Мәтінді оқыту әдістемесі

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Қазақ мемлекеттік қыздар педагогоикалық университет
құрамындағы кәсіби білім беру колледжі

Тұрдыбай Әсем Сәулебекқызы

МӘТІНДІ ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

0105083-"Ағылшынша білімі бар бастауыш білім беру мұғалімі"
4-курс , күндізгі бөлім

Алматы-2023

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университеті құрамындағы
кәсіби білім беру колледжі

Қорғауға жіберілді
____________________

Колледж директоры ______________

Карабаева А.К.

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: Мәтінді оқыту әдістемесі

0105083-" Ағылшынша білімі бар бастауыш білім беру мұғалімі"

Орындаған: 4 курс студенті Тұрдыбай Ә.С.

Курстық жұмыс жетекшісі: Бектұрғанова Ә.Н.

Алматы 2023

Мазмұны

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6
1
БАСТАУЫШ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ ҚАЗАҚ ТІЛІ ОҚУ САБАҒЫНДА МӘТІНДІ ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІНІҢ ОҚЫТУ АРҚЫЛЫ ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫҢ ҒЫЛЫМИ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ..

12
1.1
Бастауыш сынып оқушыларының қазақ тілі оқу сабағында Мәтінді оқыту әдістемесі арқылы дағдыларын қалыптастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

12
1.2
Бастауыш сынып оқушыларының Қазақ тілі оқу сабағында Мәтінді оқыту әдістемесі арқылы дағдыларын қалыптастырудың мазмұны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .

18
2
БАСТАУЫШ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ ҚАЗАҚ ТІЛІ ОҚУ САБАҒЫНДА МӘТІНДІ ОҚЫТУ АРҚЫЛЫ ТӘЖІРБИЕЛІК ӘДІСТЕМЕСІН ҚАЛЫПТАСТЫРУ ... ... ... ... ..

24
2.1
Бастауыш сынып оқушыларының қазақ тілі оқу сабағында Мәтінді оқыту арқылы коммуникативтік дағдыларын қалыптастыру әдістемесі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .

24
2.2
Бастауыш сынып оқушыларының Қазақ тілі оқу сабағында Мәтінді оқыту әдістемесі арқылы коммуникативтік дағдыларын қалыптастыруға бағытталған тәжірибелік-эксперименттік жұмыс ...

33

ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .

46

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ...

48

КІРІСПЕ

Қазақстан Республикасының білім беру ұйымдары оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыру мақсатымен коммуникативтік құзыреттіліктің негізін қалыптастыруға қойылатын талаптың көкейкескілігін арттырады.
Бастауыш білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты "Білім туралы" 2007 жылғы 27 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі - Заң) 5-бабының 5-1 тармақшасына және 56-бабына сәйкес әзірленді және бастауыш білім беру мазмұнына, оқу жүктемесінің ең жоғарғы көлеміне, білім алушылардың дайындық деңгейіне және оқу мерзіміне қойылатын талаптарды айқындайды.
Бастауыш білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартының 2-тарау 1-параграфында Оқыту нәтижелеріне бағдарлана отырып, жаңартылған бастауыш білім беру мазмұнына қойылатын талаптар айқындалған [2.10 б].
8 тармақшасында: Бастауыш білім берудің мазмұны үштілді білім беру саясаты шеңберінде іске асырылады. Үштілді білім берудің мақсаты көптілді тұлғаны - кемінде үш тілді меңгерген, қызметтің алуан түрлі саласында үш тілде диалог жүргізе алатын, өз елінің мәдениетін бағалайтын, басқа елдердің мәдениетін түсінетін және сыйлайтын Қазақстанның азаматын қалыптастыруға негізделеді.[2. 13 б.]. 1) тыңдалым және айтылым:
білім алушы әңгімелесудің, оқылған немесе тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсінеді және жеткізе алады; сөйлеушінің көзқарасын жеткізу жолдарын айқындайды, қорытындылар жасайды; пікірталастың тақырыбын түсінеді және сөйлеу нормасын сақтай отырып, оны талқылауға қатысады; сөйлеу барысында синонимдерді, антонимдерді, омонимдерді, тура және ауыспалы мағыналы сөздерді саналы түрде қолданады; мәнерліліктің эмоциялық-реңкті құралдарын қолдана отырып, әңгімелеу және сипаттау мәтіндерінің мазмұнын баяндаудың түрлі тәсілдерін пайдаланады; көркем шығармалардың мазмұнын баяндаудың түрлі тәсілдерін қолданады; тыңдағандарына және оқығандарына қатысты пайымдайды, өз ойымен және эмоциясымен бөліседі; логикалық дәйектілікті сақтай отырып, өз көзқарасын дәлелдейді; берілген тақырып пен коммуникативтік нұсқауға сәйкес өзара байланысқан, логикалық тұрғыдан дәйектелген дербес пікір білдіреді; тілдік қатынастың әртүрлі тәсілдерін қолдана отырып, диалогқа қатысады; оқылған, тыңдалған ақпараттың негізінде рухани-адамгершілік құндылықтар туралы түсінікті талдайды; [2. 13 б.].
2) оқылым:
білім алушы халық ауыз әдебиеті мен балалар әдебиеті туындыларын оқиды, кейіпкерлердің мінез-құлықтарын талдайды және іс-әрекеттеріне баға береді; көркем мәтіндерді көркем емес мәтіндерден ажыратады; көркем шығармалардың негізгі идеялары мен композициясын айқындайды; көркем туындының жанрын айқындайды, өзінің жауабынатаңдауына негіздеме береді; автордың бейнені сомдау үшін қолданған әдеби көркемдеуіш құралдарын айқындайды; жазушының өз кейіпкерлеріне қатынасы туралы қорытынды жасайды; мәтіндерді белгілі бір оқу түрлері мен стратегияларын қолдана отырып оқиды; шығармалардағы оқиғалар барысын болжайды; мәтін түрлерін (сипаттау, әңгімелеу, пайымдау) айқындайды; әңгімелердіөлеңдерді мәнерлеп оқиды; өлеңді мәнерлеп жатқа оқиды; көркем әдебиет туындыларындағы адамзаттың ортақ құндылықтарын айқындайды; [2.13 б.].
3) жазылым:
білім алушы тиісті сөздерді негізді түрде іріктей отырып, әртүрлі типте, жанр мен стильде өз мәтіндерін құрастырып жазады; меңгерген грамматикалық, пунктуациялық және орфографиялық нормаларға сай жазады; жеткізудің түрлі тәсілдерін (суреттер, сызбалар, кескіндер, кестелер) қолдана отырып, мәтіндер жазады; жазудың гигиеналық және каллиграфиялық дағдыларын сақтайды;
ЗЕРТТЕУ НЫСАНЫ-Бастауыш сынып оқушыларының қазақ тілі оқу сабағында- Мәтінді оқыту әдістемесі

Дипломдық жоба жұмысының құрылымы.Диипломдық жоба жұмысы кіріспеден, екі тараудан және қорытындыдан тұрады. Зерттеу жұмысының соңында пайдаланылған әдебиеттер тізімі берілген.

Жұмыстың қысқаша мазмұны: Бастауыш мектепте оқушылардың жас ерекшелігіне сай сыни ойлау дағдысын дамытуға үлес қосқан ғалым-педагогтардың еңбектері, зерттеу жұмыстары зерделеніп, тұжырымдар жасалды, мазмұны айқындалды;
Бастауыш сыныптарда мәтінмен жұмыс - оқушылардың ойлау қабілетін арттыруға, сөйлеу шеберлігін қалыптастыруға, адами ізгі, эстетикалық тәрбие беруге, әдеби және тарихи деректерді түсінуге көмектеседі.
1.Мәтін бастауыш сынып оқушыларының жас ерекшелігіне, психологиялық күйіне, білім деңгейіне сәйкес құрылады.
2.Мәтін тілі жеңіл, мазмұны оқушыны қызықтыратындай тартымды болуы қажет
Мәтін деген ұғым бұрынан келе жатқан тілдік жағынан құрастырылған және әдеби шығармаға жақын болып келеді мәтіннің баска бөліктері айтарлықтай дербес көз қараста қолданылуы мүмкін оқыр
1. 1. Мәтінмен жұмыс істеу мынадай кезеңдерге бөлінеді:
.1. Мәтінмен жұмыс істеу мынадай кезеңдерге бөлінеді:
1.Мәтінді оқығанға дейінгі кезең;
2.Мәтінмен жұмыс кезеңі;
3.Мәтінді оқығаннан кейінгі кезең;

1.0. Мәтін оқығанға дейінгі кезең мынадай бағытта жүргізіледі:
1 .Бірнеше бөлімге бөліп оқыту;
2.Бөлімдерге ат қою;
3. Негізгі, жаңама ойды таптыру;
4.Мәтін бойынша сұраққа жауап беру;
5.0кығанның мазмұнын айту;
6.Жоспар құру.
1.3. Мәтінді оқығаннан кейінгі кезең:
7.Жағдаят шешу;
8.Пікірталас;
9.Мәтінге ат қою;
10. Диалог, ситуация құру;
11. Шығармашылық тапсырмалар орындау;
12. Мәтіннің мазмұнын жоспар бойынша айту.
Мәтінмен жұмыс істеу кезеңінде оқушыларды жұмыс істеу қабілеттеріне және білім денгейлеріне қарай топтарға бөлініп, әр топқа лайықты тапсырма берген жөн.
.Мәтінді оқығанға дейінгі кезең;
2.1
3.Мәтінді оқығаннан кейінгі кезең;

1.0. Мәтін оқығанға дейінгі кезең мынадай бағытта жүргізіледі:
1 .Бірнеше бөлімге бөліп оқыту;
2.Бөлімдерге ат қою;
3. Негізгі, жаңама ойды таптыру;
4.Мәтін бойынша сұраққа жауап беру;
5.0кығанның мазмұнын айту;
6.Жоспар құру.
1.3. Мәтінді оқығаннан кейінгі кезең:
7.Жағдаят шешу;
8.Пікірталас;
9.Мәтінге ат қою;
10. Диалог, ситуация құру; жұмыс істеу мынадай кезеңдерге бөлінеді:
1.Мәтінді оқығанға дейінгі кезең;
2.Мәтінмен жұмыс кезеңі;
3.Мәтінді оқығаннан кейінгі кезең;

1.0. Мәтін оқығанға дейінгі кезең мынадай бағытта жүргізіледі:
1 .Бірнеше бөлімге бөліп оқыту;
2.Бөлімдерге ат қою;
3. Негізгі, жаңама ойды таптыру;
4.Мәтін бойынша сұраққа жауап беру;
5.0кығанның мазмұнын айту;
6.Жоспар құру.
1.3. Мәтінді оқығаннан кейінгі кезең:
7.Жағдаят шешу;
8.Пікірталас;
9.Мәтінге ат қою;
10. Диалог, ситуация құру; оқығанға дейінгі кезең;
2.Мәтінмен жұмыс кезеңі;
3.Мәтінді оқығаннан кейінгі кезең;

1.0. Мәтін оқығанға дейінгі кезең мынадай бағытта жүргізіледі:
1 .Бірнеше бөлімге бөліп оқыту;
2.Бөлімдерге ат қою;
3. Негізгі, жаңама ойды таптыру;
4.Мәтін бойынша сұраққа жауап беру;
5.0кығанның мазмұнын айту;
6.Жоспар құру.
1.3. Мәтінді оқығаннан кейінгі кезең:
7.Жағдаят шешу;
8.Пікірталас;
9.Мәтінге ат қою;
10. Диалог, ситуация құру; үйрету құралы.
3) Оқушының ойын дамытады.
4) Тәрбиелік міндеттерді шешеді.
5) Оқушылардың тіл байлықтарын дамытады.
Әртүрлі оқиғаларды көркем образдар мен сөздік бейнелеу арқылы оқушының
өмірді нақты түсінуіне септігін тигізеді және қоршаған ортаға бейімдейді. Бұл жағдайлар мәтін арқылы көрініс табатындықтан мәтіндерге шығармашылық жұмыстар жүргізу барысында әдіс-тәсілдерді тиімді пайдаланған жөн [1, 92 б.].
Мәтіндерге шығармашылық тапсырмалар мен жұмыстар жүргізуде оқушының монологтік сөйлеуін дамытуға мүмкіндік болады. Олар:
1. Мәтінмен таныстыру. Мәтінмен таныстыру барысында мұғалім қосымша материалдарды, көрнекті құралдарды пайдаланып отырады. Мәтін мазмұнына сәйкес салынған суреттер, сөз жұмбақтар, т.б сұрақтар қойып, тірек сызба арқылы оқушылардың ойлау қабілетін дамытуға, ойын жинақтауға, еркін өздігінен сөйлеуге ерік беру керек.
Оқушыларды мәтіндермен таныстырудың өзіндік ерекшеліктері болады. Мәтіннің мазмұнын түсіндіру үшін кіріспе әңгіменің маң ерекше. Мысалы, алдында келтірілген мәтінді оқымас бұрын, Ұлы Отан соғысының басталуы, осы соғыста ерлік көрсеткен қазақстандық жауынгерлер туралы кіріспе әңгіме жүргізгеннен кейін оқушылар мәтіннің мазмұнымен танысады.
Әр бөлімді оқып бітіргеннен кейін, бірнеше сұрақтар қою арқылы оның мазмұны айтылады. Келесі сабақта шығарманың екі-үш бөлімін көлеміне қарай) оқып келу тапсырылады. Бұл әдістің екеуі де пайдалы. Біріншісінде, оқушылар оқиғаның аяғы немен аяқталатынын білуге асығып, шапшаң оқуға төселетін болса, екіншісінде, көркем шығарманы асықпай, онда әңгімеленіп отырған оқиғаға жан-жақты мән бере ойланып, түсініп оқуға дағдыланады [2, 15 б.].
Оқу барысында түсініксіз сөз кездессе, оқушы оқып тұрғанда, мұғалім ол сөздің синонимін айтуы тиіс. Мысалы, оқулықтағы Сағыныш сазы шығармасындағы, шаһар - қала. Бірақ оқушының оқуын тоқтатып қойып, түсіндіруге болмайды. Мәтін аяғына дейін оқылады. Көлемді мәтіндерді сыныпта оқытуға үлгермейді. Оның үстіне мұндай мәтіндерді оқуға дайындық ретінде жүргізілетін әңгіме де уақытты көбірек алады да, оқуға уақыт мүлде аз қалады. Мұндай жағдайдан шығудың екі жолы бар.
Біріншісі - мұғалім дайындық мәтінді өзі кітаптан әр жерден үзінді оқи отырып айтады, бұл кезде оқушылардың кітаптары жабулы болады. Мұғалімнің әңгімесінен кейін екінші, мәтін оқушыларға үйден оқып келуге тапсырылады. Мұғалім үйге тапсырма берген кезде мәтінді басынан бастап аяғына дейін оқуға тиіс екендігін ескертеді. Өйткені, мұғалім шығарманың мазмұнын айтқан жоқ, дайындық әңгіме ретінде шолу жасады. Оқушылар келесі сабақта шығарманың мазмұнын басынан үйде оқып кеп әңгімелегені жөн. Оқулыққа енген мұндай шығармалардың көлемі ұзақ болғанымен, мазмұны өте тартымды, тілі жеңіл оқушылар оларды өз беттерімен қиналмай оқи алады.
Көлемі шағын мәтін оқылып болғаннан кейін, оның мазмұнын толық та, саналы меңгерту көбіне жоспар құрып оқыту және талдау жұмыстары ұйымдастырылады. Мұндай жұмысқа оқушылардың барлығы жақсы, орташа, нашар оқитындары да қатысады [3, 69 б.].
2. Мәтіннің әр бөліміне ат қою. Әр бөлімге ат қоюға да болады. Әр бөлімді оқып, талдап болған соң, бір-екі оқушыға шығарманы тұтас бір рет оқытудың пайдасы мол. Онда оқушылар бір бөлімдегі ойды, екінші бөлімдегі оймен байланыстырып үйренеді. Мысалы, оқулықтағы Тау қыраны мәтінін алып қарайтын болсақ, әңгіме үш бөлімнен
257

тұрады. Оқушыларға әр бөлімдегі негізгі ойды тауып, бөлімге ат қоюға тапсырма беріледі.
Шығарманы бөлімге бөліп оқыған сайын, сол ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.