ЖОО оқыту үрдісінде биологиялық модельдеудің әдістемесін жасау
АБАЙ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ
ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ГЕОГРАФИЯ
РАҚЫМЖАН КӨРКЕМ МҰХТАРҚЫЗЫ
ЖОО ОҚЫТУ ҮРДІСІНДЕ БИОЛОГИЯЛЫҚ МОДЕЛЬДЕУДІ ҚОЛДАНУДЫҢ ӘДІСТЕМЕСІ
Мамандығы: 7M01513
7M01513- Биология
бойынша магистрі
дәрежесін үшін орындалған
Қорғауға жіберілді:
және
институтының _____________ К..Каймулдинова., г.ғ.д., профессор
___ ______________ 2023 .
Ғылыми жетекшісі, , аға оқытушы _________ Бекетова А.К
Биология кафедрасының меңгерушісі_______________ Майматаева .Д., PhD
Әдістемелік төрағасы______ _________ Бекенова .А., .ғ.к.,
Алматы, 2023
МАЗМҰНЫ
НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
3
ТЕРМИНДЕР МЕН АНЫҚТАМАЛАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4
БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
5
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
7
І. ЖОО ОҚЫТУ ҮРДІСІНДЕ БИОЛОГИЯЛЫҚ МОДЕЛЬДЕУДІ ҚОЛДАНУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НEГIЗДEPI
1.1 Қазіргі педагогикалық ғылымдағы модельдеу әдісі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... .
11
1.2 ЖОО оқыту үрдісінде биология пәнін оқытуда модельдеу әдісін қолданудың тиімділігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
19
1.3 ЖОО оқыту үрдісінде биологиялық модельдеу әдісін қолданудың мүмкіндіктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
25
ІІ. ЖОО ОҚЫТУ ҮРДІСІНДЕ БИОЛОГИЯЛЫҚ МОДЕЛЬДЕУДІ ҚОЛДАНУ ӘДІСТЕМЕСІ ЖӘНЕ ТӘЖІРИБЕЛІК-ЭКСПЕРИМЕНТ НӘТИЖЕСІ
2.1 ЖОО оқыту үрдісінде биологиялық модельдеуді қолданудың мазмұны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
35
2.2 ЖОО оқыту үрдісінде биологиялық модельдеуді қолдану әдicтeмeсі ... ... ..
47
2.3 Экcпepимeнттiк зepттeу жұмыcтapы жәнe oның нәтижeлepi ... ... ... ... ... ... .
62
ҚOPЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
73
ПAЙДAЛAНЫЛҒAН ӘДEБИEТТEP ТIЗIМI ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ...
75
НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР
Бұл диссертацияда келесі нормативтік құжаттарға сәйкес сілтемелер қолданылған:
Қазақстан Республикасының Білім туралы Заңы. №319-ІІІ. - Астана, Ақорда. 27.07.2007.
ҚР Жоғары білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты. Орта білім. ҚР Үкіметінің қаулысы. 13.05.2016. №292.
Қазақстан Республикасының Ғылым туралы Заңы. №407-IV.-Астана, Ақорда. 18.01.2011.
Ақпараттандыру туралы Қазақстан Республикасының заңы Заңы. 11.07.2007. № 217.
Қазақстан Республикасы Үкіметінің Цифрлық Қазақстан мемлекеттік бағдарламасы. 2017.
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаевтың 100 нақты қадам: баршаға арналған қазіргі заманғы мемлекет Ұлт жоспары бaғдapлaмacы. - Астана, 20 мaмыp, 2015.
ҚР Жоғары білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты. Магистратура. Докторантура. 13.05.2016.№292 ҚР Үкіметінің қаулысы.
ТЕРМИНДЕР МЕН АНЫҚТАМАЛАР
Бұл диссертацияда келесі терминдерге сәйкес анықтамалар қoлдaнылды:
Биологиялық білім - студенттердің биология ғылымының жүйесіндегі ұғымдарының, деректері мен пайымдауларының жиынтығы. Биологиялық білімдер тіршілік туралы білім тобын қамтиды, олардың зер ттеу объектілері клетка мен клеткадан пайда болған барлық ағзалар.
Модeль - (лат. modulus) сөзiнің тікелей aудaрмасы шaмa, үлгi дeгeнмaғынaны білдіредi
Оқыту әдісі - білім алушы мен оқытушының алдына қойған мақсатына жету үшін екі жақты іс-әрекеттері
Әдістеме - оқу үрдісінде пайдаланатын әдістер жиынтығы және білім беру ұстанымдарын зерттеу саласы.
Құзыреттілік - адамның белгілі бір салада беделге, танымға, тәжірибеге ие сұрақтар мен кұбылыстар шеңбері.
Ақпарат - қоршаған әлем туралы, ондағы үрдістер мен механизмдер туралы түрлі ақпарат көздерінде сақталған немесе алынған, берілген кез-келген мәлімет.
Ақпараттық құзыреттілік - компьютерлік технологияларды қолдана отырып, кәсіби қызметке тәуелсіз және сәтті қатысуға бағытталған білім, дағды және іс-әрекет әдістері.
Кәсіби (пәндік) құзіреттілік - Бұл құзыреттілік шетелдік әдебиеттерде тапсырмалар мен мәселелерді жедел және әдістемелік тұрғыдан дұрыс шешуге қабілеттілік
Биолог маман - тірі организмдердің даму заңдылықтары мен жалпы құрамын организмдер көптүрлілігін зерттеуші. Ол материал негізінде зерттеу
жасап, сынақ жүргізе отырып, алынған нәтижелердің практикада қолдануын
ұйымдастыратын тұлға.
Зерттеу - жаңа білім алу үрдісі және танымдық әрекеттің бір түрі.
Компьютер - нақты анықталған, өңделетін және түзелетін опреациялар тізбегінен құралған құрылғы немесе жүйе болып табылады.
Педагогикалық жүйе - белгілі бір қаблеті бар дара тұлғаны
қалыптастыруға бағытталған педагогикалық әсерді ұйымдастыруға қажет
құралдар, әдістер мен тәсілдердің өзара байланысқан бірлігі.
Сабақ - логикалық түрде аяқталған, біртұтас, белгілі уақытпен шектелген оқу - тәрбие үрдісінің бөлігі.
БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР
Абай атындағы ҚазҰПУ
-
Абай атындағы қазақ ұлттық педагогикалық университеті
БТ
-
Бақылау топ
ЖОО
-
Жоғары оқу орны
ҚР
-
Қазақстан Республикасы
АҚ
-
Ақпараттық құзыреттілік
СОӨЖ
-
Студенттердің оқытушы жетекшілік жасайтын өзіндік жұмыстары
СӨЖ
-
Студенттердің өзіндік жұмыстары
ЭЕМ
-
Электронды есептеу машинасы
АКТ
-
Ақпараттық - коммуникациялық технология
ЭОҚ
-
Электронды оқу құралы
ЭА
-
Электронды атлас
КІРІСПЕ
Зерттеу жұмысының өзектілігін негіздеу және оның жаңалығы:
Қазіргі қоғам келешек мамандарды даярлаудың заманауи әдіс-тәсілдерін талап етеді, яғни білім беру жүйесі қоғамның қажеттіліктерін ескеріп, жоғары оқу орнында қолданылатын оқыту әдістерін жетілдіруді талап етеді.
Жаратылыстану ғылымдарының ішінде биология материя қозғалысының ең жоғары ұйымдасқан түрін зерттейді, оған оның генетикалық көмекшілері - қозғалыстың физикалық және химиялық формалары кіреді. Биологиялық объектілер мен құбылыстардың мәнін түсіну физикалық және химиялық құбылыстардың негізінде ғана мүмкін болады. Материалдық дүниенің объектілері мен құбылыстарын зерттеудің тиімді әдістерінің бірі модельдеу болып табылады. Бұл әдістің үлкен мүмкіндіктерін атақты психолог Л.М.Фридман: Модельдеу - ғылыми танымның ең маңызды әдісі. Модельдеу әдісін кез келген ғылым нақты құбылыстар мен үрдістерді ғылыми зерттеудің барлық кезеңдерінде қолданылады. Ол орасан зор эвристикалық күшке ие, өйткені оның көмегімен кешенді зерттеуді қарапайымға дейін қысқартуға болады, көрінбейтінді көрінетін етіп, сезілмейтінді сезініп, яғни кез келген күрделі нысанды мұқият және жан-жақты зерттеу үшін қолжетімді етеді дейді [1].
Ғылымнан кейін модельдеу білім беру саласында, оның ішінде биологияда да қолданыла бастады. Дегенмен, көп жағдайда биология ғылымын оқитын студенттердің модель және модельдеу туралы түсініктері шектеулі екенін байқауға болады. Мұның басты себебі, жоғары оқу орны оқытушыларының көпшілігінің жалпы танымның жалпылама әдістеріне де, оның ішінде модельдеуге де өте аз көңіл бөлетіндігінде болса керек. М.Ю.Королев ...оқытушылар сабақ беру уақытының шектеулі болуына байланысты танымның жалпылама ғылыми әдістеріне өте аз көңіл бөледі, бұл ғылыми дүниетаным мен теориялық ойлауды қалыптастыру мүмкіндіктерін айтарлықтай тарылтады деген тұжырым айтады [2].
Модельдеу мәселелері, таным мен модельдеу арасындағы байланыстарды зерттеу, модельдер мен модельдеуді оқу пәндерінің белгілі бір ауқымын оқу құралы ретінде пайдалану мүмкіндіктері, өнімді шығармашылық ойлауды дамыту (Д.Б.Богоявленская, ... жалғасы
ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ГЕОГРАФИЯ
РАҚЫМЖАН КӨРКЕМ МҰХТАРҚЫЗЫ
ЖОО ОҚЫТУ ҮРДІСІНДЕ БИОЛОГИЯЛЫҚ МОДЕЛЬДЕУДІ ҚОЛДАНУДЫҢ ӘДІСТЕМЕСІ
Мамандығы: 7M01513
7M01513- Биология
бойынша магистрі
дәрежесін үшін орындалған
Қорғауға жіберілді:
және
институтының _____________ К..Каймулдинова., г.ғ.д., профессор
___ ______________ 2023 .
Ғылыми жетекшісі, , аға оқытушы _________ Бекетова А.К
Биология кафедрасының меңгерушісі_______________ Майматаева .Д., PhD
Әдістемелік төрағасы______ _________ Бекенова .А., .ғ.к.,
Алматы, 2023
МАЗМҰНЫ
НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
3
ТЕРМИНДЕР МЕН АНЫҚТАМАЛАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4
БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
5
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
7
І. ЖОО ОҚЫТУ ҮРДІСІНДЕ БИОЛОГИЯЛЫҚ МОДЕЛЬДЕУДІ ҚОЛДАНУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НEГIЗДEPI
1.1 Қазіргі педагогикалық ғылымдағы модельдеу әдісі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... .
11
1.2 ЖОО оқыту үрдісінде биология пәнін оқытуда модельдеу әдісін қолданудың тиімділігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
19
1.3 ЖОО оқыту үрдісінде биологиялық модельдеу әдісін қолданудың мүмкіндіктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
25
ІІ. ЖОО ОҚЫТУ ҮРДІСІНДЕ БИОЛОГИЯЛЫҚ МОДЕЛЬДЕУДІ ҚОЛДАНУ ӘДІСТЕМЕСІ ЖӘНЕ ТӘЖІРИБЕЛІК-ЭКСПЕРИМЕНТ НӘТИЖЕСІ
2.1 ЖОО оқыту үрдісінде биологиялық модельдеуді қолданудың мазмұны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
35
2.2 ЖОО оқыту үрдісінде биологиялық модельдеуді қолдану әдicтeмeсі ... ... ..
47
2.3 Экcпepимeнттiк зepттeу жұмыcтapы жәнe oның нәтижeлepi ... ... ... ... ... ... .
62
ҚOPЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
73
ПAЙДAЛAНЫЛҒAН ӘДEБИEТТEP ТIЗIМI ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ...
75
НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР
Бұл диссертацияда келесі нормативтік құжаттарға сәйкес сілтемелер қолданылған:
Қазақстан Республикасының Білім туралы Заңы. №319-ІІІ. - Астана, Ақорда. 27.07.2007.
ҚР Жоғары білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты. Орта білім. ҚР Үкіметінің қаулысы. 13.05.2016. №292.
Қазақстан Республикасының Ғылым туралы Заңы. №407-IV.-Астана, Ақорда. 18.01.2011.
Ақпараттандыру туралы Қазақстан Республикасының заңы Заңы. 11.07.2007. № 217.
Қазақстан Республикасы Үкіметінің Цифрлық Қазақстан мемлекеттік бағдарламасы. 2017.
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаевтың 100 нақты қадам: баршаға арналған қазіргі заманғы мемлекет Ұлт жоспары бaғдapлaмacы. - Астана, 20 мaмыp, 2015.
ҚР Жоғары білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты. Магистратура. Докторантура. 13.05.2016.№292 ҚР Үкіметінің қаулысы.
ТЕРМИНДЕР МЕН АНЫҚТАМАЛАР
Бұл диссертацияда келесі терминдерге сәйкес анықтамалар қoлдaнылды:
Биологиялық білім - студенттердің биология ғылымының жүйесіндегі ұғымдарының, деректері мен пайымдауларының жиынтығы. Биологиялық білімдер тіршілік туралы білім тобын қамтиды, олардың зер ттеу объектілері клетка мен клеткадан пайда болған барлық ағзалар.
Модeль - (лат. modulus) сөзiнің тікелей aудaрмасы шaмa, үлгi дeгeнмaғынaны білдіредi
Оқыту әдісі - білім алушы мен оқытушының алдына қойған мақсатына жету үшін екі жақты іс-әрекеттері
Әдістеме - оқу үрдісінде пайдаланатын әдістер жиынтығы және білім беру ұстанымдарын зерттеу саласы.
Құзыреттілік - адамның белгілі бір салада беделге, танымға, тәжірибеге ие сұрақтар мен кұбылыстар шеңбері.
Ақпарат - қоршаған әлем туралы, ондағы үрдістер мен механизмдер туралы түрлі ақпарат көздерінде сақталған немесе алынған, берілген кез-келген мәлімет.
Ақпараттық құзыреттілік - компьютерлік технологияларды қолдана отырып, кәсіби қызметке тәуелсіз және сәтті қатысуға бағытталған білім, дағды және іс-әрекет әдістері.
Кәсіби (пәндік) құзіреттілік - Бұл құзыреттілік шетелдік әдебиеттерде тапсырмалар мен мәселелерді жедел және әдістемелік тұрғыдан дұрыс шешуге қабілеттілік
Биолог маман - тірі организмдердің даму заңдылықтары мен жалпы құрамын организмдер көптүрлілігін зерттеуші. Ол материал негізінде зерттеу
жасап, сынақ жүргізе отырып, алынған нәтижелердің практикада қолдануын
ұйымдастыратын тұлға.
Зерттеу - жаңа білім алу үрдісі және танымдық әрекеттің бір түрі.
Компьютер - нақты анықталған, өңделетін және түзелетін опреациялар тізбегінен құралған құрылғы немесе жүйе болып табылады.
Педагогикалық жүйе - белгілі бір қаблеті бар дара тұлғаны
қалыптастыруға бағытталған педагогикалық әсерді ұйымдастыруға қажет
құралдар, әдістер мен тәсілдердің өзара байланысқан бірлігі.
Сабақ - логикалық түрде аяқталған, біртұтас, белгілі уақытпен шектелген оқу - тәрбие үрдісінің бөлігі.
БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР
Абай атындағы ҚазҰПУ
-
Абай атындағы қазақ ұлттық педагогикалық университеті
БТ
-
Бақылау топ
ЖОО
-
Жоғары оқу орны
ҚР
-
Қазақстан Республикасы
АҚ
-
Ақпараттық құзыреттілік
СОӨЖ
-
Студенттердің оқытушы жетекшілік жасайтын өзіндік жұмыстары
СӨЖ
-
Студенттердің өзіндік жұмыстары
ЭЕМ
-
Электронды есептеу машинасы
АКТ
-
Ақпараттық - коммуникациялық технология
ЭОҚ
-
Электронды оқу құралы
ЭА
-
Электронды атлас
КІРІСПЕ
Зерттеу жұмысының өзектілігін негіздеу және оның жаңалығы:
Қазіргі қоғам келешек мамандарды даярлаудың заманауи әдіс-тәсілдерін талап етеді, яғни білім беру жүйесі қоғамның қажеттіліктерін ескеріп, жоғары оқу орнында қолданылатын оқыту әдістерін жетілдіруді талап етеді.
Жаратылыстану ғылымдарының ішінде биология материя қозғалысының ең жоғары ұйымдасқан түрін зерттейді, оған оның генетикалық көмекшілері - қозғалыстың физикалық және химиялық формалары кіреді. Биологиялық объектілер мен құбылыстардың мәнін түсіну физикалық және химиялық құбылыстардың негізінде ғана мүмкін болады. Материалдық дүниенің объектілері мен құбылыстарын зерттеудің тиімді әдістерінің бірі модельдеу болып табылады. Бұл әдістің үлкен мүмкіндіктерін атақты психолог Л.М.Фридман: Модельдеу - ғылыми танымның ең маңызды әдісі. Модельдеу әдісін кез келген ғылым нақты құбылыстар мен үрдістерді ғылыми зерттеудің барлық кезеңдерінде қолданылады. Ол орасан зор эвристикалық күшке ие, өйткені оның көмегімен кешенді зерттеуді қарапайымға дейін қысқартуға болады, көрінбейтінді көрінетін етіп, сезілмейтінді сезініп, яғни кез келген күрделі нысанды мұқият және жан-жақты зерттеу үшін қолжетімді етеді дейді [1].
Ғылымнан кейін модельдеу білім беру саласында, оның ішінде биологияда да қолданыла бастады. Дегенмен, көп жағдайда биология ғылымын оқитын студенттердің модель және модельдеу туралы түсініктері шектеулі екенін байқауға болады. Мұның басты себебі, жоғары оқу орны оқытушыларының көпшілігінің жалпы танымның жалпылама әдістеріне де, оның ішінде модельдеуге де өте аз көңіл бөлетіндігінде болса керек. М.Ю.Королев ...оқытушылар сабақ беру уақытының шектеулі болуына байланысты танымның жалпылама ғылыми әдістеріне өте аз көңіл бөледі, бұл ғылыми дүниетаным мен теориялық ойлауды қалыптастыру мүмкіндіктерін айтарлықтай тарылтады деген тұжырым айтады [2].
Модельдеу мәселелері, таным мен модельдеу арасындағы байланыстарды зерттеу, модельдер мен модельдеуді оқу пәндерінің белгілі бір ауқымын оқу құралы ретінде пайдалану мүмкіндіктері, өнімді шығармашылық ойлауды дамыту (Д.Б.Богоявленская, ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz