Ақпараттық технологиялар факультеті

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 26 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті КеАҚ

Ақпараттық технологиялар факультеті
Ақпараттық жүйелер кафедрасы

6В06103 - Ақпараттық жүйелер мамандығы III курста оқытылатын
шифр, мамандық
КЛИЕНТ-СЕРВЕРЛІК АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕЛЕР
ҚҰРУ ПӘНІ БОЙЫНША
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
тақырыбы:
КОМПЬЮТЕРЛІК КЛУБ ДЕРЕКТЕР ҚОРЫН ӘЗІРЛЕУ

Жұмысты орындаған

Курстық жұмыстың жетекшісі
АЖ - 39 тобының студенті

Серикбаева С.К
топ атауы

тегі, аты, әкесінің аты

Салиев А.Г

PhD, аға оқытушы
тегі, аты, әкесінің аты

қолы

Комиссия мүшелері

тегі, аты, әкесінің аты, қолы

тегі, аты, әкесінің аты, қолы

бағасы

___ ____________2022 ж.

Астана 2022 ж.

Мазмұны

Кіріспе
2
1.
КЛИЕНТ-СЕРВЕРЛІК АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕЛЕР ҚҰРУ
НЕГІЗДЕРІ
4
1.1
Клиент-серверлік технологияны ұйымдастыру
4
1.2
Деректер қорын жобалау
7
1.3
Клиенттік бөлікті жобалау
10
1.4
AVR микроконтроллерінің құрылымы мен түрлері
12
2.
КОМПЬЮТЕРЛІК КЛУБ ДЕРЕКТЕР ҚОРЫН ӘЗІРЛЕУ

2.1
Деректер қорын инфологиялық модельдеу
14
2.2
Деректер қорын жасау
14
2.3
Студенттік кадрлар бөлімі ақпараттық жүйесін Microsoft SQL
Server ДҚБЖ-де жасау
17
2.4
Клиенттік қосымшаны жасау және оны деректер қорымен
байланыстыру
19

Қорытынды
21

Қолданылған әдебиеттер
26

Қосымша
27

Кіріспе

Ақпараттық технологиялар - қоғам дамуының қазіргі кезеңіндегі маңызды бағыттардың бірі. Жыл сайын ақпарат көлемі үнемі өсіп отырады, оны өңдеуге көп уақыт пен жұмыс күшін жұмсауға мәжбүр етеді. Осыған байланысты, бастапқы ақпаратты қысқа мерзімде өңдеуге және оны қолданушыға ыңғайлы түрде беруге қабілетті заманауи автоматтандырылған ақпараттық жүйелер қажеттілігі артып келеді.
Бұл ақпараттық жүйелерге, ең алдымен, автоматтандырылған басқару жүйелері кіреді, олардың негізгі элементі ең алдымен ұтымды, тез және оңай қолданылатын ақпаратты сақтауға және өңдеуге мүмкіндік беретін мәліметтер базасы.
Деректер базасын басқару жүйелері (ДҚБЖ) - бұл мәліметтер қорын құру және қолдау үшін қажетті және жеткілікті бағдарламалық модульдердің жиынтығы, яғни пайдаланушының ақпараттық қызметі үшін стандартты тапсырмаларды шешетін әмбебап бөлігі.
Курстық жобаның зерттеу тақырыбы - Компьютерлік клуб клиент-серверлік ақпараттық жүйесін құру.
Курстық жұмыстың таңдалған тақырыбының өзектілігі, ең алдымен, Компьютерлік клуб ұйымдарының және клиенттердің қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағдарлануымен анықталады.Компьютерлік клуб қызметі клиенттің сұраныстарына сәйкес орынды беру, қызмет көрсету деңгейіне қатысты клиенттердің қалауын үнемі бақылау, талап-тілектерін жан-жақты қарастыру және өтініштерін қабылдау бойынша іс-шараларды тиімді жүзеге асыру және талдау т.б. сияқты мәселелерді сәтті шешуге ықпал етуі керек.
Бұл курстық жобаның мақсаты теориялық және практикалық білімді бекіту және компьютерлік клуб қызметтері мен деректерін өңдеу процестерін автоматтандыратын клиент-серверлік мәліметтер базасын құру.
Теориялық әдістерге мәліметтер базасын өңдеу технологиясы бойынша ғылыми әдебиеттерді зерттеу кіреді, ал эксперименттік әдістерге сұрыптау, фильтрлеу, топтау, іздеу әдістері жатады.
Жүйемен жұмыс істеу кезінде жүйе келесі мәселелерді шеше алуы керек:
Тапсырыстарды өңдеу олардың дайын немесе дайын еместігін анықтау;
Жаңа тапсырыстарды қабылдау және оларды қорға тіркеу;
Қызметкерлердің қызметтерін анықтау;
Қызмет түрлерін ескере отырып тапсырыстарды орындау;
Тапсырыстарды қаржыландыру және мерзімдері бойынша жобалау;
Деректерді туралау арқылы ортақ есептік жазбаларды құру.
Компьютерлік клуб қызмет саласы қызметкерлер мен клиенттер арасындағы қызметтер бойынша шешімдерді қадағалау болып табылады.
Клиент клуб қызметкерлеріне жүгінеді және алдын ала келісім жасайды, онда олар қызметкерлер көрсететін қызметтердің тізімін және олардың құнын талқылайды. Әзірлеу кезеңінде қызметкерлер толық ақпаратты анықтайды және клиенттің сұранысымен келіседі.
Сұраныс қабылданғаннан кейін қызметкерлер клиент қалауындағы сұранысты қабылдау немесе тіркеу бойынша деректерді енгізеді.

КЛИЕНТ-СЕРВЕРЛІК АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕЛЕР ҚҰРУ НЕГІЗДЕРІ
Клиент-серверлік технологияны ұйымдастыру

Клиент-сервер архитектурасының жалпы сипаттамасы
"Клиент-сервер" - бұл есептеу немесе желілік архитектураның негізін құрайтын технология. Желіде осындай технологияны пайдаланатын тапсырыс беруші және желі ішіндегі байланыс жасаушы сервис - Клиент сервер деп аталатын "Клиент-сервер" технологиясы есептеу жүйесіне қызмет көрсетуді оңайлататындығымен ерекшеленеді, мысалы, серверді жөндеу, ауыстыру, жаңғырту, орын ауыстыру клиенттерге ешқандай әсер етпейді.
Барлық ақпарат серверде сақталатындықтан, әдетте клиенттерге қарағанда әлдеқайда жақсы қорғанысқа ие болғандықтан, деректер бүліну, жойылу немесе рұқсатсыз кіру қаупі аз болады.
Клиент,яғни ресурстарды пайдаланатын бағдарлама, ал сервер - белгілі бір түрдегі ресурстарды алу үшін клиенттердің сұраныстарына қызмет көрсететін бағдарлама деп айта аламыз. Мұндай кең анықтама өз ішіне кез-келген бағдарламаларды косады , ондағы қатысатын бағдарламалар бірден көп болып , арасындағы функциялар асимметриялы түрде бөлінеді. Тиісінше, Клиент сервер технологиясында пайдалынатын операциялық жүйелер, жергілікті және ғаламдық желілер және т. б. жүйелер туралы айтады.
Клиент-сервер технологиясы-бұл бағдарламалық жасақтама архитектурасы, ол қолданбалы бағдарламаны екі логикалық әр түрлі компоненттерге бөледі, атап айтқанда клиент пен сервер, олар өздерінің нақты міндеттерін шеше отырып, сұраныс-жауап схемасы бойынша өзара әрекеттеседі.
Клиент-сервер технологиясының негізгі қағидаттары қосымшаны кемінде үш топқа бөлу болып табылады:
1.Пайдаланушы интерфейсі модулі.
Бұл топ ұсыну логикасы деп аталады. Осы топ арқылы пайдаланушы қосымшамен өзара әрекеттеседі. Бұл топьың негізгі міндеті-пайдаланушылар мен ақпараттық жүйе арасында тиімді ақпарат алмасуға мүмкіндік беретін құралдарды қамтамасыз ету болып табылады.

2. Деректерді сақтау модулі.
Бұл топ бизнес логикасы деп аталады. Бизнес-логикада қосымшаның нақты мақсаты анықталады (мысалы, қосымшаның қолданбалы функциясы пайдаланудың пәндік салаларына тән). Бағдарламалар арасындағы шекарада қолданбаны бөлу қолданбаның бір уақытта бірнеше компьютерде жұмыс істеуі үшін табиғи негіздерді қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

3. Деректерді өңдеу модулі (ресурстарды басқару).
Бұл топ деректерге қол жеткізу логикасы немесе деректерге қол жеткізу алгоритмдері деп аталады. Деректерге қол жеткізу алгоритмі файлдық жүйенің немесе дерекқорды басқару жүйесінің ұқсастығын көрсететін деректерді тұрақты сақтау механизмімен белгілі бір қолданбаға тән өзара әрекеттесу интерфейстерін білдіреді;
Жоғарыда сипатталған топтардың әрқайсысы басқа екі топқа тәуелсіз жұмыс істей алады. Функциялардың бөлінуіне сәйкес кез-келген қосымшаға келесі компоненттер бөлінеді:

деректерді ұсынуға арналған компоненттер;
қолданбалы компоненттер;
ресурстарды басқаруға арналған компоненттер.
"Клиент-сервер" технологиясы шеңберінде қосымшалар жұмыс істеген кездегі айырмашылықтар төрт факторға сәйкес айқындалады:

логикалық компоненттегі бағдарламалық жасақтама түрі;
бағдарламалық жасақтама механизмі жүйенің логикалық компонентінің функцияларын жүзеге асыру үшін қолданылады;
желілік компьютерлер бойынша логикалық компоненттерді бөлу принципі;
механизм жүйенің компоненттері арасындағы байланысты қамтамасыз ету үшін қолданылады.
Құрылғылар орталықтандырылған және бір немесе бірнеше серверлер басқаратын арнайы сервер бар желі. Жұмыс станциялары (клиенттер) желі көлеміне байланысты бір немесе бірнеше серверлер арқылы желі ресурстарына қол жеткізеді.
Екі деңгейлі сәулет қазіргі уақытта қолданылатын көп деңгейлі технологиядан едәуір төмен. "Клиент-сервер" көп деңгейлі архитектурасының үш модификациясы бар -- RDA, DBS және AS.
RDA және DBS модельдерінің негізі екі буынды функцияларды бөлу схемасы болып табылады. RDA моделінде қолданбалы функцияларды клиент, DBS моделінде ДҚБЖ өзегі орындайды. RDA моделінде қолданбалы компонент презентация компонентімен біріктіріледі, DBS моделінде ол ресурстарға қол жеткізу компонентіне біріктіріледі.
Егер пайдаланушымен графикалық интерфейсті қажет етпейтін шағын ақпараттық жүйелердің жұмысы қажет болса, FS моделін таңдауға болады. Графикалық интерфейс мәселесі RDA моделін қолдану арқылы шешіледі. DBS моделі ДҚБЖ үшін жақсы жұмыс істейді. AS Моделі-бұл үлкен Ақпараттық жүйелерді дамытудың және жылдамдығы төмен байланыс арналарын қолданудың ең жақсы нұсқасы.

1.2 Деректер қорын жобалау

Деректер қорының схемасын жобалау екі жолмен жүзеге асырылады:
декомпозиция (бөлу) бойынша, деректер базасының схемасына енгізілген қатынастардың бастапқы жиыны бастапқы қатынастардың проекциялары болып табылатын қатынастардың басқа жиынтығымен (бұл жағдайда олардың саны артады) ауыстырылғанда;
синтез арқылы, яғни берілген бастапқы элементар тәуелділіктен мәліметтер қоры схемасының пәндік аймағының объектілері арасындағы байланыстыру арқылы.
Реляциялық деректер қорын жобалаудың классикалық технологиясы қарым-қатынас атрибуттары арасындағы функционалдық тәуелділіктерді талдауға негізделген нормалау теориясымен байланысты. Функционалдық тәуелділік концепциясы реляциялық дерекқорды қалыпқа келтіру теориясында іргелі болып табылады. Біз оны әрі қарай анықтаймыз, бірақ әзірге бұл ұғымның мағынасына тоқталамыз. Функционалдық тәуелділіктер қарастырылатын пәндік аймақтағы объектілер мен олардың қасиеттері арасындағы тұрақты қатынастарды анықтайды. Сондықтан берілген пәндік аймаққа тән функционалдық тәуелділіктерді қолдау процесі жобалау процесінің негізі болып табылады.
Деректер базасын жобалаудағы негізгі міндеттер:
Жобаланған пәндік аймақтың шекараларын анықтау (тапсырманы қою), пәндік деректер құрылымын құру салалары-концептуалды жобалау (инфологиялық модель).
Берілген пәндік аймақ үшін оңтайлы ДҚБЖ таңдау. ДҚБЖ тіліндегі мәліметтер базасының сипаттамасы-логикалық дизайн(даталогиялық модель).
Ступқа дейін пайдаланылатын деректер мен әдістердің түрлерін анықтау (сұрау салулар, есептер, нысандар) - физикалық жобалау (физикалық модель).
Мәліметтер базасын жобалаудың бірінші кезеңінде пәндік саланы жүйелік талдау. Бұл тапсырма алдында деректер базасын жобалау және оны талдаушылар шешеді. Алайда деректер базасын жобалаушы орындалу нәтижелерін білуі керек және оларды жобалау барысында дұрыс түсіндіре білу. Пәндік саланы талдау нәтижелері, атап айтқанда, семантикалық деңгейдегі деректері мәліметтер базасын жобалау мәселелерін шешу үшін бастапқы деректер болып табылады.
Деректер базасын пайдаланушылардың бұл кезеңде мақсаттары мен міндеттері қарастырылады, болашақтың барлық санаттарының ақпараттық қажеттіліктері талданады. Кіріс және шығыс нысандары қарастырылады.
Шығыс деректер ағындары. Содан кейін сақталған деректерді өңдеудің алгоритмдері мен процедуралары нақтыланады. Талаптар қалыптасады жобаланған мәліметтер базасына сәйкес келуі керек, ал қасиеттері Домен объектілерінің тізімін анықтайды деректер базасын жасау кезінде пайдаланылады.
Жобалаудың екінші кезеңінде деректерді модельдеу жүзеге асырылады. Деректерді модельдеу-бұл деректердің логикалық құрылымын құру процесі.
Үшінші кезеңде ДҚБЖ таңдалады. Теориялық ДҚБЖ таңдау кезінде ондаған фактілерді ескеру қажет. Бірақ іс жүзінде әзірлеушілер тек өзіндік түйсігі мен бірнеше маңызды критерийлерін басшылыққа алады, олар, атап айтқанда, мыналарды қамтиды:
деректер моделінің түрі, ол ДҚБЖ қолдайды, оның қарастырылатын қажеттіліктерге сәйкестігі - пәндік;
жүйенің жұмыс сипаттамалары;
функционалдық мүмкіндіктер қорын одан әрі АЖ дамыту;
жүйенің құрал-саймандармен жабдықталу дәрежесі деректерді басқару персоналы;
пайдаланудағы ДҚБЖ ыңғайлылығы мен сенімділігі;
ДҚБЖ және қосымша бағдарламалық жасақтама құнын қамтамасыз ету.
ДҚБЖ таңдау аяқталғаннан кейін келесі мәліметтер базасының логикалық моделін жобалау күнін төртінші кезеңге дейін істеу керек. Даталогиялық схеманы қалыптастыру кезінде тұжырымдамалық схемада анықталған әрқайсы нысан диаграммада көрсетіледі, ол бір кері сызық болып табылады. Бұл ретте нақты ДҚБЖ-ға салынатын мөлшеріне шектеулерді ескеру қажет.
Бесінші кезеңде нақты ДҚБЖ таңдалу қажет, олардың мақсаты деректер базасын сол ақпарат модульдері және сондай-ақ модульдердің құрылымы бойынша іске асыру.

1.3 Клиенттік бөлігін жобалау

Деректер базасын жобалаудағы негізгі міндеттер:
жобаланатын пәндік саланың шекараларын анықтау, деректердің пәндік құрылымдарын құру салалары-тұжырымдамалық жобалау.
Берілген пәндік аймақ үшін оңтайлы ДҚБЖ таңдау. ДҚБЖ тіліндегі мәліметтер базасының сипаттамасы-логикалық дизайн .
Stupa алдында қолданылатын деректер түрлері мен әдістерін анықтау - физикалық дизайн (физикалық модель).
Бағдарламада келесі визуалды емес компоненттер қолданылды:
IBDatabase-дерекқорға қосылу үшін;
BTransaction-транзакцияларды нақты басқару үшін;
IBQuery-SQL сұрауы негізінде деректерді шығаруға арналған компонент;
IBTable компоненті бір кестеден деректерді шығаруға немесе дерекқорды көрсетуге арналған. Компонент визуалды компоненттермен үйлесімді;

Деректер көзі-серверден дерекқорға қосылу параметріне тағайындалған атау. Бұл атау әдетте дерекқорға сұраныс жасау кезінде қолданылады. Деректер көзінің атауы дерекқор файлының атымен бірдей болмауы керек. Мысалы, friends деп аталатын дерекқор файлы.mdb мектеп сызықшасымен конфигурациялануы мүмкін. School деректер көзінің атауы сұранысты орындау кезінде дерекқорға сілтеме жасау үшін пайдаланылады.

IBDateSet-бұл деректерді Grid-ге ұсыну үшін SELECT операторы таңдаған жазбаларды Буферлеу, сондай-ақ Insert, Delete және Update сұрауларын автоматты түрде немесе қолмен орнату арқылы жазбаның" өңделуін " (буферде (гридте) қамтамасыз ету;
Timer-қолданбада уақыт аралықтарын орнатуға мүмкіндік береді;
PopupMenu-Windows қолданбасында тінтуірдің оң жақ түймешігімен басылған мәтінмәндік мәзірді көрсетеді;
SkinManager-қолданбаның дисплей қабығын өзгертеді;
IBStoredProc-сақталған процедураларды орындау және процедура нәтижелеріне негізделген мәліметтер жиынтығын алу;
XmlDocument-XML құжаттарымен жұмыс істеуге қызмет етеді;
OpenDialog-файлдарды компьютерде көрсетуге қызмет етеді.
Бағдарламада келесі көрнекі Нысандар қолданылды:
DBGridEn-кеңейтілген мүмкіндіктері бар кесте;
Өңдеу-пайдаланушыға деректерді енгізу үшін қызмет ететін бір жолды мәтін өрісі.;
MaskEdit-бұл пайдаланушыға деректерді енгізуге қызмет ететін бір жолды, шектеулі енгізу мәтіндік өрісі;
Панель, GroupBox-c олар бір-бірімен функционалды түрде байланысқан әртүрлі интерфейс элементтерін (түймелер, өңдеу терезелері, тізімдер) жасау үшін қолданылады;
ComboBox-бұл ListBox жолдар тізімінің edit енгізу жолымен тіркесімі. Бұл жағдайда Delphi ComboBox компонентінің" Жолдар тізімі " жасырын және кіріс тақтасының оң жағында орналасқан ашылатын үшбұрышты бірінші рет басқанда ашылады;
PageControl-көп беттік панельдер әртүрлі мазмұндағы беттерді бір жерге орналастыру арқылы бағдарлама терезесінің кеңістігін үнемдеуге мүмкіндік береді;
Түйме түймесі бар;
Белгі-статикалық мәтінді, яғни формадағы жазулар мен белгілерді көрсету үшін;
TreeView-пайдаланушы қалаған түйінді немесе түйіндерді таңдай алатын иерархиялық деректерді ағаш ретінде көрсетуге қызмет етеді;
DateEdit-ақпаратты күн ретінде енгізуге немесе шығаруға қызмет етеді;
SpinEdit-бүтін сандарды енгізуге қызмет етеді.
SQL тілінде мәліметтер базасының тұтастығын анықтайтын арнайы құралдар бар. Тағы да, тұтастық шектеулері арнайы каталог кестелерінде сақталады және мәліметтер базасының тұтастығын бақылауды қамтамасыз ету тілдік деңгейде жүзеге асырылады, яғни мәліметтер базасын өзгерту операторларын құрастыру кезінде мәліметтер базасында бар тұтастық шектеулері негізінде SQL компиляторы тиісті бағдарламалық кодты жасайды.

1.4 AVR микроконтроллерінің құрылымы мен түрлері

Қазіргі заманда әртүрлі өндіріс салалары мен тұрмыс қажетінде пайдаланылатын алуан түрлі техникалық құралымдар жұмысының басқарылуы цифрлық техника негізінде жүзеге асырылатындығы белгілі.Басқару жұмысының белгіленген тәртіппен жүзеге асырылуы үшін бекітілген мезгілдерде басқарылым объектісінің параметрлері өлшеніп және басқарушы құрылымның сәйкесті жағдайы анықталып, алынған мәліметтерге қажетті түрлендірілімдер арқылы өңдеу жүргізіліп, нәтижесінде басқару сигналдары тудырылады да, олардың сәйкесті іс-әрекетімен лбъектінің жағдайы қажетті бағытқа өзгертіледі.Келтірілген жұмыстардың жүзеге асырылуын, жалпылама түрде микропроцессорлық жүйе деп аталатын, микропроцессор негізіндегі электрондық құрылымдар атқарады.
Микропроцессорлық техниканы игеруге байланысты тағы бір маңызды мәселе, ол микропроцессорлық жүйелердің қазіргі замандағы ең таралған түрі - микроконтроллерлер негізінде нақтылы қызмет атқаруға арналған арнайы жүйелерді жобалау жұмыстарының жүзеге асырылу жолдарын игеру, яғни микроконтроллерлердің командалар жүйесінің құрамындағы командалардың орындалу ерекшеліктерін ұтымды пайдалана отырып, сәйкесті жұмыс бағдарламаларын құра білу.
Микроконтроллер - бір чипке сиятын компьютер. Ол жадыдан, процессордан және кіріс - шығыс порттарынан тұратын интегралды жүйе болып табылады. Микроконтроллер белгілі бір қойылған тапсырманы орындау үшін бағдарламаланады. Егер оның қызметін өзгерту немесе толықтыру қажет болған жағдайда чипке қайта бағдарламаны жүктеу қажет. Микроконтроллерлердің кәдімгі компьютерлерден айырмашылығы келесідей:
Барлық функциялар бір ғана кіші және ыңғайлы мөлшерде орналасады;
Нақты тапсырманы орындау үшін бағдарламаланады;
Аз көлемде энергиямен қоректенеді. Себебі физикалық парметрлеріне қарай аз мөлшерде ғана энергия қорымен қамтамасыз етіледі;
Бірбағытты кіріс-шығыс порты бар. Перифериялық құрылғылармен байланыс орнатылатындықтан тиімді болып табылады.
Микроконтроллер

2 КОМПЬЮТЕРЛІК КЛУБ АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕСІН ЖАСАУ
2.1 Деректер қорын инфологиялық модельдеу

Инфологиялық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.