Қазақ киносындағы түс көрудің режиссерлік интерпретациясы

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 46 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ МӘДЕНИЕТ ЖӘНЕ СПОРТ МИНИСТРЛІГІ

МӘДЕНИЕТ КОМИТЕТІ

ТЕМІРБЕК ЖҮРГЕНОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ӨНЕР АКАДЕМИЯСЫ

«ӨНЕРТАНУ» ФАКУЛЬТЕТІ

«КИНО ТАРИХЫ МЕН ТЕОРИЯСЫ» КАФЕДРАСЫ

« Қорғауға жіберілді »

Кафедра меңгерушісі

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: «Қазақ киносындағы түс көрудің режиссерлік интерпретациясы»

БББ: «6B02150 -Өнертану/ Кинотану»

Орындаған: Қамашбек А. И

Ғылыми жетекші: Джумабеков Е. Ф., өнертану магистрі

Алматы 2023

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ

1 Кинематограф және психоанализ: түс көрудің тарихи-теориялық тұжырымдары . . .

1. 1 Психоанализдағы түс көрудің теориялық тұжырымдары . . .

1. 2 Кинематограф тарихында экрандық түс көру көркемдік құрал ретінде . . .

2. Қазақ көркемсуретті киносындағы түсті экрандаудың режиссерлік интерпретациясы . . .

2. 1. Қазақ киносындағы экран арқылы түс берудің режиссерлік тәсілдері . . .

2. 2. Қазақ киносындағы кейіпкерлердің ішкі әлемі мен бейнесін ашудағы түс көрудің интерпретациясы . . .

ҚОРЫТЫНДЫ . . .

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . .

ҚОСЫМША А. ФИЛЬМОГРАФИЯ . . .

КІРІСПЕ

Дипломдық жұмыстың жалпы сипаттамасы

Таңдалып отырған дипломдық жұмыс түс бейнелерді ұғыну, оның концептуализациясын зерттей отырып, түс қөруді кинематографта қолданудың стратегиясын ашады. Қазақ көркемсуретті киносындағы түс көру элементінің сипаттық ерекшеліктері зерттеліп, әлемдік мысалдарға, психология, социологиялық пәнаралық зерттеулерге сүйене отырып жұмыс жасалған. Визуалды, салыстармалы, теориялық талдау арқылы қазақ кино өнеріндегі түстің режиссерлік интерпритациясы қарастрылды, мәдени және тарихи контексттердің қазақ киносындағы түстің бейнесі мен символикасын қалыптастырудағы үлесі анықталады.

Дипломдық жұмыстың өзектілігі

Мәлімделген тақырыпты таңдаудың алғышарттарының бірі, түс көру кинорежиссерлердің практикасында бар элементтердің бірі болып табылса да, қазақ кино теориясының шеңберінде тақырыптың жеткілікті түрде қамтылмауында. Батыстағы дискурстарда «онейрикалық шындық» туралы түсініктің сұлбасы қалыптасқан. Әлемдік мысалдармен айтар болсақ, түс көру көркемдік құрал ретінде экранда көріп жүрген, жиі қолданыстағы режиссерлік тәсіл. Қазақ киносында аталмыш тәсілді қолданатын режиссерлер қатары толығып жатқан болса, туындылардағы түсті нысана етіп, саны-сапасы категориясын байқап-бағамдап, теория тұрғысында қарастырған зерттеушілер қатары кең емес.

Бүгінде жаратылыстану ғылымы және гуманитарлық пәндер негізіндегі зерттеу нәтижелеріне жүгіну арқылы түс феноменінің пәнаралық объект ретінде зерттелу тенденциясын айқын байқай аламыз. Түс көру кинематографпен қоса психология, философия сынды әртүрлі ғылымдардың назарын аударып келген феномен. Пәнаралық тұрғыдан түстерді түсінуге бет бұрған «онейрология» терминін мәдениет, психоанализ, сондай-ақ, көп жағдайда түстің психоанализдік теориясына негізделген, немесе керісінше, оны жоққа шығаратын философиялық концепцияларды қарастыру қажеттілігі бар. Зерттеу жұмысы түс көру физиологиясы мен түсті түйсіну мәселелеріне тоқталмайды, заманауи қазақ кинематографындағы түсті репрезентациялау мәселелері көтеріледі. Оның ішінде түс көру мотиві арқылы автордың идеясын ашу мәселесі қарастырылған. Әртүрлі фильмдерде түс мифологиялық, ақпараттық, сәуегейлік, символдық, психологиялық, философиялық т. б. көркемдік қызметтер атқарады. Кинематографта кеңінен қолданыла бастаған түс көру тәсілінің өзге тәсілдерге қарағандағы көркемдік қуаты, көркемдік кеңістігі мен мүмкіндігі мол, кейіпкер психологиясын бейнелеуде спецификалық кең ауқымы, мағыналық, эстетикалық, философиялық, психологиялық, символдық міндет-қызметі мен атқарар рөлі зор екендігінде. Әсіресе, кейіпкердің ішкі жан дүниесін, толғанысын, әртүрлі жағдайдағы көңіл-күйін, эмоциялық сезімдік құбылыстарын сипаттайтын түс көру мотиві режиссердің қиялы мен ойлау деңгейін де танытады.

Қазақ киносындағы түстердің режиссерлік интерпретациясын зерттеу тақырыбының өзектілігі бірнеше аспектілерде бой көрсетеді: бірегей көркемдік тәсілдер мен тың көзқарастарды ашуға мүмкіндік береді, көрерменнің кейіпкер жөніндегі түсінігін кеңейтуге және сол арқылы кинематографиялық тәжірибесін байытуға көмектеседі, түстер психологтар үшін қызықты зерттеу объектісі болып табылады, және аталмыш тақырып төңірегіндегі зерттеу материалдары адам психикасының символикасын және оның мәдениет пен қоғамға қатынасын түсінуге ықпал етуінде. Кинематографтағы түс көруді кейіпкердің бейнесін тереңдету мақсатында оның әртүрлі авторлық формаларында интерпретациялау өткен шақтың киноклассиктері мен көрнекті теоретиктерінің қызығушылығын тудырып келді. Алайда қазақ киносында, кеңестік кезеңдегі де, тәуелсіздік кезеңіндегі де, түс тақырыбы режиссердің кино кейіпкерінің ішкі әлемін терең ашудағы құралы және заманауи кинодағы фактор ретінде, зерттеулерде көрініс таппаған, іргелі еңбектерге негіз болмаған. Түс көрудің кино теориясында қазақ ғалымдарымен көп зерттелмеуіне байланысты зерттеу жұмысы қазақ киносындағы түс көруді феномен ретінде сыни, салыстырмалы психология, социологиялық пәнаралық зерттеулерге сүйене отырып саралауға бағытталған.

Диплопдық жұмыстың зерттелу деңгейі

Аталмыш дипломдық жұмыстың теориялық негізі ретінде философтардың, кинотеоретиктердің, өнертанушылардың, психологтардың, киносыншылардың, Қазақстандық, ТМД, Еуропа және АҚШ-тың экрандық өнер зерттеушілерінің жұмыстары алынды.

Бейсананың психоанализдегі негізгі түсінігі мен түстің функциялары келесі іргелі еңбектерде зерттелген: 3. Фрейд «Толкование сновидений» [1], «O психоанализе» [2], «Художник и фантазирование» [3], Н. Мальком «Состояние сна [4] », А. Адлер «Сны и их толкование» [5] . М. Ямпольскийдің еңбегінде «Память Тиресия» [6] Зигмунд Фрейд ілімінің ХХ ғасырдың басындағы көркемдік ағымдардың дамуына әсерін М. Канда зерттеді [7] . Режиссер А. Тарковскийдің шығармашылығы С. Кудрявцев, И. Михалкович, П. Богданов, В. Рудневалардың еңбектерінде қарастырылады.

Сондай-ақ психоанализды кинематографпен байланыстыра отырып зерттеулер жүргізген, бірқатар еңбектерінде атап өткен кеңестік философ және психоаналитик Виктор Мазиннің келесі жұмыстары назарға алынды: В. Мазиннің «Введение в Лакана», П. Пепперштейнмен қосылып жазған «Толкование сновидений», және «Лакан в кино», «Сновидения кино и психоанализа» сынды еңбектері қарастырылды.

Кино туралы жазылған көптеген кітаптардың ішіндегі теориялықтары аз. Теориялық еңбектер арасында классика ретінде сөзсіз танылғандар тіптен аз. Қазақ көркем киносындағы түс тақырыбы бұрын ауқымды зерттеулер нысанына айналмаған және қазақ кинотануында жүйелі түрде зерттелмеген. Кеңестік кезеңдегі де, тәуелсіздік кезеңіндегі де фильмдердегі түс элементі режиссердің көркемдік құралы ретінде зерттеліп, отандық кино зерттеушілерінің еңбектерінде көрініс таппаған.

Дипломдық жұмысты зерттеудің нысаны

Әлемдік кинематографиядағы түстің орны.

Дипломдық жұмысты зерттеудің пәні

Қазақ киносындағы түсті интерпретациялаудың мәні

Дипломдық жұмыстың мақсаты

Қазақ киносындағы түсті әлем киносы мысалдармен салыстырмалы қарастыра отырып, режиссердің кейіпкерді тереңдетудегі және көркемдік шешім ретіндегі аспектілерін анықтау.

Дипломдық жұмыстың міндеті

Түсті психоанализтеориясы тұрғысынан қарастыру;
Әлем тарихындағыэкрандық түстің орнын зерттеу;
Қазақ кино өнеріндегі режиссерлік тәсіл үшін түс феноменінің үлесін анықтау;
Қазақ киносында кейіпкерлерді ашудағы түстің рөлін режиссерлер шығармашылығы мысалында өзара талдау;

Дипломдық жұмыстың жаңалығы

Психоанализдегі түстің алғышарттары, түрлері, даму бағыты анықталды.
Әлемдік кинематографтағы түстің орны және негізінде талданды.
Қазақ кинорежиссерлерінің түспен жұмыс істеу ерекшеліктері салыстырмалы сараланды.
Ұлттық кинодағы кейіпкер бейнесі тереңдеп, оның ішкі әлемі түс арқылы көрініс тапқан туындылар режиссерлерлік әдіс негізінде қарастырылды.

Дипломдық жұмыстың әдістемелік негіздері

Зерттеу жұмысында жүйелік тәсіл қолданылып, теориялық және практикалық әдістер арқылы жұмыс жасалды.

Зерттеудің практикалық бөлігінде материалды жинау, материалды зерттеу жүргізілді. Фильмдер қаралды, режиссерлермен кездесулер, кинематографистермен сұхбаттар, мұрағат деректерімен жұмыс жасалды.

Зерттеудің теориялық бөлімінде жинақталған материалдар талданды Теориялық әдіс тақырыпқа анализ жасаудағы жан-жақты салыстырмалы түрдегі талдаудығы өнертанушылық, аналитикалық әдісті қамтиды.

Дипломдық жұмыстың құрылымы

«Қазақ киносындағы түс көрудің режиссерлік интерпретациясы» деп аталатын бұл дипломдық жұмыс - кіріспе, екі негізгі тарау, төрт тарауша, корытынды, пайдаланылған әдебиеттер тізімі, фильмографиядан жене косымшалардан тұрады.

1 КИНО ӨНЕРІНДЕГІ ТҮС КӨРУДІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1. 1 Психоанализдегі түс көрудің теориялық тұжырымдары

«Түс» концептінің санқилы мағыналы болуы, оны сипаттаудың әртүрлі тәсілдерінің пайда болуына алып келеді. Бүгінде жаратылыстану ғылымы және гуманитарлық пәндер негізінде зерттеу нәтижелерін синтездеу арқылы түс феноменінің пәнаралық объект ретінде зерттелу тенденциясын айқын байқай аламыз. Мәдениетте пәнаралық тұрғыдан түстерді түсінуге бет бұрған сәтте «онейрология» термині екінші рет дүниеге келеді. Онейрикалық кеңістікті біз «түстерді сипаттаушы және зерттеуші аймақ» деп анықтаймыз. Онейрикалық шындықты теория тұрғысынан саралауға ұлы австриялық ғалым, психолог, психоаналитик және психиатр Зигмунд Фрейдтің түс туралы теориясы «Толкование сновидений» (Түс жору) еңбегі негіз болды. 1899 жылы 11 қыркүйекте аталмыш монументалды зерттеу жарыққа шыққан болатын. Алғашқы таралым 1899 жылы шығады, бірақ баспагер мұқабаға 1900-шы жылды, яғни ХХ ғасырдың басталуын, жаңа дәуірдің басталуын көрсетеді. Осылайша психикамен жұмыс істеудің негізгі құралдарының бірі - түс талдаудың ғылыми негізін - ХХ ғасыр шебінде Зигмунд Фрейд қалады және оны Карл Юнг өрбітті. Фрейд өзінің еңбектерімен гуманитарлық білім саласында түстің қарқынды зерттеле басталуына түрткі болды.

Кино саласында болса, түске 1900 жылдардың ортасынан бастап назар аударып келеді. З. Фрейдтің 1900 жылы жарыққа шыққан «Толкование сновидений» кейіннен 1927 жылы кинематографтың жаңа ағымы сюрреализмнің пайда болуына сеп болды, мұнда түс элементі сюжеттік желінің орнын басты деуге келеді. Ал Фрейд формалды түрде өз заманындағы өнерден алшақ болды және оның өкілдерімен контакт орнатпады. Оны сол заманда аса құрметтеген сюрреалистерді ол сұмдық маньяктарға теңеген. Оның киноға деген көзқарасы, 1925 жылы голливудтық продюсер Самюэль Голдвин фильміне бірлесіп жұмыс жасау үшін ұсынған 100. 000 доллардан бас тартуы жақсы айқындайды. З. Фрейд бұл ұсынысты ойланбастан қабылдаған жоқ. Дегенмен, түс негізінен визуалды түрде қабылданса, оны білдірудің де ұтымды, оңтайлы жолы визуалды болып табылатынын ескерді Фрейд. Киноның пайда болуымен түсті көрсету мүмкіндігі де пайда болды. Адамның бір өзіне аян түс табиғаты ендігі ұжымдық игілікке айналды деуге келеді. Түсті енді экранизациялауға, сахналауға, ойнатуға болады. Фильмдерде түсті кейіпкердің психологиясын зерттеу және оның әрекеттерінің терең мотивтерін анықтау құралы ретінде қолдану 1930 жылдардан бастау алды, бұл ең алдымен психоаналитикалық теорияның сол жылдардағы популяризациясына байланысты кең таралған болатын. Жак Деррида бұл ғасырдағы гуманитарлық білімнің дамуын мына формуламен сипаттайды: кино + психоанализ = елестер туралы ғылым.

Егер де Фрейд өз замандастарының өнеріне қызығушылық танытпай, оның шығармашылығы үшін мифология, ежелгі және классикалық өнер аса маңызды болған болса, Лакан үшін мәдениеттің "түпкі тамыры" ғана емес, сонымен қатар қазіргі заманғы бейнелеу өнері, әдебиет, кинематограф та маңызды болатын. Бұл заманауи өнерге деген қызығушылық ғана емес, сонымен қатар өнердің әртүрлі ғылым салаларының ықпалында екендігінің, әсіресе психоанализбен байланысты екенінде жатыр. Лаканды сюрреалистік эксперименттердің бейсаналық процестермен байланысы ғана емес, сонымен қатар сорреалистердің әртүрлі ғылымдарға деген қызығушылығы да қызықтырды. Сюрреализм бағытымен түсті көркемдік құрал ретінде қолдану еніп, түстің кинематографқа әсері бар екенін айтсақ, кейіннен кинематографтың біздің түс көру тәжірибемізге әсері болуы мүмкін екені ескеріледі.

Психоанализ бен киноның зерттеу субъектісі ортақ - адам жаны. Кинематограф және психоанализ - өзін-өзі тану құралы. Дәл осы туралы Филипп Гарель формуласы бар («кино - бұл Люмьер + Фрейд») . Кино - өз-өзіңді тану жолы. Түс - өзінді-өзің тану жолы. Философ және психолог Гуго Мюнстерберг, киноны психикалық өнер ретінде қабылдайды, егер де музыка есту қабілеті үшін, бейнелеу өнері көзге арналған болса, кино жанның жай-жапсарын баяндайды. Соның ішінде, түс және кинематограф визуалдылық, бейнелік тұрғыда туыстас келеді. Біз түстерден, ал түстер бізден жаралған, - дейді Годардың кейіпкері Бельмондо. Кино түстерден туады, - дейді Пьер-Паоло Пазолини.

Тус - адамзат санасында еріксіз түрде жүзеге асатын психологиялық процесс. Түстің анықтамасы психологиялық сөздікте: «Түс көру - жеке адамға тән табиғи психологиялық құбылыс. Түстің мағынасы мен эмоцияналдық бояуы түс көрушінің тұлғалық ерекшелігіне, сол сәттегі жадайына тікелей байланысты» [95] . Мұсылмандық күнтізбеде түс түсінігі былай беріледі: Жер бетіндегі әрбір адам мұны білуі шарт. Түс көру екі түрлі болады. Бірі - Алла тағаланын көрсететін түсі, екіншісі - шайтанның көрсететін түсі. Түс - Құдайдың адамға жіберетін сыйы. Алла тағаланың құдіретімен енетін түс адамға бір жақсылықтан немесе келер қауіптен сақтануға хабар берсе, шайтаннан келетін түс шым-шытырық, пайдасыз түстер. Жалпы, грек тілінен алғанда, «түс» сөзі «шындықты жариялау» деген мағынаны білдіреді. Фрейдке дейін түстер ұзақ уақыт бойы тек эзотерикалық тәжірибе аумағында ғана болды, түс керу психологиясның табиғаты туралы алашқы теориялық түсіндірме берген психоаналитик, психикалық науқастармен жұмыс істеу тәжірибесінде түсті бейсаналық құпияларды ашу үшін пайдаланды, өйткені олардың мазмұны жасырын тілектерді айқындайды деп сенді. Түстердің көмегімен науқастың табиғатын, симптомдары мен конфликттердің мотивациясын тереңірек түсінуге болады. Өз әдісін Фрейд түстердің «мағынасын ашу» деп атады. Өз енбегінде ол біздің санамыз жасырын немесе басып тасталған эмоцияларды түс арқылы білдіреді дейді. Дегенмен солай бола тұра оларды жасырады. Сондықтан біз, өз армандарымызды өзгерген қалпында есте сақтайтынымыз туралы жазды. Фрейд ашқан жаңалықтардың ішіндегі ең маңыздысының бірі - сананың төменгі қабатына көмілген эмоциялар түс көру кезінде, жоғарыға көтеріледі жане түстің үзіктері, есте сақтау қабаттарында, жадымызда жасырылған эмоциялар мен естеліктерді табуға көмектеседі. Оның тұжырымына сүйенсек, түс адамның бейсаналық деңгейіндегі ойларының символдық бейнесі.

Түстің шығу тегі мен адам өміріндегі маңызын түсіндіруге деген бетбұрыстар З. Фрейдке дейін де болды, бірақ ол зерттеушілер мен клиницистердің ішінде алғашқылардың бірі болып түстің логикалық теориясын құра алды, бұл түсті психотерапиялық тәжірибеде қолданудың негізу болды. Кейіннен З. Фрейд өз ісіне күмәнданған кезде, ол осы еңбекке қайта оралып, оны бүкіл психоаналитикалық ғимараттың негізгі фундаменті деп санағанын жиі атап өтті. Фрейд өзінің зерттеулерінің мақсатын былай деп сипаттайды: «Мен ұзақ жылдардан бері көптеген психопатологиялық құбылыстарды, истериялық фобияларды, басқа да құбылыстарды терапевтік мақсатта зерттеп келемін. Біздің басқа терапевтік әрекеттерімізден нәтиже болмағандықтан, мен Брейер ашқан жолмен жүру, яғни науқастың түстерін жору жолы дұрыс деп санадым. Маған өздерінің ойлары мен белгілі бір мәселелерге қатысты пайда болатын сезімдерін, менің науқастарым, ездерінің көрген түстері арқылы айтып берді. Соның нәтижесінде мен, тус керудің дәл осы патологиялық идеядан, естеліктер тұңғиығына дейін жалғасатын психологиялық тізбекке қатысы бар екенін кердім». Фрейд еркін ассоциациялар әдісі деп атаған әдіс осылайша пайда болды. Фрейдтің пікірінше, түс көру ол сандырақ емес, адамның жасырын ықыласының көрініс табуы. Психоаналитик түстің негізгі функциясы - пайым цензурасының әсерінен басылған, негізінен сексуалды подтекстегі қалауларды жүзеге асыру деп санады. Бұл ойлар адамның этикалық, эстетикалық, әлеуметтік себептеріне байланысты қабылданбауы мүмкін, бұндай тілектердің өзіндік табиғаты эгоист келеді. Түстерді интерпретациялау кейіпкер кеңістігін де кеңейтуге көмектесе алады. Фрейдтің ілімін жалғастырушы әрі толықтырушы психиатр Карл Густав Юнг түс көруді «адам санасынан тыс, оның рухани дүниесіндегі сана мен бейсаналықтың арасын байланыстыратын, болашақты болжайтын транценденталды құбылыс» деп санады.

Карл Юнгтің айтуынша, «түс көру - ұйқы кезіндегі психикалық әрекеттің қалдығы және өткен күннің ой әсері мен көңіл-күйі». Осыған ұқсас еңбек авторы П. Флоренскийдің пікірінше, түс -шынайы өмір мен о дүние арасындағы делдал, «көзге көрінбейтін өмірдің бірінші баспалдағы» [5, 37] . Зерттеуші Ю. М. Лотманның пікірінше, түс көру «мистикалық түсініктердің көзі» болып табылады, өйткені олардың көмегімен адам басқа әлемге шыға алады деген сенім бар [97] .

Фрейдтің түске деген қызығушылығын ерте бастан көрсетті, ол бұл туралы 1882 жылға дейін жазған хаттарында көрсеткен болатын. Түстерге деген көзқарастың ілгері дауының келесі санаты Фройдтың «Ғылыми психология жобасы» атты аяқталмаған жұмысында жасалған болатын. Атап айтқанда, бұл жұмыста ол түс туралы «тілектердің орындалуы» тұрғысынан және түспен байланысты бірқатар басқа механизмдер жөнінде айтады. Осы еңбек Фрейдтің 1896 жылдың басындағы түс теориясын жасауына сеп болды, «Түс жору» еңбегі де сол жылы аяқталады, бірақ баспаға тек 1899 жылы беріледі, бірақ баспагер мұқабаға 1900-шы жылды, яғни ХХ ғасырдың басталуын, жаңа дәуірдің басталуын көрсетеді. «Түс жору» (The Interpretation of Dreams) еңбегінің құрылымында зерттеу жеті бөлімге бөлінетіндей етіп құрылған. Бірінші тарауда Аристотельден бастап ХІХ ғасырдың аяғындағы жұмыстарға дейінгі түс туралы ғылыми әдебиеттерге аналитикалық шолу; ары қарай түс теориясы сипатталады.

Фрейд, біздің өмірімізде кейде қайталанып тұратын әдеттен тыс жағдайларды түсіндіруге тырысады. Мысалы, бұл, біз қаламасақ та, бір жерге қайта- қайта оралу. «Бұл әдеттен тыс жағдайлар, - дейді Фрейд, - яғни, біздің бейсаналығымыздың жұмысының көрініс табуы. Біз екі түрлі адамбыз - біздің «Мен» және біздің бейсаналығымыз. Ол бізді өзіміздің қалауымыздан да тыс іс-әрекеттерге жетелейді. Бұл «басқа Мен» де «Мен» сияқты менің өзім болып табылады». Біздің өткен өміріміздегі сағыныш, қорқыныш, қалауымыз бас көтереді. Олар, мысалы, біз жас кезімізде қандай да бір тілегімізді жүзеге асырмаған болсақ, ол уақыт өте келе белсенді бола түседі. Жиі-жиі сіз осындай құбылыстардың қайдан келетінін білмей де қаласыз. Бұл құбылыс өзінен-өзі қайталанады. Фрейдтің айтуынша, бейсаналықтың оғаш жұмысы осындай. Міне, ол сондықтан да жасырын ынтызарлық, тұлғаның екіжүзділігі, біз ұшақта автопилот арқылы ұшып келе жатқан секілді жиі-жиі өз еркімізден тыс автоматты түрде жасайтын әрекеттерді зерттеуге қызықты. түс «манифесті» мен зерттелетін адамның түстерін және «түс туралы әрекетсіз ойларды», түстің арнайы тілінде айтылатын бейсана ойларды ажыратады. Өз әдісін Фрейд түстердің «мағынасын ашу» деп атады. Ол «бұл әдісті қолданғанда түс көруді жаппай емес, оның бөліктерін ғана назарға алу керек» деп жазды. Невроз, психопатиялық ауытқушылықтарға шалдыққан бірнеше мың науқастың түстеріне, өзінің түстеріне, таныстары мен туыстарына түстеріне талдау жасау арқылы Фрейд мынадай қорытындыға келді: «Түс көру тақырыбы - көбінесе невроз негізінде пайда болатын аурудың тарихы. Менің мақсатым - түсті жору арқылы невроздар психологиясының бұдан да қиын және күрделі проблемаларын шешуге дайындалу». Фрейд психоанализінің негізінде, адамның психологиясы санаға ұқсас емес деген пікір болды. «Бейсананың, иррационалды түйсіктер, әсіресе, жабайы және қозғаушы элементтері бар сексуалды түйсіктер саласына жататын психикалық өмір бар», - дейді ол.

Фрейд түстерде бейсаналықтың әрекеті туралы мәлімет болады деп сенді. Өз еңбегінде ол біздің санамыз жасырын немесе басып тасталған эмоцияларды, түс арқылы білдіреді. Дегенмен солай бола тұра оларды жасырады. Сондықтан біз, өз армандарымызды өзгерген қалпында есте сақтайтынымыз туралы жазды. Фрейд ашқан жаңалықтардың ішіндегі ең маңыздысының бірі - сананың төменгі қабатына көмілген эмоциялар түс көру кезінде, жоға- рыға көтеріледі және түстің бөлшектері, есте сақтау қабаттарында, жадыда жасырылған эмоциялар мен естеліктерді табуға көмектеседі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.