Қылмыстық теріс қылық үшін жауаптылық


Қ. Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті
«Құқықтану» кафедрасы
Курстық жұмыс
Тақырыбы: «Қылмыстық теріс қылықтар үшін тағайындалатын негізгі жазалар»
Орындаған: «Құқықтану»-204 тобының
студенті
Қабылдаған:Нурлин А. К.
Ақтөбе, 2022 ж
Жоспар
Кіріспе
Негізгі бөлім
- Қылмыстық теріс қылық түсінігі және мәні
- Қылмыстық теріс қылықтың басқа құқық бұзушылықтан айырмашылығы
- Кылмыстық теріс қылық құрамы
- Қылмыстық теріс құлықтың алдын алу шаралары
- Қылмыстық теріс қылық үшін жауаптылық
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
КІРІСПЕ
Қурстық жұмыстың жалпы сипаттамасы. Зерттеу тақырыбының өзектілігі. 2014 жылы жаңа Қылмыстық кодекстің енгізілуіне байланысты қылмыстарды жіктеудің теориялық негіздерін зерттеу, қылмыс санатын анықтау және қылмыстық құқықтың жалпы және ерекше бөліктерінің нормаларында қылмыстарды санаттауды қолдану мәселелерін шешу қажеттігі туындайды. Жаңа Қылмыстық кодекс (бұдан әрі-ҚК) көптеген жаңалықтарға толы, олар ыстық өріс, дебаттар мен пікірлер қақтығысын тудырады.
"Нормативтік құқықтық актілер туралы" Заңға сәйкес ҚК кодексінің жалпы бөлігі глоссариймен толықтырылды, бұл ҚК жаңа нормаларын практикада қолдануды жеңілдетеді деп ойлаймыз. Кодекстің ең маңызды жаңалығы қылмыстар мен қылмыстық теріс қылықтардан тұратын қылмыстық жазаланатын әрекеттердің екі буынды жүйесін енгізу болып табылады. Қылмыстық теріс қылықтар үшін жазалардың жұмсақ түрлерінің кең спектрі, бірінші кезекте, қоғамдық және түзеу жұмыстары, сондай-ақ ең аз ескіру мерзімдері мен соттылықтың болмауы көзделеді.
Барлығы Кодексте 171 қылмыстық теріс қылық қарастырылған [1] . Бұл санатқа аз ауырлықтағы 104 қылмыс құрамы ауыстырылды, бұл қылмыстық заңның Елеулі ізгілендірілгендігін көрсетеді. Бұл 104 қылмыстың 20-ы жазалау шарасы ретінде "бас бостандығынан айыру" ретінде санкцияда болғанын, ал енді оларды жасағаны үшін тіпті соттылық болмайтынын көрсету артық емес. Бірқатар әкімшілік құқық бұзушылықтарды қылмыстық теріс қылықтарға шығару туралы шешім олар бойынша дереу хаттама жасау және тұтастай алғанда әкімшілік сот ісін жүргізу үшін көзделгендей, уәкілетті органға қарауға жіберу мүмкін еместігінен туындады. Мысалы, денсаулыққа зиян келтіруге әкеп соққан Жол қозғалысы ережелерін бұзғаны үшін әкімшілік жауапкершілікке тарту үшін сот-медициналық сараптама жүргізу жәбірленушіге қандай зиян ауырлығы орташа немесе ауыр зиян келтірілгенін анықтау үшін 21 күн өткеннен кейін ғана мүмкін болады.
Өзгерістер көп, бірақ қылмыстық кодекстің міндеттері өзгеріссіз қалды. Қылмыстық кодекстің міндеттері: - адамның және азаматтың құқықтары, бостандықтары мен заңды мүдделері, - меншік; - ұйымдардың заңды мүдделерін; - қоғамдық тәртіп және қауіпсіздік; - қоршаған ортаны; - Қазақстан Республикасының конституциялық құрылысы мен аумақтық тұтастығы; - қоғам мен мемлекеттің заңмен қорғалатын мүдделеріне қоғамдық қауіпті қол сұғушылықтардан, сондай-ақ: - бейбітшілік пен қауіпсіздікті қорғау - қылмыстық құқық бұзушылықтардың алдын алу. Осы міндеттерді жүзеге асыру үшін Кодекс қылмыстық жауаптылықтың негіздерін белгілейді, жеке адам, қоғам немесе мемлекет үшін қандай қауіпті әрекеттер қылмыстық құқық бұзушылық болып табылатынын айқындайды. Қылмыстық құқық бұзушылық жасау қылмыстық жауаптылықтың негізі болып табылады. Қоғамдық қауіптілік дәрежесіне және әрекеттің жазалануына қарай Қылмыстық құқық бұзушылықтар қылмыстар мен қылмыстық теріс қылықтар болып бөлінеді (құқық бұзушылықтарды теріс қылықтарға және қылмыстарға бөлу негізінде екі белгі: қоғамдық қауіптілік дәрежесі, әрекеттің жазалануы) . Қылмыс-айыппұл, түзеу жұмыстары, бас бостандығын шектеу, бас бостандығынан айыру немесе өлім жазасы түріндегі жаза қатерін төндірумен Кодексте тыйым салынған қоғамдық қауіпті әрекет (әрекет немесе әрекетсіздік) .
Зерттеу нысанасы. Қазақстан Республикасы қылмыстық құқық саласындағы қылмыстық теріс қылық институты болып табылады.
Зерттеудің мақсаты мен міндеттері.
Курстық жұмыстың мақсаты Қазақстан Республикасының қылмыстық құқық бойынша қылмыстық теріс қылық институтын талдау, қылмыстық теріс қылықтың алдын алу және ескертудің тиімді әдістерін анықтау болып табылады. Бұған қол жеткізу келесі міндеттерді шешу арқылы мүмкін:
- Қазақстан Республикасының Қылмыстық құқығы теориясында қылмыстық құқық бұзушылықтың түсінігі мен жалпы сипаттамасын зерттеу; - қылмыс және қылмыстық теріс қылық ұғымын қарастыру;
- шет елдердің заңнамасы бойынша қылмыс және қылмыстық теріс қылық ұғымын қарастыру;
- қылмыстық теріс қылықтың қылмыстан ажырату критерийлерін талдау; - қылмыстық теріс қылықтардың алдын алу мен ескертудің шетелдік теориялық тәжірибесін зерттеу.
Әдістеме және зерттеу әдістері.
Жұмыстың теориялық-әдіснамалық негізін диалектиканың іргелі ережелері, философия, конституциялық құқық, қылмыстық құқық, криминология және қылмыстық-атқару құқығы бойынша әдебиет құрайды. Жұмыстың нормативтік негізі Қазақстан Республикасы Конституциясының тиісті ережелері, қылмыстық заңнаманың және өзге де құқық салаларының нормалары болды.
Курстық жұмыста Қазақстан Республикасының жаңа Қылмыстық кодексі, ТМД-ның басқа елдерінің, бірқатар шет мемлекеттердің қылмыстық заңнамасы зерттеледі, сонымен қатар Ресей империясының қылмыстық заңдары және бұрын қолданыста болған Кеңес қылмыстық заңнамасы зерттелді.
Жұмыста Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты Пленумының қаралып отырған мәселелерге қатысты басшылық қаулылары көрініс тапты.
Осы зерттеудің нәтижелері қылмыстық құқықтың жалпы және ерекше бөліктерінің мәселелері бойынша оқу процесінде және ғылыми зерттеулерде де пайдаланылуы мүмкін. Дипломдық жұмыстың құрылымы негізгі мақсатына, зерттеу мәніне жауап береді және кіріспеден, екі тараудан, қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады. 1
Курстық жұмыстың құрылымы. Аталған тақырыпта жазылған курстық жұмыстың көлемі кіріспеден, екі бөлімнен, қорытынды және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
1 ҚЫЛМЫСТЫҚ ТЕРІС ҚЫЛЫҚ ТҮСІНІГІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗІ
1. 1 Қылмыстық теріс қылық түсінігі және мәні
Барлық құқық бұзушылық қоғамға қауіптілігінің сипаты мен деңгейіне байланысты екі топқа бөлінеді: қылмыс және теріс қылық.
Қылмыс қоғамға қауіпті және заңмен жазалау қатерімен тыйым салынған айыпты әрекет - әрекетсіздік. Ол қоғамның қалыпты өмір немесе мемлекеттік құрылыс, шаруашылық жүйе, меншік және азаматтардың саяси, еңбектік, мүліктік және басқа да құқықтары. Қылмыстың заңды сипаты - оларға қылмыстық заңмен тыйым салу мен жазалау шараларын қолдану болып табылады. Қылмыстық заңда көрсетілген, қылмыстың барлық нысандық белгілерін иеленуші құқық бұзушылық өзінің жеңіл мәнділігіне байланысты қоғамға қауіпті болмаса, қылмыс болып саналмайды. Қылмыс басқа құқық бұзушылық түрлерімен салыстырғанда қоғамға үлкен қауіп әкеледі. Қылмыстың қоғамдық дәрежесін білу үшін, мынандай факторларға сүйену керек: обьектінің құндылығы, құқыққа қайшы әрекеттің мазмұны, жағдайы, уақыты, әдісі, келтірген зиянның көлемі мен сипаты, құқық бұзушының жеке мінездемесі.
Теріс қылық дегеніміз - қылмыспен салыстырғанда қоғамға қауіптілігі біршама төмен және қоғамдағы құқықтық тәртіптің жекелеген жақтарына нұқсан келтіруші құқық бұзушылық. Теріс қылық қоғамға зиян келтіргендіктен, әлеуметтік қауіпті болып табылады. Теріс қылық қоғам өмірінің қай саласында жасалуы, келтірген зиянының сипаты және тиісті құқықтық санкциясының ерекшеліктеріне байланысты әкімшілік, тәртіптік, азаматтық құқық бұзушылықтарға жіктелінеді.
Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 10-бабының 3-тармағына сәйкес, қылмыстық теріс қылық - қоғамға зор қауіп төндірмейтін, болмашы зиян келтірген неадамның жеке басына, ұйымға, қоғамға немесе мемлекетке зиян келтіру қатерін туғызған, оны жасағаны үшін айыппұл салу, түзеу жұмыстары, қоғамдық жұмыстарға тарту түріндегі жаза көзделген, іс-әрекет (әрекетсіздік) болып танылады делінген.
Яғни қылмыстық теріс қылықтың өзіне тән негізгі 4 белгісі болуы тиіс:
1. Әрекет қасақана болуы;
2. Қоғамға зор қауіп төндірмеуі;
3. Болмашы зиян келтіру немесе келтіру қаупін туғызу;
4. Оны жасағаны үшін айыппұл салу, түзеу жұмыстары, қоғамдық жұмыстарға тарту, қамаққаалу түріндегі жаза көзделуі тиіс.
Жаңа қылмыстық кодексте барлығы 156 қылмыстық теріс қылық енгізілген, оның ішіне қазіргі 47 әкімшілік құқық бұзушылық қылмыстық теріс қылықтар қатарына жатқызылған. Бұл қылмыстық теріс қылықтар қатарына жатқызылған әкімшілік құқық бұзушылықтардың көбісі жеке тұлғаға, кәмелетке толмағандардың құқықтарына, қоғамдық тәртіпке қол сұғатын және отбасы-тұрмыстық саласындағықұқыққа қарсы әрекеттер және т. б. табылады.
Сонымен қатар, аталған санатқа қолданыстағы онша ауыр емес 100 қылмысенгізілген. Осы жерде айта кететін бір жәйт, аталған 100 онша ауыр емесқылмыстардың 20-сы үшін қолданыстағы қылмыстық заң бойынша «бас бостандығынан айыру» жазасы тағайындалатын қылмыстар болып табылады, алжаңа кодекске сәйкес, ондай қылмысты жасаған тұлғанының соттылығы даболмайды.
Қылмыстық теріс қылықтардың қатарына бұрын қылмыстық және әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексте болмаған 9 құқыққа қарсы әрекеттер енгізілген. 47 әкімшілік құқық бұзушылық қылмыстық теріс қылықтар қатарына жатқызу -жауапкершілікке тартылатын тұлғаның қорғануы құқықтарын күшейтетіні сөзсіз.
Бұл деген - қорғаушының міндетті қатысуы - қылмыстық процесстік кодексте көзделген процессуалдық кепілдігінің барлық кешенін қолдану деген сөз.
Жаңа заңға сәйкес, қылмыстық теріс қылықтар үшін қамауға алудың ең жоғарғы мерзімі 6 ай көзделген. Қолданыстағы қылмыстық кодекспен салыстырғанда, жаңа кодексте бас бостандығынан айыру жазасының орнына баламалы жазаларды қолдану басты назарға алынып, жаза түрлері мен жаза тағайындау жүйесі айтарлықтай өзгерген. Қабылданған кодекстің 40 бабында қылмыстық теріс қылық жасағаны үшін және қылмыс жасағаны үшін кінәлі адамға тағайындалатын жаза түрлері бөліп көрсетілген. Енді қылмыстық теріс қылық жасағаны үшін айыппұл, түзеу жұмыстары, қоғамдық жұмыстарға тарту, қамаққа алу қолданылса, қылмыс үшін айыппұл, түзеу жұмыстары, бас бостандығын шектеу, бас бостандығынан айыру жазасы қолданылуы мүмкiн.
Теріс қылық - тәртіптік не әкімшілік жауапкершілікке апарып соғатын құқық бұзушылықты білдіретін жалпылама термин. Қоғамға қауіпті болып табылатын қылмыстардан айырмашылығы, теріс қылық, сондай-ақ азаматтық-құқықтық құқық бұзушылыктар қоғам үшін принципті түрде қауіпті болып табылмайды. Олар әлеуметтік зиянды болып есептеледі. [1]
Қылмыстық құқық бұзушылықтар қоғамға қауіптілік және жазаланушылық дәрежесіне қарай қылмыстар және қылмыстық теріс қылықтар болып бөлінеді.
Кодексте айыппұл салу, түзеу жұмыстары, бас бостандығын шектеу, бас бостандығынан айыру немесе өлім жазасы түріндегі жазалау қатерімен тыйым салынған айыпты жасалған, қоғамға қауіпті іс-әрекет (әрекет немесе әрекетсіздік) қылмыс деп танылады. Қылмыстық теріс қылық деп қоғамға зор қауіп төндірмейтін, болмашы зиян келтірген не адамның жеке басына, ұйымға, қоғамға немесе мемлекетке зиян келтіру қатерін туғызған, оны жасағаны үшін айыппұл салу, түзеу жұмыстары, қоғамдық жұмыстарға тарту, қамаққа алу түріндегі жаза көзделген, айыпты жасалған іс-әрекет (әрекет не әрекетсіздік) танылады.
Қылмыстар сипаты мен қоғамға қауiптiлiк дәрежесiне қарай онша ауыр емес қылмыстар, ауырлығы орташа қылмыстар, ауыр қылмыстар және аса ауыр қылмыстар деп бөлiнедi.
Жасалғаны үшiн осы Кодексте көзделген ең ауыр жаза бас бостандығынан айыру екi жылдан аспайтын қасақана жасалған іс-әрекеттер, сондай-ақ жасалғаны үшiн осы Кодексте көзделген ең ауыр жаза бас бостандығынан айыру бес жылдан аспайтын абайсызда жасалған іс-әрекеттер онша ауыр емес қылмыстар деп танылады.
Жасалғаны үшiн осы Кодексте көзделген ең ауыр жаза бас бостандығынан айыру бес жылдан аспайтын қасақана жасалған іс-әрекеттер, сондай-ақ жасалғаны үшiн бес жылдан астам мерзiмге бас бостандығынан айыру түрiндегi жаза көзделген абайсызда жасалған іс-әрекеттер ауырлығы орташа қылмыстар деп танылады.
Жасалғаны үшiн осы Кодексте көзделген ең ауыр жаза бас бостандығынан айыру он екi жылдан аспайтын қасақана жасалған іс-әрекеттер ауыр қылмыстар деп танылады.
Жасалғаны үшiн осы Кодексте он екi жылдан астам мерзiмге бас бостандығынан айыру, өмір бойына бас бостандығынан айыру немесе өлiм жазасы түрiндегi жаза көзделген қасақана жасалған іс-әрекеттер аса ауыр қылмыстар деп танылады.
Кодекстiң Ерекше бөлiгiнiң дәл сол бiр бабында немесе бабының бөлiгiнде көзделген екi немесе одан да көп іс-әрекеттi жасау қылмыстық құқық бұзушылықтардың бiрнеше рет жасалуы деп танылады. Қылмыс және қылмыстық теріс қылық өзара бірнеше рет жасалуды құрамайды.
Егер адам бұрын жасаған қылмыстық құқық бұзушылығы үшін сотталған не заңда белгіленген негіздер бойынша қылмыстық жауаптылықтан босатылған болса, қылмыстық құқық бұзушылық бірнеше рет жасалған деп танылмайды.
Жалғасатын қылмыстық құқық бұзушылық, яғни бiр пиғылмен және бiр мақсатпен ұштасып, тұтас алғанда бiр қылмыстық құқық бұзушылықты құрайтын, құқыққа қарсы бiрқатар бiрдей іс-әрекеттерден тұратын қылмыстық құқық бұзушылық бiрнеше рет жасалған қылмыстық құқық бұзушылық деп танылмайды.
Қылмыстардың бірнеше рет жасалуы осы Кодексте неғұрлым қатаң жазаға әкеп соғатын мән-жай ретiнде көзделген жағдайларда, адамның жасаған қылмыстары осы Кодекстiң Ерекше бөлiгiнiң қылмыстарды бiрнеше рет жасағаны үшiн жаза көзделетiн бабының тиiстi бөлiгi бойынша сараланады.
Қылмыстық теріс қылықтардың бірнеше рет жасалуы осы Кодексте неғұрлым қатаң жазаға әкеп соғатын мән-жай ретiнде көзделген жағдайларда, адамның жасаған қылмыстық теріс қылықтары осы Кодекстiң Ерекше бөлiгiнiң қылмыстық теріс қылықтарды бiрнеше рет жасағаны үшiн жаза көзделетiн бабының тиiстi бөлiгi бойынша сараланады.
Кодекстiң түрлi баптарында немесе баптарының бөлiктерiнде көзделген, адам солардың бiрде-бiреуi үшiн сотталмаған немесе заңмен белгiленген негiздер бойынша қылмыстық жауаптылықтан босатылмаған екi немесе одан да көп іс-әрекеттi жасау, қылмыстық құқық бұзушылықтардың жиынтығы деп танылады. Қылмыстық құқық бұзушылықтардың жиынтығы кезінде адам, егер осы іс-әрекеттердiң белгiлерi осы Кодекстiң бiр бабының немесе бабының бiр бөлiгiнiң неғұрлым қатаң жазаны көздейтiн нормасында қамтылмаған болса, әрбiр жасалған іс-әрекет үшiн осы Кодекстiң тиiстi бабы немесе бабының бөлiгi бойынша қылмыстық жауаптылықта болады.
Кодекстiң екi немесе одан да көп бабында көзделген қылмыстық құқық бұзушылықтардың белгiлерi бар бiр әрекет (әрекетсiздiк) те қылмыстық құқық бұзушылықтардың жиынтығы деп танылады. Қылмыстардың мұндай жиынтығы кезінде адам, егер бiр іс-әрекеттiң белгiлерi осы Кодекс бабының басқа іс-әрекет үшiн неғұрлым қатаң жазаны көздейтiн нормасында қамтылмаған болса, әрбiр жасалған іс-әрекет үшiн осы Кодекстің тиiстi баптары бойынша қылмыстық жауаптылықта болады.
1. 2 Қылмыстық теріс қылықтың басқа құқық бұзушылықтан айырмашылығы
2015 жылдың 1 қаңтарынан қолданып жатқан жаңа Кодекспен қылмыстық құқық бұзушылықтар қауіптілік және жазаланушылық дәрежесіне қарай қылмыстық теріс қылықтар және қылмыстар болып бөлінеді.
Қылмыстық теріс қылық деп қоғамға зор қауіп төндірмейтін, болмашы зиян келтірген не адамның жеке басына, ұйымға, қоғамға немесе мемлекетке зиян келтіру қатерін туғызған айыпты іс-әрекетті айтады.
Қылмыстық теріс қылық жасағаны үшін кінәлі деп танылған адамға сотпен мынадай негiзгi жазалар тағайындалуы мүмкін. Олар: айыппұл, түзеу жұмыстары, қоғамдық жұмыстарға тарту, қамаққа алу.
Бас бостандығынан айыру немесе шектеу және өлім жазасы осындай құқық бұзушылық түріне қолданылмайды.
Қамаққа алу мерзімінің өзі 90 тәуліктен аспауы тиіс. Бүгінгі күні бұл жаза түрінің қолдануы тоқтатылған.
Айыппұл, түзеу және қоғамдық жұмыстарға тарту жазалары қылмыстар бойынша да тағайындала береді. Алайда, олардың мөлшері әлдеқайда төмен болады.
Мысалы, қылмыс жасағаны үшін айыппұл жазасының мөлшері 500 айлық есептік көрсеткіштен (АЕК) басталса, теріс қылықтар үшін - 25 АЕК-тен басталады.
Қылмыстық теріс қылық жасаған адам тергеу барысында немесе сотпен келесідей жағдайларда жауаптылықтан босауы мүмкін.
Біріншіден, кінәлі адамның жеке басы, айыбын мойындап келіп, қылмыстық теріс қылықты ашуға, тергеп-тексеруге ықпал етіп, келтiрген зиянды қалпына келтіруі.
Екіншіден, қылмыстық теріс қылық жасаған адам, егер ол жәбірленушімен татуласса және келтiрiлген зиянды қалпына келтірсе, қылмыстық жауаптылықтан босатылуға жатады.
Үшінші, қылмыстық теріс қылықты жасағаны үшін сот кепілгерлік белгілей отырып, қылмыстық жауаптылықтан босатуы мүмкін.
Кепiлгерлік белгілеу кепiлгер болатын жеке тұлғаның - жасалған теріс қылығы үшін көзделген айыппұлдың екі еселенген мөлшеріне тең мөлшерінде, ал заңды тұлғаның - он еселенген ең жоғары мөлшерінде кепіл енгізуінен тұрады.
Кепiлгерлік мерзімі - алты айдан бір жылға дейін белгіленеді.
Егер қылмыстық жауаптылықтан босатылған адам кепілгерлік кезеңі ішінде жаңа қылмыстық теріс қылық жасамаған болса, кепілгерлік мерзімі өткеннен кейін кепіл кепілгерге қайтарылады. Ал, егер кепілгерлік кезеңі ішінде адам жаңа теріс қылық жасаса, сот қылмыстық жауаптылықтан босату туралы шешімнің күшін жояды және оған жаза тағайындайды. Бұл ретте кепіл мемлекеттің кірісіне алынады.
Төртіншіден, егер қылмыстық теріс қылық жасалған немесе айыптау үкiмiнің заңды күшiне енген күнiнен бастап бір жыл өтсе, адам қылмыстық жауаптылықтан босатылады.
Қылмыстық теріс қылық жасаған адамның соттылығы сақтала ма?
Жазадан босатылған, сондай-ақ қылмыстық теріс қылық жасағаны үшін сотталған адам соттылығы жоқ деп танылады.
- Қылмыстық теріс қылық бойынша тергеу амалдарының ерекшеліктері бар ма?
- Жасалған қылмыстық теріс қылықтың күдіктіге қатысты мән-жайлары туралы хаттама жасалады. Сотқа дейінгі тергеп-тексеруді жүзеге асыратын адам қылмыстық теріс қылықтың мән-жайларын анықтау және хаттама жасау үшін күдіктіден, жәбірленушіден, куәлерден жауап алады, қажет болған кезде басқа да тергеу әрекеттерін жүргізеді.
Күдіктіден, айыпталушыдан, сотталушыдан анықтау органдары мен соттың шақыруы бойынша келу және өзінің тұрғылықты жерін ауыстырғаны туралы хабарлау міндеттемесі алынуы мүмкін.
Анықтау органының бастығы хаттаманы және оған қоса берілген материалдарды зерделеп, хаттамамен келіседі, содан соң барлық материалдар танысу үшін күдіктіге беріледі.
Бұдан кейін анықтау органының бастығы қылмыстық істі дереу прокурорға жібереді.
Прокурор қылмыстық істі зерделей отырып бір тәуліктен кешіктірмей қылмыстық істі сотқа жібереді немесе хаттаманы бекітуден бас тартады, болмаса істі кері қайтарады.
Іс сотқа келіп түскеннен кейін судья он бес тәулік ішінде қарап, аяқтау тиіс. Сот қылмыстық теріс қылықтар туралы істерді қараған кезде прокурордың қатысуы міндетті.
Қылмыстық теріс қылық туралы іс бойынша шешім істі қарау аяқталғаннан кейін дереу жарияланады. Қылмыстық теріс қылық туралы іс бойынша соттың шешіміне шағым немесе наразылық жасауға болады.
Барлық құқық бұзушылық қоғамға қауіптілігінің сипаты мен деңгейіне байланысты екі топқа бөлінеді. 1) Қылмыс. 2) Теріс қылық.
Қылмыс қоғамға қауіпті және заңмен жазалау қатерімен тыйым салынған айыпты әрекет - әрекетсіздік. Ол қоғамның қалыпты өмір немесе мемлекеттік құрылыс, шаруашылық жүйе, меншік және азаматтардың саяси, еңбектік, мүліктік және басқа да құқықтары. Қылмыстың заңды сипаты - оларға қылмыстық заңмен тыйм салу мен жазалау шараларын қолдану болып табылады. Қылмысты заңда көрсетілген, қылмыстың барлық нысандық белгілерін иеленуші құқық бұзушылық өзінің жеңіл мәнділігіне байланысты қоғамға қауіпті болмаса, қылмыс болып саналмайды.
Қылмыс басқа құқық бұзушылық түрлерімен салыстырғанда қоғамға үлкен қауып әкеледі. Қылмыстың қоғамдық дәрежесін білу үшін, мынандай факторларға сүйіну керек: обьектінің құндылығы, құқыққа қайшы әрекеттің мазмұны, жағдайы, уақытты, әдісі, келтірген зиянның көлемі мен сипаты, себебі, құқық бұзушының жеке мінездемесі.
Теріс қылық дегеніміз - қылмыспен салыстырғанда қоғамға қауптілігі біршама төмен және қоғамдағы құқықтық тәртіптің жекелеген жақтарына нұқсан келтіруші құқық бұзушылық.
Теріс қылық қоғамға зиян келтіргендіктен, әлеуметтік қауіпті болып табылады. Теріс қылық қоғам өмірінің қай саласында жасалуы, келтірген зиянының сипаты және тиісті құқықтық санкциясының ерекшеліктеріне байланысты әкімшілік, тәртіптік, азаматтық құқық бұзушылықтарға жіктелінеді.
1. Әкімшілік құқық бұзушылық - мемлекеттік басқару саласындағы қоғамдық қатынастарға зиян келтіретін әкімшілік, қаржылық, жер және басқа құқық салаларының нормаларымен реттелетін, әлеуметтік қаупті әрекет-әрекетсіздік.
... жалғасы- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz