Бастауыш сыныпта қозғалысқа берілген есептердің ерекшелігі

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 24 бет
Таңдаулыға:

СӘРСЕН АМАНЖОЛОВ АТЫНДАҒЫ ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН УНИВЕРСИТЕТІ
ЖОҒАРҒЫ КОЛЛЕДЖ

Қорғауға жіберілді
____________2023ж.

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: Бастауыш сыныптардағы математика сабақтарында қозғалыс есептерін шешуге үйрету

Мамандығы: 0105000 Бастауыш білім беру
Біліктілігі: 0105013 Бастауыш білім беру мұғалімі

Орындаған НО-3Б (11)
тобының білім алушысы Ақан Мүнира

Ғылыми жетекшісі
Г.В. Мусабаева
___ ________2023 ж.

Норма бақылаушы
____________2023 ж.

Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3
І. Бастауыш мектепте қозғалыс есептерін оқытудың теориялық негіздері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

6
1.1 Қозғалыс ұғымының пайда болу тарихы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ..
6
1.2 Қозғалысқа берілген есептер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
8
1.3 Қозғалысқа берілген есептерді шешу жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
10
ІІ. Бастауыш сынып оқушыларына қозғалыс есептерін шешуді оқытудың әдістемелік тәсілдері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .

16
2.1 Бастауыш сыныпта қозғалысқа берілген есептердің ерекшелігі ... ... ... .
16
2.2 Бастауыш сынып оқушыларының логикалық ойлау қабілетін дамытуда қозғалысқа берілген есептердің маңызы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ...

21
ІІІ. Практикалық бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
24
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
27
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
30

Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі
Қазіргі таңда білім беру жүйесін реформалаудың маңызды бағыттары қатарынан білім сапасын көтеру мәселесі жетекші орын алады. Жалпы білім беретін мектептерде білім сапасын арттыру, білім беру мазмұнын жетілдіру, оқыту үрдісін жаңа сапалық деңгейге көтеру мұғалімдердің әдістемелік шеберліктерін арттыру сияқты факторлармен байланысты.
Соңғы жылдарда педагогикалық процесті ізгілендіру тенденцияларын күшейтуі математика пәндерін оқытуға аса көңіл бөлініп, болашақ ұрпақтың техникалық білімдерінің терең болуын талап етіп отыр.
Қазақстан Республикасының тұңғыш Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына жолдауында:
Білім беру реформасы-Қазақстанның бәсекеге нақтылы қабілеттілігін қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін аса маңызды құралдардың бірі.
Бізге экономикалық және қоғамдық жаңару қажеттіліктеріне сай келетін осы заманғы білім беру жүйесі қажет.
Жоғары білім беру саласында техникалық білім беруді дамытуға ерекше назар аудара отырып, жоғары оқу орындары желісінде оңтайландыру жүргізілуге тиіс. Осы заманғы мемлекеттік мамандар даярлау үшін мемлекеттік басқару академиясының негізінде шетелдік серіктестердің қатысуымен ең жоғары стандарттарға сәйкес келетін ұлттық басқару мектебі құрылуы қажет.
Білім беру жүйесін дамытуды ынталандыру мақсатында және сектор мен мемлекет арасындағы серіктестікті нығайту мемлекеттік жекеменшілік білім беруге кредиттер бөлу жүйесін жетілдіру қажет,-делінген.
Ал, оның негізі бастауыш сыныпта қаланбақ. Сондықтан да, бастауыш сынып оқушыларының ой-өрісін, ізденіс, тапқырлығын, зеректілігін дамытуда қозғалысқа берілген есептердің маңызы зор. Қазіргі кезде көптеген мұғалімдерге, әсіресе, бастауыш сынып оқушыларына сабақта фронтальды жұмыс істеу міндеті қойылды. Өйткені, сабақ кезінде оқушылардың басым көпшілігі мұғалімнің нұсқауымен есептерді шешуге енді кіріскенде, сыныптағы басқа оқушылар есептің шешімін тауып қояды. Кейбір оқушылар есептің шешімін тауып қоймай, есептің әр түрлі шешімдерін көруге қабілетті болады. Ал оқушылардың ендігі бір бөлігіне жай ғана тапсырманы шешудің өзіне едәуір көмек керек болады. Осыған байланысты мынандай сұрақ туындайды: Сабақта қозғалысқа байланысты есесптермен жұмыс істеуді оқушылардың мүмкіндіктеріне сай келетіндей қалай ұйымдастыруға болады?
Қозғалысқа берілген есептердің көпшілігі 3-4 сынып бағдарламасында берілген. Бұл сыныптың бірінші жарты жылдығында оқушылар жалпы ұғыммен таныстырып, мағұлмат беріледі, яғни қозғалысқа берілген есептердің шешілу жолын үйренеді. Жылдамдық пен уақыттың көбейтіндісі қашықтықты беретіндігін, қашықтықты жылдамдыққа бөлгенде уақыт аланатындығын және қашықтықты уақытқа бөлгенде жылдамдық алынатындығын оқушылар меңгеретін болса, жылдың екінші жартысында қозғалысқа берілген есептерді шығару дағдыларын қалыптастырып, бекіту үшін қарастырылған есептердің берілгендігі бәрімізге мәлім. Балалар қозғалысқа берілген есетер туралы жыл бойына оқығанмен, машық кезінде оқушылардың есепті шығару деңгейлерінің төмендігін байқамағандықтан курстық жұмысымда олардың деңгейлерін көтеру үшін есептің мазмұнын түсініп оқуға және түсініп оқуға және толық талдауға көңіл бзлдік.
Сонымен, жоғарыда аталған мәселелерге байланысты таңдалған курстық жұмысымның тақырыбы-
Курстық жұмысымда қозғалысқа байланысты есептермен жұмыс істеу кезінде оқушылардың логикалық ойлау қабілетін дамыту, оқушының білімге деген ынтасын арттыру және қозғалыс есептерін шығарудың әлістерін зерттеу оны есеп шығару барысында қолдану мәселелері қаралды.
Курстық жұмыстың мақсаты: Бастауыш сыныптарда қозғалысқа берілген есептердің ерекшеліктерін анықтау.
Оқушыларға қозғалыс есептерімен жұмыс істеу әдістемесін меңгерту;
Оқушы білімін дамыта отырып, оның іс-әрекетін тиімді ұйымдастыра білу.
Бастауыш сыныпта математика сабағында есептің мазмұнын түсініп оқуды және толық талдауды қолдану арқылы оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру жолдарына талдау жасау.
Курстық жұмыстың міндеттері: Сабақта қозғалыс есептерімен жұмыс істеуді ұйымдастыру мәселесі бойынша әдістемелік әдебиеттерді зерделеу және талдау;
Балалардың есеп шығарудағы математикалық білімін белгілі бір жүйе бойынша дамыту мүмкіндіктерін анықтау;
Балалардың есеп шығарудағы ой-өрісін дамытудың тиімділігін тексеру.
Зерттеу нысаны: Бастауыш мектептегі математиканы оқыту прцесі.
Зерттеу пәні: Бастауыш сыныптардағы математика сабақтарына қозғалыс есептерін шешуге үйрету.
Зерттеудің теориялық мәні: Қозғалыстың жалпы даму тарихына, бастауыш сынып оқушыларына қозғалыс есептерін шешуді оқытудың әдістемелік тәсілдеріне, қозғалыс есептерінің ерекшеліктеріне шолу жасалынды.
Зерттеудің ғылыми болжамы: Егер бастауыш сыныпта математика сабағында қозғалыс есептерін шығару тәсілдеріне талдау жасауды қолдану арқылы оқушылардың ой-өрісі дамытылатын болса, онда олардың математикадан білім деңгейі жоғарылайды, өйткені пәнге деген қызығушылығы нәтижелі қалыптасады.
Зерттеу базасы: Шығыс қазақстан обылысы білім басқармасы Өскемен қаласы бойынша білім бөлімінің Абай атындағы №33 орта мектебі коммуналдық мемлекеттік мекемесі.
Курстық жұмыстың құрылымы: кіріспе, 2 тараудан, қорытынды, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

І. Бастауыш мектепте қозғалыс есептерін оқытудың теориялық негіздері
1.1 Қозғалыс ұғымының пайда болу тарихы
Қозғалыс-заттар мен құбылыстардың жалпы өзгерісін, бір-біріне әсер етуін білдіретін ұғым. Қозғалыссыз өмір болмайды, ол-барлық нәрсенің өмір сүру тәсілі.
Антиктік заман философиясы қозғалыстың бар екенін мойындап қана қоймай, оның мәнін зерделеп, себептерін, жалпы заңдылықтарын ашуға ұмтылды. Кейбір философтар табиғат бастамасын ағып жатқан суға (Фалес), жалындаған отқа (Гераклит), сандар арасындағы үйлесімге (Пифагор), бос кеңістіктегі атомдарға (Демокрит) теңеп, дүниенің динамикалық суреттемесін жасаса, енді біреулер қозғалыс ұғымының қайшылыққа толы екенін (Зенон) айтты.
Аристотель ілімінде қозғалыс ұғымы категория деңгейіне көтеріліп, оның көптүрлілігі, болмыс пен танымның басты анықтамаларының бірі екендігі айтылды. Жаңа заман дәуірінде (XVII-XVIII ғ.) ғылыми танымның, әсіресе механиканың қарқынды дамуына орай қозғалыс көбінесе денелердің кеңістікте орын алмасуы және бір-біріне әсер етуі ретінде қарастырылып, дүниенің механмкалық суреттемесі жасалды.
Гегель қозғалыс ұғымын қалыптасу, өзгеру, даму ұғымдарымен ұштастырып, оның жалпы заңдарын ашты, оны сан мен сапаның өзгеруі, сапалық түрлендіру секілді түсініктермен байытып қозғалыстың ішкі қайнар көзі қайшылықта екенін көрсетті. Дүниеде өзгермейтін, қозғалмайтын дене болмайтыны секілді, қозғалыс табиғаттағы, қоғамдағы барлық өзгерістерді қамтиды. Қозғалыс жалпы өзгеріс, нысандардың бір-біріне әрқалай әсер етуі және олардың қалпының ауысуы. Ол-материяның ажырамас өмір сүру тәсілі. Қозғалыссыз материяның болмайтыны секілді, материясыз қозғалыстың болуы мүмкін емес. Қозғалыс сан алуан болып келеді. Әрбір қозғалыстың өз иесі, өз тасымалдаушысы, яғни түпкі негізі болады. Мысалы, қарапайым бөлшектер қозғалысының өз заңдылықтары, өзіне ғана тән ерекшеліктері бар. Сол секілді материя құрылымының деңгейіне сәйкес өз қозғалысының болуы заңды.
Алайда, қозғалыстың бастапқы негізін анықтау, яғни алғашқы қозғалыс қалай пайда болды деген мәселеде ғылыми ой-пікірлер мен діни сенімге негізделген теориялар қайшылығы жалғасып келеді. Қозғалыс шектілік пен шексіздіктің, өзгермелілік пен орнықтылықтың, тыныштық пен тынышсыздықтың қайшылығы болып табылады. Қозғалыстың өзіне қарама-қарсы сәті - тыныштық. Ол-қозғалыстың белгілі бір өткінші қалпы, біршама тұрақтылығы. Шексіз тыныштыққа жету - заттың жойылып кетуімен пара-пар келеді. Дамумен салыстырғанда қозғалыс - неғұрлым жалпылама ұғым, өйткені ол жүйенің дамуының ішкізаңларына сәйкес келмейтін қандай да ьір сыртқы және кездейсоқ өзгерістерді қамтиды.
XX ғасырдың екінші жартысында ғылым мен техниканың, қоғамдық тәжірибенің жамуы жаңа нысандарды, күрделі жүйелер кешенін зерттеуге, қозғалыс және оның түрлері, олардың өзара байланысы туралы жаңа философиялық теориялар жасауға дол ашты.
Бастауыш сыныпта қозғалысқа берілген есептердің көпшілігі 4-сынып бағдарламасында қарастырылады.
Бұл түрдегі есептердің негізгі компонеттері:
а) жүрілген жол (S);
б) жылдамдық (V);
в) уақыт (T).
Бұл шамалардың арасындағы байланыс келесі формлалармен өрнектеледі:
s=v*t v=s:t t=s:v
Бұл шамалар бір бірлік жүйесінде болулары керек. Мысалы, егер жол километр-мен, ал уақыт сағат-пен есептелетін болса, онда жылдамдық кмсағ-пен есептеледі.

1.2 Қозғалысқа берілген есептер
Қозғалысқа байланысты есептерді шығаруға дайындық жұмысы оқушылардың қозғалыс туралы түсінігін қорытуды, жаңа шамалармен-жылдамдық, уақыт, қашықтықпен танысуын, осы шамалардың арасындағы байланыстарды айқындай түсу жағын қарастырады.
Енді қозғалысқа берілген есптердің негізгі компоненттеріне жеке-жеке тоқталайық.
Жылдамдық - қозғалыстың негізгі математикалық сипаттамаларының бірі, қозғалыстың уақыт бойынша өзгеруінің лездігі. Жылдамдық латынның V әріпімен белгіленеді. Формуласы: V=S:T (мұндағы S-қашықтық, T-уақыт). Жылдамдықты, әдетте, мс-пен (бірліктердің халықаралық жүйесінде), кейде ммин-пен, кмсағ-пен өлшейді.
Уақыт - оқиғаның ұзақтығын және тізбектілігін сипаттайтын математиканың негізгі түсініктерінің бірі. Уақыт оқиғаларды реттеуде, олардың ұзақтығын, заттардың қозғалысын сипаттауда қолданылады. Уақыт латынның T әріпімен белгіленеді. Формуласы: T=S:V (мұндағы S-қашықтық, V-жылдамдық). Өлшем бірліктері - секунд, минут, сағат.
Қашықтық - математикадағы маңызды геометриялықұғымдардың бірі. Ол қозғалыста шапшаңдықты сипаттайды. Қашықтық латтынның S әріпімен белгіленеді. Формуласы: S=V*T (мұндағы V-жылдамдық, T-уақыт). Негізгі өлшем бірліктері - метр, километр.
Жылдамдық, уақыт, қашықтық шамалары арасындағы байланыстарды анықтау басқа пропорционал шамалар арасындағы байланыстарды анықтау әдістемесімен жүргізіледі. Осы жұмыстың нәтижесінде балалар мынадай байланыстарды ұғынулары тиіс: егер қашықтық пен жүрілген уақыт белгілі болса, онда жылдамдықты жүріп өтілген қашықтықты уақытқа бөлу арқылы табуға болады; егер жылдамдық пен жүрілген уақыт белгілі болса, онда қашықтықты жылдамдық пен уақытты көбейту арқылы табуға болады; егер қашықтық пен жылдамдық белгілі болса, онда жүрілген уақытты қашықтықты уақытқа бөлу арқылы табуға болады.
Бұдан әрі қарай, осы білімдерге сүйене отырып балалар қозғалысқа берілген есептерді шығарады. Осы есептермен жұмыс жасағанда сызба түріндегі иллюстрацияны жиірек пайдалану керек, өйткені ол сызба есепте айтылған жағдайды адамның көз алдына келтіруде көмектеседі. Ол үшін балалардың транспорттық қозғалысын бақылауға арналған арнайы экскурсия өткізген пайдалы.
Оқушыларды жылдамдықпен, уақытпен және қашықтықпен таныстырғанда өздерінің жаяу жүргендегі жылдамдықтарын, қашықтығын немесе уақытын таба білетіндей етіп ұйымдастыру керек. Олүшін аулада немесе спорт залында тұйық жол сызып сызып, жол бойына әр 10 метр қашықтықты белгілеу керек, содан кейін әр оқушы қандай жол жүргенін, қанша уақытта жүріп өткендігін және қандай жылдамдықта жүргенін табу керек.
Балалар 10 метрлік белгі бойынша 10 минутта жүретінін есептеп табады. Мұғалім оқушы 1 минутта жүріп өткен қашықтық оның жылдамдығы болатынын айтады.
Аталған есептерді шығарумен қатар 4-сыныпта бір бағыттағы қозғалысқа, бір-біріне қарама-қарсы бағыттағы қозғалысқа және бірінен-бірі қарама-қарсы бағыттағы қозғалысқа арналған есептер енгізілді. Осы есепердің әрқайсысы берілген мәліметтер мен ізделінді шамаларға байланысты 3 түрі болады:
Бірінші түрі - денелердің әрқайсысының жылдамдығы және қозғалыс уақыты берілген, ізделінді шама - қашықтық;
Екінші түрі - денелердің әрқайсысының жылдамдығы және қашықтық берілген,ізделінді шама - уақыт;
Үшінші түрі - денелердің әрқайсысының қашықтығы және қозғалыс уақыты берілген, ізделінді шама - жылдамдық.

1.3 Қозғалысқа берілген есептерді шешу жолдары
Математикалық есептерді шешуде кез-келген адамдарда туындайтын мәселелерді шешу және олардың алдын алу бұрыннан оқытылып келеді. Бірақ осы уақытқа дейін олардың жалпы қабылданған иетодикасы жоқ.
Қозғалыс есептерін шығару әдістерін қарастыру алдында, қазіргі кезде қолданылып жүрген есеп шығарудың жалпы методикасына тоқталайық.
1. Есептің шартымен танысу
Есепті шешуге арналған жұмыс алдымен оның мазмүнымен танысудан басталады. Есептің мазмұнымен таныстыру дегеніміз - оны оқып шығып, онда келтірілген жайттардың өмірде болатын ситуацияларын көз алдына келтіру. Есепті дұрыс түсіну үшін есеп мәтінін әрбір оқушы жеке-жеке оқуы тиіс. Есепті, әдетте, оқушылар оқиды. Мұғалім есепті тек балаларда есептің тексті жоқ жағдайда немесе олар оқи алмайтын кезде ғана оқиды. Егер есептің шарты шиеленіскен болса, онда оқушыға есептің шартын оқып, оны ойша елестетіп түсінуі үшін уақыт беру керек. Есепті дұрыс оқи білудің маңызы зор. Егер есептің текстінде түсініксіз сөздер кездессе, онда оларды түсіндіру керек немесе есепте айтылатын нәрселердің, мысалы, бульдозер, шөп шапқыш машинананың суреттерін көрсету керек. Есепті балалар бір-екі рет кейде одан көп оқып шығады, бірақ біртіндеп оларды есепті бір оқығанда есте сақтап қалатындай етіп үйрету керек, өйткені осылай еткенде олар бірден зейін қоя оқитын болады. Есептің шартын оқу кезінде оқушылардың логикалық ойлауын дұрыс қалыптастыра білу керек. Бұл математикалық теминдерді, белгісіз шамаларды түсінуге көмектеседі. Мәтін есеппен жұмыс істеу кезінде оқушы әр сөзге, әр санға назар аударуы қажет. Мәтінмен ауызша жұмыс жасалғаннан кейін оны математикалық терминдерге (схема,кесте,сызба...) айналдыру керек. Есептің қысқаша шартын құру барысында белгілі шамалар мен белгісіз шамалардың арасындағы байланыс анықталады. Содан кейін оқушылар қандай шаманы табу керектігін біле алады.
2. Есептің мазмұнын талдау және шешімін іздеу
Есептің мазмұнымен танысқаннан кейін рның шешімін іздестіруге кірісуге болады: оқушылар есепке кірістірілген шамаларды, берілген сандар мен ізделінді сандарды айқындай білуі тиіс, сөйтіп осылардың негізінде сәйкес арифметикалық амалдарды таңдап ала білулері тиіс. Жаңа түрдегі есепті енгізгенде оның шешуін табу жұмысына мұғалім басшылық жасайды, сонан кейін бұны оқушылар өздігінен орындайды. Екі жағдайда да балалардың шамаларды, берілген және ізделіп отырған сандарды мүшелерге бөлуге көмектесетін, олардың арасындағы байланыстарды тағайтындайтын арнайы әдістер пайдаланылады. Мұндай әдістерге есептерді иллюстрациялау, есептерді қайталау, есепті шығару жоспарын талдау және оны құру жатады. Есептердің шешімін іздеуде мәтінге талдау жасау ең көп тараған тәсілдердің бірі. Есептерді талдау ойлау тізбегі арқылы жүзеге асады. Талдау кезінде есептердегі белгілі және белгісіз шамалардың арасындағы байланысты анықтау керек. Кейін жоспар құрылады. Ойлау бұл кезде кері тәртіппен жүргізіледі. Есептерді талдауды анатикалық-синтетикалық әдіспен жүргізуге де болады.
Есептерді мұғалім түсіндіре отырып шығару керек. Мысалы:
Мектеп пен үйдің арасы 300 м. Оқушы минут сайын 60 м жүреді. Ол 3 мин жүрді. Мектепке жету үшін ол тағы неше метр жүруі керек?

Мектеп Т=3мин Үй

300 м
Есепті оқыған соң мәтін бойынша әңгіме жүргізіледі. Оқушылар тақтада және дәптерлерінде мұғалімнің көмегімен есептің шартының моделін құра бастайды. Мәтін бойынша сұрақ қоя отырып, мұғалім дауыс ырғағымен тірек сөзді бөліп оқиды.
Жазуды орындаймыз. Модельдің бірінші жолы:
Болғаны - 300 м
Оқушы қанша метр жолды жүріп өтті? (Белгісіз)
Жүріп өткен жол туралы не білеміз? (Оқушы минут сайын 60м жүреді)
Оқушы жолда қанша уақыт болды? (3 минут)
Жазылу моделі:
Жүргені - ? м, минут сайын 60 м, 3 мин
Есептің сұрағы қандай? (Мектепке жету үшін ол тағы неше метр жүруі керек?)
Жазу моделі:
Қалғаны - ? м
Мәтінді есеппен жұмыс істеу нәтижесіндегі соңғы жазылу моделі:
Болғаны - 300 м
Жүргені - ? м, минут сайын 60 м, 3 мин
Қалғаны - ? м
Мәтінді есеппен жұмыс істеудің келесі кезеңі - оны шығару жоспарын құру.
Ол үшін моделі бойынша есепті талдаймыз. Бұл жағдайда мақсатты талдауды пайдаланамыз (сұрақтан берілгенге қарай). Мұғалім сыныпқа сұрақ қойып әңгімелесе отырып, есепті талдау сызбасын салады.
- Есепте нені білу керек? Оқушыға мектепке дейін жүретін қанша жол қалды?)
- Қанша қалғанынбілу үшін не істейміз? (Арақашықтық қанша еді және оқушы қаншасын жүріп өтті?)
- Қалған жолды қандай амал арқылы табамыз? (Азайту)
- Үйден мектепке дейінгі ара қашықтықты білеміз бе? (Иә, 300 м)
- Оқушы қанша жол жүріп өткенін білеміз бе? (Жоқ. Бірақ ол әр минут сайын 60 м жол жүргенін білеміз)
- Оқушы жолда қанша уақыт болды? (3 минут)
- Жүріп өткен жолын қандай амалмен табамыз? (Көбейту)
Егер есепті синтезді қолданып талдасақ (берілген сұраққа қарай), онда әңгімеміз мына түрде болады:
- Оқушы әр минут сайын 60 м жүргенін білеміз және жолда барлығы 3 минут жүрген, біз нені біле аламыз? (Жүріп өткен жолды)
- Жүріп өткен жолын қандай амалмен табамыз? (Көбейту)
- Үйден мектепке дейінгі қашықтық 300 м екенін білеміз және жүріп өткен жолын біле отырып, енді нені таба аламыз? (Оқушы мектепке дейін неше метр жол жүруі керек?)
- Қалған жолды қандай амалмен табамыз? (Азайту)
Келесі кезеңде екі амалды орындау керек. Мәтінді есептермен жұмыс істеудің келесі кезеңі - оны шығару жоспарын орындау.
Есепті амалдар орындау арқылы шығаруды жазайық:
1) 60*3=180 м
2) 300-180=120 м
Енді есепті шығаруды өрнек түрінде жазып көрейік:
300-60*3-180=120
Жауабы: 120 м жол жүруі керек.
3. Есепті жалпы түрде шығару
Есепті белгілі және белгісіз шамалар анықталғаннан кейін есептің қысқаша шарты құрылады. Белгісіз шаманы табуға қажетті формула анықталады.
4. Есептеу
Есепте берілген шамалардың барлығын ХБЖ өлшемдеріне келтіру керек. Кейін формулаға шамалардың сандық мәндерін қойып, математикалық есептеулер жүргізу қажет.
5. Есептің шешімін тексеру
Есептің шешімін тексеру - бұл есептің дұрыстығын немесе қате орындалғанын белгілеу. Тексеру кезінде ақыл-ой іс-әрекеттерін және практикалық іс-әрекеттерді пайдалана отырып, қорытынды ой шығарылады:
олай болса ... , бұл есеп дұрыс (немес дұрыс емес). Егер есеп әр түрлі тәсілдермен шешілген жағдайда есептердің шешімдері бірдей болса, онда есеп дұрыс шешілген болып есептеледі. Мысалы:
Екі ауыл арасындағы қашықтық 13 км, ауылдан бір мезгілде бір-біріне қарама-қарсы бағытта екі мотоциклші шықты және 5 минуттан кейін кездесті. Бірінші мотоциклші минутына 1 км 20 м жол жүрді. Екінші мотоциклші минутына қанша метр жол жүрген?
1 км=1000 S=V*T
Шешімі:
S1 = V1 * T=1200*5=6000 м
S2 = S - S1 =13000-6000=7000 м
V2 = S2 : T=7000:5=1400 ммин
Тесеру: V = S : T=13000:5=2600 ммин
V2 =V - V1 =2600-1200=1400 ммин
Жауабы: 1400 ммин Есеп дұрыс шешілген
6. Есепті шешу кезіндегі шығармашылық жұмыс
Шығармашылыөқ сипаттағы есептерге қиындығы жоғары есептер, әр түрлі тәсілдермен шығарылатын есептер, бірнеше шешімі бар есептер жатады. Қиындығы жоғары есептер оқушылардың ойша есептеуіне, есептегі шамалар мен деректердің арасындағы байланысты ұғынуына көмегін тигізеді. Есептердің көпшілігі әр түрлі тәсілмен шамалар арасындағы жаңа байланыстарды ашуына мүмкіндік береді.
Кейбір шамалары жеткіліксіз немесе артық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.