Демографиялық күрт өсу

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 23 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Л.Н. ГУМИЛЕВ АТЫНДАҒЫ ЕУРАЗИЯ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
Ақпараттық технологиялар факультеті
Ақпараттық қауіпсіздік кафедрасы

С++ ТІЛІНДЕ ПРОГРАММАЛАУ ПӘНІ БОЙЫНША
ХАЛЫҚ САНЫНЫҢ ӨСУІНІҢ АЛГОРИТМІН ЖАЗУ ТАҚЫРЫБЫНА
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Әзірлеуші: Серіктай І.
Жетекші: Қайупов Е.К.

Астана 2023

Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1. Халықтың өсуінің әртүрлі теориялары мен модельдері
1.1 . Халықтың өсуінің әсер ететін факторлар
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.2.Халықтың өсуінің модельдеу алгоритмдері мен әдістері
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7
2.Демография
2.1 Демография туралы сипатттама
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10
2.2 Демография жақсы және қарама кайшы жақтары
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 14
3.Кодтың сипаттамасы
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 18
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 21
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 24
Қосымша ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 27

Кіріспе
Халық санының өсуі елдің экономикалық дамуына әсер ететін негізгі параметрлердің бірі болып табылады. Халық санының өсуі жұмыс күшінің мөлшеріне, тұтыну деңгейіне және еңбек өнімділігіне тікелей байланысты. Халық саны неғұрлым көп болса, соғұрлым еңбек ресурстары көбейеді, бұл өндірісті дамытуға және адамдардың өмір сүру деңгейін көтеруге мүмкіндіктердің кеңеюін білдіреді.
Алайда, екінші жағынан, халықтың тым жылдам өсуі ресурстардың жетіспеушілігіне, өмір сүру деңгейінің төмендігіне, экологиялық проблемаларға және т.б.
Қазіргі әлемде халық санының өсу проблемасы көптеген елдер үшін, әсіресе дамушы елдер үшін өзекті болып отыр. Бұл елдерде халық саны ең жылдам өсуде, бұл күрделі әлеуметтік, экономикалық және экологиялық проблемаларға әкелуі мүмкін. Сонымен қатар дамыған елдерде халық саны белгілі бір деңгейде тұрақтанды, бірақ халықтың қартаюы мәселесі туындайды, ол да тиісті шешімдерді әзірлеуді талап етеді.
Осылайша, халық санының өсуін модельдеу алгоритмдері мен әдістерін зерттеу халық санының өсуі мен экономикалық даму арасындағы байланысты тереңірек түсінуге, сондай-ақ тұрақты дамудың тиісті стратегияларын әзірлеуге мүмкіндік беретін өзекті тақырып болып табылады.
Халық санының өсуі тақырыбы әлемнің көптеген елдері үшін өзекті және маңызды. Бүгінде кейбір өңірлерде халық санының артуына байланысты тұрғын үймен қамтамасыз ету, денсаулық сақтау, білім беру және басқа да салаларда проблемалар туындауда. Сонымен қатар, басқа аймақтарда халық санының азаюы байқалады, бұл да әлеуметтік және экономикалық зардаптарға әкеледі.
Халық санының өсуіне әсер ететін негізгі факторлардың бірі - бала туу. Сондықтан халық санының өсуін модельдеуге және оның динамикасын болжауға мүмкіндік беретін алгоритмдерді жасау әртүрлі әлеуметтік-экономикалық процестерді жоспарлау үшін үлкен маңызға ие.
Әдебиеттік талдау - халық санының өсуінің теориялық негіздерін зерттеуге, халық санының өсуінің әртүрлі теориялары мен модельдерін, сонымен қатар халық санының өсуіне әсер ететін факторларды қарастыруға мүмкіндік беретін әдіс. Ол үшін ғылыми мақалалар, кітаптар, монографиялар, статистикалық деректер және басқа да дереккөздер талданды.
Модельдеу - халық санының өсуінің математикалық моделін құруға мүмкіндік беретін әдіс. Ол үшін Excel, Python, C++ және т.б. сияқты әртүрлі бағдарламалық құралдар пайдаланылды.
Статистикалық талдау - әртүрлі көздерден алынған статистикалық мәліметтерді талдауға мүмкіндік беретін әдіс, мысалы, ұлттық статистикалық басқармалардан, халықаралық ұйымдардан және т.б. Деректерді талдау үшін корреляциялық талдау, регрессиялық талдау және т.б. сияқты әртүрлі статистикалық әдістер қолданылды.
Интервью - демография, экономика, әлеуметтану және т.б. салаларда жұмыс істейтін адамдардан мәліметтер алуға мүмкіндік беретін әдіс. Ол үшін аталған сала мамандарымен сұхбат жүргізілді.
Бақылау - әртүрлі аймақтар мен елдердегі халық санының өсу процесін бақылау арқылы мәліметтер алуға мүмкіндік беретін әдіс. Ол үшін әртүрлі көздерден алынған деректер, мысалы, мемлекеттік органдардың есептері, ғылыми зерттеулер және т.б.
Осы зерттеу әдістерін қолдану халық санының өсуінің, оның ерекшеліктері мен тенденцияларының әртүрлі аймақтар мен елдердегі толық бейнесін алуға мүмкіндік береді.

1.1 Халықтың өсуіне әсер ететін факторлар
Негізгі факторлардың бірі - бала туылу. Белгілі бір елде немесе аймақта неғұрлым көп бала дүниеге келсе, соғұрлым халықтың өсімі жоғары болады. Бала туылу әртүрлі факторларға, соның ішінде әлеуметтік-экономикалық жағдайларға, мәдени дәстүрлерге, білім деңгейіне, медициналық көмекке қол жетімділікке және басқа факторларға байланысты.
Тағы бір маңызды фактор - өлім. Өлім - белгілі бір уақыт аралығында белгілі бір аймақта өлген адамдардың саны. Өлімге әртүрлі себептер себеп болуы мүмкін, мысалы, ауру, аштық, жанжал және т.б. Өлім деңгейі неғұрлым жоғары болса, соғұрлым халық санының өсуі төмендейді.
Халықтың өсуіне әсер ететін тағы бір фактор - көші-қон. Көші-қон - халықтың бір аймақтан екінші аймаққа көшуі. Көші-қон ішкі (бір елдің ішінде) немесе халықаралық болуы мүмкін. Көші-қон болған жағдайда халықтың құрылымында және оның өсу динамикасында өзгерістер болуы мүмкін.
Сонымен қатар, халықтың өсуіне өмір сүру ұзақтығы да әсер етеді. Өмір сүру ұзақтығы - белгілі бір аймақтағы адамдардың өмір сүретін жылдар саны. Өмір сүру ұзақтығы неғұрлым жоғары болса, егде жастағы халық саны соғұрлым көп болады, бұл халықтың жалпы өсуін төмендетуі мүмкін.

1.2 Халық санының өсуінің теориялық негіздері
Атап айтқанда, 1945 жылы ұсынылған демографиялық ауысудың классикалық теориясын қарастыруымыз керек. Бұл теория бойынша халық санының өсуі төрт кезеңнен өтеді: бірінші кезең - туу мен өлімнің жоғары деңгейімен, екіншісі - көп туу мен өлімнің аздығымен, үшінші - туу мен өлімнің аздығымен, төртінші - тұрақты туу мен өліммен сипатталады.
Сонымен қатар, 1798 жылы Томас Мальтус ұсынған бірнеше тепе-теңдік моделін қарастырыңыз. Бұл модельге сәйкес, халық саны экспоненциалды түрде өседі, ал өндіріс арифметикалық өседі. Бұл азық-түлік тапшылығына және халық санының апатты төмендеуіне әкелуі мүмкін.
Сондай-ақ халық санының өсуіне әсер ететін факторларға назар аударған жөн: экономикалық даму деңгейі, халықтың білім деңгейі, медициналық көмек көрсету деңгейі, әлеуметтік жағдайлар және т.б.
Солардың бірі Томас Мальтустың теориясы, ол халық санының өсуі азық-түлік сияқты қолда бар ресурстармен шектеледі және ресурстар шектеулі және сызықтық өсу кезінде халық экспоненциалды түрде өседі. Осылайша, бұл теория бойынша халық санының өсуі сөзсіз күйреуге әкеледі.
Тағы бір көзқарас - демографиялық ауысу теориясы, ол ел экономикалық дамудың әртүрлі фазаларын бастан өткергендіктен, халық та бірнеше кезеңдерден өтеді, олардың әрқайсысы туу мен өлімнің әртүрлі деңгейлерімен сипатталады. Бұл тәсіл халық санының өсуіне әлеуметтік және экономикалық факторлардың әсерін де ескереді.
Халық санының өсу моделінің бірі - экспоненциалды өсу моделі, ол популяцияның өсуі тұрақты қарқынмен жүреді, яғни тұрақты қарқынмен әр кезеңде халық санының өсуі болады.
Тағы бір модель - логистикалық өсу моделі, ол халық санының өсуі қолда бар ресурстармен қамтамасыз етілмейтін деңгейге жеткенде белгілі бір сәтте тоқтайды.
Кең тараған әдістердің бірі - халық санының өсу процестерін сандық түрде сипаттауға мүмкіндік беретін математикалық модельдеу. Ол үшін экспоненциалды модель, логистикалық модель және т.б. сияқты әртүрлі математикалық модельдер қолданылады.
Басқа әдіс әртүрлі факторлар мен халық санының өсуі арасындағы байланысты анықтауға мүмкіндік беретін мәліметтерді статистикалық талдау болып табылады. Ол үшін корреляциялық талдау, регрессиялық талдау және т.б. сияқты әртүрлі статистикалық әдістер қолданылады.
Сондай-ақ жасанды нейрондық желілерге негізделген модельдеу әдістері бар, олар халық санының өсуінің неғұрлым күрделі және дәл үлгілерін жасауға мүмкіндік береді.
Модельдеу әдісін таңдаудың маңызды аспектісі үлгі параметрлерін дұрыс таңдау болып табылады, мысалы, бастапқы шарттар, өсу факторлары және т.б. Сондай-ақ халық санының өсуіне әсер ететін әртүрлі факторларды, мысалы, экономикалық, әлеуметтік және демографиялық факторларды ескеру қажет.
Нәтижесінде, халықтың өсуін модельдеу алгоритмдері мен әдістерін дұрыс таңдау қоғамның және жалпы экономиканың дамуының дәл және сенімді болжамдарын жасаудың негізгі факторы болып табылады.

2.1 Демография туралы сипатттама
Демография адам популяциясын оның көлемі мен құрылымына сәйкес, яғни жынысы, жасы, отбасылық жағдайы және этникалық шығу тегі бойынша, сондай-ақ, осы популяцияның туу, өлу және көші-қон коэффициенттеріндегі өзгеруі тұрғысынан статистикалық зерттеу.[1]
Тұрғындардың өсіп - өнуі мәселелеіне қызығушылық сонау ерте заманнан басталса да, оларды жүргізудің негізгі заңдылықтары тек 18 ғасырдың соңында қалыптаса бастады. Ал демография терминінің ғылыми айналысқа 1855 жылдан бастап қана енді. Айғақты мәліметтер көптеп жиналған сайын оларды жинақтау, қорыту істері де қарқынды жүре бастады.
Бірітіндеп тұрғындардың сан жағынан өсу заңдылықтары айқындалып, зерттеу жұмыстары тереңдей берді. Өткен ғасырдың екінші жартысында демографиялық зерттеулер кең ауқымда жүргізіле бастады. Қазір демографияны қоғамдық ғылымдар ішіндегі жетекші салардың бірі деп атауға болады.
Демографиядағы ең басты мәселе - халықтың ұдайы өзгеруін, өсу мөлшерін, дамуын анықтау. Халықтың ұдайы өзгерісі - ұрпақ алмасу, туу мен өлу, яғни табиғи жағдай арқылы жүзеге асады. Белгілі бір аймақтағы халықтың өсу мөлшерінің өзгеруі адамдардың басқа жерлерден көшіп келуі (иммиграция) мен олардың бөтен аймақтарға қоныс аударуына (эмиграция), яғни халықтың көшіп-қону қозғалысына да байланысты.
Сондай-ақ халық санының өзгеруі адамдардың жасына, отбасы жағдайына, балалар санына немесе білім деңгейіне, мамандығына, әлеуметтік ахуалына орай бір күйден екінші күйге, бір топтан екінші топқа ауысуына тәуелді. Кең мағынада алғанда, халықтың ұдайы өзгерісі дегеніміз оның санының, құрамы мен орналасуының табиғи жағдайларға және көші-қонның ықпалына қарай өзгеріп отыруы. Отбасының құрылуы, оның дамуы мен күйреуі демографияда дербес мәнге ие. Демографияда халықтың және оның бөліктерінің өзгеруі тек сан жағынан ғана емес, сонымен қатар сапалық тұрғыдан да қарастырылады.
Мысалы белгілі бір жастағы адамдардың санының өзгеруімен қатар олардың тұлғалық дамып-жетілуі, денсаулығындағы өзгерістері де назарға алынады. Демографияда жекелеген адамдарға қатысты әр түрлі құбылыстар барлық халықтың да, сонымен бірге дербес зерттеу нысаны ретінде оның белгілі бір топтарының да жай-күйін сипаттауға пайдаланылады.
Демографиялық процестердің өзара байланыстарын, олардың әлеуметтік-экономикалық құбылыстарға тәуелділігін және халық дамуының әлеуметік-экономикалық салдарын зерттей отырып, демография халық саны мен сапасы өзгерісінің заңдылықтарын анықтайды.
Нақтылы қоғамдық ортада өтіп жатқан халық өзгерісін сол қоғам өмірінің әлеуметтік-экономикалық жағдайлары айқындайды. Демография үшін бастысы - халықтың қоғам дамуымен өзара ықпалдасуы болып табылады. Демография әлеуметтік-экономикалық процесс заңдылықтарының жалпы халықтың ұдайы өсуіне ықпалын ғана емес, керісінше халық өсімінің қоғам дамуына тигізетін әсерін де зерттейді.
Әсіресе, бұл жерде еңбек ресурстарының құрамы мен қозғалысының, сондай-ақ халықтың тұтынушы ретіндегі үлес мөлшерінің терең зерттелуі аса маңызды рөл атқарады. Зерттеулердің бұл саласын кейде экономикалық демография деп атайды. Демографияның міндеттерінің бірі - халықтың ұдайы өзгерісінің заңдылықтарын зерттеу негізінде мемлекет тарапынан жүргізілетін демографиялық саясат негіздерін тұжырымдау.
Демографиялық процестер қоғамда қалыптасқан белгілі бір әлеуметтік қарым-қатынастарға негізделеді. Сондықтан халықты зерттеуде демография саясат, экономика, медицина, математика, этнография, т.б. бірқатар ғылымдармен тығыз байланыста болады.
Олардың зерттеу әдістері мен тәжірибелерін, материалдарын пайдалана отырып, демография өз тарапынан да өзге ғылымдарға қажетті деректер береді. Демографиялық процестердің өзіндік ерекшеліктері, көбінесе халықтың табиғи қозғалыстары демографияның өзіндік зерттеу әдістерін қалыптастыруға негіз болды.
Олар: әр түрлі буын өкілдері үшін жас айырымы көрсеткіштерін жасау арқылы дәл сол уақыттағы даму-құлдырау заңдылықтарын көрсететін гипотетикалық ұрпақ әдісі; когорт әдісі (адамдардың нақтылы буынының дамуын зерттеу); потенциалды демография әдісі, т.б. демографияда ғылымның басқа салаларындағыдай болжамдар жасау, оларды деректер арқылы тексеру және соның негізінде ғылым қорытынды жасау қажет. Көбінесе халықтың санын ұйымдастырылған статистика жолымен есептеу әдісі қолданылады.
Сондай-ақ демографиялық коэффициенттерді пайдалану, оларды салыстыру, салғастыру тәсілдері де демографияның өзіндік зерттеу әдістерінің бірінен саналады. Демография ғылымының негізін салушы - ағылшын ғалымы Дж. Граунт. Ол алғаш рет Лондондағы тіркелген адам өлімдерінің бірнеше жылдық жазбалары негізінде халық арасындағы өлудің көрсеткішін жасауға және оның заңдылықтарын анықтауға талпыныс жасаған.
Халықтың ахуалын, оның экономикамен байланысын У.Петти және Г.Кинг (Ұлыбритания), одан соң А.Депарсье (Франция) зерттеді. XVII ғасырдада мұндай зерттеулерді математикалық әдістерді қолдану арқылы В.Керсеб (Голландия), П.В.Варгентин (Швеция), Л.Эйлер (Ресей) және т.б. жалғастырды. XIX ғасырдан бастап көптеген елдерде халықты тұрақты есепке алу жолға қойыла бастады және ол жөніндегі нақтылы талдаулар жасау мүмкіндіктеріне қол жеткізілді. А.Кетле (Бельгия), Ж.Бертильсон (Франция), У.Фарр (Ұлыбритания), В.Лексис, Г.Ф.Кнапп (Германия), т.б. көптеген статист-зерттеушілердің еңбектері нәтижесінде демографиялық процестерді сандық тұрғыдан екшеу мен талдаудың әдістері дами түсті.
1855 ж. француз ғалымы А.Гийардың еңбегінің тақырыбында демография термині тұңғыш рет қолданылып, автор оған адамзаттың табиғи және әлеуметтік тарихы деген анықтама береді. Қазақстандағы демографиялық процестерді тарихи-әлеуметтік тұрғыдан қарастырған алғашқы зерттеулер қатарында М.Шоқайдың шет ел баспасөзінде, М.Тынышбаевтың 1924 ж. Сана журналының 2 - 3-сандарында жарияланған деректерін, т.б. статистикалық еңбектерді атауға болады. Республикада бүгінгі таңдағы кәсіби демографтар М.Б.Тәтімов, Ұ.М.Ысқақов, Ә.Б.Ғали, М.Сембин, Е.Мұсабеков, С.Қарасаев, А.Елемесова, Н.Ермекова, А.Әлжанова, т.б. еңбектерінде жалпы қазақ халқының, Қазақстан халқының өсу, даму заңдылықтары зерттелді.[2]

Демографиялық күрт өсу
Демографиялық күрт өсу (Демографический взрыв; грек, demos -- халық, grapho -- жазамын) -- әлеуметтік- экономикалық немесе жалпы экологиялық жағдайлардың жақсаруымен байланысты халық санының күрт өсуі.
XX ғасырдағы адамзаттың санының жылдам артуын демографиялық жарылыс деп атайды. Соңғы 100 жылдағы өсiмге Жердегi қазiр өмiр сүретiн адамдардың 34-i сәйкес келедi. Ғасырдың екiншi жартысында әр он жыл сайын жылдық өсiм шамамен 10 млн-ға артып отырды. 50-жылдары 53,3 млн болса, 60-жыларда -- 66,7 млн, 70-жылдарда -- 70,3 млн. 80-жылдарда 86,4 млн адам болды. Адам санының 1 млрд.-тан -- 2 млрд.-қа өсуi үшiн 107 жыл қажет болса (1820-1927 ж), ол 3 млрд.-қа дейiн -- 32 жыл (1959 ж). 4 млрд.-қа -- 15 жыл (1974), 5 млрд.-қа -- 13 жыл (1987), 6 млрд.-қа -- 12 жыл (1999), халық санының соңғы рет екi еселенуiне небәрi 38 жыл қажет болды.
Адам - планетамыздың басты баға жетпес байлығы. Адамзат факторының қоғам өмірінің барлық саласындағы алатын орны аса маңызды. Сол себепті оны зерттеп білудің де маңызы зор.
Жер шары халқының көбеюі мен таралуының алғышарттары, зерттелуі. Тұрғындар географиясы зерттейтін басты нысандар қатарына - халық саны, оның құрамы, таралып орналасуы, ырғақты түрдегі ұдайы өсу режимі жатады. Бұл мәселені демография және этнография ғылымдары да зерттейді.
Осы ғылымдар негізіндегі географиялың зерттейтін шептес саласы демография және этнография пайда болды. Ал тұрғындар географиясы халықты кеңістікте орналасу тұрғысынан, оның ерекшеліктерін және дамуын қарастырады.
Маман - географтар үшін халықтың құрамын, оның ұдайы өсуін, олардың арасындағы айырмашылықтарын білу өте маңызды. Сол сияқты бұл ресурстарды зерттеу барысында әрбір халықтың этникалық тобының материалдық және мәдени - рухани жақтары, әдет ғұрпы мен еңбек дағдыларын ескеріп сипатталады.
Қазіргі кезеңде адамдар тұруға жарамды жерлерге толықтай қоныстандырылған. Бірақ та барлық тарихи уақытта планетамыздың мекенделуі дәл осылайша болмаған. Осы заманғы адамдар ойлау қабілеті бар адам ретінде шамамен бұдан 50 мың жыл бұрын ертедегі адам тәрізді маймылдардан пайда болған.
Көптеген ғалымдардың пікірінше, адамдар белгілі бір үлкен аумақты алатын географиялық ауданнан шыққан. Соңғы табылған археологиялық жаңалықтарға байланысты алғашқы адам шыққан: Солтүстік Шығыс пен Орталық Африка және Оңтүстік - Батыс Азия мен Оңтүстік - Шығыс Еуропаны жатқызып жүр.
Әрі қарай адамдар көбейе келе бірітіндеп басқа да жерлерге тарала бастады. Шамамен осыдан 30 мың жыл бұрын Еуропаның солтүстік бөлігіне, Оңтүстік - Шығыс және Солтүстік - Шығыс Азияға таралған. Болжам бойынша, одан Беринг бұғазы арқылы Жаңа Дүниеге, Ал Оңтүстік - Шығыс Азияның жіңішке бұғаздары арқылы Австралия мен Жаңа Гвинеяға өткен.
Бірақ алғашқы адамдардың санын білу мүмкін емес. Тіптен біздің жыл санауымызға дейінгі кезеңдегі халықтың санын мөлшерлеп айтуға да ешбір деректер жоқ. Ғалымдар болжаммен біздің жыл санауымызға дейінгі 7 ғасырларда жер шарында шамамен 10 млн. адам болған дейді. Біздің Заманымызға дейінгі төрт мыңыншы жылы егіншіліктің пайда болуы халықтың тез өсуіне әкелді.
Бірітіндеп егіншілікпен шұғылдану халықтың құрлықтағы қоныстану аймақтарының, яғни ойкумендердің негізгі факторы болды. Алғашқы егіншілік ошақтары пайда болған жерлері - Ніл аңғары, Оңтүстік - Батыс және Шыңыс Азия, сол кезден бастап олар халықтың шоғырланғып орналасу орталықтарына айналды.
Біздің жыл санауымыздың бас кезінде халықтың санын анықтауға мүмкіндік туды. Оны сол кездегі әскер құрамы, салық төлемі т.б. деректерге қарап білуге болады. Осы мәліметтерге сүйене отырып, Рим империясының, Қытай және Үндістан халқының (34) бөлігі осы елдерде мекендеді. Ал халықтың жалпы саны соғыстар мен жұқпалы аурулардың таралуы салдарынан көп өспеді.
Халықтың өсу қарқыны көбейгенімен, 17 ғасырға дейін ол тұрақсыз болды. Осы уақытта дейінгі кезеңді адамзаттың демографиялық дамуының ағашқы немесе аграрлық өркениет кезеңі деп атаймыз. Бұл кезеңдегі жалпы өсімі біршама төмендігінен сипатталады.
Халықтың тұрақты өсуі 16 ғасырдың екінші жартысынан басталады. Өндіріс қолға алынған өнеркәсіптік революция кезеңінде дүние жүзі халқы жылдам өсіп, еселеніп отырды. Халықты санауда әр түрлі әдістер қолданылғандықтан, кейбір мәліметтерде айтарлықтай айырмашылықтар бар. Тек 20 ғасырдың 40 - жылдарының соңында бастап қана мәліметтер бір-біріне сай келеді. Ол БҰҰ - ның жыл сайынғы демографиялық жылнама мәліметіне байланысты мүмкін болып отыр.
Халықтың саны туралы айтқанда, жаңа ғасыр басында дүние жүзі халқының жартысы келесі 7 елде тұрңындығын білгендерің жөн. Олар: Қытай(1282млн), Үндістан(1046млн), АҚШ(280млн), Индонезия(231млн), Бразилия(176млн), Пәкстан(148млн) және Ресей(148млн). Ал келесі орында: Бангладеш(133млн), Жапония(127млн), Нигерия(130млн), және Мексика(103млн) мемлекеттері тұр.
Демографиялық күрт өсуі кезеңінде өлімнің азаюы тууыдың азаюынан асып түсіп жатады да, ал халық санының қоғамдағы әлеуметтік - экономикалық жағдайларға тәуелсіз түрде - ақ жедел өсуіне алып келеді. Дүние жүзіндегі халық санының өте тез өсуі 20 ғасырдың 2 жартысынан басталады.
Мыс, жер шары халқының жыл сайынғы абсолют өсуі 20 ғасырдың басында 40-50 млн-ға ғасырдың соңында 90 млн адамғ жетті. Дүние жүзінің түрлі аймақтарында халық санының өсуі әр түрлі. Қазіргі кезде Демографиялық дүмпуді басынан өткеріп отырған елдерде бүкіл планета халқының (34) бөлігі тұрады.
Оның ішінде Азияның халқы жыл сайын шамамен 55млн адамға, Африканың халқы 20 млн адамға, Латын Америкасында 10 млн - нан астам адамға өсіп отырады. Демографиялық дүмпудің әсері Қазақстанда да қарқынды сипат алды. Әсіресе 20 ғасырдың 2-жартысында халық саны тез өсті. Нәтижесінде халық саны 9,3млн - нан астам (1959) 16,5млн-ға (1989) дейін ұлғайды. Қазақ халқының саны 13 миллиондық деңгейден 1945 - 74 ж жедел өсу яғни нағыз Демографиялық дүмпу қарқыны салғындай түсті.
Халықтың ұдайы өсуінің заңдылықтары. Халықтың ұдайы өсуі - адамдардың ұрпақ ауысуы нәтижесінде жүзеге асып, оның саны жастық және жыныстық құрамы өзгереді. Халықтың Ұдайы өсуін ықтималдап екі негізгі топқа бөлеміз. Оның бірінші типінде ұрпақтар ауысуы нәтижесінде халықтың санының өзгермеуі немесе кемуі байқалады.
Бұл құбылыс көбінесе дамыңан елдерге тән. Онда халықтың тууы мен оның өлімі аз болуы себепті халықтың табиғи өсу көрсеткіштері төмен болып келеді. Халықтың ұдайы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.