Оқушылардың шетел тілі сабағында аударма құзыреттілігін қалыптастыру ерекшелігі

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

Ағылшын тілі сабағында білім алушылардың аудармашылық құзіреттілігін дамыту ерекшеліктері

Орындаған: Турдықулова Дияра Асқаралиқызы
Тобы: 47
Мамандығы: 0111000 Негізгі орта білім беру
Біліктілігі: 0111083 Шетел тілі мұғалімі
Ғылыми жетекшісі: Турдықулова Дияра Асқаралиқызы, Кажанова Алуа Даулетовна

Семей, 20___

МАЗМҰНЫ:

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... беті
I
БІРІНШІ БӨЛІМ ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..

1.1
Аударматерминінің мәні. Аударманың түрлері.

1.2
1.3
Аударма құзыреттілігі ғылымның саласы ретінде.
Білім алушылардың коммуникативті және аударма құзыреттіліктерінің дағдысы, өзектілігі ... ... ... ... ...

II

НЕГІЗГІ БӨЛІМ

2.1
Оқушылардың шетел тілі сабағында аударма құзыреттілігін қалыптастыру ерекшелігі ... ... ...

2.2
Қазіргі заманға сай технологиялар арқылы аударма құзыреттілігін дамыту ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... .

III

ҮШІНШІ БӨЛІМ

3.1
Білім алушыларды жаттығу арқылы аудармашылыққа бағыттау, мотивациялау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

3.2
Теорияның тәжірибеде қолданылуы ... ... ... ... ... ...

ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
ҚОСЫМШАЛАР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... .

КІРІСПЕ

Өзектілігі: мектептегі оқушылардың аудармашылық дағдылары мен құзыреттіліктерін дамытып, ерекшеліктерін анықтап, әдіс тәсілдердің тиімділігін тұжырымдау.
Зерттеу жұмысының болжамы:
Біріншіден, оқушылардың деңгейін анықтап, аудармашылық дағдыларын қалыптастыруға ұмтылу. Егер олардың ағылшын деңгейлерін білсек, оқушыларға ең тиімді әдіс-тәсілдерді қолданып, жетістікке жетуге болады.
Екіншіден, білім алушылардың коммуникативті дағдысымен қоса, олардың ағылшын тілін тез түсінуіне үлес қосу.
Зерттеудің мақсаты: оқушылардың ағылшын сабағында аудармаға деген қызығушылығын арттыру және пайдалы әдістермен аударма құзыреттілігін дамыту.
Зерттеудің міндеттері:
* Ағылшын тілін үйрену кезінде аудармашылық құзыреттіліктерін қарастырып, қалыптастыру.
* Ағылшын тілінде аударма тәсілдерін қазіргі заманауи түрде жеткізу.
* Ағылшын сабағында ең тиімді жаттығуларды тәжірибеде қолдану.
Зерттеу обьектісі: мектептегі оқушыларға ағылшын тілін оқыту.
Зерттеу пәні: ағылшын тілі сабағында орта сынып оқушыларының аудармашылық құзыреттілігін дамыту ерекшеліктері.
Зерттеу жұмысының методологиялық және теориялық негізі: таным теориясы, лингвистика, шетел тіліндегі білім теориясы, аударма методикасы, тұлғаға бағдарлы теория.
Курстық жұмыстың зерттеу әдістері: болжау, бақылау, мәлімет жинау, анализдеу және теория бойынша қорытынды жасау, ғылыми жетекшіге көрсету, оқушылардың қызығушылықтарын анықтау, сабақта АКТ қолдану, педагогикалық зерттеу, бақылау жұмысын атқару, аудармашылық құзыреттілікке байланысты жаттығулар іздеу.
Зерттеу жұмысының базасы: Абай облысы, Семей қаласы ...
Курстық жұмыстың құрылымы: кіріспе, үш бөлімнен, қорытынды, әдебиеттер тізімі және қосымшамен құралған.

Кіріспе бөлімінде курстық жұмыс тақырыбына жалпы шолу жасалған, оның өзектілігі, мақсаты мен міндеті, зерттеу объектсі, пәні, теориялық негізі мен әдістері, құрылымы көрсетіледі.

Курстық жұмыстың негізгі бөлімі мен тарауларында аударманың ғылым саласы ретінде, аударма құзыреттілігінің жалпы түсінігі қарастырылады. Оқушылардың коммуникативті дағдысын жетілдіруге бағытталады.

Курстық жұмыстың екінші бөлімінде білім алушылардың аудармашылық қабілеттерін дамыту, құзыреттілігін қалыптастыру жолдары және қазіргі технологияларды қолдана отырып аударма дағдысын жетілдіру

Курстық жұмыстың үшінші бөлімімен тарауларында оқушыларды қызықтырып, аудармашылыққа бағыттау және тиімді жаттығуларды іс жүзінде қолдану.

Қорытынды бөлімде аудару құзыреттілігі мен коммуникацияның маңызы туралы айтылады.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімінде осы зерттеу жұмысын жазу барысында қолданылған әдебиеттер, сөздіктер мен мақалалардың тізімі беріледі.

Қосымшада көптеген пайдалы әдіс-тәсілдер, жаттығулардың іс тәжірибеде қолданылуы, аударма дағдыларын дамытуға арналған әр түрлі сайттар мен тапсырмалар беріледі.

І. БІРІНШІ БӨЛІМ

1.1

АУДАРМАТЕРМИНІНІҢ МӘНІ. АУДАРМАНЫҢ ТҮРЛЕРІ.

Аударма - әлдекім тілде бейнеленген мазмұнды екінші бір тілге әрі тура және толық қайталап бейнелейтін тілдік жабдық. Тіл ғалымдарының айтуы бойынша ғалам жүзінде 2796 тіл бар. Бұл деректен кейін аударманың маңыздылығы есейе түседі.
Аударма - сөз қызметінің бір кейпі ретінде бірey тілде айтылған ойларды өзге тілдің құралдарымен соған сәйкестікте немесе толық құндылықта беру процесі. Аударма ерте кезден бастап халықтар арасында тәжірибе алмасу құралы болып келген. Ол мәдени өмірдің бір саласы және рухани жағынан дамытудың көмекшісі. Аударма өмірдің жаңа жолдарын кеңейтіп қана қоймай, көптеген мүмкіндіктерді ашатын сайман. Аударма - адам қызметінің күрделі және көп қырлы түрі және мәдениетаралық қатынас құралы. Аударма барысында бір тілді екінші тілмен алмастыру жай ғана емес, әртүрлі мәдениеттер, әртүрлі тұлғалар, әртүрлі ойлау тәсілдері, әртүрлі әдебиеттер, дәуірлер, даму деңгейлері, дәстүрлер мен көзқарастар тоғысады. Аударма лингвистикалық-этникалық (тілдік және мәдени) кедергімен бөлінген жалпы тілде сөйлемейтін адамдар арасындағы қарым-қатынасқа деген үнемі пайда болатын қажеттілікті қанағаттандырады және оны жеңуге көмектеседі. Аударма мүлдем басқа сипаттағы ақпарат алмасуға ықпал етеді және бұл алмасу адамзат прогресінің негізі болып табылады. Барлық уақытта аударма адамзаттың ең өзекті қажеттіліктеріне қызмет етті: ежелгі дәуірде ол грек және рим мәдениеттерінің сабақтастығына ықпал етті. Халықтарға лингвоэтникалық кедергіні жеңуге көмектесу үшін аудармашы көмектеседі - бір тілден екінші тілге аудармашы маман, ол аудармада оған көмектесетін белгілі бір білім, білік және дағдылар жиынтығына ие. Қысқасы, аударма - сөйлеудің бір көркі болғандықтан, оның мақсаты сөз үндеу құрылымын қайта орнату, нақты ойдың өзгеріссіз жеткізуімен бірге бір тіл екінші тілге ауыстырылады.
Аудару дәлме-дәлділігі мен принциптері заманнан заманға сай өзгеріп отырады. Орта ғасырларда әріпшілдік, сіреспе аударма басым болған, кейіннен еркін аудармамен балама аударма пайда болды.
Кейбір аударма нұсқаларына өтпес бұрын, аудармашылармен аударманы қандай түрлерге бөлетінін талқылайық.
Әуезов 1955 жылы жазған Көркем аударманың кейбір теориялық мәселелері атты мақаласында аударманың үш түрін атап өтеді.
Біріншісі - сөзбе-сөз аударма.
Екіншісі - кездейсоқ аударма, ол өздігінен сөйлейтін аудармашыға өте ұқсас.
Ауызша аударма жазбаша түрге қарағанда күрделі құбылыс; жазбаша мазмұны мен құрылымы жоқ ақпаратты ауызша баяндау түрі. Баяндамалар мен баяндамалар аудармамен сүйемелденеді, ал аудармашылар ресми өкілдер мен шетелден келген қонақтардың пікір алмасуына көмектеседі.
Интерпретацияның екі түрі бар:
- ілеспе (синхронды) аударма;
- қадамдық аударма.
Ілеспе аударма - бастапқы мәтінді тыңдап қабылдай отырып, ілесе, қосарласа, бір мезгілде аудару. Аударудың бұл түрі түпнұсқа мәтіннің айтылуымен қатар жүріп отырады. Арнаулы кабинеттерде ілеспе аударма түпнұсқаның мәтінін сөйлеушіге (мәтіннің авторына) ілесе отырып оқу арқылы, кей жағдайда сөйлеушінің ауызша баяндалған сөзін алдын ала дайындықсыз тікелей аудару арқылы жүзеге асырылады.
Ғалым Ә.Тарақов ілеспе аударманың күрделілігін танытатын төмендегідей белгілерді атап өтеді:
а) бір мезгілде тыңдап әрі сөйлеу қажеттілігіне байланысты туындаған психофизиологиялық дискомфорт;
ә) баяндамашы не жарыссөзге шығушының микрофондағы сөзінің қайталанбауына қатысты психикалық кедергі. Өйткені баяндамашыны тоқтатуға, болмаса түсінбеген, не қалып қалған сөзін қайталап сұрауға болмайтындығы;
б) аударманың қайталанбауына және үлкен аудитория тыңдаушыларына байланысты психикалық кедергі. Аудармада қателескенді қайта түзеуге болмайтындығы әрі кешірім сұрауға келмейтіндігі;
в) сөз сөйлеудің жылдамдығына байланысты психофизиологиялық кедергі [6, 36 б.].

Ізбе-із аударма ─ мәтін тыңдалып болғаннан кейін жасалатын ауызша аударманың түрі. Ізбе-із аударманы шартты түрде екіге бөлуге болады. Олар: парақтан аудару және абзацты-фразалы аударма. Ауызша аударманың бұл түрі жауапты келіссөздер, саяси, экономикалық-қаржылық, құқықтық және басқа да мәселелер төңірегіндегі ресми кездесулер кезінде, пресс-конференцияларда, семинарлар мен дөңгелек үстелдер кезінде жүзеге асады.

Жазбаша аударма - жазбаша түрде жасалатын тәржіме түрі; қағазға түсірілген жазбаша мәтінді екінші тілге жазбаша түрде аудару және бұдан алынған нәтиже. Барлық хат-хабар, ресми құжаттар, ғылыми және көркем шығармалар жазбаша аударылады. Түпнұсқа мәтін алдын ала танысу, көру, ойлау, пайымдау, талдау, зерттеу, сөздіктерді, басқа да лингвистикалық және лингвоелтанымдық, когнитивтік мағлұматтарды беретін анықтамалықтарға иек арту арқылы екінші тілге жазбаша түрде түсіріледі [7, 23б.]. Түпнұсқаның түрі мен мәніне қарай аударманың да қолданылатын әр алуан амал-тәсілдері бар. Мысалы, ресми құжаттарды аударғанда, түпнұсқаны қаз-қалпында бұлжытпай толық жеткізу көзделсе, ғылыми және техникалық шығармаларды аударғанда, белгілі салалардың терминологиялық ұғымдарын дұрыс беру көзделеді. Жазбаша аударма өз ішінде екі түрге бөлінеді:
Көркем аударма - көркем әдебиет шығармаларын, яғни негізгі қызметі оқырманға көркемдік-эстетикалық әсер ету болып табылатын мәтіндерді аудару. Бұл процестің өтуі барысында аудармашының мүмкіндігі шексіз; ол екінші тілде жасалған мәтінді өңдеп, реттей алады. Әдеби немесе көркем аударма дегеніміз - бір тілде жазылған әдеби туындыны екінші тілдің құралдары көмегімен оқырмандарға жеткізу және түпнұсқасының стильдік, көркемдік ерекшеліктерін мейлінше нақты сақтап көрсету. Бұл жерде аудармадағы ең қиын нәрсе - лингвистикалық ерекшелігі емес, ол түпнұсқасының көркемдік жағын дұрыс жеткізу, яғни аудармашы туындының образдық әлемін, автордың идеясын, позициясын және стилін нақты, дәл көрсете білуі. Көркем аударманың бүгінгі әдеби процестегі алатын орны үлкен [8, 150 б.].
Жақсы аударылған көркем аударма - сол тілдегі төл шығармалармен бірге өсіп, жымы білінбей біте қайнап сабақтасып кетеді. Ел мен елді таныстырады, жақындастырады, ұлттық мәдениетті байытады. Мұнда автор мен аудармашы өнер жарысына түседі, тіл мен тіл жарысқа түседі. Бұл ел мен елдің өнер жарысы. Демек, аударма шығармалар ұлттың ұлылығын, елінің елдігін дәлелдеудің бір жолы [9, 40 б.].

Зерттеуші-ғалым А.Қ. Жұмабекова Аударматанудың негіздері атты кітабында аудармашылық қызмет субъектісінің сипаты мен оның аударылып отырған мәтін авторына қарым-қатынасы бойынша ажыратылатын аудармалардың мынадай түрлерін келтіреді:
1. Дәстүрлі (қолжазбалы) аударма - адам жасайтын аударма. Дәстүрлі аударманың келесі түрлері ажыратылады:
а) Авторлық емес аударма (немесе жай аударма) - түпнұсқа мәтінінің авторы болып табылмайтын аудармашының тәржімесі.
ә) Авторлық аударма (немесе автоаударма) - түпнұсқа мәтіні авторының өзі жасаған аудармасы.
б) Автор мақұлдаған аударма - автор талқылауынан өткен түпнұсқа мәтінінің аудармасы.[1, 34б.]
2. Машиналық (автоматты) аударма - арнайы бағдарлама бойынша компьютер жасаған аударма. Машиналық аударма негізгі үш жағдаяттарда сәтті қолданылуда [13]: Біріншіден, бағдарлама лексикалық және грамматикалық құрылымы шектеулі, стандартты, тар шеңберде мамандандырылған мәтіндерді аудару үшін құрастырылады. Екіншіден, машина арқылы түпнұсқаның жалпы мазмұны жайлы түсінік беретін көп көлемді аударманы алуға болады. Үшіншіден, жұмысқа редактор кіріседі. Ол мәтінді аударуға дайындайды, яғни машина үшін қиын сөздерін алып тастап немесе басқаша жазып қайта редакциялайды немесе аударылған мәтіндегі қателер мен дәлсіздіктерді түзетеді [14, 338б.].
3. Аралас аударма - мәтіннің дәстүрлі (немесе машиналық) өңдеуінің едәуір үлесін пайдалану арқылы жасалған аударма.

1.2 АУДАРМА ҚҰЗЫРЕТТІЛІГІ ҒЫЛЫМНЫҢ САЛАСЫ РЕТІНДЕ.
Неліктен аударма білім алушыларға керемет мүмкіндік болуы мүмкін? Оқушыларға аударманы үйретуге біраз уақыт бөлудің бірнеше себебі бар.
Біріншіден, бұл пайдалы өмірлік дағды. Көбінесе біз аударманы коммуникативті түрде қарастырамыз, бірақ күнделікті өмірімізде немесе шетелге саяхатқа шыққанда аударма дағдысы қаншалықты жиі қолдануын түсінуіміз керек.
Екіншіден, аударма қосымша бәсекелестік артықшылық береді. Білім алушыларға бұл жетістік сезімін беріп, олар өздерінің тілді меңгергендігінің дәлелі деп санайды. Дегенмен мұғалімдер сыныпта аударма бәсекелестігін орнатуға талпынады.
Үшіншіден, аударма дағдысы мектеп оқушыларына өз ана тілін жақсырақ түсінуге көмектеседі. Бір тілді басқа тілге түрлендіру процесі студенттерге өз тілдері туралы ерекше түсінік береді. Олар екі тілдің бір-бірінен ерекшеліну жолдары туралы құнды көзқарасқа ие болады.
Төртіншіден, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.