МЕРКЕ ГЭС ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ МӘЛІМЕТТЕР

Қaзaқстaн Рeспyбликaсы Білім жәнe ғылым министрлігі Әл-Фaрaби aтындaғы Қaзaқ ұлттық yнивeрситeті Физикa-тeхникaлық фaкyльтeт

Жылyфизикa жәнe тeхникaлық физикa кaфeдрaсы

ДИПЛOМДЫҚ ЖҰМЫС

Тaқырыбы: «Мерке ГЭО-2 агрегаттарын жаңғырту» 5В071700 - «Жылуэнергетика» мaмaндығы бойынша

Oрындaғaн: Шашубай Б. У.

Ғылымижeтeкші: Байжуманов К. Д. Т. ғ. к., аға оқытушы

Қoрғayғa жібeрілді:

Хaттaмa №, « » 2020 ж.

Кaфeдрa мeңгeрyшісі Бөлeгeнoвa С. Ә.

Нoрмoбaқылay Асембаева М. К.

Aлмaты, 2020 ж

ТҮЙІНДЕМЕ

Дипломдық жұмыстың көлемі 42 бет, 24 сурет, 13 кесте, 41 формула, 26 дереккөзден тұрады.

ГИДРОЭЛЕКТР СТАНЦИЯ, ЖАҢҒЫРТУ, ГИДРОЦИКЛОН, ТУРБИНА, ГИДРОТУРБИНА, ҚҰБЫР, ШЫҒЫН, ҚҰМ.

Мақсаты: Жамбыл облысы Мерке ауданында шағын өзендердің гидроэнергетикалық ресурстарын пайдалана отырып, ГЭС агрегатын өңдеу, жаңғырту болып табылады.

Зерттеу нысаны − Мерке гидроэлектр станциясы.

Пән − айналмалы әсердің көмегімен гидроэлектр станцияның тазарту схемасына гидроциклонды енгізу

Бұл дипломдық жұмыста Мерке гидроэлектр станциясын дамыту мен жаңғыртудың негізгі бағыттары және ескірген жабдықтарды айналымнан шығару және ауыстыру жолымен жұмыстың тиімділігін арттыру мәселелері қарастырылады. Айналмалы әсердің көмегімен Мерке ГЭС-2 құрылымын оңайлату болып табылады және тазарту схемасына гидроциклонды енгізу арқылы жүйені жетілдіру болып табылады.

Нәтижелері:

− Осындай энергияны үнемдейтін технологияларды дамыту, конструктивтік шешімдер қоршаған ортаның энергетикалық және экологиялық жағдайын жақсартады

− Электр энергиясының жоғалуын 15-20 пайызға дейін азайтуға мүмкіндік береді.

− гидроагрегаттың жұмысқа қабілеттілігін арттырады.

− қысымды режимде жұмыс істеген кезде гидроциклондардағы суды тазарту дәрежесі 95-97 пайызға жетеді.

РЕФЕРАТ

Объем дипломной работы составляет 42 страницы, 24 рисунка, 13 таблиц, 41 формулы, 26 источников.

ГИДРОЭЛЕКТРОСТАНЦИЯ, МОДЕРНИЗАЦИЯ, ГИДРОЦИКЛОН, ТУРБИНА, ГИДРОТУРБИНА, ТРУБОПРОВОД, РАСХОД, ПЕСОК.

Цель: разработка, модернизация агрегата ГЭС с использованием гидроэнергетических ресурсов малых рек в Меркенском районе Жамбылской области.

Объект исследования - гидроэлектростанция Мерке.

Предмет - введение гидроциклона в схему очистки гидроэлектростанции с помощью вращательного воздействия.

В данной дипломной работе рассматриваются основные направления развития и модернизации гидроэлектростанции Мерке и вопросы повышения эффективности работы путем вывода из оборота и замены устаревшего оборудования. С помощью вращательного эффекта заключается упрощение структуры Мерке ГЭС-2 и совершенствование системы путем внедрения гидроциклона в схему очистки.

Результаты:

• Развитие таких энергосберегающих технологий, конструктивные решения улучшат энергетическое и экологическое состояние окружающей среды
• Позволит снизить потери электроэнергии до 15-20%.
• повышает работоспособность гидроагрегата.
• при работе в напорном режиме степень очистки воды в гидроциклонах достигает 95-97%.

ABSTRACT

The volume of the thesis is 42 pages, 24 figures, 13 tables, 41 formulas, 26 sources.

HYDROELECTRIC POWER STATION, MODERNIZATION, TURBINE, HYDROCYCLONE, HYDRO TURBINE, PIPELINE, FLOW RATE, SAND.

Goal: development and modernization of a hydroelectric power plant unit using the hydroelectric resources of small rivers in the merken district of Zhambyl region.

The object of research is the Merke hydroelectric power station.

Subject - introduction of a hydrocyclone to the scheme of hydroelectric power station cleaning by means of rotational action.

This thesis examines the main directions of development and modernization of the Merke hydroelectric power station and issues of improving efficiency by decommissioning and replacing outdated equipment. The rotational effect is used to simplify the structure of the Merke HPP-2 and improve the system by introducing a hydrocyclone into the cleaning scheme.

Results:

• Development of such energy-saving technologies and design solutions will improve the energy and environmental condition of the environment
• It will reduce power losses by up to 15-20%.
• increases the efficiency of the hydraulic unit.
• when working in pressure mode, the degree of water purification in hydrocyclones reaches 95-97%.

МАЗМҰНЫ

Қазіргі заманғы гидроэнергетика электр энергетикасының басқа дәстүрлі түрлерімен салыстырғанда электр энергиясын алудың неғұрлым үнемді және экологиялық қауіпсіз тәсілі болып табылады. Шағын гидроэнергетика бұл бағытта одан әрі жүріп жатыр. Шағын электр станциялары табиғи ландшафты, қоршаған ортаны пайдалану кезеңінде ғана емес, құрылыс процесінде де сақтауға мүмкіндік береді. Кейіннен пайдалану кезінде судың сапасына теріс әсер етпейді: ол бастапқы табиғи қасиеттерін толық сақтайды. Өзендерде балық сақталады, су халықты сумен қамтамасыз ету үшін пайдаланылуы мүмкін. Шағын энергетиканың тағы бір артықшылығы-үнемділік. Табиғи энергия көздері таусылған, үнемі қымбаттаған жағдайда, өзендердің, әсіресе шағын өзендердің қол жетімді, жаңартылатын энергиясын пайдалану арзан электр энергиясын өндіруге мүмкіндік береді. Сонымен қатар, шағын гидроэнергетика объектілерінің құрылысы төмен шығынмен сипатталады және тез ақталады, ірі гидроэнергетика үшін тән проблемалар жоқ (күрделі және қымбат тұратын гидроқұрылыстардың құрылысы, жерді су басу және т. б. ) . Тақырыптың өзектілігі энергетиканы дамытудың қазіргі жай-күйімен, бұрын салынған энергия қондырғыларын қайта құру және жаңғырту, электр энергиясын өндіру және су ресурстарын пайдалану процесінде табиғи ортаға антропогендік әсерді төмендететін және энергия қондырғыларының энергетикалық және экологиялық тиімділігін арттыруды қамтамасыз ететін гидроциклон сияқты энергия үнемдейтін технологияларды әзірлеу жолымен қуаттарды арттыру қажеттілігімен анықталады.

Диплом жобасының негізгі мақсаты- Қазақстан Республикасы Жамбыл облысы Мерке ауданында шағын өзендердің гидроэнергетикалық ресурстарын пайдалана отырып, ГЭС агрегатын өңдеу, жаңғырту болып табылады.

Осы жоспармен компания жаңартылатын электр энергиясы көзінен электр энергиясын өндірумен және оны сатумен айналысатын болады деп болжануда. Өндірілген электр энергиясы өз қызметінде электр энергиясын пайдаланатын немесе қаржы-есеп айырысу орталығына бекітілген тариф бойынша сататын Жамбыл облысының кәсіпорындарына тікелей шарттар бойынша жеткізілетін болады.

Дипломдық жұмыстың мақсаты - гидроциклонды типті шағын-ГЭС жұмысын, оның ерекшеліктерін егжей-тегжейлі қарастыру. Ол үшін жұмыстың басында бірнеше міндеттер қойылған:

1. қарастырылатын конструкцияның сипаттамасын беру, гидротурбинаның жинақталуын негіздеу;
2. гидроциклон типті шағын - негізгі технологиялық параметрлерінің есебін жүргізу;
3. гидроциклон типті шағын - гидроэлектрстанцияны қолдану тиімділігін қарастыру

1. Жаңғырту, қайта құру және энергия үнемдеу жолымен маневрлік қуаттарды өсіру перспективалары

Өнеркәсіптік кәсіпорындар үшін жаңа электр станцияларын салу өте қымбат іс-шара болып табылады. Ұзақ уақыт бойы елеулі заттарды алаңдату қажет. Ескірген технологиялық жабдықты ауыстыру үшін инвестицияны өзі қажет ететін өнеркәсіп үшін энергетиканы дамыту қиын шешілген проблема болып табылады. Енгізудің және өтелімділігінің қысқа мерзімі бар салыстырмалы шағын, кезеңдік жобаларға салынатын ең аз шығындарды қамтамасыз ету үшін қаржы қаражатын пайдаланудың неғұрлым тиімді тәсілі жекелеген қазандықтарды, турбиналарды және басқа да негізгі энергия жабдықтарын ауыстыра отырып, қолданыстағы энергетикалық объектілерді қайта жаңарту болуы мүмкін. Бұл жалпы қайта құру мерзімдерінің ұзартылуына алып келеді, бірақ сонымен бірге икемді қаржылық схема, қысқа мерзімді іс- шаралардан салынған қаражатты жедел қайтару қамтамасыз етіледі. Мұндай тәсілді жүзеге асыру кезінде ірі жобаларды іске асыру кезінде әдетте орын алатын инвестициялық қаражатты арттыруға жол берілмейді. Бұл сондай-ақ кәдеге жарату мәселелерін кезең-кезеңмен шешуге, энергия тиімділігін жедел бағалауға мүмкіндік береді.

Гидроэлектр станциялары электр энергетикалық жүйелерде маңызды рөл атқарады, әрқашан жаңартылып отыратын энергетикалық ресурстармен қамтамасыз етілген қуатты және сенімді резервті жедел реттеу функцияларын орындайды. Қазақстан Республикасының қолданыстағы гидроэлектр станцияларының жабдықтары мен құрылыстарының қазіргі жай-күйі құрылыстардың едәуір тозуына қол жеткізумен және белгіленген қызмет ету мерзімін өндірумен сипатталады.

Қазақстан Президенті қойған негізгі міндет-ескірген жабдықтарды айналымнан шығару және ауыстыру жолымен жұмыстың тиімділігін арттыру; ресурс үнемдейтін, экологиялық технологияларды енгізу; сенімділік пен қайтарымның неғұрлым жоғары сипаттамалары бар қазіргі заманғы қондырғылар негізінде қуаттарды дамыту; отандық энергетиканың технологиялық артта қалуын жою.

Гидроэнергетиканы жаңғырту отандық энергетиканың дамуы мен жаңғыруына, Қазақстанға гидроэнергетикалық турбиналардың пайда болуы мен дамуына, отандық сервистік қызмет көрсету жүйесін дамытуға, соның салдарынан - негізгі өндірістік технологиялардың бірі бойынша импортқа тәуелділіктің төмендеуіне түрткі болуы тиіс.

Қазіргі уақытта, энергияны өндіру мен сақтаудың жаңа технологияларын қарқынды дамыту жағдайында энергетикалық саланың технологиялық артта қалуын консервациялайтын қате шешімдердің бағасы тым жоғары болуы мүмкін.

Негізгі дәлел ретінде жаңғырту жаңа құрылысқа қарағанда әлдеқайда арзан болады деген тезис келтіріледі. Соңғы жылдары елдегі экономикалық

тұрақсыздық кезеңі аяқталғаннан кейін гидроэнергетика объектілерін техникалық қайта жарақтандыру жөніндегі жұмыстарды қарқынды қаржыландыру басталды.

Гидроэлектр станциясын техникалық қайта жарақтандыру және қайта жаңарту жобасы жоғарыда аталған бағдарламаны іске асыру нәтижесінде іріктелген жекелеген конструкциялар мен тораптарды қайта жаңарту жөніндегі инженерлік шешімдер мен технологияларды таңдаумен аяқталады. Қазіргі заманғы гидроэлектр станцияларында қолданылатын конструкциялардың, тораптар мен материалдардың аса әртүрлілігіне қарамастан, соңғы жылдардың әлемдік тәжірибесі қайта жаңарту жұмыстарында жиі кездесетін конструкциялар мен жабдықтар үшін қолданылатын техникалық шешімдердің шектеулі таңдауының бар екенін көрсетеді. Осы жұмыста гидроэлектр станцияларында қолдану үшін әлемдік тәжірибемен іріктелген бірқатар конструкциялар мен жабдықтардың сипаттамасы берілген; жоспарланатын органдары мен пайдалану персоналына арналған кейбір "стандартты" шешімдерді таңдау бойынша арнайы ұсынымдар әзірлеу орынды.

Отандық гидроэнергетиканың дағдарыстан тез арада шығу перспективалары және гидроэлектр станцияларын техникалық қайта жарақтандыру және қайта жаңарту бағдарламаларын ауқымды әзірлеу қажеттілігі компьютерлік технологияларды пайдалану негізінде осы бағдарламаларды жетілдіру проблемасын өте өзекті етеді.

Қазақстанда өндіруші қуаттардың тапшылығы қазіргі таңдағы әлеуетті ғана емес, шын мәніндегі қауіп болып табылады. Сала қажетті резервтерсіз жұмыс істеп келеді. Қолданыстағы қуаттар тиісінше перспективалық энергетикалық жүктемелерді жабуды қамтамасыз ете алмайды - жаңа электр станцияларын салу және қолданыстағыларын жаңғырту қажет.

Ұсынылған өзгерістерді есепке алу жоғары технологиялық энергетикалық жабдықтар өндірісін оқшаулау дәрежесін одан әрі тереңдетіп, алдыңғы қатарлы әлемдік инновациялық технологияларды енгізу және игеру есебінен электр энергетикасы саласы кәсіпорындарының ғылыми-техникалық әлеуетін дамытуды қамтамасыз ете алатын қазіргі заманғы технологияларды қолдана отырып, ірі инвестициялық жобаларды іске асыруға мүмкіндік береді, бұл нәтижесінде түпкілікті тұтынушылар үшін электр энергиясын өндіру құнының төмендеуіне алып келеді.

Мерке ГЭС-2-нің орналасу орнын таңдаудағы негізгі өлшемдер келесі алғышарттар болды:

• су ағынының жұмыс режимін өзгертпей, арзан электр энергиясын өндіру мақсатында ирригация қажеттілігі үшін «Мерке» өзені бойынша берілетін суды және басқа да төмен орналасқан су тұтынушыларын пайдалану;
• құрылыс салу тұрғын үй құрылысы аумағы мен пайдалы жерлер қозғамайды;

пайдаланылатын судың гидроэнергетикалық әлеуеті Қазақстан Республикасының жүктемелерінің бір бөлігін жабуға және жылу станцияларында пайдаланылатын минералды отынды үнемдеуге мүмкіндік береді.

ГЭС объектілері құрылысының ауданы мен алаңының сипаттамасы

Мерке өзені Жамбыл облысы Мерке ауданының аумағы арқылы өтеді. Өзен ұзындығы 100 км-ді құрайды Өзеннің бастауы Қырғыз Алатауының солтүстік баурайында, Шимен шатқалына жақын орналасқан.

Мерке өзенінде 50-жылдардың аяғында - 60-жылдардың басында жиынтық қуаты шамамен 2. 0 МВт және жылдық өнімділігі шамамен 10 ГВтсағ екі шағын су электр станциясы салынып, әлі күнге дейін пайдалануда. "Мерке" шипажайы ауданында орналасқан Мерке ГЭО-2 "Алшын"ЖШС жобасы бойынша 2010 жылдың желтоқсан айында салынып, пайдалануға берілді.

Гидрологиялық жағдайлар

Мерке өзені Меркі ауданының аумағында, Қырғыз жотасының солтүстік баурайларынан ағады. Мерке өзені Шу өзенінің сол ағысы Курагаты өзенінің оң ағысы болып табылады. Таудан шығатын өзеннің орташа жылдық шығыны Q=3. 66 м ³ /с.

Кең азиялық құрлықтың ішінде орналасқан Мерке ауданының аумағы орташа айлық және тәуліктік ауа температурасының едәуір ауытқуымен шұғыл континентальды климатқа тән сипатқа ие. Өндірістік қуаттың толық жүктелуі- маусымдық, өйткені технологиялық процесс жыл мезгіліне және ауа райы жағдайларына байланысты өзгеріп отыратын өзен деңгейіне байланысты. Көп жылдық орташа ауа температурасы 13. 5-ке тең. Жылдың ең суық айы - қаңтар айының орташа айлық ауа температурасы минус 0. 6°С тең. Жылдың ең жылы айының орташа айлық температурасы-шілде-плюс 27°С абсолюттік максимуммен плюс 45°С. Ауаның су буымен қанығу дәрежесін сипаттайтын орташа жылдық салыстырмалы ылғалдылығы 58% -ға тең; ең көбі желтоқсанда

• 74%, ең азы шілдеде-40 %.

Гидростанция жұмысы барысында "Мерке" өзені суының энергиясы қолданылады. Су пайдалану қайтарымды. Технологиялық процесс қоршаған ортаның ластану мүмкіндігін болдырмайды. Су гидротурбинаның жұмыс дөңгелектерін айналдыру және мойынтіректерді салқындату үшін ғана қолданылады.

Гидроэлектр станциясының құрамына мыналар кіреді:

• 4, 5м3/с су өткізетін су жинағыш құрылыс;
• арынды құбыр;
• ГЭС ғимараты және тарату құрылғылары бар трансформаторлық қосалқы станция. Барлық жабдықтарды 2009-2010 жылдары ҚХР шығарған.

Гидрогенераторлар 35 кВ бойынша облыстың энергиямен жабдықтау жүйесімен параллельде жұмыс істейді. Технологиялық процесс барлық талаптарға жауап береді және қажетті релелік және аварияға қарсы қорғаныстармен қамтамасыз етілген. ГЭС ғимараты өртке қарсы дабылмен жабдықталған. Өндірілген электр энергиясын есептеу үшін әрбір агрегатта

активті және реактивті энергияның жеке есептеуіштері орнатылған. Коммерциялық есеп 35кВ жағында орнатылған.

Қабылдау мен берудің активті және реактивті энергиясы бойынша деректерді өлшеу және жинау үшін "Энергомера" концернінің ЦЭ6850М типті есептеуіші орнатылған, дәлдік сыныбы мен ГОСТ- қа сәйкес келетін деректерді сақтаудың ұзақ мерзімді жады. Есептеуіш электр энергиясын бақылау, есепке алу және тарату бойынша диспетчерлік пунктке өлшенген деректерді беру үшін пайдаланылуы мүмкін және ол үшін интерфейстер болады. Өлшеуіш трансформаторлардың біріккен блогы дәлдік сыныбына сәйкес келеді.

ГЭС жабдықтарын пайдалануды және техникалық қызмет көрсетуді 10 адам электротехникалық персонал жүргізеді. Оның ішінде 1 - инженер, 1 - слесарь-механик, 6 - бас басқару қалқанының кезекші электрмонтері және 2 - су тарту құрылыстарының қараушысы. Барлық персоналдың ГЭС жабдықтарында жұмыс істеу үшін қажетті тиісті білімі мен арнайы дайындығы бар және тиісті рұқсат топтары бар. ГЭС құрылысы кезеңінде мамандандырылған ұйымдарда техникалық персоналды оқыту жүргізілетін болады. Нысанның құрылысы кезінде 6 - ай ішінде құрылыс жұмыстарына 20-дан астам адам тартылады.

Су ресурстарын кемелді қолдану шарттары. Мерке су қоймасының негізгі мақсаты Мерке өзенінің төменгі ағысында ауданы 94, 7 мың га суармалы жерлерді дамытуға және аймақты қажетті электрэнергиямен қамтамасыз етуге арналған.

Орташа қысымды деривациялық құбырлар үшін материал ретінде болат немесе полиэтилен құбырлары пайдаланылады. Құбыр қимасының экономикалық диаметрі алдын ала эмпирикалық формула бойынша анықталған және 1200мм құрайды.

Ғимараттың ішінде екі агрегат орнатылған Фрэнсис типті көлденең радиалды-осьтік турбиналары бар ГЭС құрылысының нұсқасы таңдалды.

Көп су айларында, турбиналардың өткізу қабілетінің шектеулі болуына байланысты ГЭС-тің барлық шығыны пайдаланылмайды, оның бір бөлігі бос болады.

Тәуелсіз қозу қуаты 625кВА SFW 500-6/990 типті генераторлар орнатылған. Мерке өзенінің суы тұндырғышқа су тарту құрылысы арқылы алынады және су қабылдағыш арқылы арынды құбырға түседі (ұзындығы 1460м, қысымы 55м, диаметрі 1400 мм) .

Турбинаның алдындағы ысырмасы арқылы қысымды құбырдан су турбинаның жұмыс дөңгелегіне түседі. Жұмыс дөңгелегінің қалақшасына судың түсуі сыртқы реттеумен бағыттаушы аппараттың көмегімен бақыланады (жылдамдық реттегіші) . Судың механикалық энергиясы генератордың білігімен біріктірілген жұмыс дөңгелегін айналдырады. Генератор қоздырғышпен қозғалады және судың механикалық қуатын электр энергиясына айналдырады. 0, 4 кВ генераторлардың орындаушылық кернеуі ТМ -0, 4/35 кВ

жоғарылататын трансформаторға беріледі және 35 кВ жоғары кернеу жүйеге беріледі. ГЭС электр энергиясының орташа жылдық өндірілуі- 36, 0 млн кВт. сағ.

Генераторлар қуаттарының жүктелуі маусымдық, өйткені өзен суы мен ауа райы жағдайына байланысты.

ГЭС-2 су жинағыш құрылыстары:

• 3, 5х2, 0 м қараушы үйшігі ДСП қалқандардан жиналған, 3 фазалы электр қалқанымен, сыртқы жарықтандырумен жабдықталған.
• Көлемі 1 дана B = 3. 0 N = 2, 2 м болатын металл автоматты ысырма жабдықтау каналына түсетін судың мөлшерін автоматты түрде бақылауға арналған.
• 30х150х600 см өлшемді монолитті бетон, апатты төгу, көлемі асып кеткен жағдайда автореттегішті өзі арқылы өткізіп алатын тасқын суларды өткізуге арналған.
• Тастарды өткізу қақпағы, өлшемі 0, 8*2, 5 м металл, тастарды және қадамдарды өткізу үшін арналған.
• Өткізу бекітпесі, көлемі 0, 8*2, 5 м металл, қысқы уақытта суды тікелей жеткізуші арнаға өткізуге арналған.
• Тұндырғыштың қақпағы, көлемі 1, 0*2, 5м металл, тұндырғыштың су деңгейін реттеу үшін арналған.
• Су қабылдау камерасы тұндырғыш пен арынды құбырдың арасындағы түйісу түйін болып табылады, құбырдың аузының торымен жабдықталған.
• Ұзындығы 1460м арынды құбыр диаметрі 1400мм дәнекерленген металл құбырлардан арынды құру үшін қызмет етеді.
• Станциялық торапқа гидротурбиналарға жеткізуші құбырлар мен турбина алдындағы ысырмалар кіреді.
• Каналмен шығатын бассейн өзен арнасына пайдаланылған суды бұру үшін қызмет етеді.

1. Шағын ГЭС бойынша отандық әзірлемелерді патенттік- ақпараттық іздеу

Өткен ғасырдың 40-шы жылы-Қазақстандағы ГЭС әзірлеу мен жобалаудың басталуы. Бұған шағын гидроэнергетикада жалпы сұранысқа ие болу және Бүкілодақтық "Гидропроект" жобалау ұйымының Қазақстанда филиалын құру ықпал етті. Кіші ГЭС Алматы каскадтарының нұсқалары жетілдірілді, су ресурстарының, әсіресе Оңтүстік - Шығыс Қазақстанның энергиясын тиімді пайдалану жөніндегі жұмысты табысты жалғастыруға қол жеткізілді.

Қарастырылып отырған зерттеу және технологиялық бағыттағы мәселе бойынша бар бітім былайша сипатталады. 2010 жылдан бастап бюджеттік қаржыландыру негізінде 8 зерттеу жұмыстары жүргізіліп, , жобалау және шағын салу және пайдалану әдістерін жетілдіру бойынша 40-тан астам өнертабысқа инновациялық патенттер алынды. Кейбір әзірлемелер өндірістік сынақтардан өтті. Номиналды қуаты 3 кВт, қысымы 20 м және шығысы 30 л/с құбырдың ұзындығы 500 м болатын деривациялық роторлы шағын ГЭС таңдалған бағыттың және шығындар бойынша да, энергетикалық өнімділігі бойынша да перспективалылығын көрсетті. Шамамен республиканың таулы және тау бөктеріндегі өзен арналарының еңісі 50-ден асатын аудандарға орнатылады. Авторлардың есептік мәліметтері бойынша әзірлеу ГЭС өзіндік құнын 350 - 700 АҚШ долларынан/кВт-тан 100 - 250 АҚШ долларына/кВт-қа дейін төмендетуге мүмкіндік береді.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс