Теміржол көлігінің кемшіліктері

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Реферат

Тақырып: Темір жол көлігі

Орындаған: Аман Диас

Тексерген: Иманбекова М

Мазмұны

Кіріспе бөлім

1. Қазақстанның темір жол көлігі

2. Теміржол көлігінің артықшылықтары мен кемшіліктері

3. Теміржол көлігінің еліміздегі рөлі.

4. Қорытынды

5. Әдебиеттер тізімі

1. 1 Кіріспе бөлім

Темір жол біздің елімізде көліктің басты түрі, мемлекетке деген маңызы зор. Халқаралық байланыстың дамуына, және халықтың, мәдениеттің, жоғарлауына халықттың өзара қатынасын кеңейтуге әсер етті. Темір жол әр түрілі инжнерлік құрылғылармен техниканың құралдармен жабдықталған ең негізгісі темір жол жылжымалы құрамды локомативті вагондар шаруашылығымен құрылыс, және құрылғы сигналдар электір жабдықтарына байлансты, станция тораптары.
Теміржол көлігі күрделі көп салалы шаруашылық. Оның құрамына теміржол мен кәсіпорындар, сондай-ақ әкімшілік-шаруашылық, мәдениет-тұрмыс, медициналық мекемелер, ғылыми және оқу институттары, техникумдар, мектептер кіреді.
Тасымалдау процестерін орындау үшін жылжымалы құрамнан және құрылыстар мен құрылғылардан тұратын теміржолдың техникалық құралдары бар. Олар: бөлім бекеттеріндегі жол тарамдары. Олар пойыздарды қабылдауға, жөнелтуге, қарсы қабылдауға, басып озуға, вагондарды таратуға, және сұрыптауға, т. с. с. операцияларды орындауға арналған; жолаушыларды мінгізуге, түсіруге және т. б. қызмет көрсетуге арналған құрылыстар; жүктерді түсіруге, тиеуге, сақтауға арналған құралдар; пойыздар жүрісінің қауіпсіздігін қамтамасыз етуге және өндіріс процестерін жеделдетуге арналған автоматика, телемеханика, байланыс және есептеу техникасының құрылғылары; локомотивтер мен вагондарды жабдықтау мен жөндету құрылыстары; электрмен қамтамасыз ету құрылғылары (бұған қосалқы жетек стансалары және электрлендірілген жолдардағы түйіспе жүйелері кіреді) ; сумен қамтамасыз ету құрылғылары; материалдық-техникалық жабдықтармен қамтамасыз ету құрылғылары.
Теміржол қарамағындағы өнеркәсіп орындарына қызмет көрсететін (вагондарды беру, қайтару және тиеп-түсіру операциялары және басқалары орындалады) аймақтық көлік салаларының аралық қатынасының (шаруашылық есепті) бірлестіктері мен өнеркәсіп орындары кіреді.

1. 2 Қазақстанның темір жол көлігі

Теміржол көлігінің жылжымалы құрамы, әдетте, автомобильдерге қарағанда үйкеліске аз қарсылыққа ие, ал жолаушылар мен жүк вагондарын ұзын пойыздарға қосуға болады. Пойыздардағы қозғаушы күш-бұл электр қуатын пайдаланатын немесе өз қуатын өндіретін локомотивтер, әдетте дизельді қозғалтқыштар. Темір жол көлігі оның басқа түрлерімен салыстырғанда қауіпсіз көлік түрі болып табылады. Теміржол көлігі жолаушылар мен жүк ағындарының үлкен көлемін жеңе алады және энергияны үнемдейді, бірақ әдетте көлік желісінің жүктемесі аз болған кезде автомобиль көлігіне қарағанда икемді және капиталды көп қажет етеді.
1960 жылдары Жапонияда және басқа да елдерде электрлендірілген жоғары жылдамдықты темір жолдар пайда болды. Монорельс және маглев сияқты кейбір басқа жер үсті көлік жүйелері мұндай кең қолданысқа ие емес.
Қазақстан жеріндегі тұңғыш теміржол магистралі 1894 жылдың 25 қазанында Покров слободасы (бүгінде РФ Саратов облысындағы Энгельс қ. ) - Орал тар табанды темір жол телімінің құрылысы аяқталғаннан кейін ашылды. Осы жолдың 130 шақырымы қазіргі Қазақстан жері арқылы өткен. Арада 4 жыл өткеннен кейін Урбах-Астрахан тар табанды темір жол іске қосылды. Мұның да 77 шақырымы қазақ даласын басып өтті.
Солтүстік Қазақстанның дамуы үшін 1891-1896 жылдары салынған Транссібір магистралінің, дәлірек айтқанда, оның «қазақстандық» 190 шақырымының маңызы зор еді. Бұл жол қазақ пен орыс халықтарының экономикалық және мәдени жақындасуына үлкен үлесін қосты.
1914-1917 жылдары болашақ Түрксібтің бір бөлігі Жетісу жолының Арыс-Пішпек телімі салынды.
1915 жылы Челябинскі-Троицкі-Қостанай (Қазақстан арқылы 166 км. ) магистралі салынды.
1915-1917 жылдары соғылған Алтай темір жолының (Новосибирск-Семей) 122 шақырымы Қазақстан жері арқылы өтті. Бұдан басқа 1918 жылға дейін 117 шақырымдық Екібастұз-Ермак тар табанды темір жолы жұмыс істеп тұрды. 1918 жылға қарай Қазақстан аумағындағы шойын жолдың жалпы ұзындығы 2, 6 мың шақырымға жетті.

Кеңес заманының алғашқы темір жолы 1920-1922 жылдары салынған Петропавл-Көкшетау телімі болды. Қазақстанның түкпірдегі аймақтарын дамыту және астықты шығару қажеттілігіне байланысты 1926-1931 жылдары Бурабай-Курорты және Ақмола стансалары арқылы Қарағандыға дейін жалпы ұзындығы 700 шақырымнан асатын жол салынды. 1924 жылы Құлынды-Павлодар теміржол желісі құрылды. Ембідегі мұнай кәсіпшілігінің дамуына 1926 жылдан басталған Гурьев-Доссор тар табанды жолы ықпал етті.

1927-1930 жылдар аралығында салынған ұзындығы 1444 км Түркістан-Сібір (Түрксіб) магистралінің аяқталуы заманалық оқиға болды. Ол Қазақстанды Сібірмен байланыстырып, республиканың экономикалық дамуына және шөлді жерлердің игерілуіне әсер етті.

Орталық Қазақстан өңірінің өндірісі үшін 30-шы жылдары салынған Ақмола-Қарағанды, Қарағанды-Балқаш (490 км), ал оңтүстік үшін Шымкент-Ленгір жол телімдері зор маңызға ие болған. Алтай тау кен өндірісінің дамуында 1930 жылы салынған Локоть-Защита (235 км), сосын Лениногорскіден Зыряновскіге дейін созылған жол шешуші рөл атқарды.

1936-1939 жылдары Қазақстанды Орталық Ресеймен байланыстырған, Саратовқа шығатын жол телімі - Орал-Елек салынды.

1936-1944 жылдары соғылған, Ембінің мұнай кәсіпшілігін Оралмен байланыстырған, Ресейдің бірқатар аймақтарының арасындағы қатынасты жақсартқан Гурьев (Атырау) -Қандағаш-Орскі магистралі өзінің стратегиялық маңыздылығын Ұлы Отан соғысы кезінде дәлелдеді. 1939-1943 жылдары салынған Ақмола-Қарталы желісі Қарағандының көмірін Оңтүстік Оралға жеткізуді қамтамасыз еткен маңызды нысан болып табылады. Сол жылдары Көксу-Текелі-Талдықорған және Атасу-Қаражал телімдері іске қосылды. Қазақстандық шойын жолдың ұзындығы 10 мың шақырымға жеткізілді. Ұлы Отан соғысы кезінде теміржолдың бойында жол шаруашылығын және жылжымалы құрамды жөндеу жөніндегі өндірістік база құрылды.

1950 жылға қарай салынған Мойынты-Шу (440 км) жол телімі соғыстан кейінгі жылдардың өзекті оқиғасы болды.

1. 3 Теміржол көлігінің артықшылықтары мен кемшіліктері

Әлемдегі ең қауіпсіз тасымалдау әдісі ретінде бейнеленген теміржол көлігі әлемнің көптеген бөліктерінде белсенді түрде қолданылады. Мысалы, темір жол дегенде ең бірінші елестейтін ел - Швейцария. Адамдар бұл елге тек теміржолмен жүру үшін ағылады. Ол бірнеше күнді алатын пойыз сапары үшін жасалған.

Жолаушылар тасымалы жағынан да, жүк тасымалы жағынан да теміржол көлігін ерекше атап өте алсақ, біз өзіміз үшін көптеген жағынан артықшылықтарға қол жеткізе аламыз. Басқа тасымалдау қызметтерімен салыстырғанда ол ұлттық немесе халықаралық аренада үнемді және қауіпсіз мүмкіндіктер ұсынады.
Теміржол көлігінің артықшылықтары .
Темір жол тасымалы құны, уақыты және сенімділігі жағынан маңызды тасымалдау әдістерінің бірі болып табылады. Сонымен қатар, вагондар саны артқан сайын тасымалданатын жүк көлемі де, жолаушылар саны да артады. Бұл тасымалдау қабілетін арттырады. Басқаша айтқанда, автомагистраль әуе көлігімен салыстырғанда көбірек жүк тасымалдайды және аз шығынды қамтамасыз етеді.

Екінші жағынан, темір жол көлігі ең аз ластайтын тасымалдау әдістерінің бірі болып табылады. Бұған қоса, ол ауыр және үлкен көлемді жүктер үшін жалпы қолжетімді тасымалдауды қамтамасыз етеді. Жол қозғалысы мәселесі болмағандықтан, күту уақытын ең аз деп санауға болады. Бекітілген ұшу уақытына байланысты өніміңізді жеткізу уақыты туралы ақпаратты ала аласыз.

Егер сіз ауыр жүкті алып жүрсеңіз және сізде уақыт шектеуі болмаса, жеткізу нүктесі мен межелі орын арасында теміржол болса, бұл ең қисынды тасымалдау әдісі болады. Темір жолдың маңызы өте зор, әсіресе жер асты байлығы деп саналатын көмір сияқты кеніштерді тасымалдауда.
Теміржол көлігінің кемшіліктері .
Теміржол көлігінің ең үлкен кемшілігі инфрақұрылымның жеткіліксіздігі болып табылады. Дегенмен, жеткізілім орындарының шектеулі болуы да кемшілікті арттырады. Әсіресе, еліміздегі көптеген провинцияларда темір жол жоқ екенін ескерсек, бұл мәселе одан сайын өрши түседі. Оның үстіне, оның тым көп кемшіліктері бар деп айтуға болмайды.

1. 4 Теміржол көлігінің еліміздегі рөлі.

Көліктің негізгі түрі теміржол болып табылады. Ол барлық облыстар мен аудандарды бір-бірімен байланыстырады, халықтың тасымалдау мұқтажын қанағаттандырып, өнеркәсіп пен ауыл шаруашылық өнімдерінің қалыпты айналымын қамтамасыз етеді. Теміржол көлігінің мемлекеттік және халық шаруашылық мәні осында.

Теміржол көлігі жаңа аудандар мен олардың табиғат байлығын игеруге, елдің өскелең иатериалдық және мәдени қажеттіліктерін қанағаттандыруға және басқа елдермен байланысын дамытуға жәрдемдеседі; сондай-ақ елді қорғау ісіне де маңызы зор.

Басқа көлік сияқты теміржол да өндіріс құралдарына қоғамдық меншікке негізделген және халық шаруашылық мүддесіне лайық бірыңғай жоспармен дамиды, көліктің барлық түрлері бір-бірімен толықтырады, сүйтіп біртұтас көл-ік жүйесін құрады.

Теміржол көлігінің ерекшелігі жаппай тасымалдауға, әрі жылдың қай мезгілі болса да және ауа райының жағдайына қарамастан күндіз де, түнде де жұмыс істеуге бейімделуінде. Мұндай қасиет ауа - райы әртүрлі Қазақстан жерінде қажет-ақ. Теміржол басқа көлік жүре алмайтын жерлерге тіршілік әкеледі, табиғат байлығы мен жаңа аудандарды игеруге көмектеседі.

Жүк айналымының мөлшерінен теміржол бірінші орында. Теміржолда тасымалдаудың өзіндік құны төменірек, ал жүктерді жеткізу жылдамдығы жоғары. Кейінгі жылдарда жолаушылар және жүк пойыздарының жылдамдығы едәуір артты. Экспрестердің жылдамдығы 160 км\сағатқа жетті, ал ЭР-200 пойызы 200 км\сағатқа дейінгі жылдамдықпен жүруде. Теміржол көліктің әмбебап түріне жатады. Онымен аймақ аралықтары мен аймақ ішінде сан түрлі жүктерді тасуға болады. Бірақ жердің топографиялық, климаттық және экологиялық жағдайларына байланысты теміржол салу аса мол күрделі қаржы жұмсауды талап етеді. Теміржол көлігінде пойыздар жүрісіне байланысы жоқ шығындардың үлесі өте мол (ғимараттар мен т. б. құрылғыларды жөндеу әкімшілік техникалық қызметкерлерді ұстау) ; олар шамамен жолды пайдалануға жұмсалатын жалпы қаржының жартсына тең. Осының бәрі жүк ағындарының айтарлықтай топталған жерлерінде теміржолды пайдаланудың тиімділігін көрсетеді.
Теміржолмен ұзаққа жүк тасу үнем тұрғысынан келгенде жақын жерге тасудан пайдалырақ. Бұл ара қашықтықтың ұзындығына байланысы жоқ шығындар үлесінің көтігінен. Оларға бастапқы және ақырғы операциялар кіреді.
Басқа көлікке қарағанда теміржолдың қоршаған ортаға зияны онша көп емес және онымен жүк тасымалдауға қуат аз жұмсалады.
Қазақстан өзінің транзиттік әлеуетін орта дәліз бойынша арттыру үшін жаңа теміржол желісін салып жатыр. Ол Достықтан Қытаймен шекараға дейін Каспий теңізінің жанындағы Мойынтқа дейін өтеді. Құрылыс ресми түрде инвестициялардың жалпы сомасы 1, 69 миллиард еуроны қолдау арқылы басталды. Бұл туралы Ресейде өткен VI Шығыс экономикалық форумында Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев мәлімдеді. Оның айтуынша, Қазақстан Орталық Еуропадан тауарлар транзиті елі ретінде өзінің экономикалық тартымдылығы мен сенімділігін толық дәлелдеді. Сондықтан ол инфрақұрылымды жақсартуға және көбірек транзиттік жүктерді өңдеуге міндеттеме алды.
Жаңа теміржол желісі Қазақстан арқылы өтетін және Каспий теңізімен қосылатын, теңіз учаскесі Баку портымен қосылатын орта дәлізді жаңғыртады деп күтілуде. Орташа дәліз Еуропаның оңтүстік-шығыс елдеріне ерекше пайда әкелуі керек.
Желілердегі тар жерлерді жаңғырту және жою есебінен осы дәліздің көлемін ұлғайту қажет. Достық-Мойынты желісінің құрылысы мен электрлендірілуі 2025 жылы аяқталады деп күтілуде, содан кейін дәліздің өткізу қабілеті 5 есеге артады.
Орташа дәліз 2014 жылдың ақпан айында құрылып, Қазақстан, Әзірбайжан, Грузия мен Түркияны байланыстырған болатын. Оның Каспий теңізіндегі басты порттары - Әзербайджанда Баку жәгне Қазақстандағы Ақтау. 2019 жылы осы екі порт арасындағы контейнерлік тасымалдау 71% - ға артты. Соңғы 3 жылда дәліздегі жүк тасымалы көлемі 13 есеге артты.
Орташа дәліз Еуразиялық қозғалысқа маңызды балама болып табылады. Көлемдердің өсуіне қарамастан, бұл көлемдер Польша мен Беларусь арқылы өтетін негізгі бағыттағы көлемдермен бәсекелеспейді. Маршрут бойындағы елдер салыстырмалы түрде нашар инфрақұрылымға ие және өткізу қабілеті шектеулі, ал жол жүру уақыты әлдеқайда көп.

Алайда, Қытай-Түркия пойызының транзиттік уақыты кейде 70 күнге, ал қайту жолы 90 күнге жетуі мүмкін екенін атап өткен жөн. Халықаралық теміржол Одағының (ХТЖО) есебінде желінің инфрақұрылымы көп шығындарды қажет етпейді, бірақ жол жүру уақыты қанағаттанарлықсыз, нарық шектеулі және қысқа мерзімде және уақытта негізгі сызықпен (Польша мен Беларусь арқылы Еуразиялық) бәсекелес болу қиын.
2022 жылы теміржол үшін маңызды мәселе-бұл жүк көлемі өсімінің қалыптасқан қарқынын қолдауға. Бұл жеткізеді жұмыс тиімділігі мен инфрақұрылым мүмкіндіктерін арттыру басты назарда. Бұл ретте ЕАЭО аумағы бойынша маршрут өзара тәуелділікте жолтабан кеңістігінің іргелес инфрақұрылымымен 1435 мм. Сондықтан бір маңызды сәт-барлық стейкхолдерлердің жұмыс істеу қабілеті ортақ игілік үшін бірлесіп. 2022 жылы тұрақты түрде ұйымдастыру күтілуде Польша мен Беларусь шекарасындағы "шағын" терминалдар арқылы қызмет көрсету; Польша, Украина және Беларусь.
Инфрақұрылым құраушысынан басқа, оның жұмыстың тиімділігі әкімшілік-кедендік кедергілерді төмендете алады, мысалы, бірыңғай электрондық жүкқұжатты енгізу Еуразиялық экономикалық одақтың күш-жігері бағытталған жүру жолдары комиссия және ЕАЭО - ға мүше мемлекеттер. 2021 жылдың соңында Еуразиялық экономикалық т / ж маршрутында бос фитингтерді тестілік жөнелту жүзеге асырылды тек электрондық шот-фактураны қолданатын платформалар. Құрам Брест - Достық/Алтынкөл бағыты бойынша жүрді. Бұл пилоттық жоба болды өтпелі электрондық форматқа көшу бойынша алғашқы қадам ЕАЭО - ға қатысушы елдердің аумақтары бойынша да, перспективада бүкіл Қытай - Еуропа - Қытай маршруты бойынша да жүктердің орын ауыстыруына арналған жүкқұжат. Ұзақ мерзімді перспективада күн тәртібінде бірыңғай жүйе құру мәселесі тұр блокчейн-жүйелер мен цим/СМГС бірыңғай кеңістігі. Еуразиялық теміржол дәлізі аясында бағыттарды әртараптандыру жалғасуда. 2022 жылы тасымалдау көлемін одан әрі арттыру күтілуде Калининград облысының порттары мен шекаралық терминалдары арқылы. Қытай - Еуропа - Қытай қатынасындағы мультимодальдық тасымалдар, оның ішінде
цим/ХЖҚК бірыңғай жүкқұжатын қолдану арқылы (2019 жылдан бастап) барған сайын тартымды опцияға айналуда. Сондай-ақ Даму да жоспарда бар
бағыттың солтүстік тармағы-Финляндияға.
2022 жыл Еуразиялық темір жол транзитінің орнықтылығын және оның жаңа артықшылықтарға ие болуын көрсетуге тиіс барларға қосымша.