Алматы қаласының өрт жағдайы

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ ЖОҒАРҒЫ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ КАСПИЙ ҚОҒАМДЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ МҰНАЙ-ГАЗ ІСІ, ГЕОЛОГИЯ ЖӘНЕ IT ИНСТИТУТЫ

НИЯЗБЕКОВА ДАНА

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

«Мемлекеттік өрт сөндіру бөлімшелерінің құрылымына сипаттама » тақырыбы бойынша

6В11229 - «Тіршілік қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау» білім беру бағдарламасы

Алматы 2023 ж

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ ЖОҒАРҒЫ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ

КАСПИЙ ҚОҒАМДЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

МҰНАЙ-ГАЗ ІСІ, ГЕОЛОГИЯ ЖӘНЕ IT ИНСТИТУТЫ

6В11229 - «Тіршілік қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау» білім беру бағдарламасы

ҚОРҒАУҒА ЖІБЕРІЛДІ

«ГМГІж/еITИ» деканы

т. ғ. д., профессор

Нурпеисова Г. Б.

«»2023 ж.

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

«Мемлекеттік өрт сөндіру бөлімшелерінің құрылымына сипаттама» тақырыбы бойынша

Орындаған :

Ниязбекова Д

Ғылыми жетекші :

т. ғ. к, ассоц профессор

Өмірзақова Э. Ж

(қолы)

«___»2023 ж.

Алматы 2023ж

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ ЖОҒАРҒЫ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ

КАСПИЙ ҚОҒАМДЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

МҰНАЙ-ГАЗ ІСІ, ГЕОЛОГИЯ ЖӘНЕ IT ИНСТИТУТЫ

« 6В11229 - Тіршілік қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау» білім беру бағдарламасы

дипломдық жұмысты орындау

ТАПСЫРМАСЫ

Студент : Ниязбекова Дана

Тақырыбы : Мемлекеттік өрт сөндіру бөлімшелерінің құрылымына сипаттама.

ЖОО-ның «__» 2023 № 10-02/129-1/22-23 бұйрығымен бекітілген.

Жұмысты орындаудың соңғы мерзімі «__» , 2023 ж.

Дипломдық жұмыста әзірленетін сұрақтар тізімі немесе жұмыстың қысқаша мазмұны:

а) Мемлекеттік өртке қарсы қызмет бөлімшелерінің жедел қызметін талдау

б) Техникалық регламенттер

в) Алматы қаласының өрт жағдайы

Ұсынылатын негізгі әдебиет:

1. Қазақстан Республикасының Үкіметінің 2009 жылдың 16 қаңтарында №16 қаулысына «Өрт қауіпсіздігінің жалпы ережелері туралы техникалық регламенті».

дипломдық жұмысты дайындау

КЕСТЕСІ

Орындалған дипломдық жұмыс бойынша жетекшінің және норма бақылаушының оларға қатысты бөлімдерді көрсете отырып қорытындысы

Тапсырманың берілген күні «__» 2023ж

Бағдарлама жетекшісі Аршидинова М. Т.

(қолы)

ДЖ жетекшісі Смашов Н. Ж. (қолы)

Тапсырманы студент қабылдады Ниязбекова. Д.

(қолы)

Күні «»2023 ж.

Аңдатпа

Бұл дипломдық жобада мемлекеттік өрт сөндіру бөлімдерінің құрылымын және олардың ұйымдастырушылық иерархиясын зерттедім. Ол командалық, операциялық бөлім, кәсіби және еріктілер құрамы және қызмет көрсету қызметтерін қоса алғанда, негізгі компоненттер мен функцияларды талқылайды. Өрт сөндіруді, құтқаруды және өрт қауіпсіздігін қамтамасыз етуді ұйымдастырудағы әрбір деңгейдің негізгі жауапкершілік аймақтары мен міндеттері талданды. Сондай-ақ қызметкерлердің біліктілігіне қойылатын талаптарға және тұрақты оқыту мен дайындық қажеттілігіне назар аударылды. Аңдатпа төтенше жағдайларға тез және тиімді әрекет етуді қамтамасыз ету үшін өрт сөндіру бекеттерінің тиімді құрылымының маңыздылығын көрсетеді.

Аннотация

В данном дипломном проекте я исследовала структуру государственных пожарных частей и их организационную иерархию. Он обсуждал основные компоненты и функции, включая командный, операционный отдел, профессиональный и волонтерский персонал, а также услуги по обслуживанию. Проанализированы основные зоны ответственности и задачи каждого уровня организации пожаротушения, спасения и обеспечения пожарной безопасности. Также было обращено внимание на требования к квалификации сотрудников и необходимость постоянного обучения и подготовки. Аннотация подчеркивает важность эффективной структуры пожарных постов для обеспечения быстрого и эффективного реагирования на чрезвычайные ситуации.

Annotiation

In this graduation project, I researched the structure of state fire departments and their organizational hierarchy. He discussed the main components and functions, including the command, operations department, professional and volunteer staff, and maintenance services. The main areas of responsibility and tasks of each level of organization of fire extinguishing, rescue and fire safety are analyzed. Attention was also drawn to the qualification requirements of employees and the need for continuous training and preparation. The abstract emphasizes the importance of an effective structure of fire stations to ensure a quick and effective response to emergencies.

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ

Қазіргі таңда Қазақстан Республикасының әрбір субъектісінде өрт сөндіру бойынша қызметтерді қалаларда мемлекеттік өртке қарсы қызмет бөлімшелері атқарады, ал мемлекеттік өртке қарсы қызмет жетпейтін елді-мекендердің тыныштығына Қазақстан Республикасының субъектілерінің құрылып жатқан өртке қарсы қызмет бөлімшелері мен ерікті өртке қарсы құрылымдары жауапты.

Осы орайда Қазақстан Республикасының елді-мекендерінде өртке қарсы қызметтің ұйымдастырылуын анықтайтын басты критерийі, Қазақстан Республикасының Үкіметінің 2009 жылдың 16 қаңтарында №16 қаулысына «Өрт қауіпсіздігінің жалпы ережелері туралы техникалық регламентіне» сәйкес шақыру орнына алғашқы бөлімшенің жетуі қалалық жерлерде - 10 минут, ауылдық жерлерде - 20 минуттан аспауы керек. [1]

Өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету адамдардың өмірі мен денсаулығын, меншігін, ұлттық байлық пен қоршаған ортаны қорғау бойынша мемлекеттік қызметтің бөлінбес бөлігі болып табылады. Жыл сайын елімізде 17 500-ден астам өрт болып, 600-ге жуық адам мерт болады.

Қазақстан Республикасында қолданылатын нормативтік-құқықтық база жекелеген объектілердің және өнеркәсіп салаларының өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелерін регламенттейді. Алайда, осы уақытқа дейін шағын елді мекендер мен ірі қалаларда және бүтіндей алғанда елімізде өртке қарсы қорғаныс жүйелерін жобалау және құру мәселесі шешімін тапқан жоқ. Бұл салада тек жекелеген нормативтер ғана бар, ал шашыраған әдістер мен модельдер мемлекеттің өрт қауіпсіздігі жүйесін жобалау әдістерінің бірегей жиынтығына біріктірілмеген.

Қазақстанда өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету бағыттарының бірі өрттермен байланысты жағдайды болжамдау болып табылады. Ол үшін объектілердің өртке қауіпті сипаты мен олардың өртке қарсы қорғаныс дәрежелері, жедел жағдай жарақтандырылудың жай-күйі, өртке қарсы қызмет бөлімшелері қызметкерлерінің оқытылып-үйретілгендігі, өңірдің ауа райлық және геофизикалық сипаттамалары және басқа да көптеген мәліметтер туралы дәл де шынайы ақпарат болуы қажет.

Елді-мекендерде өртке қарсы қызметтің қалай ұйымдастырылуы туралы заманауи көзқарас келесі жағдайларға негізделуі керек: ол кез-келген елді-мекенде пайда болған кез-келген төтенше жағдайға кез-келген уақытта бар күштері мен мүмкіндіктерін пайдаланып оны елеп-ескеру.

Ол кезде екі негізгі шектеу орындалуы керек:

- Осы қызметтің күштері мен мүмкіндіктері өрт туындаған жерге мүмкін уақыт аралығында, ең бастысы өрт туындауының физико-химиялық заңдарына сәйкес, жетуі тиіс;

- Елді-мекендегі өртке қарсы қызметтің күштері мен мүмкіндіктерінің жалпы саны арнайы типтегі төтенше жағдайларға берілген экономикалық расталған, яғни, тәуекелділік деңгейіне қолайлы болуы тиіс. [2]

Көрсетілген шарттарды өртке қарсы қызмет орналасқан әрбір елді-мекенде орындау үшін төтенше жағдайды жою бойынша қажетті жұмыстар анықталуы керек және оларды орындау үшін қажетті шығындар саналуы керек (қажетті техникалық, адам және уақыт ресурстары. [3]

Осыған орай Қазақстан Республикасының әрбір субъектісінің өртке қарсы қызмет ресурстарының санын анықтау бойынша, олардың субъект төңірегі бойынша үлестірілуі және заңнама талаптарын орындау бойынша оның мүмкіндіктерін бағалау туралы сұрақтар тобы туындайды. Бұл кезде Қазақстан Республикасының барлық аймағын ескере отырып, сонымен қатар бөлек аймақтардың өрт қауіпсіздігін қамтамасыздандыруға байланысты көптеген ерекшеліктерді ескеру қажет.

Елді-мекендердегі өртке байланысты жағдайлар халық санына көп байланысты болады. Одан басқа осы көрсеткішке аймақтардың социалды-экономикалық құрылымы әсер етеді. Өртке қарсы қызметтің әрекеттері аймақтың табиғи-климаттық шарттармен тікелей байланысты және табиғи сипаттағы мүмкін болатын төтенше жағдайларға байланысты.

Өрт қауіпсіздігін қамтамасыздандыруда айтарлықтай рөл атқару өрттің алдын-алуға да көп күш жұмсалады.

Жұмыстың өзектілігі мынада: елде өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету міндеттерін кешенді шешу адамдардың өмірі мен денсаулығын қорғауға, материалдық, мәдени және табиғи құндылықтарды сақтауға, сондай-ақ елді одан әрі қарқынды индустриаландыру мен Қазақстан халқының әл-ауқатының артуына ықпал етуі тиіс. Халықты қажетті өрт қауіпсіздігі деңгейімен қамтамасыз ету және өрттерден, басқа төтенше жағдайлардан келетін зиянды азайту үшін елді мекендердегі өртке қарсы қызмет туындаған төтенше жағдайдың (өрттің) сипатына бара-бар күштер мен құралдардың тиісті жиынтығымен кез-келген уақытта әрекет етуге дайын тұратындай болып ұйымдастырылуы тиіс.

Дипломдық жұмыстың мақсаты: Алматы қаласының өртке қарсы қызмет бөлімшелерінің өрттен басқа да шақыртылуларға шығуын анықтау және сол шақыртуларды келер жылға болжау. Алматы қаласының өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында: адамдардың өмірі мен денсаулығын қорғау, материалдық, мәдени және табиғи құндылықтарды сақтау.

Зерттеу барысында өрт қауіпсіздігін жобалау жүйесін математикалық модельдеуді әзірлеу кезінде жүргізілген талдау негізінде өртке қарсы қызмет бөлімшелерін орналастыру орнын белгілеуге арналған өлшемдер анықталды.

1. Тақырып бойынша ұжымдық-құқықтық және нормативті-техникалық құжаттарды талдау

Үнемі дамып келе жатқан техника, технологиялық процесстердің күрделене түсуі, жаңа құрылыс материалдарының енуі, құрылыстың интенсивті өсуі осының бәрі өртке қарсы қызметтерінің нормативті-әдістемелерінің базасының өсуіне ықпал етеді. Бүгінгі күні өрт қауіпсіздігі облысындағы нормативті құжаттардың тізімі келесі:

1. Заңдар, Қазақстан Республикасының Үкімет Қаулысы-66;
2. Техникалық Регламенттер -4;
3. ҚР СТ -94;
4. МЕМСТ- 120;
5. Әдістемелер, нұсқаулықтар - 21;
6. Ережелер - 15;
7. Аймақтық құжаттар -13;
8. ҚНжЕ, ВСН и СН - 91;
9. Ережелер жинағы, ҚНжЕ-ге оқу құралы-8.

Нормативті құжаттардың көп мөлшерде сияқты болып көрінгенімен, үнемі ескі құжаттарды түзетіп, жаңа нормативті құжаттарды дайындап отыру қажет.

1. 1. Қазақстан Республикасындағы өртке қарсы қызметтерін ұйымдастыру нормативтері

Алдымен, өртке қарсы қызметтерін ұйымдастыру нормативтерінің отандық эвалюциясын өткен ғасырдың 30-шы жылдарынан бастап көрсетейік (1-кесте) .

1-кестеден көріп тұрғандай, қызметтің алғашқы Мемлекеттік өртке қарсы қызмет ғылыми дәлелденген нормативтері кеңес уақытында, нақтырақ 1980 жылдарда пайда болды. Қазақстан Республикасы өз тәуелсіздігін алғалы, Елімізде өзіміздің өрт қауіпсіздігі облысында нормативті базасы жасалып келеді.

1-кесте.

Елді мекенде өртке қарсы қызметтерін ұйымдастыру нормативтерінің отандық эвалюциясы

1930 жылдан бастап осы уақытқа дейін эмпирикалық негіз алған нормативтер негіз болып, практика жүзінде кейбіреуі жарап, бірақ эффективті шешімді бере алмады. [4]

1926 жылдың басында советтік өртке қарсы қызметтерде өрт сөндіру көліктері болды. Олардың қызмет көрсету радиусы 2, 5 шақырымға кеңейтілген (өрт көлігінің орташа жылдамдығын есептегенде 30 шақырым/сағат нормативті есебі) . 1930 жылы ВСНХ РСФСР, НКВД РСФСР және НКПС СССР мен бірігіп қалалық өртке қарсы командасына аумақтық радиус шекарасында салт атты керуендер болса 1, 5 км, егер өрт сөндіру көліктері бар жағдайда 3 км-ге дейін қылып белгіледі. Соңғы айтылған норматив қалаларда өртке қарсы депо орнату үшін жалғыз қолданылатын шара, бұған 75 жылдан асты!

1950 жылдардың басында бұл нормативке тағы қосылған біреуі ол өрт сөндіру көліктеріне байланысты (1 кестені қара) . Нормативтің екеуі де практика жүзінде ешқашан ауыспағанын ескере кету қажет, өйткені көп жағдайда қызмет көрсету радиусын ұстану мүмкін емес (бірқатар себептерге байланысты), ал өрт сөндіру көліктерінің санының нормативі бірталай қалалар үшін асыра арттырылған. [4] Бірақ жергілікті әкімшілік органдардың бұл бағыттағы маңызды нәтижесі көрінбейді. Мемлекеттік өрт сөндіру қызметтері жоқ жерде, елді мекендерді қорғау үшін өрт сөндіру бекетін құру функциялары мен оларды жабдықтау жергілікті әкімшілік органдардың өкілдігіне заң негізінде бекіту.

1. 2. Нормативті-техникалық әдебиетті талдау

«Өрт қауіпсіздігінің жалпы ережелері» техникалық регламентінің [1] 40 бөлімінің 11) санап шығуына 3. 1. 3 бөлімшесіне сәйкес келесідей талаптар анықталды:

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2005 жылғы 15 желтоқсандағы № 1251 «Мемлекеттік өртке қарсы қызмет өрттен қорғайтын қоныстану аумақтарының және мемлекеттік меншіктегі аса маңызды объектілердің тізбелерін бекіту» қаулысына сәйкес, төтенше жағдай кезінде елді мекендерде, қалаларда немесе мемлекеттік меншіктегі объектілерде өрттер мен басқа да апаттарды жою (болдырмау) Қазақстан Республикасының Төтенше Жағдайлар Министрлігімен орындалады [5] .

1. 3. Техникалық регламенттер

Өртке қарсы қызметтердің орналасуы қалалар мен елді мекендерде бірінші өрт сөндіру бөлімінің келу уақыты қалалар үшін 10 минуттан аспауы, ал елді мекендер үшін 20 минуттан аспауы қажет. Елді мекендер үшін нормативті оперативті елеуі (20 минут) бір жағынан өртке қарсы қызметтердің қаншалықты алшақ екені саналып, ал екінші жағынан объектілердің өртке қаншалықты қауіпті екенін, ауылдық аймақтарда ондаған жылдар бұрын ағаштан, каркасты-қамыстан салынған тозығы жеткен үйлердің жайын, тез жанатын өртке қауіпті материалдың болуы есепке алынбайды. Бұл факторлар өрттен келген материалдық шығынға Өртке қарсы деполар саны мен өртке қарсы көліктің саны қалалар мен елді мекендерде Қазақстан Республикасының аумағында қолдануға рұқсат етілген құрылыс нормаларына сәйкес анықталады.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 8 қыркүйектегі «Міндетті түрде өртке қарсы қызмет құрылатын ұйымдар мен объектілердің тізбесін бекіту туралы» қаулысына сай мемлекеттік меншікте емес объектілерде (өнеркәсіптерде) өрт сөндіру мен төтенше жағдайларды жою, объектілерде құрылуы тиіс өртке қарсы қызметтерінің объекттік бөлімшесімен іске асырылады [6] .

Объектілік өртке қарсы қызметтердің орналасуы оның өртке қаншалықты қауіпті екеніне және өртке қарсы қызметтерінің өртті сөндіруді шығуының мақсатына байланысты анықталады.

Объектілерді қорғау үшін өртке қарсы деполардың қызмет көрсету радиусы «Объектілерді қорғауда өрт қауіпсіздігіне қойылатын талаптар» Техникалық регламентіне сәйкес анықталады [7] .

Объектілік өртке қарсы қызметтерінің өрт сөндіру көліктері мен жеке құрамының саны объектінің әкімшілігімен Қазақстан Республикасының заңымен бекітілген өрт қауіпсіздігі облысындағы уәкілетті орган мақұлдаған есептерге негізделіп бекітіледі.

«Объектілерді қорғаудағы өртке қарсы техника қауіпсіздігінің талаптары» Техникалық регламентінің 16 және 17 тармақтарына сәйкес келесілер анықталған [7] .

16. Қала аймағында немесе елді мекендерде мемлекеттік өртке қарсы қызметтердің орналасуы, өрт сөндіру көліктерінің саны мен жеке құрамның саны «Өрт қауіпсіздігіне қойылатын жалпы талаптар» Техникалық регламентіне сәйкес анықталады.

17. Өртке қарсы қызметтер өрт сөндіру көліктерімен келесі жағдайларда қамтамасыз етілуі қажет:

1) Мемлекеттік өртке қарсы қызметінің аумақтық бөлімшесінен құрылымға, ғимаратқа дейін жалпы пайдаланылатын жолдардан объектінің алыс орналасуы (өнеркәсіп мекемесі категориясына жатқызылған жағдайда) :

2 км алыс - жарылыс қаупі және өртке қауіпті А, Б және В1-В4 санатындағы, аумақтағы құрылымдары 50%-дан астам өнеркәсіптер үшін.

... жалғасы

Қазақстан Республикасындағы жылжымайтын мүлік нарығының даму мәселелері (тұрғын үй мәселесі)

Өрттерден сенімді қорғаныс

Экологиялық құқық. Орман ресурстары

Мемлекеттік жер кадастры міндеттері мен сипаттамасы және оны жүргізу тәртібі

Орман және аңшылық шаруашылығы

Қапшағай қаласының орталық аумағы

Ақтау қаласына қысқаша мәлімет

Қазақстан Республикасында жер мониторингін жүргізу тәртібі

Сымсыз желі технологиясының дамуы

Төтенше жағдайлардың алдын алудың және оларды жоюдың мемлекеттiк жүйесiн дамытудың 2004-2010 жылдарға арналған бағдарламасы

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс