ЕРКІН ОЙЫН МЕКТЕП ЖАСЫНА ДЕЙІНГІ БАЛАЛАРДЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК ЖӘНЕ ЭМОЦИОНАЛДЫ ДАМУЫНЫҢ ФАКТОРЫ РЕТІНДЕ

Жұмыс түрі: Диссертация
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 63 бет
Таңдаулыға:

Мектепке дейінгі жастағы балалардың ойындық іс-әрекетін зерттеудің ерекшеліктері

Нұршат Ұлжалғас Дәулетқызы - МПФ-21-7к1 тобының магистранты

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . . 3

1 ойын әрекеті мектепке дейінгі балаларды ОҚЫТУ ПРОЦЕСІН ОҢТАЙЛАНДЫРУ ҚҰРАЛЫ РЕТІНДЕ . . . 6

Ойынның тәрбиелік аспектілерінің теориялық негіздері . . . 6

1. 2 Мектеп жасына дейінгі мекемеде ойнаудың маңыздылығы . . . 16

2 ЕРКІН ОЙЫН МЕКТЕП ЖАСЫНА ДЕЙІНГІ БАЛАЛАРДЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК ЖӘНЕ ЭМОЦИОНАЛДЫ ДАМУЫНЫҢ ФАКТОРЫ РЕТІНДЕ . . . 28

2. 1 Жасөспірім балаларды жан жақты тәрбелеудегі ойынның рөлі . . . 28

2. 2 Ойын - балаларды белсенділікке тарту қарқындылығын арттыруға ықпал ететін іс-әрекет . . . . . . …40

3 Ойын үлгісінің технологиясы болашаққа арналған тұжырымдар мен бағыттардың бастамасы . . . 54

3. 1 Ойын іс-әрекетінде мектеп жасына дейінгі балалардың танымдық саласын дамыту . . . 54

3. 2 Халықтың ұлттық ойындары - ұлттық мұраның бірегей қазынасы……65

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 71

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР . . . 75

КІРІСПЕ

Диссертациялық жұмыс зерттеуінің өзектілігі. Мектеп жасына дейінгі балалар біздің болашағымыздың бастауы болғандықтан әлемнің мәдениетін танитын, өз елінің тарихын жетік білетін, салт-дәстүрін сыйлайтын, рухани бай, саналы, жоғары деңгейде ойлайтын білікті ер азамат немесе азаматша болуы тиіс.

Ғасырлар бойы ата-бабамыздан мұра болып келе жатқан ұлтымыздың мәдениетін, тәрбиесін, тәжірибесін саналы ұрпағымыздың бойына сіңіріп, қоршаған ортадағы қарым-қатынасын, мінез-құлқын, өмірге деген көзқарасын, бағытын дұрыс қалыптастыру біздің берген тәрбиемізге байланысты.

Мектеп жасына дейінгі мекемелерде ойын әдісін қолдану - тәрбиелеу және оқытудың басты нәтижелі құралы болып табылады, сондықтан да оларды жетік зерттеп игере алу арқылы ғана қарастырылып жатқан балалық шақтағы тәрбие жұмысының нәтижелілігіне жетуге болады.

Мектепке дейінгі мекелмелерде атап айтсақ балабақшада, ата-аналардың және тәрбиешілердің өздерінің кішкентай бүлдіршіндерінен күтетін үміттері жоғары деңгейде екені барлығына аян.

Сондықтан, қоғамдық ортада өз ойын еркін де толық, анық жеткізе білетін, бесекеге қабілетімен құзыретті, шығармашыл, кез келген қимыл іс-әрекетке, жағдаятқа жан-жақты көзқараспен қарайтын, білімді тұлғаны дамыту және қалыптастыру тәрбиешінің басты мақсаты.

Ойын іс-әрекетінен күтілетін нәтижелер:

1. Ойын - тәрбие құралы, ақыл - ойды, тілді ұштастырады, сөздік қорды молайтады, өзін қоршаған ортаны танып, мейрімділік сезімге тәрбиелейді.
2. Еркін мінез - қасиеттерін бекітеді, адамгершілік сапаны жетілдіреді.
3. Ұжымдық сезім әрекеттері өсе түседі.

4. Эстетикалық тәрбие беру құралына айналады.

5. Еңбек тәрбиесін беру мақсаттарын шешуге мүмкіндік береді.
6. Дене күшінің жетілуіне көмектеседі.

Зерттеу жұмысының мақсаты мектеп жасына дейінгі балалардың ойындық іс-әрекетін дамыту болып табылады.

Бұл мақсатқа қол жеткізу үшін мынадай міндеттер белгіленеді:

Зерттеу жұмысының міндеттері:

Мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбиелеуде жаңа ойын түрлерін қолданудың маңыздылығын түсіндіру;

- Жас өспірімдердің сауаттылық пен математика саласындағы дайындығын, танымдық қабілеттерін дамыту;

- Ойлау қабілеті мен сөйлеуді үйрену дағдыларын жақсарту үшін ойын түрін қолдану.

- Ойын арқылы оқушылардың интеллектуалдық қабілеттерін, логикалық ойлауын тәрбиелеу

- Ойынды тілдік құбылыс ретінде анықтау;

-Ойын іс-әрекеті балалардың жан жақты тәрбиесн атқаратын қабілет секілді талдау;

- Ойынды балалардың ойлау қабілетіндамытатын қимыл іс- әрекет ретінде зерттеу;

- Оқушының коммуникативтік құзыреттілігін қалыптастыруда ойынды оқыту әдісі ретінде пайдаланудың әдіс-тәсілдерін қарастыру;

- Oқушының коммуникативтік құзыреттілігін қалыптастыру мен дамытуда ойындарды, атап айтқанда ұлттық ойындарды қолданудың тиімділігін растау.

Зерттеу обьектісі - бала тәрбиесіндегі коммуникативтік құзыреттілігін қалыптастыруда ойынды оқыту әдісі ретінде пайдаланудың әдіс-тәсілдерін қарастыру; муникативтік құзыреттілігін мақсатты түрде қалыптастыру мен дамытуды жүзеге асыру үшін сабақ барысында ойындарды пайдалану, сонымен қатар білім беруде, тәрбиелеуде және оқушының жеке тұлғасын дамыту.

Зерттеу нысаны: мектеп жасына дейінгі балалардың коммуникативтік құзыреттілігін қалыптастыруда ойынды оқыту әдісі ретінде пайдаланудың әдіс-тәсілдерін қарастыру; жеке тұлғаны қалыптастырудағы ойын технологиясының өзектілігі болып табылады.

Зерттеу процесінде келесі әдістер қолданылады: атап айтқанда сипаттамалық және аналитикалық әдістер, фактілерді талдау, жүйелеу, ғылымилылық, тарихилылық әдістер. Сонымен қатар, психология саласы бойынша бала зейінін дамытудағы ойын концептісі бойынша оқу-әдістемелік әдебиеттерді талдау; ойындардың классификациясы мен категорияларын беруде ақпараттық технологияларды жоспарлау мүмкіндігін түсіну; педагогикалық практикада зерттелген деректерді пайдалану.

Зерттеу жұмысының теориялық маңыздылығы: жаңа ойын түрлерін қолдану көмегімен шет оқытуды тиімді жүзеге асыру мүмкіндігін анықтау.

Зерттеу жұмысының практикалық маңыздылығы: зерттеудің теориялық және әдіснамалық негізін бөлуге мүмкіндік берді. Мектеп жасына дейінгі балалардағы танымдық процестердің дамуын зерттеу, сондай-ақ осы процестерге қатысты маңызды механизмдер мен тізбектерді құруға көмектесті.

Зерттеудің ғылыми нәтижелігі балаларға ойын арқылы ойлау, сөйлеу, қиялдау, тілін дамыту, сонымен қатар өз ойларын толық жеткізе білу, сауаттылығын ашу.

Егер оқу іс- әрекеттерде ойын технологиясы мен тәсілдерін пайдаланып, балалардың қызығушылығын арттыра алған жағдайда ойлау қабілеті, ой-өрісі жоғары, рухани дүниесі дамыған жаңа тұлға тәрбиелеп шығара алатын боламыз.

Диссертацияда қарастырылған нәтижелерді оқу процесінің сапасын жақсарту үшін мектепке дейінгі білім беруде қолданыла алады, балаларға білім беруде оқытудың коммуникативті әдістері негізінде оқушылардың сөйлеу дағдыларын, іс-әрекетін қалыптастырудың тиімді жүйесі ретінде ойын әдістерін қолданудың артықшылықтарын іс жүзінде дәлелдейді.

Диссертация жұмысының құрылымы кіріспеден, үш бөлімнен, қорытындыдан, қолданылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

Бірінші бөлімде ойын әрекеті балаларды оқыту процесін оңтайландыру құралы, ойынның тәрбиелік аспектілерінің теориялық негіздері, мектеп жасына дейінгі мекемеде ойнаудың маңыздылығы баяндалады.

Екінші бөлімде балалардың әлеуметтік және эмоционалды дамуының факторы ретінде ойынды қарастыру, балаларды жан жақты тәрбелеудегі ойынның рөлі, ойынның балаларды белсенділікке тарту қарқындылығын арттыруға ықпал ететін іс-әрекеті айтылады.

Үшінші бөлімде ойын үлгісінің технологиясы болашаққа арналған тұжырымдар мен бағыттары, ойын іс-әрекетінде мектеп жасына дейінгі балалардың танымдық саласын дамыту, коммуникативтік құзыреттілігін дамыту мен қалыптастыруда ұлттық ойындарды қолдану тиімділігі қарастырылады.

Ойын әрекетіне белсене қатысу барысында, балалар өздерінің білімдері мен бойындағы талант, тәжірибесін ғана пайдаланбайды, сонымен бірге өз ойларын нақты, әдемі, дұрыс білдіруді үйренеді. Мектепке дейінгі кезеңнен ойын технологияларын қолдану кез-келген өзгермелі ортаға бейім тұлғаны даярлауда қолайлы деп санаймын.

Балалармен ойнау сәтіндегі ойындық іс-әрекетін зерттеу жұмыстары нәтижесінде балалардың ойлау қабілеті артады, өзі білуге еңбектенуге жол ашады.

Ойын түрлері топтық немесе жекеше болуы мүмкін. Балаларды ол не, мынау қалай деген сұрақтарға жауапты жиі іздеуі ойын әдісінің жоғары нәтижеге ие екендігінің дәлелі.

Ойын барысындағы баланың достары мен үлкендермен қарым қатынасы оны алдына мақсат қоя білуге, еліктей отырып, іс әрекет істеуіне мүмкіндік береді. Бала өзін өзі тексереді, бағалап үйренеді.

ойын әрекеті мектепке дейінгі балаларды ОҚЫТУ ПРОЦЕСІН ОҢТАЙЛАНДЫРУ ҚҰРАЛЫ РЕТІНДЕОйынның тәрбиелік аспектілерінің теориялық негіздері

Ойын - әрбір баланың өміріндегі ең маңызды іс-әрекет, өйткені бұл оның қоршаған ортадан ақпаратты меңгеріп, қабылдауының ең табиғи тәсілі.

Баланың өмірінде ойыннан басқа қозғалыстың табиғи қажеттілігі де бар және осы екі әрекет біріктіре отырып ойын терминің негізгі теориясын қарастырамыз. Мектепке жасына дейінгі балаларды оқыту процесін оңтайландыру мақсатында ойындар мен олардың мектеп жасына дейінгі балалардың моторикасын дамытудағы қызметі арасындағы байланысты анықтау болып табылады. Балалардың білімді меңгеруінің ең жақсы тәсілі - бұл оқытудың негізгі түрі ретінде анықтауға болатын ойын.

Балалар ойыны - баланың шартты (қиялдық) жағдайдағы әрекеті. Мұндай әрекеттің мотиві өзінде жатыр, яғни бала қандай да бір сыртқы нәтиже, әсер үшін емес, ойнағысы келгендіктен ойнайды.

Ойын баланың қоғамдағы өмір сүру жағдайларынан туындап, осы шарттарды көрсетеді. Онда «адам іс-әрекетінің мәндеріндегі бастапқы бағдар орын алады, ересектер арасындағы қарым-қатынас жүйесінде өзінің шектеулі орны және ересек болу қажеттілігі туралы ерекше білім пайда болады».

Ерте балалық шақтан бастап ересектер баланы қоршаған шындықпен таныстырады, қарым-қатынас процесінде олар заттармен әрекеттерге және адамдармен қарым-қатынасқа қатысты белгілі бір тәжірибе мен білім береді. Бастапқы тәжірибені бекіту, алғашқы идеяларды көрсету ойында орын алады, бұл мектеп жасына дейінгі балалардың жан-жақты дамуы үшін өте маңызды.

Л. С. Выготскийдің (1896-1934) еңбектерінде ойын баланың дамуын анықтайтын жетекші әрекет ретінде танылған. Ол қай кезде пайда болады және қашан жетекші әрекетке айналады? Кішкентай бала бір нәрсені шын сезіну, тырысу, бастан кешіру арқылы ғана үйренеді. «Ақыл-ойдағы» әрекеттер оған әлі қол жетімсіз, ал кішкентай балалар оларға қазірдің өзінде ақ қабілетті.

Балалардың білімді меңгеріп, қабылдауының ең жақсы жолы - ойын арқылы, оны оқытудың негізгі түрі ретінде анықтауға болады. Ойын барлық балаларға таныс, әмбебап және адамның өсуі мен тұлғасын қалыптастырудың өте маңызды бөлігі. Бүгінгі таңда балалар оқу орындарында уақытының көп бөлігін құрбыларымен немесе өз бетінше ойнаумен өткізеді, сондықтан ойынды мағыналы және тиімді етіп анықтау және құру өте маңызды.

Тәрбиеші баланың өмірінде оған дұрыс бағыт-бағдар беріп, іс-әрекетке баулу үшін жан жақты дамыған жоғары дәрежелі білімі бар ұстаз болуы қажет. Тәрбиеші күнделікті іс-әрекеттің кестесін шешу және жоспарлаумен қатар, баланың антропологиялық статусына саналы және жүйелі түрде әсер етеді. Бұл жағдайда нәтижеге жету үшін балаға ең қолайлы жолмен қозғалу және даму еркіндігі мен кеңістігін беру қажет, өйткені бұл баланың мүмкіндіктері мен қабілеттерін оңтайлы деңгейге дейін дамытудың жалғыз жолы болып табылады.

Ойынмен арқылы балалар қимыл-қозғалыс, яғни жаттығулармен жаттығады, бұл қазіргі уақытта оқу-тәрбие процесінің ажырамас бөлігі және бала тәрбиесінің өте маңызды анықтаушысы. Дене белсенділігі баланың психологиялық, танымдық және әлеуметтік аспектіде дамуына үлкен әсер етеді.

Владимир Анич «Хорват тілінің сөздігінде» ойын - бұл интеллектуалдық және физикалық белсенділік, оның жалғыз мақсаты онымен айналысатын адамға көңіл көтеру екенін айтады.

Ойын биологиялық, әлеуметтік және психологиялық тұрғыдан қажет және оның баланың дамуына әсері сөзсіз. Ол балаға әртүрлі моральдық формалардың мәнін меңгеруге көмектеседі, ал басқа балалармен қарым-қатынаста адалдық, түсіністік пен батылдықтың мәнін түсіну дамиды.

Ойын мазмұны бойынша, қатысушылардың санымен, ұйымдастырылу тәсілімен, орындалатын орнымен және басқа да әртүрлі сипаттамалармен ерекшеленуі мүмкін.

Кейбір зерттеулерге сүйенсек балалық шақтағы барлық ойын түрлері көбінесе келесі үш санатқа жіктеледі: функционалдық ойын, символдық ойын және ережелермен ойын. Функционалды ойын әдетте баланың қозғалыс, сенсорлық немесе қабылдау қабілеттерінде жетілген жаңа функциялармен ойнау ретінде анықталады.

Бала ойынды негізінен өзінің дене мүшелерін қимылдату арқылы бастайды және осылайша тәрбиеші олардың мүмкіндіктері мен қызметтерін зерттей алады, содан соң қоршаған ортадағы әртүрлі заттарды пайдалана отырып ойынға жетекшілік етеді. Өз аяғын тигізу және саусақпен ойнау түріндегі функционалды ойын бала өмірінің 3-ші айында пайда болады. Тәжірибеде бұл іс әрекетті ойын түрін символдық ойынды елестету, көркем ойын, рөлдік ойын, еліктеу ойыны, елестету, драмалық ойын, т. б. деп те атайды.

Зерттеушілердің басым көпшілігі оны жалпы психологиялық өсу аясындағы даму құбылысы ретінде қарастырады. Символдық ойында бала нақты заттарды, адамдарды және әрекеттерді алмастыратын белгілерді пайдаланады және бұл іс-әрекет көбінесе бала өмірінің 18-ші айында орын алады. Олар баланың еркіне сүйенеді және бала қиялдың көмегімен шындықты өзінше жасауға бейімделеді.

Ережелері бар ойын - бұл алдын ала өзіндік ережелерімен жабдықталған ойын болып табылады, оны бала мәдениет элементі ретінде бейімдеп, игереді, сонымен бірге жаңа ережелерді жасауға қатысады. Бұл ойынды жан-жақты, бақылай отырып, бала басқа қатысушылармен қарым-қатынас орнататындықтан, өзінің әлеуметтік құзыреттілігін айтарлықтай дамытады. Көбінесе әрекет барысында нақты ережелері жоқ ойындарда бірте келе ережелері бар ойындарға айналады.

Бұл мәлімдеме көптен бері мектепке дейінгі тәрбиешілер үшін аксиомаға айналды. Кез келген мұғалімнен сұрасаңыз, көпшілігі ойында бала шындықты меңгереді, белгілі бір білім мен дағдыларды алады деп жауап береді. Мұғалім ойын арқылы шығарылған көптеген есептерді атайды.

Бірақ соңғы жылдары балабақшалардағы ойын қолданбалы, тәрбиелік сипатқа ие болып, шығармашылық іс-әрекет түрі ретінде бірте-бірте өзінің маңызын жоғалтты. Мұның бірнеше себептері бар.

Біріншіден, жоғарыда айтылғандай, ойын оқу құралына айналды. Екіншіден, қазіргі заманғы отбасылардың көпшілігінде бір бала бар, бұл бір жағынан ойын тәжірибесін ұрпақтан-ұрпаққа беруге, ал екінші жағынан мектеп жасына дейінгі баланың көпшілдігін дамытуға ықпал етпейді. Үшіншіден, қазіргі уақытта балалардың қиялына өріс беретін ойыншықтар іс жүзінде жойылды. Топтық бөлмелердің ойын кеңістігін қатаң аймақтарға бөлу баланы шығармашылық қабілеттерін еркін көрсету мүмкіндіктерінен айырады.

Заманауи білім беруді жаңғырту бізді ойын мәселесіне және мектеп жасына дейінгі балалардың ойын әрекетін ұйымдастыруға жаңаша қарауға мәжбүр етеді.

Мектепке дейінгі тәрбие ұғымында ойын балалардың бір-бірімен еркін бірігіп, өзара әрекеттесетін әрекетінің түрі ретінде түсініледі. Бүгінгі таңда оқу объектісінде тұлғалық-бағдарлы білім беру моделі баланың мәдениет құндылықтарын тану, эмоциялар мен сезімдерді, әсемдік, мейірімділік пен эмпатия процесінде тәрбиелеу мақсатында ойын кеңістігін құруды және не нәрсеге араласуды көздейді.

Мектеп жасына дейінгі балалар ойындарының психологиялық зерттеулер көрсеткендей, балалар қолданатын заттардың мазмұнына, материалына және технологиясына қоғамның құндылықтары, балалық шаққа және ойынға деген мәдени көзқарастары әсер етеді, ойын әрекеттері қоғам балалық шақ ұғымы ретінде әртүрлі ұғымдар үшін қабылдайтын идеологиялар мен әлеуметтік дискурстарды көрсетеді.

Мектепке дейінгі кезеңде оқыту көбінесе балалардың әртүрлі ойыншықтар мен материалдармен ойнау әрекеттері аясында жүреді.

Салыстырмалы түрде аз эмпирикалық зерттеулер мектеп жасына дейінгі балалардың ойын әрекеттері балалардың оқуына және академиялық дағдыларының дамуына қалай ықпал ететінін зерттегенімен, теориялық жазбалар мұндай зерттеулердің қажет екенін көрсетеді. Мысалы, Пиаженің идеяларын зерттеу барысында балалардың когнитивті дамуы балалардың заттармен ойнауға жұмсайтын уақытына және балалардың ойын әрекеті кезінде заттарды пайдалану тәсілдеріне байланысты екенін атап өтті.

Теориялық тәсілдер бірге мектепке дейінгі балалардағы ойын әрекеттерінің ерте академиялық дағдыларды дамытуға ықпал етудегі әлеуетті маңыздылығын айтады.

Мектеп жасына дейінгі мекемеде әдетте балаларға әр түрлі өсіп-дамуына сәйкес келетін ойыншықтармен және материалдармен, соның ішінде құрастырғыштар мен, көркемдік жабдықтармен, драмалық ойын объектілерімен. материалдар, сенсорлық материалдар, компьютерлер, музыкалық аспаптар (мысалы, ас үйге арналған материалдар, киіну және т. б. ), ойыншықтармен, ойындармен, кітаптармен, жазу материалдарымен, математика мен ғылыммен ойнауға мүмкіндік береді.

Мектеп жасына дейінгі балаларды оқытудағы тәрбиешілер оқу бағдарламасына сәйкес сыныптағы белгілі бір дағдыларды дамыту үшін іс-шараларды ойын мен ойыншықтар көмегі арқылы балаларға дарыта алады.

Мұндай оқу бағдарламасына негізделген қызмет салаларына өнер, драмалық ойын, кітапхана, ойыншықтар мен ойындар, жаңалық ашу, ашық ауада және үлкен мотор кіруі мүмкін.

Ойын арқылы дамытудың рөлі екі жақты: біріншіден, балалар өз мәдениетінің әлеуметтік нормаларын игереді; екіншіден, балалар объектілер мен оқиғаларды символдық түрде бейнелеуді үйренеді.

Балалар кішкентай кезінен бастап түрлі ойыншықтар мен әрекеттермен кездеседі. Сәби кезінен бастап ата-аналар балалардың ақыл-ойын ынталандыру және дамуына көмектесу үшін ойыншықтар мен материалдарды сатып алады. Жасөспірім балалар сенсорлық мобильді ойыншықтар, заттарды ұстап, басқара алатын болған сайын, ойыншықтар балалардың өмірінде бұрынғыдан да маңызды бола бастайды.

Балалар мектепке дейінгі мекемеге қадам басқан сайын, олар бұрын-соңды болмаған ойыншықтар мен әрекеттердің алуан түрлілігіне жиі ұшырайды, олардың ойын мәнерлері күрделене түседі және іс-әрекеттермен ойнау негізгі механизмге айналады.

Балалардың мектеп жасына дейінгі мекемедегі ортасы және осы жастағы балалардың ойыншықтарын қалайтыны туралы зерттеулер әлі де талқыға түсуде.

Мектепке дейінгі мекемедегі әртүрлі ойын әрекеттері әртүрлі оқу мүмкіндіктерін береді және әртүрлі даму дағдыларын қалыптастырады. Мысалы, құрастырғыштар мен ойнау балаларға өлшемдерді, пішіндерді, сандарды, тәртіпті, ауданды, ұзындықты, үлгілерді және салмақты білуге мүмкіндік береді. Сол сияқты көркемдік іс-әрекеттер арқылы балалар түстерді, өлшемдерді, текстураларды, себеп-салдар мен сынақтар мен қателерден сабақ алады.

Кез келген уақытта балалар қандай іс-әрекеттермен айналысу керектігін таңдауы керек және олардың белсенділік таңдауы кейбір дағдыларды жаттықтыруға көбірек мүмкіндіктер және басқа дағдыларды жаттықтыру үшін аз мүмкіндіктер беру арқылы олардың жан жақты даму қабілеттерін дамытуға бағыттайтын жолдарға апаруы мүмкін.

Жасөспірім ұлдар әдетте құрастырғыштармен, көлік ойыншықтарымен, велосипедтермен, автоматты ойыншықтарымен, батырларды дәріптейтін ойыншықтарымен және доптармен ойнауды таңдайды, ал жасөспірім қыздар қуыршақтармен және ас үй бұйымдарымен және киінетін киімдермен ойнауды таңдайды. Алайда, оқу жоспарына сәйкестелген ойындық іс-әрекеттер бойынша зерттеулердің жоқтығы сияқты, ерте балалық шақтағы өз бетінше (ұл және қыз) әрекеттермен ойнаудағы өзгерістер ұлдар мен қыздардың ерте оқу дағдыларына қалай тікелей әсер ететіні осы күнге дейін түсініксіз болып табылады.

Мектеп жасына дейінгі балалардың ойын әрекеттері мен мектеп алды мекемедегі тәрбиешілердің әлеуетті психологиялық жағдаяты, жетістіктері, білімі мен тәжірибиесі арасындағы тығыз байланыстарды анықтау маңызды.

Мектепке дейінгі мекеме балаларды формальды оқуға академиялық тұрғыдан дайындауда өте құнды болып саналса да; ойыншықтар мен әрекеттердің осы ерте академиялық дайындыққа қалай ықпал ететіні жайлы тоқтала кеткеніміз жөн, өйткені бұл жайындағы зерттеулер өте аз.

Танымдық даму саласында сыни тұрғыдан ойлауды дамыту, себеп пен салдарды байланыстыру, тәжірибе негізінде қорытынды жасау, қиял мен шығармашылықты ынталандыру, мәселелерді шешу ойынның әсері арқылы өсу процесіне ие. Ойынның көмегі арқылы біз танымдық даму, яғни балалардың ойлау және қоршаған әлем туралы хабардар болуын дамытуды, сонымен қатар балалардың вербализациясын және сөйлеуін дамытуды қосамыз.

Мектеп жасына дейінгі білім беру кезеңі - баланың дамуы жеделдетілетін жылдар. Осы кезеңде берілген білім мен тәрбие баланың болашағын қалыптастырады. Жүргізілген зерттеулерге сүйенсек балалық шақта қалыптасқан мінез-құлықтың көп бөлігі болашақтағы ересек адамның тұлғалық құрылымы, көзқарасы, оның әдеттерді, сенімдерді және құндылықтарды қалыптастыратыны байқалды. Мектепке дейінгі тәрбие баланың пайымдау процесінде эмоцияларының дамуы мен қабылдау қабілетін арттыруға көмектеседі.

Баланы жалпы мәдени құндылықтарға негізделген әлеуметтік ортада тәрбиелеу арқылы қоғамға да мәдени құндылықтарды сіңіруге көмектеседі. Ол балаға өз ойын, сезімін білдіруді, оған өзін түсінуге және жеткізуге мүмкіндік береді. Бұл кезеңде негізгі білім мен дағдылар игеріледі.

Сондықтан мектеп жасына дейінгі тәрбиенің маңызы зор. Көптеген зерттеулерге назар аударсақ, мектепке дейінгі мекемелерде ерте жастан бастап білім алған балалар кейін бастауыш мектепте білім беруді бастаған кезеңінде басқаларға қарағанда белсенді, көпшіл және тез бейімделгіш болып келеді.

Дамуға кедергі жасайтын қолайсыз орта әлеуметтік теңсіздікті арттырады. Осы қолайсыз ортада өсіп келе жатқан балалар қолайсыз жағдайларға ұшырайды және жақсы жағдайда өз құрдастарынан артта қалады. Мұндай теңсіздіктерді жоюға мектепке дейінгі тәрбие де көмектеседі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.