Бастауыш сынып оқушыларының шығармашылық

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 20 бет
Таңдаулыға:

Stud.kz - қазақ тілінде жазылған жұмыстар саны және сапасы бойынша біздің қор №1 болып табылады

Бастауыш сынып оқушыларының шығармашылық

Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ...3
Тарау 1 Мектеп оқушыларының шығармашылық дарындылығын дамытудың теориялық негіздері ... ... ... ... ... 7
1.1 Бастауыш сынып оқушыларының шығармашылық дарындылығын дамытудың
1.2 Қазіргі мектептерде оқушылардың шығармашылық дарындылығын дамыту жағдайлары
Тарау 2 Қазіргі мектептерде оқушылардың шығармашылық дарындылығын дамытудағы
2.1 Бастауыш сынып оқушыларының шығармашылық
2.2 Мектеп оқушыларының шығармашылық дарындылығын дамытуға бағытталған тәжірибелік-эксперименттік жұмыстар
Қорытынды ... ... ... ... ... .62
Пайдаланған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... .74
Кіріспе
Зерттеудің көкейкестілігі. Қазіргі әлеуметтік, экономикалық процестер тоғысқан күрделі
Оқушылардың шығармашылық дарындылығын қалыптастыру мәселесінің өзектілігінің артуы мектептегі оқу-тәрбие
Педагогикалық процесс мұғалім мен оқушылардың ынтымақтастық қарым-қатынас негізінде әр
Шығармашылық дарындылықты дамыту мен оның психологиялық табиғаты, мәні мен
Қазіргі таңда еліміздегі болып жатқан түрлі бағыттағы өзгерістер білім
Қазақстан Республикасының Білім туралы Заңында ұлттық және адамзаттық құндылықтарды,
Елімізде психология және педагогика саласында оқушы жеке тұлғасын қалыптастыруда
ТМД, Ресей ғалымдарының еңбектерін талдауда шығармашылық қабілет, креативтілік, дарындылық
Ғалымдардың шығармашылық дарындылықты дамыту жөніндегі көзқарастары ортақ бір арнаға
Ғылыми әдебиеттерді, әлемдік озат тәжірибелер көрсетіп отырғандай, дарынды балалармен
Елімізде дарынды балалармен жұмысты жетілдірудің мынадай бағыттары бойынша зерттеулер
Елімізде дарынды жастарымызды іздестіру мен олардың қабілетін дамытудың мемлекеттік
Сонымен, ғылыми-педагогикалық әдебиеттерді теориялық зерттеулерді талдау мен мектептердегі оқу-тәрбие
Зерттеу нысанасы: жалпы орта білім беретін мектептердегі бастауыш сынып
Зерттеу пәні: бастауыш сынып оқушыларының шығармашылық дарындылығын дамыту.
Зерттеу мақсаты: бастауыш сынып оқушыларының шығармашылық дарындылығын дамытуды
Зерттеудің міндеттері:
Оқушылардың шығармашылық дарындылығын дамытудың теориялық негіздерін айқындап, шығармашылық дарындылықты
Жалпы орта білім беретін мектептердегі бастауыш сынып оқушыларының шығармашылық
Жалпы орта білім беретін мектептердегі бастауыш сынып оқушыларының шығармашылық
Зерттеудің ғылыми болжамы: егер жалпы орта білім беретін мектептерде
Зерттеу әдістері: зерттеліп отырған мәселеге қатысты философиялық, педагогикалық, психологиялық
Зерттеудің теориялық және әдіснамалық негіздері: жеке тұлғаның қалыптасуы мен
Зерттеу көздері: ғылыми-зерттеу тақырыбына байланысты философиялық, педагогикалық, психологиялық
Зерттеу базасы: № 12 орта мектеп.
Зерттеудің ғылыми жаңалығы:
1. Оқушылардың шығармашылық дарындылығын дамытудың теориялық негіздері анықталып, шығармашылық
2. Оқу процесінде бастауыш сынып оқушыларының шығармашылық дарындылығын дамытудың
3. Бастауыш сынып оқушыларының шығармашылық дарындылығын дамытудың әдістемесі жасалып,
Зерттеудің практикалық мәнділігі:
- жалпы орта білім беретін мектептерде бастауыш сынып оқушыларының
- оқушылардың дарындылығын дамытуға байланысты әдістемелік нұсқаулар, ұсыныстар жасалды;
Дипломдық жұмысының құрылымы. Дипломдық жұмыс кіріспеден, 2 тараудан, қорытынды
Тарау 1 Мектеп оқушыларының шығармашылық дарындылығын дамытудың теориялық негіздері
1.1 Бастауыш сынып оқушыларының шығармашылық дарындылығын дамытудың психологиялық ерекшеліктері
Жеке тұлға дарындылығы сипаты көптеген психологиялық зерттеулердің тақырыбы
Бала өзінің анатомиялық-физиологиялық айырмашылықтарымен бір-бірінен ерекшеленеді, бірақ психологиялық зерттеулер
Адам дайын қабілеттермен туылмайды, өмірге қабілеттіліктің анатомиялық-физиологиялық алғы шартымен
Әрқандай іс-әрекетке байланысты бала қандай қызметті орындауы қажет және
Нақты көрінетін білім, ептілік және дағдылар қатарында қабілет адамның
Жекелеген психикалық процестерді дамыту бүкіл бастауыш мектеп шағында жүзеге
Бала қабылдау жұмысын дербес жоспарлау мен бастысын көмекшілерінен ажырата,
Дарынды балалардың ерекшеліктері олардың жас ерекшеліктеріне байланысты болады. Сондықтан
Психикалық дамудың кезеңдерге бөлінуінің түп негізінде жатқан құбылыс -
В.В.Давыдовтың айтуынша, психикалық даму дегеніміз - жеке адамның тарихи
Кестеден көріп отырғанымыздай, оқу қызметі кезеңінде (6-10жас) оқушылардың, тіпті
Адам қабілетіндегі айырмашылық іс-әрекеттің нәтижесінен, яғни оның сәтті не
1 кесте Баланың психикалық даму кезеңдері
№ Балалық
кезеңдері Жас аралығы Кезеңдердің басты шарттары
1 Тікелей эмоцио-налдық қарым-қатынас жасау кезеңі Алғашқы күннен 1
2 Заттың манипуляторлық қызмет кезеңі 1-3 жас Өзіндік "Мен"
3 Ойын қызметі кезеңі 3-6 жас Баланың қиялдауы мен
4 Ойын қызметі кезеңі 6-10 жас Оқу арқылы оқушылрадың
5 Қоғамдық пайдалы қызмет кезеңі 10-15 жас Оқушыда еңбек,
6 Оқу-кәсіби қызмет кезеңі 15-17 жас Оқушыда кәсіби білім
Оған түрлі жағдайлар себепші, мысалы, адам көркемөнер туындыларын тамашалауы
Кейбіреулерінің оқуға ынтасы болмайды. Оларды оқуға үгіттеу арқылы тарту
Г.С.Абрамов [68] жастың өсуіне байланысты жаңа психикалық білімдердің қалыптасуын
Егер мектеп жасына дейінгі балалардың негізгі әрекеті ойын болып
Бастауыш мектеп жасындағы оқушылардың оқуға недәуір мүмкіншілігі бар, себебі
Бастауыш мектеп оқушыларының бірте-бірте ой-өрісінің қалыптасуымен заттарды тиісті ұғымдарға
Бастауыш мектеп жасындағы балалардың оқу материалын жүйелі және мәніне
Жапонияда оқыту мен тәрбиелеу негізгілерінің бірі ретінде баланың идеяларын
Жоғарыда атап өткендей, оқыту процесі екі жақты әрекет болғандықтан,
Н.Ф.Талызина: "Бастауыш мектеп оқушыларының танымдық іс-әрекетін қалыптастыру" атты еңбегінде
Білімді меңгеру процесінде бағалау мен бағаның алатын орны ерекше.
Оқушының мәселені шешу барысында өзінде бар білім мен жаттығу
Қазақтың ұлы ақыны Абай Құнанбаев адамның танымдық қасиеттерінің табиғаты
Зерттеудің нәтижесін шығара келе, Л.С.Выготскийдің идеясы бойынша, екі даму
Сонымен, дамытушы экспериментті әлеуметтік эксперименттің бір түрі ретінде қалыптастыра
Академик Т.Тәжібаев: "...Балалардың психилогиялық әрекетінің мазмұны және оның өсіп-даму
Бала мектепке келгесін ғылыми ұғымдарды меңгере бастайды, оның білім,
Ы.Алтынсарин мұғалімнің жадына мына жайтты мықтап шегелейді: "Ол кіммен
Ж.Ы.Намазбаева өз еңбегінде: "Айналасындағылардың берген бағасын оқушының дұрыс қабылдауы,
Жоғары қабілеттіліктерді зерттеушілер дарындылықтың жеке тұлғаның қалыптасуына айтарлықтай әсер
Дарындылықтың тұжырымдамалық үлгілерін құрушылар тұлғалық алғышарттарын оның құрылымына енгізеді
Психологтардың пікірі бойынша, дарынды балалардың бәрін біріктіретін және оларды
Дарынды балалардың өте бір маңызды ерекшелігі олардың қабілеттерінің жан-жақтылығы
А.Г. Асмолов былай есептейді: Дарынды адамның қабілеттерінің қыры сантөбелі,
К.Г. Юнгтың пікірінше, дарынды баланың, тіпті қолайсыз сипаттамаларының да
Дж. Брунер: Олар анағұрлым батылырақ әрі сонымен бір уақытта
К.Г. Юнг дарынды сәбидің тұлғасына бейүйлесімділіктің тән болуы мүмкіндігін
Э.Ландаудың пікіріне сүйенер болсақ, дарынды бала өзінің бітімінде бірнеше
Дарынды балалардың әділеттілік сезімі күшті дамыған және ол барынша
Кейбір психологтар, дарынды баланы өзінің эмоциялық сезімталдығының күшіне орай,
Дарынды балалар әлеуметтік ортаға бейімделудің қиындықтарын басынан кешіріп, бұл
Кейбір зерттеушілер дәлелдегеніндей [80,100], дарынды балалардың арасында психикалық-жүйке қуаты
Дарынды оқушылар бәрін қабылдайды, әрі бәріне үн қатады. Олардың
Американдық психологтар атап көрсеткендей [69,127], ой-түйсігі оның жасынан үнемі
Отандық психологияда жәй және ақыл-ойы кеміс балаларды үздіксіз зерттеу
Сөйтіп, әдебиеттерді талдау, дарынды тұлғаның сипаты, әдетте, жеделтетілген психикалық
Тұлғаның дамуына қоғамның ықпалы отбасындағы тәрбие мен мектептегі оқыту
Н.С. Лейтес [74], ақыл-ойы дамуы ертерек өрлеген балалардың өзіне
Алғашқы және негізгі кедергі, В.С.Юркевич түсінігінде баланың өзгелерге ұқсауды
Дарынды балалар мен жасөспірімдердің диагностикасы мен дамуы деген мақаласында
Дарынды оқушыларда ұшырасатын әлеуметтік мәселелерді жіктей отырып, біз мынадай
Кінәраттану сезімінің негізі сонау сәби шағында, отбасындағы тәрбие барысында
Ата-аналары тарапынан осындай тәсілмен көрсетілетін қысым, дарынды баланың "Мен
Өзін-өзі бағалаудың ондай төмендеушілігін түсіндіретін себептердің негізгілері ең алдымен
Егер де бала әлеуметтік ортада айқындалған қажетті деңгейге жетпеген
Өзін-өзі бағалаушылықтың төмендеуіне айтарлықтай әсерін тигізетін келесі жағдаят, мектеп
Қазіргі заманғы мектептер, оның қабырғасында үстемдік құратын қатаң қағидалар
Оқу жетістіктерді көбінесе ауызша және жазбаша сөйлеу дағдыларын меңгеруімен
Мұнымен қоса, дарынды балалардың өздеріне тән шығармашылық қызығушылық өрісі
Н. С. Лейтестің өзі дарынды балалардың айрықша санатын бөліп
Көбіне-көп мектепте шығармашыл дарынды бала ересектер тарапынан назардың жеткіліксіздігін
Дарынды бала үшін, әсіресе, бастауыш мектепте, мұғалімнің тапсырмасын дұрыс
Зерттеу нәтижелері шығармашылық дарындылығы бар бүлдіршіндердің қарым-қатынаста қиындықтары болатынын,
Шығармашыл дарынды балаларға тән сипаттардың бірі нонконформизм болып табылады.
Жалпы білім беретін мектептегі оқу жағдайларында дарынды балалардың
Әрбір адамның ерекшеленуге мұқтаждығы болады, шығармашыл дарынды бүлдіршінде осынау
Түзету көбіне-көп адамның өзіндік қорына басым бейімделумен жүзеге асады.
2 кесте Психикалық құрылымдар сипаты
Жасы Психикалық жаңақұрылымдардың мазмұны
0-1 жас Әдейі әрекет етушілік, еліктеушілік
1-3 жас Іс-әрекет құралдарын меңгерушілік, белсенді сөйлеу, өзіндік санасы
3-6 жас Белгілерді қолдану, жинақталған ережелерге бағыт ұстау; танымдық
6-10 жас Әрекеттердің еркіндігі, ішкі жоспары, тітіркеніс
10-15 жас Ересектігін сезінушілік; жолдастық ережесін жасауы; парасаттану және
15-18 жас Жеке сана-сезімі; жасөспірімдік көзқарас; өмірлік жоспарлар, дүниетаным
Әрбір практикалық психолог кәсіби қызметке келгенде, аксиоматиканы құрады. Ең
Мұндай міндеттердің шешу ережелері туралы жалпы қабылданған түсінікке бағытталған
Адамды жетілдірудің жеке мүмкіншіліктеріне бағытталған жол.
Осы екеуі де бірін-бірі жоққа шығармайды, дейтұрғанмен, салыстырмалы
Егер де бұлардың алғашқысына сүйенер болсақ, онда оның түзетушілік
Психологиялық-педагогикалық кеңес беру кәсіп ретінде психотерапиядан бөлініп шыққан, психологиялық
Психологиялық - педагогикалық кеңес негізгі ережелерді қамтиды:
Кеңес беру адамның таңдауына және жеке қалауы бойынша әрекет
Кеңес беру жаңа мінез-құлыққа үйренуге жәрдемдеседі.
Кеңес беру жеке тұлғаның дамуына ықпалын тигізеді.
Кеңес бергенде оқушының жауапкершілігі баса көрсетіледі, яғни, тәуелсіз, жауапты
Кеңес берудегі өзара түсінушілік, ынтымақтастықтың басым болуы.
Зерттеулерде психологиялық кеңес берудің мақсатын былайша көрсетеді:
- Кейбір шарасыз әлеуметтік шектеулерге қарамастан, жеке тұлғаның өнімдірек
- Жаңа өмірлік жағдаяттарға тап болған кезде, қиындықтарды жеңу
- Маңызды шешімдердің тиімді қабылдануын қамтамасыз ету. Кеңес беру
- Қарым-қатынас мәдениетін жолға қойып, сақтау икемділігін дамыту. Қарым-қатынас
- Жеке тұлға қуатының жүзеге асуы мен артуын жеңілдету,
1.2 Қазіргі мектептерде оқушылардың шығармашылық дарындылығын дамыту жағдайлары
Дарындылықтың дамуын зерттеуде оқушылардың шығармашылық мүмкіндіктері мен ақыл-ой дамуы
Шығармашылық дарындылықтың ең маңызды психологиялық анықтауышы ретінде - ақыл-ой
Көптеген психологтар анықтаған [82,74,65] дарындылықтың ықтимал теориясы дарынды балалардың
Дарындылықтың маңыздылығы мен прагматикалық-гуманистік бағдарға сай, баланың жеке тұлғалық
Дарынды балалармен жүргізілетін жұмыс жалпы білім беретін мектеп бағдарламасынан
Дарындылықты зерттеген Дж.Рензулли, дарынды балалардың дамуы негізінде ақыл-ойларының жұмыс
Соңғы онжылдықтағы зерттеушілер талант пен дарындылықтың өзінен өзі пайда
1-2% вундеркиндтерді ғана есептеп, жасы бойынша іріктелген балалардың 25%-ына
Демек, талантты балаларды арнайы оқыту немесе бағдарламалар тиімділігін
Бағдарламалардың тиімділігі балалардың мүмкіндіктері мен талаптарына сәйкес келумен тығыз
Дарынды балалардың психологиялық ерекшеліктері немесе дарындылық белгілері психологтар арасындағы
Шығармашылық дарындылық белгілерінің тізімдерінің сараптамасы мінез-құлық аспектілерімен байланысты сипаттамалардың
зерттеу кезінде білімге ерекше құштарлық танытатын жоғары қажеттілік;
ақыл-ойдың жоғары қажеттілігі;
тек кешегі мен бүгінгі ғана емес, болашақ абстрактылы идеялар
белгілі бір іс-әрекетке, кәсіпке аса қызығушылық таныту, бір іспен
өз бетімен белгілі бір мақсатқа жетуге табандылық көрсете білу;
абстрактылы - логикалық ойлаудың жоғары деңгейін таныту;
стандартты емес идеялар мен мәселені шешудің жаңа тәсілдерін таба
тапсырмаларды өз бетімен ойлай және шеше білуге ұмтылу.
Л.Нарықбаева, С.И.Қалиева пікірінше адам іс-әрекетінің әлеуметтік маңызды сферасындағы жоғары
М.Воллах, К.Коган ұсынып отырған ішкі талаптарға бейімделу ерекшеліктерімен айқындалатын
Ғылыми әдебиеттердің сараптамасы негізінде дарынды балалардың сипаттамасын беруге болады
3 кесте Дарынды балалар сипаттамасы
Дарындылық
тың факторлары Құрамды бөліктер Ерекшеліктерінің көрінісі
Ақыл-ой Жалпы қабілетті
лік
- ақыл-ой коэффициенті 120 балдан жоғары;
- ерекше есте сақтау;
- ауызша түсіну және ойды нақты баяндау;
- сөйлеу шапшаңдығы, мол сөздік қор;
- есептеуіш қабілеттіліктер;
- ойлау өткірлігі (қабылдау жылдамдығы);
- қабылдау кеңдігі (объектімен кең композициялар құру);
- жүйелі білім құрылымы (ақпаратты өңдеу, анализ-синтез, индукция-дедукция);
- аса жоғары тұрақталған көзқарас;
- байқағыштық;
- когнетивті қабілеттілік.
Арнайы қабілетті
лік
- академиялық (жеке пәндер бойынша жоғарғы нәтижелер);
- лингвистикалық (тілді қолдану қабілеттігі);
- қисынды - математикалық (объектілермен, символдармен, белгілермен жұмыс жасау);
- кеңістік (үлгілермен, фигуралармен, суреттермен жұмыс жасау және көрермендерге
- музыкалық (орындау, шығару);
- жеке тұлғалық (өз сезімін басқару, ажырата білу, сараптама
Шығармашы
лық Шығармашылық ойлау - мәселені түсінушілік (олардың танылуы, табылуы);
- шапшаңдық (түрлі идеяларды генерациялаудағы шапшаңдық);
- икемділік (мәселені шешу мүмкіндігіне жеңіл ауысу);
- түпнұсқалық (объектіні дамыту, жаңа шешімдер, идеялар);
- нонконформизм (мәселелерді шешудің ұлттық емес стратегиялары);
- антиципация (мәселені шешу тәсілдерін алдын ала қарастыру);
- идеал эталондарды құру мүмкіндігі.
Шығарма
шылық қабілетті
ліктер - елестету (фантазия);
- ассоциативті есте сақтау;
- жоспарлау;
- шешімдерді қабылдау;
- шешімдерді жүзеге асыру;
-зерттеушілік белсенділік;
- эмоционалды белсенділік;
- сезіну;
-аналитикалық қабілеттіліктер (идеяларды бағалай білу дағдысы);
- өзін-өзі дамыту;
- түпнұсқалы шешімдерге жету.
Мотивация Танымдық қажетті
ліктер - білімге құштарлық, танымдық белсенділік;
- ақыл-ой еңбегін қанағаттандыру;
- оқудың шапшаң жылдамдығы мен ептілігі;
- әрекет етудің белгілі бір жақтарына жоғары сезімталдық.
Мақсатқа тұрақты
лық - тұрақты қызығушылық;
- перфекционизм (жоғары нәтижелерге жетуге тырысу);
- мақсатқа жетудегі тұрақтылығы;
- мүмкіндіктерін таратуға ұмтылу;
- еркіндікке тұрақтылық;
- еңбексүйгіштік, жұмысқа қабілеттілік;
- өзін-өзі тәрбиелеу (барлығын өз бетінше жасау);
- өзін-өзі сынай білуі.
Оқушының тұлғалық әлеуметтік бейімделуі Жанұя
Мектеп
Қоғам - өз қатарымен, ересектермен өзара қарым-қатынасын орната білу
- ынталылық (тәуекелге бел буу);
- өзіндік және өзгелердің іс-әрекет өнімдеріне баға беру қабілеттілігі;
- өзін және өзгелерді түсіне білуі;
- іс-әрекетте тәуелсіздігі;
- шарттылыққа көңіл бөлудің болмауы;
- жалпыға бірдей стандартты қабылдамау;
- эстетикалық, ұнамды құндылықтары;
- әзіл-оспақты нәзік сезіну;
- ашық темперамент;
- идеяның құндылығына адамдарды көндіре білу дағдысы;
- өзін-өзі басқару, өзіндік жауапкершілік;
- Мен-концепциясы (өз-өзіне сенімділік және өзін-өзі адекватты бағалауы).
Дарынды балалардың мінез-құлық ерекшеліктерін қарастыра отырып, біз мұндай балалар
Басқа да білім саласында реформалар қайта қарау мен жаңа
Өмірдің өзі ақпараттардың, технологиялардың және іс-әрекет түрлері көлемінің тез
Шығармашылық қабілеттің дамуы әрбір балаға қажет екендігін, әр тұлғаның
Дарынды балаларды оқыту бағдарламасы олардың мүмкіндіктері мен талаптарына және
оқу пәндерінің сандық және сапалық ерекшеліктері;
оқыту мазмұны әрбір оқу пәнінің мазмұны шығармашылық жұмыстарға бөлінуі;
тақырыптық тараулар мол мазмұнды және зерттеушілік сипатта болып
әр тарау көлемі мәліметтер қорына байланысты түрлі мөлшерде берілуі.
Бұл тәсіл оқытудың негізгі бағыттарына, яғни білім, білік, дағдыны
Бағдарлама бөлімдері арасында және пәндер
Оқытудың мазмұнын құрудың дәстүрлі сипаты нақтылықтың жоғары деңгейіне деген
Бұл мәселелерді шешудің ең негізгі амалы - мазмұн көлемін
Осы тәсілмен біз шығармашылық дарындылықты дамыту үшін оқыту мазмұнын
Тақырыптық тараулар бойынша мазмұндық сипатының толықтығы;
Ғаламдық, кең таралған тақырыптар мен мәселелерді оқыту;
Дарынды балалардың білімге құштарлығын оятатын мазмұнды тақырыптарды оқытуға, шығармашылық
Мазмұндық өзара ішкі байланысты қалыпқа келтіру, білім саласына байланысты
Аталған төрт принцип те бір-бірімен тығыз байланысты, біреуінің жүзеге
Біз баланың жеке шығармашылық қабілетінің даму мәселелеріне, дарынды балалардың
Егер біз С.Кэплан еңбегінде жақсы жарияланған (1982ж.) дүниежүзілік дарынды
Дарынды балаларға арналған бағдарламалар талаптар сипаттамасы төмендегідей:
Оқушылар таңдаған тақырыптарды тереңдете оқыту мүмкіндіктерінің болуы;
Оқыту барысында өзіндік жауапкершілікті, яғни бала өзін-өзі басқара отырып,
Зерттеу жұмыстарын жүргізу тәсілдерін дамыту;
Абстрактылы-логикалық, шығармашылық ойлау қабілеттерін арттыру;
Жаңа ой таба білуге ынталандыру;
Алуан түрлі әдіс-тәсілдер, мәліметтер қолдану арқылы жаңа жұмыстар табуға
Өзін-өзі танып білу, өз мүмкіндіктерін сезіну, өзге адамдардың
Әр түрлі критерийлер көмегімен жұмыс нәтижелерін, өз жұмысын бағалай
Дарынды балаларды оқытудың мақсатты бағдарламасы барлық талаптарға жауап беруі
Ортақ бағыт ретінде білім, білік, дағдыларының меңгерілуі немесе баланың
Зерттеулер көрсеткендей, дарынды балаларға арналған білім беру бағдарламаларын құрудың
Екінші тәсіл, оқыту мазмұнын өзгерту немесе байыту, яғни тереңдетумен
Өз ерекшеліктерімен қатар, бұл тәсілдің кемшіліктері де бар:
біріншіден, бұл бастапқы оқыту сатыларында толық жүзеге аспайды;
екіншіден, математиканы оқуды жеңіл меңгеретін кіші жастағы балаларды сол
үшіншіден, бастауыш сынып оқушыларына өзін-өзі танып білуіне мүмкіндік берілмейді.
Сонымен, тереңдете және жеделдете оқыту кезінде баланың шығармашылық қабілеттерінің
Жоғарыда айтып кеткеніміздей, баланың шығармашылық ойлау қабілеттерінің дамуы дарынды
Оқыту мақсатына сәйкес бағдарламаларды екі түрге бөлуге болады:
бірінші тобына, жоғарғы ойлау үрдісін, яғни шығармашылық, логикалық ойлау,
екінші тобына, өз мәселелері ретінде жеке-эмоционалды даму саласын қарастыратын
Шығармашылық ойлап - табудың әр түрлі тәсілдерін үйрене отырып,
Демек, жеделдете дамыту да, мектеп курсын тереңдету де, тренингтік
Оқыту мен дамыту бағдарламалары баланың шығармашылық қабілеттерінің дамуы мен
Мектеп дарынды балаларды оқыту, дамыту ортасы болу үшін оқыту
Оқу пәндерінің көбеюі, қазіргі кездегі ақпараттық-технологиялық өзгерістердің пайда болуы
Кіріктірілген бағдарламалар - тақырыптарды, бөлімдерді кіріктіру принципімен құрылған оқыту
1. пәнішілік, белгілі бір пән ішіндегі тақырыптарды кіріктіру;
2. пәнаралық, әртүрлі пәндер арасындағы тақырыптарды кіріктіру.
Аталған мазмұндық ортаның ерекшелігіне және тақырыптар арасындағы байланысқа қарай
Жай кіріктірулер кезінде бағдарлама негізі әр алуан тақырыптарды немесе
Дегенмен, жай кіріктірулер кезінде бағдарламаның ішкі мазмұны, әр пәннен
Жанама түрдегі кіріктірудің жақсы нұсқалары ретінде Эльконин-Давыдовтың дамыта оқыту
Оқу мазмұнын арттырудың бірінші тәсілі, әр тақырыпты терең, шығармашыл
1 сурет Жай кіріктірілу
Ресейде кеңінен танымал дамыта оқытуға бағытталған Эльконин-Давыдов жүйесі
Сонымен, дарынды балаларды оқыту мен тәрбиелеуді өз деңгейінде
Пәнаралық кіріктіре оқыту моделі білім беру, дамыту, оқыта отырып
Мазмұнды біріктіру міндетті бағдарламаларда қарастырылған бөлімдерді тереңдете оқыту уақытының
Пәнаралық тақырыптық шығармашылық оқыту технологиясы дарынды балалар үшін әр
2 сурет Пәнаралық оқыту курсы негізіндегі оқу бағдарламаларының жіктелуі
Барлық балалар үшін шығармашылық оқытудың тиімділігін айтпай кетуге болмайды.
Я. Коменский: Педагог үшін ең бастысы
Сондықтан шығармашылық оқыту дарынды, талантты
Шығармашылық оқыту идеялары оқу түрінің
Д. Треффингер ұсынған осындай модельдердің
4 кесте Д. Треффингер ұсынған шығармашылық оқыту моделі
Когнитивті бөлім Деңгейлер Аффективті бөлімі
Өзіндік зерттеу.
"Маман" ретінде
іс-тәжірибесі ІІІ деңгей
Мәселелерді шешуге және жүзеге асыруға араласу Бағалау интериоризациясы,
өзін-өзі басқару қозғалысы,
тұрмыста шығармашылық стильді қолдануы
Қолдану
Саралау
Синтез
Бағалау
Әдіснамалық және
зерттеушілік дағды
Метафора және
аналогия ІІ деңгей
Күрделі ойлау жүйесі және процестер Даму үрдісін сезінуі
күрделі жайларды; күйзелістерді сезінуі;
шығармашылықта психологиялық сақтық;
ойлап табу, елестету.
Шапшаңдық
Икемділік
Түпнұсқалық
Идеяларды өңдеуге
қабілеттілік
Тану және сақтау І деңгей
Дивергентті функциялар Білімге құштарлық;
жауап табуға құлшыныс;
мәселелерге сезімталдық;
өз-өзіне сенімділік;
анықталмаған жайларға төзімділік.
Бірінші саты дивергенттік функциялар деп
Бірінші денгейдегі дамуды қамтамасыз ететін
1.Ашықтық - Тапсырма бір ғана дұрыс
2.Әр түрлі идеялар мен жауаптарды
3. Жаңа көзқарастарды қабылдау және қарапайым
4. Бейнетаспа тәрізді қозғалыс - жағдайынан
Д. Треффингер өңдеп шығарған технология
Ынталандырудың ашық тапсырмаларының екінші тобы - ерекше
Сонымен, белгілі тапсырмалар сұрақтарды қою және жаңа ойлар қолдану
Бірінші сатыдағы байланыс тәрізді екінші саты үшін де әр
Мәселелердің шығармашылық шешімін табу процесінде мынадай кезеңді атап айтуға
Үшінші саты - идеяларды іздестіру. Бұл кезеңде біз анықталған
Егер оқытудың басқа модельдеріне жүгінер болсақ, онда біздер жоғарыда
Д.Фельдхюстеннің және М. Колоффоның танымал моделі де үш кезеңнен
Біз үшін Клаус Урбан ұсынған
К.Урбан креативтіліктің теориялық тәсілдерін 2 үлкен класқа бөледі: когнитивті
1. Дивергентті ойлау және әрекет ету.
2. Ортақ білім көзі және ойлар базасы.
3. Арнайы білік және дағдылар базасы.
Жеке тұлғалық белгілері:
1. Тапсырмаға назар аудару және орындау.
2. Насихат жүргізу және дәлелдеу
3. Анықталмағандыққа төзімділік.
Бұл бөліктердің барлығы әр түрлі комбинацияларда өзара байланыста болады,
Сонымен, К.Урбан ұсынып отырған креативтілік моделі оның дамуын жүйелі
А.М.Матюшкин дамытқан шығармашылық дарындылықты дамыту баланың зерттеушілік белсенділігі ерте
Зерттеушілер шығармашылық дарындылықты ынталандырудың мынадай тәсілдерін ұсынады:
Ынтымақтастық атмосфераны қамтамасыз ету;
Баланы қоршаған ортаны және пәндік білімге құштарлығын арттыру үшін
Ерекше идеялар айтуды марапаттау;
Әр ғылым саласында қолданылатын ойлаудың дивергентті типінің сұрақтарын кең
Өзекті мәселені шешу мақсатында шығармашылық мысалдар қолдану;
Балаларға белсенді сұрақтар қоюға мүмкіндік туғызу [57,49-б.].
Балалардың шығармашылық дарындылығын дамытуды ынталандыру шарттарына психологтар мына факторларды
Американдық ұстаз Р.Митч, мысалы, өмірдегі құндылықтарды талдау дарынды балалардың
Білім беру ортасы дарынды балалардың дамуын ынталандырудың генераторы болып
Педагогтардың көпшілігі ата-аналар дарынды балаларының дамуын ынталандыратын атмосфераны қалыптастыра
Жаңа заман талаптарына сай уақыт жетіспейтіндіктен ата-ананың отбасының жағдайын
Оқушының дарындылығын қалыптастыру мұғалімдерге, оның педагогикалық шеберлігінің сапалылығына байланысты.
Әдебиеттерге талдау көрсеткендей, білім беру міндеттерінің бірі баланың өз
Баланың өз тәжірибесіне сүйенуі;
Іс - әрекет үстінде оқыту;
Тәжірибе жасауға және бақылауға үйрету;
Жеке және ұжыммен жұмысты кезек орындату.
Бастауыш сыныптың дарынды балаларын оқытуда басты бағыт педагогтың белсенді
Бала дарындылығының креативті білім беру ортасында даму шарттарын жеке
Бұл көрсеткіштер дарынды балалардың оқу - іс-әрекетін орындау ерекшеліктерін
Жеке тұлғаның дарындылық деңгейі қаншалықты жоғары болса, оның танымдық
4 сурет Дарындылықтың креативті білім беру ортасында
көріну сипаты
Осыдан көріп отырғанымыздай, жеке баланың дарындылығы өзінің
Дж.Дьюи еңбектерінде [88] мектептегі көппәнділіктен, ретсіздіктен, репродуктивтіліктен зардап шегіп
Бұл әдістің мақсаты - оқушының ақыл-ойына ғылыми жаңалық ашатын,
Зерттеу әдістерін табу процесін немесе нақтылықты тануды қамтитындығымен шығармашылық
А.М.Матюшкин ұсынған ойлау актысының толық құрылымы продуктивті, шығармашылық ой
Білім алушының ойлау процесі екі бағытта жүзеге асады: индуктивті
Бала ортақ идеялар іздеу барысында өз ойын дәлелдеу үшін
Бала өз ойын дәлелдеу үшін өздігінен шындыққа жанасатын, бірақ
В.В.Зеньковский: Біз ересектер балалар тәрізді қателіктер жібермейміз, бірақ өзімізге
Я.А. Коменский пікірінше, бала өзінен басқа баланың ақыл-ойын бізден,
Біз үшін баланы дамытудағы бірігіп әрекет ету мен тіл
Зерттеудің келесі бағыты оқушының психологиялық дамуындағы бірігіп әрекет етудің
Зерттеудің соңғы бағытында біз тіл табысуға үйретудің ролін анықтауымыз
Оқыту процесіндегі тілдесу принциптерінің жүзеге асуына шарт қойылу қажеттіліктері
Жан Пиаже: Баланың ересек адамдармен тіл табысуы төменнен жоғарыға
Сондықтан оқыту процесінде тілдесу принципінің жүзеге асырылуына топтық жұмыстар
Сонымен түрлі әдебиеттерді ғылыми педагогикалық-психологиялық теориялық талдауларымыз бен оның
Анықтаманың мазмұны бізге бастауыш сынып оқушыларының шығармашылық дарындылығын дамытудың
Ғылыми-педагогикалық, оқу-әдістемелік әдебиеттерді талдау бастауыш сынып оқушыларының шығармашылық дарындылығын
5 кесте Оқушылардың шығармашылық дарындылығын дамытудың құрылымдық-мазмұндық моделі
Компоненттер Өлшемдері Көрсеткіштері
Мотивациялық-еріктік Шығармашылық іс-әрекетке құндылық бағдарының болуы шығармашылық іс-әрекетке тұрақ-ты
дербес шығармашылық іс-әрекетке тұрақты қажетсіну;
шығармашылық нәтижеге ұмтылу.
Танымдық-ин-теллектуалдық Шығармашылық ой-өрісінің тереңдігі және танымдық-интеллектуалдық дербестігінің болуы. -
- шығармашылық дарындылыққа тән психологиялық сапалары мен шығармашылық іс-әрекет
- интеллектуалдық тапсырмаларды шешу мүмкіндіктері.
Креативтілік Білім алуға шығармашылық бағдар тұрғысынан түсінуі және шығармашылық
- нәтижеге жетуде дәстүрлі емес әдістер мен тұжырымдарға келуі;
- өз тәжірибесін негізге ала отырып, оны сапалық тұрғыда
- шығармашылық нәтижелерге жетуді тұрақты қажетсіну.
Рефлексиялық бағалау Шығармашылық дарындылығын дамытуда рефлексиялық іс-әрекеттің үйлесімділігі мен
- танымдық ізденімпаздығының жоғары деңгейі;
- объективті бағалау және ішкі рефлексиялық мүмкіндіктерінің дамуы;
- ұжымдық шығармашылыққа бастамшылдық идеясын көрсетуі.
Креативті деңгей - өзін-өзі дамытуға, жаңаны ашуға, шығармашылық іс-әрекетке
Интегративті деңгей - шығармашылық қызығушылықтың жеткілікті деңгейі, белгілі бір
Когнитивті деңгей - танымдық қызығушылықтары басым болғанмен, өзін-өзі үнемі
Сонымен, ұсынылып отырған шығармашылық дарындылықты дамытудың құрылымдық-мазмұндық моделі оқушылардың
Дарындылықты дамыту мәселесі бойынша жасалған теориялық талдаулар негізінде мына
ХХІ ғасырдың әлеуметтік-экономикалық көзқарасы шығармашылық тұлғаны қалыптастыру мәселелерін қоғамдық
Шығармашыл дарынды тұлғаны дамыту бойынша жұмысты ұйымдастыру оқушының тұлғалық
Дарындылық феноменін зерттейтін ғылыми ойдың дамуына өткенді шолу көзқарасы
Шығармашылық дарындылық мәселелері жөніндегі ғылыми ақпарат көздерін зерделеу берілген
Шығармашылық дарындылық - ақыл-ой және мотивациялық факторлар ықпалдастығында осы
Ғылыми-педагогикалық әдебиеттерді талдау, мектеп тәжірибесін зерделеу - дарындылықты дамытуда
Шығармашылық дарындылықты дамытудың теориялық негіздері танымдық іс-әрекет үрдісінде оқушының
7. Танымдық іс-әрекет үрдісінде оқушыны көркем бейнелер әлеміне тарту
Тарау 2 Қазіргі мектептерде оқушылардың шығармашылық дарындылығын дамытудағы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.