Қашықтықтан зондтауды қолдану

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 54 бет
Таңдаулыға:

В07303- «Сандық аэрофототүсірілім» мамандығы

Дипломдық жұмыс тақырыбы: «ЖҚЗ деректері бойынша Астана қаласының құрылыс тығыздығының өзгеруін анықтау»

Студент: Ермекбай А. Қ.

Жетекші: Сатбергенова Асель Куандыковна

Кіріспе

Дипломдық жұмыстың өзектілігі: халық санының өсуі, қала құрлысының ғиматараттарының санының ұлғаюы, соңғы 10 жылдағы өзгерістер.

Дипломдық жұмыстың жалпы сипаттамасы. Бұл жұмыс ірі қалалардың бірі Астана қаласының қала құрылысының тығыздығын географиялық-топографиялық барлау жүргізу арқылы зерделеуге арналған.

Дипломдық жұмыстың мақсаты. Астана қаласының қала құрылысының тығыздығын соңғы он жылдық көлем мерзімінде салыстырмалы талдау жұмыстарын жүргізу болып табылады.

Дипломдық жұмыстың міндеттері:

Астана қаласының қалыптасуын қарастыра отырып, он жылдық өзгерісін бақылау;
Астана қаласының он жылдық алдыңғы мәліметтерінің жалпы сипаттамаларын жасап, олардың даму мүмкіндіктері мен мәселелерін зерделеу;
алынған сипаттамалардың негізінде қаланы кешендік салыстырмалы талдау жұмыстарын жүргізу.

Дипломдық жұмыстың теориялық және әдістемелік негізі. Қала географиясы туралы әртүрлі ғалымдардың ғылыми зерттеу еңбектері болып табылады. Зерттеуді әдістемелік қамтамасыз ету мақсатты бағдарламалық тәсілдер, жүйелік және картографиялық әдістерді, құрылымдық-әрекеттік жолдар әдістемелерін және қазіргі жаңа статистикалық мәліметтерді, талдау әдістерін қамтиды.

Дипломдық жұмыстың ғылыми тұжырымдамасы:

Астана қаласының қалыптасу тарихы сипатталады;
Астана қаласының әлеуметтік-экономикалық сипаттамалры жинақтастырылады;
Астана қаласының он жылдық мерзімін ғылыми түрде салыстырмалы талдау жұмыстары жүргізілді.

Дипломдық жұмыстың құрылымы мен көлемі. Дипломдық жұмыс кіріспеден, үш бөлімнен, қорытынды және қосымшалардан, компьютермен терілген 54 беттік мәтіннен, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

1 Ақмола обылысының жалпы сипаттамасы

1. 1 Ақмола обылысының әкімшілік бөлінісі

Жер аумағы 146, 2 мың км². Тұрғыны 738 611 адам, орташа тығыздығы 1 км²-ге 5, 05 адамнан келеді (2018) . Солтүстігінде Солтүстік Қазақстан, шығысында Павлодар, оңтүстігінде Қарағанды, батысында Қостанай облыстарымен шектеседі. 14 ауылдық, 2 қалалық әкімшілік ауданға бөлінген. 10 қала, 13 кент, 245 ауылдық әкімшілік округ бар. Әкімшілік орталық - Көкшетау қаласы.

Қазақстан Республикасының Ақмола облысы (қазақ Ақмола облысында) солтүстік бөлігінде орналасқан, Ресей Федерациясымен Томск, Омбы, Тюмень және Новосібір облыстарында шектеседі. Ақмола облысы осындай дамыған бөлікке жақын болуына байланысты Ресеймен тұрақты экономикалық қатынастарға ие. [1]

1999 жылғы 10 сәуірде Ақмола облысының құрамына Солтүстік Қазақстанның оңтүстік аудандары кірді, ал әкімшілік орталығы Астана қаласының орнына Көкшетау қаласы болды.

Климаттық және географиялық ерекшеліктеріне байланысты Ақмола облысы ірі су айдындарының болуына кедей, ал оның өзендері өте тар және таяз, негізінен тау сілемдерінен еріген сумен қоректенеді. Қарағанды облысының шекарасында теңіз деп аталатын ең ірі тұзды көл орналасқан, тұщы су көлдерінің көлемі ең аз. [2]

Ақмола облысы туристер үшін негізгі көрікті жерлер ретінде өзінің тау құрылымдарымен танымал. Олардың ішінде Астанаға жақын орналасқан Ерейментау тауларын, "Жұмақтас" (ежелгі сфинксті еске түсіреді) және "Ок Жетпес"жартастарын бөліп көрсетуге болады.

Бурабай курорты мұнда табиғи түрде құрылған ерекше Желсіз микроклиматқа байланысты өте танымал. Бұл аймақта көптеген үлкен және кіші көлдер мен желден қорғайтын үлкен гранит массиві бар. [2]

Көрікті жерлердің ішінде қазақтар үшін Абылай хан даласы деп аталатын ерекше қасиетті орын бар. Ақмола облысының мәдени-ағарту бағытындағы ең көне мекемелерінің бірі тарихи-өлкетану мұражайы болып табылады.

Ақмола облысы (қаз. Ақмола облысы, Aqmola oblysy) - Солтүстік Қазақстандағы облыс. Облыс аумағымен қоршалған анклав Қазақстанның астанасы, облысқа әкімшілік жағынан кірмейтін Астана болып табылады.

Әкімшілік орталығы: Көкшетау қаласы (1999 жылдан) .

Батысында Қостанай, солтүстігінде - Солтүстік Қазақстан, шығысында-Павлодар және оңтүстігінде - Қарағанды облыстарымен шектеседі.

карта акмолинской области с районами, дорогами и населенными пунктами

1. 1 - сурет. Ақмола обылысының физикалық картасы.

Жер бедері

Ақмола облысы оңтүстік-батысында Ұлытау таулары мен солтүстігінде Көкшетау биіктіктері арасында қазақ қатпарлы елінің батыс шетін алып жатыр. Ауданның жалпы көлбеуі шығыстан батысқа қарай. Сол бағытта Ақмола облысының ортаңғы бөлігін облыстың батыс шекарасына жақын солтүстікке қарай бұрылатын Есіл өзенінің аңғары кесіп өтеді. Жер бедерінің сипаты бойынша Ақмола облысын 3 бөлікке бөлуге болады: солтүстік-батыс - жазық, оңтүстік-батыс - жекелеген төбелері бар жазық және шығыс - қазақ қатпарлы елінің биік бөлігі. [4] Солтүстік-батыс бөлігі (Ишима алқабына іргелес, оның солтүстікке бұрылу бөлігінде) құрғақ жыралар мен арқалықтармен бөлінген жазық үстіртті білдіреді. Есіл аңғарына қарай Үстірт жиекпен кесіледі. Ақмола облысының оңтүстік-батыс бөлігінде (Есіл өзенінің оңтүстігінде) көтерілген жазық бар. Онда көптеген тегіс төбелер шашыраңқы, ал төбелер арасындағы ойпаттарда әр түрлі көлемдегі таяз тұзды және тұщы көлдер бар. Ақмола облысының шығысында-Қазақтың қатпарлы, бір кездері таулы, қирау (денудация) процестерімен теңестірілген елінің бөлігі, мұнда төбелер деп аталатын беткейлердің жұмсақ контуры бар төбелер, жоталар мен үйінділердің күрделі кешені сақталған (ұсақ шоқылар деп аталады) . Төбелердің салыстырмалы биіктігі 5-10 м-ден 50-60 м-ге дейін, ал сирек 80-100 м-ге дейін. Дөңгеленген төбешіктері бар ең биік төбелер әдетте граниттерден тұрады, одан да жұмсақ беткейлері бар төбелер және жұмсақ контурлы шыңдар - порфирлер және керісінше, аралшықты төбелер әдетте кварциттерден тұрады. Диаметрі бірнеше ондаған метрден бірнеше ондаған шақырымға дейінгі төбелер арасындағы жабық бассейндерді көбінесе көлдер алып жатыр. Ақмола облысының солтүстік-шығыс бөлігі Батыс Сібір ойпатында жатыр. [3]

Ақмола облысындағы ең биік нүкте - Көкше тауы, теңіз деңгейінен 947 метр биіктік, Ең кішісі - 67 метр, Шолақсор көлі

Климаты

Ақмола облысында климат күрт континенталды, құрғақ, жазы ыстық және қысы суық. Қоңыржай белдеудің батыс сібір климаттық аймағына жатады. Температураның тәуліктік және жылдық амплитудасы өте үлкен. Көктем мен күз әлсіз көрінеді. Күн шуақты күндер көп, жазда жер алатын күн жылуының мөлшері тропиктік аймақтардағыдай көп. Бұлттылық шамалы. Жылдық жауын-шашын солтүстіктен оңтүстікке қарай азаяды, ең көбі маусым айында, ең азы Ақпанда болады. Қар жамылғысы орта есеппен 150 күн сақталады. Ақмола облысында жел өте күшті. Облыс аумағында бүкіл Қазақстан үшін ауа температурасының ең төмен мәндері байқалды (Атбасар - 57°С, Астана -52°С) .

Гидрография

Сондай-ақ қараңыз: Атбасар артезиан бассейні

Ақмола облысының суы кедей. Өзендер таяз, тасымалданбайды, еріген сулармен және аз дәрежеде жер асты көздерімен қоректенеді. Жазда өзендер жиі кебеді, олардағы су тұзды болады. Ақмола облысының негізгі өзендері: Есіл (Есіл (Ертіс саласы) және оның салалары: Терс-аққан - сол жақта, Жабай, Колутон және т. б. - оң жақта. Көптеген өзендер ағынсыз көлдерде аяқталады (Нұра, Селен, Улента өзендері) . Ақмола облысының ұсақ шоқылары мен биік жазығының ойпаттарын ондаған көлдер алып жатыр. Олардың ең үлкені - теңіздің тұзды көлдері (Қарағанды облысының шекарасына жақын) ені шамамен 40 км, қалмақ-көл және т. б., көлемі жағынан кішілері - Тұщы су Али-көл, шойынды-көл және т. б. төмен жағалаулардың арқасында көптеген көлдер қатты желмен контурларын өзгертеді. [1]

Ақмола облысының топырақ-өсімдік жамылғысы дала және жартылай шөлейттермен ұсынылған. Жер бедері мен астындағы жыныстарға байланысты топырақ кешендері мен өсімдіктер қауымдастығы өте алуан түрлі және алуан түрлі. Есілдің солтүстігінде оңтүстік қара топырақтарда шөгінділер мен сортаңдар бойымен қаңқа топырақтары көп шөпті-дәнді далалар орналасқан. Өсімдіктер құрғақшылыққа төзімді, қауырсындармен, типчакпен ұсынылған, ал қарағайлы ормандар көбінесе таулы жерлерде кездеседі. Ақмола облысының батыс үштен бір бөлігі (өзен аңғары бойымен еніп жатыр. Есіл шығысқа қарай Астана қаласына дейін) қара-каштан топырақтарында дәнді дала алып жатыр. Мұндағы топырақтың беріктігі небәрі 30-40 % құрайды. Астана қаласының шығысында топырақ жамылғысында сортаңдар, ал өсімдіктерде жусан мен типчактар маңызды рөл атқара бастайды. Ақмола облысының оңтүстік бөлігінде Теңіз көлі ауданында сортаңдар мен сортаңдарда жусан мен типчактардың жабылмаған жамылғысы таралады. [5]

Облыс құрамында 17 аудан және 3 облыстық маңызы бар қала (қалалық әкімшіліктер) бар:

Ақкөл ауданы (Алексеевский) - Ақкөл (Алексеевка)

Аршалы ауданы (Вишневский) - Аршалы (Вишневка)

Астрахан ауданы-Астрахан

Атбасар ауданы-Атбасар

Бұланды ауданы (Макинск) - Макинск

Бурабай ауданы (Щучинск) - Щучинск

Егіндікөл ауданы (Краснознаменский) - Егіндікөл (Краснознаменское)

Біржан-сал ауданы (Еңбекшілдер) - Степняк

Ерейментау ауданы-Ерейментау

Есіл ауданы-Есіл

Жақсы ауданы-Жақсы

Жарқайың ауданы (Державинский) - Державинск

Зеренді ауданы-Зеренді

Қорғалжын ауданы-Қорғалжын

Сандықтау ауданы (Балқаш) - Балкашино

Целиноград ауданы-Ақмол

Шортанды ауданы-Шортанды

Көкшетау қаласы-Көкшетау

Степногорск қаласы

Қосшы қаласы

Аудандарға мыналар кіреді:

Аудандық бағыныстағы 8 қала: Ақкөл, Атбасар, Державинск, Есіл, Ерейментау, Макинск, Степняк, Щучинск

15 кент

245 ауылдық округ

undefined

1. 2 - сурет. Ақмола обылысының әкімшілік бөлінісі

1. 2 Астана қаласының жоспарлық құрылымы

Астана (қаз. Астана, Astana (ақпарат), сөзбе - сөз - "Астана"; бұрын-Ақмола, Целиноград, Ақмола, Нұр - сұлтан) - Қазақстан Республикасының астанасы 1997 жылғы 10 желтоқсаннан бастап. Қала елдің солтүстігінде, Есіл өзенінің жағасында орналасқан, әкімшілік жағынан 5 ауданға бөлінген. Астана Ақмола облысының аумағымен қоршалған анклав болып табылады, оның құрамына әкімшілік жағынан кірмейді. [8]

Ақмола 1862 жылы 7 мамырда қала мәртебесін алды. 2017 жылдың маусым айында қала тұрғындарының саны 1 002 874 адамды құрады. 2022 жылдың 1 желтоқсанында қала халқы 1 350 228 адамды құрады, Бұл Алматыдан кейінгі Қазақстандағы екінші көрсеткіш.

Қала аумағы-797, 33 км2 (2017 жылғы 7 ақпанда қалаға 87, 19 км2 елді мекендерсіз Ақмола облысының аумағы қосылғаннан кейін) .

Қала дала жазығында тұр. Ол алып жатқан аумақтың рельефі төмен жайылмалы террассалар болып табылады. Каштан топырақтары басым.

Қаланың геологиясы-солтүстік бөлігіндегі палеозойдың бөлінбеген шөгінділері және оңтүстік және Батыс бөліктеріндегі ортаңғы төрттен бір шөгінділер. Қаланың көп бөлігі шөгінді жыныстарда - негізінен құмды саздақтарда орналасқан. [7]

Астана Есіл өзенінің жағасында орналасқан және екі бөлікке бөлінген-оң және сол жағалау. Қаланың гидрографиялық желісі Есіл өзенімен ғана емес, сонымен қатар оның оң жақ салалары - Сарыбұлақ пен Ақбұлақпен де ұсынылған. Қаланың айналасында 25-30 км радиуста көптеген тұщы және тұзды көлдер бар.

Астана қаласының жер бедері, табиғаты, климаты және халық саны

Астана қаласы Еуразия материгінің орталығында орналасқан. Егеменді Қазақстан Республикасының астанасы. Ол Қазақстанның сыртқы өлкесінің орталығында Есіл өзенінің оң жағалауында, жоғарғы ағымында орналасқан. Оның территориясы Ақмола обылысының оңтүстігінде болып, жеке саяси әкімшілік бөлінуі болып табылады. Астана қаласы 5- ші сағаттық белдеуде орналасқан. Астана қаласының географиялық координаттары 530 се 72 0 ш. б. 1994 жылы шілдеде астанасы Республикасының қиыр оңтүстігінде орналасқан Алматы қаласынан солтүстікке, 1000 шақырымнан астам жерде жатқан, далалық Ақмолаға көшіруге шешім қабылдады. Ақмола Алматымен салыстырғанда қазақстанның орталығында болатын. Қала ірі магистральдік көлік бойында - оңтүстік солтүстікке қосатын теміржол және автомабиль жолдарында орналасқан. Астана Республиканың барлық үлкен қалалармен бұл жолдар және басқа Астана - Повладар, Астана - Қытай - Ақтөбе - Атырау, жолдары торабында орналасқан. Бұдан басқа қала Қазақстан үшін көптеген шетелге шығудың мейлінше төте жолы трансеуразия аралығында таяу қоныстанған. [6]

Жерінің басым бөлігі - абсалюттік биіктігі 300-400 метрден аспайтын аласа белесті, ұсақ төбелі жазық. Солтүстігінде Көкшетау қыратының сілемдері - Сандықтау, Домбыралы, тағы басқа аласа таулар орналасқан. Облыстың батыс орталық, шығыс бөліктерін Есіл, Атбасар, Сілеті жазықтары алып жатыр. Оңтүстік батысында Теңіз - Қорғалжын ойысы. Облыстың батыс жағында Есіл өзеніне дейін Торғай үстіртінің шығыс шеті еніп жатыр. Есіл өзенінің оң жағалауы Атбасар, сол жағалауы Теңгіз жазықтарымен шектеседі. [9]

Облыстың оңтүстік шығысында орманды, көркем Ерейментау өңірі орналасқан. Оның негізгі бөлігі жерасты қырқалар (100-500 м) тізбегінен тұрады. Оның үстіне шынында да сұлу болса. Республиканың баға жетпес байлығы, әрине іс жүзінде Еуразияның қақ ортасын алып жатқан ұлан байтақ Сарыарқа кеңістігі болды. Орталық Қазақстанның солтүстік бөлігінде жатқан қазіргі Ақмола облысының аумағы 96, 8 мың шаршы шақырымды құрайды. Осы орасан көлемді аймақта жазық дала ландшафтының сан түрі кезедеседі. Облыстың оңтүстігін Сарыарқаның ұсақ шоқылары, орталық бөлігінде жазық даламен өзендер алабы. Көкшетау қыратының сілемдері алып жатыр. Ақмола облысының аса ірі өзендері деп Есіл мен Нұраны бөліп көрсетуге болады.

1. 3- сурет. Астана қаласының әкімшілік бөлінісі

Астана қаласы Ақмола облысының аумағында орналасқан және осы облыстың үш ауданымен (Аршалы, Целиноград және Шортанды) шектеседі.

Қала аумағының өсуі оның Ақмола облысы Целиноград ауданының аумағын екі фрагментке бөлуіне әкелді.

2018 жылғы 7 ақпанға дейін Астана аумағы қаланың өзінен басқа (69 822 га) екі жолақты учаскені (қаланың шығысында ауданы 459 га мемлекеттік питомник, сондай-ақ қаланың солтүстігінде Қоянды су қоймасының жанындағы саяжай массиві (онда 12 саяжай қауымдастығы бар), осы саяжай массивінің ауданы, деректер бойынша Мемлекеттік жер кадастры 900 га құрайды, Астананың бас жоспарының деректері бойынша - 850 га, ал қала аумағының балансына сәйкес (Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2018 жылғы 16 наурыздағы № 131 Қаулысы) - 733 га.

2018 жылғы 7 ақпанда қала шегіне Ақмола облысы Целиноград ауданы аумағының құрамынан жалпы ауданы 8719 га (халқы жоқ) үш қосымша учаске берілді, оның ішінде:

халықаралық әуежай ауданындағы қаланың қолданыстағы аумағымен іргелес учаске (ауданы 7300 га) ; [4]

қаланың оңтүстігіндегі Ұлттық пантеон аумағы (959 га) ;

қаланың солтүстік-батысында (460 га) қалалық зират орналасқан аумақ.

2018 жылдың 16 наурызында Алматы және Сарыарқа аудандары аумақтарының бір бөлігінен төртінші Байқоңыр ауданы құрылды. [7]

1. 1- кесте

Астана қаласының әкімшілік бөлінісі

Аудандар

Аумағы

км2

(шекарада

16-03-2018)

Халық

2018 жылғы 1 наурызға

(шекарада

16-03-2018 дейін)

Халық

2018 жылғы 1 шілдеге

(шекарада

16-03-2018)

Аудандар: Алматы

Аумағыкм2(шекарада16-03-2018): 154, 71

Халық2018 жылғы 1 наурызға(шекарада16-03-2018 дейін): 455 452

Халық2018 жылғы 1 шілдеге(шекарада16-03-2018): 307 263

Аудандар: Байқоңыр

Аумағыкм2(шекарада16-03-2018): 181, 29

Халық2018 жылғы 1 наурызға(шекарада16-03-2018 дейін): -

Халық2018 жылғы 1 шілдеге(шекарада16-03-2018): 213 952

Аудандар: Есіл

Аумағыкм2(шекарада16-03-2018): 393, 58

Халық2018 жылғы 1 наурызға(шекарада16-03-2018 дейін): 197 435

Халық2018 жылғы 1 шілдеге(шекарада16-03-2018): 203 617

Аудандар: Сарыарқа

Аумағыкм2(шекарада16-03-2018): 67, 75

Халық2018 жылғы 1 наурызға(шекарада16-03-2018 дейін): 386 471

Халық2018 жылғы 1 шілдеге(шекарада16-03-2018): 323 134

Аудандар: Астана:

Аумағыкм2(шекарада16-03-2018): 797, 33

Халық2018 жылғы 1 наурызға(шекарада16-03-2018 дейін): 1 039 358

Халық2018 жылғы 1 шілдеге(шекарада16-03-2018): 1 047 966

2 ЖҚЗ туралы жалпы сипаттама

2. 1 Қазақстан Республикасында ЖҚЗ-ның дамуы

Жерді қашықтықтан зондтау (ЖҚЗ) - түсірілім аппаратурасының әртүрлі түрлерімен жарақтандырылған жер үсті, авиациялық және ғарыш құралдарымен жер бетін бақылау. Түсірілім аппаратурасы қабылдайтын толқын ұзындығының жұмыс диапазоны микрометрдің үлесінен (көрінетін оптикалық сәулелену) метрге дейін (радиотолқындар) құрайды. Зондтау әдістері пассивті болуы мүмкін, яғни күн белсенділігіне байланысты жер бетіндегі объектілердің табиғи шағылысқан немесе қайталама жылу сәулеленуін қолданады, ал белсенді - бағытталған әрекеттің жасанды көзі бастаған объектілердің мәжбүрлі сәулеленуін қолданады. Ғарыш аппаратынан (ҒА) алынған ЖҚЗ деректері атмосфераның ашықтығына үлкен дәрежеде тәуелділікпен сипатталады. Сондықтан ҒА-да электромагниттік сәулеленуді әртүрлі диапазондарда тіркейтін пассивті және белсенді типтегі көп арналы жабдық қолданылады.

1960-1970 жылдары іске қосылған алғашқы ҒА - ның ЖҚЗ аппаратурасы трассалық типте болды-жер бетіне өлшеу аймағының проекциясы сызық болды. Кейінірек панорамалық типтегі ЖҚЗ аппаратурасы - сканерлер пайда болды және кең таралды, олардың жер бетіне өлшеу аймағының проекциясы жолақ болып табылады.

Жерді қашықтықтан зондтау ғарыш аппараттары Жердің табиғи ресурстарын зерттеу және метеорология мәселелерін шешу үшін қолданылады. Табиғи ресурстарды зерттеу үшін ҒА негізінен оптикалық немесе радиолокациялық жабдықтармен жабдықталған, соңғысының артықшылығы-бұл атмосфераның күйіне қарамастан тәуліктің кез-келген уақытында жер бетін байқауға мүмкіндік береді.

Жалпы шолу

Қашықтықтан зондтау-бұл объектімен тікелей физикалық байланыссыз объект немесе құбылыс туралы ақпарат алу әдісі. Қашықтықтан зондтау-географияның кіші бөлімі. Қазіргі мағынада бұл термин негізінен жер бетіндегі объектілерді, сондай-ақ атмосфера мен мұхитты тарату сигналдары (мысалы, электромагниттік сәулелену) арқылы анықтау, жіктеу және талдау мақсатында Жерді әуе немесе ғарыштық зондтау технологияларын білдіреді. Белсенді (сигнал алдымен ұшақпен немесе ғарыштық спутникпен шығарылады) және пассивті қашықтықтан зондтау (тек басқа көздердің сигналы, мысалы, күн сәулесі жазылады) болып бөлінеді.

Қашықтықтан зондтаудың пассивті датчиктері объект немесе оған іргелес аумақ шығаратын немесе шағылысқан сигналды тіркейді. Шағылысқан күн сәулесі-пассивті сенсорлармен тіркелген ең көп қолданылатын сәулелену көзі. Пассивті қашықтықтан зондтаудың мысалдары сандық және пленкалық фотосурет, инфрақызыл, зарядталған құрылғылар мен радиометрлерді қолдану болып табылады.

Белсенді құрылғылар, өз кезегінде, объект пен Кеңістікті сканерлеу мақсатында сигнал шығарады, содан кейін сенсор зондтау мақсатымен кері шашырау арқылы шағылысқан немесе пайда болған сәулеленуді анықтауға және өлшеуге мүмкіндік алады. Белсенді қашықтықтан зондтау сенсорларының мысалдары радиолокация мен қайтарылған сигналды тіркеу арасындағы уақыттың кешігуін өлшейтін радар мен лидар болып табылады, осылайша объектінің орналасуын, жылдамдығын және қозғалыс бағытын анықтайды.

Қашықтықтан зондтау қауіпті, жету қиын және жылдам қозғалатын нысандар туралы деректерді алуға мүмкіндік береді, сонымен қатар аймақтың кең аумақтарында бақылаулар жүргізуге мүмкіндік береді. Қашықтықтан зондтауды қолданудың мысалдары ормандардың жойылуын (мысалы, Амазонка бассейнінде), Арктика мен Антарктикадағы мұздықтардың күйін бақылау, мұхит тереңдігін лотпен өлшеу болуы мүмкін. Қашықтықтан зондтау сонымен қатар бақыланатын аумақтардағы немесе объектілердегі табиғи процестерге адамның араласпауын қамтамасыз ете отырып, жер бетінен ақпарат жинаудың қымбат және салыстырмалы түрде баяу әдістерімен алмастырылады.

Жерді қашықтықтан зондтау нарығы (ЖҚЗ) әлемдегі ең жылдам дамып келе жатқан нарықтардың бірі болып саналады. Жыл сайын жаңа компаниялар, технологиялар, қызметтер мен қызметтер пайда болады. Үлкен перспективалар ұшқышсыз аппараттарды, лидар, микроспутниктерді пайдаланумен байланысты.

Деректерді алу әдістері

Мультиспектрлік зерттеулер мен алынған Деректерді талдаудың негізгі мақсаты - энергияны шығаратын объектілер мен аумақтар, бұл оларды қоршаған ортаға қарсы бөлуге мүмкіндік береді. Спутниктік қашықтықтан зондтау жүйелеріне қысқаша шолу шолу кестесінде.

Әдетте, қашықтықтан зондтау әдістерімен деректерді алудың ең жақсы уақыты-жазғы уақыт (атап айтқанда, осы айларда күннің көкжиектен ең үлкен бұрышы және күннің ең ұзақ ұзақтығы) . Бұл ережеден ерекшелік-белсенді датчиктер (мысалы, Радар, Лидар), сондай-ақ ұзақ толқын диапазонындағы жылу деректері арқылы деректерді алу. Датчиктер жылу энергиясын өлшейтін жылу кескінінде жер мен ауа температурасының айырмашылығы ең үлкен болатын уақыт аралығын қолданған дұрыс. Осылайша, бұл әдістердің ең жақсы уақыты-суық айлар, сондай-ақ жылдың кез келген уақытында таң атқанға дейін бірнеше сағат.