Аханов Қожабек менің киномды түсірген оператор

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 54 бет
Таңдаулыға:

aҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ МӘДЕНИЕТ ЖӘНЕ СПОРТ МИНИСТРЛІГІ

Т.Қ. ЖҮРГЕНОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ӨНЕР АКАДЕМИЯСЫ

КИНО және ТД ФАКУЛЬТЕТІ
ЭКРАНДЫҚ ӨНЕР РЕЖИССУРАСЫ КАФЕДРАСЫ

Қорғауға жіберілді 2023 ж. Кафедра меңгерушісі Бакеева М.К.

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы Үміт

Мамандық: 6B02125 - Режиссура Мамандандыру: Көркем фильм режиссурасы

Орындаған: Сатешова А.К.
Диплом жетекшісі: Манабай Д.Қ.

Алматы 2023

Мазмұндама
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3

ТАРАУ. Кино өндіріске дайындық

Фильм идеясы мен қиындықтар ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 8
1.2 Түсірілім тобымен және актерлармен жұмыc ... ... ... ... .. 23

ТАРАУ

Түсірілім барысы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 40
Монтаж кезеңі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 50

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 59
Қолданылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 60
Приложения қазақша

КІРІСПЕ

Кино арқылы режиссерлерлер өзінің өміріндегі оқиғаларды, өзінің ойын жеткізе алады. Режиссер болу өте қиын, бірақ өз ісіңді сүйсең, кино түсіру барысындағы әрбір қиындық сен үшін бір ғажайыпқа тең болады.
Режиссерге керек нәрселер: адамдармен сөйлесіп білу, организатор болу, команданы ұстап тұру.
Кино арқылы көрерменнің жанының тереңінде орналасқан эмоцияларды шығаруға болады.
Кино - музыкадан кейінгі ең керемет өнер. Кинода барлығы бар: адамдардың қарым-қатынасы, музыка, киім, әдемілік, актерлық ойын, әдемі визуал.
Режиссерлер өмірде жоқ өмірді құрғысы келеді. Кино - ол шын өмір емес.
Бірақ сол "өмір емес"-ті "өмір" қылып құрау, жасау және түсіру - режиссердің жұмысы.
Режиссер барлық командады бір жұдырықта ұстап, түсірілім күнінің бірінші күнінен бастап соңына дейін қадағалайды.
Кинорежиссердің жұмысы күрделі, оны өнерге жатқызуға болады. Оның әрбір детальға мән беріп, жоқтан бар жасауы - нағыз өнер. Олардың үйінде шай ішіп отырып ойларына келген рандомды немесе рандомды емес сценариидің үлкен бір жұмысқа айналуы да керемет көрініс деп ойлаймын. Күрделі шеберлікті қажет ететін жол - режиссердің жене оның командасының еңбегі.
Қазір керемет режиссер болу өте қиын. Режиссер болу үшін өте ұзақ жолдан өту керек. Тіпті бұл жолды бастау өте қиын, өйткені қазіргі кезде режиссер болып өзіңді көрсету үшін көп еңбеaaaк ету керексің.

Кино әр адамның өмірінде ерекше орын алады. Күн сайын әлемнің түпкір түпкірінде әртүрлі түсірілімдер болып жатыр. Қазіргі кезде кино өзінің танымалдылығының шыңына жетті және үлкен білім беру мектебі болып табылады.

Кино-біз заманымыздың ең жас өнері деуге де болады. Кино XIX ғасырдың соңында пайда болды, ағайынды Люмьерлердің арқасында пайда болды. Олар тарихта бірінші болып фильм түсіре алды. Олардың "пойыздың келуі" қысқаметражды фильмі сол кездегі сенсацияға айналды. Осы тарихи сәттен бастап кинодағы прогресс басталды.

Кино - бұл үлкен шар. Фильмдерді жасау әртүрлі санаттық түрлерден бірі, ол популярлықпен және қолжетімділіктің ең маңызды санаттардың бірі. Кино ақпаратты жинау, білім алу және тәрбиелену үшін мәні зор.
Фильмдердің драма, комедия, экшн, фантастика және т.б. бағыттары болуы мүмкін.
Кино әртүрлі елдер мен халықтардың тарихының маңызды бөлігі.
Кино - бұл өзін-өзі жариялаған ақпараттық құрал, оны қолдану арқылы көптеген адамдар өзінің мәдениетін және көркемділігін көрсетуде. Кино әлемдегі жаңа технологияларды қолдану арқылы өзінің шарықтау шегіне жетуде, миссиясын жүзеге асыруда. Бұл санаттық құралды қолдану арқылы адамдар тарихы туралы ақпараттарды алу, оларды тану және үйренуге мүмкіндігі береді.
Киноның басты мақсаты - адамдарды тәрбиелеу, олардың әлем туралы
Ойларын қалыптастыру.
Кино өнерін қолдану арқылы әртүрлі адамдар өзіне керек нәрселерін ала алады. Осылайша, кино санаты адамдардың басқа адамдар тәжербиесін тануға және үйренуге мүмкіндігін береді.
Бір адам өзінің өмірінде өте көп кино көргенін айтса, ол адамдар әртүрлі тәжербиелерді ой сарапынан өтізді деген сөз.
Ол киноның мақсатын түсінуі әбден мүмкін, алайда оның өміріне қандай әсер еткенін білмеуі мүмкін. Бірақ бір рет көрген киносы оның өмірін толықтыруға және оның өзіндік мәнін табуға көмектеседі.
Киноны көргендер өз өмірлеріне қайта шолу жасап, олардың өздерінің өміріндегі мақсатын табуға көмектеседі.
Кинода әдебиеттік ережелерге сәйкес, өзгертулер жасалады. Киноның бастапқы сценарийіне сәйкес, өте көп өзгертулер жасалады. Бұл өзгертулердің мақсаты- түсінікті жоғары деңгейдегі кино жасау болып табылады.
Киноның мақсаты адамдарды тәрбиелеу, олардың әлем туралы байланыстарын жеткізу.
Сценарий жазуға үңілсек.
Сценарий жазу құрылымы:
1. Сценарий тақырыбы мен идеясын анықтау.
2. Тақырып бойынша ақпаратты әртүрлі көздерден (кітаптар, интернет-ресурстар, сараптамалық пікірлер) жинау.
3. Алынған идеяны ескере отырып, болашақ сценарийдің жоспарын жасау.
4. Оқырманның назарын негізгі сценарий ойына және идеясына аударатын бастамасын жазу.
5. Дәлелді фактілер мен мысалдар арқылы сценарий идеясын ескере отырып диалогтарды дұрыстап құрау.
6. Қорытынды бойынша барлық дұрыстайтын жерлерді дұрыстап, түсіруге дайын сценарий шығару.

Сценарий жазған режиссер ең алдымен киноны есінде сақтауы керек, яғни болашақ киносын қалай көреді, қандай жағдайларда, қандай жыл мезгілінде көреді соның бәрі ескерілуі керек.

Алғашында барлық фильмдер ақ-қара және үнсіз болды. Үнсіз фильмдердің жұлдызы Чарли Чаплин, оның есімі әлі күнге дейін бәріне танымал. Содан соң кино дыбыспен шыға бастады, мюзиклдер танымал болды.

Сәл уақыттан кейін кинокартиналар түрлі-түсті түсіріле бастады. ХХ ғасырдың басында кинотеатрға бару нағыз мереке болды. Сондықтан адамдар отбасыларымен киноға баруға асықты. Сол ғасырдың ортасына қарай теледидарлар пайда болды және кино әр үйде пайда болды. Кино адамдардың өмірінде жаһандық рөл атқарады, театрға қарағанда әлдеқайда тығыз байланысты. Кейінірек, теледидар пайда болған кезде, тіпті кинотеатрға бармай, үйде сүйікті фильмдеріңізді тамашалай алатын болды.

ТАРАУ. Кино өндіріске дайындық
Фильм идеясы мен қиындықтар

Фильм түсіру-бұл көптеген кезеңдерді қамтитын күрделі процесс. Міне, олардың кейбіреулері:

1. Сценарий жазу: айтқыңыз келетін оқиғаны шығару.

2. Кастингті дайындау: әр рөл үшін актерлерді таңдау.

3. Орындарды таңдау: фильм өтетін барлық орындарды шешу.

4. Түсірілім: әр көріністі жеке түсіру.

5. Монтаж және постөндіріс: бейне материалдарын өңдеу және дыбыстық дизайнды қосу (музыка, дыбыс әсерлері).

6 . Тарату: фильмді тарату жолдарын табу (кино желісі немесе онлайн қызметі)

Сондай - ақ , режиссерге барлық кезеңдерге көмектесу үшін, тұтас бір кино щығару үшін адамдар тобы қажет-камера операторы , жарық операторы, продюсер және тағы басқалары.

Кино түсіру барысында әртүрлі проблемалар болуы мүмкін, мысалы:

1. Ауа-райы: күтпеген ауа-райы түсірілім сапасына үлкен әсер етуі мүмкін, әсіресе егер ашық ауада жұмыс жасалатын болса.

2. Жарықтандыру: жеткіліксіз немесе дұрыс емес жарықтандыру кескіндердің күңгірт және бұлыңғыр болуына әкелуі мүмкін.

3. Фон: көбінесе фон жақсы кадр жасауға кедергі келтіреді.

4. Техникалық мәселелер: камера немесе микрофон сияқты жабдықтың бұзылуы мүмкін.

5. Дыбыспен жұмыс: егер студиядан тыс жерде (қала көшелерінде) аудио деректерді жазу керек болса, онда қоршаған ортаның шуы актерлердіңжүргізушілердіңсұхбатт асушылардың және жобаның аудиторлық дизайнының басқа элементтерінің таза сөйлеу дыбысын алуға кедергі келтіруі мүмкін.

6. Команданың өзара әрекеттесуі: команданың әр мүшесін жұмыс қасиеттері бойынша дәл жоспарлау керек - бұл оның жұмысының басталу және аяқталу уақыты; ол қандай функцияны орындайды;
әр әріптестің жобалық тапсырманың жалпы көрінісі қандай?

7 . Кездейсоқ адамдардың болуы: түсірілім орнында кездейсоқ өтіп бара жатқан адамдардың болуын бақылау әрдайым мүмкін емес, бұл команданың жұмысына кедергі келтіруі мүмкін.

8 . Орналасу қиындығы: егер сіз әдеттен тыс немесе қиын жерде түсіріп жатсаңыз, кадрды дайындау үшін қосымша уақыт пен күш қажет болуы мүмкін.

9. Ұйымдастырушылық мәселелер: жабдықты бір жерден екінші жерге тасымалдау кезінде кідірістер болуы мүмкін; дұрыс ресімделмеген құжаттама

Сценарий жазу процессінде кітаптар мен пьесалар жиі қойылды. Осы уақытқа дейін кітаптардың сюжетінде бейімдеу қоғамда сұранысқа ие.

Әлемнің түпкірлерінде әр елдер өз фильмдерін түсіруде.
Ең қызықты кинолар әртүрлі тілдерге аударылып, көрсетіледі.

Кино саласы дамыған сайын түрлі кинофестивальдар шығуда , мысалы, "Оскар", "Пальма бұтағы" және т.б.
Жылдар өткен сайын кино саласы танымалдығын ала бастады.
Себебі ешкім ұзақ кештерде кітап оқып уақыттарын жұмсағаннан гөрі бір жарым сағат жұмсап, бәрін өз көзімен кино арқылы көру оңайырақ екенін түсінді.

Режиссерлер компьютерлік графика мен түрлі арнайы эффектілерді қолдана бастады. 3D технологиясы кино идеясын өзгертті, фантастика жанрындағы фильмдер шыға бастады. Цифрлы технология пайда болуының әсері болды, кино одан да күшейді. Қазіргі кино үлкен күшке ие, адамның санасына, онымен қоса оның дүниетанымына әсері көп.

Әрине адамның дүниетанымын қалыптастыратын философиялық фильмдер де бар, олар адамдарға өз өмірлері туралы ойлануға, кейде тіпті өмірлерін түбегейлі өзгертуге көмектеседі

Киноөндіріс өнердің жанрлық түрі. Мысалы, сіз комедия кейіпкерлерімен бірге қуанасыз,
экшн-фильмдердің немесе триллерлердің кейіпкерлерімен бірге сіз толқисыз және мелодраманы көргенде қайғырасыз. Егер сіз өзіңізді проблемаларыңыздан арылғыңыз келсе-кино басқа әлемге бөленуге керемет мүмкіндік береді.

Киноның негізгі мақсаты-күнделікті өмірге бояулар енгізу және оған позитив қосу. Осы бағытта кинематография өте жақсы жұмыс істейді.

Кино туралы естігенде, сіздің ойыңызға не келеді?
Әдемі сурет немесе жақсы баяндалған оқиға, мүмкін сіз динамика туралы ойлайтын шығарсыз?

Қалай болғанда да, кино автордың негізгі ойларын жеткізеді.
Шын мәнінде, кино біздің санамыздағы біз тіпті басқара алмайтын әртүрлі эмоцияларды тудыруы мүмкін. Сіз киноны қосқан сайын немесе кинотеатрға барған сайын әртүрлі сезім сезінесіз. Біз киноның әр бөлігін, актерлер ойынын, картинаны толығымен мұқият сіңіре бастаймыз.

Әр режиссерің фильмнің қандай болуы керектігі туралы өзіндік идеясы бар.
Фильмнің барлық элементтері маңызды: тіпті визуалдық көрінісінен кейіпкерлерге дейін.

Біз қазіргі заманғы суретті жасауға және онымен көрерменді қызықтыруға қандай факторлар әсер етеді?
Қазіргі кезде фильмдердің көп болуына байланысты көрерменді де қызықтыру қиынға соғады деп ойлаймын. Режиссер көрерменнің назарын қандай да бір мәселеге аударуға тырысқанда, ол адамның назарын аударатын барлық визуалдық эффектілерді қажетсіз деп санауы мүмкін.

Менің дипломдық киномның ойы алғаш рет маған сабақта отырғанда келді. Шабыт сол кезде келді деуге де болады.

Шабыт деген не?
Жаңа идеялар ағыны арқылы белгілі бір әрекеттерді жасау. Шабыт адамды қуанышқа бөлеп, өмірге деген құлшынысын арттырады. Бұл күтпеген уақытта келетін Алматының ауа-райы сияқты, біресе келеді, ал біресе кетеді.

Сол шабыт бар кезде барлық идеяларды жазып алу керек, себебі бірнеше минуттан кейін ойың бөлініп басқа нәрсе ойлап кетуің әбден мүмкін.
Терезеге қарап отырған сәтте мен соны ойлап, сценарийге деген ойымды бірден жазып алдым.

Шабыт өнерге немесе шығармашылыққа жақын адамдарға өте маңызды.
Және шабыттың келуін керемет сезімдердің бірі деп ойлаймын.
Шабыт келуі үшін шығармашылыққа адам миында орын болуы керек деп ойлаймын, себебі ойларыңның бәрі проблемаларға толы болса, шығармашылыққа қайдан орын қалады.

Таза ауа мен таза идеялардың жаңа тынысы бүкіл кеудеңізбен тыныс алуға және өз қалауыңызды шебер жеткізуге мүмкіндік беретін керемет мүмкіндік. Муза болса, шабыт келсе өмір сүру әлдеқайда оңай. Мүмкін, муза сіздің өмірді жай ғана күндеріңізді өткізіп емес, расымен де өмір сүріп жатқаныңыздың белгісі шығар.

Шабыт пен ұмтылыс кімге келеді, дәлірек айтқанда, бұл үшін не қажет.
Ең бастысы, әрине, жанның болуы, дәлірек айтқанда, сезімтал жүректің болуы.

Тек мейірімді адам ғана музасының тәтті хош иісін сезінуге мүмкіндік алады. Адам жаны тек жақсылыққа деген ұмтылыстың арқасында ашыла алады.
Муза кез-келген уақытта әрекет жасауға деген құштарлықты тудырады. Шабыт тағы қашан келетінін болжау мүмкін емес. Бірақ әр келген сайын айналадағы әлем сәл жарқырайды. Бұл адамдарға өз ісін, жұмысын жақсы көруге мүмкіндік беретін шабыт.

Шабыт адамды өз мақсаттары мен армандарын құруға, қол жеткізуге немесе орындауға итермелейтін ынта немесе құлшыныс сезімі ретінде келуі мүмкін. Ол табиғат, өнер, музыка, әдебиет, адамдар, тәжірибе және т.б. сияқты әртүрлі көздерден туындауы мүмкін.

Кейбір адамдар үшін шабыт-бұл әлемге қызығушылықпен және таңданыспен қарау тәсілі. Олар өмірдің кішкентай нәрселерінен, күнделікті сәттердің сұлулығынан шабыт табады.

Басқалар үшін шабыт олар жеңетін қиындықтар мен кедергілерден туындайды. Ол күш пен тұрақтылықтың көзі бола алады.

Жалпы, шабыт-бұл біздің құмарлықтарымыз бен амбицияларымызды тамақтандыратын күшті күш. Бұл біздің ішкі әлемімізден немесе сыртқы көздерден туындауы мүмкін, бірақ әрқашан бізді және өмірімізді өзгертуге мүмкіндік береді.

Мастерымыз сценарийлеріңді қашан көрсетесіңдер дегенде, дәл сол кезде ғана ойланған болатынмын. Себебі оған дейін ешқандай идея болмаған еді.

Сценарий ойы қайдан келді?
Неге мен осы теманы таңдадым? Бұл тақырып маған жақын ба?
Сабақта терезеге қарап ойланып отырғанда, әкем есіме түсті.
Бірақ бұл фильм менің әкем жайлы емес. Бірақ әкеммен кішкентай кезімнен бірге тұрмаймыз, себебі ата-анам ажырасып кеткен.

Қыз бала болғасын әкенің орны әрине бөлек және әлі де әкеге байланысты темалар менің жүрегіме қатты тиеді.
Әкеммен көрісіп тұрамын, бірақ әке махаббатын дұрыс ала алдым деп айта алмаймын.
Әкемді жақсы көремін және әкемнің кинома деген ешқандай қатысы жоқ.
Жай ғана ішімдегі орысша айтқанда "екать" еткен тема осы болды.

Психология жағынан бұл тақырыпқа үңілсек.
Қызы және әкесінің қарым-қатынасы әр қыз баланың өмірінде оның өзіне өмірдегі тұрақтылығы мен сенімділігіне әсер етеді.

Әкесі қызының жақсы жақтарын көріп, атап көрсетсе, мақтаса және қиын кезеңдерде қасында болса, ол оның өзін-өзі бағалауына жақсы әсер етеді. Былай қарасаң жәй ғана "бәрі жақсы, мен сенің қасыңдамын" деген сөздің өзі керемет сенім береді.

Қыздың сенімділігінің даму шарықтау шегі - оның жасөспірім шағы.
12 жастан 16 жасқа дейін әкесінің қасында болуы өте маңызды десем де қатеслеспеймін.

Бұл кезеңде қыз баласы белгісіз, түсініксіз кезеңдерді кеше бастайды, тіпті дағдарысқа ұшырайды. Кішкентай ештеңе ойламайтын кезеңінен шығып, оның орнына жаңа тәуелсіз тұлға қалыптаса бастайды.

Бұл кезеңде әкенің рөлі ерекше маңызды. Егерде әкесі қызының өміріне араласпаса, қызықпаса әкесі мен қызының арасындағы
қарым- қатынасы суып кету қауіпі өте жоғары. Жасөспірім қызының дамуы үшін әкесі жасай алатын бір ғана нәрсе - әрқашан қасында бар екенін айту және өзінің үлгісінде көрсету.

Қызының өсуінің барлық кезеңдерінде әкенің рөлін асыра бағалау қиын. Бірақ жасөспірім кезінде әкесі салауатты сенімділіктің негізін қалап, қызы үшін сенімді тыл бола алады.

Әкесінің қызының жасөспірім кезіндегі психологиялық міндетінің
бірі - оны кішкентай қыз емес, ересек адам ретінде көретіндігін көрсету.

Бастысы, әкесі қызының таңдауын құрметтейтінін көрсету және әртүрлі мәселелер бойынша оның пікіріне құлақ аса білуі. Әкесі кеңес беруден және шешуден гөрі, көбірек қызын тыңдай алатындығын көрсете білуі маңызды. Бұл қызға өз бетінше таңдау жасауға көмектеседі. Бұл өзіне деген сенімділіктің негізі.

Көбінесе қазіргі кезде әкелер қызының тәрбиесіне көп араласпайды. Себебі өте көп бірақ бір себеп ол әкесінің өмірінде рөлді модельдің болмауы, яғни кішкене кезінен әкесі қызы мен әкесі арасындағы дұрыс қарым қатынасты көрмеген сондықтанда әкесіне ондай қарым-қатынаc құрастыру қиынға соғуы мүмкін. Бұндай жағдайда қыз ер адамдармен қарым-қатынасты қалай құруды көре алмайды .

Ал егер жетілу кезеңінде әкесі қызына кішкентай қыз сияқты қарауды жалғастырса, олда әкелік комплекске әкеліп соғады.

Бұл қарым-қатынаста ол кішкентай қыз болып қалатын ер адам іздейтінін білдіреді. Ересек кезінде бұл шамадан тыс үміттердің үзілуіне әкеледі.

Бұл киноны мен жақсы түсіре аламын деген сезім келді.
Неге? Себебі бұл маған таныс сезім. Әкенің махаббатын күту, басқалардың әкесіне қарап, менің әкем неге бұлай жасамайды екен деп ойлау.

Әрине, әр адамның өмірі, жолы әртүрлі және бәрінің өмірі бірқилы болса қызық болмас еді.

Фильмді түсіру сценарий жазудан басталады. Сценарий бұл ең маңызды нәрсе, өйткені фильмнің не туралы болуы және жақсы шығуы сценарийге байланысты. Сценарий өте қызықты болуы керек, себебі сценарий
арқылы сіз көрерменді қызықтырасыз және бұл сіздің сценарийіңіз көрермендерге ұнай ма, жоқ па соны айқындайды.

Әркімнің сценарийлері әр түрлі. Режиссердің сценарийі тәжірибесіне сүйене отырып жазылады, әркімнің әлеміне немесе өмірге деген
қарым-қатынасына да байланысты

Сценарий жазу өте қиын, өйткені егер сіз сценарийді қате жазсаңыз - онда сіздің фильміңіз де дұрыс шықпайды. Ал егер сіз күрделі сценарий жазсаңыз, онда сізге бұл фильмге көп қаражат қажет болады.

Біз дипломдық фильм түсіріп жатқаннан кейін, бізде қаражат көп емес
болды.
Қаражаттың аздығына қарамай, барлығымыз тырысып жақсы кино шығаруға тырысамыз.
Бір ғана кішкентай оқиға көп көрермендер көре алатын үлкен бір шедеврге айналуы мүмкін. Әлемге деген көзқарасыңызды бағалайтын көптеген адамдар болады.
Бұл баға жетпес керемет тәжірибе деп ойлаймын. Мен бұл мамандықты таңдағаныма өте қуаныштымын, өйткені Мен үшін осындай нәрсені жасау өте үлкен мәртебе және мен болашақта одан да әдемі картиналар жасай аламын деп шын жүрекпен үміттенемін. Адамдардың жүрегінен орын алу, кино түсіру - бұл үлкен арман деп санаймын. Сценарий арқылы көрерменге не айтқыңыз келеді?
Сол сұрақты алдын ала әрбір режиссер өзіне қою керек деп ойлаймын.
Неліктен?
Режиссер сценарий жазған кезде ол бірінші кезекте өзі туралы емес, өзінің сезімдері туралы емес - сценарийді(фильмді) көрермендер қалай қабылдайтыны туралы ойлануы керек.
Яғни біріншіден, сценарий түсінікті болуы керек.
Екіншіден, сценарий қызықты болуы керек.
Үшіншіден, сценарий көрермендердің қазіргі қажеттіліктерін қанағаттандыруы керек
Режиссер фильмді неге және кім үшін түсіреді?
Әрине, көп адам көруі үшін, фильмді ешкім көрмесе, режиссер үшін қиын болады. Сонымен сценарий қызықты және түсінікті болуы керек.

Сценарийдегі ең басты ойды дұрыс жеткізе білу керек. Оқиға өте қызықты болып, бірақ көрермендерге бір жері түсініксіз болса - ол режиссердің сценарийді дұрыс жеткізе алмағандығын білдіреді. Сондықтан көрермендер фильміңізді түсінуі керек, ал олар түсінуі үшін - сценарийді дұрыс жазу керек. Бәрі сценарийден басталады.

Менің фильмімнің негізгі идеясы - әкесі мен қызының арасындағы қарым-қатынас.

Кішкентай қыздың әкесіне деген шексіз және таза махаббаты.
Ол әкесін қандай жағдай болмасын көргісі келді.
Барлық сөзіне сенді. Әкесінің бір жүзін керіп, мазалаған сұрақтарын қоя аламын деп ойлады.
Сол ойы іске асты ма?
Әкесі неге соңында келмей қалды?

Осы сұрақ көп адамға қызық деп ойлаймын. Кино көріп жатып әкесі де қызын қатты көргісі келіп, бірақ келмей қалса, менде ойланып қалатын едім.
"Неге олай екен?, Қызы да, әкесі де бір-бірін көргісі келді ғой, тағдыр ма әлде?"
Иә, әкесі 2 аптадай жұмыс жасап, қызына барлық қалаған нәрсесін алып бергісі келді. Тіпті, қызы бір рет "папа" деп айтқанда, жүрегі елжіреп, қызымен кездесулерін күтті.

Көптеген адамдар менің басты кейіпкерім әкесімен кездесуге неге бірден барғанын түсінбеуі мүмкін.
Себебі ол әкесін қатты көргісі келді, қызы тіпті жаман нәрселер туралы ойламады, оның кішкентай жазықсыз табиғаты әкесін көргісі келді. Әкесі оның өмірінің маңызды бөлігі, бірақ өкінішке орай оның бұл бөлігі көптеген жылдар бойы қасында болған жоқ. Оның өмірінде бұл бөлігі пайда болған кезде, ол сөзсіз сенді.

Анаға деген сүйіспеншілік сияқты, әкеге деген сүйіспеншілік әр адамның өмірінің табиғи және маңызды бөлігі болып табылады.

Әкесі - балаларын қорғайтын, қиын сәттерде оларға қауіпсіздік пен қолдау көрсететін адам. Сүйіспеншілікке толы әке әрқашан баласын тыңдауға, қиындықтарды жеңуге көмектесуге немесе жай ғана күлімсіреуге дайын.

Әкеге деген сүйіспеншілік әр түрлі жолмен көрінуі мүмкін: қартайған кезде оған қамқорлық жасау немесе оның өткендегі ең жақсы сәттерін еске алу арқылы. Кейбір балалар әкелерінің жетістіктері үшін мақтан тұтады немесе өмірде оның жолын ұстанады.

Бұл сүйіспеншіліктің көріну формасына қарамастан, ол әр адамның жеке басын қалыптастыруда және салауатты отбасылық байланыстарды құруда үлкен рөл атқарады.

Өйткені ол әкесін жақсы көрді. Қызы әкесінің махаббатын, жылулығын аңсады. Менің ойымша бұл біздің қоғамдағы проблемалардың бірі.
Көптеген қыздар, көптеген балалар әкесіз өсуде. Бұл әрине баланың психикасына, өміріне әсер етеді. Кішкентай кезінен өскенге дейін, тіпті өскен кезінде тұлға болып қалыптасқанда - бұл жара кішіреймейді.

Сондықтан көптеген балалар әкесінің сүйіспеншілігін қалайды, өкінішке орай ата-аналар, әсіресе әкелері мұны түсінбейді және өз отбасын тастап, жауапкершілікті аналарына тастап кетеді. Сосын аналары әкенің орнына-әке, ананың орнына-ана болып қиналады.

Тіпті психологияда да әке мен қыздың қарым қатынасы өте маңызды, өйткені әкесі - жаңа туылған қыздың өміріндегі ең бірінші және ең маңызды адамдардың бірі. Сол әкесін көрмегеннен кейін, қызы көп ер адамдардан көңілі қалады.

Әкесі мен қызының арасындағы қарым-қатынас мына факторларға да әсер етеді:

Өзіне деген сенімділік.

Денсаулығыңыз, әл-ауқатыңыз, сыртқы келбетіңіз үшін жауапкершілік.
Көбінесе бұл спортқа, белсенді өмір салтына, саяхатқа және туризмге деген сүйіспеншілікті арттыратын әкелер.

Қарама-қарсы жынысқа, отбасындағы үйлесімді қарым-қатынасқа деген сенімнің негіздері.
Әкесінің нәзік қамқорлығы, әкесі мен қызының сенімді байланысы болашақта ер адамдармен мейірімді, эмоционалды ашық, үйлесімді қарым-қатынастың негізін қалайды.

Қызының әкесімен эмоционалды байланысы туылғаннан бастап қалыптасады.
Кішкентай бала бір жасынан бастап бәрін жақсы түсіне бастайды.

Мейірімді, эмоционалды тұрақты әке - болашақта әке мен қыздың қалыпты қарым-қатынасының кепілі. Бұл қыздардың физикалық, интеллектуалдық дамуына, олардың өз көзқарастарын қорғауға, әлемге және ондағы рөліне оң көзқараспен қарауға оң әсер етеді.

Қызының өмірінің алғашқы бес жылында әкесі мен қызының байланысының әсері өте күшті, бұл кезде екеуінің арасында тығыз қарым-қатынас қажет, бұл мына нәрселердің дұрыс негізін қалауға мүмкіндік береді:

Ер адамдарға деген сенім.

Қыздың өміріне қызығушылық танытқан сенімді, сабырлы және шыдамды сүйетін әке - бұл ең жақсы көрсеткіш.
Қоршаған әлем қорқынышты емес, ерлер мен әйелдердің ортақ нәрселері көп және бір-бірін түсіну, тыңдау және есту қиын емес екенін көрсету керек.

Жасөспірім кезеңінің күрделі өтуі.

Сырт келбеттің өзгеруіне, комплекстер және проблемаларға наразылық - әкесі мақтау айтса, қызына таңданса толығымен жойылады.

Өз отбасына, адамдарға деген сенімділік, қауіпсіздік сезімі.

Қызын толығымен қабылдаған әке қиын жағдайларда көмектеседі, кешіреді-бұл тұрақтылықтың кепілі, жұбайының дұрыс бейнесін қалыптастыруға үлес қосады.
Жүз пайыз қорғауға және сүйіспеншілікке қызын үйретеді.

Отбасында дұрыс фундаменттің болмауы қыздың өміріне осыншама әсер етеді. Өкінішке орай, бұл проблемаларды көбісі түсіне бермейді.

Түсірілім барысында қиындықтар көп болды деп айта алмаймын. Алайда болды. Әрбір режиссер сол проблемалармен жұмыс жасап білуі керек деп ойлаймын.

Режиссердің алаңдағы жұмысы өте күрделі және талапты болуы мүмкін, әсіресе проблемалар туындаса.

Осы мәселелерді қалай шешуге болатыны туралы бірнеше кеңестер:

1. Кез келген жағдайға дайын болу

Режиссер ретінде сіз алаңдағы кез келген күтпеген жағдайға дайын болуыңыз керек. Әр жағдайда қосалқы қосымшалар болуы керек.

2. Нақты ережелерді орнату

Сайтта нақты жұмыс ережелерін орнатыңыз және оларды жобаның барлық қатысушыларына түсіндіріңіз.

3. Әріптестеріңізді тыңдау

Болып жатқан оқиғаның толық бейнесін алу үшін команданың барлық мүшелерінің пікірін тыңдауға тырысыңыз.

4. Қақтығыстарды тез шешу

Егер топ мүшелері немесе актерлер арасында қақтығыстар туындаса - олар күрделі проблемалық жағдайға айналмастан бұрын оларды тез шешіңіз .

5 . Сабырлы болу

Ең стресстік жағдайларда да сабырлы болу маңызды, бұл жағдайды бақылауды сақтауға көмектеседі .

6. Өзгерістерге дайын болу

Сайтта жұмыс істеу барысында Сіздің жұмысыңызға әсер етуі мүмкін күтпеген өзгерістер болуы мүмкін. Тез бейімделуге және шешім қабылдауға дайын болыңыз.

7 . Мақсатыңыз туралы ешқашан ұмытпау

Жұмыс барысында қандай проблемалар туындаса да - мақсатыңызды есте сақтаңыз және оған қарай жүре беріңіз .

Режиссердің проблемалармен жұмыс істеуі қиын болуы мүмкін, режиссердің алаңдағы жұмысы өте қиын және талапты болуы мүмкін, әсіресе проблемалар туындаса.

Мұндай жағдайларда кез-келген күтпеген жағдайға дайын болу және әр жағдайға арналған резервтік нұсқалардың болуы маңызды. Сондай-ақ, жұмыс істеудің алдында нақты ережелерін белгілеп, оларды жобаның барлық қатысушыларына түсіндіру қажет.

Жұмыстың маңызды аспектісі болып жатқан оқиғаның толық бейнесін алу үшін барлық топ мүшелерінің пікірін тыңдау маңызды болып табылады..

Стресстік жағдайларда да тыныштықты сақтау керек, бұл жағдайды бақылауды сақтауға көмектеседі. Жұмыс істеу барысында жұмысыңызға әсер ететін күтпеген өзгерістер болуы мүмкін-жаңа кестеге немесе басқа өзгерістерге бейімделуге дайын болыңыз.

Мақсатыңыз туралы ешқашан ұмытпаңыз! Жұмыс барысында қандай проблемалар туындаса да - мақсатыңызды есте сақтаңыз және оған қарай жүре беріңіз. Режиссердің проблемалармен жұмыс істеуі қиын болуы мүмкін, бірақ егер сіз бейімделуге және туындаған мәселелерді тез шешуге дайын болсаңыз, онда сіздің жобаңыз сәтті болады.

Менің қысқаметражды фильмімде қиындықтар көп болды деуге де болады, тек менде емес, сонымен қоса менің академиядағы группаластарымда да, тіпті басқа мамандықта оқитын студенттерде де көп қиындықтар болды деуге де болатын шығар.

Кино түсіру үлкен стресс және сол стресспен көп адамдар әртүрлі жолмен күреседі. Біреулер жұмыстан қашса, біреулер керісінше тек жұмысқа мән беріп, өзі жайлы, өзінің менталды жағдайы мен денсаулығына мән бермей, Соңы жаман нәтижелерге әкелу қауіпі өте жоғары деуге де болады.
Диплом жазу барысында ең бастысы стрессе түспей бәрін уақытында жасау керек деген ойдамын.

Ал егер стресске түссеңіз не істеуге болады екенін талқылап көрсек.
Стресс - бүтін жүйелік организмнің өзін-өзіне қорғау механизмінің бастапқы қызметкеріне жауап беретін жоғары деңгейдегі жылдамдықты, жағдайларды, адалдықтарды, кездесулерді, тәсілдерді және басқа факторларды қамтиды.

Стресспен жұмыс жасау үшін бірнеше әрекеттерді жасауға болады:

Жұмыс туралы толық ақпарат алу: Жұмыс туралы ақпарат алу жүйелік және психологиялық стрессті азайтуға көмектеседі. Жұмыс талаптары, мерзімдері, жұмыс жасау кезіндегі көрсеткіштер мен әрекеттер туралы толық ақпарат алу керек

2. Жұмыс тәртібінде қалу: Жұмыс тәртібінде қалу жетістіктер мен жұмыс іс-әрекеттерін жүзеге асыруда өте маңызды. Жұмыс істеу кезінде өзгертулерге жауап беру, жоспарлау, тәртіпке келтіру және мерзімді бағдарлау мүмкіндігін жақсартуға көмектеседі.

3. Достарыңызбен белгілі бір уақыт өткізу: Жұмыс істеу кезінде дос-жақтың қолдауы өте маңызды. Достармен әрекет ету, талқылау, жоғары деңгейде байланыс жасау және т.б. стрессті жоюға көмектеседі.

4. Спорт және медитация: Спорт және медитация стрессті кеміту мен тәуелділікті жоюға көмектеседі. Жоғары деңгейде ақыл-ой саулығын қамтамасыз етеді.

Ал енді менің қысқаметражды дипломдық фильмімдағы қиындықтарға келсек.
Менің қысқаметражды дипломдық фильмімде басында сценарийді дұрыстау барысындағы қиындықтар емес, белгілі бір болған жағдайлар туралы айта кетсем.

Алғашында мен қысқаметражды дипломдық фильмімнің негізгі идеясын білдім, алайда қалай жеткізерімді білмеген болатынмын. Басымда бірнеше варианттар болған еді. Сонымен сол варианттарды мастеріміз Дамір Манабайға айтқан болатынмын, ол маған бір вариантың жақсы деп сол бойынша ары қарай жұмыс істеген болатынбыз.

Ол варианттарға келетін болсақ. Бірінші вариант, әкесі алғашында қызының кішкентай кезінде араққа әуес болып, үйінен кетіп қалу керек болатын. Нақтырақ айтқанда, Сәуленің кішкене кезін көрсетіп, әкесі мен анасының арасындағы конфликтті көрсеткім келген еді.

Түсірілім кезінде қалай елестеткенімді айтар болсам, бір бөлмеде Сәуленің анасы мен әкесі ұрсысып жатады және әкесі Самат үйінен шығып кетеді, сол кезде монтажбен Сәуленің өскен кезін көрсеткім келді, яғни Сәуле өскен кезінде, шамамен он алты жасында сол бөлмеде сабағын оқып отырады, сол кезде әкесі қоңыра шалып, қызым сенің әкең тірі ол мен дегендей болады.
Сәуле сенбейді, алайда ойланып қалады, құрбысынан сұрайды. Құрбысы оған өзінің ақыл кеңесін айтады.

Бірақ Дамір ағайдың айтуынша ол тым ұзақ болып, қызықсыз болып қалады деді. Мен ойланып, бұл вариант келмейтінін түсінген болатынмын.
Тағы бір варианттардың бірін жазғым келіп тұр.

Ол осы алдыңғы вариант сияқты басталады. Бірақ әкесі Сәулеге хабарласпайды, тек Сәуле саябақта отырғанда қасына келеді де, мен сенің әкеңмін дейді, ол кезде Сәуле шошып кетеді, тағы құрбысымен ақылдасып, келесі күні жаңағы саябаққа тағы келіп, әкесін келеді ме екен деп күтіп отырады, сол кезде әкесін тағы көріп, өзі барып шынымен менің әкем бе деген сұрақтар қояды. Ал ол кісі болса Сәуленің өтірік әкесінің кейіпіне кіріп Сәуледен ақша ғана алғысы келеді, сол үшін өтірік айтады.

Сәуле әкесін көргісі келген соншалықты, жаңағы кісіге сеніп, келесі күні анасының сөмкесінен ақшасын ұрлап алаяққа ақша әкеліп береді. Әкесі кейіпіндегі кісі ақшаны алып, ертең осы жерге келемін деп алдап кетіп қалады. Ал Сәуле болса соған сеніп, бірнеше күн бойы сол саябаққа барып әкесі деп ойлаған кісіні күтіп отырады, алайда өкінішке орай ол адам келмейді.

Сәуленің әкесін көруге деген құлшынысы соншалықты-ол бүкіл адамға сене берген болатын.
Түсірілім тобымен және актерлармен жұмыс

Түсірілім тобы

Режиссер - Сатешова Аружан
Оператор - Аханов Қожабек
Дыбыс режиссері - Тұрсын Мерей
Кастинг директор - Абит Балзира
Грим - Абсаттар Самал
Хлопушка - Ермағанбетова Дамира
Крафт - Жақсылық Аружан

Рөлдерде:
Самат(әкесі) - Алмат Сақатов
Сәуле(қызы) - Тоқташбай Алмагүл
Анасы - Альфия Онғарқызы
Кішкентай Сәуле - Арманқызы Інжу
Бандиттер - Ерлік Қасен
Айболат Жұмашұлы
Даяшы - Бекарыс Маратұлы

Түсірілім командасы жоба көлеміне және бюджет көлеміне байланысты өзгереді. Менің жобамда кинооператор, кастинг директоры, дыбыс режиссері, гример болды.

Ең бірінші мен сценарийді жазып болып, өз фильмімді елестеткеннен кейін, кастинг директорымен сөйлестім. Кастинг директор менің группаласым Абит Балзира болды. Балзира маған дұрыс актерлерді табуға көмектесті. Алдымен мен Балзираға презентация жасап актерлерді қандай типажда болғанын қалайтынымды көрсеттім.

Актерлердің ойыны киноның ең маңызды бөлігі деп ойлаймын. Көп бюджетті фильм болып, бірақ актер дұрыс ойнамаса-фильм дұрыс шықпай қалады.

Сондықтан мен және кастинг директоры актерлерді мұқият іздедік.

Аханов Қожабек менің киномды түсірген оператор.
Операторды қалай таптым?
Негізі мен операторды біздің академиядан аламын деп ойламадым. Себебі бізде операторлар саны аз және маған жетпей қалады деп ойладым. Мен киномды алдыңғы жылы құрбымның фильмін түсірген операторға түсіртемін деп ойлап жүргенде, түсірілімге 2-3 апта қалғанда ватсап группаға мұғалім бір оператордың номерін жібереді. Мен әлі екіойлы болып жүрген соң, сол нөмерге жаза салайын деп шештім.
Жазып, сол оператормен кездестік. Кездесуде оператор мен әлі бірнеше проекттерді қарауым қажет, жауабын сосын айтам деді.
Мен негізі сол оператормен түсіреміз деп ойластырып тастаған едім.
Және кездескенде киномның детальдарын талқылаймыз деп ойладым.

Сөйтіп мен тағы басқа оператор сұрастыруды шештім. Құрбым маған өзінің танысының нөмерін берді. Ол кісі түсіре аламын деді.
Әртүрлі варианттар айтты. Бірінші вариант мен өзімнің камераммен түсіремін ол арзанырақ шығады, ал екінші вариант мен таныстарымнан команда жинап, техниканы жалға аламын деді. Сосын мен жақсы, жұмыстарыңызды жібересіз бе, дегенге иә, деп,
бірақ сонымен ештеңе жіберген жоқ еді. Мен әліде оператор іздеуімді тоқтатпаған едім.

Операторлардың мастері Эльмира Болатхановнаға жаздым.
Арада ұзақ уақыт өтпей Эльмира Болатхановна маған бір оператордың нөмерін жіберді. Қарасам 4 курс оқитын Аханов Қожабек.

Қожабек 3 курста менің курстық жұмысымды түсіруі керек болып, бірақ мен ауырып қалып, ал ода проект шығып, басқа түсірілімге кеткен болатын.
Осы жылы тағы бірге түсіретін болып шықтық. Сөйтіп мен оған жаздым, сценарийімді жібердім.

Қожабекке сценарий жіберген соң арада көп уақыт өзіне сценарийдің ұнағанын айтты.
Содан соң Қожабекпен ең алдымен сценарий талқылауға келісіп, кездестік, сөйлестік.

Кездескен кезде өзінің түсірілім барысында қандай стильде түсіретіндігін, қандай камерамен түсіретіндігін маған айтты. Кадрларды қалай елестеткенінде айтып маған қатты ұнаған болатын.
Содан екеуміз бірге отырып бірнеше күн бойы раскадровка сыздық, бұл процессте маған өзіме ұнағандай кадрлер шықты.

Екеуміздің ойымыз бір жерден шықты. Академиядан алатын техника жайлы сөйлесіп, ақылдасып, академияға өтініш хат жазып, академиядан өзімізге керек техниканы алдық.

Одан бөлек академияда жоқ техниканы Қожабек өзінің таныстарынан сұрастырып жалға алдық.

Келесі кезек киноның әсерін келтіретін, өте маңызды бөлігі локация іздейтін уақыт келді.
Сөйтіп біз Қожабек екеуміз бір күнді белгілеп, бос уақытымды таңдап локация таңдауға көштік.
Бізге ең бастысы пәтер табу керек боды, пәтер іздеудегі ең басты критерийлер ол бір пәтердің екі пәтер секілді көрінуі керек болды.

Неліктен?

Себебі екі пәтерге қаражат көп кетеді жәнеде бір локациядан екінші локацияға жетуде уақыт алатынын түсіндік.
Көбісі пәтерді күнге жалдағанда екі күнге ғана бергісі келмейді екен.

Қазір бере алмаймыз, сол күнге жақындағанда айтыңыз мүмкін бос болып қалатын шығар, деп көбісі әсіресе сьемка дегенге де бергісі келмеді

Кафені іздегендегі мәселе ол терезесі үлкен кафе табу және жарығы келетін кафе табу қиын болды.
Және кафені тапқанның өзінде, көбісі жекеменшік болғандықтан, басқа адамдардың келуіне кедергі боласыздар деп келіспеді.

Солай кафені ойлап жүргенде, сабақтан шыға бір жерге жұмыстарыммен автобуспен бара жатып, жолдан терезелері үлкен кафе көріп қалдым. Жұмысымды бір шетке ысырып, сол кафені тез көруге асығып, автобустан түсіп қалған болатыынмын.

Тезірек барып сөйлескім келді, іштей болды осы жерде түсіремін деп ойлап тастаған болатынмын, енді бар үмітім сіздерде деп кафеге кірдім.

Кафеде кіргенімде күзетшіні көріп, әкімшілікті шақырасыз ба, деп өтініп сұрадым.
Әкімшіні шамамен он бес минуттай күтіп, ол кісі келген кезінде, өзімнің Жүргенов акаледемиясының төртінші курс студенті екенімді түсіндіріп, дипломдық киноға осы кафенің өте жақсы келіп тұрғанын айттым.

Әкімші мені түсінгенін айтып, қазір бастықтардан сұрап көрейін деп, екі минуттай бастығымен сөйлесті. Маған келіп иә түсірсеңіз болады, бірақ адам аз кезінде түсірсеңіз деп өтінішін білдірді.
Мен онсызда таңертең түсірілімді бастаймыз деп ойлаған едім, әкімшімен келісіп, арқамнан бір ауыр жүк түскендей кезініп, бұл жаңалықты бірден Қожабекке айтқан болатынмын.

Келесі локацияда мен әкесінің қызы үшін қара жұмыс жасап, қиналған сценаларын түсіру керек болды. Бұл локацияны табу ең қиыны болды десем де болады, себебі көп жерлерде түсіруге рұқсат алу қиын екен.

Бірінші болып біз алтын орда базарына бардық, онда маған ұнаған локация болды, бірақ бізге өкінішке орай келісімін бермеді.
Келесі күні біз Қожабектің танысы айтқан береке базарына бардық, бірақ ол жақ мен ойлағандай болмады, алайда маған түсіруге рұқсаттарын берген болатын.

Бірнеше күннен кейін кездесіп түсірілім жайлы талқыладық.

Дыбыс режиссерін табу басында қиынға соқты. Мен тіпті басында дыбыс режиссері керек емес деп ойлап жүрген едім. Бірақ группаласым "Киноның 80 проценті дыбысқа байланысты" деген соң ойланбастан дыбыс режиссерін іздеп кеттім.

Басында дыбыс режиссерін академиядан сұрадым, маған бір жігіттің нөмерін берді, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.