Деменцияның профилактикалық алдын алу шаралары

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Әдеби шолу

Тақырыбы: Деменцияның профилактикалық алдын алу шаралары

Сырымбаев Жастілек Бауыржанұлы, 1218, 1-курс, Жалпы медицина факультеті

Ғылыми жетекші:

Ғылыми кеңесші:

Кіріспе . Қазіргі таңда жер халқы санының өсуіне байланысты, егде жастағы адамдардың да саны артып келеді. Қартайған шақта көптеген патологиялар мен кәрілік аурулар анықталып жатады. Соның бірі - деменция. Деменция - есте сақтау, ойлау, мінез-құлық және күнделікті жұмысты орындау қабілетінің нашарлауы байқалатын ауру. Ауру ақыл-ойдың артта қалуына әкеледі және қоршаған ортамен әрекеттесу қабілетін төмендетеді. Сонымен қатар, науқас есте сақтау қабілетінің жоғалуынан, ашулану, тіпті агрессиядан зардап шегеді. [1] Қазіргі уақытта деменция қоғамдық денсаулықтың маңызды мәселесі болып табылады. 2050 жылға қарай, жер шарында 60 жастан асқан адам саны 2 млрд. -ты құрайды деген болжам бар. [2] Сол себепті, бұл жағымсыз әсер деменциямен ауыратындар санының артуына әкелуі мүмкін. Қазір әлемде деменциядан зардап шегетіндер саны 55 миллион адамды құрайды, 2030 жылға қарай олардың саны 79 миллион, ал 2050 жылы 139 миллионды құрайды деген болжам бар[3] ал емдеу шығыны жыл сайын 1, 3 триллион АҚШ долларын құрап отыр. [4]

Негізгі бөлім. Деменцияның психологиялық тұрғыдағы проблемалары науқастардың өздеріне және науқастарды күтетіндерге де қатты әсер етеді. Себебі ауру науқас үшін де, оны күтушіге де қаражат жағынан, эмоционалды және психологиялық тұрғыдан қиындықтар тудырады. Сол себепті, ерте жастан аурудың алдын алу үшін осы профилактикалық нұсқауларды ұстануға кеңес береміз:

Тұрақты ми жаттығуларын жүргізіңіз. Зерттеушілер Альцгеймер ауруының IQ деңгейі жоғары адамдарға аз әсер көрсететінін айтады. Миды жаттықтыру үшін келесі әдістер қолданылады: кітап оқу, сөзжұмбақтарды шешу, шет тілдерін оқу, оқиғалар мен эмоциялардың күнделігін жүргізу, көркем және деректі фильмдерді көру, тарихқа және атақты даталарға қызығушылық таныту. [5]
Психикалық күйіңізді тұрақты ұстаңыз. Оған пайдалы әсер ететіндер: позитивті ойлау, жиі театрға бару, классикалық музыканы тыңдау, жиі саяхаттау, сурет салу, ән айту, қолөнер бұйымдарын жасаумен қызығу, таза ауада жиі серуендеу. [5]
Соматикалық аурулардың алдын алу және уақтылы емдеу. Қан қысымын, холестерин және қандағы қант деңгейін бақылаңыз. [5]

Зерттеу нәтижесі бойынша, көп жағдайда артериялық аурулар деменцияның басты себебі болып табылады. Сондықтан осы типті ауруларды ерте емдеген жөн. [6]

Дұрыс тамақтану. Майлы, тұздалған, фастфуд тағамдарынан бас тартыңыз. Рационға дәрумендерге, микроэлементтерге бай тағамдарды жиі қолданыныз. Әсіресе: теңіз тағамдары, жаңғақтар, жаңа піскен көкөністер, жеміс кесінділері, зәйтүн майы. [5]
Темекі шегуді және алкогольді пайдалануды тастаңыз. Бұл факторлар ми жасушаларына деструктивті әсер етеді, сонымен қатар деменцияны тудыратын инсульт ықтималдығын арттырады. [5] Алайда, қазіргі уақытта алкогольды тұтыну мөлшері деменцияның пауда болу қаупімен байланысты екендігі туралы нақты дәлелдер жоқ. Соның өзінде, алкогольды ішімдіктермен әуестенуге кеңес бермейміз. [7]
Спортпен жиі шұғылданыңыз. Әсіресе: жүзу, жеңіл жүгіріс және таңғы жаттығулар. [5]
Дұрыс ұйқы гигиенасын қамтамасыз етіңіз. [5]

Деменция профилактикасында жыныс өте маңызды рөл атқарады. Сол себепті, әйел адамдар деменцияның кең таралған түрі Альцгеймер ауруына жиі шалдығады. Болжам бойынша, ми жасушаларының өлмеуін қамтамасыз ететін бұл - стероидты гормондар. Әйелдерде менопаузадан кейін жыныстық стероидтардың деңгейі айтарлықтай төмендейді, ал ерлерде бұл жасына қарай бірте-бірте баяу төмендейді. Менопауза кезінде жыныстық стероидтар деңгейінің төмендеуі әйелдерді деменция және жүрек-қан тамырлары ауруларына бейім етеді, бірақ бұл әлі де зерттелуде. [8]

Сонымен қатар, деменцияның алдын алуында және емдеу жолында қанағаттанарлық нәтиже көрсеткен әдістердің бірі - кетогендік диета. Кетогендік диета бастапқыда эпилепсияны емдеуде және көптеген неврологиялық жағдайларда перспективті нәтижелер көрсетті. Жақында ол салмақ жоғалтуға оң әсерін тигізетіні де анықталды. Нәтижесінде, бұл диета түрі медицинада кең танымалға ие болды. Бірнеше шағын зерттеулер кетогендік диетаның деменциядағы когнитивті функцияға оң әсерін көрсетті. Деменцияның бұл профилактикалық шарасы ауқымды түрде әлі де зерттелуде. [9]

Қорытынды: Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының Бас директоры Тедрос Адханом Гебрейюстың айтуынша: "Деменция миллиондаған адамдарды есте сақтау қабілетінен, еркіндігінен және қадір - қасиетінен айырып қана қоймай, жақындарымызбен достарымыздан да айыруы әбден мүмкін". Қазіргі таңда, бұл аурудың алдын алуында көптеген мемлекеттер шара жасауда. Соның өзінде, ДДСҰ деменция мәселесін жеңе алмай келе жатыр [10] . Сол себепті, өзімізді бұл дерттен сақтау үшін, көрсетілген профилактикалық шараларды ұстанған жөн. "Дені саудың - тәні сау" демекші, өз денсаулығымыз өзіміздің қолымызда екенін ұмытпайық!

Қолданылған әдебиеттер:

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.