Шағын және орта бизнестің инновациялық әлеуеті

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 25 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігі
Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: Қазақстан Республикасындағы шағын және орта бизнестің инновациялық әлеуетін дамыту тетіктерін жетілдіру

Орындаған: Жартыбек Альбина Жанатқызы
Ғылыми жетекшісі: PhD, доцент м.а.

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ
1. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ШАҒЫН ЖӘНЕ ОРТА БИЗНЕСТІҢ ИНОВАЦИЯЛЫҚ ӘЛЕУЕТІН ДАМЫТУ ТЕТІКТЕРІН ЖЕТІЛДІРУДІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1 Шағын және орта бизнестің иновациялық әлеуетін дамыту тетіктерін жетілдірудің мәні және мазмұны
1.2 Шағын және орта бизнестің иновациялық әлеуетін дамыту әдістері , факторлары
1.3 Шетелдік тәжірбиеде шағын және орта бизнестін иновациялық дамуындағы серпілістері.

2. ТАРАУ. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ШАҒЫН ЖӘНЕ ОРТА БИЗНЕСТІҢ ИНОВАЦИЯЛЫҚ ӘЛЕУЕТІН ДАМЫТУ ТЕТІКТЕРІН ЖЕТІЛДІРУДІ ТАЛДАУ ЖӘНЕ БАҒАЛАУ .
2.1 ҚР-дағы шағын және орта бизнестің әлеуетін талдау.
2.2 Шағын және орта бизнестің иновациялық даму әлуетін мемлекеттік қолдау.
2.3 Шағын және орта бизнестің инновациялық әлуетін дамыту мәселелері
3-ТАРАУ. ШАҒЫН ЖӘНЕ ОРТА БИЗНЕСТІ ДАМЫТУДЫҢ НЕГІЗГІ Бағыттары ЖӘНЕ МӘСЕЛЕЛЕРІН ШЕШУ ЖОЛДАРЫ
3.1 Қазақстан Республикасындағы шағын және орта бизнесті дамыту мәселелерін шешу жолдары
3.2 Шағын және орта бизнестің механизімін жетілдіру бағыттары.

КІРІСПЕ
Әлемнің барлық дамыған елдерінде шағын және орта кәсіпкерлік (ШОБ) инновациялық дамудың қуатты қозғалтқышы болып табылады. ШОБ көбінесе жаңа идеялар мен инновациялардың көзі және генераторы бола отырып, инновацияның негізгі субъектісі болып табылады. Бұған сыртқы ортаның үнемі өзгеріп отыратын жағдайларына икемділік, ресурстардың жоғары ұтқырлығы, қаржылық ресурстардың тиімділігі мен қайтарымы және тәуекелге бейімділік сияқты шағын және орта бизнеске тән ерекшеліктері ықпал етеді.
1.ТАРАУ. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ШАҒЫН ЖӘНЕ ОРТА БИЗНЕСТІҢ ИНОВАЦИЯЛЫҚ ӘЛЕУЕТІН ДАМЫТУ ТЕТІКТЕРІН ЖЕТІЛДІРУДІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ.
0.1 Шағын және орта бизнестің иновациялық әлеуетін дамыту тетіктерін жетілдірудің мәні және мазұны.
Бизнес- экономикалық дамудың қозғаушы күші, инновацияның негізгі бастауышы . Әлемнің барлық дамыған елдерінде шағын және орта бизнес (ШОБ) инновациялық дамудың қуатты қозғалтқышы болып табылады. ШОБ көбінесе жаңа идеялар мен инновациялардың көзі және генераторы бола отырып, инновацияның негізгі субъектісі болып табылады. Бұған сыртқы ортаның үнемі өзгеріп отыратын жағдайларына икемділік, ресурстардың жоғары ұтқырлығы, қаржылық ресурстардың тиімділігі мен қайтарымы және тәуекелге бейімділік сияқты шағын және орта бизнеске тән ерекшеліктері ықпал етеді.
Соңғы онжылдықтардағы зерттеулер инновациялардың фирмалардың бәсекелестік жағдайын жақсартудың негізгі факторы екенін көрсетті. Олардың инновациялық қабілеті бәсекеге қабілеттілікке айтарлықтай әсер етеді, ол сапалы жаңа дағдылар мен қабілеттерге негізделген. Әлдеқайда жоғары бәсекеге қабілеттілікке қол жеткізудің инновациялық әлеуеті бәсекелестер ұсынатындарға қарағанда арзанырақ өнімдер мен сапалы қызметтерді ұсынуды білдіреді. Сондықтан инновациялық әлеуетті өлшеу ғалымдар, жоғары және орта буын басшылары зерттейтін негізгі мәселелердің бірі болып қала береді[1].
Әсіресе шағын және орта кәсіпорындар үшін инновациялық менеджменттің озық тәжірибелерін қабылдау осы фирмалардың өсуі мен ілгерілеуінде іргелі рөл атқарды, олардың бәсекелестерімен салыстырғанда бәсекелестік артықшылықтардың жаңа көздерін құрады. Шағын және орта кәсіпкерліктің инновациялық қызметі мен инновациялық әлеуетін зерттеудің көптеген тәсілдері мен әдістері болғандықтан, шағын және орта кәсіпкерліктің инновациялық әлеуетін дамыту мәселесін зерттеу құру қажет.
Берілген мәселенің мәнін және зерттеулердің негізділігін ашу үшін экономистердің әдебиеттеріне шолу жасаған жөн, шағын және орта кәсіпкерліктің инновациялық әлеуеті тұжырымдамасына қатысты әртүрлі көзқарастарды талдау болып табылады.

1- Кесте.Шағын жәнен орта бизнестің инновациялық әлеуетіне жасалған тұжырымдамалар .

Авторлар
Еңбектері
(жыл)
Тұжырымдамалары
Розенбуш, Н., Бринкман, Дж., және Бауш, А.
ШОБ интернационалдандыру процесіне жәрдемдесу үшін инновациялық желінің тұжырымдамалық моделі (2011)
ШОБ-тің инновациялық әлеуетінің дамуы жаңа технологиялар мен жаңа саланың ашылуына әсер етеді.Дамыған елдердің әлемдік нарыққа шығу себебі бизнес саласындағы инновацияның тоқтаусыз жұмыс жасауы.
Завислак
Шағын және орта кәсіпкерліктегі инновациялық мүмкіндік.(2018)
Инновациялық мүмкіндік-технологиялық даму мен операциялық мүмкіндіктерге айналу, басқару және транзакциялық процедуралар ретінде анықталаған
Р.Лесковар, А. Баджиа, П. Метликович, А. Кунтарич.
Шағын және орта кәсіпкерліктегі инновациялық әлеуетті бағалау.(2013)

Инновациялар үшін негізгі кедергілер: ұзақ даму уақыты, тәуекелге қарсы мәдениет, тұтынушылардың шектеулі түсінігі және т.б.
Hoq Ha
Шағын және орта бизнес үшін инновациялық тиімділігі.(2019)
Шағын және орта бизнес үшін инновациялық тиімділік тұрғысынан да қызықты, оған сәйкес шағын және орта кәсіпкерліктің инновациялық әлеуеті келесі үш бағытты қамтиды:
1) адами және әлеуметтік капиталдың инновацияға оң көзқарасы мен қатысуы болып табылатын әлеуметтік капиталға бағдарлану;
2) нарықтық конъюнктураға жауап беру мүмкіндігін қоса алғанда, нарыққа бағдарлану, сондай-ақ өзгермелі қоршаған орта жағдайларына инновацияларды бейімдеу;
3) кәсіпорынның тәуекелге және бәсекеге белсенді қатынасын қамтитын кәсіпкерлік бағдар.
Манжон, Момпо, Редоли
Инновациялық әлеует.(2016)
Инновациялық әлеует - бұл өнім мен үдеріс инновацияларының нысаны немесе олардың екеуі де, яғни өнім мен үдеріс инновациясымен айналысатын компаниялар инновация енгізбейтін компанияларға қарағанда жоғары тиімділікке, сатудың өсуіне, пайдаға және нарықтың кеңеюіне қол жеткізеді.
Құлмағанбетова Альмира; Дубина Игорь; Рахметулина Жібек; Тлесова Эльвира; Төлегенова Жанат.
Шағын және орта бизнестің инновациялық әлеуеті.(2020)
Инновациялық әлеуетті бағалауға автордың көзқарасы бойынша инновациялық әлеуетке әсер ететін факторлардың үш тобы бар:
- жалпы экономикалық даму факторлары;
- шағын және орта бизнестің даму факторлары;
- ғылыми-зерттеу қызметін дамыту факторлары.
Ескерту - [X] Әдебиеттер негізінде автормен құрастырылған
(Дереккөз: Автор түсінігімен құрастырылған)
oo Альбина, Кесте ішіндегі авторларға тік жақшамен Сілтеме қойыңыз!
oo Кестеден соң авторлардың ойларын 1,2,3, деп қоырытындылап кетіңіз.
Инновация - бәсекеге қабілеттіліктен басқа, қазіргі дағдарыстан зардап шеккен әлемдік экономикадағы заманауи кәсіпорындардың алдында тұрған негізгі сұрақтар мен міндеттердің бірі. Біз бар әдебиетте ШОБ-тің әртүрлі жағдайларда технологияны қалай пайдаланатыны туралы зерттеулерге бай екендігіне, ШОБ-тың жаңа технологияларды уақытында пайдалануына назар аударылғанын байқадық.
Мемлекет басшысының Қазақстан халқына жыл сайыңғы жолдауында Азаматтардың әл - ауқатын жақсартуға, елдегі тұрақты экономикалық өсуді қамтамасыз етуге, шағын және орта бизнесті дамытуға көп көңіл бөледі.Сонымен қатар , тұңғыш президентіміз Н.Ә. Назарбаевтің Қазақстан-2050 стратегиясы - қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты жолдауында Кәсіпкерлікті ұлттық экономиканың жетекші күші ретінде жан-жақты қолдау көрсетілген және дамудың басым бағыттарының бірі: Отандық кәсіпкелік жаңа экономикалық бағыттың қозғаушы күші болып табылады. шағын және орта бизнестің экономикадағы үлесі 2030 жылға қарай екі есеге өсу керек - деп айтқан болатын[2]. Осыған сайкес экономиканың дамуына жаңа кәсіпкерліктің пайда болуы, иновациялық қызметті жетілдіру, қолға алынған болатын. Бүгінгі таңда Қазақстан 2050 жылға қарай шағын және орта бизнесті үздіксіз дамытып, олардың жалпы ішкі өнімдегі үлесін 50%-ға жеткізу міндетін қойып отыр .
Қорыта келе, қарастырылған инновация түсінігінің біріңғай анықтамасының жоқ екенін айтуға болады. Ол ұйымда болатын әртүрлі үрдістермен және экономиканың даму кезеңдерімен шартталған. Әлемдік дамудың заманауи кезеңінде бірінші кезекке сапалы экономикалық өсуді және сапалы заманауи үлгілерді қолдана отырып әлемдік нарықтағы бәсекеге қабілеттілікті арттыруға қол жеткізу бүгінгі күннің талабы. Ол өндіріске жаңа технологияларды енгізумен және ғылыми сыйымды экономиканың дамуымен тікелей байланысты.

0.2 Шағын және орта бизнестің иновациялық әлеуетін дамыту әдістері , формулалары, факторлары.

Бұл зерттеудің әдістемесі инновациялық әлеуетті бағалаудың теориялық тәсілдерін зерттеуді, сондай-ақ оны жүзеге асыру үшін қажетті статистикалық деректерді жинауды қамтиды. Қарастырылып отырған мәселені тұжырымдау барысында өндірілетін инновациялық өнім көлемінің көрсеткіші ретінде Қазақстан Республикасындағы шағын және орта бизнестің инновациялық әлеуетінің көрсеткішіне әсер ететін факторлардың негізгі топтарын анықтау міндеті қойылды.Кәсіпорындардың инновациялық әлеуетінің көрсеткішін таңдауға мұндай көзқарастың негізі өндіріс факторларының эволюциялық теориясы болып табылады, оған сәйкес өндірілген өнім ресурстар жиынтығының (адамдық, техникалық, технологиялық, материалдық, институционалдық, ұйымдастырушылық және ақпараттық) өндіріс мүмкіндіктері.
1-кесте.Шағын және орта кәсіпкерліктің инновациялық әлеуетіне әсер ететін факторлар

Факторлар
Шағын және орта бизнестің даму факторлары
1. ШОБ субъектілерінің саны
2. ЖІӨ-дегі ШОБ үлесі
3. ШОБ субъектілерінің жұмыспен қамтылу деңгейі
4. ШОБ өнімінің көлемі
5. Шағын және орта кәсіпорындардың негізгі қорлары
Елдің жалпы экономикалық дамуының факторлары
1. ЖІӨ көлемі
2. ЖІӨ-де өндірілген инновациялық өнімнің үлесі
3. Инновациялық өнімді өндіруге кеткен шығындар
4. Өнеркәсіп өнімдерін өндіру көлемі
5. Негізгі капиталға инвестициялар
6. Тікелей шетел инвестицияларының ағыны
Ғылыми-зерттеу әрекетінің даму факторлары
1. ҒЗТКЖ орындайтын қызметкерлер саны
2. ҒЗТКЖ-ға жұмсалатын шығындар
3. ЖІӨ-дегі ҒЗТКЖ шығындарының үлесі
4. ҒЗТКЖ жүргізетін ұйымдардың саны
5. ҒЗТКЖ жұмыс істейтіндердің орташа айлық жалақысы
6. Өндірілген инновациялық өнім көлемі
7. Жоғары оқу орындарының студенттері мен докторанттарының саны
8. Жоғары оқу орындарының профессорлық-оқытушылық құрамының саны

Зерттелетін мәселе бойынша әдебиеттерге шолу инновациялық әлеуетті бағалаудың барлық деңгейлерде оның даму ерекшеліктерін ашатын бірыңғай әдістемесі жоқ екенін көрсетті. Жоғарыда айтылғандарды ескере отырып, авторлар макро, микро және мезодеңгейлерде ШОБ-тың инновациялық әлеуетіне әсер ететін факторлардың топтамасын ұсынады.
1 топ - ШОБ субъектілерінің инновациялық қызметін дамыту үшін қажетті жағдайларды анықтайтын және ШОБ субъектілерінің санын, елдің ЖІӨ-дегі ШОБ үлесін, ШОБ-тағы жұмыспен қамту деңгейін, шағын және орта бизнесті дамыту факторлары. ШОБ өндірісінің көлемі, шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерінің негізгі қорларының болуы;
2 топ - Елдің жалпы экономикалық дамуының факторлары ұлттық экономиканың әлеуетін анықтайтын факторлар ретінде қарастырылады, оның маңызды бөлігі шағын және орта бизнес болып табылады және тиімді инновациялық қызметті қамтамасыз етеді. Осы факторлардың ішінде ЖІӨ көлемі, өндірілген инновациялық өнімнің ЖІӨ-дегі үлесі, инновациялық өнімді өндіруге кеткен шығындар, өнеркәсіптік өндіріс көлемі, негізгі капиталға салынған инвестиция, тікелей шетел инвестицияларының ағыны;
1 топ - Ғылыми-зерттеу қызметінің даму факторлары - бұл ШОБ-та инновациялық қызметті жүзеге асырудың негізі болып табылатын ғылым мен техниканың даму деңгейін анықтайтын факторлар. Оған ҒЗТКЖ, ҒЗТКЖ шығындарын орындайтын қызметкерлердің саны, ҒЗТКЖ шығындарының ЖІӨ-дегі үлесі, ҒЗТКЖ ұйымдарының саны, ҒЗТКЖ жұмысшыларының еңбекақы деңгейі, өндірілген инновациялық өнім көлемі, жоғары оқу орын.[]

1-кесте. Шағын және орта кәсіпкерліктің негізгі мақсаттары.
Мақсаттар иерархиясы
Қосымша мақсаттар, көрсеткіштер
Нарықты жаулау
Нарықтың үлесі, айналымы, өнімнің рөлі мен маңызы, жаңа нарықтарды қамту
Рентабельділік
Пайда, айналым табысы, меншікті капитал, жалпы капитал қайтарымы
Қаржылық тұрақтылық
Несиелік қабілеттілік, өтімділік, өзін-өзі қаржыландыру деңгейі, капитал құрылымы
Әлеуметтік мақсаттар
Жұмысқа қанағаттану, табыс және әлеуметтік қорғау, әлеуметтік қамту, тұлғаны дамыту
Бедел және нарықтағы жағдай
Тәуелсіздік, имидж, саяси климатқа деген көзқарас, көпшіліктің мойындауы
Ескерту - Основы предпринимательства: Учебное пособие: 0751 [в 3 ч.] Г.Л. Багиев [и др.] Под науч. ред. Г.Л. Багиева; Забайкал. гос. ун-т. - Изд. 2-е. - Изд-во: Заб ГУ, Чита, 2017. - 257 с.

Кез келген инновациялық кәсіпорынның негізгі мақсаты жоғары нәтижелер мен мақсаттарға қол жеткізуге ықпал ететін, сондай-ақ нарықтағы өз позициясын нығайтатын процесті құру болып табылады. Мұндай процесті қалыптастыру үшін ШОК-тың инновациялық әлеуетінің компоненттерін қарастырып, оны бағалаудың тәсілдерін бөліп көрсету қажет. Біз әлеуетті бағалау процесін бірнеше кезеңге бөлеміз: бірінші компонент-ресурстық база, содан кейін қызметтің пайдалы әсерге және ұйымдастырушылық құрамдас бөлікке бағытталуы және, сайып келгенде, жобаны жүзеге асыруға дайындығы.
Инновациялық әлеуетті бағалаудың екі әдісі бар: толық және диагностикалық. Толық талдау инновациялық өнімді оны іске асыруға және енгізуге дайындау кезеңінде жүргізіледі, диагностикалық әдіс қолда бар ақпарат негізінде талдау жүргізуді көздейді [1]. Инновациялық кәсіпорынның әлеуетін бағалау әдістеріне бірнеше тәсілдерді бөліп көрсетейік (кесте.1).
Кесте 1. - Инновациялық әлеуетті бағалау әдістеріне тәсілдерді жіктеу

Тәсілдің атауы

Кәсіпорынның инновациялық әлеуетін бағалау әдісінің атауы
Авторлар
Сипаттамасы
Сандық
Қаржылық басылымды бағалау әдісі
Трифилова А.А.
Меншікті айналым қаражатының, ұзақ және қысқа мерзімді несиелердің болуы көрсеткіштерін бағалау негізінде

Инновациялық әлеуетті бағалаудың оңтайландыру тәсілі
Карапейчик И.Н
1)Ғылыми-техникалық прогресті ескеретін Oppenländer өндірістік функциясын қолданатын өндірістік мүмкіндіктерді сипаттау.
2) Потенциалды интегралды бағалауды жүргізу - көбейткішті өзгерту.
Сапалық әдіс
Бір-бірін тексеру әдісі
Горбунов В.Л., Матвеев П.Г.
Кәсіпорынның әлеуетін сарапшылық бағалау критерийлер бойынша жүргізіледі: маркетинг, сапаны бақылау, зияткерлік меншікті бағалау, ҒЗТКЖ үшін технологиялық жабдықты бағалау. Әрі қарай әрбір индикатор бойынша рейтинг және интегралдық баға қалыптасады .

Шағын бизнестің инновациялық әлеуетін бағалаудың әдістемелік тәсілі Ряховский П.И.келесі алгоритмді ұсынады:
А) Кәсіпорынның инновациялық қызметін сипаттайтын көрсеткіштерді есептеу:
1) Өндірісті автоматтандыру коэффициенті
2) Еңбекті автоматтандыру коэффициенті
3) Өндірісті автоматтандыру деңгейі
4) Еңбекті техникалық жабдықтау.
Ә) Инновациялық әлеует индексін есептеу:
IPin=i=1n(xt2 )=, мұндағы -xi - Pim1 , Pim2, Pim3 ,Pim4 .
Шағын және орта бизнестің инновациялық әлеуетін бағалаудың бұл әдістері көптеген факторлармен ерекшеленеді және бір-бірінің ерекшеліктерін ескермейді. Кейбір авторлар кәсіпорынның инновациялық әлеуетін бағалау үшін сапалы тәсіл қажет деп есептесе, басқалары сандық бағалауды пайдаланады. Бұл мәселеге жүйелі түрде келу және екі тәсілді де қолдану, шағын және орта кәсіпкерліктің инновациялық әлеуетін бағалау критерийлерін анықтау және Қазақстан аймақтары үшін рейтинг құру қажет деп есептеймін.
Кәсіпкерлік мүмкіндіктердің дамуына көптеген факторлар әсер етеді, олардың негізгілері:
елдің немесе аймақтың дамуының жалпы экономикалық шарттары;
кәсіпкерлік мәдениетінің деңгейі;
тарихи тәжірибе;
нормативтік-құқықтық орта;
нарық инфрақұрылымы;
макроэкономикалық орта;
кәсіпкерлікті қаржыландыру және инвестиция. Осындай факторлардың жиынтығы кәсіпкерлік қызметке әсер етіп қана қоймай, елдің кәсіпкерлік әлеуетін бағалауға мүмкіндік береді. Осы факторлардың арасында маңыздыларының бірі - шағын және орта кәсіпкерлікке қаржылық қолдау көрсету.

0.1 Шетелдік тәжірбиеде шағын және орта бизнестін иновациялық дамуындағы серпілістері.
Әлемдік экономиканың өсуінің негізгі факторлары - жаһандану және жаңа технологиялық тәртіптің мазмұнын айқындайтын дамудың қарқынды дамып келе жатқан инновациялық түрі. Егер жаһандану әлемдік экономиканың ресурстары мен факторларын ұтымды жұмылдыра отырып, дамудың сандық параметрлеріне әсер етсе, инновациялар экономикалық өсу қарқының анықтайды.
Инновациялық саланың қарқынды дамуы инновациялық экономиканың негізгі құрамдас бөліктерінің бірі болып табылады. Мұндай жоғары технологиялық экономика тиімді инновациялық жүйенің болуын және инновациялық үдерісті қолдау институттарын құруды болжайды.
Соңғы 2022 жылғы статистикалық мәліметтерге сүйенсек инновациялық әлеуеті ең жоғары мемлекеттерге Швейцария, АҚШ, Швеция, Ұлыбритания, Нидерланды, Оңтүстік Корея, Сингапур, Германия , Финляндия, Дания инновациялық экономиканың алғашқы ондығына кіреді. Одан кейін Қытай , Франция және Жапония кереді.[]
Инновациялық даму деңгейі рейтингі әлем елдерінің инновациялық даму көрсеткіштерінің жиынтығы. Инновациялар индексі экономикалық дамудың әртүрлі деңгейіндегі елдердің инновациялық дамуын егжей-тегжейлі сипаттайтын 80 түрлі айнымалыны қамтиды.

ШОБ қолдау жүйесінің негізін АҚШ деп санауға болады. Дәл осы ел көптеген әлеуметтік-экономикалық салаларда әлемдік көшбасшы болып табылады, ол мемлекеттің бәсекеге қабілеттілігі бойынша да, Технологиялық даму бойынша да рейтингтерде бірінші орын алады. АҚШ-тағы шағын бизнестің қызметін реттейтін негізгі орган - 1953 жылы құрылған шағын бизнес әкімшілігі - SBA. Doing Business 2019 рейтингіне сәйкес, АҚШ бизнесті жүргізу жеңілдігі бойынша 8-ші орында болды, бірақ Doing Business 2020 рейтингінде АҚШ бірнеше деңгейге көтеріліп, 6-шы орынға ие болды. Sba жүзеге асыратын 2019 жылғы шағын бизнесті жыл сайынғы зерттеу деректері бойынша АҚШ-та 30,7 млн шағын кәсіпорын бар, олар АҚШ-тағы барлық кәсіпорындардың 99,9%-ын құрайды және оларда 59,9 млн қызметкер жұмыс істейді (елдің еңбекке қабілетті халқының 47,3%-ы)
Швейцария
Шағын және орта бизнес Швейцариядағы ҒЗТКЖ және инновациялық қызметті қаржыландырудың негізгі көзі болып табылады. Ол елдің ҒЗТКЖ-ға жұмсалған ішкі шығындарының 63,5%-ын жабады, оның 82%-ын бірнеше ірі компаниялар ғана қаржыландырады. Олардың ішінде фармацевтикалық THK Hoffman-La Roche - $11,4 млрд (2017 жылы әлем компаниялары арасында ғылыми-зерттеу және инновацияға инвестиция салу бойынша 7 орын), Novartis фармацевтикалық және биотехнологиялық компаниясы - 9,6 млрд доллар (10-орын). Зерттеулер мен инновацияларға жыл сайын әлемге әйгілі Nestle (тағам және дәм өнеркәсібі), 1,5 миллиард доллардан астам ABB (электротехника), Syngenta (агробизнес) бөледі. Алайда, айта кететін жайт, ірі компаниялар Швейцарияда ҒЗТКЖ және инновациялық шығындарының бір бөлігін ғана жұмсайды және олар бұл қаражаттың едәуір бөлігін шетердердегі инновациялық дамудағы бизнестерге жұмсайды.
АҚШ
АҚШ тәжірибесі көрсеткендей, қазіргі бәсекенің негізгі векторы мынада ғылыми-техникалық жетістіктер мен инновацияларға негізделген динамикалық өзгеретін артықшылықтар бағыттары. Жаңа технологиялар және олармен қамтамасыз етілген өндіріс тиімділігінің өсуі ұлттық және салалық бәсекеге қабілеттіліктің негізгі шартына - бір мезгілде халықтың нақты кірістерін арттыра отырып, әлемдік нарықтардың талаптарына сәйкес келетін тауарлар мен қызметтерді өндіруге қол жеткізуге мүмкіндік береді. Бүгінгі таңда мемлекеттің міндеті ғылымның, инновацияның және жаңа технологиялардың экономикалық өсуге және еңбек өнімділігін арттыруға шынымен ықпал ететінін дәлелдеу емес, ұлттық ғылыми-техникалық дамуды жеделдетуге мемлекеттің әсерін қалай арттыру және ең алдымен, қалай жеке сектордың инновациялық белсенділігін нығайту және ынталандыру.
Оңтүстік Корея
Дәстүрлі түрде Корея үкіметі ғылыми зерттеулер мен өнеркәсіптік дамуды ынталандыру үшін салықтық жеңілдіктер, салықтан босату, мемлекеттік зерттеу бағдарламалары, ғылыми гранттар және қызметкерлерді оқыту бағдарламалары сияқты негізінен тікелей құралдарды пайдаланады. Дегенмен, 2000 жылдан бастап үкімет тікелей және жанама қолдау құралдарын өзара пайдалануға қайта назар аударды, мысалы: инновацияларды ілгерілету үшін кластерлерді, инкубаторларды және желілерді құру, сондай-ақ ішкі даму қызметін (инфра-қызмет) жетілдіру - технологиялық делдалдарды ұйымдастыру. , технологияларды сертификаттау бағдарламаларын күшейту, авторлық құқықты қорғау құрылымдарын құру.
Германия
Германияда ресми билік, коммерциялық емес ұйымдар және саудаөнеркәсіп палаталары өте белсенді және ең бастысы дамуды тиімді қолдайды. Германияда шағын бизнес экономиканың белсенді және тұрақты дамып келе жатқан секторларының бірі болып табылады. Оның жалпы үлесі ЖІӨ-нің жартысына жуығын құрайды. Германияда жұмыспен қамтуда ШОК өте маңызды рөл атқарады. Жұмыспен қамтылған халықтың 60%-ға жуығы ШОК секторында жұмыс істейді. Тіркелген кәсіпорындардың 99%-дан астамы ШОК санатына жатады. Германиядағы ШОК секторына 250 адамға дейінгі және жылдық айналымы 50 млн еуроға дейінгі компаниялар жатады. Германиядағы шағын және орта бизнестің жоғары белсенділігі мен тиімділігінің факторы бизнесті арзан несиелеу деп атауға болады. Бұл ішінара мемлекет тарапынан қолдаудың салдары ғана емес. Германияда ШОК үшін шағын несиелерге тиімді пайыздық мөлшерлемелер жылдық 4-4,5%-дан басталады. бұл ретте ШОК үшін несиелі өтеу және қамтамасыз ету схемаларында әртүрлі бонустар бар.
Германиядағы федералдық деңгейдегі инновациялық саясат келесі принциптерге негізделген:
1. Бұл үшін қолайлы жағдайлар жасау (салық жеңілдіктері, міндетті нұсқаулар және т.б.) және тікелей қолдау көрсету (ғылыми зерттеулер мен инновацияларды қаржыландыру) арқылы фирмалардың инновациялық қызметін ынталандыру.
2. Жаңа ақпараттық-коммуникациялық технологиялар саласындағы Германияның позициясын нығайту, оның ішінде кәсіптік-техникалық білім беруді реформалау және жоғары білікті шетелдік мамандарды тарту жөніндегі бастамалар.
3. Ғылыми орталықтар мен өндіріс арасындағы ынтымақтастық пен технологиялық алмасуды арттыру.
4. Жаңа технологияларды кеңінен хабардар ету бағытында орта - арнаулы және жоғары білім беруді оңтайландыру, университеттік білім беру және кәсіптік білім беру жүйесін жаңғырту.
5. Биотехнология, нанотехнология және мультимедиа сияқты болашақ технологияларды дамытуды ынталандыру.
6. Венчурлық капитал нарығының дамуы.
Жапония
1990 жылдардың басына дейін Жапонияның инновациялық әлеуетінің өсуі ҒЗТКЖ-ға жұмсалған шығындар, патенттер, ғылыми жарияланымдар, еңбек өнімділігінің өсуі және т.б. статистикалық мәліметтерде анық байқалды. Барлық қолда бар көрсеткіштер ҒЗТКЖ кірістері мен шығарылымдарының тұрақты өсімін көрсетті.
Жапонияда ШОК үлесі барлық компаниялардың 99,7% және қызметкерлердің шамамен 70%-ы ШОК-де жұмыс жасайды. ШОК әр түрлі салаларды қамтитын компаниялардан, бұрыннан бар компаниялардан бастап венчурлық компанияларға дейін,жаңа бизнеспен айналысатын көптеген сенімді технологиялардан және ноу-хаудан тұрады. Елдегі шағын және орта кәсіпкерлікті ақпараттандыру мен кеңес берудің жақсы жолға қойылған жүйесін атап өткен жөн. Жапонияның көптеген қалаларында кәсіпкерлерге қаржы, басқару, құқық және т. б. салалардағы мәселелер бойынша консультациялық қызметтер көрсететін әртүрлі кәсіпкерлерді қолдау орталықтары (330-дан астам осындай орталықтар) ұйымдастырылған. Бұдан басқа, елде шағын және орта бизнес ұйымының, сондай-ақ Жапонияның инновацияларының (Organization for Small & Medium Enterprises and Regional Innovation, Japan) орталықтандырылған дерекқоры жұмыс істейді, онда кәсіпкерлер үшін барлық қажетті ақпарат жинақталған. Жапонияда шағын бизнесті ынталандыру Үкіметтен бастап, кәсіпкерлердің қоғамдық бірлестіктеріне дейін барлық деңгейлерде жүргізіледі. Орталық билік пен жергілікті өзін-өзі басқару фирмаларды тіркеуден бастап өсуге дейінгі барлық кезеңдерде субсидиялайды. Мемлекет қарыздар береді, кепілгерлік беру арқылы несиелеуді қамтамасыз етеді. Сондай-ақ биліктің қаржылық қолдауымен мемлекеттік және аралас ұйымдар жүйесі арқылы кадрларды оқыту жүргізіледі, консультациялық-ақпараттық қолдау жүзеге асырылады.
Жапония жоғалған онжылдық деп атаған қиын 1990 жылдары, сондай-ақ экономикалық жағдай тұрғысынан осы ғасырдың бірінші онжылдығындағы өте тартысты жылдарында елдің инновациялық әлеуетінің салыстырмалы түрде құлдырауы байқалды.
Қарастырылған шет елдердегі орта және шағын бизнесті дамытудың бай тәжірибесі және бүгінгі күні әлемде шағын кәсіпкерлікті жүргізу үшін ең қолайлы жағдайлардың бірін қамтамасыз ету Қазақстандағы ШОК-ті қолдау әдістерін жетілдіруге итермелейді. Шағын және орта кәсіпорындардағы өндірістік тәуекелдерді басқару дамушы елдер үшін күрделі мәселе болып табылады [10]. . Кутузова А.С., Вотчель Л.М., Викулина В.В. Об управлении производственными рисками малых и средних предприятий Корпоративная экономика. - 2019. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.