Орман шаруашылығын ұйымдастыру
Қазақстан Республикасы ауыл шаруашылығы министрлігі
Қазақ ұлттық аграрлық зерттеу университеті
Коммерциялық емес акционерлік қоғамы
Телегисова А.
Іле Алатау мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің Талғар филиалында туризмді ұйымдастыру
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
6В08302 - Орман ресурстары және орман шаруашылығы
білім беру бағдарламасы
Алматы 2023
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ МИНИСТРЛІГІ
ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ ЗЕРТТЕУ УНИВЕРСИТЕТІ
КОММЕРЦИЯЛЫҚ ЕМЕС АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМЫ
Су, жер және орман ресурстары факультеті
Орман ресурстары, аңшылықтану және балық шаруашылығы кафедрасы
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Іле Алатау мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің Талғар филиалында туризмді ұйымдастыру
Беттер саны -
Сызбалар мен көрнекі
материалдар саны
Қосымшалар - жоқ
Орындаған: Телегисова А.
2023 ж. ____ ___________ қорғaуғa жiбeрiлдi
Кафедра меңгерушісінің м.а. а.ш.ғ.к.,қауым профессор ______ Ф.Токтасынова
Жұмыстың жетекшісі а.ш.ғ.м., аға оқытушы ____________ Ж.Адилбаева
Арнайы тараулар кеңесшілері:
Экономикалық тиімділік э.ғ.д., профессор _______________
Норма бақылау а.ш.ғ.м., аға оқытушы ________________
Сарапшы: ________________
Алматы 20223
Су, жер және орман ресурстары факультеті
Орман ресурстары, аңшылықтану және балық шаруашылығы кафедрасы
6В08302 - Орман ресурстары және орман шаруашылығы
білім беру бағдарламасы
Дипломдық жұмыстың орындау
ТАПСЫРМАСЫ
Студент Телегисова Аружан
Іле Алатау мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің Талғар филиалында туризмді ұйымдастыру
Университет бойынша 20 ж. желтоқсан № бұйрығымен бекітілген
Дайын жобаны тапсыру мерзімі 2023 жыл _____________
Жобаның бастапқы деректері
1. Зерттеу туралы жалпы мәлімет
2. Әдебиеттерге шолу жасау
3. Қорытынды
Дипломдық жобаның қарастырылатын тараулар мен сұрақтар:
Кіріспе
Әдеби шолу
Негізгі бөлім
Іле алатауы мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің туистік рекреациялық аймағы маусымдық инфрақұрлымын дамытудың жоспары.
Еңбек қорғау
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер
Ұсынылатын негізгі әдебиеттер:
1.
Тарау
Кеңесші
Мерзімі
Қолы
Кафедра меңгерушісінің м.а. а.ш.ғ.к, қауым.профессор _______Ф.Токтасынова
Жұмыстың жетекшісі а.ш.ғ.м., аға оқытушы ____________ Ж.Адилбаева
Тапсырманы орындауға
қабылдадым, студент ________________ А.Телегисова
Дипломдық жобаны орындау
Графигі
Рет. саны
Тараулар және қарастырылатын сұрақтардың тізімі
Жетекшіге ұсыну мерзімі
Ескертулер
1.
Іле Алатауы МҰТП жалпы сипаттама
Тамыз-Қыркүйек 2021ж.
Орындалды
2
Талғар ауданының табиғи-климаттық жағдайы.
Тамыз-Қыркүйек 2021ж.
Орындалды
3.
Әдеби шолу
Қазан 2021ж.
Орындалды
4.
Қараша 2021ж
Орындалды
5.
Қараша 2021ж
Орындалды
6.
Ақпан-Наурыз 2022-ж.
Орындалды
7.
Ақпан-Наурыз 2022-ж.
Орындалды
8
Сәуір 2022ж.
Орындалды
9
Дипломдық жобаны жазу
Мамыр 2022ж
Орындалды
Кафедра меңгерушісі
а.ш.ғ.к, қауым.профессор _____________Ф.Токтасынова
Жұмыстың жетекшісі а.ш.ғ.м.,
аға оқытушы ____________ Ж.Адилбаева
Тапсырманы орындауға
қабылдадым, студент _______________ А.Телегисова
1 ІЛЕ АЛАТАУЫ МҰТП ТАЛҒАР ФИЛИАЛЫНЫҢ ОРНАЛАСҚАН ЖЕРІ, ҚҰРЫЛЫМЫ
Талғар филиалы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1996 жылғы 22 ақпандағы № 228 қаулысына сәйкес Іле-Алатау МҰТП республикалық мекемесі ретінде құрылды.
Филиал аумағы 3 орман шаруашылығынан тұрады. Қотырбұлақ, Талғар және Көкбастау. Филиалдың жалпы ауданы 26 652 га құрайды. Оның ішінде орман алқаптары 15 359 га, оның ішінде 13 137 га орманмен, ормансыз жерлер 11 293 га. Талғар филиалының аумағы МҰТП-ның шығыс бөлігінде орналасқан. Батысында Медеу филиалымен, шығыста Түрген филиалымен шектеседі. Филиал аумағына келетін туристердің негізгі ағымы Талғар мен Қотырбұлақ орманшылығына келеді. Осы орман учаскелеріне кіре берісте ерекше қорғалатын табиғи аумақтарға бару және демалыс орындарын ұсыну үшін ақылы 2 бақылау бекеті бар.
Филиал аумағы келесі функционалды бағыттарға бөлінеді:
Резервтегі аймақ - 10 737 га;
Экологиялық тұрақтандыру аймағы - 457 га;
Туристік-рекреациялық аймағы -2161 га;
Шектелген экономикалық қызмет аймағы - 13 297 га.
Әкімшілік тұрғыдан алғанда филиалдың аумағы Алматы облысының Талғар, Еңбекшіқазақ аудандары мен Алматы қаласының Медеу ауданының шегінде орналасқан.
Кесте 1. Талғар филиалының әкімшілік құрылымы
№
пп
Орманшылықтар атауы
Әкімшілік аудан
Ауданы, га
1
Қотырбұлақ
Талғар
Медеу
10 692
2
Талғар
Талғар
7521
3
Көк-Бастау
Талғар, Еңбекшіқазақ
8439
Көкбастау орман шаруашылығы
Инфрақұрылымы жағынан ең қызығатын орманшылықтың бірі - Көкбастау орманшылығы, аудармасында (жасыл шалғындар). Бұл өз атына сай келеді. Орман шаруашылығының ауданы 8439 га құрайды. Географиялық жағынан орман шаруашылығы Солдатсай шатқалымен қоса Рахат шатқалында орналасқан. Солдатсай шатқалында тұқымнан шырша көшеттері өсірілетін аумағы- 1,4 га питомник орналасқан. Питомникте жабайы раушан, емен, терек, шырша және қарағай өседі. Ю.Гагарин атындағы №8 гимназия Росток мектеп орманшылығының және №18 мектебінің оқушылары Ивушка мектеп орманшылықтары облыстық жас натуралистер станциясының жас экологтары жыл сайын экологиялық іс-шаралар өткізеді. Ақбұлақ СОК, Шаңғы және биотлон кешені жылқы зауыты, Бокс федерациясы академиясы, олимпиадалық резерв спортшылары жаттығатын гольф клубы т.б. сияқты бірқатар нысандар орман шаруашылығымен шектеседі. Орман шаруашылығында 18 жылдан астам уақыт бойы Көкбастау орман шаруашылығының орманшысы Мусагалиев Хамза Адилович басқаратын 9 мемлекеттік инспекторлары жұмыс істейді.
Көптеген жылдар бойы А.Лысов - Новокаменное шатқалы, Д.Қожаниязов - Көкбастау шатқалы, О.Қыдырғожаев - Микушино шатқалдарын мемлекеттік инспекторлар өз күштерін табиғатты қорғауға жұмсады.
Қотырбұлақ орманшылығы
Қотырбұлақ орман шаруашылығының ауданы - 10692 га, географиялық жағынан Іле-Алатау МҰТП, Талғар филиалы, Қотыр-Бұлақ шатқалында орналасқан.
Ақпараттық тақталар жаңартылып, демалыс орындарымен жабдықталған. Қыста шаңғы, шанамен серуендеу, атпен серуендеу ұйымдастырылады. Демалыс күндері табиғатты қорғау мемлекеттік инспекторлары айналымдарды атпен тексеріске шығады.
Әбішев Еділ-көптеген жылдар бойы орманшы көмекшісі қызметін атқарып келеді. Орманшылықта 13 мемлекеттік инспекторы жұмыс істейді. Байғабатов Атығай №3 айналымын, Унақбаев Дәурен №11 айналымын табиғатты қорғау мақсатында көптеген жылдар бойы өздерінің айналымдарын күзетіп келеді.
Жазда орманшылық аумағында Тау-Самал және пикниктік демалыс аймақтары бар.
Қыста Қысқы фестиваль Масленица Қыс мезгілін шығарып салу экологиялық іс-шаралар өткізіледі. Рекреациялық-туристік бағытта Пионерский шыңының туристік маршруты және Қотыр-Бұлаққа велосипед туры әзірленеді. Талғар филиалы Бесқайнар ауылдық округінің өкілдерімен бірге рейд жүргізіледі және өрт қауіпті кезеңге жұмыс жоспарын құрылады. Желтоқсан айында филиал шырша компаниясымен мектептерде Біз шыршамызды қорғаймыз атты акциясын өткіземіз.
Талғар орманшылығы
Үш орманшылықтың бірі - Талғар орманшылығы. Мұнда- Маралсай шатқалы, Осиного шатқалы, Воганово шатқалы, Красильниково шатқалы, Жақынсай шатқалы, Белбұлақ шатқалы, Жаманбұлақ шатқалы орналасқан.
Маралдың көп болуына байланысты Маралсай шатқалын мемлекеттік инспекторлар құрамы мен жедел топтың қорғауында болады. Бұл бағытта Маралсай балалар лагері, ұлттық банктің оқу орталығы орналасқан. Қала тұрғындары шатқалға көтеріліп, Шренк шыршасының сұлулығына тамсанғанды, таза ауамен демалуды, таулы өзендердің суларын тыңдап, демалыс күндері пикникке барғанды ұнатады.
Сандықсай шатқалы - Учхоз елді мекенінің бағытында орналасқан. Мұнда Родник, Ключи, Горки дачалық елді мекендері ұзақ уақыт бойы тұрақтанып келеді. Сондай-ақ, мұнда щаңғы және коньки тебуге болатын Лесная Сказка таулы курорты, және Тұран Университетінің жазғы лагерлері орналасқан.
Осиного шатқалы-бұл өз алдына керемет. Күзде жеміс ағаштары кемпірқосақтың жеті түсімен безендірілген. Мұнда Ақ діңді көктерек, Сиверс алма ағаштары, Баярка, Бөріқарақаттың табиғи сорттары өседі.
Орманшылықты Бурабаев Мұрат, №20 айналым, Құсбаев Бекболат №22айналым, Изиев Жеңіс №16 айналым, Абуев Серік №14 айналымдарында мемлекеттік инспекторлар жұмыс істеп, өз айналымдарын және жедел тобының инспекторлары күзетіп келеді. Көптеген жылдар бойы орманшылықты Ахметов Жасұлан басқарып келеді..
Филиал жедел топтың мемлекеттік инспекторлары мен ОӨСС бастығымен құралатын 10 адамнан тұратын жедел-құтқару тобын құрды, олар барлық қажетті жабдықтармен, арнайы киімдермен және тамақпен жабдықталған.
Өрттер негізінен Талғар ауданының ауылдық округтерінде болады. Жыл басынан бері филиал 5,23 га өртті тіркеді. Оның ішінде орман алқабы 2,1 га, ормансыз алқап 3,13 га құрайды. Метрополияның жақын орналасуына, сондай-ақ халық көп шоғырланған аумақтың филиал шекарасына жақын болуына байланысты өрт жиі кездеседі. Орман өрттерінің алдын алу мақсатында парақшалар таратылып, мектептерде сабақтар өткізіледі және т.б.
Филиал аумағында 8 туристік маршруттар қаланған. Оның ішінде 5 атпен жүру, 2 велосипедпен жүу, 1 автокөлікпен жүру маршруттары бар.
Талғар филиалында ұзақ мерзімді 16 жер пайдаланушылармен және қысқа мерзімді 3 жер пайдаланушылармен келісімшарттар жасалған. Экологиялық туризмді дамыту мақсатында Kazakh Tourism АҚ-мен бірлескен қызмет туралы қорытынды жасалды.
Мемлекеттік инспекторлар мен айналымдар саны
Штат кестесіне сәйкес Талғар филиалында табиғатты қорғау жөніндегі 31 мемлекеттік инспектор жұмыс істейді және 31 орманшылық айналымдары бар.
Инспекторлар құрамының жабдықтары
(формалар, арнайы жабдықтар және қызметтік аттар)
Филиалдың инспекторлық құрамы қысқы және жазғы формалармен, 29 қызметтік аттармен және портативті радиолармен толық қамтамасыз етілген.
Қызметтік үйлер мен бақылап-өткізу бекеттері
Талғар филиалында 12 қызметтік үйлер бар. Соның ішінде:
- Талғар орман шаруашылығы 5 қызметтік үй;
- Көк-Бастау орман шаруашылығы 5 қызметтік үй;
- Қотырбұлақ орман шаруашылығы 2 қызметтік үй.
Сондай-ақ, Қотырбұлақ және Талғар орманшылықтарында стационарлық үйлермен және электронды шлагбаумдармен жабдықталған 2 бақылау бекеті бар.
Туристтік маршруттар:
Маралсай - Ақтас
Маршруттың жіктелуі:
а) қимыл түрі бойынша: аралас, аттылы-жаяу;
ә) жұмыс істеу мезгілі бойынша: маусымдық;
в) ұйымдастыру формасы бойынша: топтық;
Табиғи ескерткіштер: Маралсай шатқалы, жаңғақ тоғайы, бұлақтар, Ақтас тастары. (негізгі географиялық нүктелердің атауы)
Ұзақтығы -10 км, аялдаманы қоса есептегенде -8 сағат.
Маршруттың жұмыс істеу мерзімі: шілде-қыркүйек.
Маршрут асфальтталған жол бойымен Дзержинец және Маралсай лагерлеріне барады. Халық банкінің оқу орталығынан кейін (басынан 3 км) жол оңтүстікке қарай бұрылуына дейін бақылау алаңы (смотровая площадка)орналасқан. Алдымызда , көктерек, қайың, жабайы раушан және долана бар шыршалы орманы тұр. Міне, осы жерде әйгілі Ақтас тастары орналасқан..
Чаша Армакай
Маршруттың жіктелуі:
а) қимыл түрі бойынша: аралас, аттылы-жаяу;
ә )жұмыс істеу мезгілі бойынша: маусымдық;
в) ұйымдастыру формасы бойынша: топтық;
Табиғи ескерткіштер: Каменное шатқалы, Каменное өзені, Чаша Армакай. (негізгі географиялық нүктелердің атауы)
Ұзақтығы -10 км, аялдаманы қоса есептегенде -8 сағат.
Маршруттың жұмыс істеу мерзімі: шілде-қыркүйек.
Маршрут Көк-Бастау орманшылығы бекетінен (шлагбаумынан) басталады. Демалыс, атпен 2 км қашықтықта оңтүстік-батысқа бұрылу жолы, көлбеудің қарама-қарсы жағымен қызметтік үйге қарай түсу. Чаша Армакай - бұл шұңқыр тәрізді тау жыныстарының түзілуі, тау өсімдіктерінің жиналуы. Марал, елік, қабан, борсық, сілеусін, түлкі, қырғауыл тиін, торғай және басқалармен кездесу ықтималдығы. т.б. тау шыңдары мен орман алқаптарына барған адам күшті энергияны жинайды, өзімен бірге көрген сұлулық туралы ұмытылмас естеліктерін алады, рухани күш алу үшін әрдайым табиғи көздеріне оралуға тырысады.
Пионер шыңы
а) қозғалыс түрлері бойынша: жаяу;
ә) жұмыс істеу мезгілі бойынша: маусымдық;
в) ұйымдастыру формасы бойынша: топтық;
Табиғи ескерткіштер: Еликсай шатқалы, қайың тоғайы, Пионер шыңы. (негізгі географиялық нүктелердің атауы)
Ұзақтығы -12 км, аялдаманы қоса есептегенде -8 сағат. Маршруттың жұмыс істеу мерзімі: шілде-қыркүйек.
Бағыт Алматау туристік орталығынан басталады. Шатқалдан әрі қарай, біз оң жақтағы Еліксай туристік орталығынан өтеміз. Беткейде бізді серпантинге алып баратын жол басталады, ол бізді жоталарға апарады. Ары қарай жылжып, біз Лесной асуына шығамыз, одан Бутаковское шатқалына түсуге болады. 20 м жүргеннен кейін демалатын орынды көруге болады. Кең үстіртке жетіп, алдыңызда Пионершыңын көруге болады. Шыңның биіктігі 3011 метр. Соңғы өрлеуді 40 минутта еңсереміз. Тау баурайында Тау ешкілері кездеседі. Шыңға жетіп, сіз барлық күш-жігердің бекер емес екенін бірден түсінесіз. Панорама сіздің тынысыңызды алады.
Талғар филиалы аумағындағы демалыс орталықтары мен тамақтану орындары:
Ақбұлақ спорттық-сауықтыру кешені Ақбұлақ Іле Алатауының етегінде, Талғар маңында теңіз деңгейінен 1600 метр биіктікте орналасқан. Таулы ландшафттармен қоршалған: шаңғымен сырғанау, сноуборд, әуе шарлары, конькимен сырғанау және қармен жүру, аспалы жолмен экскурсиялар және атпен серуендеу сізге ұмытылмас әсер қалдырады. Ақбұлақ құрамына үш қонақ үй кіреді: 126 орындық Ақбұлақ қонақ үй-курорты, 176 орындық Тау Ақ-Бұлақ демалыс үйі және 100 орындық эконом қонақ үй.
Лесная Сказка таулы курорты
Лесная Сказка таулы курорты - бұл демалу мен табиғатпен байланыс орнатуға арналған барлық маусымдық, көпфункционалды курорт. Қоршаған ортамен үйлесімді түрде жасалған және теңіз деңгейінен 1650 метр биіктікте, шатқалдағы Іле Алатауы жотасының қылқан жапырақты орманы аймағында орналасқан.
Іле-Алатау МҰТП Талғар филиалы Талғар ауданының аумағында орналасқан. Филиалдың жалпы ауданы 26 652 га құрайды. Талғар орманшылығы пл. -7521 га. Қотырбұлақ орманшылығы пл. -10 692 га. көк-бастау орманшылығы пл. -8439 га. Функционалдық аймақтар бойынша филиалдың жалпы ауданы былайша бөлінген: қорық режимінің аймағы -10 737 га; экологиялық тұрақтандыру -457 га; шектеулі шаруашылық қызметі -13 297 га; туристік және рекреациялық қызмет -2161 га. Талғар филиалының аумағы МҰТП-ның шығыс бөлігінде орналасқан. Батысында Медеу филиалымен, шығысында Түрген филиалымен шектеседі. Филиал аумағына келетін туристердің негізгі ағымы Талғар және Қотырбұлақ орманшылығына тиесілі. Бұл орманшылықтарға кірген кезде ЕҚТА-ға бару және демалыс орындарын ұсыну үшін ақы алатын 2 БӨП бар.
Талғар филиалының аумағында 8 туристік бағыт бар. Оның ішінде 2-велоспорт, 2-ат-жаяу, 3-жаяу және 1-АВТО-жаяу.
1) Тур. №10 Маралсай-Ақтас бағыты (жаяу 10 км.)
2) Тур. № 11 Маршрут Пионер шыңы (жаяу 12 км.)
3) Тур. № 13а бағыты Қытай соқпағы (жаяу 5 км.)
4) Тур. № 12 бағыт Орман-Армақай боулингі (ат-жаяу 10 км.)
5) Тур. № 13 Маршрут ерлер монастыры (атпен жүру 30 км.)
6) Тур. №10 Маршрут а Қотырбұлақ-Белбұлақ шатқалы (АВТО 14 км. жаяу 6 км.)
7) Тур. Маралсай Велотур бағыты (велосипедпен 6 км.)
8) Тур. Қотырбұлақ Велотур бағыты (велосипедпен 10 км.
Орман қорының сипаттамасы
Талғар филиалы Іле-Алатау мемлекеттік ұлттық табиғи паркі республикалық мемлекеттік мекемесінің (бұдан әрі - МҰТП) құрамында Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1996 жылғы 22 ақпандағы № 5 қаулысына сәйкес құрылды. 228. Филиал Талғар орман шаруашылығы өндірістік кәсіпорны және Алматы облысының Талғар және Еңбекшіқазақ аудандары негізінде құрылды.
Филиал аумағы 3 орман шаруашылығына бөлінген - Қотырбұлақ, Талғар және Көкбастау. Филиалдың жалпы ауданы 26652 га. Әкімшілік жағынан филиалдың аумағы Алматы облысының Талғар және Еңбекшіқазақ аудандары мен Алматы қаласының Медеу ауданы шегінде орналасқан (2-кесте).
Кесте-2. Талғар филиалының әкімшілік құрылымы
N
пп
Орман шаруашылығы
Әкімшілік аудан
Аудан, га
Орналасқан жері - орман шаруашылығының күндізгі кеңсесі және филиалы
жалпы
ұзақ мерзімді жеке пайдалану
1
2
3
4
5
6
1
2
3
Қотырбұлақ
Барлығы
Талғар
Көкбастау
Барлығы
Филиалдар бойынша барлығы
Соның ішінде
Талғар
Медеу
Талғар
Талғар
Еңбекшіқазақ
Еңбекшіқазақ
Талғар
Медеу
9617
1075
10692
7521
7106
1333
8439
26652
1333
24244
1075
-
-
-
-
82,3
-
82,3
82,3
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Талғар қ.
-
-
-
-
Талғар бөлімшесінің, орман шаруашылықтарының шекаралары, олардың орналасқан жері, бөлімшелерінің орналасқан жері, негізгі елді мекендер, іргелес ауылдық округтердің, жер пайдаланушылардың атаулары қоса берілген карта-сызбада көрсетілген.
Филиал аумағын ұйымдастыру. Орындалатын жұмыстардың көлемі мен сипаты
Іле Алатауы МҰТП ерекше экологиялық, тарихи, ғылыми, эстетикалық және рекреациялық құндылығы бар Іле Алатауының бірегей табиғи кешендерін сақтау және қалпына келтіру мақсатында ұйымдастырылды. Талғар филиалының аумағы МҰТП шығыс бөлігінде орналасқан. Батыста Медеу тармағымен, шығысында Түрген тармағымен шектеседі.
Алғашқы орман түгендеу 1952 жылғы орманды түгендеу нұсқаулығының 1-ші санаттағы орманды түгендеу бойынша аэрофототүсірілімдер арқылы 1954 жылы Қазақ аэрофотосуреттік орман түгендеу кеңсесі ВО Леспроектпен жүргізілді. Болашақта Талғар ЖЭО аумағы 1970 жылы және 1974 жылы да 1-ші категорияға орналастырылды. 1984 жылы Пригородный орман шаруашылығы кәсіпорнының құрамында 1-разрядтағы орманды түгендеу жұмыстары жүргізілді. Тоқсандық желі табиғи шекаралармен шектеледі. Орман қорын түгендеу 1:15000 масштабтағы қара-ақ аэрофототүсірілімдерді қолдану арқылы жүргізілді.
Бұрынғы орман түгендеу 1994 жылы 1986 жылғы орман түгендеу нұсқаулығы талаптарына, орман түгендеу және техникалық кеңестердiң шешiмдерiне, Қазақстан Республикасы Экология және биоресурстар министрлiгi Орман шаруашылығы комитетiнiң қорытындысына сәйкес және 1994 жылы жүргiзiлдi. Алматы облысындағы орман шаруашылығын ұйымдастыру және дамытудың негізгі ережелері (1994). Дала жұмыстары көз-өлшеу әдісімен, өлшеу құралдарының көмегімен 1 дәрежелі дәлдікпен жүргізілді. Салық салу элементтері өлшеу және санамалық салық салумен үйлесімде анықталды.
Орман қорын түгендеу үшін 1993 жылғы ұшудың аэрофотосуреттері пайдаланылды,масштабы 1:15000 орман орналастыру және жерге орналастыру геодеректері. Жоспарланған материалдар жасалған келесі масштабтар: таблеткалар 1:10000, орман өсіру жоспарлары 1:10000.
Бұл орманды түгендеуді 2014 жылы Қазақ орман орналастыру кәсіпорны ПИКІІ 26 652 га аумақта Қазақстан Республикасының мемлекеттік орман қорының 2-разряды бойынша (2011 ж.) орманға түгендеу жүргізу ережесіне сәйкес жүргізді. 1: 10 000 масштабтағы 2012 жылғы ұшудың түрлі-түсті цифрлық аэрофотосуреттерін пайдалану (10-кесте). Жоспарлы материалдар сандық аэрофототүсірілімдер негізінде құрастырылған ортофотокарталар бойынша жасалды.
Аэрофотосуреттермен қамтылған аумақ филиал аумағының 100% құрады (11-кесте). Далалық жұмыстар салық салу элементтерін визуалды анықтау әдісімен әр бөлімге енгізе отырып, салық салуды өлшеумен үйлестіру арқылы жүргізілді. Көрнекі түрде анықталған салық салу көрсеткіштерін түзету үшін толық өлшегіштер, биіктік өлшегіштер, жас қарлы борандары және т.б. Көгалдандыру қорын анықтау кезінде. пайдалану қорының өсімі мен тауарлануы Қазақстандағы ормандарды түгендеу стандарттарында (Қайнар, 1987) орналастырылған стандартты кестелер арқылы өлшенді. Орман орналастыру іс-шараларын жобалау Ағаш кесу ережесіне және Қазақстан Республикасының ерекше қорғалатын табиғи аумақтар туралы Заңына сәйкес филиалдың аумағын функционалдық аймақтарға бөлу шегінде табиғи бағалау материалдары негізінде жүзеге асырылды.
Кәсіпорын аумағында орманды түгендеу жұмыстарын жүргізу,сынақ учаскелері, ормансыз жерлерде және орман жамылғысының астындағы табиғи қалпына келтіру барысына, орман екпелерінің жай-күйіне және екпелердің санитарлық жағдайына шолу жасалды. Далалық орман орналастыру жұмыстарының көлемі туралы деректер осы түсіндірме жазбаның қосымшасында орналастырылған қабылдау-тапсыру актінде келтірілген. Орман алқаптарындағы тоқсан сайынғы желі сол қалпында қалды. Жаңадан құрылған кварталдарда,қосалқы жерлерден қалыптасады, тоқсандық желі табиғи шекаралармен шектеледі (жоталар, су айдындары және жолдар). Әр орман шаруашылығында кварталдардың нөмірленуі де өзгерді орман саяжайларынан бастап бөлек жүреді.
Орман шаруашылығын ұйымдастыру
Іле Алатауының ерекше экологиялық, ғылыми, екпе және рекреациялық құндылығы бар бірегей табиғи кешендерін сақтау және қалпына келтіру мақсатында Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1996 жылғы 22 ақпандағы №228 қаулысымен МҰТП аумағы ерекше қорғалатын табиғи аумақтарға, мемлекеттік орман қоры-мемлекеттік ұлттық табиғи парктердің ормандары санатына жатқызылды.
Кесте-3. Филиалдың жалпы ауданын филиалдың мемлекеттік орман санаттары бойынша бөлу
№
МОФ Санаттары
оның ішінде орманшылықтар бойынша
Кварталдар
№
Аудан
Филиалдың барлық ауданы %
Бөлуге негіз
1
2
3
4
5
6
7
1
мемлекеттік ұлттық табиғи саябақтардың ормандары
Барлығы
Қотырбұлақ
Талғар
Көкбастау
1-58
1-39
1-32
10692
7521
8439
26652
40
28
32
100
Қазақстан Республикасының Орман кодексі
2013 жылы Орман және аңшылық шаруашылығы комитетінің тапсырысы бойынша Терра қашықтағы аймақтарға бөлу және географиялық ақпараттық жүйелер орталығы Функционалдық аймақтарға бөлу жобасы аяқталды.
Филиалдың бүкіл аумағы функционалдық аймақтарға бөлінген:
1. Күзет режимі аймағы - 10737 га (40,3%) табиғи өсімдіктері, мекендеу орындары бар табиғи табиғаттың ең сақталған және бірегей аумақтарын қамтиды. Флора мен фаунаның сирек және эндемикалық түрлері және олардың жоғары шоғырлануы, салалық экожүйе түрлері мен орман түрлерінің әртүрлілігін ескере отырып мұнда аймаққа тән жануарлар мен құстар популяциясының жоғары тығыздығы сақталған.
2. 457 га (1,7%) экологиялық тұрақтандыру аймағы тұрақты, - типтік түрленбеген немесе экономикалық белсенділік аздап бұзылмаған флора мен фаунаның сирек және эндемикалық түрлерінің мекендеу орындарын қоса алғанда, экожүйелер мен табиғи объектілерді, сондай-ақ сақтау үшін маңызы бар көл акваторияларының учаскелерін су экожүйелері және олардың биоәртүрлілігі.
Бұл аймақта шаруашылық және рекреациялық қызметке тыйым салумен қорғалған қорғау режимі белгіленеді. Қысқа мерзімде болу үшін реттелетін экологиялық туризмді ұйымдастыруға және бұзылған табиғи кешендерді, сондай-ақ рұқсат беру құжаттарының бүкіл кешенін қалпына келтіруге бағытталған іс-шараларды жүзеге асыруға жол беріледі.
3. Туристік-рекреациялық қызмет аймағы 2161 га (8,1%) дәстүрлі демалыс және демалыс орындарымен шектелген. Оған сонымен қатар жол және орман шаруашылығы жолдары, көл жағалары, бірегей және ең тартымды көрмелердің орындары және т.б. кіреді.
Орман шаруашылығы саласындағы туристік-рекреациялық қызмет аймағы, онда ең көп баратын орындар орналасқан.
4. Шаруашылық қызметінің шектелген аймағы 13297 га (49,9%) қоршау учаскелерін, шетелдік жер пайдаланушылармен және елді мекендермен шектесетін аумақтарды, салалық аумақтың әртүрлі дәрежеде өзгертілген аумақтарын, басқа жер пайдаланушылардың жерлерімен қоршалған жайылымдар мен шабындықтарды қамтиды.
Орман шаруашылығы қызметінің барлық түрлері Қазақстан Республикасының ПНТ туралы Заңын басшылыққа ала отырып, белгіленген функционалдық аймақтар шегінде тағайындалады.
Орман қорының жағдайы мен динамикасы
Өткен мерзімде филиалдың жалпы ауданы 9326,0 гектарға ұлғайды. Жерді сатып алу арқылы. Алматы облысы Еңбекшіқазақ ауданы. Б Жер категорияларының аудандарында өзгерістер болды, ол жерді қабылдауға байланысты және филиалдың кәсіпкерлік қызметі.
Орманмен көмкерілген алқаптардың көлемі ормансыз жерлерді табиғи түрде өсіру және жерді қабылдау есебінен 5027,0 га (63,7%) ұлғайды. Жабық орман екпелерінің ауданы 28,0 га (53,8%) ұлғайды. Конверсияланған орман екпелері алаңының ұлғаюы бұрынғы бақтардың болуымен түсіндіріледі орман екпееттеріне көшірілді.
Ормансыз жерлердің көлемі 418,0 га-ға азайды, табиғи өсу, орман алқаптары, өртенген жерлер, ашық жерлер мен сирек жерлер. Ормансыз жерлердің көлемі 4749,0 га (72,4%) өсті.
Ормансыз жерлерге өзгертулер негізінен жерді қабылдау және жер учаскелерін нақтылау нәтижесінде орын алды. Нақты орман шаруашылығымен қайта қарау кезеңіндегі жер түрлерінің аудандарының динамикасы көрсетілген.
Ормандарды екпе-рекреациялық мақсатта пайдалану
Филиалда табиғат кешендерін қорғау және зерделеумен қатар туризмді дамыту және халыққа экологиялық білім беру қызметтің басым бағыттарының бірі болып табылады.
Филиал аумағында туризмнің барлық түрлерінің ішінде негізінен экологиялық туризмге рұқсат етілген.
Туристік мінез-құлықты реттеу, табиғи ландшафттарды шамадан тыс жүктемеден және ластанудан қорғау, туристік қызметке қатысатын барлық тараптарға қатысты экологиялық ағарту іс-шаралары. Бүкіл туристік процесті сауатты басқару экономикалық пайданы қамтамасыз ету және барлық қатысушы тараптардың мүдделерінің тепе-теңдігін сақтау үшін қажет, ал туристік индустрияның тұрақтылығы және тұрақты пайда алуы оның үлесіне байланысты, осылайша тұрақтылыққа туристік қызметтің өзі.
Инфрақұрылымды дамытуда, бұл өз кезегінде әртүрлілік пен сапаны қамтамасыз ететін TERRA туристік инфрақұрылымды дамыту мақсатында көрсетілетін қызметтерге объектілер салуды ұсынады. Осыған байланысты, күрделі құрылысты қашықтықтан аймақтарға бөлу және ГАЖ орталығы және негізінен келушілердің, соның ішінде шетелдік туристердің жазғы демалысына арналған бірқатар уақытша маусымдық объектілерді құру (5-кесте).
Кесте- 4. Рекреациялық мақсаттағы аумақты абаттандыру және оларды орманшылықтар бойынша бөлу жөніндегі іс-шаралардың жыл сайынғы көлемі
№
Іс -шара түрлері
дана
орман орналастыру жобалары
2-інші кеңесте орман орналастыру қабылданды
2-інші кеңесте қабылданған орманшылықтар бойынша көлемдерді бөлу
Талғар
Көкбастау
Қотырбұлақ
1
2
3
4
5
6
7
8
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Сапар орталығын салу
Қонақ үйлер салу
Шатырлы
лагерьдің құрылысы
Көрініс нүктесінің құрылысы
Демалыс орының салу
Аншлагтарды орнату
Қоқыс жинағыштарды орнату
Көрсеткіштерді орнату
Пісіруге арналған ошақтарды орнату
Әжетхана орнату
10 көлікке автотұрақтар орнату
дана
дана
дана
дана
дана
дана
дана
дана
дана
дана
м2
1
10
2
1
10
5
11
10
6
5
120
1
10
2
1
10
5
11
10
6
5
120
-
Маралсай шатқал және Сандықсай
Маралсай шатқалы
Маралсай шатқалы
Маралсай шатқалы
1
4
3
2
2
40
Талғар қаласы
Микушино шатқалы
Микушино шатқалы
-
Жаңатас шатқалы
Рахат шатқалы
2
4
4
2
1
40
-
-
-
-
Қотырбұлақ шатқалы
3
3
3
2
2
40
Филиалда 8 туристік бағыт бар. Қозғалыс әдісі бойынша туристік маршруттар жаяу, ат, автомобиль, велосипед болып бөлінеді.
Туристік бағыттар мен соқпақтардың көптігіне қарамастан филиал жеткіліксіз ретке келтірілмеуі және қызмет көрсету деңгейінің төмендігі, гидтердің жоқтығы және жабдықтарды жалға алудың іс жүзінде жоқтығынан филиал өз шотына тек бақылау-өткізу пункттерінен, аумақты жалға алудан және қызмет көрсетулерден кіріс алады
Туристiк соқпақтың (маршруттың) паспорты
1.Ерекше қорғалатын табиғи аумақтың атауы: Іле - Алатау мемлекеттік ұлттық табиғи паркі РММ.
2. Маршруттың атауы:Маралсай- Ақтас табиғат аймағын бақылау соқпағы.
3. Маршруттың жіктемесі:
а) қозғалыс жасау түрi бойынша: жаяу, атты;
б) қолданыс уақыты бойынша: жыл бойы
в) ұйымдастыру нысаны бойынша: топтық;
4. Талғар қаласы, Маралсай сайы, бұлақ көздері, жаңғақ ағаштары, Ақтас тастары.
(негізгі географиялық пунктер атауы)
5. Қашықтығы - 10 км, жету уақыты - 8сағат (аялдаманы қосқанда ).
6. Маршруттың құрылуы жыл бойы
7. Топтағы ең көп адам саны: 20 адам. Шектеулі маршруттық жүктелу аптасына 2-3 топ.
Іле - Алатау МҰТП инфрақұрылымы дамуының бас жоспарына сәйкес маршруттардың қарқынды қолданылуына байланысты экскурсияға келушілер санының көбеюіне мүмкіндігі бар. Сонымен қатар экожүйе тұрақты жерлерге және абаттандыру жүргізілген соқпақ, маршруттарда - маршруттарға жүктеме түсіруге болады.
8.Экскурсия маусымының ішіндегі әртүрлі кезеңдер бойынша жол берілетін рекреациялық жүктемелер.
9. Жетекшінің көмегінсіз экскурсия жасау мүмкіндігі: алдымен соқпақтың сызбасы көрсетілген кесте беріледі, сызбалық жол сілтемелері 1-1,5км сайын орнатылған.
Киім: жылы,жабық;
Аяқ киім: жабық(бәтеңке);
10. Маршрутты жүру ережесі: жолдың нақты сызбасымен жүру, табиғатты аялау және абай болу, техника қауіпсіздігін сақтау.
11 Қауiпсiздiк шаралары: ЕҚТА-да жүрiп-тұрудың жалпы ережелерi, қауіпсіздік мақсатында жолсеріктің қадағалауымен жүру ұсынылады, жол жүру ережесімен және таулы аумақта жүру ережелерін қатаң түрде сақтау қажет болып табылады. Төтенше жағдайда өзіңмен бірге бірінші көмек көрсететін құралдарын (аптечка), сонымен қатар өзіңмен бірге тамақ, арнайы беріліс қорабын (GPS, рация, компас, арқан т.б. алуға кеңес беріледі). ТЖ кезінде (тығылатын орын , байланыс пунктері, тығылатын орын , байланыс пунктері болмаған жағдайда) жоғарыда аталған заттарды қолдануға кеңес беріледі.
Кесте-5 . Маршрутты жүру жоспары:
№
Маршруттың аумағы
Аралығы(км)
Уақыты
(мин)
Аялдама уақыты (мин)
Бақылау алаңының
№
басы
бітуі
1
Маралсай
Жаңғақ бағы
0,3
20
5
2
Жаңғақ бағы
Водозабор
0,7
40
10
3
Водозабор
Халық банкінің оқыту орталығы
1,8
30
20
4
Халық банкінің оқыту орталығы
Бақылау алаңы
1,5
60
45
5
Бақылау алаңы
Бұлақ
2,8
90
20
6
Бұлақ
Ақтас
2,9
120
20
Барлығы
10 км
6 сағ
2 сағ
13.Сызба схемасы тіркелген(масштабы 1:200000). Соқпақ (маршрут) сызбасы Google карта сервисімен жасалған
14. Шартты белгілер:
Медициналық жәрдем көрсету пункті жоқ (туристке өзімен бірге аптечка алып жүруге кеңес беріледі)
Байланыс пункті (рация, кей жерлерде телефон байланысы)
15. Маршруттың қысқаша сипаттамасы:
Алматыдан шлагбаумға дейін 30 км жүріп автобуспен жетеміз. Бағыт Маралсайдан басталады. Тасжолмен жүріп Дзержинец Маралсай лагерлерінен өтеміз. Халық банкінің үйрету орталығынан жол оңтүстікке қарай бұрылады. Осы жолмен 150 м жүргенде суайрыққа келеміз. Осылай Ақтасқа жетеміз. Жаяу жүріп автобусқа келеміз.
16.Көру алаңынан бақылай алатын жерлер:
жаңғақ бағы
маралсай сайы
жабайы жеміс мекені
қала көрінісі
ақ қайын орманы
аралас орман
ақтас тастары
17. Маршруттың қиын жерлері: жарлар, қиын бұрылыстар кездеседі, су шайған жол бөліктері.
18. Табиғи апаттар кезіндегі топтың iс-қимылы: топпен бірге болу, қасындағы адамдарға көмек көрсету, үнемі байланыста болу, тыныштық сақтау. Ақпан - сәуір айларында көктемгі күннің жылуына байланысты қар көшкіні, сел жүру қаупі бар. Осындай кездерде берілген маршрутқа келмегеніңіз жөн. Сонымен қатар ұлттық парктің инспектор- жол серіктің көмегін пайдаланған жөн.
19. Жол жүруге керек заттар:
Киім: мезгілге қарай, жылы, жеңіл, ыңғайлы;
Аяқ киім: спорттық ботинкалар;
Фотоапарат алуды ұмытпаңыз.
20. Маршруттың толық жабдықталуы. Кіру аншлагы,жол сілтемелері, демалу орындары, ат байлайтын орын, әжетхана.
Жабық тұрақтар:
а) демалыс орны № 1,3,4,5,6,7;
б) бақылау орны: бұлақ;
21 Іле - Алатау.Мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің ғылыми-техникалық кеңесінің шешімі: бағыттың құрылуына және паспорттың безендірілуіне жауапты Талғар филиалының туризм инжинері.
Туристiк соқпақтың (маршруттың) паспорты
1.Ерекше қорғалатын табиғи аумақтың атауы: Іле - Алатау мемлекеттік ұлттық табиғи паркі РММ.
2. Маршруттың атауы: Маралсай велотуры.
3. Маршруттың жіктемелері:
а) қозғалыс түрі: велосипедпен;
б) қозғалыс уақыты: жыл бойы;
в) қозғалыс формасы: топтық;
4. Талғар қаласы, Маралсай шатқалы, Жаңғақ бағы, плотина.
(негізгі географиялық пунктер атауы)
5. Қашықтығы - 6 км, жету уақыты - 2сағат (аялдаманы косқанда).
6. Маршруттың өткізілетін уақыты:жыл бойы
7. Топтағы ең көп адам саны: 10 - 15 велосипедші. Экскурсиялық топтардың айына немесе аптасына шығу мүмкіндігі: бір айда 150 адам.
Іле - Алатау МҰТП инфрақұрылымы дамуының бас жоспарына сәйкес маршруттардың қарқынды қолданылуына байланысты экскурсияға келушілер санының көбеюіне мүмкіндігі бар. Сонымен қатар экожүйе тұрақты жерлерге және абаттандыру жүргізілген соқпақ, маршруттарда - маршруттарға жүктеме түсіруге болады.
8. Экскурсия маусымының ішіндегі әртүрлі кезеңдер бойынша жол берілетін рекреациялық жүктемер.
9. Маршрутты экскурсаводсыз өткізу мүмкіншілігі: машрут қалай маркланады. Киімнің қандай түрі қажет (мысалы: арнайы киім, егерде маршрутта үңгірге бару қажет болғанда) немесе аяқ киім (мысалы: етік, сазда аймақта аяқты бұлғаитындай қауіп болса) Маршруттың басында маршруттың сызбасы мен сипаты белгіленген жайма тақтайшалары орналасқан. Турист туристік киімі сай болуы қажет. Жеңіл киім болу керек. Бас киім (кепка), ауыстыратын жеңіл аяқ киім, өзіне қажетті жеке жабдықтарын алуға болады. Басталғанда СТАРТ біткенде ФИНИШ деп жазылған.
Киім: жылы, жабық;
Аяқкиім: жабық(бәтеңке);
10. Маршрутты жүру ережесі: жолдың нақты сызбасымен жүру, табиғатты аялау және абай болу.
11. Қауiпсiздiк шаралары: ЕҚТА-да жүрiп-тұрудың жалпы ережелерi, қауіпсіздік мақсатында жолсеріктің қадағалауымен жүру ұсынылады, жол жүру ережесімен және таулы аумақта жүру ережелерін қатаң түрде сақтау қажет болып табылады. Төтенше жағдайда өзіңмен бірге бірінші көмек көрсететін құралдарын (аптечка), сонымен қатар өзіңмен бірге тамақ, арнайы беріліс қорабын (GPS, рация, компас, арқан т.б. алуға кеңес беріледі). ТЖ кезінде (тығылатын орын , байланыс пунктері, тығылатын орын , байланыс пунктері болмаған жағдайда) жоғарыда аталған заттарды қолдануға кеңес беріледі.
Кесте-6 . Маршрутты жүру жоспары:
№
Маршруттың аумағы
Аралығы
(км)
Уақыты
(мин)
Аялдама уақыты
(мин)
Бақылау алаңының
№
басы
аяқталуы
1
ГЭС-тің соңғы аялдамасы
Плотина
1
20
10
2
Плотина
Маралсай
1
20
10
3
Маралсай
Жаңғақ бағы
1,5
30
10
4
Жаңғақ бағы
Маралсай БЛ
1
20
10
5
Маралсай БЛ
ХБ үйрету орталығы
1,5
30
10
Барлығы
6 км
2сағ
40 мин
13. .Сызба схемасы тіркелген(масштабы 1:200000). Соқпақ (маршрут) сызбасы Google карта сервисімен жасалған
14. Шарттық белгілер:
Медициналық жәрдем көрсету пункті жоқ (туристке өзімен бірге аптечка алып жүруге кеңес беріледі)
Байланыс пункті (рация, кей жерлерде телефон байланысы)
15. Бағыттың қысқаша сипаттамасы. Парктің аумағына кіргенде платинаны ұзарту жұмысы жүріп жатыр. Маралсайдан Халық Банк үйрету орталығына дейін Балалардың лагерінен өтеміз. Велотур бағытында солтүстік Талғар өзененің бойында киіз үйлер орнатылған. Біраз тынығып қайта қызметтік үйге ораламыз.
16. Көру алаңынан бақылай алатын жерлер:
ГЭС аялдамасы
Жаңғақ бағы
Маралсай сайы
Жабайы жеміс мекені
Ақ қайын орманы
Аралас орман
17. Бағыттың қауіпті жерлері: жарлар, қиын бұрылыстар кездеседі.
18. Табиғи апаттар кезіндегі топтың iс-қимылы: топпен бірге болу, қасындағы адамдарға көмек көрсету, үнемі байланыста болу, тыныштық сақтау. Ақпан - сәуір айларында көктемгі күннің жылуына байланысты қар көшкіні, сел жүру қаупі бар. Осындай кездерде берілген маршрутқа келмегеніңіз жөн. Сонымен қатар ұлттық парктің инспектор- жол серіктің көмегін пайдаланған жөн.
19. Жол жүруге керек заттар:
Киім: мезгілге мен уақытқа қарай;
Аяқ киім: спорттық ботинкалар;
Фотоапарат алуды ұмытпаңыз;
20. Маршруттың толық жабдықталуы. Кіру аншлагы, нұсқаулар, демалу орындары, табайлайтын орын, әжетхана.
Жабық тұрақтар:
а) демалыс орны № 1,3,4,5,6,7;
б) бақылау орны: бұлақ;
21.Іле - Алатау Мемлекеттік Ұлттық Табиғи паркінің ғылыми-техникалық кеңесінің шешімі: бағыттың құрылуына және паспорттың безендірілуіне жауапты Талғар филиалының туризм инжинері.
Туристiк соқпақтың (маршруттың) паспорты
1.Ерекше қорғалатын табиғи аумақтың атауы: Іле - Алатау мемлекеттік ұлттық табиғи паркі РММ.
2. Маршруттың атауы: Қотырбұлақ шатқалы - Белбұлақ.
3. Маршруттың жіктемелері:
а) қозғалыс түрі: көлікпен және жаяу;
б) қолданыс уақыты бойынша: жыл бойы
в) ұжымдық формасы: жеке және топтық;
4. Бесқайнар ауылы, Қотырбұлақ шатқалы, Белбұлақ шатқалы.
(негізгі географиялық пунктер атауы)
5. Қашықтығы: көлікпен - 14 км, жаяу - 6 шақырым, жету уақыты - 6 сағат (аялдаманы қосқанда ).
6. Маршруттың өткізілетін уақыты: жыл бойы
7. Топтағы ең көп адам саны: 20 адам. Шектеулі маршруттық жүктелу аптасына 2-3 топ.
Іле - Алатау МҰТП инфрақұрылымы дамуының бас жоспарына сәйкес маршруттардың қарқынды қолданылуына байланысты экскурсияға келушілер санының көбеюіне мүмкіндігі бар. Сонымен қатар экожүйе тұрақты жерлерге және абаттандыру жүргізілген соқпақ, маршруттарда - маршруттарға жүктеме түсіруге болады.
8. Әр түрлі экскурсиялық маусымда рекреациялық жүктілік мөлшері.
9. Жетекшінің көмегінсіз экскурсия жасау мүмкіндігі: алдымен маршруттың сызбасы көрсетілген кесте беріледі, сызбалық нусқалар 1-1,5км сайын орнатылған, адамдардың техникалық қауіпсіздігіне байланысты соқпақ тек қана экскурсоводпен бірге жүру қажет. Маршруттың жол көрсеткіштері орнатылған. Көктем-жаз кездерінде кенеден сақтану үшін ыңғайлы киім киюі қажет.
Киім: жылы, жабық;
Аяқкиім: жабық(бәтеңке);
10. Маршрутты жүрiп-тұрудың ерекше ережелерi осы ЕҚТА-да жүрiп-тұрудың жалпы ережелерiне қосымша: экскурсия кезінде маршруттан шығып кетуге, темекі тартуға, жар тасқа шығуға тыйым салынады.
11. Қауiпсiздiк шаралары: ЕҚТА-да жүрiп-тұрудың жалпы ережелерi, қауіпсіздік мақсатында жолсеріктің қадағалауымен жүру ұсынылады, жол жүру ережесімен және таулы аумақта жүру ережелерін қатаң түрде сақтау қажет болып табылады.Төтенше жағдайда өзіңмен бірге бірінші көмек көрсететін құралдарын (аптечка), сонымен қатар өзіңмен бірге тамақ, арнайы беріліс қорабын (GPS, рация, компас, арқан т.б. алуға кеңес беріледі). ТЖ кезінде (тығылатын орын , байланыс пунктері, тығылатын орын , байланыс пунктері болмаған жағдайда) жоғарыда аталған заттарды қолдануға кеңес беріледі.
Кесте-7. Маршрутты жүру жоспары:
№
Маршруттың аумағы
Аралығы
(км)
Уақыты
(мин)
Аялдама уақыты
(мин)
Бақылау алаңының
№
басы
аяқталуы
1
Бақылау өткізу бекеті
Белбұлақ шатқалы
6
4,5
1,5
13 Сызба схемасы тіркелген(масштабы 1:200000). Соқпақ (маршрут) сызбасы Google карта сервисімен жасалған.
14. Шарттық белгілер:
Медициналық жәрдем көрсету пункті жоқ (туристке өзімен бірге аптечка алып жүруге кеңес беріледі)
Байланыс пункті (рация, кей жерлерде телефон байланысы)
15. Соқпақтың қысқаша сипаттамасы. Бұл бағыт бізді мемлекеттік парктің орталық бөлігімен таныстырады. Солтүстік Тянь-шань поясындағы алып тауларды, улкен сайларды, үлкен алма бақтарын, алып шыршаларды, жаңғақ бақтарын көре аласыздар. Бұл бағытпен сіздер табиғаты өте керемет жерлерді аралап, солтүстік Талғар өзенінің бойымен жүріп Қотырбұлақ сайына қайта орала аласыз.
16. Көру алаңынан бақылай алатын жерлер:
Жаңғақ бағы
Құлпынай алқабы
Жабайы жеміс алқабы
Қала көрінісі
Ақ қайын орманы
Аралас орман
17. Соқпақтың қиын жерлері: жарлар,қиын бұрылыстар кездеседі.
18.Қауіпті жағдайлардың болуы және қолданылатын шаралар: сабыр сақтау, топпен бірге жүру, көмек көрсету, байланыс құралдарын пайдалану. Ақпан - сәуір айларында көктемгі күннің жылуына байланысты қар көшкіні, сел жүру қаупі бар. Осындай кездерде берілген маршрутқа келмегеніңіз жөн. Сонымен қатар ұлттық парктің инспектор- жол серіктің көмегін пайдаланған жөн.
19. Соқпақта жүруге керек заттар:
Киім: мезгілге қарай;
Аяқ киім: спорттық ботинкалар;
Фотоапарат алуды ұмытпаңыз;
20. Маршруттың толық жабдықталуы: кіру аншлагы, нұсқаулар, демалу орындары, ат байлайтын орын, әжетхана.
Жабық тұрақтар:
а) демалыс орны № 1,3,4,5,6,7;
б) бақылау орны: бұлақ;
21. Іле - Алатау Мемлекеттік Ұлттық Табиғи паркінің ғылыми-техникалық кеңесінің шешімі: бағыттың құрылуына және паспорттың безендірілуіне жауапты Талғар филиалының туризм инжинері.
2.НЕГІЗГІ БӨЛІМ
ҚАЗАҚСТАНДА РЕКРЕАЦИЯЛЫҚ ТУРИЗМДІ ДАМЫТУДЫҢ АЛҒЫШАРТТАРЫ
Рекреациялық туризм туралы қазіргі түсінік, оның ұстанымдары
Дүниежүзілік Туристік Ұйымның бағалауына сəйкес бүкіл дүние жүзі бойынша туристік сапарлардың саны жыл сайын шамамен 4%-ға ұлғаяды. Соңғы 30 жыл ішінде олардың саны шамамен 4есе өсті. Қазіргі əлемде туристік сапарлардың ұлғаю саны ел ішінде, сондай-ақ шет елдерге бару қолайлығының артуымен, туристер үшін басқа мемлекеттер шекараларының ашылуымен, барған жерлердің тілі мен дəстүрлерін білу қажеттілігінің төмен болғанымен байланысты. Статистикалық мəліметтербойыншаҚазақстанда туристік ұйымдардың қызметкөрсететін туристер санының ұлғайғанын көрсетеді, алайда олардың санының тұрақты өсуі тек сыртқа шығу туризмі бойынша 2008 жылы - 154885 адамнан 2015 жылы - 270554 адамға дейін байқалды. Ішкі туризм бойынша бірнеше жылғы өсуден кейін төмендеу құбылысы байқалды.
Туристердің рекреациялық талғамдары да түбегейлі өзгеруде. Ол үшіндемалысты урбанизацияланған аймақтардан алшақ орналасқан табиғи аймақтарға барумен үйлестіру, яғни табиғи туризм тартымды көрінеді.
Табиғи туризм табиғат қорларынигерілмеген күйінде пайдалануға тікелей байланысты кез келген туризмнің түрі тəріздіанықталады. Оған келесі қасиеттер тән: табиғи көріністердің сұлулығы және жердің бедері,судағы демалыс, өсімдіктер жəне жабайы тірі табиғат. Сарапшылардың пікірі бойынша, Қазақстанда табиғи туризмге қажеттіліктің ұлғаюы артуда[19].
Туризм
Туризм
Баламалы туризм
Баламалы туризм
Мәдени
Мәдени
Көпшілік туризм
Көпшілік туризм
Оқиғалы
Оқиғалы
Табиғи
(табиғи аймақтарды
қолдануға
негізделген қызық
оқиғалы экотуризм)
Табиғи
(табиғи аймақтарды
қолдануға
негізделген қызық
оқиғалы экотуризм)
Басқа
Басқа
1-сурет. Табиғи туризмнің даму көрсеткіші
Туристік ағым көлемінің жалпы өсуі жəне туризмнің бір түрі ретінде табиғи туризмнің қарқынды дамуына байланысты туристік іс-əрекеттің табиғи ортаға теріс экологиялық ықпалын төмендетуге қажеттілік туады. Бұл мəселені шешудің бірден-бір жолы - экологиялық туризмді дамыту. Экотуризм табиғи туризмнің бір түрі болып табылады. Ол урбанизацияланбаған жəне төмен дəрежеде антропогендік əсерге ұшырағантабиғи жерлерге барумен байланысты жəне ол белгілі ұстанымдар мен өлшемдерге сəйкес келуі қажет[19].
Экологиялық туризм терминінің көптеген түрлі анықтамалары бар, дегенмен халықаралық қолдануға оны мексикалық экономист-эколог Гектар Цебаласс-Ласкурейн енгізді. Ол экотуризмге келесі анықтама береді: біршама бұзылмаған табиғиаймақтар бойынша табиғи жəне мəдени көрнекті жерлерді оқып білу жəне лəззат алумақсатында қоршаған орта алдында жауапкершілікпен саяхаттау. Ол табиғатты қорғауғасебебін тигізеді, қоршаға ортаға жұмсақ əсер етеді, бұл іс-əрекетке жергіліктітұрғындардың белсенді əлеуметтік-экономикалық қатысуын жəне артықшылықтарға иеболуын қамтамасыз етеді. Практика жүзінде экотуризм тұжырымдамасы алғашқыда америка құрлығында қалыптасқан, кейін Австралияда дамуын тапты, яғни маңызды антропогендік өзгеріске ұшырамаған үлкен аймақтары сақталған жерлері ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Қазақ ұлттық аграрлық зерттеу университеті
Коммерциялық емес акционерлік қоғамы
Телегисова А.
Іле Алатау мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің Талғар филиалында туризмді ұйымдастыру
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
6В08302 - Орман ресурстары және орман шаруашылығы
білім беру бағдарламасы
Алматы 2023
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ МИНИСТРЛІГІ
ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ ЗЕРТТЕУ УНИВЕРСИТЕТІ
КОММЕРЦИЯЛЫҚ ЕМЕС АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМЫ
Су, жер және орман ресурстары факультеті
Орман ресурстары, аңшылықтану және балық шаруашылығы кафедрасы
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Іле Алатау мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің Талғар филиалында туризмді ұйымдастыру
Беттер саны -
Сызбалар мен көрнекі
материалдар саны
Қосымшалар - жоқ
Орындаған: Телегисова А.
2023 ж. ____ ___________ қорғaуғa жiбeрiлдi
Кафедра меңгерушісінің м.а. а.ш.ғ.к.,қауым профессор ______ Ф.Токтасынова
Жұмыстың жетекшісі а.ш.ғ.м., аға оқытушы ____________ Ж.Адилбаева
Арнайы тараулар кеңесшілері:
Экономикалық тиімділік э.ғ.д., профессор _______________
Норма бақылау а.ш.ғ.м., аға оқытушы ________________
Сарапшы: ________________
Алматы 20223
Су, жер және орман ресурстары факультеті
Орман ресурстары, аңшылықтану және балық шаруашылығы кафедрасы
6В08302 - Орман ресурстары және орман шаруашылығы
білім беру бағдарламасы
Дипломдық жұмыстың орындау
ТАПСЫРМАСЫ
Студент Телегисова Аружан
Іле Алатау мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің Талғар филиалында туризмді ұйымдастыру
Университет бойынша 20 ж. желтоқсан № бұйрығымен бекітілген
Дайын жобаны тапсыру мерзімі 2023 жыл _____________
Жобаның бастапқы деректері
1. Зерттеу туралы жалпы мәлімет
2. Әдебиеттерге шолу жасау
3. Қорытынды
Дипломдық жобаның қарастырылатын тараулар мен сұрақтар:
Кіріспе
Әдеби шолу
Негізгі бөлім
Іле алатауы мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің туистік рекреациялық аймағы маусымдық инфрақұрлымын дамытудың жоспары.
Еңбек қорғау
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер
Ұсынылатын негізгі әдебиеттер:
1.
Тарау
Кеңесші
Мерзімі
Қолы
Кафедра меңгерушісінің м.а. а.ш.ғ.к, қауым.профессор _______Ф.Токтасынова
Жұмыстың жетекшісі а.ш.ғ.м., аға оқытушы ____________ Ж.Адилбаева
Тапсырманы орындауға
қабылдадым, студент ________________ А.Телегисова
Дипломдық жобаны орындау
Графигі
Рет. саны
Тараулар және қарастырылатын сұрақтардың тізімі
Жетекшіге ұсыну мерзімі
Ескертулер
1.
Іле Алатауы МҰТП жалпы сипаттама
Тамыз-Қыркүйек 2021ж.
Орындалды
2
Талғар ауданының табиғи-климаттық жағдайы.
Тамыз-Қыркүйек 2021ж.
Орындалды
3.
Әдеби шолу
Қазан 2021ж.
Орындалды
4.
Қараша 2021ж
Орындалды
5.
Қараша 2021ж
Орындалды
6.
Ақпан-Наурыз 2022-ж.
Орындалды
7.
Ақпан-Наурыз 2022-ж.
Орындалды
8
Сәуір 2022ж.
Орындалды
9
Дипломдық жобаны жазу
Мамыр 2022ж
Орындалды
Кафедра меңгерушісі
а.ш.ғ.к, қауым.профессор _____________Ф.Токтасынова
Жұмыстың жетекшісі а.ш.ғ.м.,
аға оқытушы ____________ Ж.Адилбаева
Тапсырманы орындауға
қабылдадым, студент _______________ А.Телегисова
1 ІЛЕ АЛАТАУЫ МҰТП ТАЛҒАР ФИЛИАЛЫНЫҢ ОРНАЛАСҚАН ЖЕРІ, ҚҰРЫЛЫМЫ
Талғар филиалы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1996 жылғы 22 ақпандағы № 228 қаулысына сәйкес Іле-Алатау МҰТП республикалық мекемесі ретінде құрылды.
Филиал аумағы 3 орман шаруашылығынан тұрады. Қотырбұлақ, Талғар және Көкбастау. Филиалдың жалпы ауданы 26 652 га құрайды. Оның ішінде орман алқаптары 15 359 га, оның ішінде 13 137 га орманмен, ормансыз жерлер 11 293 га. Талғар филиалының аумағы МҰТП-ның шығыс бөлігінде орналасқан. Батысында Медеу филиалымен, шығыста Түрген филиалымен шектеседі. Филиал аумағына келетін туристердің негізгі ағымы Талғар мен Қотырбұлақ орманшылығына келеді. Осы орман учаскелеріне кіре берісте ерекше қорғалатын табиғи аумақтарға бару және демалыс орындарын ұсыну үшін ақылы 2 бақылау бекеті бар.
Филиал аумағы келесі функционалды бағыттарға бөлінеді:
Резервтегі аймақ - 10 737 га;
Экологиялық тұрақтандыру аймағы - 457 га;
Туристік-рекреациялық аймағы -2161 га;
Шектелген экономикалық қызмет аймағы - 13 297 га.
Әкімшілік тұрғыдан алғанда филиалдың аумағы Алматы облысының Талғар, Еңбекшіқазақ аудандары мен Алматы қаласының Медеу ауданының шегінде орналасқан.
Кесте 1. Талғар филиалының әкімшілік құрылымы
№
пп
Орманшылықтар атауы
Әкімшілік аудан
Ауданы, га
1
Қотырбұлақ
Талғар
Медеу
10 692
2
Талғар
Талғар
7521
3
Көк-Бастау
Талғар, Еңбекшіқазақ
8439
Көкбастау орман шаруашылығы
Инфрақұрылымы жағынан ең қызығатын орманшылықтың бірі - Көкбастау орманшылығы, аудармасында (жасыл шалғындар). Бұл өз атына сай келеді. Орман шаруашылығының ауданы 8439 га құрайды. Географиялық жағынан орман шаруашылығы Солдатсай шатқалымен қоса Рахат шатқалында орналасқан. Солдатсай шатқалында тұқымнан шырша көшеттері өсірілетін аумағы- 1,4 га питомник орналасқан. Питомникте жабайы раушан, емен, терек, шырша және қарағай өседі. Ю.Гагарин атындағы №8 гимназия Росток мектеп орманшылығының және №18 мектебінің оқушылары Ивушка мектеп орманшылықтары облыстық жас натуралистер станциясының жас экологтары жыл сайын экологиялық іс-шаралар өткізеді. Ақбұлақ СОК, Шаңғы және биотлон кешені жылқы зауыты, Бокс федерациясы академиясы, олимпиадалық резерв спортшылары жаттығатын гольф клубы т.б. сияқты бірқатар нысандар орман шаруашылығымен шектеседі. Орман шаруашылығында 18 жылдан астам уақыт бойы Көкбастау орман шаруашылығының орманшысы Мусагалиев Хамза Адилович басқаратын 9 мемлекеттік инспекторлары жұмыс істейді.
Көптеген жылдар бойы А.Лысов - Новокаменное шатқалы, Д.Қожаниязов - Көкбастау шатқалы, О.Қыдырғожаев - Микушино шатқалдарын мемлекеттік инспекторлар өз күштерін табиғатты қорғауға жұмсады.
Қотырбұлақ орманшылығы
Қотырбұлақ орман шаруашылығының ауданы - 10692 га, географиялық жағынан Іле-Алатау МҰТП, Талғар филиалы, Қотыр-Бұлақ шатқалында орналасқан.
Ақпараттық тақталар жаңартылып, демалыс орындарымен жабдықталған. Қыста шаңғы, шанамен серуендеу, атпен серуендеу ұйымдастырылады. Демалыс күндері табиғатты қорғау мемлекеттік инспекторлары айналымдарды атпен тексеріске шығады.
Әбішев Еділ-көптеген жылдар бойы орманшы көмекшісі қызметін атқарып келеді. Орманшылықта 13 мемлекеттік инспекторы жұмыс істейді. Байғабатов Атығай №3 айналымын, Унақбаев Дәурен №11 айналымын табиғатты қорғау мақсатында көптеген жылдар бойы өздерінің айналымдарын күзетіп келеді.
Жазда орманшылық аумағында Тау-Самал және пикниктік демалыс аймақтары бар.
Қыста Қысқы фестиваль Масленица Қыс мезгілін шығарып салу экологиялық іс-шаралар өткізіледі. Рекреациялық-туристік бағытта Пионерский шыңының туристік маршруты және Қотыр-Бұлаққа велосипед туры әзірленеді. Талғар филиалы Бесқайнар ауылдық округінің өкілдерімен бірге рейд жүргізіледі және өрт қауіпті кезеңге жұмыс жоспарын құрылады. Желтоқсан айында филиал шырша компаниясымен мектептерде Біз шыршамызды қорғаймыз атты акциясын өткіземіз.
Талғар орманшылығы
Үш орманшылықтың бірі - Талғар орманшылығы. Мұнда- Маралсай шатқалы, Осиного шатқалы, Воганово шатқалы, Красильниково шатқалы, Жақынсай шатқалы, Белбұлақ шатқалы, Жаманбұлақ шатқалы орналасқан.
Маралдың көп болуына байланысты Маралсай шатқалын мемлекеттік инспекторлар құрамы мен жедел топтың қорғауында болады. Бұл бағытта Маралсай балалар лагері, ұлттық банктің оқу орталығы орналасқан. Қала тұрғындары шатқалға көтеріліп, Шренк шыршасының сұлулығына тамсанғанды, таза ауамен демалуды, таулы өзендердің суларын тыңдап, демалыс күндері пикникке барғанды ұнатады.
Сандықсай шатқалы - Учхоз елді мекенінің бағытында орналасқан. Мұнда Родник, Ключи, Горки дачалық елді мекендері ұзақ уақыт бойы тұрақтанып келеді. Сондай-ақ, мұнда щаңғы және коньки тебуге болатын Лесная Сказка таулы курорты, және Тұран Университетінің жазғы лагерлері орналасқан.
Осиного шатқалы-бұл өз алдына керемет. Күзде жеміс ағаштары кемпірқосақтың жеті түсімен безендірілген. Мұнда Ақ діңді көктерек, Сиверс алма ағаштары, Баярка, Бөріқарақаттың табиғи сорттары өседі.
Орманшылықты Бурабаев Мұрат, №20 айналым, Құсбаев Бекболат №22айналым, Изиев Жеңіс №16 айналым, Абуев Серік №14 айналымдарында мемлекеттік инспекторлар жұмыс істеп, өз айналымдарын және жедел тобының инспекторлары күзетіп келеді. Көптеген жылдар бойы орманшылықты Ахметов Жасұлан басқарып келеді..
Филиал жедел топтың мемлекеттік инспекторлары мен ОӨСС бастығымен құралатын 10 адамнан тұратын жедел-құтқару тобын құрды, олар барлық қажетті жабдықтармен, арнайы киімдермен және тамақпен жабдықталған.
Өрттер негізінен Талғар ауданының ауылдық округтерінде болады. Жыл басынан бері филиал 5,23 га өртті тіркеді. Оның ішінде орман алқабы 2,1 га, ормансыз алқап 3,13 га құрайды. Метрополияның жақын орналасуына, сондай-ақ халық көп шоғырланған аумақтың филиал шекарасына жақын болуына байланысты өрт жиі кездеседі. Орман өрттерінің алдын алу мақсатында парақшалар таратылып, мектептерде сабақтар өткізіледі және т.б.
Филиал аумағында 8 туристік маршруттар қаланған. Оның ішінде 5 атпен жүру, 2 велосипедпен жүу, 1 автокөлікпен жүру маршруттары бар.
Талғар филиалында ұзақ мерзімді 16 жер пайдаланушылармен және қысқа мерзімді 3 жер пайдаланушылармен келісімшарттар жасалған. Экологиялық туризмді дамыту мақсатында Kazakh Tourism АҚ-мен бірлескен қызмет туралы қорытынды жасалды.
Мемлекеттік инспекторлар мен айналымдар саны
Штат кестесіне сәйкес Талғар филиалында табиғатты қорғау жөніндегі 31 мемлекеттік инспектор жұмыс істейді және 31 орманшылық айналымдары бар.
Инспекторлар құрамының жабдықтары
(формалар, арнайы жабдықтар және қызметтік аттар)
Филиалдың инспекторлық құрамы қысқы және жазғы формалармен, 29 қызметтік аттармен және портативті радиолармен толық қамтамасыз етілген.
Қызметтік үйлер мен бақылап-өткізу бекеттері
Талғар филиалында 12 қызметтік үйлер бар. Соның ішінде:
- Талғар орман шаруашылығы 5 қызметтік үй;
- Көк-Бастау орман шаруашылығы 5 қызметтік үй;
- Қотырбұлақ орман шаруашылығы 2 қызметтік үй.
Сондай-ақ, Қотырбұлақ және Талғар орманшылықтарында стационарлық үйлермен және электронды шлагбаумдармен жабдықталған 2 бақылау бекеті бар.
Туристтік маршруттар:
Маралсай - Ақтас
Маршруттың жіктелуі:
а) қимыл түрі бойынша: аралас, аттылы-жаяу;
ә) жұмыс істеу мезгілі бойынша: маусымдық;
в) ұйымдастыру формасы бойынша: топтық;
Табиғи ескерткіштер: Маралсай шатқалы, жаңғақ тоғайы, бұлақтар, Ақтас тастары. (негізгі географиялық нүктелердің атауы)
Ұзақтығы -10 км, аялдаманы қоса есептегенде -8 сағат.
Маршруттың жұмыс істеу мерзімі: шілде-қыркүйек.
Маршрут асфальтталған жол бойымен Дзержинец және Маралсай лагерлеріне барады. Халық банкінің оқу орталығынан кейін (басынан 3 км) жол оңтүстікке қарай бұрылуына дейін бақылау алаңы (смотровая площадка)орналасқан. Алдымызда , көктерек, қайың, жабайы раушан және долана бар шыршалы орманы тұр. Міне, осы жерде әйгілі Ақтас тастары орналасқан..
Чаша Армакай
Маршруттың жіктелуі:
а) қимыл түрі бойынша: аралас, аттылы-жаяу;
ә )жұмыс істеу мезгілі бойынша: маусымдық;
в) ұйымдастыру формасы бойынша: топтық;
Табиғи ескерткіштер: Каменное шатқалы, Каменное өзені, Чаша Армакай. (негізгі географиялық нүктелердің атауы)
Ұзақтығы -10 км, аялдаманы қоса есептегенде -8 сағат.
Маршруттың жұмыс істеу мерзімі: шілде-қыркүйек.
Маршрут Көк-Бастау орманшылығы бекетінен (шлагбаумынан) басталады. Демалыс, атпен 2 км қашықтықта оңтүстік-батысқа бұрылу жолы, көлбеудің қарама-қарсы жағымен қызметтік үйге қарай түсу. Чаша Армакай - бұл шұңқыр тәрізді тау жыныстарының түзілуі, тау өсімдіктерінің жиналуы. Марал, елік, қабан, борсық, сілеусін, түлкі, қырғауыл тиін, торғай және басқалармен кездесу ықтималдығы. т.б. тау шыңдары мен орман алқаптарына барған адам күшті энергияны жинайды, өзімен бірге көрген сұлулық туралы ұмытылмас естеліктерін алады, рухани күш алу үшін әрдайым табиғи көздеріне оралуға тырысады.
Пионер шыңы
а) қозғалыс түрлері бойынша: жаяу;
ә) жұмыс істеу мезгілі бойынша: маусымдық;
в) ұйымдастыру формасы бойынша: топтық;
Табиғи ескерткіштер: Еликсай шатқалы, қайың тоғайы, Пионер шыңы. (негізгі географиялық нүктелердің атауы)
Ұзақтығы -12 км, аялдаманы қоса есептегенде -8 сағат. Маршруттың жұмыс істеу мерзімі: шілде-қыркүйек.
Бағыт Алматау туристік орталығынан басталады. Шатқалдан әрі қарай, біз оң жақтағы Еліксай туристік орталығынан өтеміз. Беткейде бізді серпантинге алып баратын жол басталады, ол бізді жоталарға апарады. Ары қарай жылжып, біз Лесной асуына шығамыз, одан Бутаковское шатқалына түсуге болады. 20 м жүргеннен кейін демалатын орынды көруге болады. Кең үстіртке жетіп, алдыңызда Пионершыңын көруге болады. Шыңның биіктігі 3011 метр. Соңғы өрлеуді 40 минутта еңсереміз. Тау баурайында Тау ешкілері кездеседі. Шыңға жетіп, сіз барлық күш-жігердің бекер емес екенін бірден түсінесіз. Панорама сіздің тынысыңызды алады.
Талғар филиалы аумағындағы демалыс орталықтары мен тамақтану орындары:
Ақбұлақ спорттық-сауықтыру кешені Ақбұлақ Іле Алатауының етегінде, Талғар маңында теңіз деңгейінен 1600 метр биіктікте орналасқан. Таулы ландшафттармен қоршалған: шаңғымен сырғанау, сноуборд, әуе шарлары, конькимен сырғанау және қармен жүру, аспалы жолмен экскурсиялар және атпен серуендеу сізге ұмытылмас әсер қалдырады. Ақбұлақ құрамына үш қонақ үй кіреді: 126 орындық Ақбұлақ қонақ үй-курорты, 176 орындық Тау Ақ-Бұлақ демалыс үйі және 100 орындық эконом қонақ үй.
Лесная Сказка таулы курорты
Лесная Сказка таулы курорты - бұл демалу мен табиғатпен байланыс орнатуға арналған барлық маусымдық, көпфункционалды курорт. Қоршаған ортамен үйлесімді түрде жасалған және теңіз деңгейінен 1650 метр биіктікте, шатқалдағы Іле Алатауы жотасының қылқан жапырақты орманы аймағында орналасқан.
Іле-Алатау МҰТП Талғар филиалы Талғар ауданының аумағында орналасқан. Филиалдың жалпы ауданы 26 652 га құрайды. Талғар орманшылығы пл. -7521 га. Қотырбұлақ орманшылығы пл. -10 692 га. көк-бастау орманшылығы пл. -8439 га. Функционалдық аймақтар бойынша филиалдың жалпы ауданы былайша бөлінген: қорық режимінің аймағы -10 737 га; экологиялық тұрақтандыру -457 га; шектеулі шаруашылық қызметі -13 297 га; туристік және рекреациялық қызмет -2161 га. Талғар филиалының аумағы МҰТП-ның шығыс бөлігінде орналасқан. Батысында Медеу филиалымен, шығысында Түрген филиалымен шектеседі. Филиал аумағына келетін туристердің негізгі ағымы Талғар және Қотырбұлақ орманшылығына тиесілі. Бұл орманшылықтарға кірген кезде ЕҚТА-ға бару және демалыс орындарын ұсыну үшін ақы алатын 2 БӨП бар.
Талғар филиалының аумағында 8 туристік бағыт бар. Оның ішінде 2-велоспорт, 2-ат-жаяу, 3-жаяу және 1-АВТО-жаяу.
1) Тур. №10 Маралсай-Ақтас бағыты (жаяу 10 км.)
2) Тур. № 11 Маршрут Пионер шыңы (жаяу 12 км.)
3) Тур. № 13а бағыты Қытай соқпағы (жаяу 5 км.)
4) Тур. № 12 бағыт Орман-Армақай боулингі (ат-жаяу 10 км.)
5) Тур. № 13 Маршрут ерлер монастыры (атпен жүру 30 км.)
6) Тур. №10 Маршрут а Қотырбұлақ-Белбұлақ шатқалы (АВТО 14 км. жаяу 6 км.)
7) Тур. Маралсай Велотур бағыты (велосипедпен 6 км.)
8) Тур. Қотырбұлақ Велотур бағыты (велосипедпен 10 км.
Орман қорының сипаттамасы
Талғар филиалы Іле-Алатау мемлекеттік ұлттық табиғи паркі республикалық мемлекеттік мекемесінің (бұдан әрі - МҰТП) құрамында Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1996 жылғы 22 ақпандағы № 5 қаулысына сәйкес құрылды. 228. Филиал Талғар орман шаруашылығы өндірістік кәсіпорны және Алматы облысының Талғар және Еңбекшіқазақ аудандары негізінде құрылды.
Филиал аумағы 3 орман шаруашылығына бөлінген - Қотырбұлақ, Талғар және Көкбастау. Филиалдың жалпы ауданы 26652 га. Әкімшілік жағынан филиалдың аумағы Алматы облысының Талғар және Еңбекшіқазақ аудандары мен Алматы қаласының Медеу ауданы шегінде орналасқан (2-кесте).
Кесте-2. Талғар филиалының әкімшілік құрылымы
N
пп
Орман шаруашылығы
Әкімшілік аудан
Аудан, га
Орналасқан жері - орман шаруашылығының күндізгі кеңсесі және филиалы
жалпы
ұзақ мерзімді жеке пайдалану
1
2
3
4
5
6
1
2
3
Қотырбұлақ
Барлығы
Талғар
Көкбастау
Барлығы
Филиалдар бойынша барлығы
Соның ішінде
Талғар
Медеу
Талғар
Талғар
Еңбекшіқазақ
Еңбекшіқазақ
Талғар
Медеу
9617
1075
10692
7521
7106
1333
8439
26652
1333
24244
1075
-
-
-
-
82,3
-
82,3
82,3
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Талғар қ.
-
-
-
-
Талғар бөлімшесінің, орман шаруашылықтарының шекаралары, олардың орналасқан жері, бөлімшелерінің орналасқан жері, негізгі елді мекендер, іргелес ауылдық округтердің, жер пайдаланушылардың атаулары қоса берілген карта-сызбада көрсетілген.
Филиал аумағын ұйымдастыру. Орындалатын жұмыстардың көлемі мен сипаты
Іле Алатауы МҰТП ерекше экологиялық, тарихи, ғылыми, эстетикалық және рекреациялық құндылығы бар Іле Алатауының бірегей табиғи кешендерін сақтау және қалпына келтіру мақсатында ұйымдастырылды. Талғар филиалының аумағы МҰТП шығыс бөлігінде орналасқан. Батыста Медеу тармағымен, шығысында Түрген тармағымен шектеседі.
Алғашқы орман түгендеу 1952 жылғы орманды түгендеу нұсқаулығының 1-ші санаттағы орманды түгендеу бойынша аэрофототүсірілімдер арқылы 1954 жылы Қазақ аэрофотосуреттік орман түгендеу кеңсесі ВО Леспроектпен жүргізілді. Болашақта Талғар ЖЭО аумағы 1970 жылы және 1974 жылы да 1-ші категорияға орналастырылды. 1984 жылы Пригородный орман шаруашылығы кәсіпорнының құрамында 1-разрядтағы орманды түгендеу жұмыстары жүргізілді. Тоқсандық желі табиғи шекаралармен шектеледі. Орман қорын түгендеу 1:15000 масштабтағы қара-ақ аэрофототүсірілімдерді қолдану арқылы жүргізілді.
Бұрынғы орман түгендеу 1994 жылы 1986 жылғы орман түгендеу нұсқаулығы талаптарына, орман түгендеу және техникалық кеңестердiң шешiмдерiне, Қазақстан Республикасы Экология және биоресурстар министрлiгi Орман шаруашылығы комитетiнiң қорытындысына сәйкес және 1994 жылы жүргiзiлдi. Алматы облысындағы орман шаруашылығын ұйымдастыру және дамытудың негізгі ережелері (1994). Дала жұмыстары көз-өлшеу әдісімен, өлшеу құралдарының көмегімен 1 дәрежелі дәлдікпен жүргізілді. Салық салу элементтері өлшеу және санамалық салық салумен үйлесімде анықталды.
Орман қорын түгендеу үшін 1993 жылғы ұшудың аэрофотосуреттері пайдаланылды,масштабы 1:15000 орман орналастыру және жерге орналастыру геодеректері. Жоспарланған материалдар жасалған келесі масштабтар: таблеткалар 1:10000, орман өсіру жоспарлары 1:10000.
Бұл орманды түгендеуді 2014 жылы Қазақ орман орналастыру кәсіпорны ПИКІІ 26 652 га аумақта Қазақстан Республикасының мемлекеттік орман қорының 2-разряды бойынша (2011 ж.) орманға түгендеу жүргізу ережесіне сәйкес жүргізді. 1: 10 000 масштабтағы 2012 жылғы ұшудың түрлі-түсті цифрлық аэрофотосуреттерін пайдалану (10-кесте). Жоспарлы материалдар сандық аэрофототүсірілімдер негізінде құрастырылған ортофотокарталар бойынша жасалды.
Аэрофотосуреттермен қамтылған аумақ филиал аумағының 100% құрады (11-кесте). Далалық жұмыстар салық салу элементтерін визуалды анықтау әдісімен әр бөлімге енгізе отырып, салық салуды өлшеумен үйлестіру арқылы жүргізілді. Көрнекі түрде анықталған салық салу көрсеткіштерін түзету үшін толық өлшегіштер, биіктік өлшегіштер, жас қарлы борандары және т.б. Көгалдандыру қорын анықтау кезінде. пайдалану қорының өсімі мен тауарлануы Қазақстандағы ормандарды түгендеу стандарттарында (Қайнар, 1987) орналастырылған стандартты кестелер арқылы өлшенді. Орман орналастыру іс-шараларын жобалау Ағаш кесу ережесіне және Қазақстан Республикасының ерекше қорғалатын табиғи аумақтар туралы Заңына сәйкес филиалдың аумағын функционалдық аймақтарға бөлу шегінде табиғи бағалау материалдары негізінде жүзеге асырылды.
Кәсіпорын аумағында орманды түгендеу жұмыстарын жүргізу,сынақ учаскелері, ормансыз жерлерде және орман жамылғысының астындағы табиғи қалпына келтіру барысына, орман екпелерінің жай-күйіне және екпелердің санитарлық жағдайына шолу жасалды. Далалық орман орналастыру жұмыстарының көлемі туралы деректер осы түсіндірме жазбаның қосымшасында орналастырылған қабылдау-тапсыру актінде келтірілген. Орман алқаптарындағы тоқсан сайынғы желі сол қалпында қалды. Жаңадан құрылған кварталдарда,қосалқы жерлерден қалыптасады, тоқсандық желі табиғи шекаралармен шектеледі (жоталар, су айдындары және жолдар). Әр орман шаруашылығында кварталдардың нөмірленуі де өзгерді орман саяжайларынан бастап бөлек жүреді.
Орман шаруашылығын ұйымдастыру
Іле Алатауының ерекше экологиялық, ғылыми, екпе және рекреациялық құндылығы бар бірегей табиғи кешендерін сақтау және қалпына келтіру мақсатында Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1996 жылғы 22 ақпандағы №228 қаулысымен МҰТП аумағы ерекше қорғалатын табиғи аумақтарға, мемлекеттік орман қоры-мемлекеттік ұлттық табиғи парктердің ормандары санатына жатқызылды.
Кесте-3. Филиалдың жалпы ауданын филиалдың мемлекеттік орман санаттары бойынша бөлу
№
МОФ Санаттары
оның ішінде орманшылықтар бойынша
Кварталдар
№
Аудан
Филиалдың барлық ауданы %
Бөлуге негіз
1
2
3
4
5
6
7
1
мемлекеттік ұлттық табиғи саябақтардың ормандары
Барлығы
Қотырбұлақ
Талғар
Көкбастау
1-58
1-39
1-32
10692
7521
8439
26652
40
28
32
100
Қазақстан Республикасының Орман кодексі
2013 жылы Орман және аңшылық шаруашылығы комитетінің тапсырысы бойынша Терра қашықтағы аймақтарға бөлу және географиялық ақпараттық жүйелер орталығы Функционалдық аймақтарға бөлу жобасы аяқталды.
Филиалдың бүкіл аумағы функционалдық аймақтарға бөлінген:
1. Күзет режимі аймағы - 10737 га (40,3%) табиғи өсімдіктері, мекендеу орындары бар табиғи табиғаттың ең сақталған және бірегей аумақтарын қамтиды. Флора мен фаунаның сирек және эндемикалық түрлері және олардың жоғары шоғырлануы, салалық экожүйе түрлері мен орман түрлерінің әртүрлілігін ескере отырып мұнда аймаққа тән жануарлар мен құстар популяциясының жоғары тығыздығы сақталған.
2. 457 га (1,7%) экологиялық тұрақтандыру аймағы тұрақты, - типтік түрленбеген немесе экономикалық белсенділік аздап бұзылмаған флора мен фаунаның сирек және эндемикалық түрлерінің мекендеу орындарын қоса алғанда, экожүйелер мен табиғи объектілерді, сондай-ақ сақтау үшін маңызы бар көл акваторияларының учаскелерін су экожүйелері және олардың биоәртүрлілігі.
Бұл аймақта шаруашылық және рекреациялық қызметке тыйым салумен қорғалған қорғау режимі белгіленеді. Қысқа мерзімде болу үшін реттелетін экологиялық туризмді ұйымдастыруға және бұзылған табиғи кешендерді, сондай-ақ рұқсат беру құжаттарының бүкіл кешенін қалпына келтіруге бағытталған іс-шараларды жүзеге асыруға жол беріледі.
3. Туристік-рекреациялық қызмет аймағы 2161 га (8,1%) дәстүрлі демалыс және демалыс орындарымен шектелген. Оған сонымен қатар жол және орман шаруашылығы жолдары, көл жағалары, бірегей және ең тартымды көрмелердің орындары және т.б. кіреді.
Орман шаруашылығы саласындағы туристік-рекреациялық қызмет аймағы, онда ең көп баратын орындар орналасқан.
4. Шаруашылық қызметінің шектелген аймағы 13297 га (49,9%) қоршау учаскелерін, шетелдік жер пайдаланушылармен және елді мекендермен шектесетін аумақтарды, салалық аумақтың әртүрлі дәрежеде өзгертілген аумақтарын, басқа жер пайдаланушылардың жерлерімен қоршалған жайылымдар мен шабындықтарды қамтиды.
Орман шаруашылығы қызметінің барлық түрлері Қазақстан Республикасының ПНТ туралы Заңын басшылыққа ала отырып, белгіленген функционалдық аймақтар шегінде тағайындалады.
Орман қорының жағдайы мен динамикасы
Өткен мерзімде филиалдың жалпы ауданы 9326,0 гектарға ұлғайды. Жерді сатып алу арқылы. Алматы облысы Еңбекшіқазақ ауданы. Б Жер категорияларының аудандарында өзгерістер болды, ол жерді қабылдауға байланысты және филиалдың кәсіпкерлік қызметі.
Орманмен көмкерілген алқаптардың көлемі ормансыз жерлерді табиғи түрде өсіру және жерді қабылдау есебінен 5027,0 га (63,7%) ұлғайды. Жабық орман екпелерінің ауданы 28,0 га (53,8%) ұлғайды. Конверсияланған орман екпелері алаңының ұлғаюы бұрынғы бақтардың болуымен түсіндіріледі орман екпееттеріне көшірілді.
Ормансыз жерлердің көлемі 418,0 га-ға азайды, табиғи өсу, орман алқаптары, өртенген жерлер, ашық жерлер мен сирек жерлер. Ормансыз жерлердің көлемі 4749,0 га (72,4%) өсті.
Ормансыз жерлерге өзгертулер негізінен жерді қабылдау және жер учаскелерін нақтылау нәтижесінде орын алды. Нақты орман шаруашылығымен қайта қарау кезеңіндегі жер түрлерінің аудандарының динамикасы көрсетілген.
Ормандарды екпе-рекреациялық мақсатта пайдалану
Филиалда табиғат кешендерін қорғау және зерделеумен қатар туризмді дамыту және халыққа экологиялық білім беру қызметтің басым бағыттарының бірі болып табылады.
Филиал аумағында туризмнің барлық түрлерінің ішінде негізінен экологиялық туризмге рұқсат етілген.
Туристік мінез-құлықты реттеу, табиғи ландшафттарды шамадан тыс жүктемеден және ластанудан қорғау, туристік қызметке қатысатын барлық тараптарға қатысты экологиялық ағарту іс-шаралары. Бүкіл туристік процесті сауатты басқару экономикалық пайданы қамтамасыз ету және барлық қатысушы тараптардың мүдделерінің тепе-теңдігін сақтау үшін қажет, ал туристік индустрияның тұрақтылығы және тұрақты пайда алуы оның үлесіне байланысты, осылайша тұрақтылыққа туристік қызметтің өзі.
Инфрақұрылымды дамытуда, бұл өз кезегінде әртүрлілік пен сапаны қамтамасыз ететін TERRA туристік инфрақұрылымды дамыту мақсатында көрсетілетін қызметтерге объектілер салуды ұсынады. Осыған байланысты, күрделі құрылысты қашықтықтан аймақтарға бөлу және ГАЖ орталығы және негізінен келушілердің, соның ішінде шетелдік туристердің жазғы демалысына арналған бірқатар уақытша маусымдық объектілерді құру (5-кесте).
Кесте- 4. Рекреациялық мақсаттағы аумақты абаттандыру және оларды орманшылықтар бойынша бөлу жөніндегі іс-шаралардың жыл сайынғы көлемі
№
Іс -шара түрлері
дана
орман орналастыру жобалары
2-інші кеңесте орман орналастыру қабылданды
2-інші кеңесте қабылданған орманшылықтар бойынша көлемдерді бөлу
Талғар
Көкбастау
Қотырбұлақ
1
2
3
4
5
6
7
8
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Сапар орталығын салу
Қонақ үйлер салу
Шатырлы
лагерьдің құрылысы
Көрініс нүктесінің құрылысы
Демалыс орының салу
Аншлагтарды орнату
Қоқыс жинағыштарды орнату
Көрсеткіштерді орнату
Пісіруге арналған ошақтарды орнату
Әжетхана орнату
10 көлікке автотұрақтар орнату
дана
дана
дана
дана
дана
дана
дана
дана
дана
дана
м2
1
10
2
1
10
5
11
10
6
5
120
1
10
2
1
10
5
11
10
6
5
120
-
Маралсай шатқал және Сандықсай
Маралсай шатқалы
Маралсай шатқалы
Маралсай шатқалы
1
4
3
2
2
40
Талғар қаласы
Микушино шатқалы
Микушино шатқалы
-
Жаңатас шатқалы
Рахат шатқалы
2
4
4
2
1
40
-
-
-
-
Қотырбұлақ шатқалы
3
3
3
2
2
40
Филиалда 8 туристік бағыт бар. Қозғалыс әдісі бойынша туристік маршруттар жаяу, ат, автомобиль, велосипед болып бөлінеді.
Туристік бағыттар мен соқпақтардың көптігіне қарамастан филиал жеткіліксіз ретке келтірілмеуі және қызмет көрсету деңгейінің төмендігі, гидтердің жоқтығы және жабдықтарды жалға алудың іс жүзінде жоқтығынан филиал өз шотына тек бақылау-өткізу пункттерінен, аумақты жалға алудан және қызмет көрсетулерден кіріс алады
Туристiк соқпақтың (маршруттың) паспорты
1.Ерекше қорғалатын табиғи аумақтың атауы: Іле - Алатау мемлекеттік ұлттық табиғи паркі РММ.
2. Маршруттың атауы:Маралсай- Ақтас табиғат аймағын бақылау соқпағы.
3. Маршруттың жіктемесі:
а) қозғалыс жасау түрi бойынша: жаяу, атты;
б) қолданыс уақыты бойынша: жыл бойы
в) ұйымдастыру нысаны бойынша: топтық;
4. Талғар қаласы, Маралсай сайы, бұлақ көздері, жаңғақ ағаштары, Ақтас тастары.
(негізгі географиялық пунктер атауы)
5. Қашықтығы - 10 км, жету уақыты - 8сағат (аялдаманы қосқанда ).
6. Маршруттың құрылуы жыл бойы
7. Топтағы ең көп адам саны: 20 адам. Шектеулі маршруттық жүктелу аптасына 2-3 топ.
Іле - Алатау МҰТП инфрақұрылымы дамуының бас жоспарына сәйкес маршруттардың қарқынды қолданылуына байланысты экскурсияға келушілер санының көбеюіне мүмкіндігі бар. Сонымен қатар экожүйе тұрақты жерлерге және абаттандыру жүргізілген соқпақ, маршруттарда - маршруттарға жүктеме түсіруге болады.
8.Экскурсия маусымының ішіндегі әртүрлі кезеңдер бойынша жол берілетін рекреациялық жүктемелер.
9. Жетекшінің көмегінсіз экскурсия жасау мүмкіндігі: алдымен соқпақтың сызбасы көрсетілген кесте беріледі, сызбалық жол сілтемелері 1-1,5км сайын орнатылған.
Киім: жылы,жабық;
Аяқ киім: жабық(бәтеңке);
10. Маршрутты жүру ережесі: жолдың нақты сызбасымен жүру, табиғатты аялау және абай болу, техника қауіпсіздігін сақтау.
11 Қауiпсiздiк шаралары: ЕҚТА-да жүрiп-тұрудың жалпы ережелерi, қауіпсіздік мақсатында жолсеріктің қадағалауымен жүру ұсынылады, жол жүру ережесімен және таулы аумақта жүру ережелерін қатаң түрде сақтау қажет болып табылады. Төтенше жағдайда өзіңмен бірге бірінші көмек көрсететін құралдарын (аптечка), сонымен қатар өзіңмен бірге тамақ, арнайы беріліс қорабын (GPS, рация, компас, арқан т.б. алуға кеңес беріледі). ТЖ кезінде (тығылатын орын , байланыс пунктері, тығылатын орын , байланыс пунктері болмаған жағдайда) жоғарыда аталған заттарды қолдануға кеңес беріледі.
Кесте-5 . Маршрутты жүру жоспары:
№
Маршруттың аумағы
Аралығы(км)
Уақыты
(мин)
Аялдама уақыты (мин)
Бақылау алаңының
№
басы
бітуі
1
Маралсай
Жаңғақ бағы
0,3
20
5
2
Жаңғақ бағы
Водозабор
0,7
40
10
3
Водозабор
Халық банкінің оқыту орталығы
1,8
30
20
4
Халық банкінің оқыту орталығы
Бақылау алаңы
1,5
60
45
5
Бақылау алаңы
Бұлақ
2,8
90
20
6
Бұлақ
Ақтас
2,9
120
20
Барлығы
10 км
6 сағ
2 сағ
13.Сызба схемасы тіркелген(масштабы 1:200000). Соқпақ (маршрут) сызбасы Google карта сервисімен жасалған
14. Шартты белгілер:
Медициналық жәрдем көрсету пункті жоқ (туристке өзімен бірге аптечка алып жүруге кеңес беріледі)
Байланыс пункті (рация, кей жерлерде телефон байланысы)
15. Маршруттың қысқаша сипаттамасы:
Алматыдан шлагбаумға дейін 30 км жүріп автобуспен жетеміз. Бағыт Маралсайдан басталады. Тасжолмен жүріп Дзержинец Маралсай лагерлерінен өтеміз. Халық банкінің үйрету орталығынан жол оңтүстікке қарай бұрылады. Осы жолмен 150 м жүргенде суайрыққа келеміз. Осылай Ақтасқа жетеміз. Жаяу жүріп автобусқа келеміз.
16.Көру алаңынан бақылай алатын жерлер:
жаңғақ бағы
маралсай сайы
жабайы жеміс мекені
қала көрінісі
ақ қайын орманы
аралас орман
ақтас тастары
17. Маршруттың қиын жерлері: жарлар, қиын бұрылыстар кездеседі, су шайған жол бөліктері.
18. Табиғи апаттар кезіндегі топтың iс-қимылы: топпен бірге болу, қасындағы адамдарға көмек көрсету, үнемі байланыста болу, тыныштық сақтау. Ақпан - сәуір айларында көктемгі күннің жылуына байланысты қар көшкіні, сел жүру қаупі бар. Осындай кездерде берілген маршрутқа келмегеніңіз жөн. Сонымен қатар ұлттық парктің инспектор- жол серіктің көмегін пайдаланған жөн.
19. Жол жүруге керек заттар:
Киім: мезгілге қарай, жылы, жеңіл, ыңғайлы;
Аяқ киім: спорттық ботинкалар;
Фотоапарат алуды ұмытпаңыз.
20. Маршруттың толық жабдықталуы. Кіру аншлагы,жол сілтемелері, демалу орындары, ат байлайтын орын, әжетхана.
Жабық тұрақтар:
а) демалыс орны № 1,3,4,5,6,7;
б) бақылау орны: бұлақ;
21 Іле - Алатау.Мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің ғылыми-техникалық кеңесінің шешімі: бағыттың құрылуына және паспорттың безендірілуіне жауапты Талғар филиалының туризм инжинері.
Туристiк соқпақтың (маршруттың) паспорты
1.Ерекше қорғалатын табиғи аумақтың атауы: Іле - Алатау мемлекеттік ұлттық табиғи паркі РММ.
2. Маршруттың атауы: Маралсай велотуры.
3. Маршруттың жіктемелері:
а) қозғалыс түрі: велосипедпен;
б) қозғалыс уақыты: жыл бойы;
в) қозғалыс формасы: топтық;
4. Талғар қаласы, Маралсай шатқалы, Жаңғақ бағы, плотина.
(негізгі географиялық пунктер атауы)
5. Қашықтығы - 6 км, жету уақыты - 2сағат (аялдаманы косқанда).
6. Маршруттың өткізілетін уақыты:жыл бойы
7. Топтағы ең көп адам саны: 10 - 15 велосипедші. Экскурсиялық топтардың айына немесе аптасына шығу мүмкіндігі: бір айда 150 адам.
Іле - Алатау МҰТП инфрақұрылымы дамуының бас жоспарына сәйкес маршруттардың қарқынды қолданылуына байланысты экскурсияға келушілер санының көбеюіне мүмкіндігі бар. Сонымен қатар экожүйе тұрақты жерлерге және абаттандыру жүргізілген соқпақ, маршруттарда - маршруттарға жүктеме түсіруге болады.
8. Экскурсия маусымының ішіндегі әртүрлі кезеңдер бойынша жол берілетін рекреациялық жүктемер.
9. Маршрутты экскурсаводсыз өткізу мүмкіншілігі: машрут қалай маркланады. Киімнің қандай түрі қажет (мысалы: арнайы киім, егерде маршрутта үңгірге бару қажет болғанда) немесе аяқ киім (мысалы: етік, сазда аймақта аяқты бұлғаитындай қауіп болса) Маршруттың басында маршруттың сызбасы мен сипаты белгіленген жайма тақтайшалары орналасқан. Турист туристік киімі сай болуы қажет. Жеңіл киім болу керек. Бас киім (кепка), ауыстыратын жеңіл аяқ киім, өзіне қажетті жеке жабдықтарын алуға болады. Басталғанда СТАРТ біткенде ФИНИШ деп жазылған.
Киім: жылы, жабық;
Аяқкиім: жабық(бәтеңке);
10. Маршрутты жүру ережесі: жолдың нақты сызбасымен жүру, табиғатты аялау және абай болу.
11. Қауiпсiздiк шаралары: ЕҚТА-да жүрiп-тұрудың жалпы ережелерi, қауіпсіздік мақсатында жолсеріктің қадағалауымен жүру ұсынылады, жол жүру ережесімен және таулы аумақта жүру ережелерін қатаң түрде сақтау қажет болып табылады. Төтенше жағдайда өзіңмен бірге бірінші көмек көрсететін құралдарын (аптечка), сонымен қатар өзіңмен бірге тамақ, арнайы беріліс қорабын (GPS, рация, компас, арқан т.б. алуға кеңес беріледі). ТЖ кезінде (тығылатын орын , байланыс пунктері, тығылатын орын , байланыс пунктері болмаған жағдайда) жоғарыда аталған заттарды қолдануға кеңес беріледі.
Кесте-6 . Маршрутты жүру жоспары:
№
Маршруттың аумағы
Аралығы
(км)
Уақыты
(мин)
Аялдама уақыты
(мин)
Бақылау алаңының
№
басы
аяқталуы
1
ГЭС-тің соңғы аялдамасы
Плотина
1
20
10
2
Плотина
Маралсай
1
20
10
3
Маралсай
Жаңғақ бағы
1,5
30
10
4
Жаңғақ бағы
Маралсай БЛ
1
20
10
5
Маралсай БЛ
ХБ үйрету орталығы
1,5
30
10
Барлығы
6 км
2сағ
40 мин
13. .Сызба схемасы тіркелген(масштабы 1:200000). Соқпақ (маршрут) сызбасы Google карта сервисімен жасалған
14. Шарттық белгілер:
Медициналық жәрдем көрсету пункті жоқ (туристке өзімен бірге аптечка алып жүруге кеңес беріледі)
Байланыс пункті (рация, кей жерлерде телефон байланысы)
15. Бағыттың қысқаша сипаттамасы. Парктің аумағына кіргенде платинаны ұзарту жұмысы жүріп жатыр. Маралсайдан Халық Банк үйрету орталығына дейін Балалардың лагерінен өтеміз. Велотур бағытында солтүстік Талғар өзененің бойында киіз үйлер орнатылған. Біраз тынығып қайта қызметтік үйге ораламыз.
16. Көру алаңынан бақылай алатын жерлер:
ГЭС аялдамасы
Жаңғақ бағы
Маралсай сайы
Жабайы жеміс мекені
Ақ қайын орманы
Аралас орман
17. Бағыттың қауіпті жерлері: жарлар, қиын бұрылыстар кездеседі.
18. Табиғи апаттар кезіндегі топтың iс-қимылы: топпен бірге болу, қасындағы адамдарға көмек көрсету, үнемі байланыста болу, тыныштық сақтау. Ақпан - сәуір айларында көктемгі күннің жылуына байланысты қар көшкіні, сел жүру қаупі бар. Осындай кездерде берілген маршрутқа келмегеніңіз жөн. Сонымен қатар ұлттық парктің инспектор- жол серіктің көмегін пайдаланған жөн.
19. Жол жүруге керек заттар:
Киім: мезгілге мен уақытқа қарай;
Аяқ киім: спорттық ботинкалар;
Фотоапарат алуды ұмытпаңыз;
20. Маршруттың толық жабдықталуы. Кіру аншлагы, нұсқаулар, демалу орындары, табайлайтын орын, әжетхана.
Жабық тұрақтар:
а) демалыс орны № 1,3,4,5,6,7;
б) бақылау орны: бұлақ;
21.Іле - Алатау Мемлекеттік Ұлттық Табиғи паркінің ғылыми-техникалық кеңесінің шешімі: бағыттың құрылуына және паспорттың безендірілуіне жауапты Талғар филиалының туризм инжинері.
Туристiк соқпақтың (маршруттың) паспорты
1.Ерекше қорғалатын табиғи аумақтың атауы: Іле - Алатау мемлекеттік ұлттық табиғи паркі РММ.
2. Маршруттың атауы: Қотырбұлақ шатқалы - Белбұлақ.
3. Маршруттың жіктемелері:
а) қозғалыс түрі: көлікпен және жаяу;
б) қолданыс уақыты бойынша: жыл бойы
в) ұжымдық формасы: жеке және топтық;
4. Бесқайнар ауылы, Қотырбұлақ шатқалы, Белбұлақ шатқалы.
(негізгі географиялық пунктер атауы)
5. Қашықтығы: көлікпен - 14 км, жаяу - 6 шақырым, жету уақыты - 6 сағат (аялдаманы қосқанда ).
6. Маршруттың өткізілетін уақыты: жыл бойы
7. Топтағы ең көп адам саны: 20 адам. Шектеулі маршруттық жүктелу аптасына 2-3 топ.
Іле - Алатау МҰТП инфрақұрылымы дамуының бас жоспарына сәйкес маршруттардың қарқынды қолданылуына байланысты экскурсияға келушілер санының көбеюіне мүмкіндігі бар. Сонымен қатар экожүйе тұрақты жерлерге және абаттандыру жүргізілген соқпақ, маршруттарда - маршруттарға жүктеме түсіруге болады.
8. Әр түрлі экскурсиялық маусымда рекреациялық жүктілік мөлшері.
9. Жетекшінің көмегінсіз экскурсия жасау мүмкіндігі: алдымен маршруттың сызбасы көрсетілген кесте беріледі, сызбалық нусқалар 1-1,5км сайын орнатылған, адамдардың техникалық қауіпсіздігіне байланысты соқпақ тек қана экскурсоводпен бірге жүру қажет. Маршруттың жол көрсеткіштері орнатылған. Көктем-жаз кездерінде кенеден сақтану үшін ыңғайлы киім киюі қажет.
Киім: жылы, жабық;
Аяқкиім: жабық(бәтеңке);
10. Маршрутты жүрiп-тұрудың ерекше ережелерi осы ЕҚТА-да жүрiп-тұрудың жалпы ережелерiне қосымша: экскурсия кезінде маршруттан шығып кетуге, темекі тартуға, жар тасқа шығуға тыйым салынады.
11. Қауiпсiздiк шаралары: ЕҚТА-да жүрiп-тұрудың жалпы ережелерi, қауіпсіздік мақсатында жолсеріктің қадағалауымен жүру ұсынылады, жол жүру ережесімен және таулы аумақта жүру ережелерін қатаң түрде сақтау қажет болып табылады.Төтенше жағдайда өзіңмен бірге бірінші көмек көрсететін құралдарын (аптечка), сонымен қатар өзіңмен бірге тамақ, арнайы беріліс қорабын (GPS, рация, компас, арқан т.б. алуға кеңес беріледі). ТЖ кезінде (тығылатын орын , байланыс пунктері, тығылатын орын , байланыс пунктері болмаған жағдайда) жоғарыда аталған заттарды қолдануға кеңес беріледі.
Кесте-7. Маршрутты жүру жоспары:
№
Маршруттың аумағы
Аралығы
(км)
Уақыты
(мин)
Аялдама уақыты
(мин)
Бақылау алаңының
№
басы
аяқталуы
1
Бақылау өткізу бекеті
Белбұлақ шатқалы
6
4,5
1,5
13 Сызба схемасы тіркелген(масштабы 1:200000). Соқпақ (маршрут) сызбасы Google карта сервисімен жасалған.
14. Шарттық белгілер:
Медициналық жәрдем көрсету пункті жоқ (туристке өзімен бірге аптечка алып жүруге кеңес беріледі)
Байланыс пункті (рация, кей жерлерде телефон байланысы)
15. Соқпақтың қысқаша сипаттамасы. Бұл бағыт бізді мемлекеттік парктің орталық бөлігімен таныстырады. Солтүстік Тянь-шань поясындағы алып тауларды, улкен сайларды, үлкен алма бақтарын, алып шыршаларды, жаңғақ бақтарын көре аласыздар. Бұл бағытпен сіздер табиғаты өте керемет жерлерді аралап, солтүстік Талғар өзенінің бойымен жүріп Қотырбұлақ сайына қайта орала аласыз.
16. Көру алаңынан бақылай алатын жерлер:
Жаңғақ бағы
Құлпынай алқабы
Жабайы жеміс алқабы
Қала көрінісі
Ақ қайын орманы
Аралас орман
17. Соқпақтың қиын жерлері: жарлар,қиын бұрылыстар кездеседі.
18.Қауіпті жағдайлардың болуы және қолданылатын шаралар: сабыр сақтау, топпен бірге жүру, көмек көрсету, байланыс құралдарын пайдалану. Ақпан - сәуір айларында көктемгі күннің жылуына байланысты қар көшкіні, сел жүру қаупі бар. Осындай кездерде берілген маршрутқа келмегеніңіз жөн. Сонымен қатар ұлттық парктің инспектор- жол серіктің көмегін пайдаланған жөн.
19. Соқпақта жүруге керек заттар:
Киім: мезгілге қарай;
Аяқ киім: спорттық ботинкалар;
Фотоапарат алуды ұмытпаңыз;
20. Маршруттың толық жабдықталуы: кіру аншлагы, нұсқаулар, демалу орындары, ат байлайтын орын, әжетхана.
Жабық тұрақтар:
а) демалыс орны № 1,3,4,5,6,7;
б) бақылау орны: бұлақ;
21. Іле - Алатау Мемлекеттік Ұлттық Табиғи паркінің ғылыми-техникалық кеңесінің шешімі: бағыттың құрылуына және паспорттың безендірілуіне жауапты Талғар филиалының туризм инжинері.
2.НЕГІЗГІ БӨЛІМ
ҚАЗАҚСТАНДА РЕКРЕАЦИЯЛЫҚ ТУРИЗМДІ ДАМЫТУДЫҢ АЛҒЫШАРТТАРЫ
Рекреациялық туризм туралы қазіргі түсінік, оның ұстанымдары
Дүниежүзілік Туристік Ұйымның бағалауына сəйкес бүкіл дүние жүзі бойынша туристік сапарлардың саны жыл сайын шамамен 4%-ға ұлғаяды. Соңғы 30 жыл ішінде олардың саны шамамен 4есе өсті. Қазіргі əлемде туристік сапарлардың ұлғаю саны ел ішінде, сондай-ақ шет елдерге бару қолайлығының артуымен, туристер үшін басқа мемлекеттер шекараларының ашылуымен, барған жерлердің тілі мен дəстүрлерін білу қажеттілігінің төмен болғанымен байланысты. Статистикалық мəліметтербойыншаҚазақстанда туристік ұйымдардың қызметкөрсететін туристер санының ұлғайғанын көрсетеді, алайда олардың санының тұрақты өсуі тек сыртқа шығу туризмі бойынша 2008 жылы - 154885 адамнан 2015 жылы - 270554 адамға дейін байқалды. Ішкі туризм бойынша бірнеше жылғы өсуден кейін төмендеу құбылысы байқалды.
Туристердің рекреациялық талғамдары да түбегейлі өзгеруде. Ол үшіндемалысты урбанизацияланған аймақтардан алшақ орналасқан табиғи аймақтарға барумен үйлестіру, яғни табиғи туризм тартымды көрінеді.
Табиғи туризм табиғат қорларынигерілмеген күйінде пайдалануға тікелей байланысты кез келген туризмнің түрі тəріздіанықталады. Оған келесі қасиеттер тән: табиғи көріністердің сұлулығы және жердің бедері,судағы демалыс, өсімдіктер жəне жабайы тірі табиғат. Сарапшылардың пікірі бойынша, Қазақстанда табиғи туризмге қажеттіліктің ұлғаюы артуда[19].
Туризм
Туризм
Баламалы туризм
Баламалы туризм
Мәдени
Мәдени
Көпшілік туризм
Көпшілік туризм
Оқиғалы
Оқиғалы
Табиғи
(табиғи аймақтарды
қолдануға
негізделген қызық
оқиғалы экотуризм)
Табиғи
(табиғи аймақтарды
қолдануға
негізделген қызық
оқиғалы экотуризм)
Басқа
Басқа
1-сурет. Табиғи туризмнің даму көрсеткіші
Туристік ағым көлемінің жалпы өсуі жəне туризмнің бір түрі ретінде табиғи туризмнің қарқынды дамуына байланысты туристік іс-əрекеттің табиғи ортаға теріс экологиялық ықпалын төмендетуге қажеттілік туады. Бұл мəселені шешудің бірден-бір жолы - экологиялық туризмді дамыту. Экотуризм табиғи туризмнің бір түрі болып табылады. Ол урбанизацияланбаған жəне төмен дəрежеде антропогендік əсерге ұшырағантабиғи жерлерге барумен байланысты жəне ол белгілі ұстанымдар мен өлшемдерге сəйкес келуі қажет[19].
Экологиялық туризм терминінің көптеген түрлі анықтамалары бар, дегенмен халықаралық қолдануға оны мексикалық экономист-эколог Гектар Цебаласс-Ласкурейн енгізді. Ол экотуризмге келесі анықтама береді: біршама бұзылмаған табиғиаймақтар бойынша табиғи жəне мəдени көрнекті жерлерді оқып білу жəне лəззат алумақсатында қоршаған орта алдында жауапкершілікпен саяхаттау. Ол табиғатты қорғауғасебебін тигізеді, қоршаға ортаға жұмсақ əсер етеді, бұл іс-əрекетке жергіліктітұрғындардың белсенді əлеуметтік-экономикалық қатысуын жəне артықшылықтарға иеболуын қамтамасыз етеді. Практика жүзінде экотуризм тұжырымдамасы алғашқыда америка құрлығында қалыптасқан, кейін Австралияда дамуын тапты, яғни маңызды антропогендік өзгеріске ұшырамаған үлкен аймақтары сақталған жерлері ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz