Азық - түлік дүкеніне мәліметтер қорын жасау

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 16 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті

«Ақпараттық технологиялар» факультеті

«Ақпараттық жүйелер» кафедрасы

Тақырыбы:

Азық-түлік дүкені мәліметтер базасы

Студент: Хамзабек Нұрсұлтан, АЖ-21 тобы

Қабылдаған: PhD, доцент М. А. Кантуреева

Нұр-Сұлтан, 2022

Мазмұны

Кіріспе . . . 1

1 Мәліметтер қоры туралы теориялық бөлімдер . . . 2

1. 1 Мәліметтер қорының даму тарихы . . . 2

1. 2 Мәліметтер қорының модельдері . . . 2

2 «Азық - түлік дүкені» бағдарламасының операциялық жүйесінің бағдарламалық қамтамасыздандыруы . . . 3

2. 1 Жасау орталығы . . . 3

2. 2 Microsoft SQL Server және Microsoft Visual Studio бағдарламасы . . . 4

2. 3 Microsoft SQL Server -ды орнату . . . 5

3 «Азық - түлік дүкені» бағдарламасының Microsoft SQL Server -де орындалатын қадамдары . . . 6

3. 1 Деректер файлын құру . . . 6

3. 2 Кестелерді құру және толтыру . . . 7

3. 3 Сұраулар мен сүзгілерді құру . . . 8

3. 4 Сақталған процедуралар . . . 9

3. 5 Қолданылатын функциялар . . . 10

3. 6 Диаграммалар және триггерлер . . . 11

4 «Азық - түлік дүкені» бағдарламасының Microsoft Visual Studio -да орындалатын қадамдары . . . 12

4. 1 Жоба құру . . . 12

4. 2 Негізгі түйме пішіні. Деректермен жұмыс істеуге арналған қарапайым таспа пішіндері . . . 13

4. 3 Күрделі таспа пішіндерін жасау . . . 14

4. 4 Кестелік пішіндерді құру . . . 15

Қорытынды . . . 16

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . . 17

Кіріспе

Жоба тақырыбының өзектілігі . Мәліметтер қоры дегеніміз ақпаратты сақтауға және жинақтауға арналған ұйымдасқан құрылым. Ең алғаш мәліметтер қоры ұғымы жаңадан қалыптасқан кезде онда шындығында мәліметтер сақталатын. Бірақ қазіргі кездегі көптеген мәліметтер қоры басқару жүйелері өздерінің құрылымдарында тек мәліметтерді ғана емес, сонымен қатар олардың тұтынушымен және басқа да ақпараттық - программалық кешендермен қарым - қатынасының әдістерін де қамтиды. Сондықтан біз қазіргі заманғы мәліметтер қорында тек мәліметтер ғана емес, ақпараттар да сақтай аламыз.

Курстық жобаның тапсырмасы: Азық - түлік дүкені. Азық - түлік дүкеніне мәліметтер қорын жасау.

Курстық жобаның мақсаты: «Азық - түлік дүкені» мәліметтер қорын Microsoft SQL Server және Microsoft Visual Studio программасын қолдана отырып құру.

Зерттеу міндеттері:

Мәліметтер қоры туралы теориялық бөлімдерді қарастыру;

«Азық - түлік дүкені» бағдарламалау ортасындағы нұсқаулығын айқындау.

Зерттеу объектісі: Мәліметтер қорының құрылымы мен мазмұны.

Зерттеудің теориялық-методологиялық негізі: зерттеудің теориялық негізі отандық және шетелдік ғалымдардың еңбектерінен тұрады.

Курстық жобаның құрылымы: Курстық жоба кіріспе, теориялық және практикалық бөлімдер, қорытынды және курстық жоба жазу кезінде пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

Жұмыстың ғылыми және практикалық құндылығы : мәліметтер қорын өздігінен үйрене алатын бағдарламаны құрастыру болып табылады

Курстық жұмысының қорытындысында теориялық және практикалық зерттеудің қорытындысы берілген. Қойылған міндеттер мен қойылған мақсаттың орындалу дәрежесі бойынша сипаттама берілген. Орындалған жұмыстың қорытындысы мен нәтижелері көрсетілген.

1 Мәліметтер қоры туралы теориялық бөлімдер

1. 1 Мәліметтер қорының даму тарихы

Бірінші электронды есептеуіш машиналар біздің елімізде ХХ ғасырдың 50 жылдарының басында пайда болды. Бұған қоса адамзат қызметінің жаңа саласы - ЭЕМ-ге бағдарлама жасау қарқынды дами түсті. Айта кету керек, өзінің қалыптасуының бастапқы кезеңінде де тіл құралы мен әдістерінің жетілмегендігіне қарамастан, ЭЕМ-ге бағдарлама жасау, оқушылардың оны қабылдауына және түсіну мүмкіншілігіне шек қоятын қандай да бір принциптік қиыншылықтарды тудырмайды. Бұған қарапайым түсініктеме бар: ЭЕМ-ге қиын емес оқу бағдарламаларын құрастыру жеткiншек жастағы оқушының шамасы келетiн, қарапайым және жалпы маңызды ұғымдардың шектелген ауқымына сүйенеді. Алғашқы ЭЕМ-дердің ғылыми-зерттеу мекемелерінде және жоғарғы оқу орныдарының iрi орталықтарында пайда болуынан кейін, бұған, яғни ЭЕМ-ге кіру және машина уақытына иелік ету мамандардың ынта-ықпалымен және олардың оқушылармен ізденушілік жұмыстарына деген қызығушылықтарына сәйкес келіп жатты, осыдан кейін ЭЕМ-де бағдарлама жасауды оқып үйренетін оқушылар топтары пайда бола бастады.

1. 2 Мәліметтер қорының модельдері

Алғашқыда мәліметтер қорының иерархиялық, желілік, реляциялық модельдері пайда болды. O лар кейіннен классикалық, негізгі модельдерге айналды. Соңғы уақытта осылардың негізінде постреляциялық, көпөлшемдік, объектілі-бағытталған жаңа модельдер пайда болды және барынша дами отыра, қолданысқа енгізіле бастады Иерархиялық модель. Бұл ерте қалыптасқан деректер моделінің бірі. Иерархиялық модельде топтық қатынастарды жүзеге асыру, желілік жүйедегі сияқты көрсеткіштер көмегімен жүзеге асады және граф түрінде көрсетіледі. Бірақ, желілік модельден айырмашылығы бұнда принципті ерекшеліктер қатары болады. Желілік модель. Желілік модельдерде мәліметтердің арасындағы өзара байланыстар еркін граф түрінде болады, ондағы әрбір ұрпақтың екі және одан да көп ата тегі болуы мүмкін. Желілік модельдің мәліметтер қоры жазбалар жинағы мен байланыстар жинағынан құралады. Байланыстардың жинағы физикалық көрсеткіштері бар өрістен тұрады. Мәліметтерді кестелер немесе реляциалар түрінде көрсететін мәліметтер моделі мәліметтердіц реляциялық моделі болып табылады. Реляция дегеніміз жатық және тік жолдардан түратын екі олшемді кесте. Код моделінде кестедегі мәліметтермен жүмыс жасауға екі тілді қолдануды үсынылады: реляциялық алгебра мен реляциялық есептеу.

2 «Азық - түлік дүкені» бағдарламасының операциялық жүйесінің бағдарламалық қамтамасыздандыруы

2. 1 Жасау орталығы

Мәліметтер қорын құруға арналған көптеген жасау орталары бар. Және де біз соларға тоқталатын боламыз.

Microsoft Access

Мәліметтер қорын құруға арналған бұл бағдарлама көпшілікке белгілі. Өйткені, ол Microsoft Office жиынтығымен бірге келеді. Бұл бағдарлама үйренуге оңай бағдарламалардың бірі, өйткені SQL бағдарламалау тілін білу бұл жерде іс жүзінде қажет емес. Сіз тек қай сұранысты жасау керектігін көрсете аласыз, ал бағдарламаның өзі SQL сұрауын жасайды. Бағдарламаның өзектілігі туралы. Осы уақытқа дейін көптеген ұйымдардың мәліметтер базасы Microsoft Access көмегімен жасалған. Шынында да, бағдарламаның өзі өте оңай, интуитивті интерфейс бар.

PhpMyAdmin

Access, әрине, жақсы бағдарлама, бірақ сайт үшін деректер базасы қажет болса, ол жеңе алмайды. Содан кейін PhpMyAdmin көмекке келеді. Бұл мәліметтер қорын құруға арналған өте пайдалы бағдарлама. Компьютерге орнату біраз уақытты алады, ал орнату кезінде дұрыс емес нәрсені жасау оңай және ол жұмыс істемейді. Сондықтан, деректер қорын жасау үшін осы бағдарламаны орнатқан кезде нұсқауларды нақты орындау керек. Бірақ PhpMyAdmin-тің тағы бір артықшылығы - оған Интернет арқылы веб-сайт түрінде қол жеткізуге болады!

HeidiSQ HeidiSQLмәліметтер базасын басқарудың ақысыз құралы болып табылады. Кестелерді, көріністерді, триггерлерді, процедураларды жасауға және өңдеуге, сондай-ақ деректерді қарауға және өңдеуге мүмкіндік беретін PHPMyAdmin-ге лайықты балама. HeidiSQL сонымен қатар деректерді SQL файлына және басқа серверлердегі алмасу буферіне экспорттау мүмкіндігін береді.

Біздің таңдауымыз Microsoft SQL Server бағдарламасына тоқтады.

2. 2 Microsoft SQL Server және Microsoft Visual Studio бағдарламасы

Microsoft SQL Server

Ірі ұйымдарда қолданылатын ең көп таралған ДҚБЖ - бұл Microsoft SQL сервері, Microsoft ДҚБЖ. Ол реляциялық деректер үлгісін қолданады. Microsoft SQL сервері-бұл қуатты сервері бар ірі ұйымдарда қолдануды жақсартатын клиент-сервер мәліметтер қорын басқару жүйесі. MS SQL Server деректер платформасы мәліметтер қорымен жұмыс істеу үшін келесі құралдарды қамтиды:

Репликация қызметтері: таратылған және мобильді деректерді өңдеуге арналған қосымшалар үшін деректердің репликациясы, жүйелердің жоғары қолжетімділігі, кәсіпорынның есеп беру шешімдері үшін қайталама деректер қоймаларымен масштабталатын параллелизм және Oracle қолданыстағы дерекқорды қоса алғанда, гетерогенді жүйелермен интеграция.

Хабарландыру қызметтері: бірнеше қосылған және мобильді құрылғыларға дербестендірілген, уақтылы ақпарат жаңартуларын жеткізе алатын масштабталатын қосымшаларды әзірлеуге және орналастыруға арналған кеңейтілген хабарландыру мүмкіндіктері.

Microsoft Visual Studio

Майкрософт компаниясының өнімдер тізбегі, құрамына біріктірілген өңдеу ортасы бағдарламалық жасақтамасы және басқа да аспаптық құралдар кіреді. Аталған өнімдер консольдік қосымшалармен қатар қолданбалы бағдарламалық жасақтамалары да кіреді, мысалы қолданушының графикалық интерфейсі жасақтамасы, сонымен қатар Windows Forms технологиясын қолдану арқылы да, және веб-сайт, веб-жасақтамалар, веб-қызметтер, машинелік кодында және басқа басқарылатын код арқылы да Microsoft Windows, Windows Mobile, Windows CE, . NET Framework, . NET Compact Framework и Microsoft Silverlight қолданатын барлық платформаларға. Visual Studio бағдарламасы кез-келген бағдарламалау тілін, шешімін немесе құралын қолдамайды; оның орнына VSPackage ретінде кодталған функционалды қосуға мүмкіндік береді. Орнатылған кезде функционалдылық қол жетімді Сервис. The IDE үш қызметті ұсынады: жобалар мен шешімдерді санауға мүмкіндік беретін SVsSolution; SVsUIShell, терезе мен интерфейстің функционалдығын қамтамасыз етеді (қойындыларды, құралдар тақтасын және құралдар терезелерін қоса) ; және VSPackage тіркеумен айналысатын SVsShell. Сонымен қатар, IDE қызметтердің арасындағы байланысты үйлестіру мен қамтамасыз етуге жауап береді.

2. 3 Microsoft SQL Server -ды орнату

Ең алдымен Microsoft-ның негізгі сайтына кіріп, сол жақтан таңдап аламыз.

Изображение выглядит как текст Автоматически созданное описание

Сурет 1. Microsoft SQL Server орнату терезесі

Таңдап алғаннан кейін, сол таңдаған түріне кіріп керек пакеттерді белгілеп және жүктеп аламыз.

Изображение выглядит как стол Автоматически созданное описание

Сурет 2. Microsoft SQL Server іске қосу терезесі

Осылайша біз, Microsoft SQL Server-ды өзіміздің компьютерге немесе ноутбукке орнатып аламыз.

3 «Азық - түлік дүкені» бағдарламасының Microsoft SQL Server -де орындалатын қадамдары

3. 1 Деректер файлын құру

Кез келген мәліметтер қорын құру деректер файлын жасаудан басталады. Ол үшін бастау мәзірінен Programs\Microsoft SQL Server тармағын таңдаймыз.

Сурет 3. Microsoft SQL Server-ге кіру

Әзірлеу ортасын іске қосқаннан кейін серверге қосылуға арналған терезе «Қосылу сервер» шығады.

Изображение выглядит как текст Автоматически созданное описание

Сурет 4. Қосылу сервері

Енді деректер файлын құруға көшейік. Бұл үшін Object Explorer, «Дерекқорлар» қалтасын тінтуірдің оң жақ түймешігімен басамыз және пайда болған мәзірден «Жаңа дерекқорды» таңдаймыз. Содан кейін, сол дерекқорға аты мен оның иесін енгіземіз. Оған ішкі файлдарын қосып, керек қызметтерді белгілеп, ары қарай іске қосамыз. Барлығын орындап біткенде, бізде мәліметтер базасы мен оған жүктелген деректер файлы құрылады.

3. 2 Кестелерді құру және толтыру

Енді кестені құруға көшейік. Мұны істеу үшін «Кестелер» қалтасын тінтуірдің оң жақ түймешігімен басыңыз және

пайда болған мәзірден «Жаңа кестені» таңдаңыз. Жаңасын жасау үшін терезе пайда болады.

Сурет 5. Жаңа кесте жасау

Сол пайда болған терезеге кестенің бағандарын енгіземіз және оны сақтап аламыз. Сосын оны толтыруды бастаймыз. Кестені толтыру үшін, кестені тінтуірдің оң жақ түймешігімен басамыз және пайда болған мәзірден «Үздік 200 жолды өңдеу» тармағын таңдаймыз. Microsoft SQL Server Management Studio жұмыс кеңістігінде кестелерді толтыру терезесі пайда болады.

Изображение выглядит как стол Автоматически созданное описание

Сурет 6. Жаңа кесте толтыру

Осылайша біз кесте құрып және толтырып аламыз. Менің жұмысымда 8 кесте құрылған және толтырылған.

3. 3 Сұраулар мен сүзгілерді құру

Статикалық сұрауларды құруға көшейік. Microsoft SQL Server

бағдарламасында барлық дерекқор сұраулары «Көрулер» қалтасында орналасқан. Жаңа сұраныс жасау үшін, дерекқорда нысан шолғышында тінтуірдің оң жақ түймешігімен басамыз «Көріністер» қалтасын ашамыз, содан кейін пайда болған мәзірде «Жаңа сұрауды» таңдау дейміз.

Изображение выглядит как текст, компьютер, внутренний, снимок экрана Автоматически созданное описание

Сурет 7. Жаңа сұрауды құру

Сүзгілерде осылай жасалады. Тек айырмашылығы сұрауды құрған кезде, сүзгі деген жерге «=’керек сүзгі аты’» жазып аламыз. Сүзгі бізге өзіміз іздеген ақпаратты шығарып береді.

Сурет 8. Сүзгі

Менің жұмысымда 3 сұрау және 3 сүзгі бар.

Изображение выглядит как текст Автоматически созданное описание

Сурет 9. Сүзгілер мен сұраулар

3. 4 Сақталған процедуралар

Көбінесе деректер операциясы белгілі бір реттілікпен орындалуы керек нұсқаулар жинағын білдіреді. Осындай нұсқаулар жинағын орындауға сақталған процедура көмектеседі. Сақталған процедуралармен жұмыс істеу үшін, нысан шолғышында «Бағдарламалану / Сақталған процедуралар» қалтасын таңдау керек.

Изображение выглядит как текст Автоматически созданное описание

Сурет 10. Сақталған процедура құру

Үш санның орташа мәнін есептеу процедурасын құрайық. Процедура құрылғаннан кейін жаңа код терезесі пайда болады. Сол код терезесіне керек кодты енгіземіз.

Изображение выглядит как текст Автоматически созданное описание

Сурет 11. Үш санның орташа мәнін есептеу процедурасы

Сақталған процедураның функционалдығын тексерейік. Ол үшін ең алдымен бос сұрауды құрып, оған керек кодты жазып, пуск түймесін басамыз.

Изображение выглядит как текст Автоматически созданное описание

Сурет 12. Сақталған процедураны іске қосу

3. 5 Қолданылатын функциялар

SQL функциялары SQL операторларының ерікті тізімін орындайды және тізімдегі соңғы сұраудың нәтижесін қайтарады. Қарапайым жағдайда соңғы сұрау нәтижесінің бірінші жолы қайтарылады. Деректер базасында

«Microsoft SQL Server» барлық пайдаланушы анықтайтын функциялар «Функциялар» қалтасы «Бағдарламалау» қалтасында орналасқан.

Изображение выглядит как текст Автоматически созданное описание

Сурет 13. Функцияның орналасу қалтасы

Скалярлық пайдаланушы анықтайтын функцияларды жасаудан бастайық. Жаңасын жасау үшін «Азық-түлік дүкені» дерекқорындағы

«Бағдарламалану» қалтасын таңдап, ондағы «Функциялар» қалтасын тінтуірдің оң жақ түймешігімен таңдаймыз және пайда болатын мәзірден

"Жаңа/скалярлық функция" тармағы таңдаймыз. Сол кезде жаңа скаляр пайдаланушы терезесі пайда болады.

Изображение выглядит как текст Автоматически созданное описание

Сурет 14. Функцияны орындайтын терезесі

Осыған кодтарды жазу арқылы функцияны орындайды. Менде 2 скалярлық және 1 шақыратын функция жасалған.

Изображение выглядит как текст Автоматически созданное описание

Сурет 15. Функциялар

3. 6 Диаграммалар және триггерлер

Енді диаграмма құрамыз. Ол үщін «Азық-түлік дүкені» деректер базасында «Диаграммалар» және пайда болатын мәзірден «Жаңа деректер базасының диаграммасы» тармағын таңдаймыз. Сол кезде барлық кестелерді белгілейміз және экранға диаграмма шығады.

Сурет 16. Диаграмма 1-ші жартысы

Сурет 17. Диаграмма 2-ші жартысы

Триггерлер-бұл дерекқордағы деректердің тұтастығын сақтау үшін қолданылатын SQL серверінің арнайы құралы. Тұтастық шектеулерін, ережелер мен әдепкі мәндерді қолдана отырып, функционалдылықтың қажетті деңгейіне жету әрдайым мүмкін емес. Көбінесе олардың сенімділігі мен шынайылығына кепілдік беретін күрделі деректерді тексеру алгоритмдерін енгізу қажет. Сонымен қатар, байланысты деректерді дұрыс өзгерту үшін кейде кесте мәндерінің өзгеруін бақылау қажет. Триггерлерді ережелерге, стандартты мәндерге және т. б. сәйкес барлық операцияларды орындағаннан кейін әрекет ететін сүзгілердің бір түрі ретінде қарастыруға болады.

4 «Азық - түлік дүкені» бағдарламасының Microsoft Visual Studio -да орындалатын қадамдары

4. 1 Жоба құру

Microsoft Visual Studio-да бастамас бұрын ең алдымен біздің SQL Server мәліметтер дерегін қосу қажет, ол үшін бізге керекті деректер көзі және сервер атауы. Сол арқылы біз SQL Server-ді Microsoft Visual Studio-ға қоса аламыз.

Изображение выглядит как текст Автоматически созданное описание

Сурет 18. Мәліметтер дерегін Microsoft Visual Studio-ға жалғау

Ең бірінші жалғаған кезімізде оның серверінің атын енгіземіз. Одан кейін мәліметтер дерегінің атын енгізіп және қосылғанын тексереміз. Қосылған жағдайда, біздің мәліметтер дерегіміз нәтижелер жиынтығы деген бөлікте тұрады.

4. 2 Негізгі түйме пішіні. Деректермен жұмыс істеуге арналған қарапайым таспа пішіндері

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.