Кәсіпкерлік мәдениетті және мемлекет

Жоспар

Мемлекеттің экономикаға араласуы белгілі бір жағдай мен себептерден болады. Жағдайларды қолайсыз және қолайлы деп екіге бөлуге болады.
1. Қолайсыз жағдайлар. Мемлекеттің экономикаға араласуы мына, жағдайларда: мемлекеттік қауіпсіздікті талап ету, қоғамдағы әлеуметтік шиеленіс, экономикадағы қолайсыз жағдай: . өндірістің төиендеуі, инфляция, жоғары дәрежедегі
• жұмыссыздық, құрылымдық баланстың бұзылуы, бюджеттің жетіспеуі, дүниежүзілік нарықта отандық өнімдердің бәсеке қабілеттігінің жоқтығы, инвестицияның төмендеуі т.б. қоршаған отаның нашарлауы.
Мемлекеттің байыпты міндеттері . уақытында қолайсыз жағдайлардың алдын.ала себептерін анықтау және оны болдырмау.
2. Қолайлы жағдайлар. Бұл экономикаға, кәсіпкерлік іске қолайлы ықпал жасайтын адамдардың барлық іс сферасындағы жағымды құбылыстарды уақытында мемлекет қолдауы керек. Қолайсыз жағдайларды бағалау үшін мемлекет оны бағалайтын критериелерін (өлшемдерін) білуі керек. Мысалы, қолайсыз жағдайлар: инфляция, жұмыссыздық соның салдарынан өндірістің төмендеуі. Мемлекет бұл жағдайларға араласуы үшін олардың критерияларын білуі керек.
Жұмыссыздық . бұл нарықтық экономикаға тән элемент.
4.6% жұмыссыздық, бұл табиғи жұмыссыздық, табиғи деңгейге жатады. Мемлекеттің араласуы табиғи деңгейдегі жұмыссыздық асқан жағдайда басталады, яғни циклдық жұмыссыздық өндірістің төмендеуімен байланысты.
Сонымен жұмыссыздық пен күресу үшін оның , критериясы табиғи жұмыссыздық деңгейіне келтіру.
Инфляция . тауарға, ақылы қызметтерге жалпы баға деңгейінің өсуі. Бұл экономикалық құбылыс жұмыссыздыққа қарағанда әлде қайда шытырман қиын процесс. Инфляция бүкіл дүниежүзілік проблема, себебі тауар мен қызметке баға еш уақытта тұрақты болмайды. Сондықтан бағаның

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

Кәсіпкерлік мәдениетті және мемлекет
Мемлекеттің экономикаға араласуы белгілі бір жағдай мен себептерден
болады. Жағдайларды қолайсыз және қолайлы деп екіге бөлуге болады.
1. Қолайсыз жағдайлар. Мемлекеттің экономикаға араласуы мына,
жағдайларда: мемлекеттік қауіпсіздікті талап ету, қоғамдағы
әлеуметтік шиеленіс, экономикадағы қолайсыз жағдай: - өндірістің
төиендеуі, инфляция, жоғары дәрежедегі
• жұмыссыздық, құрылымдық баланстың бұзылуы, бюджеттің жетіспеуі,
дүниежүзілік нарықта отандық өнімдердің бәсеке қабілеттігінің жоқтығы,
инвестицияның төмендеуі т.б. қоршаған отаның нашарлауы.
Мемлекеттің байыпты міндеттері - уақытында қолайсыз жағдайлардың алдын-
ала себептерін анықтау және оны болдырмау.
2. Қолайлы жағдайлар. Бұл экономикаға, кәсіпкерлік іске
қолайлы ықпал жасайтын адамдардың барлық іс сферасындағы жағымды
құбылыстарды уақытында мемлекет қолдауы керек. Қолайсыз жағдайларды бағалау
үшін мемлекет оны бағалайтын критериелерін (өлшемдерін) білуі керек.
Мысалы, қолайсыз жағдайлар: инфляция, жұмыссыздық соның
салдарынан өндірістің төмендеуі. Мемлекет бұл жағдайларға араласуы үшін
олардың критерияларын білуі керек.
Жұмыссыздық - бұл нарықтық экономикаға тән элемент.
4-6% жұмыссыздық, бұл табиғи жұмыссыздық, табиғи деңгейге жатады.
Мемлекеттің араласуы табиғи деңгейдегі жұмыссыздық асқан жағдайда
басталады, яғни циклдық жұмыссыздық өндірістің төмендеуімен
байланысты.
Сонымен жұмыссыздық пен күресу үшін оның , критериясы
табиғи жұмыссыздық деңгейіне келтіру.
Инфляция - тауарға, ақылы қызметтерге жалпы баға деңгейінің
өсуі. Бұл экономикалық құбылыс жұмыссыздыққа қарағанда әлде қайда шытырман
қиын процесс. Инфляция бүкіл дүниежүзілік проблема, себебі тауар мен
қызметке баға еш уақытта тұрақты болмайды. Сондықтан бағаның болымсыз өсуі
өте қауіпті емес, ал бірақ инфляцияның жоғары деңгейі экономика үшін, қоғам
үшін өте қауіпті. Мысалы, Қазақстанда 1990-2001 жылдар аралығында тауар мен
қызметтердің бағадының өсуі; 65 мыңнан астам болды. Мемлекет инфляцияны
тежей алмады, әсіресе 1991-1994 жылдар өте жоғары деңгейде болды.
Мемлекеттің шаралары инфляцияның 1 деңгейіне байланысты. Инфляцияньщ үш
түрі бар: 1) біркелкі, егер жыл ішінде баға 10%-тен аспаса; 2) шоқырақтау
жыл ішінде бағаның 10%-тен 200%-ке дейінгісі, ал 3) гиперинфляция (шектен
шыққан), инфляция онан да тез өседі.
Инфляцияға қарсы мемлекет шаралары тек қана инфляцияның деңгейіне
байланысты емес, сонымен бірге оның туындау себептерін анықтау керек.
Осыған байланысты инфляцияньщ екі типі бар: сұраныс инфляциясы және
ұсыныс. Әрбір типтің өзіндік ерекшеліктері бар және оны емдеудің өзіндік
"дәрісі" бар. 3. Бюджет жетіспеушілігі - бұл мемлекет шығындарының кірістен
артық болуы. Бұл проблеманың ақталатын себептері бар. Мысалы, АҚШ
экономикасында бюджеттің жетіспеушілін дүниежүзіндегі елдерден әлде қайда
көп. Былай қарағанда ел қарызбен күн көріп отырған сияқты. Бұл үлкен
мемлекеттік борыш кешірімді болады, болашақ ұрпаққа пайдалы болады, егер
инвестицияларды елдің өндіргіш күштерін нығайтуға жұмсаса, ал инвестиция
қазіргі тұрмысты реттеуге жұмсалса болашақ ұрпаққа обал болады.
Қазақстанда мемлекеттік меншікті жекешелендірудің барысы.
Біздің республикада нарықтық экономикаға көшу барысында жекешелендіру
мәселесіне айрықша мән беріліп, алдын ала дайындық жұмыстары жүргізілді.
Қазақстанда жекешелендіру мәселесі жалпы құқықтық актілер жүйесі
арқылы реттелді. Соның айғағы, Мемлекет иелігінен алу және жекешелендіру
туралы Заң қабылданды, оның артынша Қазақстан Республикасы Президентінің
Қаулысымен бекітілген бірінші бағдарлама — Қазақстанда мемлекет иелігінен
алу мен жекешелендірудің 1991—1992 жылдарға арналған бағдарламасы
қабылданды.
Кәсіпорындарды мемлекет иелігінен алу және жекешелендіру аукцион,
конкурстар өткізу жолымен, сондай-ақ акциоиерлеу және жекешелендіріліп
отырған кәсіпорындардың балансында болған өндірістік және әлеуметтік
инфрақұрылымды еңбек ұжымдарына беру арқылы жүзеге асырылды.
1993 жылдың наурызында қабылданған Қазақстан Республикасында мемлекет
иелігінен алу мен жекешелендірудің 1993—1995 жылдарға арналған ұлттың
бағдарламасы мемлекеттік меншіктің қайта құрылуының тәртібін анықтады.
Нысанның ел экономикасындағы маңыздылығына, салалық тиістілігіне,
қызметкердің жұмысына, негізгі қорлардың құнына сәйкес олар шағын, орта
және ірі кәсіпорындар тортарына бөлінетін болды.
Осы кездерде энергетика, металлургая, көлік, телекоммуникация, ірі
сауда орталықтары салаларындағы объектілер мен кәсіпорындарды жеке жобалар
бойынша жекешелендіру басталды. Осындай жекешелендіру шеңберінде 3
кәсіпорынның: Шымкент кондитерлік фабрикасының, Алматы темекі комбинатының,
Қарағанды металлургия комбинатының пакеттері мен активтері сатылды.
Агро-неркосіптік жүйедегі мемлекет иелігінен алу мен жекешелендіру оның
әр түрлі салалары мен кәсіп-орындардың өзіндік ерекшеліктерін ескере отырып
жүргізілді. Бірінші кеңшарлар мен басқа да мемлекеттік ауыл шаруашылық
кәсіпорындары фермерлік немесе шаруа қожалықтарына, ауыл шаруашылық
кооперативтеріне, шағын кәсіпорындарға және шаруашылық етудің басқа да
мемлекеттік емес нысандарына қайта құрылып жатты.
Ауыл шаруашылық құрамаларының санаттар бойынша қолда бары (2000 жылдын
1 қаңтарындағы жағдай бойынша)
Қазақстан Оның ішінде
бойынша Оңтүстік Қазақстан
облысы бойынша
Барлығы 91741 23150
оның ішінде мемлекеттік 64 14
шаруашылықтың барлық түрлері
Серіктестік 2885 207
акционерлік қоғам 331 10
өндірістік кооператив 1640 735
шаруа (фермер) қожалығы 85557 22072

Республикада 1993—1995 жылдары аграрлық-өнеркәсіптік саладағы
мемлекеттік кәсіпорындар жалпы санының 70,2% жекешелендірілді. Осымен
қатар, аграрлық-өнеркәсіптік жүйеде холдингтік түрдегі 13 мемлекеттік
акционерлік компания құрылды.
1996 жылдың ақпанында 1996—1998 жылдарға арналған Қазақстан
Республикасында мемлекеттік мүлікті қайта құрылымдау мен жекешелендірудің
үшінші бағдарламасы бекітілді, ал 1997 жылдың басында секторлық
бағдарламалар қабылданды. Олардың басты мақсаты — мұнай-газ және көлік-
коммуникациялық кешенінің, өндіріс, денсаулық сақтау, білім, ғылым,
мәдениет және спорт кәсіпорындарын жекешелендіру процестерін жандандырудың
негізінде Қазақстан экономикасында жеке секторлардың басым орын алуына қол
жеткізу және оны тереңдету болды.
Мемлекеттік мүлікті басқарудың және жекешелендірудің тиімділігін
арттырудың 1999—2000 жылдарға арналган төртінші бағдарламасы акциялардың
мемлекеттік пакеттерін иелену және пайдалану құқығы салалық министрліктер
мен ведомстюларда берілген акционерлік қоғамдарды басқару саласындағы
жаңа тәсілдерді көздеді.
1999 жылгы 1 маусымда Қазақстан Республикасы Үкіметінің Мемлекеттік
меншікті басқарудың тиімділігін арттырудың және жекешелендірудің 1999-2000
жылдарға арналған бағдарламасы бекітілді. Ол мемлекеттік мүлікті есепке
алуды жақсартуға, мемлекеттік меншікті басқару мен жекешелендірудің
құқықтың негіздерін жетілдіру ге, жекешелендірудің конкурстық және
транспаренттік қамтамасыз етілуіне, алдағы жылдарда жекешелендіру барысында
туындайтын проблемаларды реттеуге бағытталады.
Жекешелендірудің бүкіл республикадагы сияқты Оңтүстік Қазақстан
облысында да табысты сипаттарға ие болды. 1991 жылдан бастап 2001 жылға
дейін 2533 кәсіпорын меншіктің әр түрлі нысандары бойынша қайта құрылды.
Соның ішінде қоғамдың тамақтандыру мен сауданың 804, коммуналдың
шаруашылықтың 59, өнеркәсіптің 140, құрылыстың 66, көліктің 67,
ауылшаруашьшығының 211, басқа салалардың 766 кәсіпорны бар. Бүкіл
жекешелендіру кезеңдері бойынша осы облыстың бюджетіне 2260 млн. теңге
қаржы түсті, оның ішінде 1999 жылы — 83,7 млн, ал 2000 жылы — 14,7
млн. теңге.
Қазіргі жағдайдағы шағын кәсіпкерліктің даму проблемалары
Елдегі -шағын кәсіпкерліктің дамуын тежейтін, аталған проблемалардың
арасындағы ең маңыздысы 1991-1996 жылдардағы экономиканың осы саласының
дамуы туралы нақты ақпараттың болмауы болып табылады, бұл кәсіпкерлік
құрылымдарының қызметін терең талдауы мүмкіндік бермейді. Біздің жағдайда,
ресми статистикалық базанын сапасы объективтік және субъективтік шарттарға
байланысты. Объективті себептерге шаруашылық жүргізуші субъектілер
есептерін бұрмалануын, субъектілерді экономиканың осы секторына жатқызудың
бағалау өлшемдерінін тұрақсыздығын жатқызуға болады. Субъективтік
себептерге ҚР статистика жөніндегі Агенттік және белгілі бір уақыттар
аралықтарында елдегі шағын кәсіпкерлікті тікелей тексеретін ұйымдар
берілетін алғашқы статистикалық ақпараттың арасындағы өзгешеліктер жатады.
Оларға экономика және сауда. Министрлігінің шағын кәсіпкерлікті қолдау
Департаментің стратегиялық жоспарлау және қайта құрулар жөніндегі
Агенттігін, ҚР табиғи монополияларды реттеу, бәсекелестікті қорғау және
шағын бизнесті қолдау жөніндегі Агенттігін, индустрия және ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.