдалынған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... 12
6. Қосымша ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 13

Тақырыбы: Сәкен Сейфуллин лирикасындағы табиғат көрінісі

Зерттеудің мақсаты: Сәкеннің асыл әдеби мұрасын көздің қарашығындай сақтап, ұрпақтан-ұрпаққа жеткізіп, халқына аянбай қызмет еткен ақжүрек ағаларымыздан үлгі алу, олардан үлгі алу, шығармаларының мән-мағынасын таныту.
Зерттеудің міндеті:
- Ақын өлеңдеріндегі табиғат суреттеулерін зерделеу, саралау;
- адамның әсем табиғаттың ажырамас бөлігі екенін байқауға, бағалауға, табиғаттың әсем бейнелерін көруге үйрету;
Ақын ойларын қала тұрғындарының санасына бекіту
Жастардың заманауи әдебиетке, поэзияға деген сүйіспеншілігін ояту.

Жобаның өзектілігі: Сәкен Сейфуллиннің өлеңдерінде табиғат әлемінің бейнелері адам өмірімен, көркем сөз сұлулығымен тығыз байланысты.
Ақынның өзі жоғары бағалайтын шығармалары туралы мен қаншалықты білемін? Біздің заманда ағамыздың қоғам игілігі үшін жасаған ерен еңбегі ақталған ба? Мен сұраққа жауап іздеп жүрмін.
Зерттеу жұмысының ғылыми болжамы: С.Сейфуллин лирикасындағы табиғат суреттерінің көркемдік өрнектелуі оның оқырмандарының рухани баюына қашанда септігін тигізеді
Ұлы шебердің ойып салған іші алтын, сырты күміс деген сөз түріндегі өлең жолдарынан келер ұрпақ көп тәлім алады деп болжадым.
Зерттеу әдістері:
:: Ізденіс
:: Халық аңыздарын Көкшетау поэмасындағы табиғат суреттерімен байланыстыру.
С.Сейфуллин шығармаларының идеялық мазмұны мен тақырыптық ерекшеліктерін, рухани байлығының маңызын өз бетіңізше түсіну;
:: Жүйелі қорытындылау
Зерттеу әдіс-тәсілдері.
Зерттеу барысында жинақтау, салыстыру, талдау (анализ) сияқты зерттеу әдістері қолданылады.
Зерттеудің теориялық және практикалық құндылығы: Зерттеу барысында алынған нәтижелерді тірек диаграммалар ретінде пайдалануға болады. Ақын лирикасының негізгі тақырыбы мен идеясын аштым.

Зерттеудің жаңалығы: Осы зерттеу жұмысы барысында қазақ әдебиетінің барлық жанрында тамаша туындылар берген жаңашыл жазушы қаламынан туған шығармалар халық өмірінің ең бір көкейкесті тақырыптарын қопара көрсетіп, жанды бейне, көркем образдар арқылы, терең идеялар айтып, эстетикалық игіліктер жасағанын қазіргі заманда елімнің тәуелсіз мемлекет болып отырғаны, асқақатаған арманының орындалуы дәлел.
Зерттеу жұмысының құрылымы:
Ғылыми жұмыс кіріспеден, негізгі бөлімнен, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен және қосымша тізімнен тұрады.

Кіріспе
Сәкен Сейфуллин - қазақ халқының бірегей тұлғаларының бірі. Өз ұлтын риясыз сүйген, халқы үшін көп еңбек сіңірген. Тарихи тұлғалардың тағдырын мен таныса, олардың қандай жолды таңдағаны , халқына қаншалықты қызмет еткені, атақты тұлғалардың қаншалықты еңбек сіңіргені, қаншалықты жілігі татитын мұра қалдыра алғанын лайықты бағалауға лайықты екенін білеміз. Сәкен халқымен мәңгі бірге жасайтын, халқының мәңгі сый-құрметіне лайықты тұлғалардың бірі.
Сәкен лирикасының өзіндік ерекшеліктері бар. Ақын лирикасының негізгі тақырыптары - туған жерге деген махаббат, көріністер мен табиғат құбылыстары, аң-құсқы аялау, махаббат сыры, сағыныш, ана мен бала деген махаббат.
Зерттеу мақсаты: Сәкеннің баға жетпес әдеби мұрасын көздің қарашығындай сақтау, ұрпақтан-ұрпаққа жеткізу. Халқына қалтқысыз қызмет еткен адал ағаларымыздың өнегесін үлгі етіп, істерінің мән-мағынасын таныту.
Зерттеудің міндеті:
- Ақын өлеңдеріндегі табиғат суреттеулерін зерделеу, саралау;
- Адамның әсем табиғаттың ажырамас бөлігі екенін байқауға, бағалауға, табиғаттың әсем бейнелерін көруге үйрену;
- Ақын ойларын қала тұрғындарының санасына бекіту
Жастардың қазіргі әдебиетке, поэзияға деген сүйіспеншілігін ояту.
Таңдаған тақырыбым оқушылардың ой-өрісін дамытуға, адам мен табиғат біртұтас екендігін білуге ықпал етеді деп ойлаймын. Сәкен шығармаларын оқып, зерделей келе табиғат құбылыстарының адам өміріне тигізер әсері зор екеніне көзім жетті. Ақынның өлеңдерінде табиғатты қалай бейнелегенін анықтау мақсатында түрлі зерттеулер жүргіздім, көптеген кітаптарды оқып, талдадым.Осылай зерттей келе Сәкеннің көптеген шығармаларындағы табиғат көріністерін суреттеу, бейнелеуіне назар аударып, табиғат пен адам арасындағы байланысты қалай суреттеуіне көңіл аудардым.

2. 1. Сырға толы ғажайып өлке

Ол табиғатты жан-жүрегімен нәзік сезініп, сүйіне жырлады. Ақынның әйгілі "Көкшетау" поэмасы қазақ жерінің ең бір көркем, сәулетті өңірінің естен кетпес мынандай керемет сұлу суреттерінен басталады:
Арқаның кербез сұлу Көкшетауы,
Дамылсыз сұлу бетін жуған жауын.
Жан-жақтан ертелі-кеш бұлттар келіп,
Жүреді біліп кетіп есен-сауын.
Сексен көл Көкшетаудың саясында,
Әрқайсысы алтын кесе аясында.
Ауасы-дертке дауа, жұпар исі,
Көкірек қанша жұтса, тоясың ба?
Мөп-мөлдір Бурабайдың суы күміс,
Көргенде шаршаған жан алар тыныс.
Мінбелеп қоршалаған шымылдықтай,
Қарағай, қайың менен қалың жыныс.
Ырғалған көкке байлап қарағайы,
Қасында көк желекті әппақ қайың.
Біз бұл өлең шумақтарынан онда суреттелген мөлдіреген күміс айнадай сексен көлдің аясында, көк мұнарға оранып, көшкен бұлттармен есен-амандык сұрасып, сұлу жүзін әлсін-әлсін ақ жауынмен жуьш, күн сәулесімен шағылысып турған кербез ару Көкшетау табиғатының көріністерін өз көзімізбен көріп, жұпар ауасын кенірдегемізге толтырып, көк қаршығасының шаңқылы мен қалың қарағай, ақ қайыңдарының сыбдырын өз құлағымызбен естіп тұрғандай әсер аламыз.
Ақын және ойшыл, сұлулық ақыны табиғатты сипаттайды, оны көңіл-күймен, онда тұратын адамның жасампаз еңбегімен байланыстырады. Сәкен батырларының елге, туйш-өскен жерге деген күрес жолындағы сезімдері табиғаттың ынта-жігері арқылы ашылады. Мысалы," Қамаудан " өлеңінде жаудың қолында тұтқын туған өлкенің табиғатынан қолдау табады
Тас үйдегі тұтқынды
Аяған адам жоқ болды.
Аяды бірақ табиғат,
Көңілім соған тоқ болды.
Терезенің алдына
Торғайлар келіп ән салды.
Ызғарлы қамау тас үйге
Күйлендіріп жан салды...
Демін салып майда жел
Құшақтап сүйіп тәнімді.
Сүйгенімдей тербетіп,
Жұбатты менің жанымды.
Табиғат тұтқынды мұңмен қуантады және бостандыққа деген сенімін оятады.
Ақша қар өлеңінде табиғаттың кіршіксіз тазалығы лас дүниеге қарсы қойылса, Күздің далада, Жаздыгүні далада өлеңдерінде ауыл өмірі табиғат суреттері арқылы көрсетіледі.
Махаббат пен ғашықтықтың сыры табиғаттың қошеметіне, қолдауына жиі ашылады. Ақын сұлу табиғатты махаббат арманы мен сырының куәсі ретінде көрсетеді. Бұл сипаттар Тау ішінде, Біздің жақта, Жазғы түн поэмаларына тән. Туған өлкенің тылсым табиғаты жас жеткіншектердің сыры мен құштарлығымен үндесіп, оқырманға ерекше әсер қалдырады.

Ақынның аса қатты құнттаған, шығармаларын мен қанша білемін?
Шығармашылықтарына қарап отырып, қай-қайсысына да тәнті боласың. Өткізбейтін нысананың бар екенін байқауға болады. Бұл табиғат. Табиғат Халық поэзиясындағы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.