Инвестициялық жобалардың түрлері

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 56 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ АУЕС УНИВЕРСИТЕТІ Дипломдық жұмыс

Мамандығы: 6В01401 - « . . . мамандығы» Біліктілігі: « . . . » факультеті . . . кафедрасы

Тақырыбы: «Инвестициялық жобаларды басқару тиімділігін арттыру (кәсіпорын мысалында)

Орындаған: . . . Жетекшісі: . . .

Алматы 2023 жыл

МАЗМҰНЫ

Аңдатпа . . .

Кіріспе . . .

Негізгі бөлім

І тарау. Инвестициялық жобаның мәні Инвестициялық жобаның мазмұны мен циклдері . … Инвестициялық жобаны тұжырымдау, дайындау, сараптау, іске асыру және нәтижелерді . . . Инвестициялық жобалардың түрлері . . . ІІ тарау. Инвестициялық жобалардың тиімділігін бағалау Жобалық несиелеу, санаттары, жобалық мазмұны мен циклдері . …… . . . 27

Кәсіпорындардың инвистициялық тартымдылығын арттыру жолдары
«Атамекен» АҚ-ның инвистициялық және экономикалық әлеуетін талдау . . .

Қорытынды . . .

Қолданылған әдебиеттер . . .

АҢДАТПА

Осы дипломдық жоба барысында біз инвистициялық жобаның мәнін түсініп және оның мазмұны мен циклдерін білеміз. Сонымен қатар инвистициялық жобаны тұжырымдау, жеткізу, дайындау, сараптау және іске асыру арқылы көптеген нәтижелерге жете аламыз. Біз осы жоба арқылы инвистициялық жобалардың көптеген түрлерімен танысамыз. Осы арқылы біз инвистициялық жобалардың тиімділігін бағалай отыра көптеген үлкен кәсіпорындардың инвистициялық тартымдылығын арттыру жолдарын қарастыратын боламыз. Біз осы жобада белгілі бір кәсіпорынға тоқталып, инвистициялық және экономикалық әлеуетіне талдау жасаймыз.

В ходе данного дипломного проекта мы понимаем суть инвистиционного проекта и узнаем его содержание и циклы. Мы также можем достичь многих результатов, формулируя, поставляя, подготавливая, анализируя и реализуя инвистиционный проект. С помощью этого проекта мы познакомимся со многими типами инвистиционных проектов. Этим мы будем рассматривать пути повышения инвистиционной привлекательности многих крупных предприятий, оценивая эффективность инвистиционных проектов. В данном проекте мы остановимся на конкретном предприятии и проанализируем его инвистиционный и экономический потенциал.

In the course of this graduation project, we will understand the essence of the invistive project and learn its content and cycles. At the same time, we can achieve many results through the formulation, delivery, preparation, examination and implementation of the inventory project. We will get acquainted with many types of investment projects through this project. In this way, we will evaluate the effectiveness of investment projects and consider ways to increase the investment attractiveness of many large enterprises. In this project, we will focus on a particular enterprise and analyze its investment and economic potential.

КІРІСПЕ

Тақырыптың өзектілігі: Инвестиция - табыс алу, меншікті капиталын молайту, елдің материалдық байлығы мен бейматериалдық сипаттағы қоғамдық құндылықтарын еселей түсу үшін шаруашылық жүргізуші субъектілер салатын инвестициялық қаражат.

Инвестиция құрамына: мүліктер, байлықтар, материалдық және интеллектуалдық құндылықтар кіреді.

Отандық және шетелдік тәжірибеде инвестицияның жіктелуі келесідей:

Қаржыландыру көздеріне байланысты: мемлекеттік; салалық; жекеменшік; аралас немесе бірлескен; меншікті; қарызға немесе несиеге алынған.
Инвестицияның қолдануына байланысты: материалдық өндіріс салалары; қоржынды(портфельді) ; интеллектуалды.
Инвестициялардың негізгі бағыттарына байланысты: өндірістік; әлеуметтік; қоршаған ортаны қорғау.
Инвестицияның пайдалану мерзіміне байланысты: қысқа мерзімді; орта мерзімді; ұзақ мерзімді.

Корпорацияның инвестиция қызметі дегеніміз- сол инвестицияны белгілі мақсаттар мен салаларға пайдалану. Қазақстан Республикасының тиісті заңына сәйкес шетелдік заңды және жеке тұлғаларда инвестиция сала алады. Олар: бірлескен компаниялар, шетелдік компаниялардың бөлімшелері.

Инвестицияның негізгі түрлері:

Нақты(тікелей) инвестиция экономиканың негізгі өндірістік салаларына бағытталады. Ол өндіріс құралдарымен материалдық байлықтарды және құндылықтарды молайтуға жұмсалынады.
Қаржылық инвестиция түрлі құнды қағаздар мен қаржы құралдарын жасауға қолданылады. Қаржылық инвестицияның түрлері: қоржынды(портфельдік) ; венчурлық (тәуекелдік) ; аннуитет.
Адам капиталына салынатын инвестиция
Мемлекеттік инвестиция

Қоржынды(портфельдік) инвестиция- кәсіпорынның портфеліндегі(қоржынында) түрлі бағалы қағаздар жиынтығы.

Венчурлық(тәуекелдік) кәсіпорынның өзінің акциясын және қаржыларын жаңадан ашылатын өндіріске салады, яғни жаңа бағытқа инвестиция салады, өйткені жаңа өнімдерге сұраныс көп болады.

Аннуитет дегеніміз- түрлі инвестициялық қорларға, сақтандыру қорлары, зейнетақы қорлары т. б қорларға салу арқылы салушының белгілі бір кезеңнен кейін алатын табысы.

Инвестициялық саясат дегеніміз- кәсіпорынның стратегиялық жоспарының құрамдас бөлігі. Инвестиция саясатының мақсаты мыналарды көздейді: атқарылатын шаралардың экономикалық ғылыми- техникалық және әлеуметтік тиімділігін қамтамасыз ету; қор салынған инвестициялардан мол пайда табу және тиісті шығындарға жұмсау; инвестиция тартуда мемлекеттік тарапынан қолдау табу; шетелдік, халықаралық қаржы, несие ұйымдарынан несие алу; инвестициялық жобаларды іске асыруда минималды тәуекелділікті қамтамасыз ету.

Инвестиция саясатын іске асыруда мынадай факторларды ескеру қажет:

Кәсіпорынның қаржылық жағдайы;
Өндірістің техникалық жағдайы;
Кәсіпорынның меншікті капиталы мен қарыз қаражаттарының тиімді арасалмағы;
Инвестициялық жобаларды іске асырудың тиімділігін қарастыру.

Инвестицияның капитал жұмсалымынан айырмашылығы капитал салымы бұл негізгі қорлардың ұдайы өнімдеріне қарастырылған шығындардың жиынтығын сипаттаса, ал инвестициялау бұл ұғымның сыртындаа сол кәсіпорынның негізгі өнім алумен байланысты болатын шығындарының барлығын бірдей қамтиды.

Негізгі қорларға инвестиция салу. Негізгі қорларды инвестициялаудың негізгі көздері мыналар:

Меншікті қаржы ресурстары және ішкі шаруашылық резервтері таза пайда, амортизациялық төлемдер.
Қарыз қаражат көздері, яғни банктердің несиесі, займдар т. б тартылатын қаржы ресурстары.
Жеке және заңды тұлғалардың үлестік жарналары, яғни кәсіпорынның жарғылық капиталына қосқан үлес жарналары.
Орталықтан берілетін ақша қаражаттары.
Мемлекеттік бюджеттен берілетін қайтарылатын және қайтарылмайтын қаражаттар.

Мемлекеттік бюджеттен қаражаттар нақты экономиканың салаларын (мұнай, газ, түсті металлургия, ауыл шарушалығы) инвестициялау.

Келесі бір көзі- қарыз қаражаттары. Оның негізгі қорлардан айырмашылығы- ұзақ мерзімді пайдалылығы және оларды сатуға болмайды. Материалдық емес активтерге мыналар жатады: жер учаскелері, патенттер, лицензиялар, түрлі жаңалықтар, товардың маркалары, «ноу-хау», интеллектуалдық құндылықтар. Материалдық емес активтердің ерекшеліктері: пайдалылығы, пайдалылық мерзімінің белгіленбеуі, сатуға болмайтындығы.

Обьектісі: Жоба тиімділігін арттыру.

Зерттеу пәні: Инвистициялық жоба ұғым-түсінігін қалыптастыру.

Мақсаты: Еліміздегі инвистициялық жобаларды басқару тиімділігін арттыру және сауатты қолдану дағдаларын қалыптастыру, жолдарын анықтау.

Зерттеудің міндеттері:

Инвестициялық жобаның мазмұны мен циклдерін айқындау;
Инвистициялық жобалардың тиімді әдіс-тәсілдерін қарастыру;
Кәсіпорындардың инвистициялық тартымдылығын арттыру жолдары;

Жетекші идея: Инвистициялық жобаларды басқару тиімділігін арттыру және қолдау.

Зерттеу әдістері ретінде инвестор, акция және инвестициялық компания ұғымдарының жетістіктерін, жеке компанияларды қалыптастырудағы инвистициялық жобалардың мүмкіндіктері туралы ғылыми иедеяларды атауға болады.

Диплом жұмысының жаңалығы:

«Инвистициялық жоба» деген ұғымның мәні анықталады.
Компанияларды қалыптастырудағы инвистициялық жобалардың мүмкіндіктері.

Құрылымы: Кіріспе, негізгі екі бөлім, төрт тарау, қорытынды және әдебиет тізімінен құралады.

I тарау. Инвестициялық жобаның мәні Инвестициялық жобаның мазмұны мен циклдері

Инвестициялық жоба - халықаралық тәжірибеде кәсіпорынның даму жоспары бизнес-жоспар ретінде көрсетіледі, ол негізінен кәсіпорынның даму жоспарының құрамдастырылған сипаты болып табылады. Егер жоба инвестицияны тартумен байланысты болса, онда ол «инвестициялық жоба» деп аталады. Әдетте кәсіпорынның кез келген жобасы, қалай болса да, инвестицияның тартуымен байланысты болады. Жалпы түсінігі бойынша жоба - бұл белгілі бір мақсатқа жетелейтін кәсіпорынның іскерлігін өзгерту жайлы арнайы ұсыныс. Жобаларды әдет бойынша тактикалық және стратегиялық деп ажыратады. Соңғысының қатарына меншік түрінің өзгерісін (арендалық кәсіпорынды, акционерлік қоғамды, жеке кәсіпорынды, біріккен кәсіпорындарды құру) немесе өндіріс сипатының түбегейлі (жаңа өнім өндірісі, толық автоматтандырылған өндіріске көшу) өзгерісін қарастыратын жобаларды жатқызады. Тактикалық жобалар, әдетте, шығарылатын өнім көлемінің өзгеруімен, өнім сапасын жоғарлатуымен және қонырғыларды жаңартуымен байланысты болады.

Отандық тәжірибеде жоба түсінігі жаңа түсінік емес. Бұрынғы уақытта оның айырмашылығы кәсіпорынның дамуының негізгі бағыттарын заң бойынша осы кәсіпорыннан жоғары деңгейде тұрған экономикалық саланың анықтайтыны болып табылатын. Инвестицияның күрделі қаржыдан өзгешелігі бар. Инвестицияда қаражат тек материалдық активтерге ғана салынбайды, қаржылық және бейматериалдық активтерге де салынады. Инвестиция қаржы институттары, инновациялық және әлеуметтік сала арқылы тікелей де, жанамалай да салынады. Инвестиция өзінің құрамы жағынан біртекті емес, инвестициялау нысандарына, айналыс өрісіне, негізгі капиталдың ұдайы өндірісіндегі мақсатына, рөліне, қаржыландыру көздеріне қарай негізгі капиталға салынатын инвестиция, шетелдік инвестиция, қоржындық инвестиция түрлеріне бөлінеді. Негізгі капиталға салынатын инвестиция - құрылысқа, материалдық, бейматериалдық негізгі капиталды салуға, ұлғайтуға, қайта жаңғыртуға, техникалық жағынан қайта жарақтандыруға, күрделі жөндеуден өткізуге, сатып алуға, сондай-ақ, материалдық айналыс құралдарының қорларын толықтыруға жұмсалатын қаражат. Негізгі капиталды инвестициялау нысандарына үйлер, ғимараттар, машиналар мен жабдықтар, мал, екпе ағаштар, жер қойнауын барлау, компьютерлік және бағдарламалық қамтамасыз ету, көркем және әдеби шығармалардың түпнұсқалары, жаңа үйлер және жаңа ақпарат жатады. Инвестиция ұғымы ол латын тілінен шыққан «қаржы салу немесе қаржыландыру, қаржы тартуды» білдіреді. Басты мақсаты- экономиканың нақты салаларына қаржы салу арқылы пайда табу.

Негізгі капиталға салынатын инвестиция елдің экономикалық өрлеуінің негізгі факторы болып табылады. Шетелдік инвестиция - шет ел инвесторы жүзеге асыратын инвестиция Әлемдік экономикалық жүйені жаїандандыру жағдайында, сондай-ақ, Қазақстанның мемлекеттік тәуелсіздік алуына және ашық нарықтық экономиканың қалыптасуына байланысты шетелдік инвестиция объективті қажеттілікке айналып отыр. Өтпелі кезеңде экономикалық өрлеу мен нарықтық реформаларды қаржыландыру үшін елдің ішкі қорланымдарының жеткіліксіздігі себепті оның рөлі мен мәні арта түсуде. Шетелдік инвестицияға тікелей шетелдік инвестиция (яғни қаражатты кәсіпорындардың немесе компаниялардың жарғылық қорына не акцияларына салу), қоржындық шетелдік инвестиция, сондай-ақ, сыртқы несиелер, қарыздар, дамуға ресми көмек, гуманитарлық көмек жатады. Нарықтық экономика жағдайында шетелдік инвестицияны тарту және пайдалану тек қаражаттың ғана емес, сонымен бірге шетелдік технологиялардың, басқару тәжірибесінің де ағылып келуін қамтамасыз етеді, жаңа рыноктарға жол ашады, ірі құрылымдық өзгерістерге, нарықтық инфрақұрылымның қалыптасуына, инновациялық процестердің кеңеюіне, экономиканың жекеше секторының қалыптасуына серпін береді. Қазақстан үшін тікелей шетелдік инвестиция неғұрлым тиімді. Ол қабылдаушы елдің шаруашылық қызметінде инвестордың ұзақ мерзімді мүддесін қанағаттандырады және сыртқы борышты қалыптастырмайды.

Жаңа экономикалық жағдайларда кәсіпорын, яғни оның иелері және жоғары басқару құрамы өз келешектерін, барлық стратегиялық және тактикалық мәселелерін өз бетінше шешеді. Мұндай іскерлік инвестициялық жобалау тұрғысынан ерекше ұйымдастырылуы тиіс.

Кәсіпорынның нақты бір жобаға қатысты инвестициялық іскерлігінің жалпы реттелуі жобалық цикл түрінде қалыптасады және ол циклдың келесі кезеңдерге ие.

Инвестициялық жобаны қаржылық талдау қаржылық пайда не зиян әкелетін жобаны қабылдау, не қабылдамау жөнінде шешім қабылдау үшін қажетті мәліметтер алуға арналған.

Инвестициялардың тиімділігін анықтау жөніндегі мәселе- іс жүзіне келгенде әрбір компания мен әрбір инвесторлардың алдында тұрған үлкен мәселе. Капитал салу немесе өз кәсіпорнына басқа капитал енгізу жөнінде шешім қабылдамас бұрын инвестицияны жоспарлау және талдау әдісін білу шарт.

Барлық дамыған елдер үшін қабылданып, бүгінгі таңда қолданып отырған инвестициялық жобалардың тиімділігін бағалау белгілері мен жоспарлау әдістері әртүрлі елдердің инвесторлары мен кәсіпкерлерінің ортақ түсінісу әдісіне, тіліне айналған. Бұларға VNIDO, Дүниежүзілік банк, Еуропалық банк секілді ірі халықаралық ұйымдардың, инвестициялық жобалардың тиімділігін бағалау әдістемелерін жатқызуға болады. Олардың барлығы да ақша ағымын талдау әдісіне негізделген, инвестициялық жобаларды қаржылық талдау принциптеріне сүйенеді.

Ағылшын тіліндегі «Cash -Flow» деген түсінік барлық дамыған елдердің экономистерінің лексиконына еніп отыр әрі «маркетинг» және «контроллингтен» де көбірек пайдаланылады.

Бүгінгі таңда «Кэш-Флоу» талдауын өз инвестициялық қызметінде қолданбайтын ұйым жоқ. Бұл ақша ағымын талдау инвестицияларды талдаудың «классикалық» әдістеріне негіз және инвестициялық жобалардың тиімділігін бағалау мен жоспарлаудың танымал әдістемелерінде қолданылатындығында байланысты болып отыр.

Кэш-Флоу дәл айтқанда «бар ақша ағымы» деген мағынаны береді. «Табыстар мен шығындар туралы есепте кәсіпорын қызметі үш негізгі салаға бөлінген:

Операциялық
Инвестициялық
Қаржылық.

«Инвестициялық қызметтен болатын ақша қаражаттарының қозғалысы» бөлімінде сатып алынған активтер үшін төленген барлық төлемдер көрсетіледі, ал түсу көздері ретінде өндірісте қолданылмай тұрған, ұзақ мерздімді активтерді сатудан түскен түсім болып табылады.

Инвестициялық жобаның тиімділік көрсеткіштерін екі негізгі топқа бөлуге болады:

Біріншісі- өндірістік қызмет тиімділігінің және жобаны жүзеге асырып отырған кәсіпорынның ағымдық және болашақтағы қаржылық жағдайының көрсеткштері.

Екіншісі- инвестиция тиімділігінің көрсеткіштері немесе Клэш-Флоу дисконтталған белгілері.

Инвестициялық жобаларды талдауда белгілі бір өндіріске, оның дамуы мен жаңартылуына салынған капитал салымының тиімділігін есептейді. Компания зауыт ашу, жабдық сатып алу жөнінде шешім қабылдар кезде, бүгінгі күрделі салымын келешектегі табыстылық нормасымен салыстыруы тиіс.

Мұндай салыстыруды жасау үшін болашақтағы табыстың бүгін қанша тұратындығын айқындап алу қажет. Бұл үшін инвестициялардан түсетін табыс құнын есептеп, оны инвестиция мөлшерімен салыстыру қажет. Инвестициялардың болашақ құны дегеніміз- бүгін инвестицияланған ақшаның белгілі бір уақыттан соң пайыздық мөлшерлемесіне қарай айналатын сомасы.

Бүгінгі таңда инвестициялық жобаны тұрақты бағамен есептемейді. Бұл үлкен қателіктерге әкеліп соқтырады, өйткені тауарлар мен қызметтердің әртүрлі топтары бойынша инфляция индекстері 1 жыл ішінде елеулі мөлшерде ауытқып отырады. Соған орай, есептеулер инфляция көрсеткіштерін ескере отырып жүргізіледі. Бүгінгі ақша бірлігінің ертеңгі ақшаға тек еместігі, тек инфляцияға ғана байланысты емес. Есептеу барысында төлемдерді кешеуілдету, өнімді өндіру және өткіз уақыты, өндірістік қорларды құру және пайдалану шарттары секілді факторларды есеру қажет.

Жобаның өтелу мерзімі дегеніміз- кәсіпорынның өндірістік қызметінен түскен түсімдердің инвестицияға жұмсалған шығынды өтеу уақыты. Ол әдетте жылмен немесе аймен өлшенеді де, мына формула бойынша анықталады:

to=Ип/Дг

мұндағы to- жобаның өтелу мерзімі,

Ип- бастапқы инвестициялар,

Дг- жыл сайынғы табыс.

Инвестициялық жобаларды қаржылық талдауда, әдетте болашақтағы түсімдерді, бүгінгі деңгейге келтірудің математикалық әдістері қолданылады, ол дисконттау деп аталады және де бүгінгі деңгейді болашақтағыға келтіру үшін өсіру әдісі қолданылады. Жоғарыда атап өткеніміздей, салынған қаражаттардың тез өтелуін қамтамасыз ететін жобаларға ерекше артықшылық беріледі.

Инвестицияларды дұрыс басқара білу кәсіпорынның экономикалық тиімділігіне, қаржылық тұрақтылығына, оның өз бизнес саласындағы өміршеңдігіне айтарлықтай әсер ететіні сөзсіз. Сондықтан да, инвестициялық қызметті басқару кәсіпорындағы қаржы менеджментінің маңызды да жауапты міндеттерінің бірі болып табылады.

Инвестицияларды басқарудың құрамына келесілер кіреді:

- инвестицияларды мемлекеттік деңгейде басқару - бұл инвестициялық қызметті заңды түрде реттеуді, бақылауды және ынталандыруды қажет етеді;

- жеке инвестициялық жобаларды басқару - бұл қазіргі заман талаптарына сай әдістер мен басқару техникасын қолдану арқылы инвестициялық жобаны жүзеге асыру барысын жоспарлауды, ұйымдастыруды және бақылауды қамтиды;

- жеке кәсіпорынның инвестициялық қызметін басқару - бұл кәсіпорын тарапынан инвестициялау объектілерін таңдаумен және инвестиция барысын бақылаумен сипатталады.

Кәсіпорын деңгейінде инвестицияларды басқару капитал салымдарының ең тиімді нұсқаларын жүзеге асыруға бағытталады. Осы орайда кәсіпорындардың инвестицияларды басқару барысына толығырақ тоқтала кетелік.

Кәсіпорын деңгейінде инвестицияларды басқарудың бірінші кезеңі - бұл елдегі инвестициялық жағдайды (климатты) талдау. Ол келесідей көрсеткіштерді ескереді:

- жалпы ішкі өнімнің (ЖІӨ), ұлттық табыстың және өнеркәсіптік тауарлардың өндіріс көлемінің динамикасы;

- ұлттық табысты бөлудің динамикасы;

- мемлекеттің инвестициялық қызметті заңды түрде реттеуі, бақылауы және ынталандыруы;

- инвестициялық нарықтардың, бірінші кезекте несие нарығы мен құнды қағаздар нарығының, даму деңгейі.

Келесі кезең - кәсіпорынның экономикалық даму стратегиясын ескере отырып, оның инвестициялық қызметінің нақты бағыттарын анықтау. Бұл кезеңде кәсіпорын инвестициялық қызметінің салалық бағытын, сонымен қатар өз қызметінің жекелеген кезеңдеріндегі инвестициялаудың негізгі нысандарын анықтайды. Бұл үшін экономиканың жекелеген салаларының инвестициялық тартымдылығы, яғни олардың конъюнктурасы, осы салалардың өнімдеріне деген сұраныстың динамикасы мен болашағы зерттеледі.

Экономика салаларының инвестициялық тартымдылығын зерттеу барысында жүргізілген талдау жұмыстары келесідей маңызды сұрақтарға жауап табуға мүмкіндік береді:

- осы саланың елдегі және әлемдегі дамуының тарихи негіздері;

- бәсекелестік шарттары - салаға кіру кезіндегі бөгеттердің болуы, саладағы бәсеклестердің өзара қатынастары, солардың өнімі тәріздес тауарлардың пайда болу мүмкіндігі;

- өндірушілердің өндірістік қабілеті мен сатып алушылардың төлем қабілеттілігі;

- осы салаға байланысты қолданыстағы заңнаманың негіздері.

Аталған мәліметтер бойынша осы саладағы кәсіпорындарға инвестициялар салудың тиімділігі мен болашағы туралы қорытындылар қалыптасады.

Келесі кезең, яғни инвестициялар салудың нақты объектілерін таңдау, инвестициялық нарықтағы ұсынысты талдаудан басталады. Содан кейін кәсіпорынның инвестициялық қызметінің негізгі бағыттарына және экономикалық стратегиясына сәйкес келетін жекелеген инвестициялық жобалар таңдап алынады. Барлық таңдап алынған инвестициялық объектілер олардың экономикалық тиімділігі жағынан талдауға алынады. Осы талдаудың қорытындысы бойынша инвестициялық жобалар экономикалық тиімділігі (табыстылығы) бойынша сараланып, солардың ішінен неғұрлым үлкен табыс алып келетін жобалар таңдап алынады.

Инвестицияларды басқарудың келесі кезеңі - инвестициялардың өтімділігін анықтау. Инвестициялық қызметті жүзеге асыру барысында кәсіпорындар жекелеген инвестициялық объектілер бойынша инвестициялық жағдайдың өзгеруі нәтижесінде болжамдалған табыс мөлшері күрт төмендеп кетуі мүмкін екендігін ескерулері қажет. Экономика дамуының құрылымдық өзгерiстерiн табысты iске асырудың, жаңа ғылыми-техникалық негiзде өндiрiстiк әлеуетті құрудың әлемдiк нарықта бәсекелестiк позицияны күшейтудiң негiзгi шарты жоғары инвестициялық белсендiлiк болып табылады. Оңтүстiк-Шығыс Азияда “жаңа индустриалды елдер” атты экономикалық феноменнiң пайда болуы, қазiргi заманғы ғылымды қажет ететiн салалардың тез дамуы осы елдер экономикасына тартылатын инвестициялардың тез өсуiнiң арқасында мүмкiн болды.

Нарықтық қарым-қатынастар жағдайында республикадағы өнеркәсiптiк өндiрiстiң дамуына инвестициялардың әсерiн анықтау үшiн, алдымен, “инвестициялар” категориясының әлеуметтiк-экономикалық мәнiн анықтап алу қажет.

Инвестициялар - бұл, нарықтық экономикаға өту кезеңiнде пайда болған, Қазақстандық экономика үшiн бiршама жаңа термин. Орталықтандырылған жоспарлы жүйеде негiзгi қорларды қайта өндiруге, оларды жөндеуге жұмсалатын шығыстардың барлығын қосатын “жалпы күрделi салымдар” түсiнiгi қолданылады.

“Инвестиция” терминi (латын тiлiнiң investio- киiндiремiн) ғылыми және публисцистикалық әдебиеттерде кең қолданылады. Ғылыми әдебиеттерде инвестицияны анықтауда көптеген пiкiрлер бар. Пол Самуэльсон: “Таза инвестициялау” немесе капиталды құру деп, бiз қоғамның нақты капиталының (ғимараттар, құрал-жабдықтар, материалды-өндiрiстiк қорлар және т. б. ) таза өсiмiн айтамыз. Тұрғын адам “инвестициялау” деп, өзiнiң жер учаскесiн, айналымда жүрген бағалы қағаздарды немесе басқа да меншiк объектiсiн сатып алғанын айтады. Бiрақ таза инвестициялау тек қана жаңа нақты капитал құрылған кезде ғана орын алады деп жазған.

Әйгiлi “Экономикстiң” авторлары инвестиция түсiнiгiн кең түрде түсiндiрдi. Олардың анықтамалары бойынша инвестиция- “өндiрiс шығындары және өндiрiс құралдарын жинақтау және материалды қорларды ұлғайту”, яғни өндiрiс шығындарының және жинақтардың барлық жиынтығы.

Инвестиция көзi болып, жинақ қаражаттары табылатыны белгiлi. Бiрақ жинақтар бiр шаруашылық агентпен iске асырылады, ол инвестициялауды тiптi басқа адамдар тобы немесе шаруашылық субъектiлерi iске асыруы мүмкiн. Сондықтан ғалымдар тобы түсiнiктi анықтау кезiнде инвестицияның мәнiне ғана емес, оның мақсатты бағытталуына да көңiл аударады. В. Бочаров инвестицияны тұтынуға қолданылмайтын табыстың бiр бөлiгi деп түсiндiредi. Инвестициялық қорлар инвестициялық iс-әрекеттiң белгiлi объектiлерiне жұмсалады. Мұнда капиталдық құнның өсiмi табыс түрiнде немесе әлеуметтiк эффект түрiнде болады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.