Экологиялық білім және тәрбие бағыттары

Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 49 бет
Таңдаулыға:

Қ. Н. Налмишова

Экологиялық білім және тәрбие

курсы бойынша

күндізгі және сыртқы бөлім студенттеріне

арналған әдістемелік құралы

Шымкент 2006 жыл

Қ. А. Ясауи атындағы ХҚТУ Шымкент институтының

оқу-әдістемелік кеңесінде талқыланып, баспаға ұсынылды

(Хаттама N5, 03. 11. 2006ж. )

Құрастырған Налмишова Қ. Н. - оқытушы

Қазақстан Республикасының экономикалық және әлеуметтік географиясы курсы бойынша лекциялар жинағы.

Әдістемелік құрал. -Шымкент, 2006. - 82 бет.

Пікір жазғандар:

Есназарова Ү. Ә. - Қазақстанның еңбек сіңірген қызметкері, географиядан Республикалық атаулы Мектеп жетекшісі, педагогика ғылымдарының докторы, доцент

Тоқбергенова А. Т. - Қ. А. Ясауи атындағы ХҚТУ Тарих факультеті "Қазақстан тарихы" кафедрасының аға оқытушысы, г. ғ. к.

Кіріспе

Экологиялық білім және тәрбие беру пәндеріне қазіргі уақытта көп көңіл бөлуде. Болашақ ұрпаққа айналадағы ортаны қорғау мен табиғат байлықтарын тиімді пайдалануда, тәрбие беруде пәннің маңызы зор.

Экологиялық білім және тәрбие беруге арналып жазылған әдістемелік құралды күндізгі және сырттай бөлім студенттері мен мектептегі география пәні мұғалімдері пайдалануға болады. Экологиялық білім және тәрбие беру лекциялар жинағының басты мақсаты - табиғат байлықтарын қорғау және оны тиімді пайдалану жөніндегі алға қойылған маңызды міндеттердің бірі ғылыми тұрғыда негізделген ұсыныстарды жасау үшін табиғи экологиялық жүйені қосымша түрде терең меңгеру. Табиғатты қорғауға арнап жазылған құжаттар мен заңдылықтарды оқып білу, практика жүзінде пайдалану.

Лекциялар жинағында әрбір тақырыпқа арналған жоспары, әр лекция соңында студенттердің ізденімпаздығына арналған өзіндік жұмыстар тақырыбы және сол тақырыпқа қажетті пайдаланатын әдебиеттер тізбегі нақты көрсетілген. Лекциялар жинағында экология ғылымының даму тарихы, айналадағы ортаны қорғаудың маңыздылығы, табиғат заңдылықтарының шынайы құндылығы және оны қорғай білудің қажеттілігі туралы баяндалады.

Жинақтың соңында емтихан сұрақтары, шет тілінен енген сөздерге түсіндірме сөздіктер, реферат жұмыстарының тақырыбы берілген.

Бұл әдістемелік құралды пайдалана отырып студенттердің табиғатты қорғауға сүйіспеншілігі артып, табиғатты қорғай білуге құндылықты мәлімет алады. Экологиялық білім және тәрбие беру әдістемелік құралы студенттерге және мектептің жаратылыстану пәні мұғалімдеріне ұсынылады. Жас ұрпаққа экологиялық білім беруден өркениетті елдермен салыстырғанда көш кейін қалып қойған еліміздің межеленген 10 жылда 50 елдің қатарына ену үшін экологиялық білім алу, білім беру сайып келгенде экологиялық сауатты болу әрбір студенттің, оқытушының бүгінгі күннің талабына сай болу үшін басты міндеті

Лекция 1

Тақырыбы: Экологиялық білім және тәрбие бағыттары

Жоспар:

I. Экологиялық білім және тәрбие берудің маңызы

II. Жоғарғы оқу орындарындағы білім мен тәрбие беру жоспарлары

III. Экологиялық білім берудің негізгі міндеттері

I. География мамандығын бітірушілердің ерекшелігі - олар география ғылымының түрлі салалары: геология, жалпы жертану, картография, ландшафтану, елдердің физикалық географиялық орны, экономикалық-әлеуметтік жағдайын біле отырып өздері өмір сүріп отырған ортадағы табиғатты ластамау және қоршаған ортаны қорғап, оның байлықтарын тиімді пайдалану жөніндегі білімін молайтып, нақты практикалық жағдайда көзбен көріп біледі.

Әсіресе, Қазақстанның, материктер мен мұхиттардың физикалық географиясы пәнінен табиғаттың әсем жерлері, өзен-көл салаларының таралатын аудандарын, ал экономикалық географиядан осы өзен, көл жағалауларында орналасқан ірі өндіріс орындарының орналасуы және өндірістің қалдықтарының көл, өзен суларына төгілуі және оның ауыл шаруашылықта үнемсіз пайдалануы жайында оқып білім алады және мұндай факторлардың қоршаған ортаға тигізіп отырған салдарын да біледі. Мысалы: Әмудария мен Сырдария өзені 4 мемлекеттің жерінен өтіп Арал көліне келгенде тек тамшысын құяды. Қазақстанға жеткенше Тәжікстан талшықты мақтасын суғарып, Қырғызстан көкөністерін, Өзбекстан мемлекеті шитті мақталарын суарады. Міне, біздің елімізге келіп жеткен өзеннің аз ғана бөлігі көлге құяды. Бұл табиғаттағы тепе-теңдік заңдылығының бұзып қана қоймай, қоршаған ортаға зиянды әсерін тигізеді.

География мамандығының артықшылығы елдердің орналасуын білумен қатар, әрбір елдің экономикасының даму бағытын, өнеркәсіп, өндіріс қалдықтарының экологияға тигізетін әсерін және қоршаған ортаны қалай қорғау ұстанымын үйреніп бітеді. Экологиялық білім және тербие беру курсы: география, биология, химия, физика ғылымдарының алғы шарттарын оқытады. Мұнда жас маман балаларға төрт ғылымның бір-біріне өте тығыз байланыстылығын білдірумен қатар, біз өмір сүріп отырған ортамыздың жаратылу заңдылықңарын білдіре отырып, осы ғылымдардың барлық саласының қоршаған ортаға тигізетін пайдалы зиянды жағын түсіндіріп отырады.

Физикалық географияны оқытқанда географиялық қабықтың жер планетасындағы алатын орны, литосфераның - жердің қатты қабаты, жер бедері таулар мен жазықтар, құмдар, өзен, көлдер олардың орналасуы туралы мәлімет береді. Биосфера қабаты тірі организмдердің, яғни өсімдіктер мен жауарлар дүниесінің тіршілігі өмір сүру ортасын, гидросфера қабатында жер планетасында алып жатқан судың көлемі мұхит, теңіз, жер асты суларын, мұздықтар, өзен, көл суларын, атмосферадағы су буларын, атмосфера қабығының тропосфера, стратосфера, мезосфера, ионосфера, термосфера, экзосфера қабаттарынан түратынын білумен қатар географиялық қабықтың өзіне тән ерекшеліктерін біледі және жер планетасындағы байлықтарымыздың сарқылатын және сарқылмайтын түрін нақтылап қоршаған ортаға тигізетін әсеріне назар аударады. Жоғарғы курстардағы экономикалық және әлеуметтік пәндер студенттерге шет елдердің, өз еліміздің жергілікті әкімшілік бөлінулерін әрбір елдің өнеркәсіп, өндіріс орындарын, табиғат байлықтарының тиімді, тиімсіз пайдалануын оқытумен, әрбір елдің қазіргі уақыттағы экологиялық ахуалын білдіреді. Яғни, экологиялық білім және тәрбие - география мамандықтарын алушы студенттерге берілетін білім мен тәрбиенің негізгі құрамдас бөлігі болып табылады.

Ғылым мен техниканың қарқынды дамуы адамзат баласы мен табиғаттың арасында қарым-қатынасты төмендетті. Қазіргі кезде табиғатты анасындай аялау, оның байлықтарын көз қарашығындай сақтау адамдар үшін табиғаттың қорғаудың басты мәселесінің біріне айналып отыр. XX ғ. бас кезіндегі өмір сүрген ғалымдар "Табиғат байлығы таусылмайтын ұшан-теңіз, біз табиғаттан рахым күтіп отыра алмаймыз, оның байлықтарын алу - біздің міндетіміз" (И. В. Мичурин) деп оқытты. Ол кезде FTP дами қоймаған кезеңі еді.

II. Қазіргі уақыттағы мектептерде болашақ ұрпақ санасына экологиялық білім мен тәрбиені сіндіру үшін төменгі сыныптардан бастап экология жекелеген пән болып ендіріліп жатыр және төмендегідей жоспарда:

1. Экология және қоғам

а) экология ғылымының зерттелу аясы

ә) қоршаған табиғат - адамдардың өмір сүру ортасы

б) еліміздегі табиғатты қорғау мәселелері

2. Экология - әлеуметтік өркендеу мен ғылыми-техникалық прогресс кезеңінде

а) ғылым және оның табиғатты пайдаланудағы рөлі

ә) табиғат және қоғам

б) табиғи орта, техника және өскелең ұрпақ денсаулығы

3. Экологиялық тәрбие - география пәндерінде экологиялық тәрбие берудің маңызы экологиялық сана-сезімді қалыптастырудың мәні мен негізгі сатылары

ә) экологиялық мәдениет

б) адам экологиясы

в) экологиялық сана-сезім - бұл адамдардың табиғат пен

қарым-қатынастағы білім мен сенімнің жиынтығы, т. б.

Түптеп келгенде экологиялық білім - бізді қоршаған тірі табиғаттың құрылысы мен жердің тірі бөлігінің биосферадағы атқаратын рөлі туралы ілім.

Экологиялық тәрбиенің негізгі формаларының бірі - өндірістік оқу шеберлерімен пән оқытушыларының басшылығымен орындалатын практикалық іс-әрекет. Атап айтқанда: Оқу орындарының ғимараттарын таза ұстап, жасыл желек отырғызып, оларды күтіп баптау.

Жақын маңайда орналасқан еңбекшілердің демалыс орындарын, ауруханаларды санаториялық қамқорлыққа алу.
Елбасымыз Н. Ә. Назарбаевтың 2005 жылғы Қазақстан Республикасы халқына жолдауын басшылыққа ала отырып, топ-топтан "Жасыл ел" бағдарламасына қатысуға ерікті студенттерді жинастыру.
Көлдер мен өзендер бастауларын, су қоймаларын тазартып ластанбауын қадағалау.
Әр топ өзіне жүктелген дәріс бөлмелеріне гүл түптерін өсіріп, оларды күтіп баптау.

Осындай маңызды іс-шараларды іске асыру нәтижесінде мектеп оқушылары, студенттердің әрбір адам баласының санасында табиғатқа деген экологиялық, құқықтық, адамгершілік, эстетикалық сезім мен көзқарас қалыптасады.

Табиғат байлықтары мен игіліктерін пайдалану үстінде оны қайта қалпына келтіру, аңдар мен құстарға, балықтар мен жасыл желектерге камқорлық, оны қорғауды ұмытпау дағдылары қалыптасады.

Әрине, еліміздің оқу-тәрбие мекемелерінде табиғат қорғауға тәрбиелеудің бірізділік жүйесі бар. Бәрібір осы уақытқа дейін балабақша-мектеп-колледжі-институт-өндіріс орындары іс жүзінде ойдағыдай нәтижеге қол жеткізіп отырған жоқ.

Сондықтан, география пәнінің салаларын оқытқанда экологиялық тәрбиені студенттердің жаратылыстану, биология, химия, физика пәндерінен алған білімдерін негізге ала отырып, экологиялық білім және тәрбие үрдісін осы пәнде жалғастыру қажет. Бұл пәнде адамдардың табиғатқа деген көзқарасы дұрыс қалыптастырылып, қоршаған ортаның сұлулығы ұғындырыла тәрбиеленуі тиіс. Өйткені, табиғат - қайырылымдылықтың бастау бұлағы.

Республика Конституциясында "Табиғатты сақтау және оның байлықтарын қорғау - әрбір адамның міндеті" - деп көрсетілген. Сондықтан табиғатты қорғау, Конституция заңын орындау - әрбір адамның, жалпы адамзаттың борышы. Өзімізді қоршаған ортаны күтпеу салдарынан апатқа ұшыраған Аралды, Каспийді, Балқашты айтсақта жеткілікті. Осының бәрі адамдардың экологиялық сауатсыздығынан, табиғатты қорғауға деген түсінігінің төмендігінен болған жай. Сондықтан да, география мамандықтарында "Экологиялық білім мен тәрбие беру" басты мақсат және табиғатты сүйіп аялай баулу қажет. Жас маман мына қағиданы білуі керек: "Әсемдікті біреу сыйға тартпайды, өздігінен келмейді; табиғатқа тұтынушылық көзқараспен қарау адамгершілікке жатпайды; табиғат нәзік те қорғансыз - бұлақ көзі, ағаш, гүл адамдардың әрекетінен өзін-өзі қорғай алмайды; адамдар мазалаған жәндік-жануарлар өз мекенінен оп-оңай тастап кете алмайды - құстар ұя салмайтын болады, жануарлар ауруға шалдығып қырылады".

III. Жастарға экологиялық білім мен тәрбие берудегі жоғарғы оқу орындарының география мамандықтарының негізгі міндеттері мыналар болуы керек.

1. Студенттердің сезімталдық (бауырмалдық) қасиетін қалыптастыру (оқу-білім алу және далалық іс-тәжірибе барысында) экологиялық мәдениеттілікке тәрбиелеу.

2. Студенттер бойында қоршаған ортаны қорғау және онымен жарасымды қатынас жасауда оның өмірлік көзқарасын қалыптастыру (бүгінгі таңда адамзат қоғамының қоршаған ортаның жақсы болуына тікелей қатысты, сондықтан, жастардың табиғаттың жай-күйіне жауакершілігінің арта түсетініне көздерін жеткізу), яғни азаматтың - әдептілік тәрбиесін бекіту.

3. Жоғарғы оқу орнын бітіріп барған жас маман экологиялық білім және тәрбие беруге оқушыларды баулу үшін: экологиялық тұжырымдаманың жобасын, табиғатты қорғау шараларына арналған заңдылықтарды, Республикалық маңызы бар ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың тізбесін білу, яғни экологиялық ғылыми білімді тереңдете білу.

Қоршаған орта тірі және өлі табиғаттан құралған, өзара тығыз байланыстары бар біртұтас жүйе. Табиғатта болатын барлық құбылыстар мен өзгерістер осында өтеді. Табиғат байлықтарын есепсіз, бақылаусыз жұмсауға болмайтынын, қоршаған орта бүлініп, істен шығуы оңай екенін адамдар XX ғ. алғашқы жылдарынан түсіне бастады. Сол кезден бастап қоршаған ортаны қорғау деген ұғым пайда болды.

Бұл ұғым, әуелі жануарлар мен өсімдіктердің жойылып кетуден, табиғаттың қымбат ескерткіштерін қырудан қорғауды білдіретін. Отызыншы жылдары (XX ғ. ) қазбалы кен қорлары таусылу, ормандар мен су көздері жойылу қаупі төнген кезде бұл ұғым табиғат байлықтарымен қорғаумен толықты. Сол ғасырдың 50-60 жылдары қоршаған ортаны қорғау ұғымына жоғарыда айтылғандарға қосымша ауаны, су көздерін, топырақты зиянды өндірістік және радиоактивті қалдықтардан, уытты химиялық заттардан қорғау енетін болды.

Сонымен, қоршаған ортаны қорғау жануарлар мен өсімдіктер дүниесін азып-тозудан, жойылып кетуден, қазбалы кендер қорларын таусылудан, талан-тараж бөлудан, ауаны, топырақты, өзендерді, көлдерді, теңіздер мен мұхиттарды ластанудан, ысырап болудан сақтау болып табылады.

Табиғатты қорғау әр елде әр түрлі. Тіпті кейде бір елдің іс-әрекетінен бір ел зиян көріп жатады. Табиғат қорғау арзанға түспейді. Көп қаражат жұмсалатын күрделі проблемаларды шешу бір елдің қолынан келмейді. Сондықтан, бірнеше мемлекеттер қосылып, өзара шарт жасасып, тез уақытта және арзан бағамен сондай жұмыстарды орындауға мүмкіндік алады. Қоршаған ортаны қорғау деген ұғымға табиғат байлықтарын сақтау, ұтымды пайдалану, қалпына келтіріп отыру туралы, ортаны зиянды қалдықтармен, уытты және басқа да тіршілік үшін қауіпті заттармен ластанбауын қамтамасыз ету жөнінде қабылданған мемлекеттік заңдар, қаулылар, экономикалық мекемелер, құқық қорғау және ұйымдардың ережелері мен нұсқаулары, халықаралық және мемлекетаралық келісімдер, конвенциялар, шарттар кіреді. Мемлекеттің заңдары мен халықаралық шарттарды көздеген табиғатты сақтау жөніндегі шаралар жиналған қоршаған ортаны қорғау деп атайды.

Қоршаған ортаның күрделі проблемаларын зерттейтін, ғылыми тұрғыдан ұсыныстар жасайтын ғылым саласы соңғы жылдары экология деп аталып жүр. Ол гректің "oicos''-үй, мекен, тұрғын жер және "logos" - білім, ғылыми зерттеу деген мағынаны береді. Ең алғаш қоршаған ортаны - "үйіңнің жан-жағын тазалап отыр" деп 1273 жылы ағылшын патшасы Эдуард I заң шығарды. Ал экология терминін бірінші рет Генрих Девид Тюро пайдаланады. Экологияны ғылымға бірінші болып енгізген 1866 жылы белгілі табиғат зерттеушісі, дәрігер, аса дарынды неміс ғалымы Эрнест Геккель. Ол ғылымға көптеген жаңа сөздер, ұғымдар қосты, соның бірі экология. 1920 жылы Ф. Клементе (АҚШ) экологияны бірге өмір сүретін түрлі өсімдіктер мен жануарлар туралы ғылым. 1937 жылы Ч. Элтон (Ұлыбритания) экологияны - жануарларды жаратылу тарихын, олардың әлеуметтік және экономикалық орны зерттейтін ғылым. 1959 жылы Х. Б. Одуло (АКДІ) экология - табиғаттың құрылысы мен атқаратын міндетін білу туралы ғылым, 1972 жылы С. С. Шварц (КСРО) экология - өсімдіктер мен жануарлардың табиғи ортада өмір сүру заңдарын зерттейтін ғылым. 1975 жылы Р. Дажо (Франция) экология - тірі организмдердің өмір сүру жағдайларын, организм мен ортаның өзара байланыстарын зерттейтін ғылым деп көрсеткен болатын.

Қазіргі кезде көптеген ғалымдар келіскен анықтама мынау: "Экология - қоршаған ортаны қорғаудың ғылыми негізі, тірі организмдердің өмір сүру жағдайларын, олардың өзара қатынастарын, табиғи ортамен байланыстарын зерттейтін ғылым".

Пайдаланған әдебиеттер:

1. К. Маркс мен Ф. Энгельс. Шығармалары жинағы, 20-том, 495-496

беттер, Мәскеу.

2. В. И. Вернадский. Табиғат зерттеушінің ойлары, Мәскеу, 1977.

3. Ю. П. Одум. Экология, Мәскеу, 1986.

4. Л. С. Жданов, Г. Л. Жданов. Физика, Мәскеу, 1984.

5. П. Агесс. Экология кілттері, Санкт-Петербург, 1982.

6. А. М. Алнатьев. Табиғи ортаның дамуы, өзгеруі және қорғалуы,

Санкт-Петербург, 1983.

7. Р. Ш. Кашанов. Жердің тірі қабығы, Мәскеу, 1984.

8. Д. П. Никитин. Қоршаған орта және адам. Мәскеу, 1980.

9. КСРО халықтары туралы мәліметтер, Мәскеу, 1983.

10. Дүние жүзі елдері мен халықтары (Жер және адамзат),

Мәскеу, 1985.

Өзіндік орындайтын жұмыстар тақырыбы:

1. Экологиялық білім берудің басты міндеттері.

2. Экологиялық тәрбие берудің формалары.

3. Қазіргі уақыттағы мектептегі экологиялық білім берудің түрлері.

4. Жоғарғы оқу орындарындағы география мамандықтарына

экологиялық білім беру түрлері.

5. Қоршаған ортаны қорғау ұғымын қалай түсінесің?

6. Экология ғылымына түсініктеме бер.

7. Экологиялық білім беруді ұйымдастыру түрлері.

8. "Аяласаң - табиғатты аяла" тақырыбында экологиялық үлгілі сабақ

түрін жаса.

9. Экология ғылымының тарихына сипаттама бер.

10. Мектептің төменгі сыныптарына экологиялық білім жоспарын

жаса.

Лекция 2

Тақырыбы: Экологиялық пәндер б ойынша оқ у материалдарының құрылымы

Жоспар:

I. Экологиялық білім беру тәсілдері мен әдістері.

II. Экологиялық білім беру құрылымы.

III. Атмосфераның ғаламдық ластануы және оның себептері мен

зардаптары

I. Оқу материалының мазмұны - бұл қоршаған болмыстың және практикалық әрекеттің құрылымдық, бейімделген және логикалық құрылған моделі. Қазақстан Республикасы Білім беру тұжырым-дамасында: "Осы күнге дейін экологиялық ситуацияны дұрыс бағалай білетін, экологиялық аудит, экологиялық экспертиза жүргізе білетін, экологиялық менеджментпен айналысатын, әр түрлі табиғи және табиғи антропогендік экожүйелерде адам әсерінен болатын теріс жақтарын болжай білетін кәсіпқой экологтарды дайындау қажеттігін түсінбеушілік жойылмаған" деп айтылған. Мемлекеттік ұйымдар, өндірістік кәсіпорындар және оқу мекемелері білімді мамандарды дайындауға, инженер, технолог, менеджер және экономистерді кәсіптік дайындауға тұрақты даму идеяларын енгізуге күш салу керек.

Экологиялық білім берудің мазмұны (В. В. Краевский бойынша) дәстүрлі түрде негізгі құрылымдық 4 элементтен тұру керек:

1. Танымдық іс-әрекет (оның қалыптасқан нәтижесі формасында) ;

2. Әрекеттің белгілі тәсілдерін іске асыру (өткенге қайта шолу репродуктивті білік формасымен) ;

3. Шығармашылық әрекет (креативті біліктер формасында) ;

4. Қоршаған ортаға деген эмоционалды-құндылық қатынас жүйесін меңгеру (тұлғалық бағдарлау формасы) .

Экологиялық білім берудің мазмұнын жоғарыдағы 4 аспектіге сәйкес меңгеру "компетенттілік" қатынасты іске асырады. Ол мемлекеттік стандарт пен Қазақстан Республикасы білім беру бағдарламасының негізін қалайды.

Қазіргі уақытта негізгі мәселелердің Қазақстанда экологиялық білім беруді әдістемелік ұйымдастыру болып отыр. Қазақстанда экологиялық білім берудің қазіргі тенденциясындағы практикалық тәжірибе мен әдістемелік жұмыстарда баяндаушы, монологиялық тәсіл, экологиялық білім дайын күйде оқытылады. Әлемнің дамыған елдеріндегі экологиялық білім беруде табиғатпен қарым-қатынастың стратегиялары мен технологияларының қалыптасуына көп мән береді. Экологиялық білім берудің негізгі бағыты - адекватты экологиялық стратегиялар және оны іске асыру үшін қажетті білік пен дағдыны қалыптастыру болып отыр. Бұл айтылғандарсыз қазіргі кезде экологиялық мәселелерді шешу мүмкін емес.

Экологиялық білім беруге қойылатын қазіргі талаптар "экофактор" (1840), "биосфера" (1877), "экожүйе" (1935), "экосана" (1981), "адам ортасы" (1991), "экомәдениет" (1995), "әлеуметтік экожүйе" (1998), "әлеуметтік құндылық" (2000), т. с. с түсініктер жұмыс жасауға мүмкіндік береді.

Үздіксіз экологиялық білім беру кезеңдеріндегі экологиялық түсініктер және оның құрылымының қалыптасуын қазіргі жағдайда зерттеу сараптамасы - экологиялық оқу құралдарындағы кейбір экологиялық терминдер оқыту әдістемесіне сәйкес келмейтіндей қалай болса солай аударылғанын байқаймыз. Бұны орта мектептерге және жоғары оқу орындарына арналған кейбір оқулықтар мен оқу құралдарынан көруге болады.

Экологиялық білім беру мазмұнын дайындауда төмендегі тәсілдерді ерекшелеп өтуге болады: фундаменталды, әдіснамалық, концептуалды, пәнаралық және әрекеттік-прагматикалық.

Әдіснамалық тәсіл негізінде - ғылыми таным әдісімен танысу. Бұл тәсілдің мақсаты - экологияны ғылыми-зерттеу контексіндегі мазмұнын ашу, материадды экологиялық бағыттың белгілі бір аумағында меңгеру және сараптау, кәсіптік зерттеу білігін қалыптастыру болып табылады. Экологиялық дүниетанудың тарихи эволюциясына және экологиялық мәселелерді шешу тәсілдеріне студенттердің назарын көп аудару қажет.

Мазмұнды таңдаудың концептуалды тәсілі материалдарды басты экологиялық түсініктердің айналасында топтастыруды талап етеді. Таным теориясында "түсінік" термині логикалық-гносеологиялық категория ретіңде қаралады. Оны классик-философтар "ми-материяның жоғары өнімі, ал түсінік-мидың жоғарғы өнімі болып табылады" деп түсіндіреді. Оқытуды экологияландырудың ең бірінші мақсаты - көп қолданылатын негізгі түсініктерді анықтау және нақтылау болып табылады.

Осыған орай және 2 дәрежедегі экологиялық түсініктерді анықтап, олардың жүйесі мен құрылымын анықтау керек. Бұл тәсілдің арқасында пәнаралық оқытудың идеяларын тиімді пайдалануға болады. Осы жағдайда экологиялық оқытудың мазмұны экологиялық түсініктердің иерархиялық жүйесіне сүйенеді: организм, түр, популяция, экожүйе, биосфера, т. б.

Түсінік - логикалық категория ретінде 1) түсінік мазмұны, 2) түсінік көлемі, 3) түсініктердің басқа түсініктермен байланысы және қарым-қатынасымен сипатталатыны белгілі жәйт.

Пәнаралық тәсіл - студентке кәсіптік дайындау жүйесіндегі курстың орнын анықтауға көмектесетін басты элемент және экологиялық білім берудің принципі. Жоғары оқу орындарындағы экологиялық білім беру бір-бірінен оқшауланған жеке пәндер арасында өтетін болғандықтан қоршаған ортаны сипаттайтын өзара әсер ету және әрекет жасау жүйесі туралы қате түсініктер қалыптасады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.