Ауыл шаруашылығы өндірісін басқару механизмдері
«Туран-Астан университеті»
«Бизнес-әкімшілік» кафедрасының меңгерушісі
Бекбусинова Г. К. .
«» 20__г.
БИЛЯЛОВА КАМАРИЯ НҰРЛАНБАЙҚЫЗЫ
Қазақстандағы агроөнеркәсіп кешені: қалыптасу кезеңдері, инновациялық дамуы және қаржылық қолдау жүйесі
7М04101 - Экономика білім беру бағдарламасы бойынша экономика ғылымдарының магистрі академиялық дәрежесін
ізденуге дайындалған диссертация
Астана - 2023
7М04101 - «Экономика» білім беру бағдарламасы бойынша экономика ғылымдарының магистрі дәрежесін алу үшін магистрлік диссертациясына тапсырма
Билялова Камария Нұрланбайқызы
тақырыбы: «Қазақстандағы агроөнеркәсіп кешені: қалыптасу кезеңдері, инновациялық дамуы және қаржылық қолдау жүйесі»
Тапсырма берілген күн «» 20 __ жыл.
1. 202_ жылдың дейін библиографияны таңдап, зерттеу үшін жоспар құру керек.
2. 202_ жылдың дейін зерттеудің 1-ші бөлімінің нұсқасын дайындау керек.
3. 202_ жылдың дейін зерттеудің 2-ші бөлімінің нұсқасын дайындау керек.
4. 202_ жылдың дейін магистрлік диссертацияның 3-ші бөлімінің нұсқасын тапсыру керек.
5. 202_ жылдың дейін магистрлік диссертацияны толық тапсыру керек.
6. 202_ жылдың дейін магистрлік диссертацияны қорғау үшін қажетті құжаттарды жинап, тапсыру қажет.
7. Магистрлік диссертацияны қорғау үшін презентация мен баяндаманы қорғауға 5 күн қалғанда дайындау керек.
8. Қорғауға дейін 5 күн бұрын диссертацияны қорғау үшін баяндама мен презентация дайындау.
Ғылыми жетекші Бекбусинова Г. К.
(қолы)
Тапсырманы орындауға қабылдады «___» 20___ ж.
Билялова К. Н.
(магистранттың қолы)
«Бизнес-әкімшілік»
кафедрасының меңгерушісі Бекбусинова Г. К.
(қолы)
МАЗМҰНЫ
НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР
Осы диссертациялық жұмыста келесі нормативтік стандарттарға сілтемелер жасалған:
1. Шаруа немесе фермер қожалығы туралы Қазақстан Республикасының 2021 жылғы 29 қазандағы № 375-V Кодексімен
2. "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасы кодексінің (Салық кодексінің) Қазақстан Республикасының Кодексі 2020 жылғы 25 желтоқсандағы № 120-VІ ҚРЗ. (01. 03. 2022 өзгерістермен толықтырулар)
3. Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік Кодексі Қазақстан Республикасының Кодексі 2021 жылғы 29 қазандағы № 375-V ҚРЗ. (01. 01. 2022 өзгерістермен толықтырулар)
4. Қазақстан Республикасының азаматтық кодексі (ерекше бөлім) Қазақстан Республикасының 1999 жылғы 1 шілдедегі N 409 Кодексі. (01. 01. 2022 өзгерістермен толықтырулар)
5. Инвестициялар туралы Қазақстан Республикасының 2021 жылғы 29 қазандағы № 375-V Кодексі(01. 01. 2022 өзгерістермен толықтырулар)
АНЫҚТАМАЛАР
Осы диссертациялық жұмыста келесі терминдер сәйкес анықтамалар қолданылды:
1) Өнім сапасы - өнімнің мақсатына сәйкес белгілі қажеттіліктерді қанағаттандыруға жарамдылығын шарттайтын қасиеттерінің жиынтығы.
2) Математикалық статистика - тәжірибе нәтижелерін өңдеудің жалпы тәсілдері жөніндегі ғылым.
3) арнаулы салық режимi - салық төлеушiлердiң жекелеген санаттары үшiн белгiленетiн және жекелеген салық түрлерi мен жер учаскесiн пайдаланғаны үшiн төлемақыны есептеу мен төлеудiң, сондай-ақ олар бойынша салық есептiлiгiн табыс етудiң оңайлатылған тәртiбiн қолдануды көздейтiн бюджетпен есеп айырысудың ерекше тәртiбi;
4) басқа да мiндеттi төлемдер - осы Кодексте белгiленген мөлшерде және жағдайларда жүргiзiлетiн кедендiк төлемдерiн қоспағанда, бюджетке төлемақылар, алымдар, баждар түрiндегi мiндеттi ақша аударымдары;
5) сСапа жүйесі - өнімнің техникалық деңгейі мен сапасын арттыруға бағытталған техникалық, ұйымдастырушылық, экономикалық және құқықтық шаралардың кешені.
6) Бақылау жүйесі - нормативті құжаттамамен белгіленген ережелер бойынша өзара әрекеттесетін белгілі нысаналар мен орындаушылардың, бақылау құралдарының жиынтығы.
7) Тауарлық белгі - графикалық бейне, ерекше атау, сан, әріп немесе сөздердің ерекше тіркесі түрінде орындалған өндірістік меншік нысанасы.
8) салықтар - осы Кодексте көзделген жағдайларды қоспағанда, мемлекет бiржақты тәртiппен заң жүзiнде белгiлеген, белгiлi бiр мөлшерде жүргiзiлетiн, қайтарымсыз және өтеусiз сипатта болатын, бюджетке төленетiн мiндеттi ақшалай төлемдер;
9) салық төлеушi - салықты және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердi төлеушi болып табылатын адам;
БЕЛГІЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР
Осы диссертациялық жұмысты келесі белгілер мен қысқартулар пайдаланды:
АӨК Агроөнеркәсіптік кешен
АҚ Акционерлік қоғам
АҚШ Америка құрама штаттары
а/ш ауылшаруашылық
БҚО Батыс Қазақстан облысы
БЭК Бiртұтас экономикалық кеңiстiк
БЭФ Бүкіләлемдік экономикалық форум
ҒБИ Ғаламдық бәсекеге қабілеттілік индексі
ҒТП Ғылыми-техникалық прогресс
ДСҰ Дүние жүзілік сауда ұйымы
ЕЭО Еуразиялық Экономикалық Одақ
ЕАЭО Еуразиялық Экономикалық Одақ
ЕДБ Екінші деңгейлі банктер
ЖАО Жергілікті атқарушы органдар
ЖЖМ Жанар-жағар май
ЖІӨ Жалпы ішкі өнім
ЖШС Жауапкершілігі шектеулі серіктестік
ІҚМ Ірі қара мал
ҚАҚ АҚ «ҚазАгроҚаржы» АҚ
ҚҚС Қосылған құн салығы
ҚР Қазақстан Республикасы
ҚР АШМ Қазақстан Республикасы ауыл шаруашылығы министрлігі
ҚР ҰЭМ Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрлігі
ОҚО Оңтүстік Қазақстан облысы
СҚО Солтүстік Қазақстан облысы
ТМД Тәуелсіз мемлекеттер достастығы
«ҰАҒБО»
КАҚ Ұлттық аграрлық ғылыми-білім беру орталығы»
коммерциялық емес акционерлік қоғамы
ХЭБ Халықаралық Эпизоотиялық Бюро
ШҚО Шығыс Қазақстан облысы
ШФҚ Шаруа (фермер) қожалықтары
ц/га 1 гектардан центнер
ЭЫДҰ Экономикалық ынтымақтастық және достастық ұйымы
% пайыз
КІРІСПЕ
Зeрттeу тaқырыбының өзeктiлiгi. Экономикасы дамыған елдер тәжірибесі аграрлық өндірісте жандандырмай елдің азық түлік қауіпсіздігі мәселесін шешу және дамыған нарықтың қатнастарды қалыптастыру мүмкін еместігін дәлелдеп отыр.
Аграрлық саясат ол ауыл шаруашылық өндірісі мен агробизнестің басқада салаларын тиімді дамытуға бағытталған және осы негізде халықтың тұрмыс дәрежесімен елдегі қоғамдық процесстің дамуын қамтамасыз ету саясаты .
Қазақстан Республикасы аграрлық саясатының страткгиялық нысанасы отандық өндірісті ұлғайту, өнім сапасын жақсарту және оның өзімдік құнын әлемдік бәсекелестік деңгейінен асырмау, халықты экологиялық азық -түлік өнімдерімен, ал өнеркәсіпті шикізатпен толық қанағаттандыру болып табылады.
Қазақстанның аграрлық секторы әлеуметтік - экономикалық жағынан терең түрлендірілді, шаруашылықты жүргізудің экономикалық механизімі өзгерді, щаруашылықтың жаңа нышандары қалыптастырылды .
Тауар өндірушілердің құрамы түбегейлі өзгеруі, меншіктің жаңа, мемлекеттік емес формалары орнықты. Дегенмен, соңғы он жыл ішінде елімізде азық -түлік өнімдері, олардың ең қажетті түрлері бойыша екі және оданда көп есе кеміп кетті, өндірілген өнімді өткізудің қалыптасқан жүйесі өзгерістерге ұшырады. Рыноктың экономикаға көшу көптеген күрделі проблемалар ішінде ауыл шаруашылық өндірісін ұйымдастырум формаларын өзгертуді жеке мәселе ретінде қойып отыр. Сондықтан нарықтың қатнастарға өту жағдайында агроөнеркәсіп кешенінің негізгі буынында өндірісті ұйымдастырудың мәселелерін зерттеу өзектілікке ие болып отыр.
Тaқырыптың ғылыми зeрттeлу дәрeжeсi. Қоғамдық өндіру мен инвестициялық үрдістердің дамуының әдістемелік және теориялық аспкетілерін зерттеуге А. Смит, К. Маркс, Д. Рикардо, Й. Шумпетера, Дж. Кейнстің еңбектері арналған.
Қазақстандық экономиканың бәсекелестік артықшылығын арттыратын инвестициялық үрдістердің бірнеше өзекті мазмұны мен құрылымдарын келесі қазақстандық экономист ғалымдарының ғылыми еңбектері мен мақалаларында зерттелген: Е. Б. Аймагамбетов, А. А. Алимбаев, У. Б. Баймуратов, А. Есентугелов, М. Б. Кенжегузин, А. К. Кошанов, К. Сагадиев, Н. К. Кучукова, Н. К. Нурланова, С. Сатубалдин, Н. С. Сатыбалдин, У. К. Шеденовтың.
Ресей экономисінің еңбектері ғылыми және тәжірибелік қызығушылықтар туғызып отыр: Л. И. Абалкин, А. Г. Аганбегян. А. Н. Анчишкин, В. В. Бочаров, И. В. Сергеев, Н. Л. Маренков, А. С. Баликоев және т. б.
Магистрлік диссертацияның мaқсaты мeн мiндeттeрi.
Зерттеудің мақсаты ауыл шаруашылық кешеннің экономикалық тиімділігін арттыру жолдарын теориялық негіздеу және іздеу болып табылады.
Зерттеу мақсатына сәйкес келесі міндеттер қойылды және шешілді:
- ауыл шаруашылық кешеннің теориялық негіздерін зерттеу;
- Қазақстан Республикасының ауыл шаруашылық кешеннің инновациялық дамуы және қаржылық қолдау жұйесінің орны мен рөлін көрсету;
- ауыл шаруашылық кешеннің инновациялық дамуы және қаржылық қолдау жұйесінің тиімділігін арттыру жолдарын айқындау.
Магистрлік диссертацияның зерттеу объектісі болып Қазақстан Республикасының ауыл шаруашылық кешеннің инновациялық дамуы және қаржылық қолдау жұйесі болып табылады.
Магистрлік диссертацияның зертеу пәнi болып Қазақстан Республикасының ауыл шаруашылық кешеннің инновациялық дамуы және қаржылық қолдау жұйесін қамтамасыз етудің теориялық, әдiстемелiк және тәжiрибелiк aспектiлерi жиынтығын өңдеу болып тaбылaды.
Магистрлік диссертацияның ғылыми жaңaлығы . Қазақстан Республикасының ауыл шаруашылық кешеннің инновациялық тұтқаларын бағалануын жүзеге асыру негізінде ауыл шаруашылық кешеннің қаржылық қолдау жұйесінің жетiлдiру жолдaры бойыншa ғылыми тұрғыдa белгiленген ұсыныстaр жұмыстың ғылыми жaңaлығын құрaйды.
Магистрлік диссертацияның прaктикaлық мaңыздылығы Жұмыста дайындалған ұсыныстар шағын және орта бизнессубектілердің салықтық реттеудің маныздылығын арттыру жағынан тәжірибелік маңызы бар.
Магистрлік диссертацияның теориялық және әдiснaмaлық негiзi болып шетелдiк және отaндық жетекшi ғaлым-экономистерiнiң еңбектерi болып тaбылaды.
Магистрлік диссертацияның құрылымы мен көлемi. Магистрлік диссертация кiрiспеден, үш тaрaудaн, қорытындыдaн, пaйдaлaнылғaн әдебиеттер тiзiмiнен және қосымшaлaрдaн тұрaды.
1 АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫН МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУДІҢ ҒЫЛЫМИ- ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
- Агроөнеркәсіптік кешен және оның инфроқұрылымы
Аграрлық өнеркәсіптік өндірістің қазіргі және болашақтағы дамуы тек ауыл шаруашылығының тікелей даму деңгейіне ғана емес, сонымен бірге оған қызмет көрсететін ауыл шаруашылығының даму дәрежесімен де айқындалады, яғни ауыл шаруашылығының инфроқұрылымынада байланысты.
Агроөнеркәсіп кешенінің инфроқұрылымы дегеніміз - салалар, өндіңрістер, тікелей негізгі өндіріске де, өндірістен тыс (әлеуметтік) салаларға да қызмет ететін қызметтер және қызмет түрлері формасындағы өндіргіш күштер элементтерінің жиынтығы.
Агроөнеркәсіп кешен инфроқұрылымы: өндірістік, әлеуметтік және рыноктық инфроқұрылымдардан құралады.
Өндірістік инфроқұрылымдағы материалдармен жабдықтау, техникаларды жөндеу, ауылшаруашылық өнімдерін тасу, өңдеу, сақтау, сату, сол сияқты электр қуаты, жол жүйесі байланыс, т. б жатады. әлеуметтік инфроқұрылымдағы үй-жай, камуналдық шаруашылық, мәдениет мекемелері, денсаулық сақтау жүйесі, халыққа қызмет көрсету, тұрмыс қажеттерін өтеу мекемелері, білім, балаларға тәрбие беру мекемелері т. б кіреді. Аймақтағы агроөнеркәсіп инфроқұрылымының дамуы мен қалыптасу нақтылы аймақтардың табиғи-экономикалық жағдайына тікелей байланыста. Әрбір аймақтақтың өзіне тән табиғи және экономикалық өзгешіліктері бар, сондықтан инфроқұрылымдар осы нақтылы аймақ бойынша негізгісалалардың дамуына олардың өнімдерінің көбеюіне, сапасының жақсаруына, сол сияқты әлеуметтік салалардың жетілуіне әсерін тигізеді.
Өндірістік инфроқұрылым құрамына кіретін ауыл шаруашылығына тікелей қызмет ететін агрохимиялық, мал дәрігерлік, техниканы жөндеу, оларды күту, өсімдік қорғау т. б салаларды айтпағанда нарық жағдайында халықтың әлеуметтік - тұрмыс халін жаңартуды ауыл шаруашылығының негізгі салаларына қызмет атқаратын электротехникалық сала мен жол құрылыс, сол сияқты көлік (транспорт) қатынастарының да орны ерекше. Әлеуметтік инфроқұрылымдар өндірістік инфроқұрылымдар сияқты тікелей өнім өндірмесе де негізгі өндірістік салалардың бір қалыпты және үздіксіз жұмыс істеуіне жағдай жасайды. Әлеуметтік салалар өндірістің өркендеуіне халықтың тұрмыс жағдайын денсаулығын, білімін, мәдениетін, мамандық деңгейін көтеру арқылы әсер етеді(Сурет1) .
Экономикалық аграрлық секторының рыноктық инфроқұрылымның қалыптасуы мен дамуы белгілі бір факторларға байланысты. Олардың қатарында: өңірдің табиғи-климат жағдайы, шаруашылық субъектілері мен өндірістік объектілердің орналасуы, бұлардың энергия қуаттары, су көздерімен қамтамасыз етілу дәрежесі, жол және көлік қатынастарының жағдайы, ауыл шаруашылығы өнімдерін өндірудің технологиясы, кәсіпкерлердің белгілі бір кәсіпке жете бейімделуі, бұдан басқа, саланың өзіне тән мына ерекшеліктер: табиғаттың құбылмалы көріністеріне тәуелділігі, қаражат айналымының ұзақтылығы, жұмсалған шығындар мен олардың қайтарылым көздерінің тұспа-тұс келмейтіндігі мұқият ескерілуі тиіс.
Ауыл шаруашылығының
инфроқұрылымы
Әлеуметтік инфроқұрылым Өндірістік инфроқұрылым
1. материадық- 2. рухани инф- 3. жол қатынасы, 4. өндіріске
тұрмыстық инф- рақұрылымдар көлік тікелей рақұрылымдар оқу- ағарту, (транспорт), қызмет
қоғамдық мәдениет, байланыс, ауыл көрсететін
тамақтану, өнер, шаруашылығы салалар
тұрғын-үй, денсаулық, өнімдерін өңдеу,
комуналдық спорт, ғылыми сақтау, сату,
байланыс, қызмет т. б оларды
тұрмыстық тасымалдау
қызмет т. б және т. б
Сурет 1 - Ауыл шаруашылығының инфроқұрылымын төмендегі сызбадан көре аласыздар
Осы және басқа да объективтік факторларды жан-жақты қарастыру инфрақұрылымның рыноктық қатынастар жағдайындағы даму бағытын, оның жалпы құрамымен бөлімдерінің көлемін айқындауға мүмкіндік береді. Нарықтық инфрақұрылымды жіктеу оның салаларымен жекелеген элементерінің жалпы экономикалық өсудегі маңызы мен рөлдерін анықтау, өндірушілер мен тұтынушылар арасындағы байланыстарды зерделеу, осының арасында негізгі өндіріс пен оны қамтамасыз ететін субъектердің оңтайлы ара қатынасын қалыптастыру қажеттілігінен туындайды.
Агроөнеркәсіптің рыноктық инфроқұрылымы тиісті бөлімдерден тұрады. Оның негізгі экономикалық айналымға қатысушылар рыногінің белгілі бір жүйелері, тауарлар мен қызметтер рыногі, ресурстар мен қаржы рыногі құрайды.
Рынок инфроқұрылымның жалпы жүйесіндегі ең маңыздысы-тауар рыногы инфроқұрылымының қалыптасуы. Рыноктық экономиканы игеру жылдары еліміздің ауыл шаруашылығы өнімдері өткізудің инфроқұрылымдық жүйелі бірқатар өзгерістерге ұшырады, бұрынан қалыптасқан үзілді. Нәтижесінде өндірілген, тұтынуға дайын сапалы өнімдерді ойдағыдай өткізу проблемалық мәселеге айналды. Тауардың өтімділік дәрежесінің төмендеу беталысы аграрлық экономиканың даму барысынан, халықтың әлеуметтік тұрмыс - тіршілік дәрежесінен айқын сезіле бастады. Өнімнің тауарлық деңгейінің төмендеуі, піскен өнімдердің орынсыз ысырапқа ұшырап, тасымалдау жұмыстарындағы, шығысының азайып кетуін тудырады.
Ауыл шаруашылығы тауар өнімділігіне кері әсерін тигізіп отырған келесі жәйт - бұл өткізу жүйесі инфроқұрылымының жұпынылығы, ресурстардың тапшылығы, өндірістік қорлардың жылдар бойы жаңартылып жаңғыртылмағандығы.
Ауыл шаруашылығының өндірісінің еркін рыноктың қызмет ету механизіміне бейімделуінің объективті күрделілігі, агралық сапаның ерекше статусы туралы мәселе көтереді. Агралық саясат халқаралық көлемде кең талқылануы түрлі мемлекеттік доктриналар мен аграрлық дамудың бірнеше стратегияларын ұстанатын мемлекеттік экономикалық қарама-қарсы бағыттарын көрсетеді. Осыдан екі концепцияның қайшылығы шығады. Бірі либералдық модель және екіншісі көптеген дамыған елдер ұстанатын аграрлық протенционизм моделі.
Рынок типтері бойынша саланың рыноктық инфроқұрылымы былайша жіктеледі.
Кесте 1- Агроөнеркәсіптің рынок инфроқұрылымының рынок типтері бойынша жіктелу
Ауыл шаруашылық және оған қызмет ететін салалардың теңбе-тең пропорционалды дамуы, түпкі жоғарғы нәтижеге жету үшін халық шаруашылығының барлық бөлімдерін басқаруды жетілдіру азық түлік нарығын толықтырудың маңызды шаралары. Табиғи жағдайларына қаншалықты тәуелді болғанымен, ауыл шаруашылық өндірісініңдеңгейі мен мамандануы табиғат фокторларына ғана емес, көбіне әлеуметтік -экономикалық фокторларға (өнеркәсіптің, көліктің даму сипатына, тарихи қалыптасуына салт-дәстүріне т. б ) байланысты болып келеді.
Сонымен, жаңа қоғамдық еңбек бөлінісінің арқасында, аграрлық өндіріс қоғамдық капиталдық ұдайы өндірісінің жалпы жүйесіне кіреді және ол осы жүйенің даму заңдарына сәйкес дамитын болады.
Осымен қатар, аграрлық өндіріс, көбінесе тұтыну заттарын өндіретін саладан, көбінесе өндіріс құралдарын (шикізат өңдейтін өнеркәсіп үшін) өндіретін салаға айналады.
Азық және ауыл шаруашылық шикізаттарынан тауарлардың бірнеше түрін өндіретін салалардың жиынтығы жататын ұлттық өндіріс аумағыда экономикалық ерекше сферасы қалыптасады. Ол аграрлық - өнеркәсіптік кешен (АӨК) деп аталады. АӨК -нің құрылымын құратындар -біріншілік және түпкі өнім өндіретін сфера (өсімдік өсірушілік, мал өсірушілік және ослардың өнімдерін өңдейтін өнеркәсіп салалары) ;
- АӨК -тің өндірістік инфроқұрылымы;
- Таувр және ақша айналымы және информациялық қамту жүйесі;
АӨК жабық өзін -өзі ұдайы өндіретін жүйе болып қызмет етеді.
1. 2 Жаһандану жағдайында Қазақстанның аграрлық саласындағы кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау
Мемлекет ауыл шаруашылық өндірісін қолдауға және рыноктық жағдайларға бейімделуге көмек беруі қажет.
Аграрлық өндірісті мемлекеттік реттеу - бұл ауыл шаруашылық өнімдерін, шикізаттарын және азық-түлік өндіруге, өңдеуге және оларды өткізуге, сондай-ақ тауар өндірушілердің өндірістік-техникалық камтамасыз етілуіне мемлекеттің экономикалық әсері болып табылады.
Аграрлық сектордағы мемлекеттің рөлін көрсетуде С. В. Киселев «Аграрлық секторды реттеуде және тқолдауда бас рөлде, нарықтық экономиканың теориясы мен практикасы тудырған реттеу тетіктерінің қолданатын мемлекет болуы қажет» деп көрсетсе, қазақстандық ғалым Ғ. Қалиев «Мемлекет-дағдарыстық жағдаилар тереңдеген өтпелі кезеңде ауыл шаруашылық өндірісін дамыту шарттарын анықтауда маңызды рөл атқарады» деп тұжырымдайды. Батыс экономикасы нарық жағдайында экономиканы мемлекеттік реттеудің үлкен тәжірибесін жинақтады, сондықтанда оларға көңіл аудару және оны үйрену бізге пайдалы болмақ. Әрине өтпелі кезеңде мемлекеттік экономиканы реттеуден бүтіндей алшақтады деп тұжырымдауға болмайды. Десе де экономистер арасында нарық өзінен өзі қалыптасуы қажет деген белгілі пастулатқа әбден сенгенін теріске шығара алмаймыз.
Енді аграрлық өндірісті, мемлекеттің реттеуі шектерін қалай анықтауы керек деген сұраққа жауап іздеп көрейік. Қазіргі кезеңдегі Қазақстандағы терең әлеуметтік-экономикалық өзгерістер ауыл шаруашылығын зерттеудің тиімді механизмін жасаумен толықтырылмады. Басқарудың тиімді механизмдерінің болмауынан макроэкономикалық реттеу микроэкономика деңгейіндегі қызметпен үйлеспей отыр. Рыноктық мақсаттар негізінде барлық мәселені жедел түрде шешуге болмайтыны анық. Сондықтан да, әкімшіл-әміршіл жүйенің идеяларанынан босаған экономика еркін рыноктық қатынастардың қызмет ету тәртібін бірден үйреніп кетуге қабілетсіз болып отыр. Бірақ, осы жүйеден бас тарту ауыл шаруашылығының экономикалық дамуын мемлекеттік реттеу қызметтерінің орталықтан орындалуын жоққа шығару деген сөз емес. Рыноктық қатынастардың бастапқы кезеңдернде басқару құрылымы экономиканы реформалау шараларының рыноктың өздігінен реттелуіне үлкен үміт артқан болатын. Өкінішке орай, мұндай болжам өзін ақтамады. Өйткені өздігінен реттеліп отыратын экономика ешбір жерде жоқ.
... жалғасыСіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz