Құрамында тиазол бар қосылыстардың синтезі

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 42 бет
Таңдаулыға:

Қaзaқcтaн Реcпубликacы

Білім және ғылым миниcтрлігі

Aкaдемик Е. A Бөкетов aтындaғы

Қaрaғaнды универcитеті

А. Т. Ғұмар

М. А. Садыкова

А. Датхабайқызы

Әр түрлі биологиялық белсенділіктері бар аминотиазол туындыларын синтездеу әдістерін зерттеу және әзірлеу

ДИПЛОМДЫҚ ЖОБА

«5В074800- Фармацевтикалық өндіріс технологиясы» мамандығы

Қарағанды қ.

2022

Қaзaқcтaн Реcпубликacы

Білім және ғылым миниcтрлігі

Aкaдемик Е. A Бөкетов aтындaғы

Қaрaғaнды универcитеті

«Қорғауға жіберілді»

Органикалық химия және полимерлер

кафедра меңгерушісі

х. ғ. к, профессор

Т. С. Жумагалиева

«___» 2022 г.

«5В074800 - Фармацевтикалық өндіріс технологиясы» мамандығы бойынша

« Әр түрлі биологиялық белсенділіктері бар аминотиазол туындыларын синтездеу әдістерін зерттеу және әзірлеу» тақырыбындағы

ДИПЛОМДЫҚ ЖОБА

Ізденетін дәреже: бакалавр

Орындағандар: А. Т. Ғұмар

М. А. Садыкова

А. Датхабайқызы

Ғылыми жетекшісі:

х. ғ. д., профессор Л. К. Салькеева

Қарағанды қ.

2022

Академик Е. А. Бөкетов атындағы

Қарағанды университеті

факультеті

мамандығы

кафедрасы

«БЕКІТЕМІН»

органикалық химия және полимерлер

кафедрасының меңгерушісі

х. ғ. к., проф. Т. С . Жумагалиева

«___» 2021ж.

Дипломдық жобаны орындауға

ТАПСЫРМА

Студенттер

1. Бітіру жұмысының тақырыбы

«Академик Е. А. Бөкетов атындағы Қарағанды университеті» КЕАҚ Басқарма төрағасы-ректорының 202_ж. «__»___№___ бұйрығымен бекітілді.

2. Аяқталған жобаны тапсыру мерзімі 202_ж «__»___.

3. Жобаға бастапқы деректер (заңдар, стандарттар, зертханалық-өндірістік деректер)

4. Бітіру жобасында әзірлеуге жататын мәселелер тізбесі

5. Графикалық материалдар тізімі (сызбалар, кестелер, диаграммалар және т. б. )

6. Ұсынылатын дереккөздер тізбесі:

7. Бітіру жұмысын орындау кестесі

№: №

Жұмыстың кезеңдері: Жұмыстың кезеңдері

Орындау мерзімі: Орындау мерзімі

Ескерту: Ескерту

№: 1

Жұмыстың кезеңдері: Материалдарды жинау

Орындау мерзімі:

Ескерту:

№: 2

Жұмыстың кезеңдері: Бітіру жобасының құрылымын әзірлеу

Орындау мерзімі:

Ескерту:

№: 3

Жұмыстың кезеңдері: Бітіру жобасының Кіріспесін дайындау

Орындау мерзімі:

Ескерту:

№: 4

Жұмыстың кезеңдері: Жобаның бөлімдерін дайындау

Орындау мерзімі:

Ескерту:

№: 5

Жұмыстың кезеңдері: Жобаның Қорытындысын дайындау

Орындау мерзімі:

Ескерту:

№: 6

Жұмыстың кезеңдері: Ғылыми жетекшінің консультациялары

Орындау мерзімі:

Ескерту:

№: 7

Жұмыстың кезеңдері: Бітіру жобасын плагиатқа тексеруге және нормалық бақылауға ұсыну

Орындау мерзімі:

Ескерту: Қорытынды аттесттаттаудан бір жарым ай бұрын

№: 8

Жұмыстың кезеңдері: Бітіру жобасын алдын ала қорғауға ұсыну

Орындау мерзімі:

Ескерту: Қорытынды аттестаттау басталғанға дейін бір ай уақыт бұрын

№: 9

Жұмыстың кезеңдері: Бітіру жобасын рецензиялауға ұсыну

Орындау мерзімі:

Ескерту:

№: 10

Жұмыстың кезеңдері: Бітіру жобасының соңғы нұсқасын жетекшінің пікірімен жіне рецензиямен қоса ұсыну

Орындау мерзімі:

Ескерту:

№: 11

Жұмыстың кезеңдері: Қорғауға баяндама дайындау

Орындау мерзімі:

Ескерту:

№: 12

Жұмыстың кезеңдері: Бітіру жобасын қорғау

Орындау мерзімі:

Ескерту:

Тапсырманың берілген күні: 202_ ж. « __»

Ғылыми жетекші Л. К. Салькеева х. ғ. д., профессор

Тапсырманы студенттер: А. Т. Ғұмар

М. А. Садыкова

А. Датхабайқызы қабылдады.

Мазмұны

Бет.: Бет.

: Кіріспе . . . . . . . .

Бет.: 6

: 1

: Әдебиеттік шолу . . . . . .

Бет.: 9

: 1. 1

: Тиазолды алу жолдары, оның құрылымдық ерекшеліктері мен тиазол туындылары . . .

Бет.: 9

: 1. 2

: Құрамында тиазол бар қосылыстардың синтезі . . .

Бет.: 17

: 1. 3

: Құрамында тиазол бар қосылыстардың қасиеттері мен қолдану саласы . . .

Бет.: 24

: 2

: Тәжірибелік бөлім . . . . . .

Бет.: 29

: 2. 1

: Бөлімде жүргізілген зерттеулердің сипаттамасы берілген - зерттелетін қосылыстарды синтездеу, оқшаулау және тазарту әдістері . . .

Бет.: 29

: 3

: Нәижелер мен талқылаулар . . . . . .

Бет.: 34

: 3. 1

: 2-аминотиазол туындылары негізіндегі мономерлердің синтезі . . .

Бет.: 34

: Қорытынды . . . . . . …… . . .

Бет.: 40

: Пайдаланылған дереккөздер тізімі . . . … . . . ……… . . . … . . .

Бет.: 43

: Қосымша . . .

Бет.: 46

Кіріспе

Дипломдық жұмыстың өзектілігі: Органикалық химияның дамуының қазіргі бағыттарының бірі - бағытталған физиологиялық әсері бар әртүрлі қосылыстарды синтездеудің жаңа тәсілдерін іздеу. Комбинаторлық химия потенциалды биологиялық белсенділігі бар заттардың кең спектрін алу үшін үлкен мүмкіндіктер ашады, олардың арасында гетероциклді аминдер ерекше орын алады. Аминотоп сульфамидтерге, мочевинаға, карбамидтерге және фармакофорлық қасиеттері бар басқа топтарға оңай айналады, бұл оның модификациясының әртүрлі бағыттары үшін перспективалы етеді.

Органикалық синтез - органикалық химияның зертханада және өнеркәсіпте органикалық қосылыстарды жасанды жасау жолдары мен әдістерімен айналысатын бөлімі. Зертханада (негізінен зерттеу мақсатында) және өнеркәсіпте кеңінен қолданылады.

Органикалық синтездің табысты дамуы химиялық құрылыс теориясының дамуы мен органикалық қосылыстардың химиялық қасиеттері туралы мәліметтер жинақталғаннан кейін (19 ғ. 2-жартысы) басталды. Сол кезден бастап органикалық синтез жаңа органикалық қосылыстардың негізгі көзі ретінде органикалық химияның ғылым ретінде қалыптасуында және оның одан әрі дамуында іргелі рөл атқарып, зерттеу объектілерінің үнемі кеңеюін қамтамасыз етті. Органикалық синтездің 20 ғасырдағы дамуы, әсіресе соңғы онжылдықтарда табиғи қосылыстар мен олардың аналогтары синтезіне үнемі назар аударумен, әдістемелік базаның айтарлықтай нығаюымен (сенімді синтетикалық әдістерді құру) және органикалық синтездің дербес теориясын құрудың басталуы. Ең күрделі табиғи қосылыстардың (мысалы, хлорофилл, В12 витамині, биополимерлер) синтезін жүзеге асыру, әдеттен тыс қасиеттері бар материалдарды (мысалы, органикалық металдар деп аталатындар) жасау іс жүзінде шешілмейтін мәселелердің жоқтығын көрсетеді.

Ерекше қасиеттері бар полимерлерді синтездеу саласында қол жеткізілген әсерлі жетістіктерге қарамастан, поликонденсацияның жаңа әдістерін іздеу, макромолекулярлық дизайн принциптерін орнату, жаңа перспективалы полимерлі материалдарды жасау және оларды терең зерттеу әлі де өзекті [1-2] .

Гетероциклдер химиясы органикалық химияның ең қызықты және маңызды салаларының бірі болып табылады. Циклде гетероатомның болуы химиялық қасиеттерге қайталанбас ерекшелік енгізеді және синтез әдістерінің ерекшеліктерін анықтайды.

Соңғы жылдары гетероциклді қосылыстардың химиясына қызығушылық айтарлықтай артты. Бұл осы топтың қосылыстарының қасиеттерінің алуан түрлілігіне байланысты. Тиазол қосылыстарын биологиялық белсенді қосылыстар ретінде пайдалану мүмкіндігі де үлкен қызығушылық тудырады. Тиазолдардың вирусқа қарсы, паразитке қарсы, дене қызуын түсіретін қасиеттері бар және медицинада кеңінен қолданылатыны белгілі. Медициналық тәжірибеде радиопротекторлық, антигемолитикалық, гипотензиялық және ганглионды блокаторлық қасиеттері бар аминотиазолдар және физиологиялық белсенді қосылыстар негізіндегі амин спирттері кеңінен қолданылады. Сонымен қатар, олар полимерлердің тұрақтылығын арттыратын және тотығу және коррозия процестерін болдырмайтын комплекс түзетін қасиеттері бар полимерлі материалдардың тиімді құрамдас бөліктері ретінде машина жасауда қолданылады.

Тиазол қосылыстары фармацевтика өнеркәсібі, биохимия, технология, клиникалық және тәжірибелік медицина үшін үлкен маңызға ие. Тиазолдың тәжірибелік туындыларына каучуктың техникалық өндірісінде вулканизацияны тездеткіш ретінде және әртүрлі сульфаниламидтерді, өнеркәсіптік масштабта туберкулезге қарсы препараттарды синтездеуде қолданылатын меркаптотиазолдар жатады. Тиазол циклі пенициллин және тиамин антибиотиктері сияқты кейбір табиғи биологиялық белсенді қосылыстардың құрылымдық бөлігі болып табылады. Тиазол тобының кейбір қосылыстары аминқышқылдарының, пептидтердің және пуриндердің синтезі үшін қажетті аралық өнімдер ретінде маңызды рөл атқарады. Сондай-ақ, тиазол туындылары тонна түрлі бояулар, лактар және пигменттерді өндіруде қолданылатынын атап өткен жөн.

Дәрілік заттардың синтезі саласында соңғы уақытта биологиялық белсенділіктің бір немесе басқа түрі бар қосылыстардың химиялық модификациялары пайда болды, өйткені кейде қосылыстардағы әртүрлі химиялық құрылымдардың комбинациясы синергетикалық әсер етуі немесе жаңа пайдалы қасиеттерге ие болуы мүмкін.

Бұл зерттеудің құрамдас бөліктері фармацевтика өнеркәсібінде, биохимияда, инженерияда, клиникалық және тәжірибелік медицинада бұрыннан белгілі болған тиазол сериясының қосылыстарын қамтиды. Тиазол тобының кейбір қосылыстары аминқышқылдарының, пептидтердің және пуриндердің синтезі үшін қажетті аралық өнімдер ретінде маңызды рөл атқарады. Сондай-ақ, тиазол туындылары тонна түрлі бояулар, лактар және пигменттерді өндіруде қолданылатынын атап өткен жөн. Тиазол циклі В дәрумені (тиамин), пенициллин, карбоксилаза және басқа да табиғи заттардың ферменттерінің бөлігі болып табылады.

Препарат өндірісінде тиазол туындылары қолданылады. Олардың бірі күшті бактерицидтік әсері бар сульфаниламидті препарат - сульфаниламид: Құрамында тиазол сақинасы бар басқа сульфаниламидті препараттар да белгілі.

Зерттеу объектісі - тиазол туындылары.

Зерттеу пәні - органикалық химия

Дипломдық жұмыстың мақсаты - Тиазол туындыларының құрылымдық ерекшеліктерін анықтай отырып, әртүрлі биологиялық белсенділіктері бар аминтиозол туындыларын синтездеу әдістерін зерттеуге және әзірлеуге негізделген.

Келесідей міндеттерді шешу үшін алға қойылған мақсат болып табылады:

- Тиазол туындыларының құрылымдық ерекшеліктері және физика-химиялық қасиеттерін қарастыру.

- Тиазол туындыларын синтездеу әдістерін анықтау.

- Тиазол және оның туындыларының қолданбалы мәнін туралы ақпарат жинау.

- аминтиозол туындыларын синтездеу әдістерін зерттеу және әзірлеу;

Зерттеудің ғылыми жаңалығы:

- тиазол туындыларын синтездеу бойынша оңтайлы әдістер алынды;

-аминатиозолдың жаңа туындыларын алу әдістері зерттеліп, әзірленді

Дипломдық жұмыстың құрылымы кіріспеден, 3 тараудан, қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

1 Әдебиеттік шолу

1. 1 Тиазолды алу жолдары, оның құрылымдық ерекшеліктері мен тиазол туындылары

Тиазолдың химиясы жақсы түсінілген және тиазол мен оның туындыларын синтездеу әдістері мұқият әзірленген. Оларды алудың жалпы тәсілі - α-гало алмастырылған альдегидтер мен кетондардың тиоқышқылды амидтермен әрекеттесуі:

(1)

Тиазол - жақсы анықталған хош иісті қасиеттері бар гетероцикл. Тиазол имидазолға қарағанда энергетикалық тұрғыдан тұрақты, бұл резонансты құрылымдардың санымен дәлелденеді(1) :

(2)

Тиазолдың молекулалық диаграммасы(2) :

(3)

Осыған сүйене отырып, электронды тығыздықтың таралуы туралы қорытынды жасауға болады. Күкірт атомындағы оң заряд атомның электронды қабығында скринингтік әсердің болуын және оның сыртқы электрондарының күшті делокализациясын көрсетеді(3) . Азот атомының теріс заряды және күкірт атомының оң заряды тәжірибелік фактілерге сәйкес келеді: атомның электрофильділігі күкірт атомы үшін мүмкін, бірақ азот атомы үшін мүмкін емес; нуклеофильді орын басу электрон тығыздығының жоғарылауына байланысты екінші көміртегі атомында оңай жүреді.

Тиазолдың химиялық қасиеттері:

Тиазол әлсіз негіз болып табылады, бірақ ол тұрақты тұздар түзеді(4) :

(4)

Нитрлеу, сульфондау және галогендеу реакциялары қиындықпен жүреді. Бірақ 5-позицияда нитрлеу оңайырақ, егер 2-позицияда амин тобы болса. Тиазолды пероксидтермен тотықтырып, N-оксидтерін түзе алады(5) :

(5)

Конденсацияланбаған тиазол туындылары:

Конденсацияланбаған туындылардың ішінде дәрілік заттар да, В1 витамині сияқты биологиялық белсенді заттар да ерекшеленеді.

(6)

1) Норсульфазол немесе 2-(пара-аминобензолсульфамидо) -тиазол(6) . Басқа атауы - амидотиазол, асептоцил, азосептал және т. б. Бұл ақ немесе сәл сарғыштау иіссіз, суда аз еритін кристалды ұнтақ. Гемолитикалық стрептококк, пневмококк, гонококк, ішек таяқшасы тудыратын инфекцияларда тиімді. Пневмония, церебральды менингит, сепсис және т. б.

(7)

2) Тиамин (В1 дәрумені) немесе 4-метил-5-β-оксиэтил-N-(2-метил-4-амино-5-метилпиримидил) -тиазолий хлориді гидрохлориді(7) . Бұл әлсіз ашытқы иісі бар ақ кристалды ұнтақ және суда оңай ериді. Ол гипо- және авитаминоз B1 алдын алу және емдеу үшін арнайы агент ретінде пайдаланылады. Кейбір жағдайларда неврит, радикулит, невралгия, перифериялық сал ауруын, асқазан мен ұлтабар жарасын, ішек атониясын, бауыр ауруларын, миокард дистрофиясын, дерматоздарды емдеу үшін қолданылады. Тәуліктік доза шамамен 2 мг құрайды.

(8)

3) Фталазол немесе 2-(пара-) -тиазол(8) . Бұл суда ерімейтін сарғыш реңкті ақ ұнтақ. Ол дизентерия, колит, гастроэнтерит, ішекке хирургиялық араласу кезінде, іріңді асқынулардың алдын алу үшін қолданылады.

Конденсацияланған тиазол туындылары:

(9)

1) 2-меркаптобензтиазол(9) . Бұл суда еритін ашық сары моноклиникалық инелер. Мыспен хелаттық комплекстер түзу арқылы полифенолоксидазаны тежейді. Митохондриялық оқшаулау үшін цистеин немесе меркаптоэтанолмен бірге қолданылады.

(10)

2) Амиказол немесе 2-диметиламино-6-диэтидаминоэтокси-бензтиазол дигидрохлориді(10) . Басқа атау - астерол, ателор, димазол. Бұл ақ немесе сәл сарғыш түсті кристалды ұнтақ, суда оңай ериді, гигроскопиялық. Бұл дерматофиттерге және Candida тұқымдасының ашытқы тәрізді саңырауқұлақтарына қарсы әсер ететін зеңге қарсы препарат.

(11)

3) Дитиазанин немесе 3-этил-2-[5'-(3"-этил-2-бензотиазолинилиден) -1', 3'-пентадиенил] -бензотиазолий иодил(11) . Басқа аты - дельвес, нетоцид, телмецид. бояғыштар тобы (цианинді көк) Трихуриозды, стронгилоидозды емдеу үшін қолданылады.

Соңғы уақытта олардың биологиялық белсенділігіне және практикалық қолданудың көптеген басқа аспектілеріне байланысты бес мүшелі гетероциклді қаңқаның құрылымында күкірт атомы бар қосылыстарды синтездеудің жаңа әдістеріне көп көңіл бөлінді. Органикалық химиктер арасында белсендірек туындыларды алу үшін S-гетероциклдердің бағытталған модификациясын қолдану, сонымен қатар олардың негізінде полимерлі композиттер жасау үрдісі байқалды. Тиофен қатарындағы қосылыстарды синтездеудің белгілі әдістерін күкіртті агенттердің қатысуымен алкендердің (алкиндердің) циклденуі [1] және O-, N-гетероциклдердің S-құрамында аналогына айналуы [2] деп бөлуге болады. Бұл әдістер жоғары температураны (400-600. С) ұстап тұру қажеттілігімен немесе металл оксидтерімен немесе минералды қышқылдармен қышқылдық катализді қолданумен күрделенеді.

Азотты гетероциклді қосылыстар табиғи және синтетикалық препараттар арасында жетекші орындардың бірін алады.

Соңғы жылдардағы расемиялық емес қосылыстарды дәрілік заттар ретінде қолдану тенденциясы азот атомында хиральды орынбасушы бар мұндай құрылымдарды синтездеудің жаңа әмбебап әдістерін әзірлеуді талап етеді. Бұрын біздің топ азот атомындағы хиральды алмастырғышпен индолдарды синтездеудің әртүрлі тәсілдерін әзірледі [1-2] . Осы әдістемелердің бірін басқа гетероциклді жүйелерге сәтті кеңейтуге болады. Мұндай жүйе, мысалы, изотин, оның туындыларының биологиялық белсенділігі кеңінен белгілі. Алайда, біздің жұмысымызға дейін әдебиеттерде оның хиральды туындылары туралы мәліметтер болған жоқ.

Протон алмасу. Бейтарап дейтерометанолдағы оксазолдар, тиазолдар және селеназолдар H-D алмасуынан өтеді. Қышқыл ортада бұл алмасу жылдамдығы нөлге дейін төмендейді, сондықтан бұл реакция электрофильді алмастыру емес, оның ішінде H+ бастапқы қосындысы. Қатты сілтілі ортада бұл азолдар алмасуы 2 және 5 позициялардан Н+ тікелей абстракциялау арқылы жүреді(12) .

(12)

Дейтроспирттерде D2O немесе алкоксидтерді қолданғанда 2 және 5 позициялардың протонациясы жақын жылдамдықпен жүретіні [30, 31] көрсетілді. Тіпті қатал жағдайларда 4-позициядағы сутегі атомы алмаспайды. 2-позицияда теріс заряды бар аниондар мен илидтердің қатысуымен алмасу механизмдері әртүрлі рН мәндерінде зерттелді.

Тиаминнің 2 позициясындағы тритий алмасуы зерттелген [31] . [32] жылы гетероциклдер химиясында алғаш рет H-D алмасуын белсендіру үшін фазалық тасымалдау әдістері қолданылды.

Мысалы, 5-этилтиазол тетрабутиламоний бромидінің көмегімен изотопты түрде алмасты. 2-, 5- және 6-алмастырылған бензотиазолдардағы базалық катализденген H-D алмасуы зерттелді және тиазол фрагментінің азот және күкірт атомдары арқылы орынбасарлардың әсерінің берілу сипаты туралы ақпарат алынды [30] .

Радикалды реакциялар. Тиазолдар мен бензотиазолдарға алкил радикалдарының қосылуы қызығушылық тудырады, өйткені көптеген алкил радикалдарының нуклеофильді табиғаты және онымен байланысты электрофильді реакциялармен салыстыру мүмкіндігі [25] . Мысалы, бензотиазол 1, 4-диоксанил радикалдарымен әрекеттеседі, ал қосылыс 40% шығымда түзіледі [25] .

Теориялық болжамдарға сәйкес, фенил радикалдарының (бензоил пероксидінің термолизінен алынған) 2-орынбасушы бензотназолдардың әртүрлі позицияларына қосылу белсенділігі келесі ретпен артады: С-4 > С-7 > С-5 > С-6. Астындағы сызбадағы (14), (15), (16) қосылыстарының циклогексил радикалдарымен әрекеттесу кезінде 2 және 5 орынбасушы өнімдердің қатынасы сәйкесінше 90:10, 95:5 және 100: 0 [30] .

Ацил радикалдары да осы гетероциклдермен туындылардың таңдамалы түзілуімен әрекеттеседі (17 қосылыс) [25] . Бұл тиімді радикалды тазарту процесі ацил радикалдарын анықтау мүмкіндігіне ие. Ацилдер, галогендер және адамантил және ацил радикалдарымен басқа қалдыратын топтар сияқты 2-орынбасарлардың гемолитикалық ipso алмастыру реакцияларының бірқатары сипатталған [25] .

Мысалы, 4-бромометил-2-фенилтиазолдың бос радикалды бромдануы 5-бром туындысына әкеледі [4] . Бензотиазолдардың гомолитикалық амидациясы қанағаттанарлық өнімде 2-формамидо- және 2-аминотуындыларын береді.

2-тиазолил радикалдары апротикалық ортада 2-аминотиазолдарды диазотизациялау арқылы, сондай-ақ (тиазолил-2) гидразондардан және ди[(тиазолил-2) карбонил] пероксидтерден алынды; бұл радикалдар ароматты субстраттармен әрекеттеседі [31] .

Барлық үш тиазолил радикалын (яғни, C-2, C-4 және C-5 кезінде) осы әдістердің соңғысы арқылы алуға болады, ал C-5 радикалының салыстырмалы түрде төмен реактивтілігі бар екені көрсетілген.

Қалпына келтіру және тотығу. Тиазол айтарлықтай тұрақты, бірақ белсенді Рэни никельінің әсерінен күкіртсізденуден өтеді. Бензотиазол да тұрақты, бірақ литий алюминий гидриді оны о-меркаптомитиланилинге дейін төмендетеді, ал 2, 2'-бис (бензотиазол) тотықсыздануы сызбадағы (18) қосылысқа әкеледі [32] .

Тиазолдар тотыққанда N-оксидтері түзіледі. 2-(пиридил-2) бензотиазолдың кейбір пероксиқышқылдармен тотығуы пиридин сақинасының ашылуына әкеліп соғады, алайда үшфтороперсірке қышқылының әсерінен тотығу тиазол сақинасының азот атомында жүреді [26] .

Кейбір 2-гидроксиселеназолдар хиноидты бояғыштардың түзілуімен 5-позицияда тотығу димеризациясына ұшырайды [33] . 6- екінші реттік аминдермен және CuII катализдейтін оттегімен әрекеттесуі 4-амино-6, 7-диоксо өнімдеріне әкелетін әдеттен тыс тотығу процестеріне әкеледі [25] .

Фотохимиялық реакциялар. Оксазолдар жағдайындағы сияқты, басым фотохимиялық процестер тиазолдар мен изотиазолдардың изомерленуі және өзара трансформациясы болып табылады [26] .

Сызбадағы (19) типті қосылыстарды (20) және (21) [33] қосылыстарына айналдырудың бірнеше мүмкін механизмдері қарастырылды, оның ішінде бірадикал аралық өнімдер, сондай-ақ (22) және (23) типті валенттілік изомерлері бар.

Тиазол туындыларының ішінде аминотиазолдар, әсіресе 2- және 5-аминотиазолдар ең жақсы зерттелген. 4-аминотиазолдар тек олардың N-ацил туындылары ретінде белгілі.

Амин топтарының таутомерия жағдайлары сипатталмаған. 2- және 5-аминотиазолдардың алкилденуі кезінде шабуыл әдетте сақинаның азотынан кейін тиазолий тұздарының түзілуімен (24), кейін олардың жалпы формуласы (25) [34] қосылыстарына ауысады:

2- және 5-аминотиазолдардың ацилденуі, керісінше, тек амин тобында жүреді, мысалы, сызбадағы (26) қосылыстың түзілуімен [35] :

2- және 5-Аминотиазолдар диазотизация реакциясына түсіп, альдегидтермен конденсацияланатын ароматты аминдерге тән қасиеттерді көрсетеді.

Тиазол қосылыстарының фотохимиялық трансформацияларының ішінде трициклді сульфаний катионының аралық түзілуімен 2-фенилтиазолдың (27) 4-фенилтиазолға (28) қайта орналасуына назар аудару керек:

Қосымша өнім ретінде 3-фенилизотиазол (29) түзіледі. Қайта реттеу механизмі дейтерий алмасуының көмегімен расталды [36] .

1. 2 Құрамында тиазол бар қосылыстардың синтезі

Гетероциклді қосылыстардың көп саны белгілі. Бұл циклдік құрылымды заттар, олардың құрамында көміртек атомдарынан басқа да элементтер (N, S, O, P және т. б. ) бар. Барлық гетероциклдердің ішінде тиазолдар ерекше қызығушылық тудырады.

Тиазол бес мүшелі органикалық қосылыс болып табылады, оның құрамында 3-позициядағы азоттан басқа, 1-позициядағы күкірт бар:

(30)

Тиазолдың ерекше (30) құрылымы оның нуклеофильді және электрофильді қасиеттерінің болуын түсіндіреді. Тиазол молекуласы ароматты 6π-е жүйесімен ұсынылған. Тиазолдың химиялық қасиеттері пиридин мен тиофендікіне ұқсас: ол N-протондану немесе Льюис қышқылдарымен комплексті түзу салдарынан аса белсенді болмаса да, электрофильді орынбасуға ұшырайды. Егер Льюис қышқылдары болмаса, мысалы, бензолдағы галогендеу реакциясында нуклеофильдер ɑ-орнына өтеді. Тиазол сонымен қатар нуклеофильді орын басу реакцияларына түсе алады. Мысал ретінде сызбада көрсетілген Чичибабин реакциясын келтіруге болады (31) :

(31)

Тиазол сызбада көрсетілгендей N-оксидтерін түзу үшін азотта тотығады (32) :

(32)

Тиазол тотықсыздануға ұшырамайды, бірақ сонымен бірге күшті әрекеттеседі: Рэни никельінің әсерінен тиазол алифатты қосылыстар түзу үшін күкіртсізденеді, ал натрий боргидриді оны тетрагидротиазолға айналдырады. Тиазол туындылары табиғатта (тиамин немесе В-1 витамині) ғана емес, сонымен қатар пенициллин немесе фталозол сияқты әртүрлі препараттардың құрамына кіреді (1-сурет) [1-24] .

1-сурет. 1 - витамин В-1; 2 - фталозол; 3 - пенициллин

Қазіргі химияда тиазол бар қосылыстарды алудың көптеген әдістері бар. Бұл тиазол сақинасын құрастыруды немесе дайын циклі бар қосылыстарды дайындауды қамтуы мүмкін.

Алғаш рет алмастырылған тиазолдардың синтезін сонау 19 ғасырда Ганч жүзеге асырды. Тиазолдар қосылыстардың тәуелсіз класы болмаса да, олар кейде органикалық фрагменттерде шешуші рөл атқарады - тиазол компонентінің болуы бүкіл қосылыстың биологиялық белсенділігін анықтайды. Тиазол сақинасын құрастыру қолданылатын компоненттерге байланысты көптеген вариацияларда болуы мүмкін. Негізінен, тапсырма азот атомын, үш көміртегі мен бір күкірт атомын циклде орналастыруға арналған. Өнеркәсіптік, ірі және шағын тоннажды өндіріс тұрғысынан ең қызықтысы - операциялардың ең аз санында циклді қалыптастыруға мүмкіндік беретін әдістер. Әдебиет деректеріне сүйене отырып [2-24], ең танымалы құрамында азот пен күкірт бар қосылыстарды қамтитын синтездер деп қорытынды жасауға болады.

Бір аттас Ганч синтезі (33) [2] ең көп қолданылады.

(33)

Әдіс альфа-галокарбонилді қосылыс пен фрагменттердің N-C-S байланысымен (тиоамидтер және тиомочевина) әрекеттесуінен тұрады [3-6] . Нәтижесінде әртүрлі алмастырғыштары бар әртүрлі тиазолдар пайда болады. Бұл әдіс оңай масштабталатын схемаларға жатады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.