Нанотехнология негіздері факультативті курсын әзірлеу

АБАЙ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

МАТЕМАТИКА, ФИЗИКА ЖӘНЕ ИНФОРМАТИКА ИНСТИТУТЫ

ӘОЖ: 538, 953

ЕСБЕРГЕН АЙГҮЛ ПОЛАТҚЫЗЫ

МЕКТЕП ФИЗИКА КУРСЫНДА НАНОТЕХНОЛОГИЯНЫ ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ

«6М011000-Физика» мамандығы

«Педагогика ғылымдарының магистрі» дәрежесін алу үшін орындалған диссертация

Ғылыми жетекшісі:

Баймолда Д.,

доктор PhD., ассоц. профессор

Қорғауға жіберілді:

Математика,

физика және информатика

институтының директоры

М. Ж. Бекпатшаев

«___»2019 ж.

Кафедра меңгерушісі:ф. -м. ғ. д., профессор Косов В. Н.

Ғылыми семинар төрағасы:ф. -м. ғ. д., профессор Косов В. Н.

Алматы 2019 ж.

НОРМАТИВТІ СІЛТЕМЕЛЕР

Осы магистрлік диссертацияда пайдаланылған стандарттар:

1. 2010 жылғы 7 желтоқсанда № 1118 қабылданған Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы.
2. Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 27 шілдедегі № 319 «Білім туралы» Заңы
3. Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 24 қазандағы «Білім туралы» Заңына енгізілген өзгерістер мен толықтырулары.
4. Жалпы білім беретін мектепке арналған «Физика» пәнін оқыту бағдарламасы.

АТАУЛАР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР

ҚР МБЖС ҚР Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты

ББКХС Білім беруді классификациялаудың халықаралық стандарты

ҚР БҒМ ҚР Білім және ғылым министрлігі

СТМ Сканерлеуші туннелді микроскоп

АКМ Атомдық күшті микроскоп

СЗМ Сканерлеуші зондты микроскоп

КІРІСПЕ

Зерттеу тақырыбының өзектілігі: Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасының басты мақсаттарының бірі ретінде: «Жалпы білім беретін мектептерде Қазақстан Республикасының зияткерлік, дене бітімі және рухани дамыған азаматын қалыптастыру, тез өзгеретін әлемде оның табысты болуын қамтамасыз ететін білім алудағы қажеттілігін қанағаттандыру, еліміздің экономикалық әл-ауқаты үшін бәсекеге қабілетті адами капиталды дамыту» екендігі айтылған [1] .

Қазіргі уақыттағы білім беру саласының алдында тұрған басты мақсат - білім сапасын көтеру, жеке тұлғаны қалыптастыру, қоғамдық сұранысты өтеу, еліміздегі білім беру жүйесін халықаралық деңгейге жеткізу, сөйтіп әлемдік білім кеңістігіне ену. Осыған байланысты оқушылардың ақыл-ой қабілеттерін дамыту, танымдық қызығушылықтарын арттыру үшін қажетті жағдайлар жасау мектептің, сонымен қатар математикалық және физикалық білім беруде бірінші кезекте тұрған міндеттердің бірі болып саналады.

Мектептегі физикалық білім мазмұны ғылымның осы саласының ақпараттар ағыны мен даму деңгейіне тәуелді екендігі және өскелең ұрпаққа берілетін деңгейі қоғамдық сұраныстан туындайтыны белгілі. Осыған орай білім мазмұны үздіксіз жаңғырып және жаңарып тұрады. Күн сайын жаңа жаңалықтар ашылып, жаңа құрылғылар пайда болады, жаңа мүмкіндіктер ашылады.

Физикадағы ең өзекті мәселелер жоғары оқу орындарында және ғылыми-зерттеу институттарында, сондай-ақ зертханаларда қарастырылған. Ал мектептер болса осыдан бірнеше ғасыр бұрынғы классикалық физиканы оқытумен ғана шектеліп келді. Нанотехнология қазіргі заманғы физиканың маңызды мәселелерінің бірі болып табылады. Ол соңғы уақытта ең жылдам дамушы сала болғандықтан біртіндеп біздің өмірімізге ене бастады. Болашақта өндірістің көптеген түрлері нанотехнологиямен байланысты болатындығын ғалым-мамандар айтып отыр.

Нанотехнология және оның тамаша мүмкіндіктерін дамытуға Р. Фейнман, Г. Бинниг, Г. Рорер, Л. Уильямс және У. Адамс секілді батыс ғалымдары және ресей ғалымдары А. Голубок, Ж. Альферов және А. Б. Чубайстар өз үлестерін қосты. Анато́лий Бори́сович Чуба́йс 2008 жылдан бері «Ресейдің нанотехнология корпорациясы»-ның бас директоры қызметін атқарады.

Нанотехнология туралы қазақ тілінде З. А. Мансұров, Б. Қ. Діністанова, А. Р. Керімқұлова және М. Нәжіпқызы авторлық еткен «Нанотехнология негіздері» атты оқулық бар. Оқулықта наноматериалдардың негізгі түрлері, қасиеттері, өлшемдік әсерлер, нанобөлшектерді физикалық-химиялық зерттеу әдістерінің теориялық негіздері мен алу әдістері және функционалдық наноматериалдардың алуан түрлі қолданылу аймақтары туралы баяндалады. Сондай-ақ, Л. Уильямс және У. Адамстың «Құпиясыз нанотехнологиялар» атты оқулығын З. А. Мансұров, М. Нәжіпқызы және Б. Қ. Діністанова қазақ тіліне аударды. Осы аталған жұмыстан басқа қазақ тілінде зерттеу тақырыбына арналған жұмыстар жоққа тән.

Нанотехнология - нанометрлерде өлшенетін текшелерге, құрылғыларға және тетіктерге ұқсас кішкентай объектілермен жұмыс істеуге мүмкіндік беретін технология. Нанотехнология физика, химия және биологиядағы ең соңғы жетістіктерге ие болды. Нанотехнологиялардың келесі технологиялық революцияның негізі - материямен жұмыс істеуден жеке атомдарды басқаруға көшу[11] . Елімізде ғылым мен техниканың аса қарқынмен дамуы үшін мектеп оқушыларына физика пәнін оқытуда нанотехнологияның негізгі ұғымдарын қолдану, түсіндіру және қосымша факультативті курстар өткізу дұрыс деп есептейміз. Физика пәнін оқытуда нанотехнологияны қолдану оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттырады. Нанотехнологияның негізгі ұғымдарын меңгерген оқушыға физиканың күрделі есептерін шығару қиындық туғызбайды.

Бұдан нанотехнологияны физика пәнін оқытуда қолдану мәселесі арнайы зерттеуді қажет ететіндігін көрсетеді. Осы айтылғандардың барлығы біздің жүргізген зерттеу жұмысымыздың өзектілігін анықтап, зерттеу жұмысының тақырыбын «Мектеп физика курсында нанотехнологияны оқыту әдістемесі» деп тұжырымдауға негіз болды.

Зерттеудің негізгі мақсаты: Орта мектепте
физика пәнін оқытуда нанотехнология туралы оқушылардың түсінігін қалыптастыру әдістемесін негіздеу және дамыту.

Зерттеу нысаны: Орта мектепте физика пәнін оқыту барысында нанотехнологияны қолдануда оқушылардың түсініктерін қалыптастыру үдерісі.

Зерттеу пәні: Орта мектепте физика пәнін оқытуда нанотехнологияны қолдану әдістемесі.

Зерттеу міндеттері:

1. Нанотехнология туралы ғылыми және әдістемелік әдебиеттердегі, сондай-ақ физикадағы оқу-әдістемелік жинақтардағы ойларды көрсету.
2. Нанотехнологияға қатысты қабылданған нормативтік құқықтық актілеріне талдау жасау.
3. Орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты, оқу бағдарламасына зерттеу тақырыбы тұрғысынан талдау.
4. Мектеп физика курсында нанотехнологияның негіздерін оқып-үйрену жолдарын айқындау.
5. Мектеп физика курсында нанотехнологияның негіздерін оқытуды жүзеге асыру.

Зертеудің ғылыми болжамы:

- мектепте физика пәнін оқытуда нанотехнологияны пайдалану әдістемесі дайындалып, оны қолдану технологиясы берілсе, онда оқушылардың білімі нақты, терең, тиянақты және жинақты болады.

Зерттеудің әдіснамалық негіздері: Орта және жоғары білім беруді технологияландыру тұжырымдамасы; педагогикалық технология жүйесі Қазақстан Республикасының ресми материалдары (Қазақстан Республикасы білім туралы заңы, Қазақстан Республикасы жалпы білім беретін мектептің даму тұжырымдамасы, ) нормативтік құжаттар (Қазақстан Республикасы орта жалпы білім мемлекеттік стандарты физика пәнінің оқу бағдарламалары) ;

Зерттеудің теориялық және практикалық маңыздылығы:

• мектепте физиканы оқыту кезінде оқушылардың нанотехнология туралы идеяларын қалыптастыру қажеттілігін және мүмкіндігін негіздеу;
• мектептің 11-сынып оқушылары үшін «Нанотехнология негіздері» факультативті курсын әзірлеу;
• мектептерге арналған оқу-әдістемелік материалдарды әзірлеу.

Тестілеу және іске асыру

1) «Қазақстанда нанотехнологияның даму барысы» тақырыбында ғылыми баяндама М. Дулатов атындағы Қостанай инженерлік-экономикалық университетінде жыл сайын өтетін студенттер мен магистранттарға арналған ғылыми конференцияға дайындалып, талқылауға ұсынылды. (Қостанай, 2018ж)

2) «Қазақстанда цифрлық технология негізінде нанотехнологияны дамыту» атты ғылыми мақала Абай атындағы ҚазҰПУ-нің «Физика - математика ғылымдары» сериясы бойынша шығатын «Хабаршы» ғылыми журналының 2018 жылғы №2 (62) санында талқыланып жарияланды.

Дессертацияның құрылымы: кіріспе, екі бөлім, 26 сурет, 10 кесте, қорытынды және 60 атауды қамтитын пайдаланылған әдебиеттер тізімі, жалпысы 78 беттен тұрады.

1 НАНОТЕХНОЛОГИЯ ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ ТҮСІНІК

1. 1 Нанотехнологияның даму тарихы

Осыдан 400 ғасырдай уақыт бұрын грек философы Демокрит заттың көзге көрінбейтін ең кішкентай бөлшегін грек тіліндегі «атом» яғни «бөлінбейтін» деген сөз арқылы атауды ұсыныс еткені белгілі. Сондықтан қазіргі нанотехнологияның шығу тарихы сонау грек философы Демокрит заманынан бастау алған деп есептеуге болады.

Нанотехнология саласындағы қарқынды зерттеулер XX-XXI ғасырдың қарсаңында күшейіп, өнеркәсіп өндірісіндегі түбегейлі өзгерістердің себепшісі болды. Нанотехнология ақпараттық өңдеудің, электр энергиясын алудың әдістері мен құралдарын дамытуға, ғылыми материалдарға негізделген жаңа материалдарды синтездеуге септігін тигізді. «Наноэнергия» пайда болғанға дейін адамдар атом-молекулярлық деңгейде зерттеу жұмыстарын жүргізіп, іс жүзінде наноөлшемді нысандар мен үрдістерге тап болды. Мысалы, наноөлшемді деңгейде биохимиялық реакциялар шарап, ірімшік және нан өндірісінде пайда болатын барлық тірі заттарды, химиялық өндірістегі катализді, ашытуды қамтитын макромолекулалар арасында кездеседі. Дегенмен, бастапқыда дамуы өздігінен осылай басталған нанотехнологияның болашағы қоршаған орта оның қасиеттерін жіті түсінбейінше сенімді негіз бола алмайтыны түсінікті бола бастады. Сондықтан осы бағыттағы ғылыми зерттеулер, нанотехнология әлемінің мүмкіндіктерін кеңейтіп, түбегейлі жаңа өнімдер мен «ноу-хау» жасауға бағытталды [32] .

Нанотехнология ұғымының ең алғаш пайда болған күні - 1959 жылғы 29 желтоқсан. Калифорния технологиялық институтының профессоры Ричард Фейнман калифорния технологиялық институтында американдық физикалық қоғамның жыл сайынғы жиналысында дәріс оқыды. Бұл баяндамасында ол: алдағы болашақта физиктер үшін атом, молекула деңгейінде ірі жаңалықтар аша алатын мүмкіндіктердің жақындар қалғанын меңзеп, «төменде көп орын бар . . . сондықтан адамзат баласы микроскопиялық деңгейдегі материалдарды басқарып және бақылай алатындығы» туралы идеясын білдірді. Р. Фейнманның пікірінше, мұндай мүмкіндікті қолдану арқылы әдеттегі зат мөлшерін жоғалтпастан 25 мың рет кішірейту арқылы қол жеткізуге болады. Ол мұндай технологияларды қолданып, кітаптардың бүкіл әлемдік жинағын бір брошюраға орналастыруға болады деген болжам да жасады [24] .

Фейнман «нанотехнология» түсінігін ешқашан айтпағанымен, ол микроскопиялық аспаптар мен керемет кішкентай компьютерлер жасау мүмкіндігіне назар аударды. «Осы аса кішкентай аспаптар біздің органдарымызға еніп, хирургтер секілді белгілі бір тапсырмаларды орындауы мүмкін»-деп есептеді. Көптеген ғалымдар Ричардтың бұл идеяларын әзіл ретінде қабылдады. Бір күні ол электронды микроскоппен оқылатындай етіп бет парақшаны бастапқы мөлшерінен 1/25000 мөлшеріне дейін азайтатын адамға 1000 АҚШ доллары көлемінде сыйақы беретінін жариялады. 1985 жылы Стэнфордтың түлегі Том Ньюман электронды сәулені пайдаланып, Чинар Диккенсдің «Екі қаланың тарихы» еңбегінің бірінші бетін жазды. Өз жұмысының нәтижелерін Фейнманға жіберген соң, ол екі апта ішінде уәде етілген 1000 доллар чегін алды. Осы күнге дейін көптеген ғалымдар Ричард Фейнманның болжамдарының қаншалықты дәл болғанына қайран қалады.

Наноөлшемді нысандарды жүйелі зерттеу XIX ғасырда пайда болды. 1856-1857 жж. ағылшын физигі Майкл Фарадей алдымен нанодисперсті, алтын және жұқа қабықшалардың коллоидты ерітінділерінің қасиеттерін зерттеді.

Нанотехнологияны алғаш қолдануға мысал ретінде 1883 жылы американдық өнертапқыш Джордж Истмен ойлап тапқан фотоплёнканы атауға болады, ол кейінірек белгілі «Eastman Kodak» компаниясының негізін қалады.

Нанометр дегеніміз бір метрдің миллиардтан бір бөлігі (1нанометр=10 ⁻⁹ метр) . Бұл қашықтықта шамамен 10 атомды тығыз орналастыруға болады. Бұл өлшем бірлігін қолданған алғашқы ғалым Альберт Эйнштейн 1905 жылы қант молекуласының өлшемі бір нанометр екенін теориялық түрде дәлелдеді.

Бірақ 26 жылдан кейін ғана неміс физиктері Эрнст Руска және Макс Нолл 15 есе үлкейтуге болатын электронды микроскоп құрды. Бұл микроскоп нанотехнологиялар әлеміне енуге мүмкіндік беретін тағы да осындай құрылғылардың пайда болуына әсерін тигізді. Неміс физиктері Эрнст Руска және Макс Нолл осы еңбектері үшін 1986 жылы Нобель сыйлығының иегері атанды.

1932 жылы голландиялық профессор Фриц Зердики оптикалық микроскоптың бір нұсқасы - фазалы контрасты микроскопты ойлап тапты. Оған осы еңбегі үшін 1953 жылы Нобель сыйлығы берілді. Бұл суреттерді көрсету сапасын жақсартты және тірі жасушаларды зерттеу мүмкіндігін туғызды. Бір қызығы, Зердики өз өнертабысын «Zeiss» компаниясына ұсынады, бірақ менеджерлер бұл өздерінің «болашақ өнімі» болатынын түсінбейді, дегенмен бүгінгі күнде осындай микроскоптар медицинада кеңінен қолданылуда. 1939 жылы Эрнст Руска жұмыс істейтін «Siemens» компаниясы 10 нм-ге дейін көруге мүмкіндік бере алатын алғашқы коммерциялық электронды микроскопты ойлап тапты.

1972 жылы оптикалық микроскоп құрастырылды. 1981 жылы Цюрих зерттеу орталығында жұмыс істейтін «IBM» компаниясының мамандары Герд Бинниг және Генрих Рорер сканерлеуші туннельдік микроскопты құрастырды. Кейінірек, 1986 жылы сканерлеуші туннельдік осы микроскоп үшін оларға Нобель сыйлығы берілді. 1986 жылы олар атомдық-күштік микроскоп жасап шығарды. 1974 жылы жапон ғалымы Норио Танигучи емдеуге қатысты мәселелерді талқылағанда алғаш рет «нанотехнология» терминін енгізді. 1981 жылы американдық ғалым Гертер «нанокристаллинді» анықтауды алғаш қолданды. Кейін материалдардың сипаттамалары ретінде «наноқұрылым», «нанокомпозит» және т. б. сөздер қолданысқа енді. 1975 жылы наноөлшемді нысандардың - кванттық нүктелердің және кванттық сымдардың арнайы түрлерінің теориялық мүмкіндіктері қарастырылды. 1986 жылы американдық физик Эрик Дрекслер биологиялық үлгілерге негізделген «Жаратылыс машиналары: нанотехнология дәуірінің келуі» атты кітабында молекулалық роботтардың тұжырымдамасын енгізді.

1970 жылы жапон ғалымдары Аиджи Осава мен Зеншо Йошида көміртегі атомдарынан құралған көп қырлы молекулалық зат - фуллерендердің болу мүмкіндігін алғаш рет болжаған болатын. Біраз уақыттан кейін, 1973 жылы орыс зерттеушілері Дмитрий Бочвар мен Елена Халперн осындай молекуланың алғашқы теориялық квантты-химиялық есептерін жасап, оның тұрақтылығын дәлелдеді. 1980 жылдары осындай кешендердің болуын көрсететін кейбір жұлдыздардың спектрлерінің астрофизикалық зерттеулерінің нәтижелері алынды. 1985 жылы фуллерен алғаш рет синтезделді. Бұны британдық ғалым Гарольд Крото және американдық Роберт Курл мен Ричард Смолли жүргізді. 1996 жылы оларға Нобель сыйлығы берілді. Лазерлік сәулелену нәтижесінде алынған графиттік булардың масс-спектрін зерттеу кезінде 60 және 70 көміртегі атомдарынан тұратын C ₆₀ және C ₇₀ -тің үлкен бірліктері бары анықталды. 1990 жылы неміс ғалымдары В. Кретчмер мен К. Фостирополустың әзірлеген технологиялары бойынша жеткілікті мөлшерде фуллерендер шығару мүмкіндігі жасалды. Кейін, мұндай кешендердің табиғатта бар екені анықталды. 1992 жылы табиғи көміртекті минералды-шунгит (Карелиядағы Шунга ауылынан) ашылды. 1991 жылы жапон ғалымы Сумио Ижима көміртегі нанотүтікшелерін анықтады. Фуллерендер және көміртекті нанотүтікшелердің ерекше құрылымы мен қасиеттері көптеген зерттеушілердің назарын тартты. Кейінгі зерттеулер барысында фуллерен мен көміртекті нанотүтікшелердің басқа заттармен өзара әрекеттесуі нәтижесінде алынған осы құрылымдардың түрлі туындылары анықталды. Сондай-ақ, осы сияқты құрылымдар тек көміртегі ғана емес, сонымен қатар басқа элементтердің атомдары арқылы қалыптасуы мүмкін екендігі анықталды. Атап айтқанда, 1992 жылы фуллерен тәрізді титан мен көміртегінің - Ti ₈ C ₁₂ нанобөлшектері анықталды. Сол жылы молибден мен күкірттің - MoS ₂ және вольфрам мен күкірттің - WS ₂ негізіндегі көміртекті емес нанотүтікшелері алғаш рет синтезделді. Осындай молекулярлық наноқұрылымдардың әрқандай түрлерін жасауға мүмкіндік беретін «Жоғары молекулалық химия» атты химияның жаңа саласының жедел түрде дамып келе жатқаны қазіргі нанотехнологиялық зерттеулердің аса жылдам әрі күшті дамуының бір себебі болып отыр.

«Жоғары молекулалық химия» термині 1978 жылы француз химигі Жан-Мари Лен тарапынан енгізілді. Көптеген күрделі молекулалық қосылыстардың пайда болуынан туындайтын қоспаның жоғары деңгейін сипаттау үшін қолданылды. Жоғары молекулалар молекулалық тану механизмі арқылы бір-бірімен байланысы бар компоненттерден тұрады, бұл олардың арасында белгілі бір байланыс бар деп есептейді.

Нанотехнология жетістіктері салыстырмалы түрде қысқа мерзім ішінде адам қызметінің түрлі салаларында кеңінен тарала бастады. Нанотехнология көмегімен биотехнологияның қалай дамуын көре аламыз. 1917 жылы венгр инженері Карл Эреки қант қызылшасын пайдаланып, шошқаның өсу үрдісін сипаттауға болатынын ұсынды. Ол биотехнология ғылымы негізінде «тірі ағзаларды пайдалана отырып, шикізаттан белгілі бір өнім түрлерін шығаруға болады» деп түсінді. Биотехнологияның одан арықарайғы даму хронологиясы келесідей: 1943 жылы пенициллинн өндіру игерілді; 1944 жылы генетикалық материал - дезоксирибонуклеин қышқылы - ДНҚ аныталды, ал 1953 жылы ДНҚ қос спиралі табылды; 1966 жылы генетикалық код анықталды; 1970 жылы оқшауланған ДНҚ-ның бөлінуіне қабілетті фермент табылды; 1973 жылы толық өлшемді РНҚ (t-RNA) гені синтезделіп-рибонуклеин қышқылын тасымалдау мүмкін болды; 1975 жылы рекомбинантты ДНҚ технологиясы жасалды, ал 1976 жылы ДНҚ нуклеотидтік дәйектілігін анықтау әдістері жасалды. Келесі жылдары гендік инженерия саласында кең ауқымды зерттеулер жүргізілді, 1990 жылы «Адам геномын» жасау жобасы жұмысқа кірісті. 1997 жылы сүтқоректілер дифференциалды соматикалық клетканың көмегімен клондалған болатын. Міне мұның бәрі нанотехнологияның биологиялық объектілерге қатысты мүмкіндіктерінің жарқын мысалы болмақ.

Нанотехнологияны қолданудың тағы бір мысалы, ол - кванттық компьютерлер идеясын дамыту тарихы. 1985 жылы Оксфорд университетінің профессоры Дэвид Дюк «Turing» машинасының кванттық-механикалық нұсқасының математикалық моделін ұсынды. 1994 жылы П. Шор (AT & T Bell) мұндай машинаны қолдануға болатындығын көрсетті.

Атап айтқанда, факторингтік мәселелерді шешуде тиімді болды. Қазіргі кезде Шор (Shor) ұсынған алгоритм кванттық компьютерлердің әртүрлі түрлерін жасау үшін кеңінен қолданылады. 1998 жылы жапондық М. Такеуши (M. Takeuchi-Mitsubishi) фотонды пайдаланып, кванттық есептеу жүйелеріне іргелі тәжірибелер жүргізді. 1999 жылы Н. Накамура (NEC) кванттық компьютердің практикалық жұмысының мүмкіндігін сәтті зерттеді[17] .

Нанотехнологияны дамытудағы қазіргі кезең осы саладағы зерттеулер мен әзірлемелерді жандандырумен, оларға елеулі инвестицияларды енгізумен сипатталады. Бұл тенденциялар әлемнің жетекші индустриалды елдерінде ерекше байқалады. Америка Құрама Штаттары осы бағытта жетекші орын алады.

2001 жылы АҚШ-та Ұлттық нанотехнологиялар бастамасы (NRI) мақұлданды және оның негізгі идеясы келесідей тұжырымдалды: «Ұлттық нанотехнологиялар бастамасы АҚШ-тың әртүрлі федералды органдарының өзара әрекеттесу стратегиясын анықтайды, бұл АҚШ экономикасының және ұлттық қауіпсіздіктің негізіне айналуы тиіс нанотехнологиялардың басымдықты дамуын қамтамасыз етеді. АҚШ-тың Ұлттық нанотехнологиялар бастамасы (NRI) қабылданғанға дейін яғни 1996-1998 жылдары АҚШ-тың Технологияларға сараптама орталығының арнайы комитеті әлемнің барлық елдеріндегі нанотехнологиялардың дамуын зерттеп талдады және американдық ғылыми, техникалық және әкімшілік мамандарға арналған негізгі трендтер мен жетістіктер туралы шолу бюллетендерін шығарып тұрды.

1999 жылы «Наноғылым және нанотехнология» (IWGN) бойынша индустриалды топтың кездесуі өтті, оның нәтижесінде келесі 10 жылға арналған зерттеудің болжамы жасалды. Сол жылы IWGN қорытындылары мен ұсыныстары АҚШ Президентінің жанындағы Ғылым және Технология жөніндегі Ұлттық кеңестің қолдауына ие болды, содан кейін 2000 жылы Ұлттық нанотехнологиялар бастамасы (NRI) қабылдау туралы ресми түрде жарияланды. Құжаттың кіріспесінде АҚШ президенті Билл Клинтон былай деп мәлімдеді: «Ағымдағы қаржы жылында мемлекеттік нанотехнологиялар бастамасына 500 млн. АҚШ долларын бөліп отырмыз, бұл Конгресс кітапханасының барлық ақпаратын кішкентай құрылғыға жаза алатын, залалданған жасушалар пайда болған кезде, онкологиялық диагнозды анықтап, қоя алатын және басқа таңғаларлық нәтижелерге қол жеткізе алатын, сондай-ақ болашақта жаңа материалдарды жасауға мүмкіндік бере алатын мүмкіндігі зор құрылғы болмақ. Ұсынылған бастама кем дегенде 20 жылға есептелген және маңызды практикалық нәтижелерге қол жеткізуге уәде береді.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс