Сөз таптарының мәселелері


Ахмет Альбина Талғатқызы
Тақырыбы:Құдайберген Жұбановтың жеке пәндердің әдістемеcін жаcаудағы іздeніcтері
І Қ. Жұбанов -ғылым саласына еңбегі сіңген ағартушы
Зерттеушінің әдістемеге қатысты атқарған істері
Қазақ тіл білімінің теориялық негізін қалаған тұнғыш профессоры, түркітанушы, полиглот-лингвист, ағартушы, қоғам қайраткері Кұдайберген Қуанұлы Жұбанов біренше тілді меңгерген, ізденімпаз ғалым Қ. Жұбанов - жұлдыздай жарқырап, өмірден ағып өткен тұлғалардың бірі.
ХХ ғасырдың басы қазақ жерінде ұлтты тану мен ғылымды танудың үлгісін жаcаған ғасырдың жүктерін көтеретін көрнекті тұлғаларды өмірге әкелген кезең болды. Алыс ғасырлардағы халыхтың түп-тамырын тамырларын қадағалай отырып, өмірінің осы ғасырдың соңына дейін бақылай отырып, біз ұлы Абай мектебінің ғасыр жүктерін әлемдік деңгейге көтерген көрнекті тұлғаларға кереметтей жақсы әсер еткенін әр жолы түсінеміз. Атаулы тұлға, бірегей алыптардың ішінде Алаш арыстандары мен ғылым жолындағы ізденген білімділердің арасында ерекше орын алатындардың бірге ында Құдайберген Жұбанов та бар еді. Тілдерді зерттеуде қазақ тіл ғылымының мақтаулыларына енген, отыз жастан асар аспаста өзінің таланты мен рухының дәрежесін, таңғажайып білімімен, білім тереңдігімен, ой күшімен дәлелдеген Құдайберген Қуанұлы Жұбановтың шығармалары осы уақытқа дейін өзектілігін жоғалтпағанының құпиясы тереңде жатыр екен.
Қ. Жұбановтың мұрасына жалпы шолу жасасақ, зерттеушінің жазбалары біршама тарауларды қамтитынын байқап қараймыз: ұлт тілі, сауаттылық, қазақ өнері, әдебиет, музыка, мәдениет, әлеуметтік мәселелер және т. б. бұл тараулардың әрқайсысы ұлт үшін ерекше маңызды екені айтпаса да түсінікті. Осы проблемалардың түбірлік арналарын қарау барысында ғалым осы проблемаларға қатысты тамаша пікір білдіріп қана қоймай, қазіргі ғылыми арналардың жолын қалыптастырды. . Сондықтан жыл сайын ғалым жазба еңбектерінің қазіргі қырлары ашылып, басқаша зерттеулерге жол ашылады.
Корреспонденттің тілдік мұрасы фонетика, лексикология, грамматика, морфология, алфавит, орфография, терминология, синтаксис, әдеби тіл өзгерістеріне баса назар аудара отырып, тіл білімінің негізгі өзгерістерін қозғайды. Қазіргі уақытта Қ. Жұбановтың ғылыми көзқарастары мен айтылған ойларын қарастырудағы бұл мәселелер арнайы зерттеулер жағынан қабылданып, жан-жақты қарастырыла бастады. Сонымен бірге, ғылыми мұраны зерттеуде ерекше орын алатын корреспондент-зерттеушінің лингводидактикалық және әдіснамалық пайымдаулары арнайы талдауды қажет ететін негізгі мәселелердің бірі деп есептелінеді.
Педагогика ғылымдарының кандидаты, доцент Муслима Құдайбергенқызы Жұбанованың "Құдайберген Жұбанов ұлттық дидактика мәселелері" ғылыми-зерттеу кітабында өз зерттеу еңбектерін келтіре отырып, ағартушы - зерттеушінің әдіснама және ағартушылық қызмет мәселелері жөніндегі жазбаларын алғаш рет рет-ретімен түрде жариялайды. М. Жұбанова корреспондент-зерттеуші дидактикалық тұжырымдарын қазіргі заманның сұраныстарымен салыстыра отырып, профессор Қ. Жұбановтың әдістемелік ойлары мен лингводидактикалық пайымдауларының дұрыстығын жан-жақты дәлелдей отырып, оларды қазіргі заманғы оқыту жүйесімен ұштастыра біріктіріп ұсынады М. Жұбанованың бұл жұмысы-ғалым-ойшылдың педагогикалық мұрасын зерттеуге бағытталған, корреспонденттің лингводидактикалық көззқарастарын талдайтын, қазіргі пікірлерді талдайтын, өзінің ізденістері туралы сипаттайтын, ана тілін сапалы оқытуға пайдалы әсері бар, ғалым жазба еңбектерінің қазіргі беттерін ашатын, педагогикалық ілімге үлес қосатын жемісті еңбектердің бірге ынажатаын асыл қазына.
Қ. Жұбановтың педагогика саласындағы зерттеулері оның ғалым-психолог екенін де нақтылап танытады. . Ол психология ілімдерімен тығыз байланысты лингводидактиканың әдіснамалық бастауларын қарастырады. Оның " сөйлеушісі бірдеңе туралы хабарламас бұрын, сонымен бірге бұл хабарламаның өз басына қандай әсер ететінін - қайғырады, қуанады, еске алады және т. б., көбінесе қоса алғанда. Өйткені спикер-тірі адам, сезімдері, жүрегі бар адам емес пе? Сондықтан оған әлемде болып жатқан түрлі құбылыстар әр түрлі әсер беретіні анық" немесе "сөйлем-бұл бұрын логикалық сөйлемге, сөзбен (толық ойды білдіретін сөздермен) білдірілген психологияның байланысына қатысты сөйлем", "сөздің өзін қандай көңіл-күймен айтатынымызға байланысты біз әртүрлі сазбен сөйлесе аламыз" [1, 216-бет] "тіл білімінің салалары мен жекелеген пәндерін игеру үшін"адамның жанын қарастыратын ғылымға" назар аудару қажет екендігіне назар аударылады.
Оқушының танымы мен қабілеттері бойынша оқу процесін қалай ұйымдастыруға болатындығы оның педагогикалық психологияны жетік меңгергендігімен де дәлелденіп көрсетілген. Мысалы, зерттеуші ғалым: "сіз буын жүйесін жақсы білмей тұрып, ана тілі сабағын басқара алмайсыз. "[1, Б. 364], " буындардыы жіктеп, оның формулаларын беру-бастауыш мектеп үшін қиын жұмыс болмақ. Сөздегі буындарды рет-ретімен түрде топтастыру тек бесінші жылы мүмкіндік туғызады. бұл жұмысты орындаудағы мұғалімге қойылатын талап - бағдарламадағы мөлшерден озып кетпеу, буындарға бөлуде қателеспеу, дұрыс түсіндіру, қозғалысты бақылау және біртіндеп рет-ретімен түрде түсіндіре білу", -дейді [1, 374-бет] . Осыған байланысты оның оқыту әдістері мен жеткізу тәсілдеріне байланыстыпікірі оның оқу процесінің түпкі мақсатын дәл анықтайтын және көретін ғылыми ақыл-ойын да анықтайды.
Қ. Жұбановтың лингводидактикалық және әдіснамалық тәсілдерін зерделеу, тіл теориясы мен әдіснама теориясының үйлесіміне ерекше мән бере отырып, дәл танып, баяндап қана қоймай, сауаттылық пен ана тілін меңгерудің алғышарттарын нақтылайды, сонымен бірге ғалымдардың осы саланы терең меңгергендігін айғақтайды. Мысалы, ол ХХ ғасырдың 20-жылдарында тілді меңгерудің кешенді тәсілдерінің ұтымдылығы туралы ойды қорытындылайды. Атап айтқанда, барлық білімді меңгерудің кілті болып табылатын ана тілін меңгерудің маңыздылығына ерекше назар аударылады. Ғалым: "қандай жағдай болмасын, Ғылым ең алдымен адамзат үшін пайдалы ілім болуы керек. Адамзатқа қажет ілім тіл арқылы беріледі, сондықтан тілді үйренуге ерекше назар аудару керек. Тілдік құбылыстарды тек жалаңаш түр жағын зерттеу арқылы зерттеу мүмкін емес . . . түр-бұл форма-бұл тілде жоқ белгі емес, бар нәрсе. Егер ол бар қасиеттің көріністерін көрсетпесе, зиян келтірмейді. Бірақ бұл жеткіліксіз, өйткені түр-бұл тілдің бар тарауы емес, бір тарау. Әркімнің, әр құбылыстың өзіндік аспектілері, құпиялары, мінезі бар. "Мен білмеймін, - деді ол, - Мен бұл нені білдіретінін білмеймін, бұл нені білдіретінін білмеймін, бұл нені білдіретінін білмеймін, бұл нені білдіретінін білмеймін, бұл нені білдіретінін білмеймін" [1, 34 бет] . Осы мақсатқа жетудің ең тиімді жолдарын талдайды. Бұл әдістердің ерекшелігі студенттердің білімді тәуелсіз, саналы түрде игеруіне бағытталғандығында көрінеді.
Қ. Жұбановтың жазбаларындегі тұжырымдарға ғалымдарға ұсынылған тиімді әдістердің ішінде негізгі проблемаға назар аудару, ауызша сипаттау, көрнекілік, өмірге ену, еңбек процесімен байланыс, рет-ретімен түсінік беру, оқушының алдына проблеманы қою, оған бір пәнді игеру үшін құрал жасау және т. б. -өзекті мәселелермен ұштастыра отырып бүгінгі таңда іздеу, дамытушылық оқытудың ғылыми-теориялық, ғылыми-әдістемелік негізін қалаған идеялар басым болғанын байқау қиын емес. Мәселен, қазіргі заманғы оқыту проблемаларына байланысты қарастырылатын таным процесі-өмірге ену; проблемалық оқыту-оқушының алдында проблема туғызу; пәнаралық байланыс - оған бір пәнді игеру үшін құрал жасау; дамытушылық оқыту-рет-ретімен түсіну; тілді дамыту - ауызша сипаттау және т. б. . Бұл сонымен бірге корреспондент-зерттеушінің әдістемелік көзқарасы мен тұжырымдары өміршең, дана және көреген екенін дәлелдейді.
Педагогикалық мұраға қатысты ғалым назар аударатын тағы бір мәселе-ол оқулықты қамтамасыз ету жолдарын оқу, оқу процесінің сапасын арттырудың алғышарты ретінде қарастырады, ғылыми негіздер мен оқулық жасаудың жолдарын көрсетеді. Мектеп оқулықтарын жазуға қатыса отырып, біз зерттеушінің тілдің әлеуметтік-әлеуметтік маңыздылығына ерекше назар аударатынын байқап қараймыз. Тілдің теориясы мен қолданылуын бірге меңгеру жүйесін көрсететін зерттеушінің оқулықтарындағы идеялар қазір өміршеңдіктен айырылмаған
Корреспонденттің педагогикалық жазба еңбектерінің тағы бір ерекшелігі-білім беру сапасын арттыру мақсатында оқу-әдістемелік кешеннің қажеттілігін түсіну және оқу құралдары мен әдістемелік құралдарды бірлесіп дайындауға назар аудару болған. Педагог-ғалым "Қазақ тілі бағдарламасы "(1936 ж. ), " Қазақ тілі грамматикасы " (1936 ж. ) ., "Қазіргі грамматика қазіргілықтары" (1937) және басқалар. жұмыстарда қазақ тіліне қатысты ғылыми-теориялық тұжырымдарды баяндаумен бірге, қазақ тілін меңгерудің тұтас оқу-әдістемелік, ғылыми-практикалық кешенін дайындаумен және талдаумен бірге, осы ғылыми тұжырымдарды қалай түсінуге болады, оларды тиімді оқытудың қандай тәсілдері, тілдік материалды меңгеруге байланысты негізгі ұстанымдар қандай болуы тиіс деген сұрақтарға жауап бере отырып дайындалды.
К. Жұбановтың лингводидактика ілімімен байланысты пайымдауларында оның нағыз маман екенін дәлелдейтін басты көрсеткіш оның психология, педагогика, лингвистика ғылымдарын тең меңгеруі деп атауға келеді. Мысалы, ол тілді дұрыс оқыту, білім беру және оқыту олардың негізгілерін ажырата алады және әрқайсысына лайықты критерийлерді дәл сұрыптай алады деп тұжырымдайды. Сонымен бірге, корреспондент ғалым біршама еңбектерді талдай отырып: "біз оқушылар мен оқытушыларды тығырыққа тірегіміз келмеді. Сондықтан, құбылмалы мүшелерді топтастыру кезінде соқыр адамға таяқ ұстағандай нақты критерий беру қажет болады " [1, 230-бет] .
Қ. Жұбановтың қазақ тілі мен отандық түркологияға қосқан үлесін атап өтіп, академик А. Қайдаров оны тіл білімінің теориялық негізін қалаушы ретінде бағалап, және де Қ. Жұбановты А. Байтұрсыновпен салыстыра отырып: "айырмашылық-олар өмір сүрген уақыт; олардың ағарту мен тіл біліміне қосқан үлесінде және шешілетін, шешілетін мәселелерде; әрбір зерттеушінің бірегей, қайталанбас керемет ерекшеліктерінде!"деп айтар едім. Мысалы, А. Байтұрсыновтың жоғары білімі жоқ, бірақ ол тілдің табиғатын терең түсіну арқылы халық ағарту үшін керекті маңызды және маңызды жазбаларымен танымал. Ал Құдайберген Жұбанов, ал Еуропа жан-жақты терең білім алып, бүкіл отандық түркітану-қазақ тілінің іргетасы деп айта алар еді. Бірақ Қ. Жұбанов-басқалардан айырмашылығы-қазақ тіл білімінің ғылыми негізін қалаушы деп аталуы тиіс", - деп көрсетеді. [13] .
Бір кездері Қ. Жұбановтың біршама жазбалары, проблемалары болды, ол қанша істегенін, қанша істемегенін шешті. Амал, қанша тағдыр кездесті, ол мезгілсіз қайтыс болды. 1937-1938 жылдары оның барлық жарияланған, басылымға дайындалған жазбалары мен қолжазбалары тәркіленіп, көпшіліктің назарынан тыс қалды. Бұл шығармалар қазіргі дәуірге жетті деп айтуға болады. Ал жетіспейтіндер-өртте өртеніп, қорланған жандардың меншігіне айналды ма? Бұл жағы әлі белгісіз. 1966 жылы Қазақ Ғылым академиясының Тіл білімі институты бір томдық жинақ шығарды. Бұл жинақты оқи отырып, оқушы, белгілі әдебиетші, ғалым М. Қаратаев зерттеуші туралы: «Чувство радости и боли испытываешь, когда просматриваешь эту книгу, увидешую свет через 30 лет после, того, как не стало ее автора. Радуешься тому, что большой труд большого ученого сохранен для поколения читателей. Горько сознавать, что немалая его часть утеряна, и видмо, необратимо, - дейді ол осы мақаласында.
- …Многое из того, что успел создать Х. Жубанов, и что было известно тогда нам, не дошло до этих дней. А знали мы, разумеется, далеко не все. Можно только предположить, как много потерино. Но и то, что уцелело, что собрано в книге представляет большую ценность и является знаменательным событием в культурной жизни республикаи»
Құдайберген Жұбанов ғалым ғана емес, ұлы ағартушы-педагог болды. Ол өзінің қоғамдық қызметін оқытудан, ағартудан бастады. Қазақ халқының мәдени-рухани тарихында ХХ ғасырдың 20-жылдарының басында ағарту орасан зор әлеуметтік маңызға ие болған
Зерттеушінің ағартушылық қызметіндегі қасиеттерінің бірі-ол тек оқу қызметіне ғана емес, сонымен бірге жетілдіру, жетілдіру, оқыту жағына да баса назар аударады. Бұған уездік, губерниялық, республикалық оқу бөлімдеріндегі инспекторлық жұмыс қана емес, сонымен бірге оның ауыл мұғалімдеріне ауызша да, жазу арқылы да кеңес беруі, содан соң "әдістемелік мәселелер-оқу жылының II жартысында әдістемелік бірліктер мен әдістемелік үйірмелерде талқыланатын бағдарламалар"жобасы-нақты жол жазуы дәлел болған
Зерттеушінің әлеуметтік-тарихи маңызы бар білім беру саласындағы үлкен еңбегі мектеп үшін Қазақ тілі бағдарламасын ( V-VII сыныптар) әзірлеу және оқулықтар жазу деп есептелінеді. Олардың құндылығы-олар қазақ тілінің қазіргі оқулығы мен бағдарламасына сай болғандықтан.
Мектепке арналған тілдік жүйелік бағдарлама, бір жағынан, әдеби тілдің нормасын белгілейтін құжат деп қарастырылған. Мұнда алғаш рет ғылыми негізде фонетика, синтаксис салалары талданды. Әрине, біздің қазақ мектептерінде жұмыс істейтін бағдарламалар-бұл басқа авторлар құрған бағдарламалар (қ. Жұбановтан соң) . Бұл күні Қ. Жұбанов бағдарламасындағы терминдер мен материалдарды жүйелеу әр түрлі. Бірақ құрылым жағынан материалдарды ұсыну тәртібі бойынша соңғы бағдарламалар тұнғыш нұсқаның ізімен жасалғанын байқау қиын емес. К. Жұбанов мектеп үшін Қазақ тілі грамматикасының толық курсын жазды ( V және VI-VII сыныптар үшін), бірақ оның 1-саласы (V сынып үшін) кітапқа айналды, ал екінші бөлігі олай болмады. Мектептерде шығарылатын және қолданылатын оқулықтың құндылығы қазақ тілінің әр саласы (синтаксис, морфология, фонетика) ғылыми негізде реттелген және әлдеқайда кең мағынаға ие. Атап айтқанда, дыбыс, буын, үндестік заңы сияқты фонетика мәселелері егжей-тегжейлі және жан-жақты баяндалады.
Қ. Жұбановтың ағартушылық қызметі оның нағыз ғалым, профессор болған кезінде толықтырылған жоқ: ол ағарту халық комиссариаты жанындағы оқу-әдістемелік сектордың меңгерушісі болып жұмыс істеді. Ол оқулықтар мен бағдарламаларды өзі жазып қана қоймай, оларды басқаларға ұйымдастырып, педагогикалық білім беруді жетілдіру бойынша курстар мен семинарларға кеңес беріп, үйретуде көп жұмыс жасады.
Қ. Жұбановтың профессорлық - оқытушылық қызметін ерекше деп атауға болады. Замандастары жазған, әріптестері, шәкірттері көрген әңгімелерге сүйенсек, оның үлкен азамат, лайықты мұғалім болғанын байқап қараймыз. Бірнеше тілді, әсіресе орыс және қазақ тілдерін бірдей меңгерген, ғылымның түрлі салаларын білетін, қарапайым қ. Жұбанов ақылды тәрбиеші, біршама адамдардың ұстазы, өзінің білімімен де, мінез-құлқымен де болған. Тіл ғылымы әлемінде 1934-1935 жылдары қалам тарта бастаған Сәрсен Аманжолов, Қажым Басымов, сейіл Жиенбаев секілді қателіктерге бейімділік танытты [14] .
Қ. Жұбановтың қаламының арқасында бір кездері жарыққа шыға алды, ал олардың бірі, соның ішінде ең құндыларының бірі баспа бетін көрместен мүлдем жоғалып кетті. Енді кейбір жазбалар мұрағатта сақталатыны анықталды. Өз уақытында, 30-шы жылдары, К. Жұбанов, "ауыл мұғалімі", "политехникалық мектеп", "әдеби Майдан" сияқты журналдарда басылған жеке кітаптар, брошюралар, жинақтарға енгізілген мақалалар, Терминком бюллетендерінде жарияланған материалдар мүмкіндігінше жиналды, сондай-ақ газет беттерінде жарияланған мақалалардың едәуір саны жиналды. Қ. Жұбановтың барлық жерде, оның айтуынша, брошюралардың мұқабаларындағы баспа хабарландыруларында оның қаламынан қысқартылған шығармалар шыққанын, бірақ олар басып шығаруға дайын болған жерінен жоғалып кеткенін білуге болады (басылымдар мен редакцияларда) . Бұл:" мағынасыз бірліктердің мағыналары " атты тұнғыш мақала (баяндама мәтіні) екі рет жоғалды. Басында 1930 жылы басуға жіберілген жерінен Қазақстанды зерттеу қоғамы дегеннің қағаздарының ішіне түсіп кетіп жоғалады. Кейіннен есте қалғандары бойынша автор оны «Қазақтардың малға айтатын одағайлары» деген атпен қайта жазып, екінші рет баспаға ұсынғанда, 1937-38 жылдары тағы жоғалып кеткен. 1936-1937 жылдары Қ. Жұбановтың «Қазақ тілі жөнінен зерттеулер» деген жалпы атпен 10 түрлі жұмысы (10 кітапшасы) шығуға тиісті екен. Солардың тек екеуі ғана («Из истории порядка слов в казахском предложении», «Заметки о вспомогательных глаголах») шығып үлгерген де, қалған сегізі қалып қойып, сол бетінде жойылды. Олар: «О частях речи в казахском языке», «Двойные слова синонимического типа». «Возникновение фонематического различия глухих и звонких». «Подражательные слова, как особые формы словообразования», «Скотоводческие междометия казахов», «Элементы кинетической сигнализации в женской речи казахов», «К природе и генезису залоговых форм в казахском языке», «Структура местоимений в казахском языке» 1
Сондай-ақ ғылыми грамматика курсының I томы «Фонетика» деген кітабы жарық көрмей жоғалып кеткен. І936-37 жылдары Қ. Жұбановтың қатысумен «Қазақ тілінің академия сөздігінің» I саласы «А - азу» дегенге шейін жазылып, А. Самойлович пен Қ. Жұбановтың редакторлығымен баспаға дайындалған екен, ол да жарық көрмеген. Ішінде Қ. Жұбановтың екі мақаласы бар «Қазақ тіл білімі мәселелері» деген жинақ баспаға дайындалған екен, ол да жоқ. 20-жылдарда Құдайберген «Сегіз бен Мақпал» атты пьеса жазған екен, ол да қолға түспеді. 1932 жылы Шакар мен Таразы қыздың айтысын жазып алған екен дейді, оның да қайда екені белгісіз. Және де біз білмейтін тағы да біршама тезистері, материалдары, сүйкей салған жазбалары, жазысқан хаттары болған деседі. . Осылардың барлығын әрі қарай тынбастан іздестіру, табу міндетіміз де, борышымыз да. Іздестірсе әр нәрсе шығып қалатынын байқалған. Әкесінің мұрасын архивтерден, жеке мекемелер мен адамдардан іздеп табуда балалары Ақырап пен Есет Жұбановтардың, інісі акад. Ахмет Жұбановтың көп қызмет еткенін айтпасқа болмайды. Сондай-ақ қарт мұғалім Жанғазы Жолаев жақсы материал тапсырады, ол - Қ. Жұбановтың өзіне жазған хаты, педагог ғалым Шамғали Сарыбаев тапсырған материал - Қ. Жұбанов лекцияларының конспектісі - бағалы екенін айту керек. Сол сияқты әрі қарай бәріміз ат салыссақ, оған осы кітапшаны оқығандар қатынасса, әлі де біраз материал жиналар деп үміттенеміз.
Еңді Қ. Жұбанов ғылыми мұраларына келсек. Ғұлама зерттеушінің қаламына ілінген мәселелер тақырыбы жағынан мынадай тарауларды қамтыған.
1) Қазақ тілі грамматикасы (морфология мен синтаксис) ;
3) Жалпы тіл білімінің кейбір мәселелері;
4) Қазақтың ұлттық әдеби тілінің дамуы мен тарихы;
5) Қазақ жазуы, орфографиясы, терминологиясы;
6) Оқулық, бағдарлама, әдістеме;
7) Мәдениет пен өнер мәселелері.
Осылардың әрқайсысына қысқаша талдау жасалық.
Қ. Жұбановтың жазбаларыне және өмірбаянын жазушылардың айтуына қарағанда, оның тіл ғылымының бір саласы ф о н е т и к а н ы ден қойып зерттеуге кіріскені көрінеді. «Материалы к научной грамматике казахского языка, I том, фонетика» деген монографиясы жазылып бітіп, 1937-38 жылдарда баспадан шығуға тиісті екен, бірақ шықпай, қолымызға қолжазбасы да тимей сол күйінде жоғалып кеткенін жоғарыда айттық. Қ. Жұбанов жазбаларын жақсы білетін акад. I. Кеңесбаев «көлемі 20 баспа табақтай бұл кітапты автордың фонетика саласындағы ұзақ уақыт зерттеген еңбегі болатын» дейді. Соған қарағанда Қ. Жұбанов фонетика нендей ғылым
дегеннен бастап, онда зерттелетін категорияларды рет-ретімен түрде талдаған.
Әзірге біздің алдымызда фонетика өзгерістерін сөз ететін оның 3-4-ақ жұмысы жатыр. Олар фонетиканың өзі емес, соның кіріспесі тәрізді. Бұл «К постановке исследовання истории фонетики казахского языка» (машинкамен 19 бет), «Қазақ тілінің ғылыми курсы жөнінен лекциялар, Қазақ тілінің фонетикасы» (журналдың 16 беті), «Буын жігін қалай табуға болады» (машинкамен 15 бет) . Тұнғыш мақала «Труды Казахского института национальной культуры» деген 1935 жылы шыққан жинақта жарық көрген.
... жалғасы- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz