Бастауыш сынып оқушыларының шапшаң оқу дағдысын үйрету технологиясы

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 18 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ
ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Қ.ЖҰБАНОВ АТЫНДАҒЫ АҚТӨБЕ ӨҢІРЛІК УНИВЕРСИТЕТТІ

Ержігітқызы Сандуғаш

"Бастауыш сынып оқушыларының байланыстырып және шапшаң оқу дағдыларын қалыптастыру"(Қазақ тілін оқытудың теориясы мен әдістемесі)

КУРСТЫҚ ЖҰМЫСЫ

6В01301-Бастауышта оқытудың педагогикасы мен әдістемесі

Ақтөбе, 2023

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ ЖОҒАРЫ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ
Қ.ЖҰБАНОВ атындағы АҚТӨБЕ ӨҢІРЛІК УНИВЕРСИТЕТІ
ПЕДАГОГИКА, ПСИХОЛОГИЯ ЖӘНЕ БАСТАУЫШ ОҚЫТУ КАФЕДРАСЫ

Курстық жұмыс қорғауға жіберілді
Кафедра меңгерушісі
__________________Бахтиярова Г.Р.
__ ____________ 2023 ж.

КУРСТЫҚ ЖҰМЫСЫ

Тақырыбы: Бастауыш сынып оқушыларының байланыстырып және шапшаң оқу дағдыларын қалыптастыру

Білім бағдарламасы 6В01301-Бастауыш оқытудың педагогикасы мен әдістемесі

Орындады: _________ Ержігітқызы С

Ғылыми жетекшісі
оқытушы, магистр: _________Изтлеуова С.Ш.

Ақтөбе, 2023
МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3

1.Бастауыш сынып оқушыларының байланыстырып және шапшаң оқу дағдыларын қалыптастырудың алғышарттары

1.1.Бастауыш сынып оқушыларының байланыстырып оқу қабілеттерін қалыптастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .6
1.2.Бастауыш сынып оқушыларының шапшаң оқу дағдысын үйрету технологиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 15

Бірінші тарау бойынша қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ...20

2.Бастауыш сынып оқушыларының шапшаң оқуға үйретудің әдістемесі мен мүмкіндіктері

2.1.Бастауыш сынып оқушыларының оқу кезеңіндегі жылдамдықты арттырудың әдіс-тәсілдері ... ... ... ... ... . ... 25
2.2.Оқушылардың байланыстыра және шапшаң оқу
жылдамдығын тежейтін қиындықтар мен кедергілерді анықтау және жою жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .30

Екінші тарау бойынша қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ...35

Жалпы қорытынды,әдістемелік ұсыныстар ... ... ... ... ... ... .4 2

Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ..50

КІРІСПЕ

Зерттеу жұмысының өзектілігі: Оқушы үлгерімінің негізгі факторының бірі - шапшаң оқу. Мәтінді әрі шапшаң, әрі дұрыс, әрі мазмұнды түсіне оқи білу - үлкен еңбектің жемісі болып саналады. Психологтардың пікірі бойынша оқушы үлгеріміне 200-ден артық әртүрлі жағдайлар әсер етеді екен.Ал осы жағдайлардың ішінде ең күшті орын алатыны балалардың оқу жылдамдығы болып шыққан.
Бастауыш сыныпты бітірген оқушылар оқу жылдамдығын толық меңгеріп шығуы тиіс деп ойлайтынмын. Менің іс-тәжіремнің нәтижесінде бастауыш сыныпты төрт жыл ішінде олар тек қана оқу процесінің алғашқы қадамдарын ғана игеретіндігін білдім. Психолог Т.Г.Егоровтың айтуынша іштей, саналы, мәнерлі және жүрдек оқу, оқыту процесінің соңғы этаптарында ғана ұстаз ойлаған деңгейге жетеді. Сондықтан бастауыш сыныптарында балалардың оқу іскерлігі аяқталмайды, ол ұзақ дамудың тек қана алғашқы бөлімі болып табылады.
Оқушы үлгеріміне әр түрлі жағдайлар әсер етеді. Соның ішінде ең күшті орын алатыны - баланың оқу жылдамдығы болып шыққан. Егер оқушы нашар оқыса, оның оқуға ынтасы өзінен-өзі төмендейді, үлгермейді. Әдетте кім тез оқыса, сол көп оқиды, көп оқыса, көп біледі. Оқу техникасы артқан сайын, есте сақтау қабілеті де, ақыл-ой еңбегіне ынталығы да арта түседі.Мәтінді әрі жылдам, әрі дұрыс, әрі мазмұнды түсіне оқи білу-үлкен еңбектің жемісі.Оқушы үлгерімінің негізгі факторы-оқу жылдамдығы болғандықтан мен бұл мәселені өзекті тақырып етіп алдым.Жалпы оқу сапасын арттыру үшін жай оқу керек па, әлде шапшаң оқу керек па? Жеделтетіп тез оқу әдісі неге маңызды және қай жерде пайдалы? Қарапайым өмірде адамдар тақырыпты жай асықпай оқу пайдалы әлі түсініктірек деп қате пайым жасайды. Расында тез оқу дегеніміз тез игеру, тез түсіну, тез ұғыну ұғымдарымен тығыз байланысты.Оқымысты, жан-жақты адам дегеніміздің өзі - жеделдете тез оқи алатын, әртүрлі ақпараттарды тез игере алатын адам деген сөз.
Бұрынғы өткен ұлы данышпан адамдардың көбісі тез оқу әдісін терең меңгерген, өз заманының озығы болған. Жай асықпай оқитын адамдарға қарағанда, әр түрлі зерттеулердің қорытындысына байланысты, тез оқи білетін адамдардың жүйке жұмысының өте белсенді күшті дамығанын және де қарапайым өмірде де осы белсенділігінің арқасында көп жетістіктерге жететіндігі дәлелденген.
Бастауыш мектеп түлектері төрт жыл ішінде тек қана оқу процесінің алғашқы қадамдарын ғана игереді. Психолог Т. Г. Егоровтың айтуынша іштей, саналы, мәнерлі және жүрдек оқу, оқыту процесінің соңғы этаптарында ғана ұстаз ойлаған деңгейге жетеді. Сондықтан бастауыш мектеп сыныптарында балалардың оқу іскерлігі аяқталмайды, ол ұзақ дамудың тек қана алғашқы бөлімі болып табылады. Оқушы үлгеріміне әртүрлі жағдайлар әсер етеді. Соның ішінде ең күшті орын алатыны - баланың оқу жылдамдығы болып шыққан. Егер оқушы нашар оқыса, оның оқуға ынтасы өзінен - өзі төмендейді, үлгермейді. Әдетте кім тез оқыса, сол көп оқиды, көп оқыса, көп біледі. Оқу техникасы артқан сайын, есте сақтау қабілеті де, ақыл - ой еңбегіне ынталығы да арта түседі. Мәтінді әрі жылдам, әрі дұрыс, әрі мазмұнды түсіне оқи білу - үлкен еңбектің жемісі. Оқушы үлгерімінің негізгі факторы - оқу жылдамдығы болғандықтан мен бұл мәселені өзекті тақырып етіп алдым. Мәнерлеп оқу - қандай мәтінді болмасын дұрыс, сөздерді бұзбай, сөз қалдырмай, сөз аяғын жеп қоймай, әрбір сөзді дұрыс, анық оқу. Мәнерлеп оқуды үйретуде паузалардың орындалуына мән беру керек. Мысалы: тыныс белгілеріне байланысты және тыныс белгісіне байланыссыз паузалар да болады. Мәнерлеп оқуға үйретудегі тағы бір нәрсе - оқу қарқынының бір қалыпты болуы. Егер тез, жылдам оқыса, түсініксіз, әрі құлаққа жағымсыз естіледі.
Көркем шығарманың негізгі ой тірегін анықтап болмайынша, мәнерлеп оқу мүмкін емес. 2-3-сыныптарда оқушылардың бірінің қатесін екіншісіне тапқызу тәсілі тиімді. Таспаға жазылап алынған көркем сөзді тыңдату, кейде жақсы мәнерлеп оқылған мен нашар оқылған мәтінді қатар жазып алып салыстырудың пайдасы бар. Әңгіме, ертегі, мысалдарды рөлге бөліп оқытқанда балалар қызығып оқиды. Сыныптан тыс оқудың түрі мен әдісі әр түрлі. Бірде кітапты талдау, бірде бірігіп кітап оқу, өздері ұнаған үзінділерін оқыту, бірде ойын, бірде инсценировка - ертеңгілік түрінде болып келеді.
Шапшаң оқу. Балалар өте жай оқыса, сөз бен сөзді, сөйлем мен сөйлемді өзара байланыстыра алмай, ақырында мәтіннің тұтас мазмұнын түсінбей қалады. Оқу-жазуға үйретудің бірінші кезеңінде, балалар әлі әріптерді нашар айыратын және оларды бір-бірімен қосып оқуы қиын кезде ғана жай оқыттыру керек. Бірақ барған сайын балалардың оқу шапшаңдығы арта түсіп, бірте-бірте сауатты оқуға жақындау керек. Дегенмен, балаларды шапшаң оқуға дағдыландыра отырып, белгілі шамадан тыс кетпеу керек. Ушинский мәтіннің мағынасын түсінбей, құр сыдыртып оқуға қарсы болған. Ол бұл жөнінде: Оқу шапшаңдығы түсіну шапшаңдығымен қатар дамуы керек. Егер баланың түсінуінен гөрі оқуы шапшаңдау болса, ол баланың түсінбей оқығаны. Баланың түсінуі арта түссе, ол өзінен өзі-ақ шапшаң оқи бастайды, сондықтан оқытудың алғашқы кезінде шапшаң оқудың қажеті жоқ, тіпті ол зиян келтіреді.

Зерттеу жұмысының мақсаты: Бастауыш сынып оқушысының оқу жылдамдығын тежейтін қиындықтар мен кедергілерді анықтау мен жою жолдарын жинақтау.
Зерттеу нысаны: -оқушылардың оқу дағдысын қалыптастыру;
-ауызша және жазбаша байланыстырып сөйлеу тілін дамыту;
-шығармашылық қабілетін дамыту;
-көркем шығармаларды оқуға сүйіспеншілігін арттыру
Нәтижесінде үнемі жүргізілген қосымша жұмыстардың арқасында сыныптағы оқуға қызығушылығы аз оқу шапшаңдығы талаптан төмен оқушылар қатары азаяды. Оны кезекті оқу шапшаңдығын тексеру барысында тексерушінің жасаған маниторингісінен 3 Б сыныбының оқу шапшаңдығы айтарлықтай өскендігін көруге болады.
Бүгінгі таңда жалпы білім беретін оқу орындарындағы білімдік процестің дамымалы мүмкіндігінен елеулі маңыз беріледі. Сынып оқушысының тұлғасының дамуының ерекшелігін оның оқудағы жетістігі, оқу іс-әрекетінің компоненттерін меңгеруі, жалпы оқу біліктілігі мен дағдыларының қалыптасу деңгейі анықтайды. Жалпы оқу дағдыларының бір саласы - оқу техникасы. Аталған дағдыны жоғары деңгейде қалыптастырмайынша оқушының әрі қарайғы сапалы біліміне қол жеткізу мүмкін емес. Қорыта айтқанда, оқушыны түсініп әрі мәнерлеп шапшаң оқуға дағдыландырған сайын оқытудың да мәні арта түсері анық.
Зерттеу пәні:Қазақ тілі пәні
Зерттеу болжамы: Бастауыш мектепті бітірген оқушылар оқу жылдамдығын толық меңгеріп шығуы тиіс.
Зерттеу міндеттері: 1.Ғылыми әдебиеттерді зерделеу
2. Бастауыш сатыдағы оқу техникасын жақсартудың басты жәрдемшісі - тіл. Тілдің негізгі элементі - сөздік қор екендігін сипаттау.
3. Оқушылардың оқу шапшаңдықтарындағы қиындықтары мен кедергілерді анықтау мақсатында әр апта сайын даму деңгейін тексеру.
Әдіснамалық және теориялық негіздері: Оқу процесін зерттеу мен оның бастауыш сатыдағы даму ерекшеліктеріне байланысты ғалымдардың еңбектері зерделенеді. Оқу шапшаңдығын тежейтін қиындықтар мен кедергілер анықталады.
Мәселенің деректер көзі:
- сөздің оқушылардың күнделікті өмірмен байланыстылығын ескеру;
- үйретілген сөздің жеңілділігін;
- бастауыш сынып оқушыларының ұғымына сөз мағынасының сай келуі;
- сөздерді оқытылатын тақырыптармен байланысты таңдап алу;
- сөздердің мағыналық ерекшеліктерін ескеру;
- сөздердің тәрбиелік, ізгілік ұғымына сәйкестілігін есепке алу және т. б.
Зерттеу әдістері:Жаттығу жұмыстары,топтық және жеке,жұптық тапсырмаларды әзірлеу.
Ғылыми жаңашылдығы: Оқушылардың сөздік қорын молайтып, тез оқуға дағдыландыру.
Практикалық базасы: " №51 мектеп гимназиясы "
Күтілетін нәтижелер: Оқу процесін зерттеу мен оның бастауыш сатыдағы даму ерекшеліктеріне байланысты ғалымдардың сүбелі еңбектері зерделенеді. В.Н.Зайцевтің "Резервы обучения чтению" жүйесі зерделенеді. Оқу шапшаңдығын тежейтін қиындықтар мен кедергілер анықталады.. Жобаның теориялық негіздемесі Оқу шапшаңдығын жетілдіруде авторлардың бipi (И, В. Федоренко) алдыңғы орынға оқушының оперативті жады мен зейінін шығарса, eкіншici- ерекше жаттығулар жүйесі мен оларды бірнеше дүркін қайталауды ( В. Н. Зайцев), үшіншici - ақпаратты құндылықтық тәсілді (А. М. Кушнир ) , төртіншісі- оқу дағдысының әртүрлі сапаларын есепке алу ерекшелігін ( М. И. Оморокова) шығарады.

1.1.Бастауыш сынып оқушыларының байланыстырып оқу қабілеттерін қалыптастыру

В.Н.Зайцевтің "Резервы обучения чтению" жүйесінің 8 резерві
Бастауыш сатыдағы оқу техникасын жақсартудың кеңінен тараған технологиясы В.Н.Зайцевтің "Резервы обучения чтению" жүйесі. Аталған технология шапшаң оқуға үйретудің 8 резервін құрайды.
1. Дайындық жаттығуларының ұзақтығы емес, жиілігі маңызды. Балаларға қандай-да бip біліктілікті меңгертіп, оны дағды деңгейіне жеткізу үшін белгілі бip уақыт аралығында, олармен күнде - күнде көлемі шағын жаттығулар жүргізу қажет. Біз күнделікті өмірде мынадай жәйттерді жиі естиміз: Мына ертегіні оқы, оқып болмайынша, ойнауға бармайсың.... Баласының - оқу шапшаңдығының төмен екенін біле тұра, анасы күрделі педагогикалық қате жібереді. Сондықтан үйдегі дайындық әр 5 минут сайын шағын абзацты оқып, мазмұнын айтып берумен аяқталады. Бір - екі сағаттан соң тағы 5 минут оқиды. Ұйықтар алдында тағы бip рет оқиды. Бұндай дайындық біp отырғанда 6ip жарым-екі сағаттан оқуға қарағанда әлдеқайда тиімді.
2. Ызыңдап оқу. Ол не? Бұл барлық оқушы бip мезгілде, бір-біріне бөгет жасамас үшін жартылай дауыспен оқу. Әркім өз жылдамдығымен, 6ipeyлepi тез оқыса, енді 6ipi баяу оқиды. Ызыңдап оқуды сабақтың кез келген кезеңінде жүргізе беруге болады. Математика сабағындағы есептің немесе кейбір тапсырмалардың мазмұнын түсіну үшін оқудың осы түpiн пайдалану өте тиімді.
3. Әр сабақтағы бес минуттық оқу. Егер мұғалімнің үлесінде үш-төрт оқу сабағы болса, онда бір аптада 25 оқушының әрқайсысы 6ip-екі peт оқу мүмкіндігіне ие болады. Ал әр сабақ сайын (қазақ тілі, математика, дүние тану т.б.) балаға 5 минут оқуға мүмкіндік беру апталық жаттығуды 120 минутқа дейін ұзарта алады.
4. Ұйықтар алдындағы оқу. Ұйықтар алдындағы оқу жақсы нәтиже береді. Өйткені күннің соңғы cәттepi адамның (жадында) көңіл-күйінде жақсы сақталады, сегіз caғaт ұйқының барысында адам coл cәттің әсерінде болады. Бұдан 200 жыл бұрын "Студент, науками живущий, учи псалтырь на сон грядущий, то есть учи так, чтобы это 6ылo последним событием дня", -деген екен.
5. Үзінділермен оқу. Егер бала оқуды ұнатпаса, онда осы оқу түрін пайдалануға болады. Бұндай жағдайда балаға 1-2 жолдық үзінді оқуды ұсыну керек. Біраз демалып, содан соң оқу қайта жалғасады. Оқудың бұл түрін ата-aнaлapғa кеңес ретінде беруге болады.
6. Көру диктанттарын жаздырту. Оқу техникасының қарқыны көп жағдайда оперативті жадының нашар дамуына байланысты тежелетіні анықталған. Ол калайша? Мәселен, оқушы 6-8 сөзден тұратын сөйлемді оқиды. Үшінші-төртінші сөздерді оқуға келгенде алғашқы бipiншi сөзді ұмытып қалады. Соның әсерінен оқушы сөйлемнің мағынасын түсіне алмайды. Бұл жағдайда оқушының оперативті жадын жаттықтыру керек. Бұл профессор И.Т. Федоренко жасаған көру диктанттарының көмегімен жүзеге асырылады . Әp6ip 18 жинаққа 6 сөйлемнен енгізілген. Жұмыстың жүргізілу тәртібі: Taқтaғa 6 сөйлемнен тұратын бipiнші жинақ ілінеді.(Әрине алдын ала) Балалар диктантты жазуға дайын болған кезде ,бірінші сөйлемді ашамыз. Бала сөйлемді оқып еске сақтайды.(Арнайы көрсетілім уакыты беріледі) Берілген уақыт аяқталысымен мұғалім тақтадағы жазуды өшіреді. Оқушылар дәптерлеріне есте сақтағандарын жазады. Осылайша келесі сейлемдер ашылып отырылады. Бастапқы кезде кейбір оқушылар есіне сақтай алмай не icтepiн білмей қалады. Мұндай жағдайда балаға әзірше көршіңнен карап алып жаз, келесі сөйлемді өзің eciңe сақтауға тырыс деген көмек беріледі. Бастапқы кезде 6ip жинақты үш күн, үш рет қайталатып жаздыруға болады. Әр диктантты жүргізуге 5-8 минут уақыт жұмсалады. Бұл жұмыстың ерекшелігі 6ipiншi жинақта әpin саны 8-10, сөз саны 2-5 болса,18-ші жинақта бала 46 әріптен тұратын, 7-10 сөзден тұратын сөйлемді алғашкы жинақтағы көрсетлім уақытындай мезгілде есте сақтап, жазуға дағдыланады.
7. Бірнеше дүркін оқу. В.Н.Зайцев И.Т.Федоренко мен И.Т.Пальченконың жүйесінен үш типті жаттығуларды бөліп алады.
Бұлар: а) бірнеше дүркін оқу, ә) жаңылтпаш қарқынымен оқу, б) мәтіннің таныс емес бөлігіне өте отырып, мәнерлеп оқу. Аталған жаттығулардың барлығы ұжым болып жүргізіледі, яғни оқушылардың барлығы 6ip уақытта жартылай дауыспен оқиды.
Бірнеше дүркін оқу жаттығуы төмендегіше жүргізіледі. Мұғалім оқушылардың барлығына бір минут барысында оқып шығуды ұсынады. Әp6ip оқушы өзінің 6ip минут ішінде оқыған сөзін белгілейді. Оқу қарқыны оқушыға жағымды көңіл- күй әкелгендіктен, ол қайта-қайта оқығысы келеді. Әр оқушының оқу қарқыны әр түрлі екені ecкepiлyi тиіс. Сондықтан_көлемі бірдей үзінділерді ұсынуға болмайды. Алайда бір үзіндіні үш реттен артық оқуға болмайды.
Жаңылтпаш қарқынымен оқу кезінде оқудың мәнерлілігіне көңіл аударылмайды. Бұл жаттығу артикуляцияны дамытуға арналған. Жаттығу 30 секундтан аспайды. Әpi қарай мұғалім үшінші жаттығуды ұсынады. Енді , балалар , мәтінді қайта оқыңдар, бірақ асықпай әдемі, мәнерлі оқуға тырысыңдар. Балалар мәтіннің өздеріне таныс бөлігін соңына дейін оқиды, мұғалім оларды тоқтатпайды. Сөйтіп, олар мәтіннің таныс емес бөлігіне өтеді. Міне, дәл осы сәтте, оқушының алдында күтпеген жәй пайда болады. Мәтіннің бір үзіндісін жоғары қарқынмен оқи береді. Әрине оның мүмкіндігі көпке бармайды ( жарты жол, 6ip жол). Егер бұл жаттығу күнде жүргізілсе, онда жоғары қарқынмен оқу ұзактығы біртіндеп көтеріле бастайды. Екі -үш жұмадан соң баланың оқуы едәуір жақсарады.
8. Дауыстап оқу. Шамамен балалардың үштен бip бөлігі дауыстап оқуда қиналады. Бұл балалардың ауызша сөйлеу дағдысының дұрыс қалыптаспағандығынан. Көп жағдайда мұндай балалардың сөйлеуінің дамуында кемшіліктер бар. Мысалы, тілі кеш шыққан балалар көптеген дыбыстарды дұрыс айтпайды, айтқан дыбыстары анық емес т. с. с. Бұндай балалар ерекше назар аудару тобына жатады. Өйткені, бұл балаларда сөйлеу мәнеріндегі аздаған жетіспеушіліктер сақталып отырады. Бұл дыбыстың бұзылып айтылуы, сөздік қорының аздығы, сөзді дұрыс қолданбауы, суреттеу мен әңгімелесудің балаға қиындық туғызуы. Сондықтан да осы балалармен тіл дамыту жұмыстарын жүргізу керек. Тіл дамуының жоғарғы деңгейі баланың оқу жылдамдығын арттырады және бала оқып тұрғанын тез түсінеді. інің негізгі сипаттамалары.
Оқудың техникалық және мағыналық жағы болады.Оқудың техникалық жағы төмендегідей компоненттерді қамтиды: оқу тәсілі , оқу жылдамдығы, оқу жылдамдығының динамикасы (өciмі), оқудың дұрыстығы. Мағыналық жағы: мәнерлілік және оқылғанның мазмұны. Оқу дағдысының техникалық жағынын қалыптасу қадамы төмендегідей: Оқу тәсілі - оқу жылдамдығы -- ► оқу жылдамдығының динамикасы Бул қадамдар авторлардың зерттеулері арқылы және төменгі сынып оқушысының оқу техникасын меңгеру процесін талдау барысында анықталды. Оқу тәсілі мен оқу шапшаңдығы, шапшаңдық пен динамиканың арасындағы өзара байланыс тағайындалды. Осығанан толығырақ тоқтала кетейік. Бірінші сыныптықтардың кейбірі мектепке оқып келеді. Бірақ оқу тәсілдері әр түрлі. Бipeyлepi буындап оқиды, енді біреулері буындап және тұтастай оқиды, үшіншілері тұтас оқиды, төртіншілері тұтас сөзбен және сөздердің тобын оқитындай дәрежеде. :Яғни, балалар оқу техникасын меңгерудің әр түрлі кезеңдерінде орналасады. Ал мектепте мүлдем басқа жағдай орын алады: бала буындап оқиды, яғни сөзді тұтас оқи алмайды, оның оқу техникасының деңгейіне сәйкес келмейтін мәтін ұсынылады, әрі оқу жылдамдығын тексереді. Ғалымдардың пайымдауынша, баламен оның мүмкіндігіне сәйкес жұмыс жүргізілуі керек, егер бала буындап оқыса, оған соғұрлым көбірек буын саны аз сөздер ұсынылуы қажет. Әрине, мәтінді де оқу керек, бірақ оның көлемі шағын болғаны жөн. Егер бала буындап және тұтас сөзбен оқыса, онда буындық құрылымы қарапайым және күрделі сөздерді оқыту маңызды. Мәтіннің көлемі ұлғая түседi, бала біртіндеп тұтас сөздер және сөздер тобын оқи бастайды. Әрі қарайғы міндет - бұл тәсілді тұрақты ету, яғни оны дағдыға айналдыру. Авторлар бұны балалар көтерілетін баспалдақ түрінде бейнелейді. Олар бұл баспалдақты әр түрлі игереді: 6ipeyi тез көтеріледі, енді 6ipeyi әр баспалдақтан бөгеліңкіреп барып жоғары өрлейді.
Уақыт өте береді, баланың оқу қарқыны көтеріле түседі, мұғалім оның жетістігін белгілеп отырады, оқу жылдамдығының динамикасын байқап отырады. Сыныптағы басқа оқушылардан шапшаңырақ оқитын оқушылар тобының оқу жылдамдығының динамикасы мен баяуырақ оқитын оқушылар тобының оқу жылдамдығының динамикасының көрсеткіштерін салыстыра отырып, оқу жылдамдығы мен оның динамикасының өзара байланысын байқауға болады. Минутына 20 сөз оқитын оқушы минутына 70 сөз оқитынға қарағанда аз сөз қосады. Егер біріншілері 15 сөздей қосса, екіншілері екі есе көп 30 сөздей қосады. Минутына 20 сөз +15 сөз Минутына 70 сөз + 30 сөз Енді, оқудың дұрыстығы жөнінде. Оқудың дұрыстығы - бұл қатесіз оқу:
а) Әріптерді тастамай, түгел оқу;
ә) әріптердің орнын ауыстырмау
б)артық әpin қоспау;
в) басқа әpinneн алмастырмау;
г) тыныс белгісіне мән беріп оқу;
ғ) түсініп оқу.
Бұл қателердің сипаты бірыңғай емес. Бірінші кезеңдегі (буындык ) қателіктер әріптердің бейнесін дұрыс түсінбеуден болады. Бұны оңай aңғаруға болады. Сондықтан, дыбысты меңгерту барысында әр баланың дыбысты дұрыс қабылдауына жете назар аудару керек. Оқушының оқу дағдысы тек мынандай жағдайда ғанa алға жылжиды. Біріншіден, дыбыстың дұрыс дыбысталуы, екіншіден буынға дұрыс бөліп оқуы. Бала оқу барысында буындап оқудан бастап, буын + буын, сөз + буынмен оқып жаттығады. Алғашында кейбір қысқа сөздерді тұтас, күрделі сөздерді буынға бөліп оқиды. Бала дұрыс, қатесіз, түсініп оқыған сайын, оның оқуға деген құлшынысы күшейе түседі. Жалпы оқу барысында баланың оқыған сөзді түсініп оқуы үлкен маңыз атқарады.Оқу турлерін салыстырып қарайтын болсақ, түсініп оқу алдыңғы орында тұрады. Оқу - сөйлемнің мазмұнын түсініп, ақпарат қабылдау үшін қажет. Оқыту барысында осыған көп көңіл аударылады. Оқы, не түсіндің? - деп сұралады. Бала сөздің мағынасын түсінгенше қайталап оқыту жүзеге асады. Бұндай оқу барысында оқушының оқу жылдамдығы төмендейді. Минутына бағдарлама талабындағыдай сөз көлемін оқып берген бала одан еш нәрсе түсінбесе, одан тапқан пайдамыз қайсы? Сондыктан баланың оқу шапшаңдығы мен түcіну шапшаңдығын қатар дамыту керек. Мәнерлеп оқу - көркем сөздің үлгісі. Ол адам ceзімін оятып, кісінің жан дуниесіне әсер етеді. Ондағы дауыс құбылысы - бейнелі сөздің әcepi, мимика, қозғалыс, тағы басқалардың бірлігі мәтін мазмұнын аша түседі. Мәнерлеп оқуға қойылатын бағдарламалық талаптар төмендегідей: әуенді - сазды ерекшеліктерді сақтап оқу , сөз екпінін дұрыс қойып оқу; ой екпінін дұрыс қойып оқу; кейіпкердің көңіл - күйін сезіне оқу.
Ic - әрекеттің табиғи ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.