Тұрақ жүйесін жобалау


Мазмұны
Кіріспе
- Жалпы ақпарат
- Мәселені тұжырымдау
- Мақсаттар
- Әдістеме
- Кіріктірілген интеллектуалды тұрақ жүйесі
- Интеллектуалды тұрақ жүйелері (бір деңгейлі)
- Сымсыз сенсорлық желі. Сымсыз сенсорлық желі архитектурасы
- Жарық шығаратын диодтар
- ZigBee байланысына негізделген ақылды жарықтандыруды басқару жүйесі
- Қатысу сенсорының арқасында энергияны үнемдеу
- Кіріктірілген жүйеге негізделген интеллектуалды тұрақ жүйесі
- Сенсорларға негізделген сымсыз ақылды тұрақ жүйесін дамыту
- Жүйеге шолу
- Сезімтал блокКөруге негізделген әдіс
- Сенсорларға негізделген әдіс
- Инфрақызыл (IR) сенсор
- Өңдеу және сақтау блогы
- Сымсыз байланыс құрылғысы (ZigBee негізінде)
- IEEE 802. 15. 4 / Zigbee стандартына шолу. ZigBee техникалық сипаттамалары
- Желілік компоненттер . ZigBee Топологиялары
- Жарықтандыру құрылғысы
- Тұрақ күйін көрсету блогы (PSDU)
- Қуат көзінің дизайны. Жарықдиодты шамдарды қолдана отырып, жалпы шамдардың дизайны
- IR сенсоры модулінің дизайны. IR сенсорының көмегімен объектіні анықтауТұрақ жүйесін жобалауБеру блогыҚабылдау блогыҰсынылған тұрақ жүйесін біріктіру. Блок схема
- Нәтижелер және талқылау
- IR сенсорын модельдеу нәтижесі. Енгізу операциясы
Аннотация
Соңғы жылдары көлік құралдарының қол жетімділігі мен қолданылуының тез өсуіне байланысты автотұрақ үшін бос орын табу қиындай түсуде, бұл бірқатар практикалық қақтығыстарға әкеледі. Автотұрақ проблемалары барлық жерде кездеседі және әр ірі қалада үнемі қауіпті қарқынмен өсуде. Сымсыз технологияларды кеңінен қолдану, цифрлық деректерді тарату автотұрақ мәселелерінің шешімі болуы мүмкін екенін көрсетеді. Сымсыз сенсорлық желі технологиялары әртүрлі салаларда қолдану арқасында тез дамып келеді. Бұл бағыт көліктерді тұраққа қою мәселелерін тиімді және үнемді шешуді қамтамасыз етеді деп күтілуде.
Бұл диссертация жүргізушілерге қысқа уақыт ішінде автотұрақта бос орындарды табуға көмектесетін сымсыз сенсорлық желі мен жарықдиодты технологияға негізделген интеллектуалды тұрақ басқару жүйесін ұсынады. Ұсынылған жүйе IR сенсорлары және арнайы жарық диодтары арқылы бос тұрақ орындарын анықтауды, бағыт көрсеткіштерін қамтиды. Нәтижесінде автотұрақтарды басқарудағы WSN сенімділігін, тұтастығын және икемділігін көрсетеді.
Бұл дипломдық жоба келесідей ұйымдастырылған. Гаражда ақылды тұрақ үшін не қажет екендігі және сымсыз технологияны кеңінен қолдану туралы айтылады. Сонымен қатар, алдыңғы кіріктірілген интеллектуалды тұрақ жүйелерінің кейбір жобалары қарастырылды. Сондай-ақ сымсыз сенсорлық желі мен жарық диоды әзірлеу және енгізу негізінде интеллектуалды тұрақ жүйесі көрсетілді. Модельдеу нәтижелері көрсетіліп, талқыланды.
ABSTRACT
With the rapid proliferation of vehicle availability and usage in recent years, finding a vacant car parking space is becoming more difficult, resulting in a number of practical conflicts. Parking problems are becoming ubiquitous and ever growing at an alarming rate in every major city. Wide usage of wireless technologies with the recent advances in wireless applications for parking, manifests that digital data dissemination could be the key to solve emerging parking problems. Wireless sensor network technologies have attracted increased attention and are rapidly emerging due to their enormous application potential in diverse fields. This field is expected to provide an efficient and cost-effective solution to the effluent car parking problems. This thesis proposes a smart parking management system based on wireless sensor network and light emitting diode technology to assist drivers to find vacant spaces in a car park in a shorter time. The proposed system includes vacant parking space detection using IR sensors, and directional indicators toward vacant parking spaces through the use of specific LEDs. The obtained results show the reliability, integrity and flexibility of the WSN in managing the parking lots.
ҚЫСҚАРТУЛАР ТІЗІМІ
AC - Alternative Current
ADC - Analog to Digital Converter
CCTV - Closed-Circuit Television
CDMA - Code Division Multiple Access
CU - Control Unit
DU - Display Unit
FPGA - Field Programmable Gate Array
FSM - Finite State Machine
GSM - Global System Mobile Communication
HDL - High Descriptive Language
HID - High Intensity Discharge
HPS - High Pressure Sodium
IR - Infrared Sensor
LCD - Liquid Crystal Display
LED - Light-Emitting Diode
LPS - Low Pressure Sodium
LR-WPAN - Low-Rate Wireless Personal Area Networks
LSAE - Luminous System Application Efficiency
MCU - Micro Controller Unit
MH - Metal Halide
MTU - Maximum Transmission Unit
MV - Mercury Vapor
PGIS - Parking Guidance and Information System
PIR - Passive Infrared Sensors
PLC - Power Line Carrier
PLC - Programmable Logic Controller
PSDU - Parking Status Display Unit
PWM - Phase Width Modulation
RF - Radio Frequency
RISC - Reduced Instruction Set Computing
SMS - Short Message Service
SPAS - Smart Parking Assistant System
SPS - Smart Parking System
UART - Universal Asynchronous Receiver-Transmitter
USB - Universal Serial Bus
UV - Ultra Violet
WPANs - Wireless Personal Area Networks
WSN - Wireless Sensor Network
ZC - ZigBee Coordinator
ZED - ZigBee End device
ZR - ZigBee Router
Кіріспе
Қалалық жерлерде халықтың тез өсуіне байланысты көлік құралдарының көбеюіне байланысты тұрақ инфрақұрылымына сұраныс едәуір өсті . Көптеген жағдайларда қалаларда, әсіресе қарбалас уақытта, азды-көпті тегін автотұрақ табу мүмкін емес.
Алматы сияқты қарбалас қалада бос тұрақ табу - бұл жүргізушілер үшін қорқынышты түс. Олар бос тұрақ іздеп жүруі керек, бұл жол қозғалысының жүктемесін арттырады. Сонымен қатар газдың орташа шығынын және ауаның ластануын арттырады, қоршаған ортаға әсер етеді. Тағы бір мәселе тұрақ ақысын төлеуге байланысты, көбінесе төлем талонын алуға болатын машиналар көліктен біршама қашықтықта орналасқан. Билет сататын машиналар да кейбір қиындықтарды тудырады, өйткені олар бірдей емес; кейбір машиналар тек монеталарды немесе несиелік карталарды қабылдайды. Жүргізушілер жоғарыда аталған билет машиналарының кез-келгенін пайдалану мүмкіндігіне дайындалуы керек сияқты.
Smart parking - жүргізушілерге бос тұрақ орындарын анықтауға көмектесетін көлік тұрағы жүйесі. Интеллектуалды тұрақ жүйесі сонымен қатар автотұрақта тұрған уақытты есептеу және төлеу құралдарын қамтиды. Бос тұрақ орнын анықтаудан және тұрақ ақысын төлеуден басқа, жүйе тұрақ рұқсаттарын басқаруды да қамтуы мүмкін. Қазіргі уақытта автотұрақ рұқсаттары қағаз тасымалдағышта беріледі және оларды цифрландыру қосымша артықшылыққа және жүйені одан әрі пайдалануға әкеледі.
- Жалпы ақпарат
Адамдардың өмір сүру деңгейінің және автомобиль өнеркәсібінің дамуымен көлік құралдары саны күрт артып келеді. Осылайша, көптеген ірі қалаларда тұрақ мәселесі күрделене түсуде. Автотұрақтың шектеулі болуы кептеліске, ауаның ластануына, сондай-ақ жүргізушілердің көңілін қалдырады. Автотұрақты кеңейту бағасы әдетте өте жоғары. Бұл мәселені шешу үшін дамыған елдерде интеллектуалды тұрақ қолданылады. Бұл шектеулі кеңістікте көптеген көлік құралдарын қоюға көмектесетін жүйе. Дүние жүзінде автотұрақты басқарудың аз жетілдірілген және ақылға қонымды механизмдерін енгізу үшін көптеген зерттеулер мен әзірлемелер жүргізілуде. Сымсыз технологияларды кеңінен қолдану, цифрлық деректердің тарату автотұрақ мәселелерін шешімі екенін көрсетеді. Сымсыз сенсорлық желі (WSN) технологиялары әртүрлі салаларда қолдану арқасында тез дамып келеді. Бұл технология автотұрақ мәселелерін тиімді және үнемді шешуді қамтамасыз етеді және жүргізушілерге көлікті ең аз уақыт ішінде тиісті тұрақ орнына қоюға көмектеседі деп күтілуде.
Автотұрақтар мен оның маңындағы аумақтарды жарықтандыру үшін ең көп қолданылатын шамдар жоғары қарқынды разрядты шамдар (HID) болып табылады. Оларға жоғары қысымды натрий (HPS), металл галогені (MH) және сынап буы (MV) жатады. Дегенмен, энергия тиімділігі топтары MV шамдарын ұсынбайды, өйткені олар тиімсіз және олардың жарық ағыны уақыт өте келе аз жарық шығаратын деңгейге дейін азаяды. Фосформен қапталған MH шамдары кейде жақсартылған түс қасиеттеріне байланысты қолданылғанымен, қапталған шам қолданылса, оптикалық арматура жүйесінің өнімділігі нашарлайды, өйткені қапталған үлкен сыртқы қабық (колба) шамның оптикалық өлшемін өзгертеді. Төмен қысымды натрий шамдары кейде тұрақтарды жарықтандыру үшін қолданылады. Бірнеше өндірушілер қыздыру шамдарын немесе флуоресцентті шамдарды пайдаланатын автотұрақтарды және оның айналасындағы аумақтарды жарықтандыруға арналған шамдарды ұсынады. Люминесцентті лампалардың арасында электродсыз флуоресцентті технологияның бір түрі болып табылатын индукциялық шам бар. Бұл электродсыз шам өзінің беріктігі, жақсы түс қасиеттері және ұзақ қызмет ету мерзімінің арқасында болашақта автотұрақтар мен оның айналасындағы аумақтарды жарықтандыру үшін маңызды жарық көзі бола алады. Жарық шығаратын диодтар (LED) технологиясының дамуымен төмен қуатты жарықдиодты көше шамдары да қол жетімді болады. Жарықдиодты шамдар басқа технологиялармен салыстырғанда техникалық қызмет көрсетуді азайтуға, шығындарын азайтуға және энергияны аз тұтынуға мүмкіндік береді.
Он жыл бұрын көптеген адамдар светодиодтың не екенін білмеді. Жақында олар жалпы жарықтандыру үшін танымал және практикалық болды. Жарық шығаратын диод - бұл электр тогы өткен кезде жарық шығаратын электронды құрылғы. Шығарылатын жарықтың толқын ұзындығы (немесе түсі) жарық диоды жасалған материалдарға байланысты. Жарық диодтары қызыл, көк, кәріптас, жасыл сияқты көптеген түстерде қол жетімді, қуаты 10-нан 200 люменге дейін. Жарықдиодты шамдар энергияның жартысын пайдаланады және HID сияқты қарапайым шамдарға қарағанда шамамен бес есе ұзақ қызмет етеді. Дегенмен, жарықдиодты шамдардың бастапқы құны да жоғары. Бастапқы құны жоғары болса да, жарықдиодты шамдар үлкен үнемдеуді және салыстырмалы түрде қысқа өтелу мерзімін қамтамасыз етеді.
- Мәселені тұжырымдау.
Бос автотұрақ табу үшін пайдалануға болатын ақылды, тиімді және сенімді автотұрақ жүйесіне шұғыл қажеттілігі бар. Көп жағдайда жүргізуші бос автотұрақ орнын табуға уақыт жұмсайды. Алдыңғы зерттеулерден біз автотұрақтың негізгі проблемалары қарастырдық:
Бос орындарды табудағы қиындықтар: көп деңгейлі автотұрақта бос орынды тез табу қиын, тіпті мүмкін емес, әсіресе демалыс немесе мереке күндері, сондықтан тұрақ орындарының жетіспеушілігі көлік кептелісі мен жүргізушілердің көңілін қалдыруы мүмкін.
Дұрыс қойылмаған автокөлік: егер көлік бір емес, екі автотұрақ орны болатындай етіп тұрса, жүргізуші басқа жүргізушінің құқықтарына немқұрайлы қараған болып табылады.
Энергия құны: әсіресе электр энергиясы, әлемдегі энергияны үнемдеудің негізгі әдістерінің бірі тиімді жарықтандыру. Жарықтандыру әлемдегі барлық электр энергиясының шамамен 20% тұтынады. Осылайша, тиімді жарықтандыру энергияны айтарлықтай үнемдеуге мүмкіндік береді.
- Мақсаттар
Бұл зерттеудің негізгі мақсаты-WSN негізіндегі интеллектуалды тұрақ жүйесін дамыту, сондай-ақ тұрақты басқару алгоритмімен біріктірілген жарықдиодты пайдалану арқылы автотұрақ қуатын тұтынуды азайту.
Бұған мыналар кіруі мүмкін:
- Zigbee технологиясын қолдана отырып, бос және бос емес кеңістіктерді іздеу және басқару уақытын қысқарту.
- Жарық диодтарын жарықтандыру компоненттері ретінде пайдалану, сондай-ақ тиімді басқару алгоритмін енгізу арқылы тұрақ қуатын тұтынуды арттыру.
- Zigbee технологиясын қолдану арқылы сымды сенсорлық қосылымды орнату шығындарын азайту.
- Әдістеме
Жоғарыда аталған мақсатқа жету үшін келесі әдісті - тәсілді қолдануға болады:
- Жүргізушілерге ыңғайлы тұрақ қызметтерін ұсыну үшін сымсыз сенсорлық желіге негізделген интеллектуалды автотұрақ көмек жүйесін әзірлеу. Схема сымсыз байланыс арқылы бүкіл автотұрақты басқару үшін микроконтроллерді қолданумен сипатталады.
- Үлкен автотұрақтардағы жүргізушілер үшін нақты уақыт режимінде автотұрақ қызметі жасау. Нақты уақыттағы автотұрақ қызметінің арқасында жүргізушілер гараждағы автотұрақ орны бар ма, жоқ па біле алады.
- Жарық диодты жарықтандыру жүйесімен, сондай-ақ автотұрақтағы басқару жүйесімен біріктіру.
- Қозғалыстағы көлік құралдарына ыңғайлы автотұрақ ақпараттық қызметтерін ұсыну. Осы ыңғайлы тұрақ ақпараты арқылы микроконтроллер жүргізушілерге көлікке ең жақын автотұрақ туралы ақпарат бере алады. Осылайша, бензин шығынын және көлікке ең жақын бос автотұрақ орнын табуға, кететін уақытты тиімді түрде азайтуға болады.
- Бүкіл жүйені, сондай-ақ оның жеке компоненттерін модельдеу, сынау және оңтайландыру.
- Біріктірілген интеллектуалды тұрақ жүйесі
Автомобиль өнеркәсібі даму да, көптеген адамдар көлікті саяхаттауға, жұмысқа т. б. өз қажеттіліктеріне қолданады. Бірақ бұл көліктердің барлығын ірі қалаларға қою өте қиын және кептеліс тудырады. Бұл көлік иелеріне көбірек әсер етеді. Автотұрақ проблемалары барлық жерде кездеседі және әр ірі қалада үнемі қауіпті қарқынмен өсуде.
Ақылды тұрақ - бұл гаражды тиімді басқару үшін әртүрлі технологияларды қолданатын автотұрақ жүйесі. Тұрақ жүйелерінің негізінен екі түрі бар. Олар бір деңгейлі автотұрақ жүйесі және көп деңгейлі автотұрақ жүйесі деп аталады. Көп бір деңгейлі автотұрақ жүйелерін физикалық құрылымына қарай жіктеуге болады, мысалы, параллель тұрақтар. Автоматтандырылған автотұрақтар (smart car parks) 2. 1-суретте көрсетілгендей құжаттарды өңдеу және іздеу үшін қолданылатын ұқсас технологияға негізделген.
Жүргізушілер көлік құралын кіре берісте қалдырады. Содан кейін көлік робот арбамен немесе лифтпен тұрақ орнына ауысады. Жүргізушілер үшін көлікті кіріс модулінің ішінде қалдыру арқылы тұрақ процесі азаяды. Бір деңгейлі автотұрақтар - бұл өзіне-өзі қызмет көрсететін автотұрақтар, бірақ ең аз аппараттық компоненттер және ең аз шығындар бар.
- сурет - Автоматтандырылған интеллектуалды тұрақ жүйесін құрастыру
- Интеллектуалды тұрақ жүйелері (бір деңгейлі)
Сымсыз технологияға негізделген интеллектуалды тұрақ жүйесі, ол кіретін көлік құралы үшін автотұрақтарда орналасқан бос орындарының болуы туралы ақпаратты бағыттайды және қамтамасыз етеді. Осылайша, автотұрақты басқару жүйелері тұрақ орындарының толуын бақылай алады және жүргізушілерді сымсыз байланыс арқылы үлкен автотұрақ орындарында бос орын іздеуге бағыттай алады. Қолданыстағы автотұрақты басқару жүйелерінің көпшілігі көлік құралын басқару және тұрақ орнын брондау сияқты тұрақ кеңістігін басқару мәселелерін сирек шешеді. Бұл жүйелердің көпшілігінде кіру және шығу бақылауы бар және көлік детекторларын интеллектуалды тұрақ үшін маңызды элемент ретінде пайдаланады. Индуктивті тізбек бүгінгі күні ең көп қолданылатын детекторлардың бірі болғанымен, техникалық қызмет көрсету мәселелерімен тұрақтың қалыпты жұмысын бұзуы мүмкін. Сымсыз тұрақ қолданбаларын дамытумен бірге сымсыз технологияларды кеңінен қолдану цифрлық деректерді тарату автотұрақ мәселелерін шешімі болуы мүмкін дегенді білдіреді. Әр түрлі себептерге байланысты WSN сенімді қосымшасы қарапайым және үнемді шешуді қамтамасыз ету үшін үлкен потенциалға ие. Қолданыстағы автотұрақтарға орнатудың қарапайымдылығы, қазба жұмыстары және қымбат кабельдер жоқ, сымсыз сенсорлық желі технологиясына назар аударуды күшейтті, көліктерді дәл анықтай алатын күрделі, бірақ арзан датчиктермен үйлесетін икемділік WSN-ді пайда болған автотұрақ мәселелерін шешуге табиғи үміткер етеді.
- Сымсыз сенсорлық желі. Сымсыз сенсорлық желі архитектурасы
Сымсыз сенсорлық желі түйіндер мен қабылдағыштардан (шлюздерден) тұрады. Сенсорлық түйін желідегі ең қарапайым компонент болып саналады. Оларды түйіндерге орнатылған сымсыз байланыс модулімен арнайы желі құру үшін өздігінен ұйымдастыруға болады. Әрбір сенсорлық түйінде есептеу блоктарының және сақтау құрылғыларының әртүрлі түрлері бар. Бұл сенсорлық түйіндер қолданыстағы автотұрақты басқару жүйелерімен салыстырғанда функционалды бөліктері ақпаратты бірлесіп жинау, өңдеу және беру үшін оңай және жылдам орналастыруға мүмкіндік береді. Сенсорлық түйіндер ретінде WSN өте төмен қуат тұтынумен жұмыс істеуге арналған, әдетте олар батареямен жұмыс істейді, бұл сымсыз сенсорлық желілері әсіресе айнымалы ток жетіспейтін бақылау қосымшаларында пайдалы етеді.
Қабылдағыштар немесе шлюздер күрделі функционалдылығына байланысты сенсорлық түйіндерге қарағанда күрделі болып саналады. Көптеген қосымшаларда түйіндердің саны қабылдағыштардан немесе шлюздерден әлдеқайда көп, сондықтан олардың құны мен мөлшері төмен деңгейде сақталуы керек.
Түйін архитектурасы. Шығындарды азайтуға, икемділікті арттыруға, қауіпсіздікті қамтамасыз етуге, даму процесін жақсартуға және энергияны үнемдеуге бағытталған. Сенсорлық түйін 2. 2 - суретте көрсетілгендей сенсорлық блоктан, өңдеу блогынан (MCU-микроконтроллер блогы), байланыс блогынан және қуат көзінен тұрады.
- сурет - Сенсорлық түйін архитектурасы
Сезімтал блок - сигнал шығаратын сенсорлар жиынтығынан тұрады, содан кейін оны әрі қарай өңдеу үшін микроконтроллерге жібереді. Сенсорлық түйінде қолданылатын сенсордың түрі қолданбаға байланысты өзгереді.
Өңдеу блогы. Микроконтроллер-бұл жалпы қолданыстағы процессор, ол көптеген аспектілерді, соның ішінде операциялық жүйені, желіні және қуатты басқаруды шешу үшін сенсорлық түйіннің негізгі бөлігін құрайды. Ол әртүрлі көздерден деректерді жинауға жауап береді, содан кейін оларды өңдейді және сақтайды. Микроконтроллер тек жад пен процессордан ғана емес, сонымен қатар тұрақты жад пен интерфейстерден тұрады. Бұл кабель шығындарын, қосымша жабдықты, ПХД кеңістігін және энергияны азайтуға көмектеседі. Қуатты үнемдеу үшін микроконтроллерде екі күй болуы керек: белсенді, бос.
Қуат көзі. Қоршаған ортаны минималды шығындармен және уақытпен бақылау үшін сенсорлық түйінді энергиямен қамтамасыз етуге жауапты. Ол электр генераторынан энергия алып, түйіннің басқа компонентіне жібереді. Сенсорлық жинақтың қызмет ету мерзімі батареяға байланысты өзгереді, сондықтан батарея дұрыс таратылуы керек маңызды компонент болып табылады. Қуат көзі келесі себептерге байланысты қажет: ұзақ қызмет ету мерзімін қамтамасыз етеді, кернеудің тұрақтылығын қамтамасыз етеді, жүктеме сыйымдылығына ие, төмен ток кезінде қайта зарядтау мүмкіндігі бар, төмен разрядқа ие. .
Байланыс (трансивер) блогы. Трансивер - бұл таратқыш пен қабылдағышты бірдей схемада бір тақтада қолданатын құрылғы. Ол өңдеу блогынан пәрмен алады және оны желінің басқа түйініне жібереді. Байланыс арналары арқылы жүзеге асырылады. Байланысты орындау үшін кейбір желілік протокол беріледі. Радио, лазер, оптикалық және инфрақызыл немесе ZigBee сияқты байланыс арнасында пайдаланылады.
Қабылдағыш немесе шлюз архитектурасы. Сенсорларға қол жеткізуді қамтамасыз ететін және сенсорлық деректердің жеткізілуін басқаратын сенсор менеджері, деректер ағындары үшін тұрақты сақтауды қамтамасыз етуге жауапты, сұраныстарды өңдейді және белсенді сұраныстарды басқарылатын сияқты төрт қызметті ұсынады, тұтастық қызметтері қол жетімділікті басқару үшін қолданылады.
- Жарық шығаратын диодтар
Коммерциялық және институционалдық кеңістіктердегі көптеген автотұрақтар қазіргі уақытта жасырын жарық көздерімен жарықтандырылуда. Жарықтандырудың бұл түрі күңгірттеуге немесе жиі ауысуға жарамайды, мұндай жарықтандыру, әдетте, автотұрақ толығымен бос болған кезде де кешке жұмыс істейді. HID жаңа жарықдиодты шамдармен ауыстырылды. Жарық шығаратын диодтар - бұл электр энергиясын жарыққа айналдыратын жартылай өткізгіш құрылғылар. Жарықдиодты жарықтандыруды " қатты күйдегі жарықтандыру " деп те атайды, өйткені жарық дәстүрлі қыздыру немесе флуоресцентті шамдар сияқты вакуумдық немесе газ түтігі емес, қатты зат ―жартылай өткізгіш материал блогы арқылы шығарылады. Жарықдиод технологиясы 1960 жылдардан бастап мамандандырылған қосымшаларда бар. Қыздыру немесе флуоресцентті шамдардан айырмашылығы, жарық диодтары ақ емес. Ақ жарық шын мәнінде көрінетін спектрдің толқын ұзындығының қоспасы болып табылады, ал жарықдиодты шамдар толқын ұзындығының өте тар диапазонында жарық шығарады, сондықтан түрлі-түсті жарық алу үшін өте қолайлы.
... жалғасы- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz