Психологиялық бейімделу компоненттері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 86 бет
Таңдаулыға:

КІРІСПЕ

Өзектілігі: Қазіргі заманның талабы, жас ұрпақты жеке тұлға етіп тәрбиелеу, ол тұлғаның дүниетанымы кең, өзін - өзі қоғамда, өзі білім алып жатқан оқу орнындағы ұжымда бақылай алатын және кез-келген ортада өз-өзін таныта білетін болуы қажет. Бұл міндеттер баланың сол оқу орнына бейімделуімен тығыз байланысты. Осы аталған міндеттерді шешу қазіргі кездегі психолоиялық - педагогикалық ғылымның басты міндеті болып саналады. Студент - материалдық және рухани өмірде жоғары кәсіби және әлеуметтік рөлдерді орындау үшін белгілі бір бағдарламамен іс-әрекеттері ұйымдастырылатын әлеуметтік жеке тұлға.

Студенттік жасқа әлеуметтік тұрғыдан жетілу кезеңі сәйкес келеді. Бұл кезеңнің белгісі білім алудың аяқталу кезеңі, еңбекке деген белсенділік, қоғамдық жұмыстар, заң алдындағы жауапкершілік, жанұя құру, бала тәрбиесі болып келеді. Қазіргі кезде студент қоғамдағы сан жағынан алғанда алдыңғы орындардың бірінде. Оған әркімнің де көзі жетеді. Соңғы жылдардағы білім беру, оның ішінде жоғары білім беру жүйесінде болып жатқан елеулі өзгерістерге байланысты арнаулы орта білім, жоғары білім, жоғары білімнен кейінгі екінші жоғары білім, магистратура, аспирантураларда білім алып жатқан жастардың саны арта түсуде.

Студенттер - қоғамның ірі интеллектуалдық әлеуеті. Студенттердің әлеуметтік құрылымы негізінен біздің қоғамымызды әлеуметтік құрылымын айқындайды.

Белгілі Кеңес Одағының психологы Б. Г. Ананьев студенттік кезең, жеке адам тұрғысынан алғанда, адамгершіліктік және эстетикалық сезімдердің белсенді түрде даму кезеңі, ересек адам ретінде азаматтық, саяси - қоғамдық және кәсіби мамандық міндеттерінің тұрақталу, толысу кезеңі деп көрсетеді.

Қазіргі таңдағы ғылым мен тәжірибеде бейімделу түсінігі студенттердің дайындығының тиімділігін жоғарлату әдісін өңдеумен айналысады. Студенттердің бейімделуі білім берудің фундаменталді сурақтарының қатарына жатады. Демек, бәсекеге қабілетті мамандарды даярлау жеке тұлғаның дамуы, мамандандыру, студенттердің әлеуметтенуі. Оқу орнына студенттердің бейімделуінің сәтті болуынан студенттің мамандануы жақсы қалыптасады және қоғамдық ортада дамуы жүзеге асады.

Бейімделу - әлеуметтік ортаға жеке тұлғаның үнемі белсенді лайықтану үрдісі, сондай - ақ осы үрдістің нәтижесі. Мінез - құлықтың сипатын анықтайтын осы құрам бөліктердің ара қатынасы жеке тұлғаның мақсаттары мен құндылық бағыттарына және олардың әлеуметтік ортада жүзеге асырылу мүмкіндігіне тәуелді. Әлеуметтік бейімделу үздіксіз жүріп жатса да, бұл түсінік әдетте жеке тұлға іс - әрекетінің және оның қоршаған адамдарының күрт өзгеру кезеңдерімен байланысады.

Бейімделу үрдісінің негізгі типтері жеке тұлғаның қажетсіну мен мотивтерінің құрылымына байланысты қалыптасады: 1) белсенді тип - әлеуметтік ортаға белсенді ықпал жасаумен сипатталады; 2) енжар тип - топтың құндылық бағыттары мен мақсаттарын енжар, конформды қабылдаумен анықталады. Студенттердің үйреніп кетуі, ең алдымен, орта мектеп пен жоғары оқу орнындағы оқыту тәсілдерінің сәйкес келмеуімен қиындатылады. Мекетппен салыстырғанда басқа мәнермен баяндалатын дәрістерді толық түсінбеу, күнделікті бақылаудың болмауы, ең басында студенттердің үлгірімі мен хал -жағдайына теріс әсер етуі мүмкін, ал кейде көңілі қалу мен өз күшіне сенбеуіне де әкелуі мүмкін. Лайықтануды сонымен бірге тұрмыстық шарттарының өзгеруі де баяулатады, сондықтан басқа қаладан немесе ауылдан келген студенттер үшін бейімделу әсіресе қиынға соғады. Кейбір бірінші курс студенттері күтпеген қиындықтармен кездесіп, мамандықтың дұрыс таңдағандарына күмәндана бастайды. Олардың басым бӛлігінде өздерінің болашақ мамандығы жайлы білімнің жетіспеушілігі күмән туғызады, бұл, өз кезегінде олардың ұстанымдарын өзгертеді, оқуға қызығушылықтың жоғалуына, үлгірімнің төмендеуіне әкеледі.

Оқу орнындағы оқудың басталуының өзінде, көптеген студенттердің төмен жұмыс қабілеттілігі, тез шаршайтындығы, үрейліліктің жоғары деңгейі байқалады. Аңдаусыз ұстанымдармен басқарылатын адам үйреншікті жағдайларда қарапайым, қайталанатын міндеттердің шешілуін жүзеге асырады. Ал ол жаңа жағдайларға түскен кезінде, барлық міндеттер ол үшін типті емес, яғни оның оларды шешетін стандартты тәсілдері жоқ, оған мінез - құлықтың жаңа алгоритмін, өмірлік міндеттерді шешудің жаңа тәсілдерін жасап шығару қажет. Бірінші курс студенті оның болашақ мамандығымен тікелей байланысты пәндерді тезірек оқығысы келеді, ал оған оқудың бірінші үш жылында жалпы пәндерді оқуға және олардың болашақта арнайы пәндерді оқыған кезінде және кейінгі өндірістік іс - әрекетте қажет болатынына сенуге ұсынады.

Алайда студентті қызықтыру үшін бір сенім аз, сондықтан мотивацияны күшейтіп, оқуға қызығушылықтың артуы мақсатында кіші курстарға мамандықтың кейбір элементтерін енгізеді, оның айқын мысалы ―Мамандыққа кіріспе деп аталатын пән болады, өйткені ол барлық факультеттер мен мамандықтарда бар.

Бұл мәселені сәтті шешу сабақ орнының педагогикалық - психологиялық қызметінің дамуымен қатысты.

Мақсаты: Жасөспірімдердің психологиясын, мінез-құлқын, тұлға ретінде даму қарқынын зерттеу. «Бейімделу» деген қандай термин?» және «Оның жалпылама мағынасы қандай?» деген сұрақтарға жауап табу. Жасөспірімдердің жаңа әлеуметтік ортаға яғни колледждің өмірі, ішкі тәртібіне бейімделу процессі жайлы және де бейңмделу процессі сәтті әрі қиыншылықсыз болу үшін кім атсалысады, қандай іс-шаралар жүргізілетінін зерттеп, зерделеу.

Тақырыпты таңдауды дәйектеу және міндеттері: Студенттердің оқу орнына бейімделу түсінігі біраз еңбектерде қарастырылған. Біраз авторлар бейімделу - академиялық нәтижеден бейтаныс та сандаған факторларды ынта ететін күрделі, ен қырлы боп келеді деп есептейді (Baker,

1984. ) Бірінші курс студенттерінің сабақ орындарына, білік жүйесіне бейімделу процесін сандаған ғылымдар саласы зерттейді. Психология ғылыми тұрғысынан әдепкі сабақ жылындағы студенттердің бейімделу процесінің құрылымы бойынша жүргізген зерттеуде автор студенттердің білік беру мекемелерінде оқуға бейімделуінің мәні оқытушылардың білік пен білім дағдыларын студенттерге тікелей беруінде ғана емес, сонымен бірге әр студенттің жеке тұлғасын дамытуда, оның әлеуметтік тәжірибесін байытуда.

- Жасөспірімдердің психологиялық-педагогикалық сипаттамасын зерттеу;

- Зерттеу баысында бейімделу және оның мағыналары жайлы сондай-ақ қандай ғалымдар осы тақырыптарда үлес қосқанын зерттеу;

- Бірінші курсс студенттерінің бейімделу проццесіі жайлы мәліметтер жинақтау және эксперименттер жүргізу үшін белгілі бір колледжді таңдау;

- Бірінші курсс студенттерінің медициналық колледжде соның ішінде Қарағанды медициналық колледжінің мысалындағы бейімделу проццесін талдау;

-Қарағанды медициналық колледжінің бірінші курсс студенттеріне бейімделу проццесінде қандай іс-шаралар жүргізілетіні және жалпы бірінші курсс студенттерінің бейімделуі жайлы эсперимент-зерттеу жұмысын жүргізу

Ғылыми зерттеу әдіснамасы: Бұл жұмыста ғылыми зерттеудің заманауи әдістемесі, оның ішінде теориялық және эмпирикалық зерттеу әдістері қолданылды. Зерттеу мәселесі бойынша әлеуметтану, жаратылыстану, педагогика және психология сияқты әр түрлі ғылым салаларындағы әдебиеттерге шолу жасалды. Зерттеу тақырыбымен байланысты көптеген ғылыми мақалаларға, кітаптарға, интернет-ресурстарына контент-талдау әдісі арқылы шолу жасалды.

Зерттеу нысаны: Студенттік топтың қалыптасуы жағдайында студенттердің бейімделуі.

Зерттеу пәні: Бірінші курсс студенттерінің бейімделу процессінің мазмұны

Зерттеу болжамы: Егер бірінші курсс студенттері колледж табалдырығын алғаш аттаған күннен-ақ психологтар, кураторлары және басқа да педагогтар бейімделу процессінде студенттерге қолдау көрсетіп арнайы іс-шаралар жүргізетін болса бейімделу процессі сәтті өтеді.

1-тарау. Психологиялық-педагогикалық қолдаудың теориялық негіздері медициналық колледжге бірінші курс студенттерін бейімдеу

Жасөспірімдердің психологиялық-педагогикалық сипаттамасы

Жасөспірімдік шақ - кардиналдық өзгерістермен байланысты балалық шақтан жасөспірімдік кезеңге өтудің басына сәйкес келетін онтогенездің критикалық кезеңдерінің бірі. Бұл кезең адамның тез өсуімен, жасөспірімнің психофизиологиялық ерекшеліктеріне айтарлықтай әсер ететін жыныстық жетілу саласында организмнің қалыптасуымен сипатталады.

Отандық психологиялық әдебиеттерде жас жеткіншек пен үлкен жастық шақ деп ажырату әдетке айналған. Бұл психикалық дамуды кезеңге бөлумен сәйкес келеді D. B. Elkonin, 10-11 жастан 17 жасқа дейінгі (10-11 жастан 14-15 жасқа дейін - кіші; 15 жастан 17 жасқа дейін - үлкен жасөспірімдік) жасөспірімдік кезеңнің шекарасын анықтаған.

D. B. Elkonin бойынша психикалық дамуды кезеңге бөлу схемасы.

1-суретте көрсетілген.

Сурет-1. D. B. Elkonin-ның психологиялық даумуды кезеңге бөлуі

Жасөспірімдік шақ әлеуметтік-тарихи сипатқа ие. Бұл жас салыстырмалы түрде жақында ғана дамудың дербес кезеңі ретінде ерекшеленді және оның шекаралары өте ерікті. 18 ғасырға дейін балалық шақтың аяқталуы жыныстық жетілумен байланысты болды, ол аяқталғаннан кейін бірден ересек өмірге кіру кезеңі келді. Алғаш рет J. J. Russo Француз философы, жазушысы, ағартушылық дәуірінің ойшылы жасспірімдік шақты екінші туылу деп атап, өзін-өзі танудың өсуінің маңыздылығын атап көрсетеді.

J. ST. Holl 1904 жылы екі томдық «Жасөспірімдік кезең: психология және физиологияға, антропология, социология, гендер, қылмыс, дін және білім беруге қатынасы» туындысын басып шығарды. Бұл жасөспірімдік кезеңдегі алғашқы елеулі еңбек болды. Sent-Holl бұл кезеңді «дауыл мен күйзеліс кезеңі» деп дұрыс атады, оны өзін-өзі сананың дағдарысы ретінде сипаттады, оны жеңе отырып, адам «дара сезімге» ие болады. Ол жасөспірімдер эмоционалды толқында болады деп есептеді: бір сәттегі романтика келесі күннің депрессиясына айналады, бүгінгі апатия ертеңгі күннің мәнерлілігімен ауыстырылады. Жасөспірім мінез-құлқына тән қасиет - ұмтылыстың айқын сәйкессіздігі. Бұл қасиет жасөспірімнің бастан өткерген эмоционалдық күйлерімен байланысты психологиялық жайсыздық, алаңдаушылық, жалғыздық сезімі және т. б.

E. Eriksonның «Балалық шақ және қоғам» оның кітабында адамның сегіз түрлі дағдарысының үлгісі ұсынылған. Ericsonның пікірінше, адамдар өз дамуында сегіз кезеңнен немесе қақтығыстардан өтеді. Тұлға дамуының сегіз кезеңінің әрқайсысында даму міндеттерінің бірі басқаларға қарағанда маңыздырақ болады. Бесінші кезең - жасөспірімдік (12-18 жас) .

E. Eriksonның концепциясы бойынша, бұл жасқа дейін адам бірнеше түрлі рөлдерді меңгерген: оқушы, баласы (қызы н\е ұлы), дос ретінде. Бұл жаста адамның барлық көріністерінің әртүрлілігін түсіну және олардың барлығын бір тұлғаға біріктіру маңызды - «Мен кіммін?», «Менің көзқарасым, сенімім, ұстанымдарым қандай?». Жасөспірімнің жеке басының дағдарысында дамудың өткен барлық сыни сәттері қайта пайда болады және жасөспірім бұрынғы жастардың ол үшін маңызды екенін саналы түрде шешеді. Сонда әлемге деген әлеуметтік сенім, тәуелсіздік бастама жеке тұлғаның жаңа тұтастығын - сәйкестікті тудырады.

Отандық психология мен педагогикада отандық психолог L. S. Vigotskiy, жеке тұлғаның адамзат мәдениеті мен өркениетінің құндылықтарын меңгеру процесінде психиканың дамуының мәдени-тарихи теориясын жасады. L. S. Vigotskiy жасөспірімді тарихи тәрбие ретінде қарастырды. L. S. Vigotskiyдің пікірлері яғни айтуы бойынша, жасөспірімдік кезең жабайы адамдарда жоқ және қолайсыз жағдайларда «біршама төмендеуге бейім, көбінесе жыныстық жетілудің аяқталуы мен түпкілікті жетілудің басталуы арасындағы әрең байқалатын жолақты құрайды, ең тұрақсыз және өзгермелі кезең».

D. B. Elkonin L. S. Vigotskiyдің идеяларын дамыта отырып, әрбір психологиялық жасты келесі критерийлер негізінде қарастырады:

1) дамудың әлеуметтік жағдайы;

2) жетекші қызмет түрі;

3) негізгі жаңа біліктері.

Дамудың әлеуметтік жағдайын L. S. Vigotskiy дамушы субъект пен қоршаған орта арасындағы қатынас ретінде қарастырды. Әрбір жас кезеңдерінде дамудың әлеуметтік жағдайы субъектінің алдына нақты міндеттер қояды, оның шешімі берілген жас кезеңіндегі психикалық дамудың мазмұны болып табылады.

Жасөспірімнің дамуының әлеуметтік жағдайының өзгешелігі оны ересектермен әм құрдастарымен қарым-қатынастың әзір жүйесіне қосудан, әзір әлеуметтік функцияларды меңгеруден тұрады. Жасөспірімдік маусым басқарушы әрекетті анықтауда екіұштылықпен сипатталады. Әлдебіреу жағынан, бүлдіршін есеюдің алдында тұр әлі құндылықтар жүйесін, кісілер арасындағы қатынас мен қарым-қатынасты шешуі қажет, екінші жағынан, о жә тағы тәрбиелік жұмыста. Басшы іс - құрбыларымен интимдік әлі дара қарым-қатынас әлі оқу-кәсіби іс-әрекет.

Жасөспірімдердің негізгі жаңа біліктері 2-суретте көрсетілген.

Егде жастағы

жастағы жасөспірімдер-

дің жаңа біліктері

Өзін-өзі анықтау

Профессионалды

өзін-өзі анықтауға дайын

болуы

Өзін-өзі тану

Көзқарас

Жеке басын куәландыру

Өмірлік жоспарлары

Ішкі позиция

ерлер/әйелдер

Құндылықты анықтайтын нүкте

Сурет-2. Жасөспірімдердің жаңа біліктері

Өзін-өзі анықтау қажеттілігі белгілі бір семантикалық жүйені қалыптастыру қажеттілігі ретінде әрекет етеді, ол өзі туралы және әлем туралы идеялардың бірлігін білдіреді. Өзін-өзі анықтау, шын мәнінде, жеке адамның өмірдің мәнін іздеу, тудыру және алу міндетін шешуі.

Жасөспірімдердің өзін-өзі анықтауының пайда болуы мен дамуының маңызды психологиялық шарттары олардың құндылық бағдарлары болып табылады, ал өзін-өзі анықтаудың қалыптасуы дамудың сыртқы және ішкі факторларының күрделі өзара әрекеттесуінің нәтижесінде жүзеге асады. Психологиялық сипаттамалармен (мотивтер, қызығушылықтар, тәжірибе және т. б. ) астасып жатқан өмірдің әлеуметтік-мәдени жағдайларының әсері Жасөспірімдердің мінез-құлқында, өзіне, өзінің іс-әрекетіне, басқалармен қарым-қатынасына қатынасында көрінеді.

Жасөспірімдік кезеңнің соңында өзін-өзі анықтау процесі дерлік аяқталады, әрі қарай кәсіби дамуға қажетті кейбір әдеттер мен дағдылар қалыптасады. Бұл кезеңде Жасөспірімдер кәсіби өзін-өзі анықтауға назар аударады. Кәсіби өзін-өзі анықтау адамның қабілеттері мен таңдаған іс-әрекетінің мүмкіндіктерін зерттеу мен корреляциясын қарастырады. Егде жастағы жасөспірімдік кезеңдегі кәсіби өзін-өзі анықтау процесінің нәтижесі болашақ мамандығын таңдау болып табылады.

Егде жастағы жеткіншектік шақтың негізгі ісігі - «Мен»-ді ашу, өзінің жеке даралығын сезіну, «Мен» өмірдің әртүрлі түрлеріне практикалық қосуға бағыттайтын өмірлік жоспардың пайда болуы. Бұл кезең мазасыздану, қобалжу, тітіркену, физикалық және психикалық дамудың диспропорциясымен, сезімдердің сәйкес келмеуімен, өнімділіктің төмендеуімен сипатталады. Жағымды көріністер үлкен жасөспірімде жаңа құндылықтар, қажеттіліктер, табиғатпен жақындық сезімі болуымен көрінеді.

Өзіндік сананың дамуы жасөспірімдік кезеңнің орталық психологиялық процесі болып табылады. Егде жастағы жасөспірімнің өзін-өзі тануы басқа адамдарды тереңірек түсінуге ықпал етеді және ол бірте-бірте іс-әрекеттер мен әрекеттердің белгілі бір түрлерінен қасиеттерді ажырата бастайды, оларды өз мінез-құлқының ерекшеліктері ретінде жалпылайды және түсінеді, содан кейін оның тұлғалық қасиеттері. Бағалау және өзін-өзі бағалау пәні ең алдымен оқу іс-әрекетімен байланысты тұлғаның қасиеттері және

басқалармен қарым-қатынас.

Егде жастағы жасөспірімдік кезеңде өзіндік тұжырымдаманы, өзі туралы жалпылама идеяны, жеке тұлғаға қатысты көзқарастар жүйесін қалыптастыру процесінде күрт өзгеріс байқалады. Мен-концептісінің сипаттаушы компоненті Мен бейнесі деп аталады, өзіне немесе жеке қасиеттеріне қатынасымен байланысты компонент өзін-өзі бағалау деп аталады.

«Мен» бейнесі жасөспірімге «Мен кіммін?» деген сұрақтарға жауап беруге мүмкіндік береді. және «Әрі қарай қайда баруым керек?». Осы сұрақтарға жауап беру арқылы жасөспірім өзінің бүгісін жақсы түсінуге және болашаққа неғұрлым шынайы жоспарлар құруға мүмкіндік алады.

Өзін-өзі бағалау - адамның өзі туралы білімімен қатар өзінің физикалық қасиеттерін, қабілеттерін, адамгершілік қасиеттері мен іс-әрекеттерін бағалауды қамтитын өзіндік сананың құрамдас бөлігі.

Жасөспірімдердің өзін-өзі бағалау сипаты тұлғаның белгілі бір қасиеттерінің қалыптасуын анықтайды. Өзін-өзі бағалаудың адекватты деңгейі өзіне деген сенімділікті, өзіндік сынды қалыптастыруға ықпал етеді. Адекватты өзін-өзі бағалауы бар Жасөспірімдердің оқу үлгерімі жоғары, олардың әлеуметтік мәртебесі жоғары. Өзін-өзі бағалауда жоғары бағалауға бейім жасөспірімдер іс-әрекет түрлерінде жеткілікті шектеуді және қарым-қатынасқа көбірек көңіл бөлуді және аз мазмұнды көрсетеді. Агрессивті жасөспірімдер өзін-өзі бағалаудың ең жағымды немесе ең жағымсыз болуымен, алаңдаушылықтың жоғарылауымен, әлеуметтік байланыстардан қорқумен, қиын жағдайлардан шығудың жолын таба алмауымен сипатталады. Өзін-өзі бағалауы төмен жасөспірімдер депрессиялық тенденцияларға бейім.

Егде жасөспірімдік кезеңде жеке тұлғаның қалыптасуы басталады, ол өмір бойы дамиды. Осы жас категориясына қатысты сәйкестікке адамның

«Мен»-ін ашу, табу, атап көрсету сияқты сипатты белгілер кіреді.

Егде жастық шақ - дүниетанымның қалыптасуының шешуші кезеңі. Бұл дәуірдің идеологиялық көзқарастары әдетте өте қарама-қайшы. Байыпты, терең пайымдаулар аңғал, балалықпен біртүрлі араласады. Сол әңгіме кезінде ол түбегейлі өзгеруі мүмкін тікелей қарама-қарсы, үйлеспейтін көзқарастар бірдей қызу және үзілді-кесілді позиция қорғалады. Егде жастағы жеткіншектің дүниетанымы жеке тұлғаның әлеуметтік бағдарын, оның болашақ әлеуметтік ұстанымын таңдауын және оған жету жолдарын қамтиды.

Жасөспірімдердің психикалық танымдық процестерінің дамуының екі жағы бар - сандық және сапалық. Сандық өзгерістер интеллектуалдық мәселелерді әлдеқайда оңай, жылдам және тиімді шешу мүмкіндігінде көрінеді. Сапалық өзгерістер ойлау процестерінің құрылымындағы жылжуларды сипаттайды: адамның қандай міндеттерді шешетіні емес, оны қалай орындағаны маңызды. Сондықтан психикалық когнитивтік процестердің құрылымындағы ең елеулі өзгерістер интеллектуалдық сферада байқалады.

Теориялық ойлау дамиды. Кіші мектеп жасында игерілген операциялар формальды-логикалық операцияларға айналады (Пиаже бойынша бұл формальды операциялар кезеңі), логикалық ойлаудың басым дамуы. Жасөспірімдік шақта ойлаудың даму процесінде балада мынадай қабілеттер көрінеді: интеллектуалдық мәселелерді шешуде гипотезамен әрекет ете білу; абстрактілі ойларды талдау, абстрактілі пайымдаулардан қателер мен логикалық қайшылықтарды іздеу қабілеті.

Жасөспірімдердің қабылдауы таңдамалы, шоғырланған, талдаушы болады. Ол неғұрлым мағыналы, дәйекті, жүйелі. Жасөспірімдер қабылданатын объектілерді нәзік талдауға қабілетті. Айналадағы адамдарды бағалау кезінде қолданатын тұлға аралық қабылдау стандарттары ерте жастық шақтағыдай жекелеген ересектердің пікірлерімен емес, идеалдармен, құндылықтармен және нормалармен байланыстырады және жалпыланады. Бағалаушы моральдық нормалардың мазмұны одан әрі кеңейіп, тереңдей түседі, олар нәзік және сараланады, жеке-дара ерекшеленеді.

Ырықты және ырықсыз есте сақтаудың дамуымен қатар, оқу материалын есте сақтау процесінде бірте-бірте басым орын алатын логикалық есте сақтау белсенді дамып келеді. Есте сақтау көлемінің ұлғаюы байқалады, жаңғыртылған материалдың толықтығы, жүйелілігі, дәлдігі артады, есте сақтау мен жаңғырту мағыналық байланыстарға негізделеді. Реферат материалды жаттау қолжетімді болады. Зейін көлемі ұлғаяды, сонымен бірге оның қарқындылығын ұзақ уақыт бойы сақтап, бір пәннен екіншісіне ауысу мүмкіндігі артады.

Оқытылатын пәндердің мазмұны мен логикасы, білімді меңгеру сипаты Жасөспірімдерде өз бетінше шығармашылықпен ойлау, салыстыру, мазмұны терең қорытындылар мен жалпылау қабілеттерін дамытады. Оқытудың әсерінен ойлау, зейін және есте сақтау бірте-бірте ұйымдастырылған, реттелетін және басқарылатын процестер сипатына ие болады.

Жасөспірімдерде олардың интеллектуалдық даму деңгейімен, жеткілікті кең дүниетанымымен, білімінің көлемі мен күшімен, кәсіби бейімділіктері мен қызығушылықтарымен байланысты оқуға деген сараланған қатынасы болады. Мектеп пәндеріне қатысты таңдамалылық туындайды: кейбіреулер сүйікті және қажет болады, ал басқаларына қызығушылық төмендейді. Пәнге деген көзқарасқа мұғалімнің тұлғасы да әсер етеді.

Ұйымдастырушылық қабілеттер, тиімділік, іскерлік, іскерлік байланыс орнату, бірлескен істерді келісу, жауапкершілікті бөлу қабілеті қалыптаса бастайды.

Жасөспірімдердің қарым-қатынасы құрдастарымен, қарама-қарсы жыныстың өкілдерімен қарым-қатынасқа ерекше назар аударумен, мұғалімдермен және басқа ересектермен бейресми қарым-қатынастың болуы немесе болмауымен сипатталады. Құрбыларымен қарым-қатынас көп уақытты қажет ететін және өмірде маңызды рөл атқаратын дербес әрекетке айналады. Қарым-қатынаста ең маңызды симпатия мен антипатия сезімін құрбылары бастан кешіреді, қабілеттерді бағалау және өзін-өзі бағалау.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.