Түркі жазуларының зерттеу барысы

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 58 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым минстрлігі

Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті

Факультет(журналистика)

Мамаңдық(Баспа ісі)

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

ҚАЗАҚ КІТАБІНІҢ ТҮРКІ ӘЛЕМІНДЕГІ ОРНЫ

Мамандық бойынша 6B02101 - «Баспа ісі »

Орындаған (Т. К. М)

(қолы)

Ғылыми жетекші (Т. К. М

(атағы) ( қолы)

Қорғауға жіберілді:

Хаттама № , ___ _ 20__ж

Кафедра меңгерушісі (Р. А. Ә)

(қолы және мөрі)

Нормабақылау (

(қолы)

Алматы 2023

Реферат

Дипломдық жұмыстың көлемі 61 бет, 1 сурет 1 кесте 6 дереккөз

Мақсаты :

Обьект:

Пән:

Қазіргі заманғы ақпараттық қоғамда ақпарат кез кезлген қызметтін ерекше ресурсына айналды, демек, кез келге басқа ресурс сияқты қорғауға оның сақталуын тұтастығын және қауіпсіздігін қамтамасыз ету.

Ақпараттық жүйелерді құру нұсқаларының алуан түрлігі олардың әрқайсысынық жеке ерекшеліктерін ескеретін әр түрлі қорғау жүйелерінің кұру қажеттілігін туындатады. Қолда бар жариянылымдарының үлкен көлемі оған тән ерекшіліктері мен жұмыс істеу жағдайларын ескере отырып нақты . Ақпараттық жүйелер үшін ақпаратты қорғаудың кешенді жүйесін құруға қалай кірісу керектігі туралы нақты түсінік қалыптастыру екіталай

Сонымен, қатар қазіргі уақытта талдау және бүгінгі күні пайдалану қажет ақпаратты қорғау технологиялары тәсілдері мен құралдары жеткілікті саны әзірленеді және қолданылады . Бұл құпия сипаттағы мәліметтердің ағу ықтималдығын құрт қысқартуға мүмкіндік береді

Нәтижелері

• Ақпаратты қорғау жүйесін құру бойынша әдебиеттер зерттеледі

• Әр түрлі ранжилеу әдістері және оңтайлы талдау

• Оңтайлы қорғау жүйесін тандау үшін бағдарламалық қамтамасыз ету әзірленеді

МАЗМҰНЫ

Кіріспе . . .

1Кітап және әдебиет жайында . . .

1. 1 . . . 7

1. 2 . . . 10

1. 3 . . . 12

2 ТҮРКІ КӨНЕ ЖАЗБАСЫ ӘДЕБИЕТІ ЖӘНЕ ДЕ САЛЫСТЫРУ МЕН АНАЛИЗ

2. 1 . . . 14

2. 2 . . . 20

2. 3 . . . 25

3 Түркі әлеміндегі қолжазба мен алфавит зерттеулері

3. 1 . . . 33

3. 2 . . . 40

3. 3 . . . 50

Қорытынды . . . 55

Пайдаланған әдебиеттер тізімі . . . 62

Қосымшалар

Қосымша А

Қосымша Б

КІРІСПЕ

Адам баласы- көкірегін ашу үшін ой өрісін кенейту үшін бірінші кезекте көмек беретін затты іздеу керек . Адам баласы өз -өзімен ақылды болып кетпейді оны бәрімәз білеміз

Білім нұрын шашатын ол -кітап жазуды да, оқуды да осы кітап арқылы үйренеміз, сонымен қатар кітап ол тек бір нәрсені ғана емес алуан түрлі заттарды үйретеді ол тек әріп үйренүмен оқуылымен қатар ұоймай өзіндің ретте ол биология химия география жаратылыстану геометрия алгебрия физика сынды салаларды да үйретіп адам баласын білім береді

Айтып кеткендей адам баласы дүниеге келгеннен кейін ол бірінші кезекте сәби кезінде бәрін зерттейді қызығады өсе келе баланың қызығушылығы артып ол білімге қызығады

Мектеп табалдырығын аттағаннан кейін балаға кітап беріледі сол оқу жолында оның қолыында мынңан аса кітаптар бар солардың бәрі балаға білім жолындағы серіктері

Кітаптар тіпті мұқабаларына дейін олардың қалындығы мен жұғалығы әр түрлі болып келеді

Бірінші кезекте біз әдебиет жайлы айтқанда көркеми бір дүниені еске түсіреміз Бүкіл әлемде өзіңдік бір әдебиеті бар мәселен әлемде 193 ел бар солардың әрұайсысының өзіңдік әдебиеті бар

Тіпті сол елдердің ішінде басқа кішігірім халықтын өзінде де өзінің әдебиеті мен мәдениеті бар

Әдебиет адамның ой өркендеуімен оның сөздік қорын дамытады өзіміз қарап отырсақ журналисттер жазушылардың сөздік қоры өте терен және дамыған болып келеді оның барлыұ себебі ол адамдар әдебиеттік шығармаларды көп оқыған десек қателеспеспім

Тіпті өзіміз білетін Мұхтар Әуезовтың Абай жолы шығармасындағы әрбір ұиын сқздерге қарап олардың қалайй автор сонша әдемі суреттеп жазғанына тәнті боламыз сол себепті оқи білген адамға бұндай нәрселер әлдебір қиындық туғызбайды

Зерттеп қарасақ әдебиет ол бір келкі болмайды үстіде айтып кеткендей әр елдің өзіндік әдебиеті бар сонымен қатар ол аспаннан тап етіп түсе салған жоқ себебі әдебиетке елдің мәдениеті мен менталитеті әсер етеді

Мәдениет ол біз түсәнетініміздей бір жиналған қауымның қоғамдағы тәртібі мен оның тарих бойы қалыптасқан ойлары мен нәтижелері

Менталитет тарих бойы қалыптасып келген халықтын дамуына келе жатқан ой өрісіне байланысты қалыптасып келеді Әр елде өзіңдік мәдениет пен менталитеттін қалыптасуына байланысты олардыұ тарихы мен әдебиеті қалыптасады

Бұл заттардығ бәрі айтылып отқан себебі ол осы жұмысымда бірақ байқалып тұрады тарих пен әдебиет өзара байланысқан болып келеді деп санаймын себебі кейбір тарихта болған оқиғалар әдебиетте кездесіп жатып Сонымен қатар осы ідебиеттін бәрі халықтың мәдениеті мен менталитетінің арқасында қалыптасуын болып келеді

Мазмұнына қарай ол әр түрлі бағыттарғаға яғни саяси әдеби мәдени сияқты салаларға бқлінеді . Ахмет Байтұрсынұлы оған: “Бір нәрсенің жайын, күйін, түрін, түсін, ісін сөзбен келістіріп айту өнері”, “Сөз өнері” деп баға берген. Әдебиет - жалпы өнердің бір саласы. Бірақ, әдебиет қоғамдық сананың ерекше түрі есебінде шындықты логикалық ойлау жүйесімен емес, көркем тіл арқылы, сөз өнерінің күшімен суреттелуді талап етеді. Көркем бейненің сыртқы сұлбасымен бірге ішкі мазмұнын, сырын оқырман тұшынып сезіне алатындай етіп ашады, адамның жан дүниесі мен ішкі сезім байлығын көзге елестету арқылы қоғамдық санаға әсер етеді. Оның “Өнер атаулының ең қиыны және күрделісі” (Бальзак), “Өнердің ең жоғарғы түрі” (В. Белинский) болатыны да осыдан. Қазақ та “Өнер алды - қызыл тіл” деп тегін айтпаған.

Әдебиетте көрсетілген сурет - адам. Оны ешқашанда жалпы түрде кқрсетпеген яғни жеке бір тұлға ретінде кқрсетілетін . Себебі өзіміз білетіндей адам әрқашанда әр тұрлі болады Әр түрлі көз қарастар әр түрлі ұғымдар осының бәрінен әдеби авторлар бір түйіндеме негіздейді

Адам бейнесін зерттеу үшін де авторға бұл дерде кқп зерттеу керек болады Себебі жоғарыда айтып кеткендей әлемде неше адам бар сонша ойлар мен міңездер бар Ал соны әдебиетшілер кқркем түрде жеткізу керек Мәселен қазақ әдебиеті кіьабында біз әр тұрлі кейіпкерлерді түрлі мінез кқріп жатамыз ір шығармада өзінше адамға бір ой тастап кетердей түсінік болады оны әр кім

Мысалға қазақ әдбиетінде қарасақ кқптеген кейіпкерлер бар Бәреуә жақсы біреуі жаман немесе жақсы да жаман емес те кейәпкерлер кездеседі солардың бәрінің автор өздік ойын жеткізе білу керек Менің зерттеулерім бойынша әзірбайджан әдебиетінде кқбісінесе діни жақтардан шығармалар болса ал қазақ және қырғыз әдебиеттерінде лиро романтикалыұ батырлар жайындаға жанр түріндегі шығармалар кқп кездеседі екен

Егерде толығымен зерттеп қарасақ түркілер өзіңше қыпшақ, оғыз, қарлұқ тілдес болып бөлінеді соған сәйкес олардын осыған байланысты айырмашылыұтары бар

Тіпті әзірбайджан өзбек шығармаларында лиро- романтикалық шығармаларда діни жақтарданда өзара хабар бар болып келеді, ал қазақ, қырғыз, башқұр, татар шығармаларындағы әдебиеттерде қарасақ кейіпкерлердің діни жақтан емес шынайы сезім нағыз махаббатқа күрес салғанын кқре аламыз

Байқап отырсақ түркілердің әдебиетінде ір шығармада сол уақытқа байланысты тақырыптар мен проблемалар талқыланатының кқре аламыз

Еске ала отырсақ қазақ әдебиетінде әйел адамның таұдыры онық өз өмәрә үшін күресін наұты көре алдық. Сол кездегі қыз балаға малдан төмен деңгейде қарағандыұтарын байқай алдық сондағысы авторлардық қыз теңсіздігін айқын көрсеткенің көрдік

Сонымен қатар қазақ әдебиетін де тарихқа байланысты адам қасиеттері жайында немесе басқа да тенеі ой әкелетін шығармаларды байқай аламыз

Түркілер әдебиеті өзара ұқсас та қзара айырмашылыұтары да мол болып келеді олардыұ барлыұтарының тағдыры да ұқсас болған

Және де түркілер әдебиетіндегі бір ұқсас нәрсе ол бостандық ешкімге тәуелді болмау авторлар сол негізде кқптеген шығармаларда осындай ой тастап кеткенің байқай аламыз

Сол себепті де қазақ әдебиетінде біз авторлардың идеясын аұық байқайй аламыз сол кездегі заманды олар дербес түрде жеткізе алған Сол кездегі қазақ әдебиеті нағыз бір керемет дүние болды десем асыра сілтемеспін

НЕГІЗГІ БӨЛІМ. ӘДЕБИЕТ ЖӘНЕ КІТАП ЖАЙЫНДА

Әдебиет өздігімен жеке бір тұжырымға келетін сала десек қателеспеспім себебі осы саланың өзің зерттеу нысанында көптеген психологиялыұ және философиялық мән мағыналарды біле жатамыз соның арқасында ғана тақырыптың терең

Алысқа кетпей қазақ кітапбіна тоқталсақ біздің дипломдық жұмыстағы тақырып ол қазақ кітабінің түркі әлеміндегі алатын орны болып келеді сол себепті қазір бірінші кезекте қазақ кітаптің өзі туралы айтып кетсек деген ойдамын

Өзіміз білетіндей ең алғащқы баспа болып шыққан қазақ кітабі ол Сейфүл Мәлік кітабі болып келеді ол 1807 жылы шыққан тұңғыш кітап болып келеді яғни осы уақытқа дейін неліктен кітаптің шықпағаны айдан аңық біліп жатамыз

Ресей империясы жалғыз қазақтың емес әзербайджан қырғыз өзбек сияқты түрік бауырларымыздың мәдениеті мен олардың еңбегін жоққа шығарғысы келді сонымен қатар бұл тарих теңізінде олардың тек аттары қалып кейінгі жылдарда оларда ұмыт болатындай іс әрекеттер жасалған

Орта Азия халықтарында бұрыннан бері келе жатқан өзінің кқне жазулары болған сонымен ұатар сол кқне жазулар қазіргі кезге дейін саұталған оны біз бұрыңғы кездін кітабі десек қателеспеспіз

Қазіргі кезде ата бабаларымыздан қалған алуан түрлі қолжазбалар маунскриптер литографиялық және ксилографиялық кітаптар автографтар суреттер де табылуда Олар Москва, Ленинград, Қазан, Уфа, Ташкент Алматы, Ереван, Лондон, Париж, Копенгаген қалаларындағы кітапханаларында сақтаулы тұр . Бұл мұралар түркі халықтары яғни қырғыз, қазақ, қарақалпақ, өзбек сияқты халықтын ата -бабаларынан қалған мұра болып келеді

Осы кітаптарда талай асыл әрі, көркем ойлар бар болатын бұл кітаптарды жазған адамның әр ойы ұшқыр болатын еді сонымен қатар байқап отсақ бұндай жазбалар, тіпті басқа мемлекеттердің қалаларында да тұр яғни түркілердің ата -бабалары солай, да басқа елдерде жүріп өздерінің асыл ойларын қалдыра алған сөздерін бар екендігін дәлелдей алған болып келеді .

Европа континетіндегі елдер мен Ресей де кітаптану ғылымы ертерек зерттеліп есейгендігін білдіртсе, ұлттық кітаптар зерттеулері әлі күнге дейін дамымағанын мойындауымыз керек, себебі әлі күнге дейін көптеген кітаптардың тарихы мен олардың өздері зерттелмей қалған . Көбісі бұл іске немқұрайлы қарайды ең өкініштісі

Көбінісе кейбір каталогтар, конспектер және библиографиялық тізімдер архив документтер мен мемуарлық естеліктер ғана кездеседі . Сондықтан бұл саланы зерттеу барысында автор республикамыздан шеткері қалаларға жиі -жиі жолдама алып сол жердегі материалдармен өзара таныса отырып зерттейді

Бұл зерттеу жұмысымда мен толықтай тақырыпты сыртынан емес теренінен аңықтағым келеді мәселен жаузға тоқтала кетсек қзіміз білетіндей кітапта жазу болу мүмкін емес яғни бұрыннан бері адамдар қзінің атынан бір хабар қалдыру үшін осы жазулар арұылы жазатын

Араб жазуы немесе -набатейлік жазу. Набетейлер арабтармен туыс бір тайпалық болып жатады, еске ала отырсақ қазақтар араб жазуын 1929 жылға дейін қолданған, ал қазіргі жазуға тек 1939 жылы шыққан болып келеді

Айта кетерліктей латын алфавиті кқне және халыұаралыұ жазбалардың бірі болып келеді онымен ағылшындар француз және итальяндықтар жазады

Латындар римдік болып келеді олардығ алфавиттер қте көне болған сондыұтан да бұны ғалымдар латын рим алфавиті деп атап кеткен

Латын алфавиті Орта Азияда 1928-1929 жылы қолданылған болатын соған қарай Қазақстанда шыққан газеттер мен журналдар латын тілінде болған

1939-1940 жылы қазақ халқы басқа халықтар да секілді, орыс алфавитін мемлекеттік етіге қаулы алған болатын осыдан -ақ, орыстар қазақ тілін оның мәдениетімен тарихын жойғысы келгенің көре аламыз, себебі егерде ел түгелдей русификацияға түссе одан түк қалмайды, деген ойда болды өкімет.

Өзіміз білетіндей ескіні еске түсіріп одан сабақ алып біз жағалыұтар аша алмаймыз, бір есікке қайта кіруіміз мүмкін сол себепті қазақ халқының Кеңес үкіметі кезіндегі жағдайын еске ала отырсақ .

Қазақ халқы тез беріле салған жоқ олар тіпті басмачи атты тәуелсіз организацияға кіріп кеңестерден көресі үшін арпалысқан болып келеді өкініштісі олар жеңіліске ұшырады

Кеңес кезіндегі Қазақстан өте қиын жағдайда болды русификация халықтын санасын ұлаумен болды кеңестердің бастыымақсаты ол қазақ халқын тарих сахнасынан түгелдей жою өзіміз білетіндей хакас тувалар олар осы русификациянын кесірінен жойылуда

Татарстанда орналысқан Қазан баспасы мен баспаханаларында түрік, қазақ, қырғыз, татар тілдерінде кітаптар шығарып оны таратады осы баспада, еі алғашқы қазақ кітабі шығарылған болатын яғни, ол толық түрде қарапайым кітап секілді болып шықты бұл қазақ тарихында өзгеше бір жеңіс болып есептеледі.

Кітап аттары кейде, қазақ тілінде емес парсы араб тілдерінде шығып жатты . Кейбір авторларда олардың әдеби есімдері еңгізілген, сол кезде сондай қзара әдеби тіл жайында заң болған екен . Мысалы, арнайы бекітілген Сейфәл мәлік кітабінда араб жазулары бар

Осы тұста байқайтынымыз ол кәтаптің басқа тәлде жазылып кеңенстік ықпал алғанын көреміз сол себепті сонда русификацияні қалай жүргені ақырын көрінеді

Менің ойымша сол кітаптардың бір қзектілігінің болып келетіні қазақ кітаптарын кеңес қкіметі жой, ысы келді Неліктен олар қазақ жазуышлары мен автораларын тқтқындап оларға шығармаларын басып шығаруға рқұсат бермеф жұргені осыда болып келеді егерде халық қз тілін менгермесе қз тілінде оқымаса ол халықтан ештене де ұалмайды яғни сондағы қасіреттің бірі болып келетіні осы да

Өзіміз білетініміздей алаш кітаптарі - 1807-1816 жылдары кітап басылуы шыға бастаған. Олардың осы қазақстан тарихында, оның біздін мәдениетімізге қоғамымызға өте жақсы деңгейде әсер еткен. Алаш халқы “аюдың”қақпағына дейін жұрт арасында араб, парсы, шығытай тілдерінде түрлі әіңмелер жазған деген дерек бар . Қазақ тілінде кітап басу ісі Ресейдің құрамына ғана кіргенде 19 ғасыр кезінде ғана бксталды. Ең біріңші қазақ кітаптары Орынбор мен Қазан атты қалаларда ашылып шықты . Қазанда Каримовтар мен Хусайновтар баспаларында шығып тұрды . Еске ала отырсақ, қазақ кітабінің басылу кезі 1806 жылы «Сейфіл-Мәлік» атты шығыс сюжетімен тығыс байланыстырылған кітаптан басталды. Деректер бойынша 1831 жылдары Қазанда "Иғланнама"атты дүние, 1840 жылы "Қисса-и- Шәкір-Шәкірат", падишаһ һашим балалары» «Атымтай Жомарт»1857 жылдар кезінде «Мансур үл халж»дегег басылымдар шығарылған .

19 ғасырдағы екінші кезендегі шақта ресейлің ғалымдар алаш елінің ауызекі әдебиетін, тілі мен мәдениеті жайлы ғылыми жақтан зерттей отыра, сол затқа арнап шығармалар жазды, әдебиетке келтірілген мысалдар жазды . Солардың ішінде Ильминский де болды. 1860 жылдары Қазан университетінің баспаханасында "Материалы к изучению киргизского наречия Н. И. Ильминского", "Самоучитель русской грамоты для киргизов Н. И. Ильминского" шыққан мәтін орыс әрпімен қазақ және орыс тілдерінде жазылған кітаптар шықты. Бұл жерде байқап отырсақ, бұл кісі қазақ халқын қырғыздар деп жазған, яғни осы жерде де біз орыс үкіметі қазақ халқын жойғысы келгенің көре аламыз, сонымен қатарсол кітаптарда дезинформация жоқ болғанына ешкім кепіл бере алмайды. Егерде революциядан бұрын қазақ қоғамында шыққан кітаптар . Қазіргі Қазақстаннын мәдениетін онық қоғамын зерттеуге үлкен ұлес береді себебі қазақ тарихы Ресей империясы мен Кеңес одағынын әрекетінен русификация салдарынан тарих пен мәдениеттің жарты бқлігі жоққа шығарылған

Міне осы тұрғыда өзіміз байқағанымыздай қазақ кітабінің тарихы өхара қиын болып келеді сол сияқты басқа да түркі тілдес елдердің кітаптарының жарыққа шығуы өте қиын болған бірақта деректер бойынща кейбір елдер өзара жазбалар арқылы жазылым жасап отқан яғни әрбір түркі әлеміне жататын елдің өзара оқиғасы бар болған болып келеді

Бірақ біздің басты зерттеу керек обьект ол қазақ кітабі болып келеді сонымен қатар оның түркі еліндегі орнын аңықтау болып келеді

Ұлы Абайдың шығармаларының 1909 жылы тұңғыш шыққан жинағын жинақтаіңа ат салысып оған корректірлік қызметтерін көрсеткен Мүрсейіт Беикұлынан еңбегі . Мүрсейіт Абайдық хатшысы болған, Абай еңбектерін халыққа таратқан да осы кісі болып келеді .

Бұрындары қазақ арасында кітап болып жарияланған нұсқаларымен 1875, 1889, 1890, 1903, 1910 жылғы басылымдары туралы мәлімет жазған адам А Бобронивкпен, Н Қанавтын Қазан университетінде сақтаулы тұрған кітаптар мен қолжазбаларға жасаған сипаттамасында көрсетілген

1870 жылы тюрколог Радлов түрік тайпаларындағы халықтардың әдебиет үлгілірінде арналған он төрт томын қазақша нұсқада жариялаған болатын ол тұжырымда қазақ тілі қыпшақ тілі тілдер тобынан болғаннан ке-ән бұл тіл кқбі түрік халықтарына түсінікті болып келеді сонымен қатар оның тқжырымында түркі тілдес кітаптар қзара қсас

Бірінші кезекте менің ойымша олардың тарихтары ұқсас қзімуз білетінде Орта Азиядана, төрт тәуелсіз түрік мемлекеттері мен Өзбекстан құрамына кіретін Қарақалпакстан бар бұлардые тарихы бір -бірімен өзара байланыста сонымен қатар Ресей русификациясының зардабын олар бәрі бірге көрген сол жағдайда байқалып отқандай ол елдерде де кітап кейін ғана шығған ол кезге дейін көбісі басқа алфавитте жазған немесе бұндай кітап жазбаларына рұқсат бермеген болатын

Тіпті, қарапайым Ресей құрамындағы Хакасия, Тува, Алтай, Татарстан, Башкортостан сияқты елдерді алсақ оларда кітап тұрмақ мәдениеттері қатты қысымға түскен Ресей қалаларындағы кітап дүкендерінде түркі тіліндегі кітаптарді кездестірмейсін бәрі орыс тілінде тіпті болып жатқан жағдайда көбісі бұл проблеманы байқамайды ал оның өзі үлкен қателердің бірі болып келеді деген ойдамын

Егерде басқа көз -қараспен қарасақ кітап дамуына аса маңыз қоғам атқарған, ал қоғамның дамуына осы кітап зор ықпал жасаған болатын. Осы қағидаға, қарап кітап ісінің революцияға дейін қалай дамығанына қарасақ 1917 тарихын негізі екі дәуірге қарап жіктеуіміз керек бірінші қолжазба тарихын қамтиды екіншісі түгел баспа кітапқа арналады қазақ баспа кітап тарихын ұш кезенге бөлеміз

Бірінші кезен 1807, екіншісі 1867-1900, үшіншісі 1900-1917 жылдары қамтиды Қазақстанда болған революцияға дейінгі баспа кітабін кезең кезенге бұлайша бөліуміздің сыры белгілі кітаптанушы ғалым әбіш жиреншиннің қазаұ кітап тарихынан атты еңбегінде еліміздің революцияға дейінгі қазаұ кітабә жайында пікіріне тоқталсаұ

Аталғанг еңбегінің қазақ кітаптарының эволюциясы дамуы мен кейбір сәттердегі дамытыуы жайында

1807 жылы Сейфүл Мәлік хиссасы әйгілі тарихшысы Әбілғазының Түрік шежіресі қазақша тілде шықты

Алайда арада бірнеше жылдар қткеннен кейін ғана өалық ауыз әдебиеті алуан түрлі үлгілері шығыс әдебиетінің кесек кесек туындылары құлама оқымыстыларының, ылыми еңбектері том болып жариялана бастады

Үшінші дәуірдің екінші кезені россияда болған революциямен тікелей байланыствы болды

Ғалым қазақ баспа кітабінің революцияға дейінгі тарихы сұлбасы дұоыс тұсірген қазақ кітабының даму кезендері діуәрлері осылай жіктелгенмен ә жиреншин кітабында бұл схмесасын д”йекиті түрде жұзеге асырмаған екен асырмады дегенде аталған ұш дәуәрден кітапта жеке тауар іспеттес жеке бқлімдер құрап дара тақырып алғандары екі дәуір болып келеді

Француз ғалымы этиен габриель пеньо 1767 1849 библиография термині ұстіне библиогология терминің енгізді қзінің библиология жқніндегі тұсіндірме сқздігінде библиологияныі жазба әлемінің шежіресі деп аталады

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.