Бала тәрбиесіндегі халықтық педагогиканың әдістемесі

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 25 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Оқу-ағарту министрлігі
Абай атындағы Шығыс Қазақстан гуманитарлық колледжі

Қорғауға жіберілді
____________2023 ж.

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Халықтық педагогиканың бала тәрбиесіндегі алатын орны

Мамандығы: 0111000 Негізгі орта білім беру
Біліктілігі: 0111073 Физика мұғалімі

Орындаған 20-ФМ -1
тобының білім алушысы Б.Д Ерғалиева

Ғылыми жетекшісі М.Т Даутова
___ ________2023 ж.

Норма бақылаушы: М.Т Даутова

Өскемен, 2023 ж.

Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3
1
Халықтық педагогиканың қазіргі педагогикалық үдерістегі рөлі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6
1.1
Фольклордың рухани-адамгершілік тәрбиеге әсері ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
9
1.2
Халықтық педагогика тәсілдерін
мектеп жасындағы балалармен жұмыс жасауда қолдану ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
11
2
Халық педагогикасындағы тәрбие салалары бойынша ғалым-педагогтардың еңбектеріне шолу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
14
2.1
Тәрбие құралдарының тиімді тәсілдері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
18
2.2
Бала тәрбиесіндегі халықтық педагогиканың әдістемесі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
21

Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
26

Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
27

Кіріспе
Курстық жұмыстың өзектілігі: қазіргі заманғы талаптарға сәйкес келетін адамгершілік мәдениетінің моделін құру қажеттілігін түсіну, халықтық педагогиканың педагогикалық үрдістегі алатын орнын анықтай алу.
Жас ұрпаққа ұлтық тәрбие берудің негізгі бағдарлы идеялары еліміздің тұңғыш президенті Н.Ә. Назарбаевтың "Қазақстан - 2030" халыққа Жолдауының "Қазақстан мұраты" бөлімінде былай баяндалған: "Ол ұрпақ тәрбиесінде дана болады: оның саулығына, біліміне және дүниеге көзқарасына қамқорлық жасайды. Олар бабаларының игі дәстүрлерін сақтай отырып, қазіргі заманғы нарықтық экономика жағдайында жұмыс істеуге даяр болады. Олар... күллі әлемге әйгілі әрі сыйлы, өз елінің патриоттары болады". Ал Қазақстан Республикасының "Білім туралы" заңында "Білім беру жүйесінің міндеттері: азаматтық пен елжандылықты, өз Отаны - Қазақстан Республикасына сүйіспеншілікке, мемлекеттік рәміздерді құрметтеуге, халық дәстүрлерін қастерлеуге әлемдік және отандық мәдениеттің жетістік түріне барлау, қазақ халқы мен республиканың басқа халықтарының тарихын, әдет-ғұрпы мен дәстүрлерін зерделеу, мемлекеттік тілді, орыс, шетел тілдерін меңгеру", -- деп айрықша атап көрсетілген. Егер Президенттің халық жолдауын ұлттық білім берудің және ұлттық тәрбиені дамытудың перспективасы десек, онда "Білім туралы" заңда білім жүйесінің басты міндеті -- ұлттық және жалпы азаматтық құндылықтар негізіндежеке адамды қалыптастыруға, дамытуға және кәсібін шыңдауға бағытталған білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау екендігі шығады.
Қазақ халқының бай әрі ұзақ тарихы бойынша дала кеңістігінің тұрғындары өскелең ұрпаққа отбасылық тәрбие берудің бай тәжірибесін жинақтады, халықтың адамгершілік тәжірибесі, адам мінез-құлқының ережелері, нормалары мен қағидаттары біріктірілген әдет-ғұрыптар мен дәстүрлерді жасады. Әлеуметтік-экономикалық, мәдени-тарихи, табиғи-климаттық жағдайлардың өзіндік ерекшеліктеріне сәйкес қазақтарда балаларды отбасылық тәрбиелеуге қойылатын өз талаптары қалыптасты. Баланың туылуына, өмірінің жаңа жылына, сүндеттелуіне, үйлену тойына және адамның қайтыс болуына байланысты бай рәсімдер жиынтығымен ұсынылған отбасылық дәстүрлер қазақтардың отбасылық өмірінің біртұтас салт-дәстүр жүйесін құруға негіз береді, оның мазмұны балалардың мінез-құлқының адамгершілік нормаларын қалыптастыруға ықпал етеді. Ата-бабалардың рухани қазыналары әңгімелерде, қайталауларда, аңыздарда, қара сөздерде, мақал-мәтелдерде сақталады және беріледі. Бұл жағдайда мектеп оқушыларын өз халқының рухани құндылықтарымен, оның адамгершілік мәдениетімен, адамгершілік негізі қаланған халықтық отбасылық дәстүрлермен мұқият, тереңірек таныстыру қажеттілігі бұрынғыдан да туындайды. Өскелең ұрпақтың адамгершілік тәрбиесі-бұл барлық уақытта өзекті тақырып, бірақ ол қазір, қоғамның жаңару кезеңінде ерекше маңызға ие болады. Этнопедагогикалық әдебиеттерді зерттеу негізінде (К.Б. Жарикбаева, С. К. Калиева, С. А. Ұзақбаева, А. А. Қалыбекова, К. ж. Қожахметова, к. б. Болеева, Р. К. Дюсембинова, М. х. Балтабаева, Т. А. Кишкашбаева) біз қазақтың отбасылық дәстүрлерінің мәнін, мазмұнын қарастырдық және анықтадық, олардың тәрбиелік әлеуетін анықтадық. Үлкендерге деген құрмет өскелең ұрпақтың санасына жоғары қағида ретінде енгізіледі, одан кейін өмірде жетістіктерге жетуге және халықтың беделіне ие болуға болады. Отбасылық тәрбиеде ата-бабаларды құрметтеу, үлкендерге құрметпен қарау, аға буын өкілдеріне қамқорлық пен жауапкершілік көрсету идеялары. Мызғымастығы халықтың діни көзқарастарымен қолдау тапқан осындай отбасылық дәстүрлердің арқасында ұрпақтар арасында тұрақты адамгершілік қарым-қатынастар қалыптасты, қазақ халқының жазылмаған моральдық-этикалық кодексінің сақталуы сақталды. Ежелгі дәуірде де қазақтар, жартылай көшпелі өмір салтын ұстанатын басқа халықтар сияқты, еңбек қызметінің негізгі түрлері арасында мал шаруашылығын, егіншілік пен аң аулауды артық көреді, еңбек дағдыларын берумен қатар, балаларға еңбекке деген сүйіспеншілік, еңбек процестеріне жауапкершілікпен қарау, адам қолымен жасалған құндылықтарға, оның еңбегіне ұқыпты қарау сіңген. Осыған байланысты отбасында жеке тұлғаны қалыптастырудың өзегі еңбек болып табылады.
Қоршаған табиғат әлеміне моральдық көзқарас-білімді адамның ажырамас қасиеті. Табиғат қазақтар үшін өмірдің сарқылмас көзі және кепілі болды, сондықтан отбасылық тәрбие дәстүрлерінде табиғат әлемімен өзара іс-қимыл, жануарларға, өсімдіктерге, табиғи ресурстарға ұқыпты қарау нормалары мен ережелерін қалыптастыруға ерекше назар аударылды.
1. Курстық жұмыстың мақсаты: Бала бойындағы адамгершілік мәдениетті дамытуға халықтық педагогиканың әсерін зерттеу.
2. Курстық жұмыстың міндеттері: Қазіргі әлеуметтік-мәдени жағдайда оқушылардың адамгершілік мәдениетін қалыптастыру процесінің ерекшеліктерін зерттеу және қазақ халқының тарихы мен мәдениетінің тәрбиелік әлеуетін анықтау.
3. Зерттеу нысаны: бала тәрбиесі.
4. Практикалық және теориялық жұмыстың маңызы:
Зерттеудің теориялық маңыздылығы: Бала тәрбиесіндегі адамгершілік мәдениетті қалыптастыруда халықтық педагогика бойынша материалдарды пайдалану ерекшеліктері, баланы тәрбиелеуде қазақ халқының тарихы мен мәдениеті бойынша материалдардың тәрбиелік әлеуеті анықталды;
Зерттеудің практикалық мақсаты: Бала тәрбиесінде ұлттық салт-дәстүр арқылы тәрбиелеудің мазмұны мен әдістемесін жасаудың теориялық және практикалық негіздемесін анықтау.

1. Халықтық педагогиканың қазіргі педагогикалық үдерістегі рөлі
Баланың жеке басының рухани қалыптасуы оларға пәндік-практикалық іс-әрекет процесінде адамзаттың әлеуметтік-тарихи тәжірибесін беру арқылы жүреді. Халықтық дәстүрлер ең жақсы қасиеттер, жеке қасиеттер, адамгершілік стандарттары шоғырланған үлгілер ретінде әрекет етеді. Дәстүрлерде тарихи қалыптасқан нормалар мен принциптер, қатынастар, қатынастар, идеалдар жазылады. Ұжымдық жад ретінде әрекет ете отырып, дәстүрлер этникалық сананың ажырамас элементі болып табылады. Мұндай есте сақтау, ең алдымен, рухани құндылықтар, халық шығармашылығының ауызша, жазбаша туындылары, көркем және қолданбалы өнер.
Соңғы уақытқа дейін педагогикалық теория мен практикада ұлттық ерекшеліктер, дәстүрлер, әдет-ғұрыптар, халықтық педагогика тәжірибесі жеткілікті түрде ескерілмеген. Сонымен бірге, К. Д. Ушинский: "тәрбие, егер ол дәрменсіз болғысы келмесе, халықтық болуы керек, ұлтқа енуі керек", - деп атап өтті."Әр халықтың өз тәрбие жүйесі бар", - деп жазды К.Д. Ушинский. Басқа халықтардың білім беру ісіндегі тәжірибесі барлығына құнды мұра болып табылады, бірақ дәл сол мағынада дүниежүзілік тарих тәжірибесі халықтарға тиесілі".Қазіргі уақытта педагогика ғылымында ерекше бағыт пайда болды - балаларды тәрбиелеудің халықтық тәжірибесін зерттейтін этнопедагогика.
Халықтық педагогика-ауызша халық шығармашылығында, әдет-ғұрыптарында, балалар ойындарында сақталған педагогикалық ақпарат пен тәрбие тәжірибесінің жиынтығы. Халықтың рухани байлығы халық педагогикасымен, адамгершілік уағыздарымен өте тығыз байланысты.
Балаларды халықтық дәстүрлерде тәрбиелеу ерекшеліктері мәселелері барлық уақытта ағартушылар мен мұғалімдерді қызықтырды. Этнопедагогика, дәстүрлер, халықтық мәдениет ұрпақтар арасындағы, мектеп пен өмір арасындағы байланыстырушы жіп болып табылады. Этнопедагогиканың жетекші идеясы-адамның дамуындағы табиғи-биологиялық, әлеуметтік және рухани үйлесімділікке қол жеткізу.
Балаларды тәрбиелеудегі ең маңыздысы-адамның еңбегі мен табиғаты жасаған құндылықтарға ұқыпты қарау. Көптеген халықтық мақал - мәтелдер жастарды үнемшіл, еңбекқор болуға үйретеді: "Сіз нанды жинамасаңыз, - Құдай жазалайды - жер жұтады". Бұл дәстүрде өз жеріне, оның жемістеріне, адам еңбегінің нәтижелеріне деген сүйіспеншілік сезімі әр халыққа тән сезім көрінеді. Баланың мотивациялық-қажеттілік саласын қалыптастырудың күрделі функционалды факторы ретінде халықтық дәстүрлердің әлеуметтік-психологиялық мағынасын ашу оның әлеуметтік дамуының шарты болып есептеледі. Халықтық дәстүрлер этникалық қоғамның ұйымдастырушылық әрекеті мен даралануын қамтамасыз ететін маңызды фактор болып табылады. Халықтық дәстүрлер өсіп келе жатқан балаларды тәрбиелеудің маңызды құралы бола отырып, ерекше психологиялық ортаны қамтамасыз етеді. Халықтық педагогиканың жоғары тиімділігі оның жеке тұлғаға нақты әсер етуінде. Демек, қазіргі мектептің оқу-тәрбие процесіне халықтың тәрбиелік идеяларын енгізудің табиғилығы. Халықтық дәстүрлерді қолданудың тиімділігі олардың рөлін түсінуге ғана емес, сонымен бірге мұғалімнің педагогикалық әсердің жалпы контекстіндегі барлық құнды заттарды қолдана білуіне байланысты. Халықтық дәстүрде жетекші орынды жұмысқа дайындық және өмір жолын таңдау алады.
Адам тудырған ортада екі принцип өмір сүреді. Адамның физикалық болмысының қажеттіліктерін қанағаттандыру қажеттілігінен туындаған нәрсе-өркениет саласы. Екіншісі-рухани бастама-рухани әлеуетті сақтаған мәдениеттің саласы.
Жас ұрпаққа жан-жақты көзқарасты, мұраның барлық спектрін, оның барлық қырлары мен аспектілерін көре білуді үйрету маңызды.
Мұраның ажырамас бөлігі - музыкалық өнер, театр, кинематография, әдебиет пен өнер ескерткіштері және т.б. бірақ бастысы - балалар, бастысы - мұра иесі ретінде адам.
Мектептегі білім беру жүйесіндегі халықтық мәдениетке назар аудару біздің педагогикамызды балаларды эстетикалық және көркемдік тәрбиелеуде, оларды дәстүрлі халық өнерімен таныстыруда үлкен жетістіктерге жетелейді; әр балаға шығармашылыққа, өз халқының өткеніне деген сүйіспеншілікті оятуға көмектеседі. Балаларды өзінің алуан түрлілігімен халықтық дәстүрлермен таныстыру сыныптан тыс, мұғалімдер мен оқушылар арасындағы типтік иерархиялық қатынастан тыс шығуды талап етеді. Халық шығармашылығы жанрларының табиғи өміріне жақын жағдайды құрудағы ең үлкен мүмкіндіктер фольклорлық мерекені қамтиды. Мұндай мерекелер кезінде ұжымдық іс-әрекетке қатысатын барлық қатысушыларды халықтық дәстүрге тарту маңызды.
Мектептегі фольклорлық мереке-бұл шарықтау шегі және балалардың халықтық дәстүрлерге қатысуын тексерудің бір түрі. Мерекелерді өсіп келе жатқан адамды тәрбиелеу және дамыту құралы ретінде пайдалану керек.
Халықтық дәстүрлердің қазіргі әлемдегі тәрбиенің маңызды бөлігі ретіндегі маңызы жалпыға бірдей танылады. Фольклорлық фестивальдерді ұйымдастырушылардың халықаралық кеңесінің қызметі халықтық дәстүрлерді жаңғыртуға және зерттеуге арналған. Негізгі міндеттердің бірі-халықтық өнерді Дүниежүзілік түсіну мен қарым-қатынас құралына айналдыру. Халық дәстүрінің сабақтастығын сақтай отырып, бұл ұйымның мүшелері балалардың фольклорлық фестивальдеріне қатысуға үлкен мән береді.

1. Халықтық педагогиканың қазіргі педагогикалық үдерістегі рөлі
1.1 Фольклордың рухани-адамгершілік тәрбиеге әсері
Халықтық педагогикадағы фольклор -қазіргі мәдениеттің негізі, адамгершілік күш пен руханияттың қайнар көзі.
Ағылшын тілінен аударғанда "фольклор" сөзі халық даналығын білдіреді. Фольклор - өзінің еңбек қызметін, әлеуметтік және тұрмыстық өмір салтын, табиғатты, культ пен нанымды бейнелейді. Бұл адамның сөйлеуін қалыптастыру процесінде пайда болған ауызша көркем шығармашылық.
Бала тәрбиесінде көркемдік және шығармашылық іс-әрекетінің негіздері қаланады, олар дизайн мен оны жүзеге асыру қабілетін дамытуда, өз білімдері мен идеяларын біріктіре білуде, өз сезімдерін шынайы жеткізуде көрінеді. Балаларды қазақ фольклорының шығармаларымен таныстыру кезінде ертегілер, мақал - мәтелдер, жұмбақтар, айтыстар (ақындардың импровизацияланған поэтикалық жарыстары), жылжымалы қазақ ойындары пайдаланылады.
Қазақ ұлттық фольклоры педагогикалық тәжірибе мен халық даналығына толы. Оның негізінде этикалық-педагогикалық өсиеттердің үлкен қабаты құрылды: үлкендерге құрмет, еңбекқорлық, толеранттылық, толеранттылық, ізгі ниет. Фольклор-бұл халықтық даналықты жеткізудің және жастарды тәрбиелеудің ерекше құралы, халық өмірінің бейнесін толығымен толықтырады, халықтың жан - дүниесін, оның ерекшеліктерін-адамгершілік өсиеттерін, ойлау, логика, руханиятқа деген қызығушылықты ашады. Фольклор және оның дәстүрлері ұжымдық ақылдың, жинақталған өмір тәжірибесінің көрінісі. Әр елде жалпы білім беру жүйесіндегі фольклорға жүгінудің тарихы мен тәжірибесі өз халқының тарихы мен мәдениетімен байланысты. Көптеген ғасырлар бойы және бүгінгі күнге дейін халықтық педагогика бала тәрбиесінде үлкен рөл атқарады. Адамгершілік ұжымдық даналық пен эстетикалық түйсігі адамның ұлттық идеалын дамытады. Бұл идеал гуманистік идеялардың бүкіләлемдік шеңберіне үйлесімді түрде сәйкес келеді. Жас ұрпаққа жан-жақты көзқарасты, мұраның барлық спектрін, оның барлық қырлары мен аспектілерін көре білуді үйретуі маңызды. Мұраның ажырамас бөлігі-музыкалық өнер, театр, кинематография, әдебиет пен өнер ескерткіштері және т.б. Мектептегі білім беру жүйесіндегі халықтық мәдениетке назар аудару біздің педагогикамызды балаларды эстетикалық және көркемдік тәрбиелеуде, оларды дәстүрлі халық өнерімен таныстыруда үлкен жетістіктерге жетелейді; әр балаға шығармашылыққа, өз халқының өткеніне деген сүйіспеншілікті оятуға көмектеседі. Балаларды өзінің алуан түрлілігімен халықтық дәстүрлермен таныстыру сыныптан тыс, мұғалімдер мен оқушылар арасындағы типтік иерархиялық қатынастан тыс шығуды талап етеді. Халық шығармашылығы жанрларының табиғи өміріне жақын жағдайды құрудағы ең үлкен мүмкіндіктер фольклорлық мерекені қамтиды. Мұндай мерекелер кезінде ұжымдық іс-әрекетке қатысатын барлық қатысушыларды халықтық дәстүрге тарту маңызды. Бала тәрбиесінде өзіндік орын алатын халықтық мұралардың барын да естен шығармауымыз қажет. Мақал-мәтелдердің түпкі мақсаты әрқашан тәрбие болды, олар ежелден педагогикалық құрал ретінде әрекет етті. Бір жағынан, олар педагогикалық идеяны қамтиды, екінші жағынан олар тәрбиелік әсер етеді, білім беру функцияларын орындайды. Фольклор-бұл балаларды адамгершілікке тәрбиелеудің құнарлы және таптырмас көзі, өйткені онда барлық шынайы өмір зұлымдық пен жақсылықпен, бақыт пен қайғымен бейнеленген. Жоспарлы, жүйелі жұмыс, әртүрлі тәрбие құралдарын пайдалану, балабақша мен отбасының ортақ күш-жігері ересектердің өз сөздері мен іс-әрекеттері үшін жауапкершілігі оң нәтиже беріп, патриоттық тәрбие бойынша одан әрі жұмыс істеуге негіз бола алады.

1. Халықтық педагогиканың қазіргі педагогикалық үдерістегі рөлі
1.2 Халықтық педагогика тәсілдерін мектеп жасындағы балалармен жұмыс жасауда қолдану
Дәстүрлер - бұл ұрпақтан-ұрпаққа берілетін, қоғамдық қатынастарды реттеушілердің бірі ретінде әрекет ететін практикалық және қоғамдық іс-әрекеттің көптеген идеялары, рәсімдері, әдеттері мен дағдылары.
Тарих керуенінің ұлы шеруінде әрбір ұрпақ өзіне арналған миссияны орындайды, өйткені кез келген ұрпақ өткен мен болашақ арасындағы тірі рухани көпір болып табылады, өткен ғасырлардың жүктерін көтереді. Жер бетінде өмір сүретін адамдардың қасиетті миссиясы - бұл жүктің барлық құндылықтарын болашақ ұрпаққа ешнәрсені жоғалтпай беру. Тарихтың көпірлері арқылы өтпеген артта қалған құндылықтардың кез-келгені қайтарымсыз жоғалып кетті және болашақ ұрпақ үшін қол жетімді емес. Көптеген адамдар бұрын қандай құндылықтар жоғалғанын түсінбейді және қол жетімді емес нәрсені айтпағанда, аз нәрсеге қанағаттанып өмір сүреді.
Үш мың жыл ішінде, мүмкін одан да көп уақыт ішінде қалыптасқан ат-көшпелі өркениеттің салт-дәстүрлері, әдет-ғұрыптары өткен. Өскелең ұрпақты тәрбиелеумен байланысты адамдар үшін ең қасиетті мақсаттардың бірі қазақ халқының ғасырлар бойы жинақталған ұлы мұрасын бүгінгі және болашақ ұрпақтың игілігіне айналдыру мақсатында шешуші іс-әрекетке көшу болуға тиіс. Бұл тарихи дамудың қатал бұрылыстарында және ертеңгі күннің өзіндік ұлттық-этникалық қадір-қасиетімен лайықты кездесуінде өз болмысымызды сақтаудың жалғыз кепілі, өйткені балаларымызды "біз бір кездері болғанбыз"деп сендіру мүмкін емес. Өзінің ерекше қасиеттерін жоғалтқан ұлт жойылып кетеді, ол тек өзінің ерекше мәдениетінің арқасында өмір сүреді. Қазақстан Республикасының дербестігі мен егемендігі, ұлттық сананың өсуі, мәдени және рухани дәстүрлердің, салт-дәстүрлердің жандануы жағдайында өскелең ұрпақты өз халқының рухани құндылықтарымен, оның ұлттық мәдениетімен, дәстүрлерімен Мұқият, тереңірек таныстыру қажеттілігі туындайды. Орыс педагогы К.Д. Ушинскийдің "халықтың өзі құрған, халықтық принциптерге негізделген тәрбие абстрактілі идеяларға негізделген немесе басқа халықтан алынған ең жақсы жүйелерде жоқ тәрбиелік күшке ие"деген сөздері бағыттаушы нұсқаулық бола алады.
Соңғы кездері халық педагогикасының ұмытылған идеяларын жаңғырту тақырыбы ерекше маңызға ие болды, өйткені ұлттық халық шығармашылығын, өз халқының салт-дәстүрлерін білу, "ұлттық-жалпыадамзаттық" тізбегін түсіну қазіргі және болашақ адамды тәрбиелейді. Әр бала өз тамырын білетін, туған жерін жақсы көретін адам болуы керек. Болашақта бұл махаббаттың күші олардың еңбек ету және өз Отанын, жерін қорғау қабілетінің өлшемін анықтайды. Балаларды халықтық дәстүрлермен, әдет-ғұрыптармен және әдет-ғұрыптармен таныстыру ерте жастан басталуы керек, егер бала әлі де қоршаған әлемді тұтас, таза және қажет нәрсе ретінде қабылдаса, таным мен қабылдау қабілеті максималды болған кезде. Қазақ халқының рухани мәдениетінде балалар мен жасөспірімдерді тәрбиелеуде отбасына үлкен орын беріледі. Отбасы-бұл қарым-қатынас, өмір, мәдени даму саласы және ересектер мен балалардың негізгі бос уақыты. Бірақ, өкінішке орай, қазір ұрпақтар байланысы айтарлықтай жоғалды, бұл ежелгі дәстүрлерді иеліктен шығару және ұмыту кезеңіне ықпал етті. Қазіргі уақытта жаңа ойға ие бола отырып, біз өткеннің көп бөлігі жоғалғанын көреміз.
Ата-аналар балаларды халықтық дәстүрлерде тәрбиелей алмайды, өйткені олардың көпшілігі ұмытылған немесе мүлдем таныс емес. Сондықтан жастардың жалпы санында өз халқының тарихы мен мәдениетіне онша қызығушылық танытпайтын, аз оқитын немесе мүлдем оқымайтын, өз ойларын "өз ата-аналарының тілінде" түсіндіре алмайтын жасөспірімдерді, ұлдар мен қыздарды кездестіруге болады. Олар сұлулық әлемінен ләззат алуды, халық әндері мен билерінің сұлулығын көруді білмейді және олардың барлық қызығушылықтары "жаңа өнер" деп аталатын түсінік пен дыбыстармен шектеледі. Олар психологиялық тұрғыдан теңгерімсіз, немқұрайлы, енжар болып, қазақтың рухани мұрасының жеке негізін бұзатын мәдени-идеологиялық экспансияның құрбаны болып өседі.
Көптеген жылдар бойы білім беру жүйесі халықтық педагогиканы ескерусіз құрылды, ұлттық тарих пен мәдениетті зерттеудің бірыңғай бағдарламасы болған жоқ. Мектеп жас ұрпаққа өз халқының рухани мәдениетін, ұлттық келбетін, әдет-ғұрпын, тұрмысын, халық мәдениетін, алдыңғы ұрпақтардың балалар мен жастарды тәрбиелеуде қолданған жалпыға бірдей танылған тәсілдерін, құралдары мен әдістерін беретін қоғамдық институт болуы керек. Мектептердегі тәрбие жұмысын талдау көрсеткендей, халық тәрбиесінің прогрессивті идеяларын кездейсоқ және жеке қолдану әрекеттері қажетті нәтиже бермейдіСоңғы уақытқа дейін оқу жоспарлары мен бағдарламаларымен анықталған қатаң орталықтандырылған оқыту әртүрлі жанрдағы халық шығармашылығының туындыларын толық көлемде зерттеуге мүмкіндік бермейді. Сонымен қатар, тәжірибе көрсеткендей, мұндай материалдарды зерттеу сабақтың мазмұнына, сабақтан тыс уақытта, факультативтік сабақтарда және оқушылардың шығармашылық бірлестіктерінде енгізілген кезде тиімді болады, бұл халықтық педагогика идеяларында тәрбиелік қызметті тиімді ұйымдастыруға және осы жұмысты жақсарту және жетілдіру бойынша ұсыныстар жасауға мүмкіндік береді.

2. Халық педагогикасындағы тәрбие салалары бойынша ғалым-педагогтардың еңбектеріне шолу
Этнопедагогика классиктері халықтық педагогика білім туралы ғылымды байытатын маңызды буын болып табылады, оның негізі болып табылады, нәтижесінде педагогикалық ғылымды дамыту үшін кез-келген халықтың өзіндік ерекшелігі мен эксклюзивтілігі негізінде этникалық мәдениеттердің басына оралу маңызды деп санайды.
Өткен жылдардағы танымал классикалық педагогтар халықтың педагогикалық көзқарастары мен оның педагогикалық тәжірибесін зерттеуге көп көңіл бөлді. Халықтық тәрбие мен оқытудың ең айқын белгілері этнопедагогиканың осындай классиктерінің еңбектерінде байқалады: Ян Амос Коменский, Константин Дмитриевич Ушинский, Антон Семенович Макаренко, Василий Александрович Сухомлинский. Халықтық педагогика жаңа заман педагогикасының негізін қалаушы Ян Амос Коменскийдің жоғары ғылыми өрлеуін қамтамасыз етті. Көрнекті Чех мұғалімі халықтық педагогикамен жақсы таныс болды, ауызша халық шығармашылығын оқыды. Халықтың мүддесін қорғай отырып, жер бетінде патшалар да, мырзалар да, бағыныштылар да болмайтын уақытты армандай отырып, бәрі тең болған кезде Коменский жұмысшыларға білім беру үшін күресіп, ғылымды халықтық көзқарастармен байланыстыруға тырысты. Оның әлемге әйгілі "Ұлы дидактика", "ана мектебі", "балалардың мінез-құлық ережелері" шығармалары, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.