Авторлық құқықтың объектілері


Кіріспе
1-Тарау. Авторлық құқықтың ұғымы мен қайнар көзі.
1. 1. Авторлық құқық субъектілерінің түсінігі . . .
1. 2. Авторлық құқықтың объектілерінің ерекшеліктері . . .
2Тарау. Авторлық құқықтың объектілері мен субъектілері
2. 1. Авторлық құқықтың объектілері.
2. 2. Авторлық құқықтық субъектілер
3- Тарау. Авторлық құқықтың қорғалуы
3. 1. Құқықтық қатынастардың объектісі . . .
3. 2 Субъективтік құқық және заңды міндеттілік . . .
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Еліміз өз тәуелсіздігін алғаннан бері басқан алғашқы қадамынан бастап- ақ адамзаттың ақыл - ойының жарқын көрінісіне айналған - рухани асыл қазыналарды қорғауға, қадір - қасиетін кемітпей, ең басты көне жәдігерлердің заңды жалғасындай небір жауһарларды дүниеге әкелуші туындыгер - авторларға қолдау көрсетуге бағытталған бірқатар игі шараларды жүзеге асырды.
Есімі ғасырлар тозаңының астында қалған небір елеусіз хас шеберлердің қайталанбас қолтаңбаларын қастерлеумен бірге- заң жүзінде қолдау мемлекеттік маңызды іс.
Осыдан екі ғасыр бұрын өмір сүрген Ақан сері, Біржан сал, Үкілі Ыбырай, Жаяу Мұса, Естай секілді өнер иелерін алып қарайықшы. Ол кезде ешқандай заң болмаса да олардың авторлық құқықтары жақсы сақталған. Бірінің шығармасын екіншісі өз атынан пайдаланбаған және бір- бірінің шығармасын бұрмалап, мағынасын бұзбаған, яғни оның авторына қиянат жасамаған. Ал қазір ше? «Авторлық құқық және сабақтас құқықтар туралы» заңның қабылданғанына қарамастан авторлық құқықтар жиі аяқ асты болып жүр. Мәселен, біреудің шығармасын екіншісі өз атынан пайдаланады, көшіріп алады немесе өзгенің идеясын ұрлайды.
Сонымен, авторлық құқық дегеніміз - шығармаларды жасауға және пайдалануға байланысты туындайтын қоғамдық қатынастарды реттеуші құқықтық нормалардың жиынтығы.
Барлық өнер шығармашылығы мен өнертабыстың қайнар көзі - адам даналығы. Елімізде тәуелсіздік алғаннан бері заңдарымызбен нормативтік құқықтық актілерімізде көптеген өзгерістер болып, жаңа нарықтық ізге түскен мемлекетіміз дамып келеді.
Бүгінгі таңда Қазақстан Республикасы «Авторлық құқық және сабақтас құқық» жөніндегі бірнеше халықаралық конвенцияға мүше болып отыр. Сонымен қатар, 1996 жылдың 10 маусымында Қазақстан Республикасының «Авторлық құқық және сабақтас құқық туралы» заңы қабылданып мемлекетіміздің өркендеуіне үлесін қосуда.
Дегенмен де, техникалық жабдықтардың жедел жетілуі іс жүзінде зияткерлік меншік объектілерін заңсыз қайта өңдеуде, қайта көшіріп көбейтуге септігін тигізуде.
Әдеби, музыкалық, көркем және ғылыми шығармалар автордың қоғамдағы атқаратын рухани және өнеркәсіптік рөлі соншама ол адамзаттың терең де тұрақты мүддесіне толық жауап беріп, өркениетінің дамуында шешуші мәнге ие болады. Шығармашылық жасауға және пайдалануға байланысты туындайтын қоғамдық қатынастарды реттеуші құқықтық нормалардың жиынтығы.
Бұл қатынастар бір жағынан, ғылыми ашулардың, өнер және әдебиет шығармаларының авторлары арасында, ерікті жағынан, басқа азаматтардың, мекемелер мен кәсіпорындардың арасында қалыптасады. Қазіргі кезде барлық экономикасы дамыған елдерде тұтынушылардың және тауар өндірушілер мен кәсіпкерлердің мүддесін қорғау басты мақсаттардың бірі болып отыр. Заңгерлік құқықтарын сақтау біздің мемлекеттің Дүниежүзілік сауда ұйымына кіруі және саудада қолайлы жағдайларға қол жеткізу үшін басты шарттардың бірі болып табылатынын да айта кету жөн. Ал бұл біздің елдің беделін халықаралық сахынада арттыруға әсер етеді, өйткені зияткерлік меншік құқықтарын және заңды мүдделерін сақтаудың қажетті шарттары мен кепілдіктерінің бірі болып табылады. Сондықтан, соңғы жылдары экономикалық және сауда аспектілерімен тығыз байланысы бар зияткерлік меншік құқықтарын қорғау саласы саяси сипатқа ие болады.
Мемлекет автордың жеке табыстарымен ғана шектеліп қоймай, оның қоғам байлығына қосқан үлесін де ескере отырып, мейлінше ауқымды әрі берік қорғалуын қамтамасыз етуге тиіс.
1-Тарау. Авторлық құқықтың ұғымы мен қайнар көзі.
Шығармашылық бостандықтың жоғары прнципі әрбір азамат үшін ғылыми зерттеулердің, өнертанығыштық және рационализаторлық қызметтің ауқымды дамуымен қамтамасыз ететін ғылыми техникалық және көркем шығармашылықтың еркіндігінде шын мәнінде кепілдік берілуімен белгілейді.
Бұл үшін мемлекет қажетті материалдық жағдай асап, ерікті қоғамдар мен шығармашылық одақтарға қолдау көрсетеді халық шаруашылығына және өнердің басқа салаларына өнертапқыштық және рационализаторлық ұсыныстарды енгізуді ұйымдастырылды. Заң авторлардың құқықтық еркін кеңейтеді, ғылымның, өнер мен әдебиет шығармаларын жетістіктеріне қол сұғылмаушылығына қосымша кепілдіктер белгілейді, шығармаларды республика мүддесіне сәйкес пайдаланатын авторлар мен ұйымдардың өзара қарым- қатынасындағы қоғамдық мүдделерді қамтамасыз ететін нормаларды тиянақтайды.
Авторлық құқық дегеніміз - шығармаларды жасауға және пайдалануға байланысты туындайтын қоғамдық қатынастарды реттеуші құқықтық нормалардың жиынтығы.
Бұл қатынастар бір жағынан, арасында қалыптасады.
Авторлық құқық автордың шығармашылық қызметінің нәтижесіне жасауға мүмкіндік беретін, белгілі бір объективті нысанаға белгіленген шығармаларға ғана (қолжазба, сызба, өнертанығыштық, көпшілік алдында орындау таспа және тағы басқа) қолданылады. Авторлық құқық берілетін шығармалар, ауызша туындылар, сөздер, дәрістер, баяндамалар, жазбаша әдебиеттер, ғылыми аудармалар және тағы басқалар.
Қазақстан республикасының аумағында, сондай ақ басқа мемлекет аумағында жарыққа шығарған немесе объективті нысанада жасалған шығармалары бар азаматтар авторлық құқықтың субъектілері деп танылады. Егер шығармалары Қазақстан Республикасының аумағында бірінші рет жарық көрсе, иә болмаса жарық көрмегенімен, қандай да бір объективті нысанада біздің аумағымызда дүниеге келсе, мемлекет азаматының авторлығы да белгіленді. Ғылыми жетістіктердің әдебиет және өнер шығармаларының авторлары тұтастай автор құқығының мазмұнын құрайтын мүліктік емес, немесе мүліктік сипатта жеке құқықтарға ие .
«Авторлық құқық және сабақтас құқық туралы» заңның 5- бабына сәйкес:
Авторларының немесе олардың құқық мұрагерлерінің азаматтығына қарамастан, Қазақстан Республикасының аумағында жарияланған, бірақ қандай да болсын объективті нысандағы туындыларға; жарияланған не жарияланбаған, бірақ Қазақстан Республикасынан тыс жерлердегі қандай да болсын обективті нысандағы туындыларға қолданылады және Қазақстан Республикасының азаматтары авторлар және олардың құқық мұрагерлері деп танылады. Жарияланған не жарияланбаған, бірақ Қазақстан Республикасынан тыс жерлердегі қандай да болсын объективті нысандағы туындыларға қолданылады және Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарына сәйкес басқа да мемлекеттердің азаматтары авторлары немесе олардың құқық мұрагерлері деп танылады. Егер туынды Қазақстан Республикасынан тыс жерлерді алғаш жарияланған күннен кейінгі отыз күн ішінде Қазақстан Республикасының аумағына жарияланса, ол Қазақстан Республикасында жарияланады деп саналады.
Қазақстан Республикасы аумағында туынды халықаралық шарттарға сәйкес қорғалатын болған жағдайда туындының авторық құқықты алуға негіз болған іс әрекет немесе мән-жай орын алған мемлекеттің заңы боынша анықталады. Авторлық құқықтың қайнар көздеріне 1995 жылы 30 тамызда қабылданған Қазақстан Республикасының Конститутциясы мен және де 1999 жылы 1 шілдесінде қабылданған «Қазақстан Республикасының азаматтық кодексі» мен 1996 жылы 10 маусымда қабылданған «Авторлық құқық және сабақтас құқық туралы» заңы осы заңдарда басшылыққа ала отырып авторлық құқықтың қайнар көзі ретінде атап өтуге болады. Біздің елімізде шығармашылық жұмыстар мен айналысуға толықтай кепілдік берілген.
Қазақстан Республикасының Конституциясының 20 - бабының 1 тармағы бойынша сөз бен шығармашылық еркіндігіне кепілдік берілді. Сөз бен шығармашылық еркіндегі адамның ішкі әлемін сыртқа шығарудың конституциялық мүмкіндігін білдіреді. Онсыз жеке адамның өзін рухани құнды қасиеттерін іске асыруға мүмкін емес.
Сөз және шығармашылық еркіндік ой еркіндігіне- адамның өмірдегі санқырлы құбылыстарға өз көз қарасы мен сенімі болуы құқығына негізделеді және өзін - өзі ашу және әркімнің өзінің іс - әрекеттері мен қылықтарын ойластырылған саналы көзқарасын қалыптастыру үшін алғы шарттар жасайды.
Еркін ойлау және өз көзқарасын еркін білдіріп, қорғай білу құқығын көп жағдайда конституциялық, бірінші кезекте саяси құқық пен бостандықтарды іске асырудың сөзсіз шарты болып табылады. Өздерінің мазмұндық жағынан ұқсастығына қарамастан ой еркіндігі мен сөз және шығармашылық еркіндігінің белгілі бір ерекшелігі бар.
Сөз және шығармашылық еркіндігі - ой пікірлері мен сенімдерін білдіру, олардың басқа адамдарға бұқаралық ақпарат құралдары, бейнелеу өнері, көркемдік әдебиет шығармалары, музыка ғылыми зерттеулер арқылы жүргізу құқылы.
Конституциялық ұғымда сөз еркіндігі нақты идеяларды таратуға белсенді қызметті білдіреді.
Авторлық құқықтың нормалары біздің қоғамымызда пайдаланып және қалыптасып келе жатқан әдебиеттерде өнерді, ғылыми қатынастарды реттеп отырады. Бұл туындылар авторлық деп: ойлар, идеялар, ғылыми гипотезалар, конвенциялар, тәртіп авторымен реттеледі.
Материалдық өндіріс саласындағы адамдардың қызметіне қарағанда, шығармашылық қызметті - ішкі процесс ретінде қатаң тіркеумен бақылауға бағынбайды, сондықтан оған құқықтық нормалардың көмегімен әсер ету мүмкін емес.
Қорғау объектісі тақпақтар, акварельді үлгілерді немесе мүсіндер, әндер, ғылыми теориялар немесе шағын танымал мақалалар қорғау объектілері болып табылады.
Авторлық құқыққа болатын шектеу мүмкіндігі туындыны заң шеңберінде таратуға автордың жақын туыстары мен достары арасында немесе қоғам үшін туындыға қызығушылық тууына қарамастан заң шеңберінде жүзеге асырылады. Осы уақытта туындының түріне қарай, мемлекеттік және қоғамдық ұйымдар ғылыми туындылардың таралуына автормен қажетті қарым- қатынастар жасамайды. Осыған орай авторлық құқықтың нормаларына сәйкес субъективтік авторлық құқық, мүліктік емес құқықтар және мүліктік құқықтардың әрі қарай дамуына мүмкіндік бермейді. Авторлық қатынастардың құқықтық реттелуіне жеке және қоғамдық қызығушылықты шығармашылық еңбекті саны сапасына ақы төленеді. Барлық ғылыми шығармашылықтар авторлық құқықтарының нормаларымен қамтамасыз етіледі. Егер ғалымдар ғылым мен немесе техникалық мәселелерді зерттеу барысында белгісіз объективті заңдылықты анықтаса, онда бұл акт шығармашылығы жаңа алынған жаңалық болып саналады. Осы ашылған жаңалықтар ерте ме кеш болса да халықаралық маңызға ие болады және ерекше құқықтық режимді қажет етеді. Бірақ ашылған жаңалыққа байланысты жазылған мақалалар, монографиялар, атақты брощуралар, авторлық құқықтың нормаларымен қорғалады .
Авторлық құқықтың қайнар көзі жоғарыда атап кеткендердің бірі Қазақстан Республикасының 1999 жылы 1 шілдесінде қабылданған «Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексін» айтып кетуге болады. Оның 980- бабына сәйкес Қазақстан Республикасының аумағында алғаш рет жарияланған немесе жарияланбаған, бірақ түпнұсқасы қандай болса да объективті нысанда оның аумағында болған туындыға авторлық құқық Қазақстан Республикасының аумағында қолданылады. Бұл жағдайда автор және оның мұрагерлері сондай - ақ автордың басқа да құқықтық мирасқорлары өздерінің азаматтығына қарамастан авторлық құқық иесі болып танылады. Туындысы шет мемлекет аумағында алғаш рет жарияланған немесе қандай болса да объективті нысанда болған Қазақстан Республикасы азаматтарының да, сондай - ақ олардың құқықтық мирасқорларының да, авторлық құқықтығы танылады.
Халықаралық шарттарға сәйкес авторлық құқықты қорғау құқық иесіне берілген жағдайда туындының шет мемлекет аумағында жариялану фактісі тиісті халықаралық шарттардың ережелеріне сай анықталады. Осы заңның 981- бабына сәйкес атап кетсек.
Туындыға авторлық құқық оның жариялануына қарамастан туындыға үшінші тұлғалардың қабылдануына қолайлы объективті нысан берілген кезден бастап қолданыла бастайды. Ауызша туындыға авторлық құқық оны үшінші тұлғаға хабарлаған кезден бастап қолданылады.
Авторлық құқық- автордың бүкіл өмір бойына және ол қайтыс болғаннан кейін, автор қайтыс болғаннан кейінгі келесі жылдың 1- ші қаңтарынан есептегенде, елу жыл бойы күшінде болады.
Бірлесіп шығарылған туындыға авторлық құқық серіктес авторлардың ең соңғы қайтыс болғаннан кейін елу жыл бойы күшінде болады.
Бүркеншік атпен немесе жасырын атпен алғаш рет жарыққа шыққан туындыға авторлық құқық туынды жарыққа шыққаннан кейінгі жылдың бірінші қаңтарынан есептегенде елу жыл бойы күшінде болады.
Егер көрсетілген мерзім ішінде жасырын немесе бүркеншік ат ашылса, осы бабтың бірінші тармағында белгіленген мерзім қолданылады. Осы бабтың бірінші тармағында белгіленген мерзім ішінде авторлық құқық автордың мұрагерлеріне тиісілі болады және мұрагерлік бойынша ауысады, автор мен оның мұрагерлерімен және одан кейінгі құқықтық мирасқорларымен шарт бойынша құқық алған құқықтық мирасқорларына тиісілі болады.
Автор қайтыс болғаннан кейін отыз жыл ішінде алғаш рет жарыққа шыққан туындыға авторлық құқық туынды жарыққа шыққаннан кейінгі жылдың бірінші қаңтарынан, кейінгі жылдың бірінші қаңтарына есептегенде ол жарыққа шыққаннан кейін елу жыл бойы күшінде болады.
Авторлық құқықтың ұғымына келетін болсақ, «Авторлық құқық және сабақтас құқықтар туралы» 1996 жылғы 10 маусымында қабылданған заңның 9- бабына сәйкес Авторлық құқықтың пайда болуы.
1. Ғылым, әдебиет және өнер шығармасына авторлық құқық оның деңгейіне қарай туындайды. Авторлық құқықтың пайда болуы және алу үшін туындыны тіркеу, өзге де арнайы рәсімдеу немесе әлде бір шарттылықтың орындалуы талап етілмейді. Айрықша авторлық құқықтардың иесі өзінің құқықтарын хабарлау үшін авторлық құқық қорғау белгісін пайдалануға құқылы, ол бөлігі туындының әр данасына қойылады және мынадай үш элементтен тұрады:
- қоршауға алынған латынша «С» әріпі С;
- айрықша авторлық құқықтар иесінің есімі;
- туындының алғаш жарияланған жылы.
Берілген белгіленген шығарманы жабдықтаудың негізгі мақсаты үшінші тұлғаларды олардың қорғалатын шығармамен жариялау болып табылады. Қорғау белгінің қолданылуы ерекшелікті автор құқығының иеленушісінің қарастыруына тәуелді болады.
Құқықтың қорғалуымен тең дәрежеде қорғау белгісі қойылған шығарма, сондай- ақ мұндай белгісіз шығарма да пайдаланатын болады.
Туындыға авторлық құқықтың немесе қандайда айрықша құқықтың жарияланған немесе жарияланбаған туындыға авторлығын, туындының жариялану фактісі мен мерзімін немесе автордың туындыға құқығына қатысты жасалған шарттарды куәландыру үшін авторлық құқығы қорғалатын мерзім ішінде кез - келген уақытта осы тізімдемелерге тіркей алады. Тіркеуді белгіленген нормативтік - құқықтық актілерге сәйкес уәкілдік берілген орган жүзеге асырылады.
2. Өзге дәлелдер болмаған жағдайда туындының түп нұсқасында немесе данасында автор ретінде көрсетілген адам туындының авторы деп саналады.
3. Туынды жасырын немесе бүркеншік атпен жарияланған жағдайда автордың бүркеншік аты оның өзі екеніне күмән туғызбайтын жағдайда қарағанда, туындыда болмаған кезде оны заңға сәйкес автордың өкілі болып табылады және оның өкілі ретінде автордың құқығын қорғауға, оның жүзеге асырылуын қамтамасыз етуге құқығы бар.
Бұл ереже сондай - ақ туындының авторы өзінің кім екенін ашқанша және өзінің авторлығын мәлімдегенше қолданыла береді.
4. Егер өзін жарияланбаған туынды қолжазбасының авторымын деп санайтын жеке тұлға оны басқалардың заңсыз пайдалануына және иемделіп кетуіне жол бермеу үшін сақтауға өткізуді қажет деп танытқан жағдайларда уәкілдік берілген орган қолжазбаны қабылдап алуға міндетті, ол туралы қолжазбаны өткізген адамға оның түскен мерзімі туралы анықтама беріледі .
I. Авторлық құқық субъектілері
1. 1. Авторлық құқық субъектілерінің түсінігі
Авторлық құқықтың субъектілері болып туындыға қатысты субъективтік авторлық. Авторлық құқықтың негізгі субъектілері болып туындының авторы табылады. Сөздіктерде "автор" түсінігінің талқылауына келесідей түсіндірмелер беріледі.
"Автор - тудырушы, құрастырушы, жазушы . . . Авторлық - жағдай,
"Автор (латын тілінен - au (c) tor) -
"Автор - туындыны тудырушы тұлға".
Автордың құқықтық мәртебесі кез келген тұлғада авторлық құқықпен
Ғылым, әдебиет және өнер туындыларына авторлық құқық оны
Авторлық құқық субъектілерін жіктеудің келесідей топтамасы бар: "Субъектілер
Сонымен қатар, алғашқы субъект ретінде "автор - шығармашылық
Мәні бойынша субъектілерді "алғашқы және туынды" деп бөлу
Авторлық құқық субъектілері жөніндегі мәселе жалпы цивилистикалық әдебиеттерде,
И. Г. Табашников әдеби меншіктің субъектісін зерттей отырып, мынандай қорытындыға
Қалған барлық тұлғалар авторлық құқықтың субъектілері болып "одан
Заңды байланыстың күшіне қарай үшінші тұлғалар авторлық құқықтың
К. П. Победоносцевтің "Азаматтық құқық курсында", "Құқық иеленуші" рубрикасында ("иеленуші"
Әрекет етуші заңның терминологиясы бойынша "өндіруші - сабақтас
Г. Ф. Шершеневич авторлық құқықтың субъектілері мен объектілерінің мәселелерін құқыққа
Әдеби туындыларға авторлық құқықтың субъектісі болып "әдеби туындыны
Көркем туындыларға құқықтың субъектісі - "туынды өзінің бар
Сонымен, музыкалық туындының субъектісі - "музыкалық ой мен
А. А. Пиленконың пікірінше, авторлық құқықтың субъектісі болып тек қана
1. 2 Авторлық құқықтың азаматта пайда болуы.
Заң ұжымдық туындының екі түрін көрсетеді және соған
Бөлінетін тең авторлықта ұжымдық туынды жеке мағынаға ие
Тең авторлықты бөлінетін және бөлінбейтін деп ажыратудың үлкен
Бөлінетін тең авторлықта ұжымдық туындыны пайдалану тұтасымен алғанда
Бөлінетін тең авторлықтан туындыны бірлесіп пайдалануды ажырата білу
Әртүрлі авторлармен жасалған туындыларды біріктіру нәтижесінде авторлық құқықтың
Сонымен қоса, жаңа шығармашылықты дербес туынды жасау үшін
Г. Ф. Шершеневич пікірі бойынша, "авторлық құқықтың субъектісі болып өзінің
Сондай-ақ авторлық құқықтың объектілірі мен субъектілері ретінде әдебиет, ғылым және
Субъективтік және объективтік авторлық құқықтардың азаматта пайда болуы оның жасына,
Шетел азаматы қазақстандық авторлық құқықтың субъектісі болуы мүмкін,
Авторда объективтік пен субъективтік авторлық құқықтар туындыны тудыру фактісінің нәтижесінде
Авторлық құқық нақты сол алғашқы объект пен субъекті мүдделері жөнінде
Авторлармен қатар авторлық құқықтың субъектілерімен объектілері қоса әдебиет, ғылым
Көрсетілген тұлғалардың құқықтарының шегі авторға қарағанда, сипаты бойынша
Авторлық құқықтың субъектілері ретінде мұрагерлер заң күшіне немесе
Мұрагер мен шын мәніндегі автордың құқықтарының айырмашылықтары олардың
ҚР АК-нің 497-бабына сай, туындыны шығару, көпшілік алдында
Авторлық құқықтың субъектісі ретінде мемлекетті танудың өзге негізі
Әрекет етуші заңнама авторлық құқықты заңды тұлғаларда арнайы
Азаматтық Кодекс энциклопедия, газеттер, журналдар, ғылыми еңбектердің жинақтары
алдында қайта жаңғыртуға рүқсат беру құқығын (480-бап) танып
Осындай ұстаным заңда авторлық құқықтарды шығармашылық ұжымның мүшелеріне
"Авторлық құқық және сабақтас құқықтар туралы" ҚР Заңы
1) автор (4-бап) ;
2) аудиовизуалдық туындылардың авторлары (13-бап) ;
3) жұмысберуші (14-бап) ;
4) мұрагерлер (29-бап) ;
5) авторлардың мүліктік
6) өзге тұлғалар.
Жекелеген авторлық құқықтардың субъектілері болып сабақтас құқықтардың субъектілері
Сонымен, авторлық құқық субъектісі пайда бола алмайтын фактілік
1) туындыны тудыру барысындағы автордың шығармашылық еңбегі;
2) туындыны тудыратын
3) бекітілген талаптарға жауап беретін субъектіде авторлық
Осы үш жағдайлардың барлығының сәйкес келуі ғана авторлы
2-Тарау. Авторлық құқықтың объектілері мен субъектілері
2. 1. Авторлық құқықтың объектілері.
Авторлық құқық мақсатына, мазмұны мен нысанына қарамастан, шығармашылық еңбектің нәтижесі болып табылатын ғылым, әдебиет және өнер туындыларына қолданылады.
Азаматтық кодекстің 971- бабы бойынша авторлық құқық келесі объективті түрге ие.
- Жазбаша, (қолжазба) ;
- Ауызша (көпшілік алдында айтушылық, көпшілік алдында орындаушылық және сол сияқты) ;
- Үнжазба немесе бейнежазба (механикалық, сандық, магниттік, оптикалық және тағы басқа) ;
- Бейнелеу (сурет, эскиз, картина, жоспар, модель, макет, сызба, кино, телебейне немесе фото кадр және тағы басқа) ;
- Көлемдік- кеңістікті (мүсіндеме, модель, макет, құрылыс және тағы басқа) түріндегі жарияланған туындыларға да жарияланбаған туындыларға да қолданылады.
Авторлық құқық идеялардың, тұжырымдамалардың, принциптердің, жаңалықтардың, фактілердің өздеріне қолданылмайды. Туындыға деген авторлық құқық туынды жасалған материалдық объектіні меншіктену құқығы мен байланысты емес. Материалдық объектіні меншіктену құқығының немесе материалдық объектіні иелену құқығының өзгеге берілуі, осы заңның 8- бабында көзделген, сол объектіде көрсетілген туындыға қандай да болсын авторлық құқықтың ауысуына өздігінен әкеп соға алмайды.
Авторлық құқық объектілері болып табылатын туындылар.
Мыналар авторлық құқық объектілері болып табылады:
... жалғасы- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz