Жерге орналастырудың жұмыстары

ҚAЗAҚСТAН РЕСПУБЛИКAСЫНЫҢ AУЫЛ ШAРУAШЫЛЫҒЫ МИНИСТРЛІГІ

Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық - техникалық университеті

«Агротехнологиялық институт»

«Орман, жер және су ресурстарын баскару» ЖМ

Жерге орналастыруды жобалау пәні бойынша

Курстық жұмыс

«Қызылорда облысы Шиелі ауданы «Шұғыла» шаруа қожалығының

iшкi шаруашылық жерге орналастырудағы жұмысы»

Орындаған: КД-33 топ студенті Досмағанбетова Ш. Н.

Тексерген:

Орал - 2022

Мазмұны

Кіріспе

Жерге орналастыру жер қатынастарын реттеуге және өндірістің негізгі құралы ретінде жер ресурстарын басқаруға негізделген. Жер құқығының табиғи ресурстарға, пайдалану объектілеріне және жылжымайтын мүлікке қатысты болуын қамтамасыз ету үшін жерді тиісті және тиімді пайдалану мен қорғауды ұйымдастыру және қамтамасыз ету жөніндегі жүйелі шара.

Жер ресурстарын басқару тек аумақтық қатынастарды қадағалау ғана емес, сонымен қатар жерді тиімді пайдалануды реттеуге, ауыл шаруашылығының өнімділігін арттыруға және жерді қорғауға бағытталған ұлтық шаралар кешені.

Республикалардың, облыстардың, өлкелердің, қалалардың және басқа да елді мекендердің нысаналы аумақтары жерге орналастыру объектілері болып саналады. Біріншіден, жер иелері мен пайдаланушылар негізінен ауылшаруашылық және ауылшаруашылық емес кәсіпорындар ретінде қарастырылады, ал жеке учаскелер жерге орналастыру объектілері ретінде қарастырылады.

Жер ресурстарын басқарудың мазмұны қоғамдық өндірістің мазмұнымен анықталады. Атап айтқанда, ауыл шаруашылығы секторының экономикалық талаптарына сәйкес.

Жер орналастырудың негізгі міндеттері:

• Ауыл шаруашылығы және басқа да қажеттіліктер үшін жаңа құнарлы жерлерді табу;
• ауыл шаруашылығы кәсіпорында, фермаларда және әр түрлі экономикалық құрылымдарда жаңа жерлерді пайдалану жоспарын құру;
• жер учакелерін тіркеу және бөлу;
• Мемлекеттік, жеке және қоғамдық қажеттіліктер үшін құнарлы жерлер құру;
• Қалалар, кенттер және ауылдық елді мекендердің шекараларын өзгерту және бөлу нысаны;
• Топография және геодезия, топырақ, географиялық өсімдіктер және т. б. бойынша зерттеу және іздестіру;

Жерге орналастырудың жұмыстары:

• Халықтың өндірісіне қажетті жер ресурстарын тиімді пайдалану, жақсарту және қоғау;
• Жеке меншік және жер пайдалану құжаттарын әзірлеу;
• Жерлерді бөлу және топырақ құнарлығы, климаты, өнімділігіне қарай отырып халықты орналастыру;
• Жер учаскелерін мемлекеттік тіркеу және есепке алу жұмыстары;
• Жер мониторингі және жер кадастры жұмыстарын жүргізу;
• Бүлінген жерлерді қалпына келтіру, құнарлығы және өнімділігі бойынша салық алу;
• Жерге орналастыру бойынша халыққа қажетті жаңа карталарасап шығару. Халықтың қажетілігін толығымен қамтамасыз;
• Ауыл шаруашылығы мақсатында жерлерді құру тағы басқа басқа жұмыстар кіреді.

Жерге орналастыру жұмыстары атқарушы органдардың шешімімен немесе жер пайдаланушының өтінішімен жүзеге асырылады. Мемлекеттік жерден жеке меншікке бөлу, сондайық әкімшілік жерлердің шекарасын анықтау, жер кадастры және жерді тіркеу мен есепке алу жұмыстарымен айналысады.

Жерге орналастыру жұмыстарының нәтижелері:

- Экономикалық тиімді жер пайдалану көлемі, орналасқан жері және ыңғайлы шекарасы;

- Қолайлы орналасқан экономикалық орталықтар, ауыл шаруашылығы дақылдарының айналымы, жайылымдар, шабындықтар, жемістер мен жидектер, ж

үзімдіктер және басқа экономикалық аймақтардың тиімді орналасуы.

Жерге орналастыру процесі мынадай кезеңдерді қамтиды:

• жерге орналастыру әзірлеуді бастау;
• дайындық жұмыстары;
• жерге орналастыру жобаларын әзірлеу;
• жерге орналастыру құжаттамасын әзірлеу, келісу және бекіту;
• жерге орналастыру жобасын орындау;

1. Курстық жобаның мақсаты мен міндеттемесі

Берілген курстық жобаның тақырыбы - Қызылорда облысы, Шиелі ауданы, «Шұғыла» шаруа қожалығының iшкi шаруашылық жерге орналастырудағы жұмысы.

Курстық жұмыстың мақсаты -ауылшаруашылық жерлерін ұйымдастыру, жердің экономикалық пайдасын арттыру, ауылшаруашылық жұмыстарын жүргізу, жерді қайта құру, ауылшаруашылық өнімдерін есептеу, ауылшаруашылық жерлерін жіктеу және табиғи азық-түліктің өнімділік деңгейін анықтау. Біз Жер ресурстарын басқару жобаларының тиімділігін анықтаймыз және дәлелдейміз.

Бұл курстық жобаның міндеті - жем-шөп дақылдарының, жайылымдық өсімдіктер ресурстарының және ауыл шаруашылығында қолданылатын шөп сорттарының экономикалық өнімділігін бағалау.

- Жерді пайдалануды жоспарлауды әзірлеу және жіктеу

- Жерді ұтымды пайдалану және жерді бөлу тәртібі

- Жылжымайтын мүлікті тіркеу және жер нарығын пайдалану

- Жерге орналастыру және кадастрлық бақылау

- Жер құжаттарын дайындау, жобаларды тексеру және бекіту

- Компанияның экономикалық тиімділігін арттыру;

2. 1 Жалпы аудан бойынша қысқаша мәлімет

Шиелі ауданы Қызылорда облысы әкімшілік ауданының оңтүстік-шығысында орналасқан. Аудан 1938 жылы Президенттің Жарлығымен құрылды. Жер учаскесінің ауданы 34, 3 мың километрді құрайды. Жер бедері негізінен жазық. Ол батыстан шығысқа қарай 115 шақырымға және солтүстіктен 345 шақырымға созылады. Оңтүстік бөлігі Қызылқұм құмды алқабын, Қаратау жотасының солтүстік-шығыс бөлігін қамтиды. Жотаның солтүстік бөлігі батпақты Ащщыкөл ойпатының батыс бөлігімен шектеседі. Жер қойнауы алтын елді мекендерге және құрылыс материалдарының кен орындарына бай.

2. 2 Климаттық жағдайы

Климаттық жағдайлар континентті. Жазда өте ыстық, жылдық орташа температура +36 С-тан +42 С-қа дейін, қыста айырмашылық байқалады. Қыстың ең суық айы қаңтарда орташа температура -35 градус, -36 градус болады. Аймақтың климатының ерекшелігі-құрғақшылық. Жауын-шашын өте аз. Орташа жылдық мөлшері 100-190 миллиметрден аспайды және оның өнімділігі біркелкі емес.

Топырақ жамылғысы жалпы облыс бойынша

Топырақ жамылғысы өте алуан түрлі деп сипатталады және екі үлкен аймаққа бөлінеді: алқаптың ауылшаруашылық ылғалды топырағы және аймақтың құрғақ шөлді топырағы. Рельефтің әр түрлі сулану жағдайлары, шөгінділердің гетерогенділігі, жеке табиғи аймақтар үшін ауылшаруашылық пайдалану бағыты әр түрлі топырақтар (құрғақ саздақ, құрғақ сазды батпақ, тоғай топырағы, аллювиалды қартаю топырағы, шалғынды-батпақты топырақ, батпақты топырақ, ақ тұзды топырақ, құмды топырақ) . Қызылорда облысының аумағы негізінен шөптер мен бұталармен көмкерілген құмды алқаптармен жабылған (алып шөгінді, құмды шөгінді және т. б) Өсімдік жамылғысына келсек сексеуіл, бидай және құм арасында өсетін басқа да өсімдіктер. Сексеуіл ағаштары едәуір бөлігін алып жатыр. Сырдария өзенінің аңғарында және тоғай орманында қамыс өсімдіктері өседі.

Топырақ қасиеттері батпақты топтарды зерттеумен түсіндіріледі. Топырақ қабатының құрамынан көретініміз-оның құрамы өте механикалық олып келеді. Бетінде ауыр саз және саздақ бар. Өңделетін топырақ көлемінің массасы 1, 06-1, 30 г/см3, орта есеппен 1, 12 г / см3 құрайды. Топырақтың бұл түрі үшін көлемдік салмақтың орташа мәні 0-100 сантиметрді құрайды. Бұл жағдайда топырақтың меншікті салмағы шамамен 2, 66-1, 70 грамм 0-100 сантиметрде . Орташа қабаттың қалыпты ылғалдылық көрсеткіші көлемнің шамамен 18, 7-23, 98% құрайды. . Топырақтың суды сіңіруі механикалық құрамы мен тығыздығына байланысты 0, 08-ден 0, 10-ға дейін өзгереді.

Ауылшаруашылығы түрлері, айналысу кәсібі.

Жалпы айтқанда, аймақты аумағына географияға, климатқа және басқа экономикалық жағдайларға байланысты үш табиғи-экономикалық аймаққа бөлуге болады. Бірінші аймақ екі оңтүстік әкімшілік ауданнан (Жаңақоған және Шиелі), екінші аймақ төрт орталық әкімшілік ауданнан (Жалағаш, Қармақшы-Сырдария және Қызылорда), ал үшінші аймақ екі Солтүстік әкімшілік ауданнан (Арал және Қазалы) тұрады. Географияға, климатқа және сыртқы жағдайларға, сондай-ақ күріш өсіретін аудандардың мамандануына сәйкес табиғи суармалы жерлерді үш табиғи аймаққа бөлуге болады: Жаңақоған-Шиелі, Қызылорда және Қазалы-Арал. Соңғы жылдары аралдағы шағын күріш алқаптары ауылшаруашылық жерлеріне айнала бастады. Суармалы жайылымдар өңірдегі жалпы жер көлемінің 919, 3 млн га құрайды, бұл өңірдегі жалпы жер көлемінің 74% құрайды. Осы кезеңде бос жер көлемі негізінен ауыл шаруашылығының қаржылық жағдайының нашарлауына, минералды және органикалық тыңайтқыштардың жетіспеушілігіне, тұқымдардың, сапасыз материалдар мен техникалық мекемелердің жетіспеушілігіне байланысты -129, 8 мың гектарға ұлғайды. Соңғы жылдары суармалы судың жетіспеуіне байланысты күріш пен басқа дақылдар өсірілетін солтүстік аймақтардағы егістік алқаптары азайды. Алайда олардың арасындағы келісімнің болуы мал шаруашылығының дамуына ықпал етеді. Қой, түйе және жылқы шаруашылығы дамыған. Оңтүстік аймақта көкөністерді, жемістерді, тұқымдарды, техникалық дақылдарды және жүзім өсіруге қолайлы температурада дақылдарды өсіру ыңғайлы. Экономикалық дамуға қолайлы аудандарда күріш, дәнді дақылдар, тұқымдар, күріш және басқа да мәдени өсімдіктер, жемістер мен бақтарға жататын пайдалы дақылдар өсіріледі. Қызылорда облысының климаты, өсімдік жамылғысы, гидрологиясы және гидрогеологиясы негізінде қалыптасқан өсімдік жамылғысы жер ресурстарының сапасы үшін ерекше маңызды.

3. Жерге орналастыруды жобалау

Жобалау -жер ресурстарын басқару процесінде ең маңызды болып табылады. Бұл үлкен және қиын кезең болып саналады. Жобалар жасау және оның заңдылығы-жер процесін басқарудағы ең маңызды кезең. Жерге орналастыруды жобалау тақырыбы жобалық шешімдерді анықтау болып табылады, экономиканы, қоршаған ортаны, қоғамды іске асыру әдістері және заңдылықтары.

Жерге орналастыруды жобалау-бұл ұлттық экономикада, әсіресе ауыл шаруашылығында, жаңа жер ресурстарын басқарумен және олардың экономикалық, техникалық және құқықтық тиімділігін растайтын құжаттар жиынтығымен(есептеулер, сызбалар және т. б. ) шаралар қабылдайтын жобалар жиынығы.

Жерге орналастыруды жобалау принципі жерлерді жобалау болып табылады. Жұмысты орындау кезінде ұстану керек ережелер:

- Ол жоғары өнімділікке қол жеткізу үшін жер заңнамасын әзірлеу кезінде қолданылатын шарттарға еркін сәйкес келетін етіп жасалған ең төменгі шығындар;

- Жерді басқару принциптері жобалау процесінде прогрессивті стандарттар мен әдістерді қолдану арқылы есептеледі;

- Жоғары сапалы жерлерді күту;

- Зерттеулер мен жер материалдарын пайдалану қажеттілігі;

Кесте-1 Шұғыла шаруа қожалығының контурлық ведомосі.

Алдымен алқаптарды ұйымдастыру керек, ал одан бұрын контурларға бөліп аламыз. Әр алқапты жекешелеп ауданы бойынша кестеге толтырып аламыз. Осылайша, жерге орналастыру кезіндегі алғашқы ауылшаруашылық құрылымдарының контурлық ведомосі жасалады. Біздің шаруа қожалығымыздың жалпы ауыл шаруашылық жерлерінің алып жатқан көлемі 2437га. Оның ішінде егістік алабының көлемі 1314 га . Ал жайылым алаптарына келетін болсақ 1008 га жерді құрайды. Шабындық жерлері аз көлемді алып жатыр, небәрі 115га. «Шұғыла» шаруа қожалығының контурлық ведомосін жасау үшін, алдымен алқаптарды ұйымдастырып оларды контурға бөліп қарастырдық. Контур - бұл алқап жерлерінің топтасқан белгілі бір бөлшегі. «Шұғыла» шаруа қожалығы екі контур бойынша бөлінген. Бірінші контур бойында шекара жүргізілген. Контурда егістік және шабындық жерлері орналасқан. Бірінші контурда орналасқан егістік ауданы 708 га, ал шабындық 115 га жерді алып жатыр . Ал екінші контур егістік және жайылым жерлерінен тұрады. Контурдың 1008 га жерін жайылым және тең жартысынан көп бөлігін егістік жері алып жатыр. Егістік жерлерінің көлемі 606га. Осылайша 1-кестеде алқаптарды тиімді әдістер арқылы контурларға бөліп, шаруа қожалығының контурлық ведомосін жасадық.

Кесте-2 Шұғыла шаруа қожалығының жерлерінің экспликациясы.

Келесі ретте жерге орналастырудың ауылшаруашылық алқаптарына экспликация жасаймыз. Ол үшін кестеге ауыл шаруашылық алқаптары мен олардың контурлық нөмірлері тізіп көрсетілген. Сонымен қатар аудандар есептеледі және арақашықтық анықталады. 2-кестені толтыру үшін контурларға бөліп оларды ауылшаруашылық мақсатындағы және ауылшаруашылығы мақсатында емес жерлер деп екі бөлікке жіктеп қарастырдым. Жалпы біздің шаруа қожалықтың алып жатқан жер көлемі 2451 га, соның ішінде 2437га жерін ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер құрайды. Ауылшаруашылық жерлер жалпы шаруа қожалығының 99, 4 пайызын қамтиды. Ауыл шаруашылығы жерлеріне егістік, жайылым және шабындық кіреді. Жалпы шаруашылықтың 53, 6 пайызын егістік, жайылым 41, 1 пайызын және шабындық 4, 7пайызын алып жатыр. Ауыл шаруашылығы мақсатында емес жерлерге орман жолақтары, жол, елді мекендер жатады. Жалпы жер ауданының 0, 6 пайызын ауыл шаруашылығы мақсатында емес жерлер құрайды. Бұл жерде 0, 6пайыздың 0, 35пайызын орман жолақтары, 0, 08пайызын жол және 0, 17 пайызын елді мекендер құрайды.

Кесте-3 «Шұғыла» шаруа қожалығының жобалық жер пайдалану алаңын анықтау.

«Шұғылы» шаруа қожалығының жобалық жер пайдалану алаңын анықтау үшін жайылым мен егістік аудандарына шаруа қожалығы қызметкерлерін жер үлесі бойынша ұйымдастырамыз. Егістік жерлерінің жұмысшылар санын табу үшін егістік жерлерінің ауданын табамыз, егістіктің ауданы белгілі 1314 га, ал бір жұмысшының тұрақты жер үлесі 40 га құрайды, сонда жұмысшылардың саны $P = \frac{П}{Д}$ формуласымен есептеледі.

Бұл жерде P-жұмысшылар саны;

П-ауылшаруашылық жобалық алаңы, га

Д- ертеде құрылған шаруашылық серіктестіктің құрамына кірген кезде бір жұмысшының енгізген жер үлесі; га;

Формула бойынша есептегенде $P = \frac{1314}{40} = 33$ . Есептеу нәтижесінде жұмысшылардың саны 33 адамды құрайды.

Жайылым жерлерінің жұмысшылар санын табу үшін жайылым жерлерінің аудандарын табамыз, жайылым ауданы 1008 га, ал бір жұмысшының тұрақты жер үлесі 20 га құрайды, жұмысшылар саны $P$ = $\ \frac{П}{Д}\ \$ формуласымен есептеледі.

Формула бойынша есептеу нәтижесінде $\ P = \frac{1008}{20} = 50$ . Жайылым жерлерінде жұмысшылар саны 50 адамды құрайды.

Жалпы шаруа қожалығында егістік пен жайылым жерлерінің ауданы 2322га жиынтығы. Қожалықта жалпы есеппен 83 адам жұмыс жасайды.

Кесте-4 Шұғыла «Шұғыла» шаруа қожалығында жайылымнан жасыл азықтың шығуын есептеу

Жайылымда мал азықтық жемнің өнімділігін есептегенде жалпы жайылым көлемін аламыз. Табиғи жайылым жерлерінің жасыл азықтың шығымын есептеу үшін жақсартылған жайылымды емес, табиғи жайылымның өзін аламыз. Жасыл жемнің шығымында өнімділік тұрақты 10 ц/га тең, жайылым ауданы 1008 га. Тұрақты өнімділікпен жайылым ауданын көбейту арқылы жасыл жемнің шығымын анықтаймыз. Нәтижесінде жасыл жемнің шығымы 10080 га тең.

Кесте-5 Шұғыла «Шұғыла» шаруа қожалығындағы ауыл шаруашылығының мал басын есептеу.

«Шұғыла» шаруа қожалығындағы ауыл шаруашылығының мал басын есептеу кезінде өзімізге пайда әкелетін тиімді мал басын таңдадық. Шаруа қожалығымызда 20 бас сүтті сиырлар және 43 бас етті сиырлар бар. Етті сиырларды көп алған себебім етті сиырдан ет және оның жүні арқылы пайда табамын. Ал сүтті сиырда пайда көзі тек оның сүті. Шаруа қожалығымызда жалпы жем шығатын жер ауданының жиынтығы 10080 га, сүтті сиылар үшін 4032 га жер берілді, ал етті сиырлар үшін 6048 га жерді қамтиды. Жылына 1 бас малдың шөпке қажеттілігін есептеу үшін жасыл шөп шығатын жер ауданын мал басына бөлеміз. Сонда 1 бас малдың жылдық шөпке қажеттілігі анықталады. Сүтті сиырлар алып жатқан жер көлемі 4032 га мал басы 20-ны құрайды, сонда 1 бас сүтті сиыр жылына 202ц шөппен қоректенеді . Етті сиырлар үшін жасыл жем шығатын жер 6048 га, жылына 1 бас малдың жемге қажеттілігі 141 ц, мал басы 43-ке тең. Осылайша шаруа қожалыққа пайдасы жағынанан да, шөп жағынанда тиімді етті сиырлар болып келеді.

Кесте-6 «Шұғыла» шаруа қожалығында жем теңгерімі

Мал басын қорекпен қамту көздеріне көпжылдық шөптер, жүгері, қант қызылшасы, арпа түрлері кіреді. Көпжылдық шөптерде азыққа жылдық қажетілік тұрақты 10 ц, жүгері 42 ц, қант қызылшасы 2, 4 ц, арпа 8 ц. 1 бас малдың тұрақты қамту көздерін етті сиырлар мен сүті сиырлардың барлық басын көбейтеміз . Сонда барлық мал басының азыққа жылдық қажетілігі шығады. Ал ауыл шаруашылығы дақылдарының өнімділігін анықтау кезінде, малдың барлық басын азыққа жылдық қажеттілікті шаққандағы нәтижені алып тұрақты егістіктегі жем шөп дақылдарының алаңдарына бөлеміз. Мұнда тұрақты егістіктегі жем шөп дақылдарының алаңы 32 га, 16 га, 1 га және 30 га-ды құрайды. Ауылшаруашылық дақылдарының өнімділігі етті сиырлар үшін азыққа жылдық қажеттілігін тұрақты егістіктегі жем шөп дақылдарының егіс алаңына бөлеміз. Сүтті сиырларды есептегенде де дәл осылай есептейміз. Нәтижесінде жылдық азыққа қажеттілік жалпы етті сиырларда 1284ц, сүтті сиырлар үшін 2683ц болады. Ал ауыл шаруашылығында дақылдарының өнімділігі жалпы етті сиырларда 112ц және сүтті сиырларда 240 ц құрайды. Негізгі дақылдардың көп бөлігін жүгері мен көп жылдық шөптер қамтиды.

Кесте-7 «Шұғыла» шаруа қожалығында мал шаруашылығының жалпы өнімінің көлемі.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс