Бизнес - жоспарлаудың негізгі қағидаттары

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 26 бет
Таңдаулыға:

Мирас университеті
Университет Мирас
Бизнес және басқару секторы
Сектор Бизнес и управление
БЕКІТЕМІН

УТВЕРЖДАЮ
Білім беру бағдарламасының менеджері
Менеджер образовательной программы

(қолыподпись)

Коптаева Г.П.

2022ж.г.

№
Қазақ тілінде
На казахском языке
Орыс тілінде
На русском языке
Ағылшын тілінде
На английском языке
1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

Сектор мәжілісінде қаралды және бекітілді
Рассмотрено и утверждено на заседании сектора
№ от

20 ж.г.

Мирас университеті Университет Мирас

Бизнес және басқару секторы Сектор Бизнес и управление
БЕКІТЕМІН УТВЕРЖДАЮ
Білім беру бағдарламасының менеджері Менеджер образовательной программы

(қолыподпись)
2022ж.г.

Студенттердің курстық жұмыстарының (жобалардың) тақырыптарын және ғылыми жетекшілерді бекіту
Закрепление тем курсовых работ (проектов) и научных руководителей за студентами

Семестр Оқу жылы
учебный год
Пән
Дисциплина

№

Студенттің аты-жөні Ф.И.О. студента

Топ Группа

Ғылыми жетекшісі Научный руководитель
Курстық жұмыстарының (жобалардың) тақырыбы Тема курсовой работы (проекта)
1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

Мирас университеті Университет Мирас

секторы Сектор

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС (ЖОБА) КУРСОВАЯ РАБОТА (ПРОЕКТ)

Курстық жұмыс (жоба) тақырыбы
Тема курсовой работы (проекта)
ПәнДисциплина
СтудентСтудент

(студенттің Аты-жөніФ.И.О. студента)

(топгруппа)

(кодкод) (БББ атауынаименование ОП)

Курстық жұмыс (жоба)
Курсовая работа (проект) защищен на
(бағасыоценка)
Қорғалды

Жетекші
Руководитель
(қолыподпись) (Аты-жөніФ.И.О.)
ж.г.

Шымкент 2022 ж.г
Мазмұны

КІРІСПЕ

5
1
1.Кәсіпорындардағы бизнес-жоспарлаудың теориялық негіздері

8
1.1
Бизнес-жоспарлаудың мәні, түрлері, қағидаттары
8
1.2
Бизнес-жоспардың құрылымы
12
1.3
Инвестициялық жобалардың тиімділігін бағалау
14

2
Инвестициялық жобаның бизнес-жоспарын әзірлеу(мысал ретінде)

18
2.1
Түйіндеме

18
2.2
Кәсіпорынның және саланың сипаттамасы
19
2.3
Нарықтық зерттеулер және өткізуді талдау
21
3
Бизнес жоспардағы тәуекелді талдау
25
Қорытынды

28
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

30
КІРІСПЕ
Кyрстық жұмыстың өзектілігі. Кәсіпкерлік қызметте, егер өз қызметін дәйекті жоспарлаумен айналыспаса және нысаналы бағдарлау нарықтарының жай-күйі, бәсекелестік базаның жай-күйі туралы ақпаратты жинап, талдамаса, сондай-ақ өз мүмкіндіктері мен болашақ дамуын бағаламаса, табысқа қол жеткізу мүмкін емес.
Кәсіпкерлік қазіргі уақытта түрлі нысандарда әрекет етеді, алайда кез келген қызмет түріне қолдануға болатын және дағдарыстық жағдайлар мен проблемалардың теріс салдарын азайту мақсатында алдын ала бағалау және дайындық жұмыстарын жүргізу үшін қажетті белгілі бір, базистік ережелер бар.
Бизнестің қазіргі жай-күйі оны жүргізудің негізіне инвестициялар, оның ішінде шетелден де алу проблемаларын қояды. Мұндай міндеттерді орындау үшін бірінші кезекте инвесторларға дәлелдер мен негізделген ұсыныстар беру қажет. Бизнес-жоспар нысанындағы бизнес-жоспарларға тән мақсат-бағдар дәл осындай.
Бизнес-жоспар - кәсіпорынның даму қабілетін және мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізу алгоритмін белгілейтін кәсіпкерлік қызметтің қолданыстағы құралы. Дұрыс әзірленген бизнес-жоспар алға жылжуға, агрессивті бәсекелестік ортада, қазіргі уақытта және перспективада орнықты жағдайға қол жеткізуге мүмкіндік береді.
Бұл ретте, бизнес-жоспар - ұйымның ішкі және сыртқы ортасының жай-күйіне байланысты ұстанымдарды түзетуді және жүйелі жаңартуды көздейтін тұрақты әрекет ететін құжат екенін нақты елестету қажет.
Кyрстық жұмыстың ғылыми жаңалығы.Бизнес-жоспарлау проблематикасы бойынша әдеби көздерді талдай отырып, бизнес-жоспар - бұл шаруашылық жүргізу субъектісінің ұйымдастырушылық және зерттеу жұмысының нәтижесі, оның мақсатына бағдарлануы нарықтың белгілі бір сегментінде және белгілі бір экономикалық-әлеуметтік және қоғамдық-саяси жағдайларда кәсіпорынның жай-күйі мен қызметін зерттеуге бағытталған деп айтуға болады.
Бұл бизнес-жоспарлаумен байланысты инвестициялық жобалардың проблематикасын талдау аса өзекті міндет болып табылады деп есептеуге мүмкіндік береді, бұл әрі қарай зерттеулер жүргізуге ынталандыру болып табылады.
Кyрстық жұмыстың мақсаты мен міндеттері- бизнес-жоспарлау теориясы бойынша білімді жетілдіру және кәсіпорындардың бизнес-жоспарларын жасаудағы теориялық негіздер мен іскерліктерді тануда дербес қызмет дағдыларын игеру болып табылады.
Зерттеу объектісі - НҰР инвестициялық жобаның бизнес-жоспары
Зерттеу мәні - кәсіпорынның бизнес жоспарын жасау процесі мен кезеңдері.

Жұмыстың практикалық маңыздылығы курстық жобамен жұмыс барысында орындалуы қажет міндеттердің бағытын бөлуге мүмкіндік береді. Оған мыналарды жатқызуға болады:

- кәсіпорындарда бизнес-жоспарлаудың теориялық негіздерін зерделеу;

- инвестициялық жобалардың тиімділігін бағалау тәсілдерін талдау;

- инвестициялық жобаның бизнес жоспарын әзірлеу;

- зерттеу материалдарын қорыту және қорытынды жасау.
Зерттеy әдістері. -жоспарлау проблематикасы, тұтастай алғанда шаруашылық жүргізу субъектілерінің экономикасы, кәсіпорындағы қаржы және жоспарлау, қаржы-экономикалық талдау бойынша ғылыми және оқу әдебиеттері пайдаланылды. Сондай-ақ бизнес-жоспарлаудың іс жүргізу негіздерін айқындайтын нормативтік-құқықтық база пайдаланылды.
Кyрстық жұмыстың көлемі мен құрылымы. Жалпы көлемі 30 беттен тұрады,кіріспе, 3 тараy, 2 кесте қорытынды, пайдаланған әдебиеттер

1. Кәсіпорындардағы бизнес-жоспарлаудың теориялық негіздері

0.1 Бизнес-жоспарлаудың мәні, түрлері, қағидаттары
Шетелдік ғылыми әдебиет бизнес-жоспардың әртүрлі анықтамаларын қамтиды, алайда олардың кейбіреулерін ғана келтірейік, олар бір-бірінен сәл өзгеше болса да:
Бизнес-жоспар кәсіпорынның өндірістік және коммерциялық қызметін жоспарлаудың барлық негізгі аспектілерін баяндайтын, оның кездесуі мүмкін проблемаларды талдап, сондай-ақ қаржы-шаруашылық міндеттерді шешу тәсілдерін анықтайтын фирмаішілік жоспарлау құжаты болып табылады С.П., Сидоренко Е.В., Слюсаренко А.И. Бизнес-процестерді модельдеу тәжірибесі және проблематикасы
Бизнес-жоспар - кәсіпорынның, фирманың жеке кәсіпкерлік қызметін объективті бағалау және сонымен қатар нарық қажеттіліктеріне және қалыптасқан жағдайға сәйкес жобалық-инвестициялық шешімдердің қажетті құралы Дубровин И.А. Кәсіпорындағы бизнес-жоспарлау
Нарықтық экономикада бизнес-жоспар кәсіпкерліктің барлық саласында пайдаланылатын жаңадан құрылатын және жұмыс істеп тұрған фирмалар үшін де жұмыс құралы болып табылады А.С. Козлов Бизнес-процестерді жобалау және зерттеу
Бизнес-жоспар - бұл кәсіпкердің нарық конъюнктурасын, инвестицияларды, тауарларды, қызметтерді, өз міндеттері мен ресурстарын мақсатты талдауға негізделген іс-қимыл бағдарламасы А.Н. Фомичев Стратегиялық менеджмент: Жоғары оқу орындарына арналған оқулық.
Бұл анықтамалар бір жағынан - кәсіпорынның ішкі жағдайын бағалайтынын, ал екінші жағынан - ұйымның сыртқы ортасына бағалау жүргізілетінін тікелей көрсетеді. Бизнес-жоспар шаруашылық жүргізу субъектісінің іс-қимыл бағдарламасын, жобалар мен инвестициялық шешімдерді іске асыру және құру бағытында күнделікті қызметті ұйымдастыру құралдарын білдіреді. Бизнес-жоспар жаңадан құрылған шаруашылық жүргізу субъектілері үшін де, кәсіпкерлік қызмет тарихы ұзақ фирмалар үшін де өзектілігін жоғалтпайды.
Бизнес-жоспар нарықтық экономика үшін дәстүрлі құжат болып табылады, онсыз бизнес саласында қандай да бір елеулі әрекеттер жасалмайды.
Бір жағынан, бизнес-жоспар жоспарлауға қатысты жүйелік көзқарастың формальды жағын, даму жолын таңдаудың дұрыстығының экономикалық орындылығын, осы жолдарды қаржыландырудың ықтимал көздерін айқындауды және болжамды нәтижелерді бағалауды білдіреді.

Бизнес-жоспарларды жасау бойынша мамандар Қазақстан бизнес-жоспарлардың мынадай түрлеріне неғұрлым сұраныс бар деп есептейді:
1. Стратегиялық бизнес-жоспар - алдымен оның барлық күшті және әлсіз жақтарымен компанияның қызметі талданады, содан кейін компанияның негізгі даму бағыттары белгіленеді, қызметтің мақсаттары белгіленеді және осының негізінде компанияның әлеуетін барынша пайдалану үшін компанияның даму стратегиясы әзірленеді.
2. Қаржылық сауықтырудың бизнес-жоспары - бизнес-жоспардың бұл түрі компанияның дағдарыс жағдайында пайдаланылады, ол кезде оны қиын жағдайдан шығару бойынша шаралар қабылдау қажет. Бұл жағдайда батыл және жылдам әрекеттерді талап ететін жоспар әзірленеді.
3. Коммерциялық жобалар мен коммерциялық мәмілелердің бизнес-жоспарлары - нақты міндеттерді шешу үшін әзірленеді, мысалы - жаңа өткізу нарықтарын іздеу, өнімнің жаңа тауашасын анықтау, бәсекелесті ығыстыру және т.б.
Тәуекелдер деңгейін төмендетуге және әрбір нақты мәміледен өнімділікті, сондай-ақ тұтастай алғанда компанияның теңгерімділігін арттыруға ықпал етеді. Жоспардың осы түрінде салынған қаражаттың қалай және қанша уақыт ішінде пайдаланылатынына назар аудару қажет.
4. Инвестициялық бизнес-жоспар - бұл бизнес-жоспардың ең қиын түрі, себебі ол көбінесе қарыз қаражатын пайдалану үшін жасалады. Бұл жерде нысанның қаржылық тартымдылығын немесе салынған қаражат көлеміне сәйкес келуі тиіс мәміле нәтижесін бағалау өте маңызды. Тәуекелдердің барлығы мүмкіндігінше ескерілуі және жоспарлануы тиіс, яғни барынша азайтылуы тиіс. Инвестициялық жоспар - тәуекелдер мен оларды сақтандыру тәсілдері, оның ішінде кепіл түрінде де сипатталған қаржылық жоспар. Жоспардың осы түрінде - ең бастысы, салынған қаржы қаражатының қалай қайтарылатынын сипаттау.

Бизнес-жоспарды жасау мынадай міндеттерді шешуге мүмкіндік береді:

- бизнес-процесс идеясын сипаттау;

- стратегиялық мақсатқа бағдарлау бағыттарын анықтау;

- жұмыс кестесін құру және соңғы мерзімдерін анықтау;

- жобаны іске асырудың стратегиялық бағыттарын әзірлеу;

- бақылау әрекеттерін жасау тәртібі;

- сатудың шығынды бөлігін, сондай-ақ пайдалылығы мен пайда алу мүмкіндігін есептеуге;

- жобаны қаржыландыру нысандарын ұсыну;

- жобаның сыни жақтарын анықтау және осындай проблемаларды азайту бойынша іс-шаралар жоспарын жасау
Бизнес-жоспарды жасаудың негізгі қағидаттарын қарастырайық.

1. Бірлік қағидаты жоспарлаудың жүйелі сипатын көздейді. Жүйе ұғымы:

- бөлімшелер арасындағы өзара байланыс;

- кәсіпорынның негізгі міндеттеріне бағытталған бөлімшелерді дамытудың бірыңғай бағытының болуы. Жоспарлы қызметтің бірыңғай бағыты, барлық бөлімшелер мақсаттарының ортақтығы фирманың тік бірлігі шеңберінде мүмкін болады;

- элементтер (бөлімшелер) жиынтығының болуы.

2. Жекелеген бөлімшелердің жоспарларын үйлестіру:

- бір бөлімшенің қызметін басқалармен байланыссыз тиімді жоспарлауға болмайды (мысалы, негізгі өндірістің цехтары көлік, жөндеу, энергетика және қойма шаруашылығының жұмысымен байланыстырмай);

- бір құрылымдық бірліктердің жоспарларындағы кез келген өзгерістер басқалардың жоспарларында көрсетілуі тиіс. Демек, өзара байланыс пен бір мезгілде - кәсіпорындағы бизнес-жоспарлауды үйлестірудің негізгі белгілері.

3. Қатысу қағидаты әрбір қызметкер лауазымдық міндеттеріне қарамастан жоспарлы қызметке қатысушы болуға тиіс дегенді білдіреді.

4. Үздіксіздік қағидаты мынада:

- жоспарлау процесін белгіленген цикл шеңберінде жүйелі түрде жүзеге асырады;

- әзірленген жоспарлар бір-бірін үздіксіз ауыстырады (сатып алу жоспары - өндіріс жоспары - маркетинг бойынша жоспар - ақша қаражатының қозғалыс жоспары).

Сонымен қатар сыртқы ортаның белгісіздігі және ішкі жағдайдың көзделмеген өзгерістерінің болуы корпорацияның жоспарларын түзетуді және нақтылауды талап етеді.

5. Икемділік қағидаты алдыңғымен тығыз байланысты және жоспарлаудың жоспарлары мен процесіне тұтастай алғанда күтпеген жағдайлардың туындауына байланысты өз бағытын өзгерту ерекшеліктерін беру болып табылады. Сондықтан жоспарлар қауіпсіздік резервтерін (өндірістік қуаттарды, ресурстарды және т.б.) қамтуы тиіс. Нақтылық қағидаты фирмаішілік жоспарлар компания қызметінің ішкі және сыртқы жағдайлары мүмкіндік беретін дәрежеде нақтылануы және нақтылануы тиіс деп болжайды.

Қазіргі заманғы бизнес-жоспарлаудың негізгі проблемаларын қарастырайық:

Бизнес-жоспарлаудың негізгі қағидаттары

1. Бизнес-жоспар нысанын стандарттаудың бірыңғай тәсілдері жоқ, бұл көбінесе тараптардың нақты кәсіпорынның ерекшеліктерін түсінбеуіне әкеледі.

2. Ақпараттық қамтамасыз етудің, әсіресе ішкі қаржылық нормалар мен нормативтердің жетіспеушілігі.

3. Сыртқы инвесторлардың кепілдіктерімен қиындықтар.

4. Әзірге бизнес жоспарды әзірлеудің қомақты құны бар.

5. Бизнес-жоспарға қаржыландыруды алуға кепілдіктің болмауы, тіпті оның негізінде жақсы идея болса да, оның артында кәсіби менеджерлер ұжымы тұр.
Жоғарыда айтылғандарды қорыта отырып, фирмаішілік жоспарлау оның мөлшеріне қарамастан кез келген кәсіпорынның ажырамас бөлігі болып табылады. Бизнес-жоспар - бұл кәсіпорынның жоспарлы және орындаушылық қызметінің бастапқы нүктесі және базисі, ол туралы стратегиялық ақпараттың бірыңғай көзі.

1.2 Бизнес-жоспардың құрылымы

Бизнес жоспардың құрылымдық нысанында нақты заңнамалық шеңберлер жоқ, бұл өз кезегінде шаруашылық қызметтің әртүрлі субъектілерінің оны әзірлеуге біріздендірілуіне мүмкіндік бермейді. Мұндай жағдайларда бизнес-жоспардың құрылымы бизнестің ерекшелігіне, бизнес-жоспардың мақсатқа бағдарлануына және оны жасауға қойылатын талаптарға байланысты қойылады.
Бизнес-жоспардың құрылымы немесе оның негізгі бөлімдері бизнес-жоспарды ұсынудың екі нұсқасы үшін де бірдей - қысқаша түйіндеме немесе кеңейтілген және жан-жақты нұсқада А.И. Панов, И.О. Коробейников, В.А. Панов Стратегиялық менеджмент.Олардың арасындағы тек ақпарат көлеміндегі айырмашылық - түйіндеме, толық нұсқадан айырмашылығы тек негізгі ақпарат пен тұжырымдарды қамтиды. Бизнес-жоспардың құрылымы оның жазылу мақсатына, несие алуға, инвесторды тартуға, жобаны алдын ала бағалауға немесе фирмаішілік жоспарлауға арналған мақсатына байланысты.
Бизнес-жоспардың бөлімдерін егжей-тегжейлі қарастырайық.
Жобаның түйіндемесі - негізгі ережелер, мәні, оның негізгі қорытындылары. Түйіндеменің мақсаты - инвесторды қызықтырып, бизнес-жоспардың мазмұнымен толығырақ танысуға мәжбүрлеу. Түйіндеменің көлемі әдетте мәтіннің 2-3 бетін құрайды, ол терминологияны пайдаланбай және қарапайым сөйлемдермен жасалуы тиіс. Ол инвесторға ұсынылатын инвестициялық жобаға салымдардың тиімділігі мен перспективалылығын көрсетуі тиіс.
Шаруашылық жүргізу субъектісінің сипаттамасы - инвестициялау жобасын жасайтын шаруашылық жүргізу субъектісі туралы ақпаратты, ол туралы толық ақпаратты, кәсіпорынның жоғары менеджменті, қызмет тарихы, ұйымдастыру құрылымы, өнімі және кәсіпорын өз нарығында алатын орны туралы мәліметтерді білдіреді.
Өнімнің немесе көрсетілетін қызметтің сипаттамасы - өнім немесе көрсетілетін қызмет, оның негізгі сипаттамалары, негізгі тұтынушылар, тауардың тұтынушылық қасиеттері, қолданыстағы ұқсастықтардан айырмашылықтары туралы ақпаратты, патенттер мен лицензиялар туралы ақпаратты қамтиды. Бұл бөлімде сондай-ақ оны бәсекелестердің өнімдерімен салыстыру жүргізіледі, өндірісті дамыту жоспарлары талданады.

Маркетингтік жоспар - нарықта бар тауарлар, бәсекелестердің өнімдері туралы ақпаратты, бәсекелестердің тауарлары мен ұсынылатын өнімнің сипаттамалары мен тұтынушылық сапаларын салыстыруды, бәсекелестердің атауы туралы ақпаратты және олардың деректемелерін, бәсекелестердің бағаларын және олардың тауарларды жылжыту стратегиясын қамтиды.
Тауарды жылжыту стратегиясы - шаруашылық бірлік, тұтыну базасының санатты аппараты жұмыс істейтін нарықтық сегментті айқындау, оның орналасуы, өнімнің қалай және қандай әдістермен сатылатынын анықтау. Тұтыну базасымен жұмыс кезіндегі жарнама қызметінің, шығын бөлігінің, баға және кредит саясатының стратегиялық бағыттары. Бұл бизнес жоспардың әлсіз жері екеніне жиі назар аударылады.
Өндіріс - егер бұл өндірістік кәсіпорын болса, өндірістің техникалық-технологиялық құрылымы, оны таңдаудың уәждемелік жағы, жұмыс схемасы туралы ақпаратты қамтиды. Егер қайта жаңарту немесе құрылыс көзделсе, онда құрылыс шешімдерінің сипаттамасы және реконструкциялауға немесе құрылысқа жұмсалатын шығындардың есебі келтіріледі. Бөлімде өнімді өндіруге арналған материалдар мен шикізатқа қажеттіліктің есептеулері, оларды сатып алуға жұмсалатын шығындар, жеткізушілерді талдау, жабдыққа қызмет көрсетуге және жоспарлы жөндеуге жұмсалатын шығындар келтіріледі. Әсіресе, өндіріс ерекшелігі осыны талап еткен жағдайда, лицензиялар мен өзге де рұқсаттарды сатып алу қажеттігі туралы ақпарат, еңбек қауіпсіздігі техникасы бойынша талаптар келтіріледі.
Егер бұл сауда немесе қызмет көрсететін кәсіпорын болса, бөлім жеткізушілер, оларды бағалау және таңдау, нақты тауарлар мен олардың топтарына қажеттілік, сатып алу әдістері, қойма және сауда үй-жайларына қажеттілік, олардың географиялық орналасқан жері және әрбір сауда нүктесінде және әрбір тауар бойынша ұсынылатын тауарларға сұраныстың болуы туралы ақпараттың едәуір көп көлемін қамтиды. Жеткізушілер бойынша сондай-ақ олардың орналасқан жері туралы ақпарат келтіріледі, олардың қысқаша сипаттамасы беріледі және деректемелері келтіріледі.
Персонал бойынша жоспар - бұл бөлімде персоналға қажеттілік, оның саны мен біліктілігі, қызметкерлердің әрбір позициясы бойынша еңбек нарығын талдау туралы ақпарат келтіріледі, персоналдың еңбегіне ақы төлеу, оны әлеуметтік қамтамасыз ету шығындарының есебі, ынталандыру және оқыту әдістері келтіріледі.
Ұйымдастыру құрылымы және басқару - кәсіпорынды басқарудың ұйымдық құрылымының схемасын, кәсіпорын бөлімшелерінің сандық және сапалық құрамы туралы ақпаратты, оның біліктілігіне қойылатын талаптарды, басқарушы персоналдың еңбегіне ақы төлеу, әлеуметтік қамсыздандыру және еңбекті ынталандыру шығындарын есептеуді қамтиды.
Кәсіпорын қайта ұйымдастырылған немесе жаңадан құрылған жағдайда кәсіпорынның меншік нысаны, оның негізгі немесе болжамды акционерлері, олардың деректемелері, кәсіпорын капиталындағы үлестері, шешімдер қабылдау процесі және басқару қағидаттары туралы ақпарат беріледі.
Қаржы жоспары - бизнес-жоспардың практикалық тұрғыдан алғанда ең маңызды бөлігі, ол инвестициялық жобаны іске асыру үшін қандай қаржы ресурстары және қандай уақыт кезеңінде қажет болатынын, сондай-ақ берілген бастапқы деректер мен маркетингтік зерттеу қорытындыларының дұрыстығы кезінде жобадан қайтарымды көрсетеді.
Қажет болған жағдайда кредиттерді өтеу және пайыздарды төлеу кестесі ұсынылуы мүмкін; кредит мерзімі ішінде өзгерістер мен бастапқы сәлемдемелерді көрсете отырып, айналым капиталы туралы мәліметтер; салық төлеудің болжамды кестесі.
Жоғарыда айтылғандарды негізге ала отырып, бизнес-жоспардың құрылымы, ең алдымен, бизнес-жоспарды жасау мақсатымен айқындалады, сондай-ақ бизнестің сипаты мен кәсіпорынның ауқымымен байланысты деген қорытынды жасауға болады. Бизнес-жоспардың негізгі бөлімдері маркетингтік, ұйымдастырушылық, өндірістік және қаржылық жоспарлар, сондай-ақ тәуекелдерді бағалау болып табылады.

1.3 Инвестициялық жобалардың тиімділігін бағалау

Инвестициялардың тиімділігін бағалаудың халықаралық практикасы ақшаның уақытша құнының тұжырымдамасына негізделеді және мынадай қағидаттарға негізделген:

- инвестициялық ресурстарды пайдалану тиімділігі инвестициялық қызметті жүзеге асыру процесі барысында, оның ішінде бастапқы кезеңдерде пайда болатын ақша қаражатының ағынын салыстыру тәсілімен бағаланады. Бұл ретте, жоба жобаға салынған бастапқы капиталды қайтаруға мүмкіндік берген және күрделі салымдарды берген тұлғалар үшін кірістілік берген кезде ғана тиімді деп танылады.

- инвестициялық ресурстар қаржы ағындары сияқты тең дәрежеде осы уақытқа немесе есептеу үшін көрсетілген жылға келтіріледі.

Инвестициялық салымдарды және ақша қаражатының ағындарын дисконттау оларды айқындау инвестициялау жобаларының ерекшеліктеріне тікелей байланысты дисконттау ставкаларына сәйкес жүргізіледі. Дисконттау ставкасын айқындай отырып, инвестициялардың құрылымдық сипаттамасы және қаржы ресурстарын құрайтын құн шекаралары назарға алынады.

Инвестицияларды бағалау әдіснамасының экономикалық мәні инвестициялық ресурстар бастапқыда ақша қаражатының ағынын генерациялайды және егер бұл ағындар ресурстарды қайтару және салынған капиталға қайтарым алу үшін жеткілікті сипатқа ие болған жағдайда ғана тиімді деп танылады.

Күрделі салымдар тиімділігінің мынадай көрсеткіштері неғұрлым кең таралған:

- өзін-өзі ақтаудың дисконтталған мерзімі (DPB).

- инвестициялық жобаның (NPV) таза қазіргі заманғы мәні,

- кірістіліктің (кірістіліктің, рентабельділіктің) ішкі нормасы (IRR),

Осы көрсеткіштер оларға сәйкес әдістер сияқты екі нұсқада пайдаланылады:

- жобаны қабылдау немесе қабылдамау туралы қорытынды жасалғанда тәуелсіз инвестициялық жобалардың (абсолюттік тиімділік деп аталатын) тиімділігін айқындау үшін;

- бір-бірін алып тастайтын жобалардың тиімділігін анықтау үшін (салыстырмалы тиімділік), қандай жобаны бірнеше баламалы жобалардан қабылдау туралы қорытынды жасалғанда.

Ақша ағыны (CF) - түсімдердің барлық сомасы мен белгілі бір кезеңде орын алған төлемдердің барлық сомасы арасындағы айырма ретінде есептелетін негізгі көрсеткіш

мұнда:

R - кезең ішіндегі барлық түсімдер;

С - күрделі салымдарды есептемегенде кезеңдегі барлық шығыстар.

Дисконттау болашақта алынатын соманың қазіргі (ағымдағы) ақшалай баламасын айқындауға мүмкіндік береді. Болашақ кірістердің ағымдағы құнын есептеу формула бойынша айқындалады:

мұнда:

PV - бүгінгі (ағымдағы) құн;

FV - болашақ ақша сомасы (болашақ құны);

r - кірістілік нормасы;

n - кірістерді қосу жүргізілетін жылдар саны.

Инвестициялық жоба тиімділігінің негізгі көрсеткіштері.

Таза келтірілген табыс (NPV) - салымдар басталған күннен бастап есептегенде, жобаны іске асырудың барлық кезеңдері үшін дисконтталған ақша ағындарының сомасы. Ақша бірліктерімен өлшенеді. NPV әдісі бастапқы инвестициялардың (IC) шамасын дисконтталған ақшалай түсімдердің жалпы сомасымен салыстыруға негізделген.

- егер инвестициялық жобалардың көп жылдық бастапқы инвестициялары болса, онда есептеу формуласының түрі

мұнда: CF - тиісті кезеңдердегі ақша ағындары;

IC - тиісті кезеңдердегі бастапқы инвестициялар;

r - капиталдың құны (бағасы);

t - жобаны іске асыру жылдарының саны.

- егер бастапқы инвестициялар бірінші кезеңнің басында бір сәтте жүзеге асырылса, онда формуланың түрі.

Егер NPV 0 болса, онда жобаны қабылдау керек;

NPV 0, онда жобаны жоққа шығару керек;

NPV = 0, онда жоба пайдалы да, шығынды да емес.

Пайдалылық индексі (PI) - бастапқы салымдардың 1 рубльге қайтарымын сипаттайды. формуласы бойынша есептеледі:

Егер PI 1 болса, онда жобаны қабылдау керек;

PI 1, онда жобаны қабылдамау керек;

PI = 1, яғни жоба пайдалы да, шығынды да емес.

Таза келтірілген кірістен айырмашылығы пайдалылық индексі салыстырмалы көрсеткіш болып табылады, ол салымдардың тиімділігін сипаттайды - осы көрсеткіштің ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.