Қазіргі кезеңде Кореядағы әйелдің гендерлік мәртебесі

Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігі

«Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті» КеАҚ

«Қорғауға жіберілді»

Кафедра меңгерушісі

Г. У. Биримкулова

«___» « » 2023ж.

тақырыбы: «Корея Республикасындағы әйелдер еңбегі: даму кезеңдері»

«6В02209 - Шығыстану» білім беру бағдарламасы бойынша

Орындаған: Ахметжанова А. М.

Ғылыми жетекші

ф. ғ. к., доцент м. а. Құрманғали Г. Қ.

Астана, 2023

«Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті» КеАҚ

Халықаралық қатынастар факультеті

Шығыстану кафедрасы

«Шығыстану» білім беру бағдарламасы

Дипломдық жұмысты (жобаны) орындауға

ТАПСЫРМА

Студент: Ахметжанова Айсана Маратқызы, 4 курс, Ш-41 тобы, 6В02209 - «Шығыстану» білім беру бағдарламасы, күндізгі бөлім

1. Дипломдық жұмыстың «Корея Республикасындағы әйелдер еңбегі: даму кезеңдері» тақырыбы 2022 жылдың «26» желтоқсанында ректордың № 2458-п бұйрығымен бекітілді.

2. Студенттің дайын жұмысты тапсыру мерзімі: 1 мамыр 2023 ж.

3. Жұмыстың бастапқы мәліметтері (заңдар, әдеби деректер, зертханалық өндірістік мәліметтер) :

Зерттеу тақырыбына сәйкес арнайы ғылыми-зерттеу әдебиеттері, шетел (әсіресе, корей) авторларының еңбектері, қазақстандық және шетелдік мерзімдік басылымдардың статистикалық көрсеткіштері, электронды ресурстар.

4. Дипломдық жұмыста (жобада) қарастырылуы тиіс мәселелер тізімі:

- Кореядағы әйелдер еңбегінің эволюциясы: маңызды кезеңдері;

- Жапон отаршылығы кезіндегі әйелдер еңбегіне реформалар мен гендерлік теңсіздіктің әсері;

- Қазіргі кезеңде Кореядағы әйелдің гендерлік мәртебесі: Корей әйелдерінің эмансипациясына әртүрлі факторлардфң әсері;

- «Мугунхва достары қоғамы» маңыздылығы;

- Патриархаттың дәстүрлі менталитеті қоғамда терең сіңіп, адамдардың жеке өмірінен бастап, жұмысына дейін көптеген аспектілерге әсер етуі.

- Корей Республикасындағы әйелдердің еңбек нарығындағы әлеуметтік ̵ экономикалық өзгерістер.

5. Графикалық материалдар тізімі (сызбалар, кестелер, диаграммалар және т. б. ) : кестелер, диаграммалар.
6. Негізгі ұсынылатын әдебиеттер тізімі: халықаралық ұйымдардың құжаттары, қазақстандық және шетелдік авторлардың еңбектері, университеттер мен ғылыми орталықтардың баяндамалары, электронды ресурстар, мемлекет басшыларының сөйлеген сөздері, қазақстандық және шетелдік мерзімдік басылымдар.

7. Жұмыс бойынша консультациялар (оларға қатысты жұмыс бөлімдерін көрсету)

8. Дипломдық жұмысты (жобаны) орындау кестесі

Тапсырманы беру күні: «27» желтоқсан 2022 ж.

Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігі

«Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті» КеАҚ

Ахметжанова Айсана Маратқызы

Корея Республикасындағы әйелдер еңбегі: даму кезеңдері

тақырыбында

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

«6В02209 -Шығыстану» білім беру бағдарламасы

Астана, 2023

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . . 4

1 Кореядағы әйелдер еңбегінің эволюциясы: дәстүрлі қоғамнан қазіргі кезге дейін . . . 7

1. 1 Кореядағы әйелдер еңбегінің даму кезеңдері . . . 7

1. 2 Колониализм кезеңіндегі әйелдер еңбегі . . . 20

2 Корея Республикасы еңбек нарығындағы әйелдердің орны мен ерекшеліктері . . . 29

2. 1 Қазіргі кезеңде Кореядағы әйелдің гендерлік мәртебесі . . . 29

2. 2 Корей Республикасындағы әйелдердің еңбек нарығындағы әлеуметтік ̵ экономикалық мәселелері . . . 47

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 55

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . 58

КІРІСПЕ

Қазіргі уақытта бүкіл әлемді экономикалық жаһандану процестері қамтып отыр, осыған байланысты трансшекаралық алмасулардың жалпы санында әртүрлі мемлекеттер арасындағы еңбек ресурстарының қозғалысы барған сайын маңызды бола түсуде. Халықаралық еңбек нарығы қалыптасып үлгергенін, барлық мемлекеттердің еңбек көші-қоны процестеріне белгілі бір дәрежеде қатыстырылғанын және Қазақстанның да ерекшелік емес екенін батыл айтуға болады. Бұл үдеріске Қиыр Шығыстағы Корея Республикасы да терең және белсенді түрде қатысуда.

Осыған қарамастан, әлемдік экономиканың қазіргі даму кезеңі жаһандық проблемалардың: экономикалық, саяси, әлеуметтік және демографиялық мәселелердің күрделі шиеленісуімен сипатталады. Осының барлығы үнемі өзгеріп отыратын әлемдік экономиканы реттеудің тетіктері мен принциптерін жан-жақты зерттеуді қажет етеді. Соның ішінде ұлттық және әлемдік еңбек нарығы, бұл осы қорытынды дипломдық жұмысының тақырыбының өзектілігі болып табылады. Осы тенденциялардың әсерінен еңбек қызметінің өзінде, персоналды басқаруда, сондай-ақ жұмыспен қамту құрылымында түбегейлі өзгерістер байқалады.

Осы проблемалардың барлығын ашу мен зерттеудің маңыздылығы, әдетте, еңбек нарығына жұмыс күшімен байланысты барлық мәселелерге қатысты экономикалық қатынастар жүйесі тән болуымен арта түседі. Атап айтқанда, еңбек ресурстарын қалыптастыру, қолдану, бөлу және қайта бөлу, жұмысқа қабылдау және жалақы деңгейлері.

Жаһандық ұдайы өндіріс процесі сыртқы экономикалық ынтымақтастық саласында маңызды рөл атқаратын халықаралық еңбек алмасу үрдісімен анықталады.

Корея Республикасы әлемдік қоғамдастыққа өзінің экономикалық серпілісін көрсетті, оған негізінен еңбек ресурстарының арқасында қол жеткізілді. Бұл мемлекет еңбек нарығын реттеу саласындағы өзіндік ерекшеліктерімен сипатталады және зерттеу объектісі ретінде үлкен қызығушылық тудырады.

Өзектілігі: Бұл тақырып қазіргі әлем үшін және әсіресе Азия үшін өзекті. Бұл проблемаға мұндай жіті назар аудару әйелдердің жұмысқа орналасуға келгенде теңсіздік белгілері бойынша құқықтар мен мүмкіндіктердің біркелкі бөлінбеуінің тікелей нәтижесі болып табылатын бірқатар саяси және әлеуметтік-экономикалық проблемалармен байланысты. Нәтижесінде әйелдер мен ерлердің мүлікке иелік ету, мұрагерлік және некеге тұру сияқты салаларда заң бойынша тең құқықтарына кепілдік бере бастаған елдер саны артып келеді.

Бірақ барлық жерде ілгерілеу оңай емес. Кейбір Азия және Африка елдерінде әйелдер құқықтарына қатысты заңнамалық базада артта қалу жалғасуда, бұл елдер сол немесе басқа деңгейде күресуге тырысады, өйткені елдің экономикалық және әлеуметтік әл-ауқаты осыған тікелей байланысты.

Корея Республикасында бұл проблема бірнеше ондаған жылдар бойы саяси аренада да, қарапайым корей қоғамы арасында да талқылануда. Әйелдерді жұмыспен қамту мәселелері әлеуметтік, экономикалық, мәдени немесе саяси болсын, корей қоғамының барлық аспектілеріне әсер ететіндіктен, еңбек эволюциясында теңдікке қол жеткізу мемлекет пен қоғамның басты басымдығы. Бірақ мәселе Кореяда конфуцийшілдіктің ғасырлық әсері әлі де сезілуде, ал әйелдердің мәртебесі екінші орында, әділетсіздік пен гендерлік тәжірибе жұмыс орнында және қоғамда әлі де жиі кездеседі. Сондықтан Корея үшін әйелдер еңбегі мәселесі өзекті және басты мәселе болып табылады.

Корея Республикасындағы орта таптағы әйелдердің жұмысқа орналасуы жиі қызу талқыға түседі. Жалпы, Корея Республикасында бүгінде барлық әлеуметтік топтардағы әйелдердің көпшілігі тұрмысқа шыққаннан кейін жұмыс істемейтін үй шаруасындағы әйелдер елі болып қала береді. Бұл жағдай тек дәстүр бойынша әйелдің үйде отырып, күйеуі мен бала-шағасын бағуды талап ететіндігінен ғана емес. Әйелдің мансаптық өсуін айтарлықтай қиындата түсетін әртүрлі ресми және бейресми тыйымдар әлдеқайда маңызды рөл атқарады. Бұл дипломдық жұмыста біз осы шектеулердің сипатына, сондай-ақ соңғы уақытта әйелдерді жұмыспен қамтуға қатысты болып жатқан өзгерістерге тоқталамыз. Біздің назарымыз жалпы корей әйелдерінде емес, негізінен «орта тап» деп аталатын қалалық әйелдері де екенін атап өту орынды. Бұл тұжырымдаманың анық еместігіне қарамастан, қазіргі Корея Республикасында ол өте кең қолданылады және эмпирикалық деңгейде болса да, кез келген корейге түсінікті. «Орта қабат» әдетте жоғары білімі бар қызметкерлердің көпшілігін, сондай-ақ шағын кәсіпкерлердің көпшілігін білдіреді. Дипломдық жұмыс корей мамандарының жарияланымдарына, мерзімді баспасөз материалдарына және автордың жеке бақылауларына негізделген.

Дипломдық жұмыстың мақсаты - Корея Республикасы әйелдерінің еңбек нарығындағы даму ерекшеліктерін, негізгі проблемалары мен тенденцияларын жан-жақты талдау.

Мақсатқа сүйене отырып, келесі міндеттерді тұжырымдауға болады:

1) әйелдердің еңбек нарығы түсінігіне сипаттама беру және оның негізгі тенденциялары мен құрамдас бөліктерін анықтау;

2) әйелдердің еңбек нарығын дамытудағы негізгі жаһандық тенденцияларын анықтау;

3) әйелдер еңбек нарығының ерекшеліктерін және оны дамытудың негізгі бағыттарын анықтау;

Зерттеу объектісі - Корея Республикасы еңбек нарығының құрылымы мен негізгі элементтері болып табылады.

Зерттеу пәні - Корея Республикасындағы еңбек нарығының қалыптасу және даму процестері.

Зерттеу әдістері - статистикалық мәліметтерді салыстыру және нақтылау, әдеби дереккөздер мен бар тенденцияларды талдау, алынған материалды толық жұмысқа біріктіру.

Бұл жұмыстың теориялық негізі отандық шығыстанушы ғалымдардың іргелі еңбектері болды, мысалы Ю. В. Ванин, Ф. И. Шабошкина, Б. В. Синицын, М. Н. Титаренко мен В. И. Шипаев, сондай-ақ Қазақстандағы Қиыр Шығыс институтының корейтану орталығының, Дүниежүзілік экономика және халықаралық қатынастар институтының ұжымдық ғылыми еңбектері және т. б.

Бұл дипломдық жұмыстың практикалық маңыздылығы Корея Республикасы мен Қазақсанның тығыз ынтымақтастықты жалғастыруда және қалыптасқан экономикалық және саяси қарым-қатынастарды дамытуында маңызды, сондықтан өзара іс-қимылды, оның ішінде еңбек биржасы саласында жүзеге асыру қисынды болар еді. Біздің елдеріміз бірлескен кәсіпкерлікті белсенді дамытып, іске асыру қазақстандық және корейлік еңбек ресурстарының көмегімен жүзеге асырылатын ортақ индустриялық жобаларды дамытуда. Сондықтан Корея Республикасының ұлттық мәдениеті мен дәстүрлерімен қатар еңбек қатынастарының ерекшеліктерін зерттеу өте маңызды.

Дипломдық жұмыстың құрылымы кіріспеден, екі бөлімнен, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

1 Кореядағы әйелдер еңбегінің эволюциясы: дәстүрлі қоғамнан қазіргі кезге дейін

1. 1 Кореядағы әйелдер еңбегінің даму кезеңдері

Корей түбегінің тайпалық одақтар мен ұлы мемлекеттердің құрылуынан бастап, екі тәуелсіз мемлекетке бөлінуіне дейінгі өте бай және ұзақ тарихы бар. Ал тарих бойы әйелдің рөлі ер адамға тең дәрежеден, оның күшті жынысқа толық бағыну мәртебесіне дейін күрт өзгерді. Қоғамдағы қатынастардың мұндай күрт өзгеруіне конфуцийшілдік кінәлі. Конфуций ілімдерін өздерінің әлеуметтік-саяси ортасының негізі етіп алған Шығыс Азия елдері бұл философияның оң және теріс әсеріне куә болды. Қытай ойшылы Конфуцийдің ілімі Оңтүстік Кореяға қатты әсер етті. Корей халқын жер бетіндегі ең конфуцийшіл қоғам деп те атайтыны отбасына, жеке басының әл-ауқатына, жасы мен беделіне деген құрмет бүгінгі күнге дейін корей өмірінде үлкен мәнге ие болып келеді. Бұл жүйе бес жүз жылдан астам уақыт бойы корей дәстүрінің негізгі ағымы болды және бұл жүйе некеге, отбасына, саясатқа, білімге және әлеуметтік қатынастардың басқа салаларына әсер етті [1] . Конфуцийшілдіктің пайда болуымен қоғамдағы әйелдердің орны қаншалықты өзгергенін және бұл ауысудың қалай болғанын түсіну үшін осы өзгерістерге дейінгі тарих кезеңін, атап айтқанда, екі кезеңдегі әйелдердің орнын қарастыру қажет патшалықтар: Силла мен Горё.

Силла патшалығы (б. з. д. 57 - 935 ж. ) әйелдерге елеулі құқықтар берді. Әйелдер кәмелетке толмаған азамат ретінде көрінбеді, керісінше, көптеген әйелдер саяси және тұрмыстық маңызды үлес қосты. Кейінгі кезеңдерден айырмашылығы, Силла патшалығының әйелдері өз үйлерімен шектелмеді, олар салық салуға және жұмыс күшінің құрамына үлкен үлес қосты, ал төменгі және орта тап әйелдері отбасылық жағдайына қарамастан, көбінесе ауыл шаруашылығында жұмыс істеді және туыстарына көмектесті. Жұмыс күшінің өмірлік маңызды мүшелері ретінде ерлер де, әйелдер де алпыс жасқа дейін салық төлеуге мәжбүр болды, ал ерлер мен әйелдер де отбасын материалдық қамтамасыз етуге жауапты болды. Төменгі және орта таптың еркектері әскери қызметке шақырылды, ал әйелі күйеуі жоқ кезде отағасы қызметін атқарды, отбасының қаржысы мен күнделікті жұмыстарына айтарлықтай бақылау жүргізді [2] .

Силла патшалығының дворян әйелдері де айтарлықтай ықпалға ие болды. Олардың білімі мен ақыл-ойы оларға соттың маңызды мүшесі болуға көмектесті, ал кейбіреулері саяси билікке ие болды. Силла патшалығы кезеңінде үш әйел билеуші ​​болып қызмет етті, ал басқалары корольдік жұбайлар мен күңдер ретінде немесе ер мұрагерлерін басқару арқылы ықпалға қол жеткізді. Олар жынысына қарай бағаланбайды, олардың билігінің тиімділігі мен сәттілігі бойынша бағаланды.

Силла патшалығының басқа әйелдері перденің арғы жағында ұлдарын білдіретін ресми регенттер ретінде билік етті. Бұл тәжірибенің маңыздылығы анаға деген құрметті көрсетеді, ал оған жүктелген жауапкершілік әйелдердің дұрыс саяси шешімдер қабылдауға қабілетті екендігін көрсетеді. Билеушімен тығыз қарым-қатынаста болған әйелдер мен кәнизактар ​​да саясатқа әсер етіп, белгілі бір мәселелерді жақтай алатын. Осылайша, Силла әйелдерінің өміршең болуы Корей тарихының осы кезеңінде әйелдердің маңызды шешімдер қабылдауға қабілетсіз ретінде қабылданбағанын, бірақ қоғамның сенімді және маңызды мүшелері ретінде үлгі болғанын көрсетеді [3] .

Горё әулеті (б. з. д. 918 - 1392) бастапқыда әйелдерге қатысты айтарлықтай либералды ұстанымды ұстанды, бірақ конфуцийшілдіктің күшеюі ақыр соңында әйелдер мәртебесінің төмендеуіне әкелді. Әйелдер де мүлікті мұра ете алатын, ал мұра ұл-қыздар арасында тең бөлінген. Егер әйел баласыз өлсе, оның мүлкі күйеуіне туыстық қатынасы жоқ аға-әпкелеріне өткен. Әйелдерге мұрагерлік құқығын беру тәжірибесі әйелдерге қатысты салыстырмалы құрметті көрсетеді, оларға меншікке жеткілікті сенім берілді.

Алайда неке барлық құрметті Горё әйелдерінен күтілетін және жалғызбасты әйелдер әдетте менсінбейтін. Қаншалықты құптарлық болғанымен, жас келіндерге гардероб пен тұрмыстық заттардан басқа ешнәрсе әкелуге міндеттелмеген. Үйлену тойы мен салтанатты рәсімдерге қалыңдықтың отбасы қомақты шығындарды төлеуге мәжбүр болғанымен, әдетте әйелдер отбасына ауыртпалық түсірмейтін. Ең дұрысы, жесір әйелдер пәк болғанымен, көбісі екінші рет тұрмысқа шықты, ал кей жағдайда жесір әйелге өзінің жері мен марқұм күйеуінің байлығын қанжыға ретінде сақтауға рұқсат етілген. Тиісінше, соғыста қаза тапқан жауынгерлердің жесірлері отбасын асырайтын мемлекеттік жер жәрдемақысын алды, бірақ олар екінші рет үйленетін болса, оны қайтаруға мәжбүр болды [4] .

Силла мен Горёның әйелдерге деген көзқарасы әйелдердің толық еркіндік пен теңдікке ие болғанын көрсетеді. Уақыт өте келе, деректер үйде отырған және үй шаруасынан басқа әрекеттерге қатысуға шектелген әйелдер санының артқанын көрсетеді. Бай әйелдер әйелдерді мейірімділік пен мойынсұнғыш мінез-құлықты сақтауға үйрететін Yeochik (여칙) кітабының идеалдары бойынша тәрбиелене бастады. Горё дәуірінде танымал болған конфуцийшілдік бір-бірін жоққа шығаратын гендерлік рөлдерді нығайтуға көмектесті, ал әйелдердің мәртебесі кейіннен бүкіл әулетте төмендей бастады [5] .

Патшалар құлатылды немесе әскерилер өлтірді, бұл міндетті түрде фракциялық саяси күрес кезеңі болды. Бұл саяси толқулар кезеңі тәртіп пен бақылауды қамтамасыз ететін философияны өзгертуге мүмкіндік берді және бұл философия конфуцийшілдікке айналды. Олар конфуцийшілдікті өз билігін нығайтудың теориялық негізі ретінде пайдаланды. Дәл осы дәуірде конфуцийшілдік негізгі идеологиялық жүйе ретінде пайда болды [6] .

Бұл жаңа тәртіптегі алғашқы қадамдардың бірі буддизмді және оның корей қоғамына кері әсерін қорлау болды. Жаңа элитаның пікірінше, «буддизмде әлеуметтік бақылау үшін қажетті прагматикалық стандарттар жетіспеді және корей қоғамының ыдырауына себеп болды». Жаңа конфуцийшіл элита буддисттік фокустың қоғамнан қалай алшақтатылғанын, адамдарды өлімнен кейінгі өмір туралы жаңылыстырғанын көрсетті, бұл практикалық өмір салтын әкелетін маңызды конфуцийлік моральдық тәрбиемен салыстыруға келмеді. Олар тарихқа және Қытайдың сәтті Конфуций әулеттеріне апатты буддисттік әулеттерге қарсы көрсетілді. Бұл көптеген монахтарды қарулы күштерге тарту арқылы будда монастырларының жерлерін басып алу туралы шешімдерін ұтымды етуге көмектесті. Дегенмен, өзгерістер баяу болды, ал патша үйі (король Седжон) оның билігінің алғашқы күндерінде буддалық әдет-ғұрыптарды жиі қолдады, бұл кенеттен өзгерістердің адамдар үшін жақсы болмайтынын көрсетті [7] .

Жаңа тәртіп моральдық жағынан жоғары адамдарға негізделген. Олардың сенімдері билеуші ​​мен бағынышты, әке мен бала және күйеу мен әйел арасындағы үш негізгі адами қарым-қатынасқа негізделген. Бұл сенімдер бес моральдық императивпен де түсіндірілді: егемен мен бағынышты арасындағы әділдік; әке мен бала арасындағы дұрыс байланыс, ерлі-зайыптылар арасындағы функцияларды бөлу; үлкен және кіші ағалар арасындағы туу ретін дұрыс тану және достар арасындағы адалдық.

Белгілі болғандай, ертедегі Джозеон Конфуцийшіл реформаторларының мақсаттарының бірі ажырасқан әйелдер мен жесірлердің қайта некеге тұруына рұқсат беретін ескі корей тәжірибесін жою болды. Олар бұл мақсатқа әртүрлі жолдармен, соның ішінде экономикалық санкцияларды қолдану арқылы, екінші рет тұрмысқа шыққан әйелдердің балаларын кемсітетін заңдарды қабылдау, «ізгі әйелдердің» идеалды үлгілерін көрсететін имандылық бойынша нұсқаулықтарды басып шығару және тарату арқылы жетуге тырысты.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс