Ұңғыма қорының жағдайы

Аңдатпа

Дипломдық жобаның басты мақсаты Өзен кен орнындағы мысалында ұңғы өнімдерін жинау, кәсіпшілік ішінде тасымалдау және дайындаудың жетілдірілген жүйесін талдау болып табылады. Қазіргі таңда ұңғы өнімдерін жинақтау мен дайындау жүйесінің негізі қарастырылған, сонымен қатар жинақтау жүйесінің кемелдендірудің жаңа бағыттарының анализі жасалған. Жинақтау жүйесін кеңейту мен қайта құру және тауарлы мұнайды дайындаудың технологиялық процесін әрі қарай дамыту туралы кеңестер берілді. Экономикалық бөлімде экономикалық сипаттағы сұрақтар мен ұсынылған орналастыру нұсқаның тиімділігі қарастырылады.

Annotation

The main objective of the diploma project is selection of an optimal variant for arranging the Uzen oilfield with production gathering and treatment system. Current state of the existing gathering and treatment system was studied in detail, and new directions in improvement of the system were analyzed. Recommendations for expanding and reconstruction of the existing gathering system and further improvement of the oil treatment process were made as well. In the economical part issues of economic nature and efficiency of the proposed options were considered.

Аннотация

Главной целью данного дипломного проекта является выбор оптимального варианта обустройства месторождения Узень системой промыслового сбора и подготовки скважинной продукции. Было детально изучено текущее состояние действующей системы сбора и подготовки, а также проведен анализ новых направлений в совершенствовании системы промыслового сбора продукции скважин. Даны рекомендации по расширению и реконструкции действующей системы промыслового сбора и по дальнейшему совершенствованию технологического процесса подготовки товарной нефти. В экономической части рассматриваются вопросы экономического характера и эффективности предложенного варианта обустройства.

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ10

1. Геологиялық бөлім 11

1. 1 Кен орын туралы жалпы мағлұмат 11

1. 2 Кен орынның геологиялық құрылымның сипаттамасы 13

1. 2. 1 Стратиграфия 13

1. 2. 2 Тектоника 15

1. 3 Кен орынның энергетикалық күйінің сипаттамасы 21

2. Техникалық-технологиялық бөлім 22

2. 1 Кен орынның жобалануы мен игеру тарихы 22

2. 2 Кен орынның қазіргі даму жағдайы 24

2. 2. 1 Ұңғыма қорының жағдайы 28

2. 3 Қабат қысымын ұстап тұру жүйесі 29

2. 4 Ұңғыманы пайдалану 30

2. 5 Ұңғымаларды және қабаттарды сынау 30

3. АРНАЙЫ БӨЛІМ 33

3. 1 Ұңғымалық өнімді далалық жинау жүйесіне қойылатын талаптар 33

3. 2 Ұңғы өнімін далалық жинаудың ағымдағы жүйесінің жағдайы 34

3. 3 Ұңғыма өнімдерін кен орындарын жинау жүйесін жетілдірудің жаңа бағыттарын жүзеге асыру 39

3. 4 Кен орнындағы мұнай жинау жүйесін жетілдіру бойынша ұсыныстар 45

3. 5 Мұнай жинау жүйесінің кен орындарын игеру жұмыстары 50

3. 6 Қолданыстағы кен орнынының мұнай жинау жүйесін кеңейту және қайта құру бойынша ұсыныстар 56

3. 7 Мұнайды тауарлық өңдеудің технологиялық процесін одан әрі жетілдіру бойынша шараларды жүзеге асыру 60

4. ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ 65

4. 1 Мұнай жинау жүйесімен кен орнын игерудің оңтайлы нұсқасының техникалық-экономикалық негіздемесі 65

5 ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ ЖӘНЕ ЕҢБЕК ҚАУІПСІЗДІГІ 5. 1 Өзен кен орнындағы қауіпті және зиянды өндірістік факторларды талдау 5. 2 Өзен кен орнындағы мұнай мен газды жинау және өңдеу кезіндегі қауіпті және зиянды өндірістік факторларды талдау

ҚОРЫТЫНДЫ 67

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 90

Кіріспе

Өзен мұнай кен орны 1961 жылы ашылып, 1965 жылы өнеркәсіптік пайдалануға берілді.

Кен орны оңтүстік шөлейт бөлігінде Маңғышлақ түбегінде орналасқан. Әкімшілік жағынан кен орнының аумағы Қазақстан Республикасының Маңғыстау облысының құрамына кіреді.

Өзен кен орнын «Өзенмұнайгаз» АҚ басқарады, ол құрылымдық жағынан 2 мұнай-газ өндіру басқармасынан (МГӨБ), қабат қысымын ұстау цехынан (ҚҚҚБ), мұнай дайындау және өңдеу цехынан (МӨЗ), Қазақ газ өңдеу зауытынан (ҚазГӨЗ), өндірістік қызметтен тұрады. Бұрғылау ұйымы - бұрғылау жұмыстарын қызмет басқарады.

Игеру басталғаннан бері кен орнының тереңінен 380 миллион тоннадан астам мұнай өндірілді, ал қалған алынатын қорлар шамамен 100 миллион тоннаны құрайды. Кен орны парафиннің жоғары мөлшерімен (салмағы бойынша 20%-дан астам) және +30ºС; +32ºС температурасымен сипатталады.

Кен орнының мұнайы Маңғышлақ-Самара магистральдық мұнай құбыры арқылы әрі қарай өңдеу үшін тасымалданады. Ағын желілерінде мұнайдың қатып қалуын болдырмау үшін ұңғымалардың айтарлықтай санын бірлесіп пайдалану қажет, бұл ұңғымалардың дебиттерін жедел өлшеу мүмкіндігін теріске шығарады. Кен орындарын жинау жүйесінің сенімділігін арттыру және ұңғыманың жұмысын жедел бақылауды қамтамасыз ету қажет.

Кен орнының қызмет ету мерзімі ұзақ болғандықтан, мұнайды дайындаудың техникалық процесін де жетілдіру қажет. Байланысты электрмен жабдықтау желілері, телемеханика және автоматты басқару, пайдалану кезінде мұнай дайындауға арналған жабдықтар айтарлықтай тозған, соның нәтижесінде тауарлық мұнайдағы хлоридті тұздар мен механикалық қоспалардың мөлшері артты.

Қойылған міндеттерді орындау үшін кен орнындағы ұңғыма өнімдерін жинау және дайындау жүйесінің ағымдағы жай-күйін жан-жақты талдау, сондай-ақ оны кеңейту мен реконструкциялаудың анағұрлым жетілдірілген шешімдерін іздеу қажет. Ұсынылған жұмыстарды қарастырып өту қажет.

Осы дипломдық жобаны әзірлеу үшін құжаттар мен материалдар жоғарыда аталған бірлестікке қарасты және Маңғыстау облысына, Өзен қаласында орналасқан «Өзенмұнайгаз» АҚ және «Өзенмұнай» мұнай-газ өндіру басқармасы бірлестігінде таңдалды.

ГЕОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ 1. 1 Кен орын туралы жалпы мағұлмат

Өзен кен орны Оңтүстік Маңғышлақтың далалық бөлігінде орналасқан және әкімшілік жағынан Қазақстан Республикасы Маңғыстау облысы Қарақия ауданының құрамына кіреді.

Ауданда халық аз қоныстанған. Облыс орталығы Ақтау қаласы Өзен кен орнынан 150 шақырым жерде орналасқан.

Жаңаөзен қаласы Өзен және Қарамандыбас кен орындарын игеретін «Өзенмұнайгаз» АҚ орналасқан кен орнына жақын орналасқан және қала құраушы кәсіпорын болып табылады. Жаңаөзен қаласының 50 мыңнан астам халқы бар және инфрақұрылымы жеткілікті дамыған. Қалалық типтегі Жетібай және Құрық елді мекендері кен орнынан сәйкесінше 70 және 150 км қашықтықта орналасқан. Уақытша қоныстар сирек кездеседі, әдетте бірнеше киіз үй - қой өсірушілердің лагерінен тұрады.

Кен орнына тікелей жақын жерден Өзен-Ақтау мұнай құбыры мен Теңге-Жетібай-Ақтау газ құбыры өтеді.

Қала үлгісіндегі елді мекендер мен мұнай кәсіпшіліктерін сумен қамтамасыз ету Ақтау қаласының тұщытылған суымен, сондай-ақ Ту-Су, Сауысқан тұщы су кен орындарының құбырлары арқылы жүзеге асырылады. Бұрғылауға арналған техникалық суды беру арнайы ұңғымалардан альб-сеноман дәуірінің аздап тұщы су қоймалары есебінен жүзеге асырылады, ал тұщы су Еділ-Атырау-Өзен реcурстары су құбыры арқылы беріледі.

Жүктерді тасымалдау автомобиль және теміржол көлігімен жүзеге асырылады. Өзен-Маңғышлақ темір жолы бір жолды және аздаған еңістеріден тұрады. Көлік құралдарының қозғалысы қалаларды, елді мекендерді, сондай-ақ мұнай және газ кен орындарын байланыстыратын асфальтталған магистральдар бойымен жүзеге асырылады. Мұнай және газ кен орындарымен қамтылмаған аумақтың қалған бөлігінде көлік қозғалысы далалық жолдармен жүзеге асырылады.

Территория рельефі күшті жарылғандықтан күрделі құрылымға ие. Орталық бөлігін негізінен сармат дәуіріндегі әктастардан тұратын және оңтүстік-батыс бағытта аймақтық еңісі бар кең таулы үстірт алып жатыр. Солтүстікте максималды абсолютті белгілер 260 м дейін жетеді, ал оңтүстік бөлігінде олар 200 м дейін төмендейді.

Рельефтің тағы бір маңызды элементі - екі ағынсыз ойпаты бар. Оларда көбінесе жартастартардан тұрады. Өзен ойпатының түбі кең дамыған борпылдақ шөгінділерден, топырақтар және тығызырақ құм түзілімдері бар терең жыралар алып жатыр. Оның табанының ең төменгі абсолютті биіктігі 31 м. Тунгракшин ойпаты әлдеқайда жоғары орналасқан және бұл ойпаттың түбінің абсолюттік биіктігі 137 м-ге жетеді.

Кен орнында су ағындарының құрап жатқандары өте сирек кездеседі. Кейбір ойпаттарда жаңбыр немесе қар ерігеннен кейін су аз уақытқа қалады. Кен орны аумағында кейбір ірі алаптардың түбінде өтетін және өтпейтін сортаңдар да бар.

1. 1- сурет. Маңғыстау облысының кенорындар бойынша жалпылама картасы

1. 2 Кен орынның геологиялық құрылымының сипаттамасы

Өзен құрылымы Оңтүстік Маңғышлақ шұңқырлар жүйесінің солтүстік жағында шектелген Жетібай-Өзен тектоникалық сатысында орналасқан.

Өзен кен орнында барлау бұрғылау жұмыстары кезінде қалыңдығы 3000 м-ге дейінгі шөгінді кен орындары анықталды. Кен орнының учаскесі триас, юра, бор, палеоген, неоген және антропоген кезеңдерінің тау жыныстарынан құралған.

Кен орнының өнімді қабаты жоғарғы бор, төменгі юраға дейінгі стратиграфиялық диапазонды қамтиды. Сонымен қатар, газ кен орындары бор шөгінділерімен, ал мұнай және ұсақ газ және мұнай-газ кен орындары негізінен юра шөгінділерімен байланысты. Оның үстіне мұнай қорының 95%-ға жуығы XIII-XVIII өндірістік горизонттармен шектелген. Өзен кен орнындағы юраның өнімді қабаты төменгі юраға дейінгі қалыңдығы 1000 м дерлік терригенді шөгінділермен ұсынылған.

Өнімді қабат терригендік жыныстардың, алевролиттердің және саздардың аралық қабаты болып табылады. Ең біркелкі ауданы бар саздар горизонттардың арасындағы учаскелер болып табылады және олардың ішінде резервуарлар пакеттері ерекшеленеді.

Кен орнының қарастырылған бөлігі негізгі доғаның ішінде орналасқан 2а - 3 блоктарымен біріктірілген. XIII-XVIII горизонттағы мұнай кен орындары өнеркәсіптік игеруде.

1. 2. 1 Стратиграфия

Өзен кен орны көпқабатты және ерекше күрделі құрылымға ие. Бор және юра шөгінділерінің учаскесінде 25 өнімді горизонт (I-XXV) анықталды.

Олардың ішінде I-XII горизонттары (төменгі бор шөгінділерінде) турондық (I-горизонт), сеномандық (II-горизонт), альбтық (III-XI горизонт) және неокомдық (XII-горизонт) шөгінділерімен стратиграфиялық жағынан байланысты. Олар: қабат аралық құмды, алевролит және сазды жыныстардан тұрады. Бұл шөгінділер литологиялық белгілері бойынша екі кешенге анық бөлінеді: жоғарғы терригендік (II-XI горизонт) және төменгі терригенді-карбонатты (XII-горизонт) . Бұл горизонттардың коллекторлары газға қаныққан, газдық деңгейі 700м-ден астам.

ХІІІ-ХXІІІ, негізінен мұнайға қаныққан юра горизонттары мұнай-газ учаскесінің жоғарғы сатысына жатады және 1080-1370 м тереңдікте жатыр. Оларда құрамы мен қасиеті жағынан бірегей мұнайдың негізгі қорлары бар. Көрсетілген горизонттардың мұнай шөгінділері қабат типіне жатады.

Қатпар осі бойымен ұзындығы енінен 4-5 есе үлкен болатын негізгі өнімді горизонттарда (XIII-XVIII) 51 мұнай қабаты анықталды.

Төменгі триас шөгінділері (Т) қоңыр балшықты және орташа түйіршікті құмтастардан құралған. Оңтүстік Маңғышлақтағы бұл шөгінділердің қалыңдығы 440 метрге жетеді, олардың төбесінде эрозия іздері бар.

Юра жүйесі (J)

Юра жүйесінің шөгінділерінде үш бөлім де ерекшеленеді: төменгі, орта, жоғарғы, жалпы қалыңдығы 1300 м.

Төменгі бөлім (J1)

Құмтастар сұр және ашық сұр түсті, негізінен ұсақ және орташа түйіршікті. Қиыршық түйіршіктердің айтарлықтай қоспасы бар ірі түйіршікті түрлері азырақ таралған. Кейде құмтастар ашық сұр алевролиттерге немесе аргиллді құмтастарға айналады. Құмтастар мен алевролиттердің цементі сазды немесе сазды кремнийлі. Саздар сұр және қою, сирек қоңыр түсті. Олар әдетте аргиллит тәрізді және көміртекті заттармен байытылған. Құмтастардың, алевролиттердің және саздардың тұрады. Төменгі юра шөгінділерінің қалыңдығы 120-130м. Төменгі юра бөлімінде XXIV-XXV екі өнімді горизонттары анықталған.

Ортаңғы бөлім (J2)

Орта юра шөгінділерінде алендік, бажокийлік және батониандық кезеңдері ерекшеленеді, олардың жалпы қалыңдығы 700 м.

Бор жүйесі (К)

Бор жүйесінің шөгінділері жоғарғы юра шөгінділерінің эрозияға ұшыраған бетінде жатыр және төменгі және жоғарғы бөлімдерімен және барлық сатыларымен бейнеленген. ХІІ горизонт төменгі бөлікте, ал I, II, III, IV, V, VI, VII, VIII, IX, X және XI газды горизонттар орта және жоғарғы бөліктермен шектеледі. Бор шөгінділерінің қалыңдығы шамамен 1100 метр. Бор шөгінділерінің өнімді қабаты құмды-алевролиттік және сазды қабаттар мен бумалардың монотонды аралық қабаттарымен ұсынылған.

Палеогендік жүйе (F)

Палеогендік шөгінділерге мергельді-әкті жыныстар мен саздың монотонды қабаты жатады. Палеоген шөгінділерінің қалыңдығы 150-170 метр.

Неогендік жүйе (N)

Неоген жүйесі тортон және сармат кезеңдерімен ұсынылған. Тортон сатысының қалыңдығы 19-25 метр, сармат 80-95 метр. Тортон кезеңі саздар, мергельдер, құмтастар және әктастардың тізбегі арқылы ұсынылған. Сармат кезеңінің шөгіндісі әктастардың, мергельдердің және саздардың интеркаляциясымен ұсынылған. Неогендік жүйенің жалпы қалыңдығы 115 метрге жетеді.

Төрттік жүйе (Q)

Төрттік шөгінділер эмовиалды-демовиалды текті саздақтар, құмдар, саздармен ұсынылған. Шөгінділердің қалыңдығы 5-7 метрге дейін жетеді. Тектоника

Өзен құрылымы Жетібай-Өзен тектоникалық қадамының солтүстік бөлігінде, Оңтүстік Маңғышлақ ойпатының солтүстік көкжиегімен шектелген. Ол ең жоғары құрылымдық орынды алады және өзінің үлкен өлшемімен ерекшеленеді. Өзен құрылымы шығыс пен оңтүстік-шығыстан батыс пен солтүстік-батысқа қарай созылып жатты. Солтүстікте көршілес Теңіз сілемінен оңтүстік-шығыс периклинамен шектеседі. Батыста Өзен қатпары Қарамандыбас құрылымымен іргелес жатыр. Ауданның шығыс бөлігінде Тұңғырақшын ойпатының шығыс бөлігіндегі аймақта Өзен құрылымдық қабаты тік құлап жатыр.

Өзен кен орны өлшемдері 45*10 км, амплитудасы 340 м болатын үлкен субендік антиклинальды қатпармен қоршалған. Қатпардың құрылымы асимметриялы, оңтүстік қаптал солтүстікке қарағанда біршама тік. Егер соңғысының шегінде тау жыныстарының түсу бұрышы 3-4 градустан аспаса, оңтүстікте олар 5-6 градусқа жетеді. Тереңдікпен, еңіс бұрыштарының ұлғаюынан басқа, көтерілудің құрылымдық жоспарында айтарлықтай өзгерістер болмайды.

Құрылымның батыс бөлігінде мұнай шөгінділері бар күмбездер ерекшеленеді: Солтүстік-Батыс және Парсумұрын.

Парсумұрын күмбезі шағын көлемді, оңтүстікке қарай Өзен құрылымының қанатын қиындатады. XVIII горизонттың жоғарғы жағында көтерілу амплитудасы 32 метрге жетеді, ал өлшемдері 2, 8 × 0, 8 км.

Солтүстік-батыс күмбез Өзен құрылымының солтүстік қапталын күрделендіреді. Көтерілудің өлшемдері 3, 5 × 2 км, амплитудасы 33км.

Құмурын күмбезі Өзен көтерілімінің орталық бөлігіне іргелес, онда да мұнай кен орындары баршылық. XIV горизонттың төбесіндегі күмбездің көлемі 10, 8 × 4, 5 км, амплитудасы 105 м.

Таблица 1. 1 Шоғырлар сипаттамасы

1. 4 Кен орнының энергетикалық күйінің сипаттамасы

Белгілі болғандай, Өзен кен орнының кен орнын игеру мен мұнай өндіру процесін айтарлықтай қиындататын бірқатар ерекшеліктері бар.

Қорлардың біркелкі игерілмеуі және өнімді горизонттардың су басуы игеруді мұқият бақылауды қажет етеді. Кен орындарын игеруді бақылаудың негізгі шаралары ұңғымаларға жүйелі зерттеулер жүргізуге дейін қысқарады және олардың материалдары бойынша процесті реттеуге болады.

Игеру процесі кезінде қабаттың әрекетін бақылау үшін қабат қысымының өзгеру және таралу сипатын зерттеу қажет. Ол үшін изобарлық карталар құрастырылады, яғни қабат қысымының бірдей карталары және блоктар мен горизонттардың орташа өлшенген қабат қысымдарының анықтамаларын есептеу.

Қабат қысымының орташа динамикасына сәйкес айдау аймағында және алу аймағында қабат қысымының жоғарылауы көрінеді. Сәйкесінше, соңғы жылдары осы горизонттардың орташа өлшенген қабат қысымының шамалы өсуі байқалды.

Қабаттың орташа салмақтық қысымының артуы соңғы жылдары қабатқа су айдау көлемінің ұлғаюымен, бұрғылаудан жаңа айдау ұңғымаларының іске қосылуымен, ұңғымаларды бақылау және мұнай ұңғымаларын айдау санының артуы.

XIII горизонт үшін қабаттың орташа өлшенген қысымын бастапқы қабат қысымымен салыстыру, қабаттың орташа өлшенген ток қысымының бастапқы қабат қысымынан 0, 12 МПа төмен екенін көрсетеді.

XIV горизонт үшін қабаттың орташа өлшенген қысымын бастапқы қабат қысымымен салыстыру, қабаттың орташа өлшенген ток қысымының бастапқы қабат қысымынан 0, 08 МПа төмен екенін көрсетеді.

2 ТЕХНИКАЛЫҚ - ТКХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ

2. Кен орнын игеру және жобалау тарихы

Өзен кен орны 1961 жылы ашылып, кен орнын игерудің, бас схемасына сәйкес 1965 жылы өнеркәсіптік игеруге берілді.

Бас схеманың бекітілген нұсқасының негізгі ережелері мыналар:

1) төрт пайдалану объектісін бөлу:

I нысан - XIII-XIV горизонттар;

II нысан - XV-XVI горизонттары;

III нысан - XVII горизонты;

IV нысан - XVIII горизонты;

2) кен орнын игерудің басынан бастап қабат қысымы мен қабат температурасын ұстап тұру маңызды міндеті;

а) ені 4 км блоктарға айдау ұңғымаларының қатарларымен кесу арқылы I және II объектілерді игеруді жүзеге асыру;

б) 8 айдау ұңғымасы арқылы шетінен су басуды қолдана отырып, бірінші рет XVII горизонтты игеруді жүргізу;

в) қабат қысымын сақтамай XVIII горизонттың дамуын жүзеге асыру;

г) XVII және XVIII горизонттардың қабылданған шарттарда оларды игеру тиімділігі және жоғарғы объектілерге ыстық және суық суды контурішілік айдау нәтижелері туралы мәліметтерді алғаннан кейін одан әрі дамыту жүйесін нақтылау;

д) I объектiде әр блоктың iшiнде 5 қазу қатары, II объектiде - 7 қазу қатары; айдау ұңғымалары арасындағы қашықтық I объекті үшін - 500м, II объекті үшін - 250 м;

е) технологиялық көрсеткіштерді нақтылау және барлық көкжиектерді ұзақ мерзімді сынақтық пайдалану деректері негізінде кен орындарын игеру жүйесін жетілдіру.

... жалғасы

Ұңғыны пайдалану

Ұңғымалар қорын пайдалану коэффициенті

Қарашығынақ газды-конденсатты кен орнын «Саклинг-процесс» тәсілін қолданып игеру

Бастапқы қор мың тонна

Қабат кеніш

Мұнай өндіру туралы

Пласттық мұнайдың құрамы

Өзен кен орнындағы осы және басқа да проблемалар шешімдерін табу

Амангелді кен орнының геологиялық-физикалық сипаттамасы

Өндіру ұңғымаларының пайдалану қор, ұңғыма

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс