Карахан мемлекетінің рухани және материалдык мәдениеті

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 50 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының ғылым және білім министрлігі

«Қорғауға жіберілді»

Кафедра меңгерушісі

ТАӘ

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Карахан мемлекетінің рухани және материалдык мәдениеті

Орындаған: білім алушының аты-жөні

Ғылыми жетекші

э. ғ. к., доцент жетекшінің аты-жөні

, 20___

Карахан мемлекетінің рухани және материалдык мәдениеті

Мазмұны

Кіріспе5

1. Қарахандар әулетінің билігі кезіндегі рухани мәдениеттің дамуы13

1. 942-1212 жылдары аралығындағы Қарахан мемлекетінің мәдени-рухани өміріндегі тіл, әдебиет ғылымының және ислам дінінің ықпалы13

1. 2 Жүсіп Баласағұнның өмірі мен қызметі және оның «Құтты білік» шығармасы22

2. 942-1212 жылдар аралығында Қарахан мемлекетінің материалдық мәдениетінің дамуы42

2. 1 Қарахан мемлекеті халқының әлеуметтік-экономикалық жағдайы және материалдық байлығы42

2. 2 X-XIII ғасырлардағы Қарахандар әулеті тұсындағ қалалардың санының өсуі және қолөнер мен сауданың өркендеуі45

Қорытынды50

Пайдаланылған әдебиеттер52

Кіріспе

Қарахан мемлекеті 10-13 ғасырларда өркендеген ортағасырлық Орталық Азия империясы болды. Бұл мемлекет сопылық дәстүрлер мен көшпелі өмір салты қатты әсер еткен рухани және материалдық мәдениеттің ерекше үйлесімімен танымал болды. Қарахан мемлекетінің мәдени мұрасы тек Орталық Азия өңірі үшін ғана емес, бүкіл әлем үшін маңызды. Бұл Дипломдық жұмыстың мақсаты-Қарахан мемлекетінің рухани және материалдық мәдениетін зерттеу және мәдениеттің осы екі аспектісінің бір-бірімен өзара әрекеттесуін талдау. Дипломдық жұмыста Қарахан мемлекетін сипаттайтын әр түрлі өнер, сәулет, әдебиет және діни тәжірибелер қарастырылып, олардың мемлекеттің бірегей бірегейлігін қалай көрсететіні қарастырылады. Сонымен қатар, бұл Дипломдық жұмыста Қарахан мемлекетінің рухани және материалдық мәдениетінің кеңірек Орталық Азия өңіріне әсері, сондай-ақ оның жалпы әлемге әсері зерттелетін болады. Осы зерттеу арқылы біз Қарахан мемлекетінің мәдени мұрасын және оның қазіргі кездегі тұрақты мұрасын тереңірек түсінуге тырысамыз.

Қарахан мемлекеті қазір Қазақстан, Өзбекстан және Түрікменстан деп аталатын аймақта орналасқан. Оны 10 ғасырда түркі әулеті Қарахандар құрған және Моңғол империясы жаулап алған 13 ғасырға дейін өмір сүрген. Қарахандар исламдық және түркі дәстүрлерінің ерекше үйлесімімен танымал болды, бұл оларды көрші империялардан ерекшелендіретін ерекше мәдени бірегейлікті тудырды.

Қарахан мемлекетінің рухани мәдениетіне жеке тұлғаның ішкі рухани тәжірибесіне баса назар аударатын исламның мистикалық тармағы-сопылық қатты әсер етті. Қарахандар сопылық ордендердің меценаттары болды және көптеген сопылық әулиелер олардың билігі кезінде аймақта өмір сүрді. Бұл өнерде, әдебиетте және музыкада өз көрінісін тапқан бай рухани дәстүрдің дамуына әкелді.

Қарахан мемлекетінің материалдық мәдениеті де ерекше болды. Шебер шабандоздар мен малшылар болған Қарахан тердің көшпелі өмір салты тоқыма, кілем және металл бұйымдарын қамтитын ерекше материалдық мәдениеттің дамуына ықпал етті. Қарахандар сондай-ақ күрделі сәндік элементтермен безендірілген мешіттер мен кесенелерді қоса алғанда, әсерлі сәулет құрылымдарын салды.

Қарахан мемлекетінің мәдени мұрасы тек Орталық Азия өңірі үшін ғана емес, бүкіл әлем үшін маңызды. Ол Ислам және түркі дәстүрлерінің араласуын, сопылық пен көшпелі өмір салтының әсерін көрсетеді. Қарахан тердің мәдени мұрасы аймақтың өнеріне, музыкасына және әдебиетіне шабыт беріп, әсер етуді жалғастыруда. Бұл тезистің мақсаты-осы бай мәдени мұраны түсінуге және сақтауға үлес қосу.

Зерттеу пәні:

Дипломдық зерттеудің пәні Қарахан мемлекетінің рухани және материалдық мәдениетін мәдениеттің осы екі аспектісі арасындағы өзара іс-қимылды талдауға баса назар аудара отырып зерттеу болып табылады. Дипломдық жұмыстың мақсаты-Қарахан мемлекетін сипаттайтын әр түрлі өнер, сәулет, әдебиет және діни тәжірибелерді зерттеу және олардың мемлекеттің бірегей бірегейлігін қалай бейнелейтінін зерттеу. Сонымен қатар, Дипломдық жұмыс Қарахан мемлекетінің рухани және материалдық мәдениетінің кең Орталық Азия аймағына әсерін және оның жалпы әлемге әсерін зерттеуге бағытталған. Осы зерттеу арқылы Дипломдық жұмысҚарахан мемлекетінің мәдени мұрасы мен оның мәңгілік мұрасын тереңірек түсінуге үлес қосуға арналған.

Зерттеу нысаны:

Дипломдық жұмыстың зерттеу нысаны 10-13 ғасырларда өркендеген ортағасырлық Орталық Азия империясы Қарахан мемлекетінің рухани және материалдық мәдениеті болып табылады. Дипломдық жұмыстың мақсаты-мәдениеттің осы екі аспектісі арасындағы өзара әрекеттесуді талдауға баса назар аудара отырып, Қарахан мемлекетін сипаттайтын әр түрлі өнер, сәулет, әдебиет және діни тәжірибелерді зерттеу. Дипломдық жұмыста Қарахан мемлекетінің рухани және материалдық мәдениетінің неғұрлым кең Орталық Азия өңіріне әсері және оның жалпы әлемге әсері зерттелетін болады. Осы зерттеу арқылы Дипломдық жұмысҚарахан мемлекетінің мәдени мұрасы мен оның мәңгілік мұрасын тереңірек түсінуге үлес қосуға тырысады. Дипломдық жұмыстың зерттеу нысаны Қарахан мемлекетінің мәдени бірегейлігі мен көркемдік жетістіктерін, сондай-ақ оның Орталық Азияның кеңірек мәдени-тарихи контекстіне әсерін жан-жақты талдау болып табылады.

Зерттеудің теориялық-әдіснамалық базасы:

"Қарахан мемлекетінің рухани және материалдық мәдениеті" тақырыбындағы Дипломдық жұмысты зерттеудің теориялық негізі ең алдымен мәдениеттануда, тарихта және өнертануда жатыр. Зерттеу Қарахан мемлекетінің мәдени, тарихи және көркемдік аспектілерін зерттеген ғалымдардың еңбектеріне негізделетін болады. Оларға Ричард Н. Фрай, Рене Груссе және Сват сучек сияқты ғалымдар кіреді, олар Орталық Азияның тарихын, мәдениеті мен өнерін зерттеуге айтарлықтай үлес қосты.

Зерттеу сонымен қатар мәдени талдаудың, постколониализмнің және жаһанданудың теориялық негіздеріне сүйенеді. Мәдени талдау Қарахан мемлекетін сипаттайтын әр түрлі өнер, сәулет, әдебиет және діни тәжірибелерді түсінуге мүмкіндік береді, ал постколониализм Қарахан мемлекетінің кең Орталық Азия аймағына әсерін және оның жалпы әлемге әсерін контексттеуге көмектеседі. Жаһандану Қарахан мемлекетінің мәдени мұрасын беру және оны қазіргі мәдени контексттерге бейімдеу тәсілдерін талдау үшін пайдаланылатын болады.

Зерттеудің әдіснамалық негізі ең алдымен сапалы болады. Зерттеу тарихи құжаттарды, археологиялық олжаларды, әдеби шығармаларды және бейнелеу өнерін қоса алғанда, бірқатар бастапқы және қайталама дереккөздерді пайдаланады. Бастапқы дереккөздерге Қарахан мемлекеті кезінде жасалған шежірелер, эпиграфиялық жазулар мен әдеби шығармалар кіреді. Екінші дереккөздерге Қарахан мемлекетінің мәдени мұрасын сыни талдауды қамтитын ғылыми мақалалар, монографиялар және басқа да жұмыстар кіреді.

Зерттеу сонымен қатар басқа мәдени және тарихи жағдайларға байланысты Қарахан мемлекетінің мәдени мұрасын талдау үшін салыстырмалы тәсілді қолданады. Бұл Қарахан мемлекетінің көркемдік жетістіктері мен діни тәжірибелерін Орталық Азия аймағындағы басқа заманауи ислам империялары мен көшпелі мәдениеттермен салыстыруды қамтиды. Бұл әдістемелік тәсіл Қарахан мемлекетінің мәдени ерекшелігін және оның Орталық Азияның кеңірек мәдени және тарихи контекстіндегі маңызын неғұрлым егжей-тегжейлі түсінуді қамтамасыз етуге көмектеседі.

Әдістемелік негіз:

"Қарахан мемлекетінің рухани және материалдық мәдениеті" тақырыбындағы Дипломдық жұмыстың әдіснамалық негізі мұрағаттық зерттеуді, әдеби талдауды, визуалды талдауды және салыстырмалы талдауды қоса алғанда, зерттеудің бірқатар әдістерін қамтиды.

Мұрағаттық зерттеулер Қарахан мемлекеті кезінде жасалған шежірелер, эпиграфиялық жазулар және қолжазбалар сияқты бастапқы дереккөздерді зерттеуді қамтиды. Бұл зерттеу Мемлекеттың саяси, әлеуметтік және мәдени тарихы, сондай-ақ оның көркемдік жетістіктері мен діни тәжірибелері туралы түсінік береді.

Әдеби талдау Қарахан мемлекетінің тұсында құрылған әдебиет шығармаларын, оның ішінде поэзияны, эпикалық аңыздарды және діни мәтіндерді мұқият оқуды қамтиды. Бұл зерттеу Мемлекеттың әдеби дәстүрлері, сондай-ақ оның діни және философиялық нанымдары туралы түсінік береді.

Көрнекі талдау Қарахан мемлекеті кезінде құрылған өнер мен сәулет өнерін, соның ішінде ғимараттарды, сәндік-қолданбалы өнерді және діни иконографияны зерттеуді қамтиды. Бұл зерттеу Мемлекеттың эстетикалық дәстүрлері, сондай-ақ оның діни және мәдени құндылықтары туралы түсінік береді.

Салыстырмалы талдау Қарахан мемлекетінің мәдени мұрасын Орталық Азия аймағындағы басқа да қазіргі ислам империяларымен және көшпелі мәдениеттермен салыстыруды қамтиды. Бұл зерттеу Қарахан мемлекетінің мәдени ерекшелігін және оның Орталық Азияның кеңірек мәдени және тарихи контекстіндегі маңызын неғұрлым егжей-тегжейлі түсінуді қамтамасыз туге көмектеседі.

Зерттеу сонымен қатар деректерді талдауға сапалы тәсілді қолданады. Бұл мәтіндік және визуалды деректерді жүйелі түрде талдауды, сондай-ақ зерттеу нәтижесінде пайда болатын заңдылықтар мен тақырыптарды анықтауды қамтиды. Сапалы тәсіл Қарахан мемлекетінің мәдени мұрасына, сондай-ақ оның Орталық Азияның неғұрлым кең мәдени және тарихи контекстіне ықпалына неғұрлым нәзік әрі егжей-тегжейлі талдау жүргізуге мүмкіндік береді.

Зерттеудің жаңалығы:

"Қарахан мемлекетінің рухани және материалдық мәдениеті" тақырыбындағы Дипломдық жұмысты зерттеу Қарахан мемлекетінің мәдени мұрасына жан-жақты талдау жасай отырып, қазіргі білім массивіне үлес қосады. Дипломдық жұмысОрталық Азияның тарихын, мәдениеті мен өнерін зерттеуге бірнеше жаңа үлес қосады.

Біріншіден, Дипломдық жұмыста Қарахан мемлекетінің рухани және материалдық мәдениетінің өзара іс-қимылына жан-жақты талдау жасалады. Алдыңғы зерттеулер мемлекет мәдениетінің рухани немесе материалдық аспектілеріне назар аударғанымен, бұл тезис олардың арасындағы байланысты зерттейді және олардың өзара тәуелділігін көрсетеді. Бұл талдау мемлекеттің мәдени ерекшелігін және оның көркемдік жетістіктерін тереңірек түсінуге мүмкіндік береді.

Екіншіден, Дипломдық жұмыста Қарахан мемлекетінің мәдени мұрасын Орталық Азия аймағындағы басқа заманауи ислам империялары мен көшпелі мәдениеттермен салыстырмалы талдау ұсынылады. Бұл салыстыру Мемлекеттың мәдени маңыздылығына және оның аймақтың мәдени тарихына әсеріне кеңірек көзқарас береді.

Үшіншіден, Дипломдық жұмыста Қарахан мемлекетінің неғұрлым кең Орталық Азия өңіріне ықпалын және оның жалпы әлемге ықпалын контексттеу үшін постколониалдық негіздер пайдаланылады. Бұл тәсіл мемлекеттің мәдени мұрасын және оның қазіргі мәдени контексттерге тұрақты әсерін тереңірек түсінуге мүмкіндік береді.

Соңында, Дипломдық жұмысҚарахан мемлекетінің мәдени мұрасын жан-жақты талдауды қамтамасыз ету үшін бірқатар бастапқы және қайталама дереккөздерге сүйенеді. Бұл зерттеу мемлекеттің көркемдік жетістіктерін, діни тәжірибелері мен мәдени ерекшеліктерін тереңірек түсінуге ықпал етеді.

Зерттеудің практикалық маңыздылығы

"Қарахан мемлекетінің рухани және материалдық мәдениеті" тақырыбындағы Дипломдық жұмысты зерттеу әртүрлі мүдделі тараптар үшін құнды болуы мүмкін бірнеше практикалық мағынаға ие.

Біріншіден, зерттеу Қарахан мемлекетінің мәдени мұрасын сақтауға және насихаттауға ықпал етуі мүмкін. Дипломдық жұмысмемлекеттің көркемдік жетістіктерін, діни тәжірибелері мен мәдени бірегейлігін жан-жақты талдауды қамтиды, оны Мәдени саясат пен мемлекеттің мәдени мұрасын сақтау мен ілгерілету стратегияларын негіздеу үшін пайдалануға болады.

Екіншіден, зерттеу Орталық Азия аймағында мәдени туризмнің дамуы туралы түсінік бере алады. Дипломдық жұмысҚарахан мемлекетінің мәдени мұрасын жан-жақты талдауды ұсынады, оны Орталық Азияның мәдени тарихы мен мұрасына қызығушылық танытатын туристерді тарта алатын мәдени туризм өнімдері мен қызметтерін әзірлеу үшін пайдалануға болады.

Үшіншіден, зерттеу Орталық Азияның тарихы, мәдениеті мен өнеріне қызығушылық танытатын ғалымдар мен студенттер үшін құнды болуы мүмкін. Дипломдық жұмысҚарахан мемлекетінің мәдени мұрасын егжей-тегжейлі талдауды ұсынады, ол аймақтың мәдени тарихын және оның қазіргі мәдени контексттерге әсерін зерттейтін ғалымдар мен студенттер үшін құнды ресурс бола алады.

Ақырында, зерттеу жалпы ислам әлеміндегі рухани және материалдық мәдениет арасындағы байланысты тереңірек түсінуге ықпал етуі мүмкін. Дипломдық жұмысҚарахан мемлекеті мәдениетінің рухани және материалдық аспектілері арасындағы өзара тәуелділікті қарастырады, бұл басқа ислам империялары мен қоғамдарындағы дін, мәдениет және өнер арасындағы қатынастар туралы түсінік бере алады.

Бұл жұмыстың мақсаты:

"Қарахан мемлекетінің рухани және материалдық мәдениеті" тақырыбындағы Дипломдық жұмыстың мақсаты-Қарахан мемлекетінің рухани және материалдық мәдениеті арасындағы байланысқа ерекше назар аудара отырып, оның мәдени мұрасын жан-жақты талдау. Дипломдық жұмыскелесі мақсаттарға жетуге бағытталған:

Қарахан мемлекетінің тарихы, мәдениеті мен өнеріне шолу жасау, сондай-ақ оның мәдени дамуына ықпал еткен факторларды бөліп көрсету.
Қарахан мемлекетінің рухани және материалдық мәдениеті арасындағы байланысты зерттеу және мәдениеттің осы екі аспектісінің өзара әрекеттесу және бір-біріне әсер ету тәсілдерін бөліп көрсету.
Қарахан мемлекетінің көркемдік жетістіктерін, оның архитектурасын, сәндік-қолданбалы өнері мен әдебиетін талдау және осы жетістіктерді кеңірек исламдық және Орталық Азия мәдени контексттерінде контексттеу.
Қарахан мемлекетінің мәдени мұрасын Орталық Азия аймағындағы басқа заманауи ислам империяларымен және көшпелі мәдениеттермен салыстыру, сондай-ақ мемлекеттің мәдени маңыздылығын және оның аймақтың мәдени тарихына әсерін атап көрсету.
Қарахан мемлекетінің неғұрлым кең Орталық Азия өңіріне ықпалын және оның жалпы әлемге ықпалын контексттеу үшін постколониялық негіздерді пайдалану.

Жалпы, Дипломдық жұмысҚарахан мемлекетінің мәдени мұрасын, оның көркемдік жетістіктерін және оның қазіргі мәдени контексттерге тұрақты әсерін тереңірек түсінуге ықпал етуге бағытталған.

Бұл дипломдық жұмыстың нақты мақсаттары

"Қарахан мемлекетінің рухани және материалдық мәдениеті" тақырыбындағы осы дипломдық жұмыстың нақты мақсаттары:

Қарахан мемлекетінің мәдениетіндегі руханияттың рөлін және оның мемлекеттің көркемдік жетістіктеріне әсерін зерттеу.

Қарахан мемлекетінің материалдық мәдениетін, оның архитектурасын, сәндік-қолданбалы өнері мен материалдық артефактілерін талдап, олардың көмегімен мемлекеттің мәдени бірегейлігін көрсететін тәсілдерді бөліп көрсету.

Қарахан мемлекетінің әдебиетіне, оның поэзиясы мен прозасына жан-жақты шолу жасау, сондай-ақ мемлекеттің мәдени дамуындағы әдебиеттің рөлін зерттеу.

Қарахан мемлекетінің мәдени мұрасы мен кеңірек исламдық және Орталық Азиялық мәдени контексттер арасындағы байланысты зерттеу, сондай-ақ мемлекеттің мәдени маңыздылығын және оның аймақтың мәдени тарихына әсерін атап көрсету.

Қарахан мемлекетінің мәдени жетістіктерін Орталық Азия аймағындағы басқа да заманауи ислам империялары мен көшпелі мәдениеттердің жетістіктерімен салыстыру, сондай-ақ мемлекеттің мәдени мұрасын неғұрлым кең тарихи және мәдени контексте контексттеу.

Қарахан мемлекетінің кеңірек Орталық Азия аймағына әсерін және оның жалпы әлемге әсерін зерттеу үшін, сондай-ақ қазіргі мәдени контексттердегі мемлекеттің тұрақты мәдени мұрасын талдау үшін постколониялық негіздерді пайдалану.

Осы нақты мақсаттарға қол жеткізе отырып, Дипломдық жұмысҚарахан мемлекетінің рухани және материалдық мәдениетін жан-жақты талдауды қамтамасыз етуге және мемлекеттің көркемдік жетістіктерін, мәдени бірегейлігін және қазіргі мәдени контексттерге тұрақты ықпалын тереңірек түсінуге үлес қосуға бағытталған.

Осы мақсаттан келесі міндеттер туындайды

Жоғарыда аталған мақсаттардан "Қарахан мемлекетінің рухани және материалдық мәдениеті"тақырыбындағы дипломдық жұмыстың келесі міндеттері туындайды:

Қарахан мемлекетінің рухани және материалдық мәдениеті арасындағы өзара байланысқа баса назар аудара отырып, оның мәдени мұрасы туралы тиісті әдебиеттерге жан-жақты шолу жүргізу.

Қарахан мемлекетінің рухани және материалдық мәдениетін дамытуға ықпал еткен тарихи, әлеуметтік және мәдени факторларды зерттеу.

Қарахан мемлекетінің сәулетін, сәндік-қолданбалы өнерін, әдебиеті мен материалдық мәдениетін қоса алғанда, көркемдік жетістіктерін талдау және олардың мемлекеттің мәдени ерекшелігін қалай бейнелейтінін анықтау.

Қарахан мемлекетінің мәдени мұрасын Орталық Азия аймағындағы басқа да заманауи ислам империялары мен көшпелі мәдениеттердің мәдени мұрасымен салыстыру және мемлекеттің бірегей мәдени үлесін анықтау.

Қарахан мемлекетінің кеңірек Орталық Азия аймағына мәдени әсерін және оның қазіргі мәдени контексттерге әсерін зерттеу үшін постколониялық шеңберлерді пайдалану.

Қарахан мемлекетінің тұрақты мәдени мұрасын қазіргі мәдени контексттерде анықтау және оның бүкіл әлемге әсерін зерттеу.

Осы міндеттерді орындай отырып, Дипломдық жұмысөзінің басты мақсатына - Қарахан мемлекетінің рухани және материалдық мәдениетін жан-жақты талдауды қамтамасыз етуге және мемлекеттің көркемдік жетістіктерін, мәдени бірегейлігін және қазіргі мәдени контексттерге тұрақты ықпалын тереңірек түсінуге жәрдемдесуге бағытталған.

Жұмыс құрылымы

Кіріспе

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиттер

1. Қарахандар әулетінің билігі кезіндегі рухани мәдениеттің дамуы 1. 942-1212 жылдары аралығындағы Қарахан мемлекетінің мәдени-рухани өміріндегі тіл, әдебиет ғылымының және ислам дінінің ықпалы

$C:\Users\HP\Downloads\maxresdefault.jpg$

Қарахандар мемлекетін 840 жылы қарлұқтар деп аталатын түркі тайпасы құрды. Мемлекет қазіргі Қытай, Қазақстан, Қырғызстан және Өзбекстанның бөліктерін қамтитын Тарим бассейні деп аталатын аймақта орналасқан.

Қарахандар мемлекеті біздің заманымыздың 942-1212 жылдар аралығында кеңею мен күштің ең үлкен кезеңін бастан өткерді. Осы уақыт ішінде Қарахандар Орталық Азияның көп бөлігін және Қытайдың бір бөлігін басқаратын қуатты империя құра алды.

Қарахандардың жетістігіне ықпал еткен негізгі факторлардың бірі олардың әскери күші болды. Олар шебер шабандоздар мен Садақшылар болды және олар көрші аумақтарды жаулап алу және бақылау үшін үлкен әскерлерді жұмылдыра алды. Қарахандар әр түрлі этникалық және діни топтарды өз әскерлеріне біріктіре алды, бұл біртұтас және әр түрлі әскери күш құруға көмектесті.

Қарахандардың жетістігіне ықпал еткен тағы бір фактор олардың көрші мемлекеттермен стратегиялық одақтары болды. Олар Қытайдағы Кидан, тангут және Сун әулеттерімен, сондай-ақ Таяу Шығыстағы Селжұқ және Газнавид империяларымен одақ құра алды. Бұл одақтар Қарахандар мемлекетін нығайтуға және оны сыртқы қауіптерден қорғауға көмектесті.

Қарахандар Орталық Азияның мәдени және зияткерлік өміріне елеулі үлес қосты. Олар ислам әлемінің түкпір-түкпірінен суретшілерді, ақындарды, тәжірибешілерді тартатын жарқын сот мәдениетін жасады. Олар өнер мен ғылымды қолдады, ал олардың ауласы оқыту мен зияткерлік ізденістердің орталығына айналды.

Қарахандар діни төзімділігімен де танымал болды. Олар әртүрлі діни топтарға өз сенімдерін еркін ұстануға мүмкіндік берді және сопылық ислам мен зороастрлық дінді қолдайтындығымен танымал болды. Бұл діни төзімділік саясаты аймақтағы әлеуметтік келісім мен тұрақтылықты нығайтуға ықпал етті.

Алайда, Қарахандар мемлекеті 12 ғасырдың аяғында ішкі қақтығыстар мен көрші мемлекеттердің сыртқы қысымына байланысты құлдырай бастады. Сайып келгенде, мемлекетті 1212 жылы Хорезм империясы жаулап алып, Қарахандар әулетін аяқтады. Дегенмен, Қарахандардың мұрасы Орталық Азияның мәдени, зияткерлік және діни тәжірибесінде бүгінгі күнге дейін сезіліп келеді.

Біздің заманымыздың 942-1212 жылдар аралығында Қарахан мемлекетінің мәдени өмірі бай және алуан түрлі болды. Қарахандар өнерге қамқорлығымен және әдебиет, музыка және поэзия саласындағы үлестерімен танымал болды.

Қарахан тердің маңызды мәдени жетістіктерінің бірі парсы әдебиетінің бірегей стилін дамыту болды. "Жаңа парсы" немесе "түркі-парсы" стилі деп аталатын бұл әдебиет стилі парсы және түркі мәдениетінің элементтерін біріктіріп, өзін-өзі көрсетудің жаңа түрін жасады. Дәуірдің әйгілі ақындарының қатарына Махмуд Қашқари, Юсуф хас Хаджиб және Омар Хайям кірді.

Қарахандар музыка мен биге деген сүйіспеншілігімен де танымал болды. Олар домбыра мен рубаб сияқты дәстүрлі Орта Азия аспаптарын қолданатын өздерінің ерекше музыкалық стилін жасады. Бұл музыка көбінесе фестивальдар мен мерекелерде орындалатын күрделі билермен сүйемелденді.

Қарахандар әдебиет пен музыкадан басқа ғылым мен техника саласындағы жетістіктерімен де танымал болды. Олар әсіресе астрономия мен математикаға қызығушылық танытты және осы салаларға айтарлықтай үлес қосты. Сол дәуірдің әйгілі ғалымдарының арасында ислам тарихындағы ең ұлы ғалымдардың бірі болып саналатын әл-Бируни болды.

Дін Қарахан тердің мәдени өмірінде де маңызды рөл атқарды. Олар мұсылман болды және ханафи Ислам заң мектебін ұстанды. Олар бүкіл империясында көптеген мешіттер мен медреселер тұрғызды, бұл исламдық білім мен стипендияның дамуына ықпал етті.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.