Сабақ типі

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 19 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Ғылым және жоғары білім министрлігі
М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан университеті
Филология факультеті

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Шолу тақырыптарын оқыту

Орындаған:6B01701 Қазақ тілі мен әдебиеті білім беру бағдарламасының
ҚТӘ-35 топ студенті Сулейменова Томирис
Тексерген: Туганалиева.Г.Г

Орал қ,. 2023жыл

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3

КІРІСПЕ

Болашақтың маңызды мақсаты -оқытушыда деп білуге болады. өйткені, өмір мен әдебиеттің жымдаса байланысқан сабақтастығының өзі осы мақсатты айқындай түспек. Әрбір әдебиетші ұстаз- шебер әдіскер, тамаша суреткер, талантты қайраткер, қажырлы еңбекқор, әрі талапты да дарынды болуы зор табыс. Ол үшін оқытушы сабақ берудегі әдістерді де амалдарды да, тәсілдерді де жете меңгеруі тиіс.Қай пәннен болсын сабақ жоспарының құрылымы сабақ типтері мен формаларына да қатысты жасалады. Бүгінде кеңес мектебінде қалыптасып, қазақ мектептерінде дәстүрге айналған сабақтардың жіктемелері, жалпы типтері мынадай:
1.Кіріспе сабақ;
2.Жаңа білім беретін сабақ (өткен материалмен байланыстылығына қарай көбіне аралас сабақ деп те атайды)
3.Пысықтау, қайталау сабағы;
4.Қорытынды сабақтар;
5.Білім сынау сабақтары.
Ал сабақ формаларын: жаңа білім беретін сабақ, өз бетінше оқылатын сабақ, зертханалық, сарамандық, практикалық сабақтар деп топтасырып жүр.
Әдебиет пәнінің оқу бағдарламалары бойынша жүйелейтін болсақ, кіріспе сабақтың типіне кӛлемді тарауларға кіріспе ретінде ұсынылатын тақырыптарды лайықтауға болады. Мұндай кіріспе сабақ типіне жататын тақырыптар: 5 сынып бойынша әдебиет пәні туралы бастапқы ұғым қалыптастырылатын Әдебиеттің өнердің бір саласы және оқу пәні ретінде сипаты деп аталған кіріспеден басталып, Халық ауыз әдебиеті туралы түсінік, 5 сыныптағы Ертегілер (ертегілерді оқытуға ұсынылған 15 сағаттың алғашқы сабағы) тақырыбын жатқызуға болады. Осындай кіріспе сабақ типіне жата- тын тақырыптарды 6, 7 сыныптардан да атауға болады. Мәселен, Көркем әдебиеттің адам өміріне алатын орны туралы, Халық ауыз әдебиеті, Батырлар жыры туралы түсінік қалыптастырылатын кіріспе тақырыпты, белгілі бір пәнге не бөлімдерге кіріспе тақырыптарды жатқызуға болады. Осы тектес кіріспе тақырыптар өзге сыныптарда да кӛрсетілген. Жоғары сы- ныптарда оқылатын белгілі бір дәуірлерге, әдеби үдеріске шолу тақырып- тарын да кіріспе сабақ типіне жатқызуға болады.
Әдебиет пәнінің оқу бағдарламасы бойынша жаңа білім беретін сабақ типтеріне дербес тақырыптардың барлығын жатқызамыз. Негізінде сыныптық сабақтың барлығында (білім сынау сабақтарынан өзге) белгілі бір дәрежеде жаңа білім қалыптастырылады. Кіріспе сабақта да негізінен жаңа ұғым-түсінік молынан беріледі. Оқу типтерінің бұлай аталуына шартты түрде қараған орынды.
Әдебиет пәнінің оқу бағдарламасы бойынша 5-9 сыныптарда тұрмыс-салт жырлары, мақал-мәтелдер, жұмбақ, жаңылтпаштар, ертегі, аңыздар, діни-мифтік әңгімелер, әдеби дастандар, батырлар жыры, лиро-эпостық жырлар шешендік сөздер, қазақ әдебиетінің әр дәуіріне жататын әдеби тұлғалардың, қаламгерлердің таңдаулы шығармалары енгізілген. Негізінен оқушылардың дүниетанымы мен әдеби танымын, сөз өнеріне деген талғамын қалыптастыра отырып тұлғаны дамыту мақсатында өлең, жырлар, шағын әңгімелер ұсынылған. Бағдарламадағы әдеби мәтіндерді оқытуға белгіленген сағат мөлшері де әр алуан. Кей тақырыптар бір сағат көлемінде оқытылса, кейбір тақырыптар екі не үш, төрт сағатқа белгіленеді. Соған қарай сабақ- тың типі де анықталады. Мәселен, қайталау, пысықтау сабақтарын екі не үш сағатқа жоспарланған тақырыптарға қарай анықтауға болады. Белгілі бір тақырыптарда соңғы сағаттарында қайталау, пысықтау материалдарына көбірек орын беріледі. Осыған қарай бірнеше сағат бойы оқытылатын шығармалардың, не автор шығармашылығының соңғы сағаттарына жоспар түзгенде сабақты қайталау, пысықтау типіне лайықтаған орынды.
Ал қорытынды сабақ типі негізінен үлкен тарауларды не бірнеше сағат кӛлемінде оқытылған көлемді шығармаларды қорытуға байланысты жоспарланады.
Әдебиет пәні бойынша сыныптық сабақта жазылатын мазмұндама, шығарма, тест, бақылау жұмыстарын т.б. білім сынау мақсатын көздейтін сабақтарға жасалатын жоспар түрлерін білім сынау сабақ типіне сәйкес құру қажет.
Сабақтың әр типінде сабақ кезеңдері әртүрлі құрылымда қатысады. Сабақ кезеңдерін топтастыруда да педагог ғалымдардың пікірлері әралуан. Дегенмен, кеңес мектебінен бері дәстүрге айналып біршама тұрақтанған сабақтың сегіз кезеңін атауға болады.
Ю.А.Конаржевский Педагогический анализ учебно-воспитательного процесса и управление школ атты еңбегінде сабақтың кезеңін саралап көрсетеді. Олар:
1.Ұйымдастыру кезеңі;
2.Үй тапсырмасын сұрау кезеңі;
3.Білімді жан-жақты тексеру кезеңі;
4.Жаңа оқу материалын белсенді әрі саналы түрде қабылдауға даярлық кезеңі;
5.Жаңа білімді меңгеру кезеңі;
6.Оқушылардың жаңа білімді түсінуін тексеру кезеңі;
7.Жаңа білімді бекіту кезеңі;
8. Оқушыларға үй тапсырмасы жөнінде ақпарат пен орындауға нұсқау- лық беру кезеңі.
Сабақтың әртүрлі типіне қарай сабақ кезеңдері әр құрамда болады. Мәселен, кіріспе сабақ типінде үй тапсырмасын сұрау, білімді жан-жақты тексеру кезеңдері қатыспауы заңды. Сол сияқты қайталау, пысықтау немесе қорытынды сабақ типтерінде жаңа оқу материалын белсенді әрі саналы түрде қабылдауға даярлық кезеңі, жаңа білімді меңгеру кезеңдері болмауы тиіс. Ал ұйымдастыру кезеңі сабақтың барлық типіне қатысты әрі са- бақтың кӛп кезеңінде ең басты материалды меңгеретін тұстарда оқушы зейінін немесе оқу әрекетін ұйымдастыруға қатысты белсенді жүргізілуі әбден түсінікті.
Оқу үдерісінде сабақ кезеңдерінің қайсысы белсенді жүргізілуі мұғалімнің оқу-танымдық жұмыстарды ұйымдастыру мақсатына да қатысты екендігі белгілі. Солай бола тұра, шартты түрде сабақтың қай кезеңдерінің сабақ типіне қарай қалай қатысатынын тӛмендегі кестеден кӛруге болады.
Сабақ типі
Саб. кезеңі
кіріпе сабақ
жаңа білім беретін сабақ
пысықтау, қайталау сабағы
қорытынды сабақтар
білім сынау сабақтары.
Ұйымдастыру кезеңі
+
+
+
+
+
Үй тапсырмасын сұрау
кезеңі

+
+
+

Білімді жан-жақты тексеру
кезеңі

+
+
+

Оқу материалын қабылдауға
даярлық кезеңі
+
+
+
+

Жаңа білімді меңгеру кезеңі
+
+

Оқушының түсінуін тексеру
кезеңі
+
+
+
+
+
Білімді бекіту кезеңі
+
+
+
+
+
Үй тапсырмасын беру кезеңі
+
+
+
+
+

Сабақ жоспарын түзуде сабақ құрылымы мен жүйесін, дидактикалық мақсатын жете зерделеу керектігі, сабақ жүйесі бір біріне сабақтасып жатқан үлкен құрылым екендігі жоғарыда келтірілген жіктемелерден анық байқалады. Әдетте сабақ жоспарының тақырыптан бастап жазылатындары жиі ұшырасады. Ал жоғарыда айтылған жүйемен бірізділікті сақтау үшін сабақ жоспарына ең алдымен сабақ типін анық көрсеткен орынды. Олай дейтініміз, сабақ кезеңдері сабақ типіне қарай анықталады, ал сабақ түрін жазу жоспардың құрылымын айқындауға көмектеседі. Сабақтың дәстүрлі түріне жасалған үлгісін ұсынайық:
Жаңа білім беретін сабақ типіне сабақ жоспары. Қазақ әдебиеті пәні (7- сынып).
Сабақтың түрі: Дәстүрлі сабақ.
Сабақтың типі: Жаңа білім беретін сабақ
Сабақтың тақырыбы: С. Торайғыров Бір адамға.
Сабақтың мақсаты: Ақынның өмірі мен шығармашылығынан мағлұмат бере отырып, Бір адамға өлеңінің идеялық мазмұнын таныту.
Білімділік міндеттері: а) Оқушыларға қазақ халқының ХХ ғасыр басындағы аса кӛрнекті ақын С. Торайғыровтың өмірі туралы мағлұмат беру.
ә) Бір адамға өлеңінің жазылу тарихынан мағлұмат беру.
б) өлең мәтініндегі қымбат қып, арзан емес кемге алыпты, артында қалдырмас па жақсы даңқын, нақақ көз т.б. өлең идеясын айқындауға қызмет жасап тұрған сөздердің қолданылу мақсаты мен мәнін ашу. Сол арқылы өлеңнің тақырыптық, идеялық астарына үңілту.
в) Әдебиет теориясынан ирония ұғымын қалыптастыру, өлеңдегі ирониялық ойды таныту.
Дамытушылық міндеті:
а)Әр оқушының өзіндік ой-қиялын, сөздік қорын дамыту, сөйлеу тілін дамыту.
ә)Шығармашылықпен жұмыс жасауға жұмылдыру арқылы таным түсініктерін дамыту.
Тәрбиелік міндеттері:
а)Ақынның өмір жолы арқылы оқушыларды адамгершілік пен парасаттылыққа баулу;
ә)Оқушыларды елін, Отанын сүюге, патриоттық рухта тәрбелеу.
Сабақтың әдісі: Сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Көрнекілік: Ақынның портреті, плакаттар, буклет, ақынның кітаптары, тақта, оқулық, сөзжұмбақ.
Сабақтың барысы:
1.Ұйымдастыру кезеңі: Сыныппен сабақ үдерісін бастауға даярлық жұмыстары.
2.Үй тапсырмасын тексеру кезеңі: өткен материал бойынша анықта- малық сұрақтар негізінде оқушы білімін тексеру. Жеке тапсырмалар арқылы өткен материал бойынша оқушы білімін жан-жақты тексеру.
3.Жаңа оқу материалын белсенді әрі саналы түрде қабылдауға даярлық кезеңі: Оқу материалына кіріспе сұрақтар:
С. Торайғыров кім?
Ақынның қандай өлеңдерін білесің?
4.Жаңа сабақты оқып-білу кезеңі
Түсіндіру әдісімен С.Торайғыровтың өмірі мен шығармашылығынан мәлімет беріледі:
С. Торайғыров - қазақ халқының ХХ ғасыр басындағы аса көрнекті ақыны, ұлы Абай дәстүрін жалғастырушы. Ол өзі өмір сүрген қоғам шындығын, қайшылығын бейнелей білген ақын. Өмір сүрген сол дәуірдің айрықша ірі тұлғасы.
С.Торайғыров 1893 жылдың 29 қазанында қазіргі Көкшетау облысының Қызылту ауданында дүниеге келген. Ол алты жасынан бастап әкесінен хат таниды. Кейін 1902 - 1903 жылдары Әлі деген молдада, 1904 - 1905 жылдары Тортай деген молдада, 1906 - 1907 жылдары Мұқан молдадан, 1908-1910 жылдары Баянауыл қаласында, 1911 жылы Нұрғали деген молдалардан дәріс алады. Сұлтанмахмұт Мұқан молдаға еліктеп он үш жасынан бастап өлең жаза бастайды. Оның ең алғаш жазған өлеңі - Секілді өмір қысқа жарты тұтам деп аталады.
1913-1914 жылдары Айқап редакциясында жұмыс істейді. 1914-1916 жылдары өз ауылы Баянауылға қайтады. Ондағы мақсаты ел жастарын оятпақ, оқуға, мәдениетке талпындырмақ еді.
С.Торайғыров Шідертіде сырқаттанғаннан үйінде ауырып жатып, 1920 жылдың 21 мамыр күні 27 жасында қайтыс болды.
Ол - әдебиеттің әр жанрында жазатын қабілетті, талантты қаламгер. Білім жолындағы тынымсыз ізденіспен, қиыншылықпен өткізген жарты тұтам қысқа өмірінде ол 110-дай ӛлең, 5-6 поэма, 2 роман, 7-8 мақала, очерк, әңгіме жазды.
Бір адамға өлеңін мәнерлеп оқу.
Өлеңнің шығу тарихын туралы мәлімет беру. Екі оқушыға мәнерлеп оқыту.
5.Жаңа білім және іс-әрекет амалдарын алғашқы тексеру кезеңі:
Мәтінмен жұмыс.
1)Осы өлеңде оқиға бар ма? Ақынның көңіл күйі сезіле ме?
2)Өлеңге қанша кейіпкер қатысып отыр?
3)Өлең қандай адамға, кімге арналған деп ойлайсыңдар?
4)Шал байлығын қалай таныстырады?
5)Осы берілген өлеңде қандай әдеби көркемдеуіш құралдар бар?
Сөздікпен жұмыс:
Оқа - әшекей зат.
Бұлды түйме - бағалы ілгек. Нақақ - адал, бейкүнә.
Шекпен - түйенің жүнінен тігілген сырт киім. Алтын аяқ - қымбат ыдыс.
6.Жаңа білімді және іс-әрекет амалдарын бекіту кезеңі:
Даңқ деген ұғымды қалай түсінесіңдер? Осы ұғымға кластер түзіңдер. Оқушылардың даңқ сөзіне жазған түсініктерін тыңдай отырып,адамға абырой, атақ, даңқ әкелетін игілікті істер мен әрекеттерді саралап сабақты бекіту.
8. Үй тапсырмасын беру кезеңі.
Қайталау, пысықтау типіндегі сабақ жоспары. Қазақ әдебиеті пәні
5 - сынып.
Сабақтың түрі: Дәстүрлі сабақ.
Сабақтың типі: Пысықтау сабағы
Сабақтың тақырыбы: Ақын қонақтар (Абай жолы романынан)
Сабақтың мақсаты: Жас Абайдың өздері сияқты жасөспірім болғанына назар аударту. Өнер адамдарының (Барлас, Байкөкше) бойындағы ұлттық құндылықтарды бағалауды үйрету. Сөз өнерінің адам тұлғасын қалыптастыруда ұлы күш екенін байқату.
Міндеттері:
а) Танымдық міндет:
1.М. Әуезовтің Абай жолыроманынан алынған үзіндісінің мазмұнын талдау.
2.Мәтіндегі күрделі ұғымдар мен сөздерді тану.
3.Көркем сөз айшықтарын тану.
4.Авторлық ойды, идеяны ашу.
ә) Тәрбиелік міндет:
1.Болашақ ұлы ақынның халық өнерін, ауыз әдебиетіне ден қойып, бала кезден кісіге құрметпен қарағаныңа мән беру.
2.Адамгершілікке, мейірімділікке, сезімталдыққа тәрбиелеу.
б) Дамытушылық міндет:
1.Шығармашылықты дамыту.
2.Тіл байлығын дамыту.
3.Өз ойын анық, жатық жеткізуге, мәтінмен жұмыс жасай білуге дағдыландыру.
4.Өзіндік талдау, жинақтауға бейімдеу, ойын дамыту.
5.Жеке, жұптық, ұжымдық жұмыста шапшаңдық, тапқырлық таныту, ойын әдеби тілмен өрнектей білуге төселдіру.
Сабақтың әдіс-тәсілдері: сұрақ-жауап, топпен жұмыс, баяндау, мәтіннен тауып оқыту, шығармашылық, тест.
Пәнаралық байланыс: Тарих, қазақ тілі, ауыз әдебиеті
Сабақтың көрнекілігі: М.Әуезов, А.Құнанбаев портреті, қанатты сөздер, слайдтар, музыкалық әуен, оқулық.
Сабақтың барысы:
I.Ұйымдастыру кезеңі:
а) сынып тазалығы
ә) оқушыларды түгелдеу
б) оқу құралдарын тексеру
в) топқа бөлу (3 топ)
II.Үй тапсырмасын сұрау кезеңі:
а) Оқушылардың мәтінмен толықтай таныс екендігін байқау (анықтамалық сұрақтар қою арқылы).
1.Абайдың сырт келбеті қалай суреттеледі?
2.Абай портретін жасауда автор қандай детальдарды қолданған?
3.Басты кейіпкерлерді атаңыз.
4.Абайдың сырқатынан айығуына себепші болған не?
5.Әжесі Зере Абайға қандай әңгімелер айтты?
6.Зере қандай адам болған?
7.Ауылға кімдер қонаққа келеді?
8.Абайдың неге қызығушылығы оянады?
ә) Мәтінмен жұмыс:
Мәтіннен Абайдың портретін тауып оқытқызу;
Мәтіннен Барлас ақынның Абайға берген батасын тауып оқытқызу.
III.білімді жан-жақты тексеру кезеңі:
а)мәтінге жоспар құру (топ бойынша)
ә)тілдік талдау (түсініксіз сӛздермен жұмыс) Мүсін - бет әлпет, келбет, пішін;
Рең - шырай;
Қылаң - ақшыл, бозғыл; Құлан таза - әбден, мүлде; Сейілу - айығу, жадырау; Машық - әдет, дағды;
Пейіл - ниет, ықылас; Қажау - мазалай беру; Қан базар - қалың жиын;
Сүле науқас - созылып, айықпаған ұзақ ауру;
Мәтіннен көркемдік құралдарды (теңеу, метафора, эпитет) синонимдік, антонимдік қатарларды табу.
ІҮ. Оқу материалын қабылдауға даярлық кезеңі:
а) Талдау сұрақтарын беру
1.Ауылға келген қандай қонақтар еді? Олар кімдер?
2.Абай Байкөкшені алғаш рет қашан және қайдан кӛрген?
3.Мәтіннен Абай мен Барластың диалогын тауып бер
4.Абайға домбыраны сыйға тартқан кім?
5.Барлас ақын қандай бата берді? Ол батаның Абай үшін маңызы қандай?
6.Ұлжанның ерекше қасиетін көрсететін сӛздерді мәтіннен тауып оқы.
7.Ұлжан ақындарға не үшін ризалығын білдіреді?
8.Ақындармен қоштасардағы Ұлжан әрекетінен оның қандай адам екенін байқауға болады?
9.Ақын қонақтар кеткеннен кейінгі Абайдың әрекетін баянда.
10.Ақындардың Абайға әсері қандай болды?
11.Мәтінге сүйене отырып кейіпкерлерге мінездеме бер (Зере, Ұлжан, Барлас)
VІ. Оқушылардың түсінуін тексеру, пысықтау кезеңі:
Мәтіндегі фразеологизмдерді табу, синонимдерін, антонимдерін жазу.
Кестемен жұмыс
Фразеологизм
Мәтіннен үзінді
Мағынасы
Синонимі
Антонимі
Пейілін беру
Сондай шеше әңгімелеріне бар пейілін беріп жүрген күндерде
Кӛңіл бӛлу
Құлақ салу, қызығу
Құлақ аспау, құлағына
ілмеу
Ішіне бүгу
Білгенін ішіне бүгіп отыратын үлкендердей емес
Жасыру
Айтпау, бүкпелеу,
жария етпеу
Әлемге аян ету, жариялау
Салмақ салу
Осы жолы Абай шешесі арқылы салмақ салып
Сұрау
Бұйымтайы болу, ӛтіну, айту
Тілге тиек етпеу, кӛңіл бӛлмеу
Пішін білдіру
Ұлжан Барласқа қарап, бір сӛз
айтатындай пішін білдірді
Белгі беру
Ымдау, ишара білдіру,
сыңай таныту
Қасқайып тұру, мұрнына исі бару
VIІ. Жаңа білімді және іс-әрекеттерді бекіту кезеңі:
Тапсырма:
а) Сен Абайға қандай бата берер едің?
ә) Ата-әже, әке-шешелеріңнен қонақты шығарып саларда қандай сый-сияпат кӛргеніңді жаз.
б) ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.