Мақсатты нарықты анықтау
Қазақстан Республикасының ғылым және жоғары білім министрлігі
Ш. Уәлиханов атындағы Көкшетау университеті ҚеАК
Министерство науки и высшего образования Республики Казахстан
НАО Кокшетауский университет им. Ш. Уалиханова
Әлғожин Ислан Еркінұлы
Мейрамхана ісі бойынша бастама бизнес-жоспар
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
ДИПЛОМНАЯ РАБОТА
Мамандығыбілім беру бағдарламасы
Специальностьобразовательная программа
6В11101 Мейрамхана ісі және мейманхана бизнесі білім беру бағдарламасы
Көкшетау 2023
Қазақстан Республикасының ғылым және жоғары білім министрлігі
Ш. Уәлиханов атындағы Көкшетау университеті ҚеАК
Министерство науки и высшего образования Республики Казахстан
НАО Кокшетауский университет им. Ш. Уалиханова
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
ДИПЛОМНАЯ РАБОТА
Тақырыбы: Мейрамхана ісі бойынша бастама бизнес-жоспар
На тему:
Мамандығыбілім беру бағдарламасы
Специальностьобразовательная программа
6В11101 Мейрамхана ісі және мейманхана бизнесі білім беру бағдарламасы
Орындады: Әлғожин И.Е
Выполнил: (қолыподпись) (аты-жөніФИО)
Жетекші: ________________
Руководитель: (қолыподпись) (аты-жөніФИО)
Қорғауға жіберілді
Допускается к защите
Кафедра меңгерушісі: ________________ Утегенова Ж.С
Зав. Кафедрой: (қолыподпись) (аты-жөніФИО)
Көкшетау 2023
Н.5.03-01
Ш.Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау университеті
Бизес және құқық жоғары мектебі
Бизнес және қызметтер кафедрасы
6В11101 Мейрамхана ісі және мейманхана бизнесі БББ бойынша
Кокшетауский университет имени Ш.Уалиханова
Высшая школа бизнеса и права
Кафедра Бизнеса и услуг
ОП 6В11101 Ресторанное дело и гостиничный бизнес
БЕКІТЕМІН
УТВЕРЖДАЮ
____________________
кафедра меңгерушісі
зав.кафедрой Утегенова Ж.С.
____________ 20___ ж.г.
диплом жұмысына арналған
ТАПСЫРМА
ЗАДАНИЕ
по дипломной работе студента
___________________________________ ____________________
(аты-жөні, фамилия, имя, отчество)
1. Тақырыбы
Тема работы ___________________________________ ______________________________
___________________________________ ___________________________________ ____________________ ___________________________________ _________________________
20___ жылы _ ___№ университеттін бұйрығымен бекітілген.
Утверждена приказом по университету № от _ ____20__ года.
Аяқталған жұмысты тапсыру мерзімі
Сроки сдачи студентом законченной работы ___________________
Жұмыстың шығу деректері
Исходные данные к работе ___________________________________ ________________ ___________________________________ __________________________________________
___________________________________ _______________________________________
Дипломдық жұмыстың қысқаша мазмұны немесе талданатын сұрақтардың тізімі,
бөлімдердің орындалу мерзімі:
Краткое содержание дипломной работы или перечень подлежащих разработке вопросов, сроки выполнения разделов:___________________________________ _________________
___________________________________ ___________________________________ ____________________ ___________________________________ ____________________ ___________________________________ ____________________ ___________________________________ ____________________ ___________________________________ ____________________ ___________________________________ ____________________ ___________________________________ ____________________ ________________________________________
Графикалық материалдар тізімі
Перечень графического материала ___________________________________ ____________ ___________________________________ ___________________________________ ____________________ ___________________________________ ____________________ ___________________________________ ____________________ _______________________________
6. Жоба бойынша кеңес беруші
Консультанты по работе, с указанием относящихся к ним разделов проекта
Бөлім
Раздел
Кеңес берушілер
Консультанты
Қолы, уақыты Подпись. дата
Тапсырманы берді Задание выдал
Тапсырманы алды Задание принял
Тапсырма берілген күні
Дата выдачи задания ___________________________________ ____________
Жетекші
Руководитель ___________________________________ _____________________
(аты-жөні, қолы,ф.и.о., подпись)
Тапсырма орындауға алынды
Задание принял к исполнению_________________________ _________________
(студент аты-жөні, қолы, ф.и.о., подпись студента)
Ф.5.03-02
КҮНТІЗБЕЛІК ЖОСПАР
КАЛЕНДАРНЫЙ ПЛАН
№
Дипломдық жұмыстың кезеңдерінің атаулары
Наименование этапов дипломного проекта (работы)
Дипломдық жұмыстың кезеңдерін орындау мерзімі
Сроки выполнения этапов дипломного проекта (работы)
Нұсқаулар
Примечание
Жетекші
Руководитель ___________________________________ _____________________
(аты-жөні, қолы,ф.и.о., подпись)
Тапсырма орындауға алынды
Задание принял к исполнению_________________________ _________________
(студент аты-жөні, қолы, ф.и.о., подпись студента)
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...7
1. Кәсіпорындағы бизнес-жоспарлаудың ілімдік негіздері ... ... ... ... ... ..12
1.1 Бизнес-жоспарлаудың экономикалық мәні ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .12
1.2 Бизнес-жоспарлаудың кезеңдері мен әдістемесі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ..15
1.3 Мейрамхана бизнесіндегі жоспарлау ерекшеліктері ... ... ... ... ... .. ... ... ..26
2. QonaQ bol мейрамханасының қаржылық жағдайына және жоспарлау жүйесіне талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...31
2.1 QonaQ bol мейрамханасының ұйымдық-экономикалық сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...31
2.2 QonaQ bol мейрамханасының қаржылық жағдайына талдау ... ... ... .42
2.3 QonaQ bol мейрамханасының жоспарлау жүйесіне баға беру ... ... ...46
3. QonaQ bol мейрамханасының қызметін жетілдіруді жоспарлау ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .49
3.1 QonaQ bol мейрамханасының қызметі бизнес-жоспары ... ... ... ... ... . 49
3.2 Ұсынылған бизнес-жоспардың тиімділігі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... 58
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..63
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .65
Кіріспе
Қазіргі уақытта бизнесті жоспарлау тұрақты және табысты дамып келе жатқан компания қызметінің ажырамас бөлігі болып табылады. Бизнес-жоспар құру бизнесті дамыту барысында мүмкін болатын тәуекелдерді бағалауға, қаржылық тиімділікті арттыруға, бәсекеге қабілеттілікті нығайтуға, сондай-ақ бизнес-шешімдер қабылдаудағы белгісіздікті азайтуға мүмкіндік береді.Бизнес-жоспарлаудың арқасында қызмет бағытын анықтау, іске асыру шығындарын бағалау, ресурстардың жеткіліктілігі және қосымша капиталды тарту қажеттілігі туындайды.Бизнес-жоспарды әзірлеу компания үшін тұрақты пайдаға қол жеткізуге мүмкіндік береді, бұл қазіргі уақытта ең өзекті фактор болып табылады.
Бизнес-жоспар-бұл компанияның егжей-тегжейлі сипаттамасын ұсынатын, мақсаттары мен міндеттерін тұжырымдайтын, бизнестің өсу бағыттарын анықтайтын, сондай-ақ қаржылық шығындарды негіздейтін және бизнес-идеяны жүзеге асырудағы ықтимал тәуекелдерді есептейтін құжат. Бизнес-жоспарды әзірлеудің негізгі мақсаты-нарықтың қажеттіліктеріне және қажетті ресурстардың түсу мүмкіндіктеріне сәйкес компанияның қызметін таяу және алыс кезеңдерге жоспарлау.
Бизнес-жоспар - бұл бүкіл командаға дұрыс бағытта жүруге көмектесетін жол картасы. Әдетте, бизнес-жоспар бизнестің ерекшелігі мен нарық ерекшеліктеріне байланысты бір-үш жылға әзірленеді. Дегенмен, жоспарды жыл сайын өзгерту (түзету) қажет деген көзқарас бар, өйткені сыртқы факторлар мен экономикалық өзгерістердің болуы компанияның мақсаттары мен қаржылық көрсеткіштеріне айтарлықтай әсер етуі мүмкін. Бизнес-жоспар мақсаты-бизнесті жүзеге асырудың нақты мүмкіндіктерін көрсету, сондай-ақ тараптан инвестиция тарту қажеттілігін (немесе оның жоқтығын) көрсету.Осыдан кейін бизнес-жоспар пайдаланушылардың екі тобын қамтиды:
* ішкі-құрылтайшылар, қызметкерлер және бизнес-идеяның бастамашысы;
* сыртқы-әлеуетті инвесторлар, серіктестер, кредиторлар.
Бизнес-жоспар-бұл бизнесті бағалау және жоспарлау үшін қолданылатын құжат. Ол қарапайым бірнеше сөйлемнен бастап ресми бөлімдері, мазмұны және мұқабасы бар 100-ден астам беттен тұруы мүмкін. Кәсіпкерлер журналдарына сәйкес, әдеттегі бизнес-жоспарлар 15-тен 100 бетке дейін болуы мүмкін.
Кешенді бизнес - жоспарлар үш бөлімнен тұрады:бизнес тұжырымдамасы, нарық және қаржылық ,осының ішінде олар жоспарға шолу немесе түйіндеме, бизнес сипаттамасы, нарықтық стратегиялар, бәсекелестікті талдау, жобалау және әзірлеу, операциялар мен басқару және қаржылық ақпаратты қамтитын жеті құрамдас бөлікке бөлінеді. Дегенмен де, тіпті шағын бір беттік бизнес-жоспардың өзі де кез келген бастама үшін маңызды және бизнестің табысқа жетуінің мақсатын білдіреді.
Бағытты нақтылау
Бизнес-жоспардың негізгі мақсаты - бизнестің уақыт өте келе қандай нәтиже көрсете алатынын анықтау.Бизнестің мақсаты мен бағытын түсіндіру алға жылжу үшін не істеу керектігін нақтылауға мүмкіндік береді. Нақтылау бизнестің және оның өнімдерінің немесе қызметтерінің қарапайым сипаттамасынан тұруы мүмкін, сонымен қатар ұсынатын өнімдер мен қызметтердің нақты желілерін, сондай-ақ идеалды клиенттердің егжей-тегжейлі сипаттамасын көрсете алады.
Болашаққа жоспар
Уақыт өте келе бизнес дамып бейімделеді және осыған орай болашақ өсу мен бизнес-жоспардағы бағытты факторинг нарықтағы өзгерістерді, өсу немесе баяулау тенденцияларын және компания өскен сайын қабылдануы керек жаңа инновацияларды немесе бағыттарды жоспарлаудың тиімді әдісі болуы мүмкін. Бизнес-жоспардағы бағытты нақтылау неден басталғанын білуге мүмкіндік береді, ал болашаққа алдын ала жоспарлау мақсаттарға жетуге мүмкіндік береді.
Қаржыландыру
Шағын бизнес әкімшілігі: "кешенді бизнес-жоспарды әзірлеу бизнестің пайда табу мүмкіндігі бар-жоғын көрсетеді"дейді. Статистиканы, фактілерді, сандарды және егжей-тегжейлі жоспарларды жазбаша түрде белгілей отырып, жаңа бизнестің бастау үшін қажетті капиталды қамтамасыз ету үшін инвесторларды тарту мүмкіндігі жоғары.
Топ мүшелерін тарту
Бизнес-жоспарлар серіктестерді тарту, жеткізушілер шоттарының қауіпсіздігін қамтамасыз ету және қызметкерлерді атқарушы деңгейде жаңа кәсіпорынға тарту үшін сату құралы ретінде жасалуы мүмкін. Бизнес-жоспарларды орындаушыларға үміткерлермен немесе қалаған серіктестермен бөлісуге болады, оларды бизнестің әлеуетіне сендіру және оларды командаға қосылуға көндіру аса маңызды факторлардың бірі болып табылады.
Компанияны басқару
Бизнес-жоспар бизнестің ұйымдық құрылымын, соның ішінде директорлардың немесе шенеуніктердің аттарын және олардың жеке міндеттерін қамтуы мүмкін. Ол сондай-ақ бизнестің мақсаттарға, сату мақсаттарына немесе операциялық кезеңдерге жету жолында жүруін қамтамасыз ету үшін үнемі сілтеме жасауға болатын басқару құралы ретінде әрекет етеді.Яғни,кез келген бастаманың басқару тетігі десе де болады.
Бизнес-жоспардың негізгі мақсаттары
Егер сіз өз бизнесіңізді бастағыңыз келсе, алдымен бизнес-жоспар жазуыңыз керек. Сәйкесінше жақсы бизнес-жоспар сіздің бизнесіңізді бастау және кеңейту үшін динамикалық жоспар ретінде әрекет етеді. Дегенмен, сіз пайдалана алатын бизнес-жоспарды жазу үшін сол бизнес-жоспардың негізгі мақсаттарын түсінуіңіз керек.
Фокусты сақтау
Бизнес-жоспар сіздің өніміңіз, адами және қаржылық бағалауларыңыз және болашақ жоспарларыңыз туралы барлық ақпаратты қамтиды. Сіз өзіңіздің бизнесіңізді дамытуды жоспарлаған кезде, сіз өзіңіздің бизнес-жоспарыңызға сілтеме жасауыңыз керек. Сіз өзіңіздің бизнесіңізге өзгерістер енгізуді шешкен кезде, бұл өзгерістер сіздің бизнес-жоспарыңызда көрсетілуі керек. Бизнес-жоспарыңызға өзгерістер енгізген кезде, сіз ұсынған өзгерістер сіздің бүкіл бизнесіңізге қалай әсер ететінін көре аласыз. Сіздің бизнес-жоспарыңыз сіздің бизнесіңізді не үшін бастағаныңызды, бірінші кезекте сіздің бастапқы мақсаттарыңыз қандай екенін және бизнестегі өзгерістер сіздің бастапқы көзқарасыңызға қалай әсер ететінін еске салады.
Қаржыландыруды қамтамасыз ету
Сіз өз бизнесіңізді бастаған кезде және сіздің бизнесіңіз алға жылжып келе жатқанда да, сіз өзіңіздің бизнесіңізді қаржыландыруға үнемі қамқорлық жасауыңыз керек. Қаржылық мәселелер бастапқы шығындардан басталады, содан кейін бизнесті кеңейтумен және жаңа өнімдерді әзірлеумен жалғасады.
Сыртқы қаржыландыруды іздегенде, инвестор көргісі келетін бірінші нәрселердің бірі-сіздің бизнес-жоспарыңыз. Жеке инвесторлар, банктер немесе кез келген басқа несие беру мекемесі сіздің бизнесіңізді қалай жүргізуді жоспарлап отырғаныңызды, шығындар мен кірістер туралы болжамдарыңыз қандай екенін және сіз құрған бизнеспен болашақ жоспарларыңызға қаншалықты қол жеткізуге болатынын көргісі келеді. Мұның бәріне жақсы жазылған және мұқият бизнес-жоспармен жауап беруге болады.
Өршілдік
Егер сіз бұрын-соңды жасамаған болсаңыз, өз бизнесіңізді бастау қиын болып көрінуі мүмкін. Сіз өзіңіздің бизнесіңізді бизнес-жоспарға бөлген кезде, ол сізді ынталандыруы мүмкін, өйткені ол бизнесті ұйымдасқан түрде ұсынады, дейді Колорадо университетінің мамандары. Сіз өзіңіздің бизнесіңізді егжей-тегжейлі сипаттауға уақыт бөлген кезде, арманыңызды қозғау үшін не істеу керектігін түсіне бастайсыз. Бизнес-жоспарға сүйене отырып, сіз өзіңіздің компанияңыздың өсуін анықтай аласыз және қажет болған кезде өзіңізге сенімді бола аласыз.
Басшыларды оқыту
Сіздің бизнесіңіз өскен сайын, сіз өзіңіздің командаңызға дұрыс бағытта жүруге көмектесетін көшбасшыларды қосу туралы ойлануыңыз керек. Бизнес-жоспар атқарушы таланттарға бизнеске деген көзқарасын көруге және Сіздің компанияңыздың уақыт пен ресурстарға лайықты инвестиция екенін анықтауға көмектеседі.
Бизнес-жоспардың маңыздылығы
Көптеген кәсіпкерлер бизнес-жоспар жазу идеясынан қорқады. Мұндай егжей-тегжейлі құжат жазу идеясы мектептегі қорқынышты күндерді еске түсіруі мүмкін немесе сіз өз уақытыңызды басқа жерде жақсы пайдалана алатындай сезінуіңіз мүмкін. Бірақ бизнес-жоспар-бұл әсіресе шағын бизнес иесі үшін қуатты бизнес құралы. Ол сізге бизнесіңіз туралы барлық мәліметтерді береді және тиімді және табысты бизнес шешімдерін қабылдау үшін қажет нақты, нақты фактілерді талдауға мүмкіндік береді, тіпті бұл бизнесті бастауды білдірсе де.
Құрамы
Кәсіп иелері өз бизнесі мен қызметін анықтауы керек; операциялар басталғанға дейін құрылымдар. Сіз өзіңіздің бизнесіңіздің негізгі операцияларынан бастап клиенттерге қызмет көрсетуге дейінгі барлық аспектілерін түсінуіңіз керек. Сіздің бизнесіңіздің және оның сыртқы ортасының бұл талдауы бизнес шешімдерін басқаруға және бизнес стратегияларын жасауға көмектеседі. Бұл шешімдер мен стратегиялар сіздің бизнесіңіздің табысты болуы үшін маңызды.
Мәселелерді түзету
Сәтсіздіктердің себептері әртүрлі болғанымен, олардың көпшілігі жоспарлаудың жеткіліксіздігіне немесе жоспарлаудың мүлдем болмауына байланысты. Бизнес-жоспар сіздің қызметіңіздің аспектілері туралы ойлануға, талап етілетін салалардағы кемшіліктерді жоюға және қандай да бір шара қолданар алдында табысқа жетуге мүмкіндік береді.
Болжау
Сіздің бизнесіңіздің аспектілерін болжау үшін сіз өзіңіздің бизнесіңіз бен қызметіңізді түсінуіңіз керек; қазіргі және тарихи жағдай. Бизнес-жоспар сіздің компанияңыздың белгілі бір уақытта егжей-тегжейлі суретін ұсынады. Көп жағдайда алғашқы суретке түсіру шағын бизнесті бастамас бұрын пайда болады. Жоспар жылына кемінде бір рет және әрбір анықтайтын іскерлік іс-шарада жаңартылуы тиіс. Үздіксіз жаңарту сізге өткен тарихты, трендтерді және бизнесіңіздегі статистикалық өзгерістерді талдау үшін пайдалануға болатын үнемі дамып келе жатқан бизнес құжатын береді. Сіз бұл ақпаратты бизнесіңіздің жоғары және төмен ауытқуларын бағалау үшін, сондай-ақ осы ауытқулардың себептерін анықтау үшін пайдалана аласыз.
Қаржыландыру
Қаржыландыру-бұл бизнес-жоспарды қолданудың ең кең таралған түрлерінің бірі. Бизнес-жоспар сіздің шағын бизнесіңізге осындай егжей-тегжейлі шолу жасайтындықтан, бұл сіздің бизнесіңізді қаржыландырудың негізгі құралы болып табылады. Инвесторлар егжей-тегжейлерді қарап, сіздің бизнесіңіздің нақты суреттерін, соның ішінде оның операцияларын, қаржылық тұрақтылығын және болжамды сатылымдар мен кірістерді ала алады. Күшті несиелік балл мен капиталмен қатар, несиелік мекемелердің көпшілігі бизнес-несие алуға өтінішті қарау кезінде бизнес-жоспарды көргісі келеді.
1.Кәсіпорындағы бизнес-жоспарлаудың ілімдік негіздері
1.1 Бизнес-жоспарлаудың экономикалық мәні
Қазіргі кезде бизнесті жоспарлау тұрақты және табысты дамып келе жатқан компания қызметінің ажырамас бөлігі болып табылады. Бизнес-жоспар құру бизнесті дамыту барысында мүмкін болатын тәуекелдерді бағалауға, қаржылық тиімділікті арттыруға, бәсекеге қабілеттілікті нығайтуға, сондай-ақ бизнес-шешімдер қабылдаудағы белгісіздікті азайтуға мүмкіндік береді. Бизнес-жоспарлаудың арқасында қызмет бағытын анықтау, іске асыру шығындарын бағалау, ресурстардың жеткіліктілігі және қосымша капиталды тарту қажеттілігі туындайды. Бизнес-жоспарды әзірлеу компания үшін тұрақты пайдаға қол жеткізуге мүмкіндік береді, бұл қазіргі уақытта ең өзекті фактор болып табылады. Қысқаша айтқанда, бизнес-жоспар-бұл мақсатқа жету үшін ұстану керек бизнес-идеяны жүзеге асырудың дәлелді схемасы. Бизнесті жоспарлау негізделетін негізгі принциптердің бірі-экономикалық. Сондықтан бизнес-жоспарды әзірлеудегі экономикалық талдаудың рөлі маңызды. Экономикалық талдау ұйымның жұмысының өндірістік және қаржылық аспектілерін жан-жақты зерттеуді қамтиды. Сарапшының алдында кәсіпорынның қызметін техникалық, қаржылық және экономикалық жағынан объективті талдау және бағалау міндеті тұр. Талдау нәтижелері коммерциялық құпия болып табылады және үшінші тұлғаларға жария етілмейді. Бизнес-жоспарлар мен олардың қаржылық модельдері періштелер мен венчурлық капиталистер үшін құнды. Ең алдымен мақсаттарыңызды қою;
Сіздің бизнесіңіз нақты және белгіленген мақсаттарсыз мүмкін болатындай тиімді жұмыс істемейді. Сіздің бизнес-жоспарыңызда төменде көрсетілгендердің кейбіреулері немесе барлығы үшін мақсаттар болуы мүмкін.
-Қаржылық мақсаттар-мысалы, айналымды ұлғайту немесе операциялық шығындарды биыл 5% - ға төмендету.
-Стратегиялық мақсаттар-мысалы, екі жыл ішінде корпоративтік клиенттер санын 20% - ға арттыру.
-Операциялық мақсаттар-мысалы, алты ай ішінде өндіріс көлемін 10% - ға арттыру.
-Маркетингтік мақсаттар-мысалы, келесі жылы бар тұтынушыларға жалпы сатылымды 10% - ға арттыру.
-Әлеуметтік экологиялық мақсаттар, мысалы, үш жыл ішінде көміртегі ізін жыл сайын 5% - ға азайту.
Қызметкерлер үшін миға шабуыл жасау-бұл Сіздің қызметкерлеріңіздің сараптамалық білімін пайдаланудың және сіздің бизнес мақсаттарыңыз бен міндеттеріңізге қол жеткізуде олардың қолдауына ие болудың жақсы тәсілі. Сіздің бизнесіңіздің көлеміне байланысты сіз әртүрлі бизнес бөлімшелерінің мақсаттарын қамту үшін бір ғана ми шабуылын немесе бірнешеуін жасай аласыз.Ағымдағы жалпы экономикалық жағдайларға және нақты салаңыздың шарттарына сәйкес келетін нақты мақсаттар қойыңыз. Мысалы, жаһандық экономикалық құлдырау кезеңінде сатылымды ұлғайтудан гөрі шығындарды азайту жолдарын іздеу тиімдірек.
Стратегияңызды анықтаңыз
Сіздің бизнес-жоспарыңыз сіздің бизнес стратегияңызды да қамтиды және сіз анықтаған мақсаттарға жету үшін жоспарлаған қадамдарыңызды белгілейді. Бұл өз кезегінде Сіздің бизнесіңіздің күнделікті жұмысын басқарады. Сіздің бизнес мақсаттарыңыздың әрқайсысы мақсатқа жету үшін орындалуы керек іс-қимыл жоспарын қажет етеді.Әдетте, сіздің стратегияңыз әр мақсатқа жетудің ең практикалық және үнемді әдісін сипаттайды. Ол осы мақсатқа жету үшін қажет болуы мүмкін кез келген қосымша жабдықты немесе қызметкерлерді егжей-тегжейлі сипаттайды.
Мысалы, келесі алты айда өндірісті 10% - ға арттыру үшін сізге қосымша қызметкер мен қосымша компьютер қажет болуы мүмкін немесе келесі жылы бар тұтынушыларға сатуды арттыру мақсатына жету үшін сату қызметкерлерін курстарға жазуды қарастырғыңыз келуі мүмкін.
Көптеген кәсіпкерлер, сайып келгенде, бизнесінің өсуі мен дамуы үшін сыртқы капиталды тартуы керек. Менің тәжірибемде бизнес-жоспар сыртқы инвесторлардан ақша тарту мүмкіндігін арттырудың маңызды құралы болып табылады. Жақсы жасалған жоспар инвесторларға сіздің бизнесіңізді және сіздің көзқарасыңызды түсінуге көмектесіп қана қоймайды, сонымен қатар Сіздің бизнесіңіздің алдында тұрған мәселелерді, сондай-ақ экономика мен бизнес үлгісінің негіздеріне қатысты егжей-тегжейлі мәселелерді мұқият бағалауға және ойлауға уақыт бөлгеніңізді көрсетеді.
Алғашқы бірнеше ай ішінде біздің негізгі қызметіміз инвесторларға ұсынған стартаптар үшін батыл, оптимистік, әдемі жазылған бизнес-жоспарларды құру болды. 2000 жылдардың ортасында бизнес-жоспарлар сәнден шыға бастады, өйткені "үнемді стартап" әдістемесі танымал болды. Жазбаша жоспардың орнына біз егжей-тегжейлі қаржылық модельдерге сұраныстың үлкен өсуін көрдік. Қорытындылай келе, мен Стартапты бастамас бұрын ойлануға және стратегия жасауға уақыт бөлудің құндылығын әлі де көремін. Бұл 70 беттік жазбаша құжат түрінде болуы керек пе? Жоқ. Бірақ егер бұл сіз үшін ең жақсы формат болса және ол сценарийлерді модельдеуге және "бұрышқа қарауға" көмектессе, онда бұл құнды ". Әлбетте, ол қаржылық модельдер мен бизнес-жоспарлар кәсіпкерлерге қандай да бір түрде капитал тартуға көмектесетінін көреді. Сіздің мақсаттарыңыз бен стратегияларыңыздың қаржылық салдары сіздің бизнес-жоспарыңыздың қаржылық болжамында көрінеді. Сіздің мақсаттарыңыз сатуды ұлғайту немесе шығындарды азайту сияқты жақсартуды қажет ететін бағыттарды анықтайды және сіздің стратегияңыз осы мақсаттарға жету үшін қажет кез келген қосымша шығындарды көрсетеді.
Кешенді экономикалық талдау-Бұл бизнес-идеяның объективті тәуелсіз негіздемесі, оған сүйене отырып, кейінгі басқару шешімдері қабылданады және инвестициялық капиталды тартады.
Талдау нысандары: кәсіпорынның қаржылық көрсеткіштері, маркетинг, экономикалық қызметтің тиімділігі, өндірістік қуаттарды пайдалану тиімділігі, өндіріс процесінің шарттары, өткізу арналары.
Яғни,біз бизнес-жоспардың экономикамен жіті байланысты екенін көріп отырмыз.Сол себептен де бизнес-жоспар үшін экономиканы әрдайым есепке алып отырған жөн.
Бизнес-жоспарды құрудағы экономикалық талдаудың рөлі ұйымның үздіксіз, тиімді және үнемді қызметін қамтамасыз ету болып табылады. Ұйымның экономикалық компонентін сауатты зерттеу микро және макроэкономикалық орта факторларының әсерінен кәсіпорынның тұрақтылығына кепілдік береді. Талдау нәтижелері кәсіпорынның ағымдағы көрсеткіштерін жоспарланған мәндермен салыстыру кезінде бастапқы нүкте болып табылады.
1.2 Бизнес-жоспарлаудың кезеңдері мен әдістемесі
Бизнес-жоспардың негізгі әрі маңызды кезеңдері:
0.Түйіндеме
1.Компанияның сипаттамасы
2.Компанияны басқару
3.Бизнес тұжырымдамасы
4.Мақсатты нарық
5.Саланы талдау
6.Бәсекеге қабілетті орта
7.Стратегиялық ұстаным
8.Технологиялық және операциялық жоспарлар
9.Маркетинг жоспары
10.Қаржылық жоспар
11.Даму және шығу жоспарлары
Түйіндеме
Түйіндеме бизнес-жоспардың ең маңызды бөлігі болып табылады, өйткені ол компанияның барлық күшті жақтарын, оның мүмкіндіктерін, өсуін және қаржылық тартымдылығын көрсетеді.
Түйіндеме-бұл нарықтағы серіктесбасшылыққа жоспарды нақтылау құралы:
* компания менеджменті қажетті іскерлік қасиеттерге ие;
* бизнестің негізгі тұжырымдамасы нақты мағынаға ие;
* бизнес мұқият жоспарланған;
* нақты нарық бар;
* бизнес нақты бәсекелестік артықшылықтарға негізделген;
* қаржылық болжамдар шынайы;
* инвесторлардың ақша табудың нақты мүмкіндігі бар.
Әлеуетті инвесторлардың бизнеске деген қызығушылығы туындай ма, жоқ па, түйіндеме жазу сапасына байланысты. Түйіндеме бөлімінде бүкіл бизнес-жоспарды қысқаша сипаттап, жобаның мәнін ашу қажет.
Компанияның сипаттамасы
Бұл бөлімде компанияның негізгі қызметі мен бағыт-бағдары сипатталған. Сондай-ақ, оның профилі, мақсаттары, құқықтық нысаны, осы бизнестің даму кезеңі және оны басқа компаниялардан ерекшелендіретін бәсекелестік артықшылықтары айқындалған. Компанияның сипаттамасында тек күшті жақтары ғана емес, сонымен қатар мүмкіндіктері, сондай-ақ бизнестің кіріс көзі болып табылатын тауарлар мен қызметтердің егжей-тегжейлі сипаттамасы көрсетілуі керек.
Компанияны басқару
Берілген бөлімде компанияны басқаратын негізгі тұлғалар мен ішкі қызметкерлер көрсетілген. Олардың жауапкершілік аймақтары және бизнесті ұйымдастырудағы рөлдері нақтыланған.
Бизнес тұжырымдамасы
Бизнес тұжырымдамасы-бұл бизнес қағидаттарының қысқаша және сыйымды тұсаукесері, даму бағытының негізгі және бірегей идеясы. Жетілдіру
тұжырымдамалар немесе жаңасын әзірлеу элементтердің кем дегенде біреуін қамтуы керек:
* жаңа нәрсе. Бұл жаңа тауарды, өнімді немесе қызметті білдіреді;
* жақсы нәрсе. Қолда бар тауарларды немесе қызметтерді жетілдіру, мүмкіндіктерді кеңейту, сенімділікті, жылдамдықты арттыру және т. б.;
* қанықпаған немесе жаңа нарық. Бұл бәсекелестердің қазіргі уақытта нарықтағы сұранысты қанағаттандыруға мүмкіндігі жоқ немесе басым ойыншылардың жоқтығын білдіреді;
* жаңа жеткізу жүйесі немесе тарату арналары. Компания тұтынушыларға ұсынылатын таңдауды, жеткізу географиясын және қызмет көрсетуді көп шығынсыз кеңейтуге мүмкіндік беретін жаңа мүмкіндіктерді пайдалануы керек;
* интеграция дәрежесін арттыру. Бұл тауарды сол компания жасаған және сатқан жағдайды білдіреді.
* Аталған салалардың кем дегенде бірінде күшті тұжырымдама компанияның таңдалған нарықтағы бәсекеге қабілеттілігі туралы сұраққа жауап беруі керек.
Мақсатты нарық
Мақсатты нарық-бұл ұсынылатын тауарды немесе қызметті қамтуға бағытталған тұтынушылардың белгілі бір тобы. Әрбір мақсатты аудиторияның өзегі бар-бұл өнімнің немесе қызметтің ең белсенді тұтынушыларын білдіретін, сондай-ақ өндірілген өнімге ең күшті қажеттілікті сезінетін адамдар тобы. Сондай-ақ әрбір осындай топқа жарамды әртүрлі маркетингтік стратегиялар бар.
Әдетте, мақсатты аудиторияның екі түрі бар:негізгі және жанама. Негізгі (бастапқы) мақсатты аудитория сатып алуды тікелей бастайды. Мұндай аудитория брендтік коммуникацияны дамытуда басымдыққа ие. Жанама мақсатты аудитория (екінші) - сатып алу туралы шешім қабылдауда пассивті рөл атқаратын аудитория.
Мақсатты нарықпен жұмыс кезеңдері:
1) Мақсатты нарықты анықтау. Бұл кезеңде жұмыс істеу жоспарланған нарық сегментін анықтау қажет. Нарық сегменттері тұтастай алғанда нарықтың жеке маңызды компоненттерін сипаттайды. Сегменттің нақты сипаттамаларын қолдана отырып, мақсатты нарықты анықтауға болады.
Бизнесті жоспарлау құралы болып табылатын мақсатты нарықты анықтаудың өз критерийлері бар:
* анықтама-әлеуетті тұтынушыларға тән ерекше сипаттамалар ерекшеленеді;
* маңыздылығы - бұл сипаттамалар өнімді немесе қызметті сатып алу туралы шешіммен тығыз байланысты болуы керек;
* салыстырмалы түрде - мақсатты аудитория сегментінің жалпы сыйымдылығы нарыққа қызмет көрсету үшін жеткілікті үлкен болуы керек;
* қол жетімділік - мақсатты нарықты және оның мөлшерін анықтау әлеуетті тұтынушыларға қол жетімділіктің қол жетімді және тиімді тәсілдерін анықтауға мүмкіндік береді.
2) Демографиялық сипаттама. Тұтынушылардың нақты ерекшеліктері туралы егжей-тегжейлі ақпарат мақсатты нарықты одан да дәл анықтауға мүмкіндік береді. Мұнда жынысы, жасы, табысы, өмір салты, жеке көліктің болуы, білім беру және тұтынушымен тығыз қарым-қатынас орнатуға мүмкіндік беретін басқа да ұсақ-түйектер көрсетілген. Бұл маркетингтік стратегияны құруға және оның бағыты векторын анықтауға да қатысты (бұл жеке тұтынушылар немесе компаниялар болуы мүмкін).
3) Географиялық сипаттамасы. Қызмет көрсету жоспарланған географиялық аймақты анықтау қажет. Географиялық нарық өте егжей-тегжейлі сипатталған. Сондай-ақ, компания тұтынушыларға қызмет көрсететін қажетті аймақ немесе ел халқының тығыздығы көрсетіледі.
4) Өмір салтын сипаттау. Өмір салтын сипаттау кезеңінде негізгі тұтынушыларды не қызықтыратынын атап өткен жөн. Олардың қандай қызығушылықтары, уайымдары, проблемалары бар. Бұл теорияны бір кездері белгілі француз әлеуметтанушысы П. Бурдье жасаған.Мақсатты аудитория өкілдеріне тағы не сатып алатынын, қандай машиналармен жүретінін, қайда тұратынын білу маңызды ақпарат бола алады. Тұтынушыны түсіну оның қалауының өзгеруіне тез жауап беруге көмектеседі.
5) Психологиялық сипаттама. Нарық сипаттамасының психологиялық аспектілері тұтынушының өзіне қоятын сұрақтарын қарастырады: "басқа адамдар мені қалай қабылдайды?", "Менің қалай қабылдағым келеді". Яғни, клиентке әсер етудің тетіктерін анықтау қажет, бұл оның әрі қарайғы жұмысына белгілі бір тілекке деген қажеттілігін қанағаттандыруға, ол үшін маңызды болатын ақпаратты дәл жеткізуге көмектеседі.
6) Нысаналы нарықтың мөлшері және даму үрдістері. Нарықтың мөлшері ұсынылатын тауарлардың немесе қызметтердің ерекшелігіне, бос емес тауашаға және нарықтың қажеттіліктерін қанағаттандыру деңгейіне байланысты. Нарық өте кішкентай да, үлкен де болмауы керек. Әйтпесе, екі нұсқада да әлеуетті инвестор үшін нарықтың пайдасын дәлелдеу өте қиын болады. Бірінші- осы нарықтың пайдасына күмәндану, екіншісінде-шамадан тыс қанығу қаупі, барлығын қамти алмау және ресурстардың шоғырланбауы.
Сондай-ақ, осы нарықтың даму тенденцияларын анықтау маңызды. Үстем трендтерді түсіну компанияның өміршеңдігіне көз жеткізуге, сондай-ақ стратегиялық нарықтық мүмкіндіктерді анықтауға мүмкіндік береді. Өзгерістерге дайындық-бұл тұтынушылардың мінез-құлқын болжау мүмкіндігі ғана емес, сонымен қатар заңдылықтарды анықтай отырып, соңғы өткенді талдау болып табылады.
Саланы талдау
Саланы нарыққа бір-біріне ұқсас тауарларды немесе қызметтерді, осы өнімдермен тығыз байланысты басқа бизнестерді және фирмалар пайдаланатын жеткізу және анықтау жүйелерін талдайтын компаниялар құрайды.
Экономика секторы-бұл салалардың немесе бизнестің топтарын сипаттау үшін қолданылатын одан да жалпы категория. Экономиканың төрт негізгі секторы бар - қызметтер, өнеркәсіптік өндіріс, бөлшек сауда, тарату немесе бөлшектеу.
Саланың көлемі мен өсу қарқыны. Саланың көлемін анықтау ондағы бизнестің мүмкіндіктерін анықтауға және түсінуге көмектеседі ол прогрессивті немесе регрессиялық салаларға қатысты.
Саланың жетілуі. Сала жетілуінің төрт кезеңі бар:
* жаңа сала кәсіпкерлік үшін перспективалы мүмкіндіктер ашады. Нарық мөлшері шектеулі, өйткені тұтынушылар тауарға немесе қызметке әлі үйренбеген;
* кеңейіп келе жатқан сала тез дамып келе жатқан нарықтарға қызмет етеді, өйткені тұтынушылар тауарға немесе қызметке деген қажеттілікті түсіне бастайды. Қарқынды бәсекелестік орын алып бастауда;
* тұрақты сала-берік ұстанымға қол жеткізу. Өсу қарқыны төмендеп, нарықтар тұрақтануда. Мұндай салаға кіру үшін компания кірудегі жоғары кедергілерді еңсеруі керек;
* саланың құлдырауы-әлеуметтік, технологиялық және демографиялық өзгерістердің салдары. Корпорациялар саладан шығады немесе банкротқа ұшырайды.
Экономикалық циклдерге сезімталдық. Компанияның экономикадағы өзгерістерге қаншалықты сезімтал екенін түсіну маңызды. Салауатты экономика құрылыс, туризм, қымбат тұтыну тауарларымен сауда салаларының өркендеуімен ерекшеленеді. Құлдырау жағдайында арзандатылған тауарлармен, пайдаланылған автомобильдермен сауда салалары танымал бола бастады. Экономикалық циклдарды есепке алу олардың әрқайсысында өсуді болжауға және жоспарлауға мүмкіндік береді.
Маусымдық. Көптеген салаларда жылдың белгілі бір уақыттары қалғандарына қарағанда жоғары табыс әкеледі. Мысалы, коньки қыста, велосипедтер жазда өзекті. Көктем мен жаз үйлену тойлары мен демалыстардың уақыты, сондықтан туристік компаниялар мен үйлену агенттіктері мұндай кезеңдерді асыға күтеді.
Технологиялық өзгерістер. Жаңа технологияларды енгізу, жабдықтардың ескіруі де салаға әсер етеді. Өткен жылдардағы тенденцияларды атап өткен жөн, дегенмен алдағы бес жылдағы барлық технологиялық жетістіктерді болжау мүмкін емес. Шығындарды азайту жолдарын есте ұстаған жөн.
Реттеу сертификаттау. Мемлекеттік реттеу бизнесті жүргізудің көптеген салаларына әсер етеді. Реттеу компанияға қандай рөл атқаратынын анықтау маңызды.
Жеткізу және тарату арналары. Өнеркәсіптегі жеткізу және тарату арналары тұтастай алғанда компания үшін шешуші рөл атқара алады. Жеткізушілер мен дистрибьюторлар саны көп салаларда тиісті шығындар төмен нарықта болады және нарыққа кіру қиындық тудырмайды.
Қаржылық сипаттамалары. Бұл сауда үстемелері, комиссиялық алымдар және туралы ақпаратқа қатысты.
Бәсекеге қабілетті орта
Бәсекеге қабілетті ортаны сипаттау үшін мыналарды ұсыну қажет:
1) бәсекелестердің сипаттамасы-негізгі ойыншылар (екінші бәсекелестер), олардың күшті және әлсіз жақтары нарықта бұрыннан бар. Құралдар ретінде бәсекелестер картасын, жалпы анализ талдауын пайдалануға болады;
2) нарық үлестерінің олардың арасында бөлінуін бағалау-мұны пайыздық қатынасы бар дөңгелек диаграммаларда көрнекі түрде көрсетуге болады;
3) бәсекелестік позициялардың сипаттамасы;
4) кіреберістегі кедергілер тізбесі;
5) стратегиялық мүмкіндіктердің сипаттамасы.
Стратегиялық ұстаным
Стратегиялық позиция маңызды орынды компанияның нарықтағы жағдайын анықтауға мүмкіндік береді. Жарнама және маркетинг-бұл стратегиялық позицияға жетудің құралы. Олар берілген позицияға сәйкес имиджді құруға және кез келген идеяны әлеуетті сатып алушыларға жеткізуге көмектеседі. Стратегиялық ұстаным біріктіретін пункттер:
* күшті жақтары мен мүдделері;
* саланың даму үрдістері мен бағыты;
* өзгерістер және нарықтың жаңа мүмкіндіктері;
* бәсекелестік өзгерістер мен перспективалар.
* жаңа технологияларға байланысты өзгерістер мен мүмкіндіктер.
Стратегиялық позиция не істеу керектігін ғана емес, не істеудің қажеті жоқ екенін де көрсетеді. Стратегиялық қабылдау факторлары:баға,сапа,тауарлардың немесе қызметтердің тұтынушылық қасиеттері,тұтынушылық қызмет, әлеуметтік аспектілер,ыңғайлылық.
Технологиялық және операциялық жоспарлар
Технологиялық жоспардың маңыздылығы технологиялық жабдықтау, белгілі бір технологиялық процестерді іске асыру шығындарын жоспарлау (мысалы, электрондық құжат айналымына көшу) тұрғысынан бәсекелестік артықшылықтарға ие болу болып табылады.
Технология келесі процестерде маңызды рөл атқарады:
* бухгалтерлік есеп және салық есебі;
* қаржы;
* тапсырыстарды орындау, жөнелту;
* материалдық қорларды басқару;
* тұтынушылардың, тауарлардың, жеткізушілердің мәліметтер базасын басқару;
* тікелей пошта мекенжай тізімдері;
* тұтынушылармен байланыс;
* ішкі байланыстар және т.б.
Операциялық жоспар бөлімінде компанияның іс жүзінде жұмыс істеуі сипатталады. Бұған компанияның жұмыс істеуіне көмектесетін процестер кіреді.
Операциялық қызметте мына проблемалар көрсетілуі керек:
* компанияның сипаты мен табысы үшін маңызды;
* оған сөзсіз бәсекелестік артықшылықтар беру;
* бизнеске тән қиындықтарды жоюға мүмкіндік береді.
Операциялық жоспардың сипаттамасына мыналар туралы ақпарат кіруі керек:
1) ғимараттар мен құрылыстар (жалға алу, орналасқан жері, ғимараттардың сипаттамасы, коммуналдық қызметтер) ;
2) Өндіріс (өндірістік жоспарды тұрақты немесе уақытша жұмыскерлер, өнімділік, қуат, жабдықтың сапасын бақылау және жағдай тұрғысынан бағалауды қамтиды);
3) материалдық қорларды бақылау (қорларды сатып алу уақыты, қорлардың саны, қорларды өткізу мерзімдері, қорларды бақылау);
4) жеткізу және тарату (дистрибуция мен жеткізушілердің сенімділігі, олардың саны мен сапасы). Компания тек бір жеткізушіге немесе дистрибьюторға тәуелді болмауы керек.
Маркетинг жоспары
Маркетинг жоспарында мыналар анықталады:
* тұтынушыларды тауарлар мен қызметтер туралы ақпараттандыру әдістері;
* хабарлама (message) - тұтынушыларға жеткізілуі қажет тауарлар мен қызметтер туралы хабарлама;
* осы хабарламаны берудің және күшейтудің нақты әдістері;
* ағымдағы сатуды қамтамасыз ету жолдары.
Әрбір бизнес белгілі бір идеяны, әлеуетті клиенттерге олардың пайдасы туралы есеп беретін құндылықты алып жүреді. Егер тұтынушы алса өніммен бірге белгілі бір маңызды құндылық, содан кейін өнім әлдеқайда сәтті болады, өйткені адам қалаған нәрсесін алады, сонымен қатар үстеме қосып та алады.
Маркетингтік стратегияны құру құралдары келесі тізімді құрауы мүмкін:функциялар, қаржы, еркіндік, сезім, болашақ, өнім, баға, орын, жылжыту,SMM жарнамасы, интернет жарнамасы, электрондық пошта, POS материалдары.
Маркетингтік стратегия компания клиенттер үшін маңызды хабарламаны тиімді тарату тәсілдеріне жауап береді. Жалпы маркетинг бағдарламасы келесі факторларды ескереді:
* сәйкестік (маркетингтік құралдар әрбір нақты мақсатты тұтынушыға қол жеткізуге мүмкіндік береді);
* комбинация (тұтынушылар компания туралы ақпаратты әртүрлі көздерден алуы үшін бір уақытта бірнеше маркетингтік құралдарды пайдалану);
* қайталау (тұтынушы ақпаратты қабылдауы үшін жарнамалық контактілер бірнеше рет қайталануы керек);
* үнемділік.
Маркетинг-микс моделі (marketing mix model) немесе маркетинг кешені деп аталатын (4Р моделі) кез келген бизнес стратегиясының негізгі элементі болып табылады .Модель қарапайым және әмбебап болып табылады және нарықта компанияның өнімін тиімді дамыту үшін белгілі бір тексеру парағы болып табылады.
Маркетинг қоспасы моделі өнімді нарықта тиімді жылжыту үшін маркетолог басқара алатын және дамыта алатын барлық қажетті өнім параметрлерін қамтиды деп саналады. Маркетинг кешенінің мақсаты-өнімнің қабылданған құнын арттыруға мүмкіндік беретін стратегияны әзірлеу, сонымен қатар компанияның нарықтағы ұзақ мерзімді пайдасын барынша арттыруға көмектеседі.
Маркетинг қоспасы келесі мәселелердің дәйекті шешімін ұсынады:
1.Сіздің компанияңыз қандай өнім шығарады? (өнім);
2.Бұл өнім қанша тұрады? (бағасы);
3.Тұтынушы компанияның өніміне қандай арналар арқылы қол жеткізе алады? (сату орны);
4.Қандай маркетингтік коммуникациялар арқылы тауар мақсатты тұтынушыға белгілі және түсінікті болу үшін нарықта алға жылжиды? (жарнамалау).
5.Адамдар-адамдар дамуымен байланысты пайда болды қарым-қатынас маркетингі, әлеуметтік желілердің пайда болуы. Қазіргі уақытта адамдар (тұтынушылар, қызметкерлер) сатып алу процесіне айтарлықтай әсер етеді.
Қаржы жоспары
Қаржылық есептілік басшыларды шешім қабылдау үшін қажетті ақпаратпен қамтамасыз етеді.
Қаржылық формалардың түрлері:
-кірістер мен шығыстар туралы болжамды есеп (компания пайда табады ма деген сұраққа жауап береді). Бірінші жыл: ай сайынғы болжамдар, екінші және үшінші жылдар: тоқсандық болжамдар;
-ақша қаражаттарының қозғалысы туралы болжамды есеп (компанияда шоттарды төлеуге қажетті қаражаттың болуын көрсетеді). Бірінші жыл: ай сайынғы болжамдар. Екінші және үшінші жылдар: тоқсан сайынғы болжамдар;
-болжамды бухгалтерлік баланс (компанияның жалпы құнын көрсетеді). Бірінші жыл: тоқсан сайынғы болжамдар. Екінші-бесінші жылдар: жылдық болжамдар.
Бизнес-жоспарда келесі қаржылық нысандар ұсынылуы керек:
* қолма-қол ақшаның көздері мен қолданылуы;
* залалсыздықты талдау;
* жаңа кәсіпорын құру шығындары;
* бастапқы болжамдар.
Даму және шығу жоспарлары
Даму жоспары сұраққа жауап береді: "біз үш-бес жылдан кейін бизнесті қалай көргіміз келеді?. Даму тұрғысынан нақты мақсаттарды әр түрлі уақыт аралығында анықтау өте маңызды, өйткені нақты мақсатсыз ештеңе болмайды.
Бизнес-тұжырымдаманы бағалау процесінде компания үшін ең қолайлы даму нұсқасын анықтау маңызды:
1) "асыраушы" - табыстың тұрақты деңгейін ұстап тұру, жеткілікті, сенімді табыс алу, өз бизнесін басқару;
2) "Инноватор" - жаңа түрлі тауарлар мен көрсетілетін қызметтерді өндіру, шығармашылық әлеуетті іске асыру;
3) "сапа саласындағы көшбасшы" - мінсіз компанияның беделіне ие болу, тұтынушылардың көпшілігі мүдделі тауарлар мен қызметтерді өндіру;
4) "нарық және Сала көшбасшысы" - тауарларды сату көлемі мен сапасы тұрғысынан нарықтық үстемдік;
5)" тауашалық көшбасшы " - нарықтың көрсетілген сегменттерінің бірінде үстемдік ету.
Сондай-ақ, әртүрлі экономикалық және нарықтық өзгерістерге сәйкес келетін стратегияны әзірлеу өте маңызды. Сондықтан, егер негізгі белгілі бір себептермен жұмыс істемесе, резервтік стратегия болуы керек. Стратегия алты айдан бір жылға дейін жасалады,
Қазіргі әлемде көптеген өзгерістер, инновациялар, тыйымдар және т.б. сондықтан қолданыстағы стратегияны кем дегенде жарты жылда бір рет түзетіп, компанияның дұрыс бағытта келе жатқанын бақылау қажет.
Даму тұрғысынан мыналарды көрсету маңызды:
* осы уақытқа дейін қол жеткізілген кезеңдер (компанияның жетістіктері);
* болашақта күтілетін кезеңдер(даму жоспарлары, инновацияларды енгізу, жаңа жеткізушілерді қосу).
Компаниядан шығу жоспарын әзірлеу компанияның бірнеше құрылтайшылары болған жағдайда "қауіпсіздік жастығын" қамтамасыз ету үшін маңызды. Бұл жағдайда алдын-ала жазылған келісімдер ақшаны бөлуге байланысты ықтимал тәуекелдерден босатылады.
Компаниядағы ішкі жоспарлау
Жоспарлау-алға қойылған мақсаттарға қол жеткізу үшін ресурстарды оңтайлы бөлу, болашақта мақсаттар (міндеттер) мен іс-әрекеттер қоюға байланысты қызмет (процестер жиынтығы).
Ішкі жоспарлау әр кәсіпорынға қажет, өйткені бұл нарықтағы бәсекеге қабілеттіліктің кепілі. Тұрақты жоспарлау компанияға жаңа нарықтық күштерге тезірек бейімделуге мүмкіндік береді, жаңа технологиялық жетістіктерді енгізуге итермелейді. Ішкі жоспарлау сонымен қатар шығындарды азайтудың және кірістілікті арттырудың жаңа әдістерін қарастыруға шақырады.
Ішкі жоспарлау әдетте үш негізгі мақсатты көздейді:
1.Бағалау-компания қызметінің нәтижелері туралы ақпаратты өңдеу.
Бағалау жоспары менеджментке шешім қабылдауға қажетті ақпаратты алуға мүмкіндік береді. Осы типтегі жоспарлар деректерді жинауға және бағалауға ерекше назар аударады. Әдетте, бұл компания операциялық немесе нарықтық зерттеулер жүргізбеген жағдайда орынды болады. Бағалау жоспары барлық шешімдер тек басқарудың жоғарғы деңгейлерінде қабылданатын компанияның қажеттіліктеріне сәйкес келеді.
2.Мақсат қою-бір жылға немесе белгілі бір кезеңге мақсаттарды анықтау.
Бизнесті жоспарлауда мақсат қоюдың ең көп таралған нұсқасы бір жылға немесе белгілі бір кезеңге арналған (ұзақ мерзімді мақсаттарды ескермей).
Мұндай жоспардың функциялары өткен нәтижелерді талдаудан, компанияның ішіндегі және сыртындағы ағымдағы нәтижелерді бағалаудан ғана емес, сонымен қатар қызметкерлердің алдына нақты, өлшенетін мақсаттар қоюдан тұрады. Мақсаттар келесі салаларда қойылуы мүмкін:
:: жиынтық кіріс;
* бір қызметкерге шаққандағы сату көлемі;
* бір тұтынушыға шаққандағы кіріс;
:: таза пайда;
* қор деңгейлері;
* өндіріс уақыты;
* төлемдерді жинау қызметі.
Мақсат қою компанияның өткен кезеңдегі нәтижелеріне қатысты қалыптасады. Дұрыс қойылған мақсат ынталандырушы әсерге ие. Сондықтан мақсат SMART тұжырымдамасын қанағаттандыруы керек:
1) Specific - нақты: мақсат өте айқын және нақты болуы керек. Мақсат қою кезінде қол жеткізуге жоспарланған нәрсенің нәтижесі нақты анықталуы керек.
2) Measurable - өлшенетін: мақсатқа қол жеткізілгенін білу үшін оны өлшеу керек. Мақсаттың орындалу процесін өлшеу үшін нақты критерийлер белгіленуі керек.
3) Achievable - қол жеткізуге болатын (сонымен бірге өршіл): мақсатқа сыртқы факторлар мен ішкі ресурстар тұрғысынан қол жеткізу керек. Сонымен қатар, оған жету үшін күш салу қажет болатындай күрделі болуы керек.
4) Relevant-мағыналы: "бұл мақсат не үшін қажет?"сондай-ақ, ол жоғары (стратегиялық) деңгейдегі мақсаттар тұрғысынан неге маңызды.
5) Timebound - уақыт бойынша анықталған: нақты уақыт шеңберімен шектелген. Соңғы және аралық нәтижелер үшін мерзімді анықтау қажет.
3.Мәселелерді шешу-белгілі бір мәселеге жүгіну.
Ішкі жоспарлаудың тағы бір нұсқасы - бірнеше негізгі мәселелерді шешумен шектелу. Менеджменттің назары ең алдымен операцияларды жақсартуға бағытталған. Мәселелерді шешуді жоспарлау кешенді жоспарлауды алмастырмауы керек. Алайда, компания қызмет нәтижелерін едәуір арттыру мақсатында ресурстар мен шығармашылықты бір немесе екі салаға шоғырландыруға мүмкіндік беретін әдісті алады. Мәселелерді шешу жеке топ құруды білдіреді. Әдетте, мұндай топтар әртүрлі бөлімдер мен бағыттардың қызметкерлерінен құрылады. Мұндай топтың құрамын аса мұқият таңдау керек екенін есте ұстаған жөн - компания ардагерлерінен құрылған топ түбегейлі жаңа нәрсе ұсынбайды, ал жаңадан келгендерден тұратын топ тәжірибеден айырылуы мүмкін және ұсыныстар жеткілікті беделді емес деп қабылданады.
Мәселелерді шешу процесі келесі кезеңдерді қамтиды:
1) мәселені анықтау. Менеджмент немесе қызметкерлер проблемалардың бағыттарын анықтайды.
2) команданы таңдау. Команданы таңдау қызметкерлердің ақылдылығына, көзқарастарына және біліміне байланысты жасалуы керек.
3) шешімдерді қарау. Тұрақты мәселелер көбінесе шығармашылық шешімдерді қажет етеді. Өзгерістерге дайын болу керек.
4) нақты іс-әрекеттерге қатысты ұсынымдар. Мәселені шешу үшін қажетті өзгерістер немесе жақсартулар ұсынылады.
Осылайша, біз алған нәтиже аналитикалық және практикалық блоктарға бөлуге болатын бизнес-жоспардың белгіленген және тұжырымдалған құрылымы болып табылады. Практикалық блоктар маркетинг жоспарын, даму жоспарын және қаржылық жоспарды қамтиды - бұл блоктар компанияның тиімділігін арттыру үшін барлық мүдделі тараптар үшін маңызды және тиімді ұсыныстарды шоғырландырады.
Зерттеуді қорытындылай келе, біз мынаны ескереміз: маркетинг жоспары-бұл сату стратегиясы, ұсынылған сату арналары және маркетингтік мақсатқа жету жолдары. Даму жоспарында негізгі және көмекші стратегия, тәуекелдерді бағалау және бизнес-жоспарды инвестициялау модельдері бар. Қаржылық жоспарда бизнес-жоспардың ақшалай негіздемесі, сондай-ақ күтілетін пайда мен шығындар бар.
1.3 Мейрамхана бизнесіндегі жоспарлау ерекшеліктері
Қазіргі уақытта мейрамхананың ашылуы табысты және перспективалы бизнес болып табылады. Мұның бірнеше себептері бар. Біріншіден, адамдардың көпшілігі жұмыс күнінен кейін немесе демалыс күндері жақсы ортада жақсы уақыт өткізгісі келеді. Екіншіден, қала өмірінің ускорағының жеделдеуіне байланысты адамдардың көпшілігі тамақтану қызметтерін жиі пайдаланады. Үшіншіден, азық-түлік тұтынудың тұрақты өсуі байқалады.
Мейрамханаларды ашу идеясы іске қосу үшін пайдалы бизнес идеясын таңдау дилеммасына тап болған сайын пайда болатынына ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ш. Уәлиханов атындағы Көкшетау университеті ҚеАК
Министерство науки и высшего образования Республики Казахстан
НАО Кокшетауский университет им. Ш. Уалиханова
Әлғожин Ислан Еркінұлы
Мейрамхана ісі бойынша бастама бизнес-жоспар
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
ДИПЛОМНАЯ РАБОТА
Мамандығыбілім беру бағдарламасы
Специальностьобразовательная программа
6В11101 Мейрамхана ісі және мейманхана бизнесі білім беру бағдарламасы
Көкшетау 2023
Қазақстан Республикасының ғылым және жоғары білім министрлігі
Ш. Уәлиханов атындағы Көкшетау университеті ҚеАК
Министерство науки и высшего образования Республики Казахстан
НАО Кокшетауский университет им. Ш. Уалиханова
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
ДИПЛОМНАЯ РАБОТА
Тақырыбы: Мейрамхана ісі бойынша бастама бизнес-жоспар
На тему:
Мамандығыбілім беру бағдарламасы
Специальностьобразовательная программа
6В11101 Мейрамхана ісі және мейманхана бизнесі білім беру бағдарламасы
Орындады: Әлғожин И.Е
Выполнил: (қолыподпись) (аты-жөніФИО)
Жетекші: ________________
Руководитель: (қолыподпись) (аты-жөніФИО)
Қорғауға жіберілді
Допускается к защите
Кафедра меңгерушісі: ________________ Утегенова Ж.С
Зав. Кафедрой: (қолыподпись) (аты-жөніФИО)
Көкшетау 2023
Н.5.03-01
Ш.Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау университеті
Бизес және құқық жоғары мектебі
Бизнес және қызметтер кафедрасы
6В11101 Мейрамхана ісі және мейманхана бизнесі БББ бойынша
Кокшетауский университет имени Ш.Уалиханова
Высшая школа бизнеса и права
Кафедра Бизнеса и услуг
ОП 6В11101 Ресторанное дело и гостиничный бизнес
БЕКІТЕМІН
УТВЕРЖДАЮ
____________________
кафедра меңгерушісі
зав.кафедрой Утегенова Ж.С.
____________ 20___ ж.г.
диплом жұмысына арналған
ТАПСЫРМА
ЗАДАНИЕ
по дипломной работе студента
___________________________________ ____________________
(аты-жөні, фамилия, имя, отчество)
1. Тақырыбы
Тема работы ___________________________________ ______________________________
___________________________________ ___________________________________ ____________________ ___________________________________ _________________________
20___ жылы _ ___№ университеттін бұйрығымен бекітілген.
Утверждена приказом по университету № от _ ____20__ года.
Аяқталған жұмысты тапсыру мерзімі
Сроки сдачи студентом законченной работы ___________________
Жұмыстың шығу деректері
Исходные данные к работе ___________________________________ ________________ ___________________________________ __________________________________________
___________________________________ _______________________________________
Дипломдық жұмыстың қысқаша мазмұны немесе талданатын сұрақтардың тізімі,
бөлімдердің орындалу мерзімі:
Краткое содержание дипломной работы или перечень подлежащих разработке вопросов, сроки выполнения разделов:___________________________________ _________________
___________________________________ ___________________________________ ____________________ ___________________________________ ____________________ ___________________________________ ____________________ ___________________________________ ____________________ ___________________________________ ____________________ ___________________________________ ____________________ ___________________________________ ____________________ ________________________________________
Графикалық материалдар тізімі
Перечень графического материала ___________________________________ ____________ ___________________________________ ___________________________________ ____________________ ___________________________________ ____________________ ___________________________________ ____________________ _______________________________
6. Жоба бойынша кеңес беруші
Консультанты по работе, с указанием относящихся к ним разделов проекта
Бөлім
Раздел
Кеңес берушілер
Консультанты
Қолы, уақыты Подпись. дата
Тапсырманы берді Задание выдал
Тапсырманы алды Задание принял
Тапсырма берілген күні
Дата выдачи задания ___________________________________ ____________
Жетекші
Руководитель ___________________________________ _____________________
(аты-жөні, қолы,ф.и.о., подпись)
Тапсырма орындауға алынды
Задание принял к исполнению_________________________ _________________
(студент аты-жөні, қолы, ф.и.о., подпись студента)
Ф.5.03-02
КҮНТІЗБЕЛІК ЖОСПАР
КАЛЕНДАРНЫЙ ПЛАН
№
Дипломдық жұмыстың кезеңдерінің атаулары
Наименование этапов дипломного проекта (работы)
Дипломдық жұмыстың кезеңдерін орындау мерзімі
Сроки выполнения этапов дипломного проекта (работы)
Нұсқаулар
Примечание
Жетекші
Руководитель ___________________________________ _____________________
(аты-жөні, қолы,ф.и.о., подпись)
Тапсырма орындауға алынды
Задание принял к исполнению_________________________ _________________
(студент аты-жөні, қолы, ф.и.о., подпись студента)
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...7
1. Кәсіпорындағы бизнес-жоспарлаудың ілімдік негіздері ... ... ... ... ... ..12
1.1 Бизнес-жоспарлаудың экономикалық мәні ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .12
1.2 Бизнес-жоспарлаудың кезеңдері мен әдістемесі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ..15
1.3 Мейрамхана бизнесіндегі жоспарлау ерекшеліктері ... ... ... ... ... .. ... ... ..26
2. QonaQ bol мейрамханасының қаржылық жағдайына және жоспарлау жүйесіне талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...31
2.1 QonaQ bol мейрамханасының ұйымдық-экономикалық сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...31
2.2 QonaQ bol мейрамханасының қаржылық жағдайына талдау ... ... ... .42
2.3 QonaQ bol мейрамханасының жоспарлау жүйесіне баға беру ... ... ...46
3. QonaQ bol мейрамханасының қызметін жетілдіруді жоспарлау ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .49
3.1 QonaQ bol мейрамханасының қызметі бизнес-жоспары ... ... ... ... ... . 49
3.2 Ұсынылған бизнес-жоспардың тиімділігі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... 58
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..63
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .65
Кіріспе
Қазіргі уақытта бизнесті жоспарлау тұрақты және табысты дамып келе жатқан компания қызметінің ажырамас бөлігі болып табылады. Бизнес-жоспар құру бизнесті дамыту барысында мүмкін болатын тәуекелдерді бағалауға, қаржылық тиімділікті арттыруға, бәсекеге қабілеттілікті нығайтуға, сондай-ақ бизнес-шешімдер қабылдаудағы белгісіздікті азайтуға мүмкіндік береді.Бизнес-жоспарлаудың арқасында қызмет бағытын анықтау, іске асыру шығындарын бағалау, ресурстардың жеткіліктілігі және қосымша капиталды тарту қажеттілігі туындайды.Бизнес-жоспарды әзірлеу компания үшін тұрақты пайдаға қол жеткізуге мүмкіндік береді, бұл қазіргі уақытта ең өзекті фактор болып табылады.
Бизнес-жоспар-бұл компанияның егжей-тегжейлі сипаттамасын ұсынатын, мақсаттары мен міндеттерін тұжырымдайтын, бизнестің өсу бағыттарын анықтайтын, сондай-ақ қаржылық шығындарды негіздейтін және бизнес-идеяны жүзеге асырудағы ықтимал тәуекелдерді есептейтін құжат. Бизнес-жоспарды әзірлеудің негізгі мақсаты-нарықтың қажеттіліктеріне және қажетті ресурстардың түсу мүмкіндіктеріне сәйкес компанияның қызметін таяу және алыс кезеңдерге жоспарлау.
Бизнес-жоспар - бұл бүкіл командаға дұрыс бағытта жүруге көмектесетін жол картасы. Әдетте, бизнес-жоспар бизнестің ерекшелігі мен нарық ерекшеліктеріне байланысты бір-үш жылға әзірленеді. Дегенмен, жоспарды жыл сайын өзгерту (түзету) қажет деген көзқарас бар, өйткені сыртқы факторлар мен экономикалық өзгерістердің болуы компанияның мақсаттары мен қаржылық көрсеткіштеріне айтарлықтай әсер етуі мүмкін. Бизнес-жоспар мақсаты-бизнесті жүзеге асырудың нақты мүмкіндіктерін көрсету, сондай-ақ тараптан инвестиция тарту қажеттілігін (немесе оның жоқтығын) көрсету.Осыдан кейін бизнес-жоспар пайдаланушылардың екі тобын қамтиды:
* ішкі-құрылтайшылар, қызметкерлер және бизнес-идеяның бастамашысы;
* сыртқы-әлеуетті инвесторлар, серіктестер, кредиторлар.
Бизнес-жоспар-бұл бизнесті бағалау және жоспарлау үшін қолданылатын құжат. Ол қарапайым бірнеше сөйлемнен бастап ресми бөлімдері, мазмұны және мұқабасы бар 100-ден астам беттен тұруы мүмкін. Кәсіпкерлер журналдарына сәйкес, әдеттегі бизнес-жоспарлар 15-тен 100 бетке дейін болуы мүмкін.
Кешенді бизнес - жоспарлар үш бөлімнен тұрады:бизнес тұжырымдамасы, нарық және қаржылық ,осының ішінде олар жоспарға шолу немесе түйіндеме, бизнес сипаттамасы, нарықтық стратегиялар, бәсекелестікті талдау, жобалау және әзірлеу, операциялар мен басқару және қаржылық ақпаратты қамтитын жеті құрамдас бөлікке бөлінеді. Дегенмен де, тіпті шағын бір беттік бизнес-жоспардың өзі де кез келген бастама үшін маңызды және бизнестің табысқа жетуінің мақсатын білдіреді.
Бағытты нақтылау
Бизнес-жоспардың негізгі мақсаты - бизнестің уақыт өте келе қандай нәтиже көрсете алатынын анықтау.Бизнестің мақсаты мен бағытын түсіндіру алға жылжу үшін не істеу керектігін нақтылауға мүмкіндік береді. Нақтылау бизнестің және оның өнімдерінің немесе қызметтерінің қарапайым сипаттамасынан тұруы мүмкін, сонымен қатар ұсынатын өнімдер мен қызметтердің нақты желілерін, сондай-ақ идеалды клиенттердің егжей-тегжейлі сипаттамасын көрсете алады.
Болашаққа жоспар
Уақыт өте келе бизнес дамып бейімделеді және осыған орай болашақ өсу мен бизнес-жоспардағы бағытты факторинг нарықтағы өзгерістерді, өсу немесе баяулау тенденцияларын және компания өскен сайын қабылдануы керек жаңа инновацияларды немесе бағыттарды жоспарлаудың тиімді әдісі болуы мүмкін. Бизнес-жоспардағы бағытты нақтылау неден басталғанын білуге мүмкіндік береді, ал болашаққа алдын ала жоспарлау мақсаттарға жетуге мүмкіндік береді.
Қаржыландыру
Шағын бизнес әкімшілігі: "кешенді бизнес-жоспарды әзірлеу бизнестің пайда табу мүмкіндігі бар-жоғын көрсетеді"дейді. Статистиканы, фактілерді, сандарды және егжей-тегжейлі жоспарларды жазбаша түрде белгілей отырып, жаңа бизнестің бастау үшін қажетті капиталды қамтамасыз ету үшін инвесторларды тарту мүмкіндігі жоғары.
Топ мүшелерін тарту
Бизнес-жоспарлар серіктестерді тарту, жеткізушілер шоттарының қауіпсіздігін қамтамасыз ету және қызметкерлерді атқарушы деңгейде жаңа кәсіпорынға тарту үшін сату құралы ретінде жасалуы мүмкін. Бизнес-жоспарларды орындаушыларға үміткерлермен немесе қалаған серіктестермен бөлісуге болады, оларды бизнестің әлеуетіне сендіру және оларды командаға қосылуға көндіру аса маңызды факторлардың бірі болып табылады.
Компанияны басқару
Бизнес-жоспар бизнестің ұйымдық құрылымын, соның ішінде директорлардың немесе шенеуніктердің аттарын және олардың жеке міндеттерін қамтуы мүмкін. Ол сондай-ақ бизнестің мақсаттарға, сату мақсаттарына немесе операциялық кезеңдерге жету жолында жүруін қамтамасыз ету үшін үнемі сілтеме жасауға болатын басқару құралы ретінде әрекет етеді.Яғни,кез келген бастаманың басқару тетігі десе де болады.
Бизнес-жоспардың негізгі мақсаттары
Егер сіз өз бизнесіңізді бастағыңыз келсе, алдымен бизнес-жоспар жазуыңыз керек. Сәйкесінше жақсы бизнес-жоспар сіздің бизнесіңізді бастау және кеңейту үшін динамикалық жоспар ретінде әрекет етеді. Дегенмен, сіз пайдалана алатын бизнес-жоспарды жазу үшін сол бизнес-жоспардың негізгі мақсаттарын түсінуіңіз керек.
Фокусты сақтау
Бизнес-жоспар сіздің өніміңіз, адами және қаржылық бағалауларыңыз және болашақ жоспарларыңыз туралы барлық ақпаратты қамтиды. Сіз өзіңіздің бизнесіңізді дамытуды жоспарлаған кезде, сіз өзіңіздің бизнес-жоспарыңызға сілтеме жасауыңыз керек. Сіз өзіңіздің бизнесіңізге өзгерістер енгізуді шешкен кезде, бұл өзгерістер сіздің бизнес-жоспарыңызда көрсетілуі керек. Бизнес-жоспарыңызға өзгерістер енгізген кезде, сіз ұсынған өзгерістер сіздің бүкіл бизнесіңізге қалай әсер ететінін көре аласыз. Сіздің бизнес-жоспарыңыз сіздің бизнесіңізді не үшін бастағаныңызды, бірінші кезекте сіздің бастапқы мақсаттарыңыз қандай екенін және бизнестегі өзгерістер сіздің бастапқы көзқарасыңызға қалай әсер ететінін еске салады.
Қаржыландыруды қамтамасыз ету
Сіз өз бизнесіңізді бастаған кезде және сіздің бизнесіңіз алға жылжып келе жатқанда да, сіз өзіңіздің бизнесіңізді қаржыландыруға үнемі қамқорлық жасауыңыз керек. Қаржылық мәселелер бастапқы шығындардан басталады, содан кейін бизнесті кеңейтумен және жаңа өнімдерді әзірлеумен жалғасады.
Сыртқы қаржыландыруды іздегенде, инвестор көргісі келетін бірінші нәрселердің бірі-сіздің бизнес-жоспарыңыз. Жеке инвесторлар, банктер немесе кез келген басқа несие беру мекемесі сіздің бизнесіңізді қалай жүргізуді жоспарлап отырғаныңызды, шығындар мен кірістер туралы болжамдарыңыз қандай екенін және сіз құрған бизнеспен болашақ жоспарларыңызға қаншалықты қол жеткізуге болатынын көргісі келеді. Мұның бәріне жақсы жазылған және мұқият бизнес-жоспармен жауап беруге болады.
Өршілдік
Егер сіз бұрын-соңды жасамаған болсаңыз, өз бизнесіңізді бастау қиын болып көрінуі мүмкін. Сіз өзіңіздің бизнесіңізді бизнес-жоспарға бөлген кезде, ол сізді ынталандыруы мүмкін, өйткені ол бизнесті ұйымдасқан түрде ұсынады, дейді Колорадо университетінің мамандары. Сіз өзіңіздің бизнесіңізді егжей-тегжейлі сипаттауға уақыт бөлген кезде, арманыңызды қозғау үшін не істеу керектігін түсіне бастайсыз. Бизнес-жоспарға сүйене отырып, сіз өзіңіздің компанияңыздың өсуін анықтай аласыз және қажет болған кезде өзіңізге сенімді бола аласыз.
Басшыларды оқыту
Сіздің бизнесіңіз өскен сайын, сіз өзіңіздің командаңызға дұрыс бағытта жүруге көмектесетін көшбасшыларды қосу туралы ойлануыңыз керек. Бизнес-жоспар атқарушы таланттарға бизнеске деген көзқарасын көруге және Сіздің компанияңыздың уақыт пен ресурстарға лайықты инвестиция екенін анықтауға көмектеседі.
Бизнес-жоспардың маңыздылығы
Көптеген кәсіпкерлер бизнес-жоспар жазу идеясынан қорқады. Мұндай егжей-тегжейлі құжат жазу идеясы мектептегі қорқынышты күндерді еске түсіруі мүмкін немесе сіз өз уақытыңызды басқа жерде жақсы пайдалана алатындай сезінуіңіз мүмкін. Бірақ бизнес-жоспар-бұл әсіресе шағын бизнес иесі үшін қуатты бизнес құралы. Ол сізге бизнесіңіз туралы барлық мәліметтерді береді және тиімді және табысты бизнес шешімдерін қабылдау үшін қажет нақты, нақты фактілерді талдауға мүмкіндік береді, тіпті бұл бизнесті бастауды білдірсе де.
Құрамы
Кәсіп иелері өз бизнесі мен қызметін анықтауы керек; операциялар басталғанға дейін құрылымдар. Сіз өзіңіздің бизнесіңіздің негізгі операцияларынан бастап клиенттерге қызмет көрсетуге дейінгі барлық аспектілерін түсінуіңіз керек. Сіздің бизнесіңіздің және оның сыртқы ортасының бұл талдауы бизнес шешімдерін басқаруға және бизнес стратегияларын жасауға көмектеседі. Бұл шешімдер мен стратегиялар сіздің бизнесіңіздің табысты болуы үшін маңызды.
Мәселелерді түзету
Сәтсіздіктердің себептері әртүрлі болғанымен, олардың көпшілігі жоспарлаудың жеткіліксіздігіне немесе жоспарлаудың мүлдем болмауына байланысты. Бизнес-жоспар сіздің қызметіңіздің аспектілері туралы ойлануға, талап етілетін салалардағы кемшіліктерді жоюға және қандай да бір шара қолданар алдында табысқа жетуге мүмкіндік береді.
Болжау
Сіздің бизнесіңіздің аспектілерін болжау үшін сіз өзіңіздің бизнесіңіз бен қызметіңізді түсінуіңіз керек; қазіргі және тарихи жағдай. Бизнес-жоспар сіздің компанияңыздың белгілі бір уақытта егжей-тегжейлі суретін ұсынады. Көп жағдайда алғашқы суретке түсіру шағын бизнесті бастамас бұрын пайда болады. Жоспар жылына кемінде бір рет және әрбір анықтайтын іскерлік іс-шарада жаңартылуы тиіс. Үздіксіз жаңарту сізге өткен тарихты, трендтерді және бизнесіңіздегі статистикалық өзгерістерді талдау үшін пайдалануға болатын үнемі дамып келе жатқан бизнес құжатын береді. Сіз бұл ақпаратты бизнесіңіздің жоғары және төмен ауытқуларын бағалау үшін, сондай-ақ осы ауытқулардың себептерін анықтау үшін пайдалана аласыз.
Қаржыландыру
Қаржыландыру-бұл бизнес-жоспарды қолданудың ең кең таралған түрлерінің бірі. Бизнес-жоспар сіздің шағын бизнесіңізге осындай егжей-тегжейлі шолу жасайтындықтан, бұл сіздің бизнесіңізді қаржыландырудың негізгі құралы болып табылады. Инвесторлар егжей-тегжейлерді қарап, сіздің бизнесіңіздің нақты суреттерін, соның ішінде оның операцияларын, қаржылық тұрақтылығын және болжамды сатылымдар мен кірістерді ала алады. Күшті несиелік балл мен капиталмен қатар, несиелік мекемелердің көпшілігі бизнес-несие алуға өтінішті қарау кезінде бизнес-жоспарды көргісі келеді.
1.Кәсіпорындағы бизнес-жоспарлаудың ілімдік негіздері
1.1 Бизнес-жоспарлаудың экономикалық мәні
Қазіргі кезде бизнесті жоспарлау тұрақты және табысты дамып келе жатқан компания қызметінің ажырамас бөлігі болып табылады. Бизнес-жоспар құру бизнесті дамыту барысында мүмкін болатын тәуекелдерді бағалауға, қаржылық тиімділікті арттыруға, бәсекеге қабілеттілікті нығайтуға, сондай-ақ бизнес-шешімдер қабылдаудағы белгісіздікті азайтуға мүмкіндік береді. Бизнес-жоспарлаудың арқасында қызмет бағытын анықтау, іске асыру шығындарын бағалау, ресурстардың жеткіліктілігі және қосымша капиталды тарту қажеттілігі туындайды. Бизнес-жоспарды әзірлеу компания үшін тұрақты пайдаға қол жеткізуге мүмкіндік береді, бұл қазіргі уақытта ең өзекті фактор болып табылады. Қысқаша айтқанда, бизнес-жоспар-бұл мақсатқа жету үшін ұстану керек бизнес-идеяны жүзеге асырудың дәлелді схемасы. Бизнесті жоспарлау негізделетін негізгі принциптердің бірі-экономикалық. Сондықтан бизнес-жоспарды әзірлеудегі экономикалық талдаудың рөлі маңызды. Экономикалық талдау ұйымның жұмысының өндірістік және қаржылық аспектілерін жан-жақты зерттеуді қамтиды. Сарапшының алдында кәсіпорынның қызметін техникалық, қаржылық және экономикалық жағынан объективті талдау және бағалау міндеті тұр. Талдау нәтижелері коммерциялық құпия болып табылады және үшінші тұлғаларға жария етілмейді. Бизнес-жоспарлар мен олардың қаржылық модельдері періштелер мен венчурлық капиталистер үшін құнды. Ең алдымен мақсаттарыңызды қою;
Сіздің бизнесіңіз нақты және белгіленген мақсаттарсыз мүмкін болатындай тиімді жұмыс істемейді. Сіздің бизнес-жоспарыңызда төменде көрсетілгендердің кейбіреулері немесе барлығы үшін мақсаттар болуы мүмкін.
-Қаржылық мақсаттар-мысалы, айналымды ұлғайту немесе операциялық шығындарды биыл 5% - ға төмендету.
-Стратегиялық мақсаттар-мысалы, екі жыл ішінде корпоративтік клиенттер санын 20% - ға арттыру.
-Операциялық мақсаттар-мысалы, алты ай ішінде өндіріс көлемін 10% - ға арттыру.
-Маркетингтік мақсаттар-мысалы, келесі жылы бар тұтынушыларға жалпы сатылымды 10% - ға арттыру.
-Әлеуметтік экологиялық мақсаттар, мысалы, үш жыл ішінде көміртегі ізін жыл сайын 5% - ға азайту.
Қызметкерлер үшін миға шабуыл жасау-бұл Сіздің қызметкерлеріңіздің сараптамалық білімін пайдаланудың және сіздің бизнес мақсаттарыңыз бен міндеттеріңізге қол жеткізуде олардың қолдауына ие болудың жақсы тәсілі. Сіздің бизнесіңіздің көлеміне байланысты сіз әртүрлі бизнес бөлімшелерінің мақсаттарын қамту үшін бір ғана ми шабуылын немесе бірнешеуін жасай аласыз.Ағымдағы жалпы экономикалық жағдайларға және нақты салаңыздың шарттарына сәйкес келетін нақты мақсаттар қойыңыз. Мысалы, жаһандық экономикалық құлдырау кезеңінде сатылымды ұлғайтудан гөрі шығындарды азайту жолдарын іздеу тиімдірек.
Стратегияңызды анықтаңыз
Сіздің бизнес-жоспарыңыз сіздің бизнес стратегияңызды да қамтиды және сіз анықтаған мақсаттарға жету үшін жоспарлаған қадамдарыңызды белгілейді. Бұл өз кезегінде Сіздің бизнесіңіздің күнделікті жұмысын басқарады. Сіздің бизнес мақсаттарыңыздың әрқайсысы мақсатқа жету үшін орындалуы керек іс-қимыл жоспарын қажет етеді.Әдетте, сіздің стратегияңыз әр мақсатқа жетудің ең практикалық және үнемді әдісін сипаттайды. Ол осы мақсатқа жету үшін қажет болуы мүмкін кез келген қосымша жабдықты немесе қызметкерлерді егжей-тегжейлі сипаттайды.
Мысалы, келесі алты айда өндірісті 10% - ға арттыру үшін сізге қосымша қызметкер мен қосымша компьютер қажет болуы мүмкін немесе келесі жылы бар тұтынушыларға сатуды арттыру мақсатына жету үшін сату қызметкерлерін курстарға жазуды қарастырғыңыз келуі мүмкін.
Көптеген кәсіпкерлер, сайып келгенде, бизнесінің өсуі мен дамуы үшін сыртқы капиталды тартуы керек. Менің тәжірибемде бизнес-жоспар сыртқы инвесторлардан ақша тарту мүмкіндігін арттырудың маңызды құралы болып табылады. Жақсы жасалған жоспар инвесторларға сіздің бизнесіңізді және сіздің көзқарасыңызды түсінуге көмектесіп қана қоймайды, сонымен қатар Сіздің бизнесіңіздің алдында тұрған мәселелерді, сондай-ақ экономика мен бизнес үлгісінің негіздеріне қатысты егжей-тегжейлі мәселелерді мұқият бағалауға және ойлауға уақыт бөлгеніңізді көрсетеді.
Алғашқы бірнеше ай ішінде біздің негізгі қызметіміз инвесторларға ұсынған стартаптар үшін батыл, оптимистік, әдемі жазылған бизнес-жоспарларды құру болды. 2000 жылдардың ортасында бизнес-жоспарлар сәнден шыға бастады, өйткені "үнемді стартап" әдістемесі танымал болды. Жазбаша жоспардың орнына біз егжей-тегжейлі қаржылық модельдерге сұраныстың үлкен өсуін көрдік. Қорытындылай келе, мен Стартапты бастамас бұрын ойлануға және стратегия жасауға уақыт бөлудің құндылығын әлі де көремін. Бұл 70 беттік жазбаша құжат түрінде болуы керек пе? Жоқ. Бірақ егер бұл сіз үшін ең жақсы формат болса және ол сценарийлерді модельдеуге және "бұрышқа қарауға" көмектессе, онда бұл құнды ". Әлбетте, ол қаржылық модельдер мен бизнес-жоспарлар кәсіпкерлерге қандай да бір түрде капитал тартуға көмектесетінін көреді. Сіздің мақсаттарыңыз бен стратегияларыңыздың қаржылық салдары сіздің бизнес-жоспарыңыздың қаржылық болжамында көрінеді. Сіздің мақсаттарыңыз сатуды ұлғайту немесе шығындарды азайту сияқты жақсартуды қажет ететін бағыттарды анықтайды және сіздің стратегияңыз осы мақсаттарға жету үшін қажет кез келген қосымша шығындарды көрсетеді.
Кешенді экономикалық талдау-Бұл бизнес-идеяның объективті тәуелсіз негіздемесі, оған сүйене отырып, кейінгі басқару шешімдері қабылданады және инвестициялық капиталды тартады.
Талдау нысандары: кәсіпорынның қаржылық көрсеткіштері, маркетинг, экономикалық қызметтің тиімділігі, өндірістік қуаттарды пайдалану тиімділігі, өндіріс процесінің шарттары, өткізу арналары.
Яғни,біз бизнес-жоспардың экономикамен жіті байланысты екенін көріп отырмыз.Сол себептен де бизнес-жоспар үшін экономиканы әрдайым есепке алып отырған жөн.
Бизнес-жоспарды құрудағы экономикалық талдаудың рөлі ұйымның үздіксіз, тиімді және үнемді қызметін қамтамасыз ету болып табылады. Ұйымның экономикалық компонентін сауатты зерттеу микро және макроэкономикалық орта факторларының әсерінен кәсіпорынның тұрақтылығына кепілдік береді. Талдау нәтижелері кәсіпорынның ағымдағы көрсеткіштерін жоспарланған мәндермен салыстыру кезінде бастапқы нүкте болып табылады.
1.2 Бизнес-жоспарлаудың кезеңдері мен әдістемесі
Бизнес-жоспардың негізгі әрі маңызды кезеңдері:
0.Түйіндеме
1.Компанияның сипаттамасы
2.Компанияны басқару
3.Бизнес тұжырымдамасы
4.Мақсатты нарық
5.Саланы талдау
6.Бәсекеге қабілетті орта
7.Стратегиялық ұстаным
8.Технологиялық және операциялық жоспарлар
9.Маркетинг жоспары
10.Қаржылық жоспар
11.Даму және шығу жоспарлары
Түйіндеме
Түйіндеме бизнес-жоспардың ең маңызды бөлігі болып табылады, өйткені ол компанияның барлық күшті жақтарын, оның мүмкіндіктерін, өсуін және қаржылық тартымдылығын көрсетеді.
Түйіндеме-бұл нарықтағы серіктесбасшылыққа жоспарды нақтылау құралы:
* компания менеджменті қажетті іскерлік қасиеттерге ие;
* бизнестің негізгі тұжырымдамасы нақты мағынаға ие;
* бизнес мұқият жоспарланған;
* нақты нарық бар;
* бизнес нақты бәсекелестік артықшылықтарға негізделген;
* қаржылық болжамдар шынайы;
* инвесторлардың ақша табудың нақты мүмкіндігі бар.
Әлеуетті инвесторлардың бизнеске деген қызығушылығы туындай ма, жоқ па, түйіндеме жазу сапасына байланысты. Түйіндеме бөлімінде бүкіл бизнес-жоспарды қысқаша сипаттап, жобаның мәнін ашу қажет.
Компанияның сипаттамасы
Бұл бөлімде компанияның негізгі қызметі мен бағыт-бағдары сипатталған. Сондай-ақ, оның профилі, мақсаттары, құқықтық нысаны, осы бизнестің даму кезеңі және оны басқа компаниялардан ерекшелендіретін бәсекелестік артықшылықтары айқындалған. Компанияның сипаттамасында тек күшті жақтары ғана емес, сонымен қатар мүмкіндіктері, сондай-ақ бизнестің кіріс көзі болып табылатын тауарлар мен қызметтердің егжей-тегжейлі сипаттамасы көрсетілуі керек.
Компанияны басқару
Берілген бөлімде компанияны басқаратын негізгі тұлғалар мен ішкі қызметкерлер көрсетілген. Олардың жауапкершілік аймақтары және бизнесті ұйымдастырудағы рөлдері нақтыланған.
Бизнес тұжырымдамасы
Бизнес тұжырымдамасы-бұл бизнес қағидаттарының қысқаша және сыйымды тұсаукесері, даму бағытының негізгі және бірегей идеясы. Жетілдіру
тұжырымдамалар немесе жаңасын әзірлеу элементтердің кем дегенде біреуін қамтуы керек:
* жаңа нәрсе. Бұл жаңа тауарды, өнімді немесе қызметті білдіреді;
* жақсы нәрсе. Қолда бар тауарларды немесе қызметтерді жетілдіру, мүмкіндіктерді кеңейту, сенімділікті, жылдамдықты арттыру және т. б.;
* қанықпаған немесе жаңа нарық. Бұл бәсекелестердің қазіргі уақытта нарықтағы сұранысты қанағаттандыруға мүмкіндігі жоқ немесе басым ойыншылардың жоқтығын білдіреді;
* жаңа жеткізу жүйесі немесе тарату арналары. Компания тұтынушыларға ұсынылатын таңдауды, жеткізу географиясын және қызмет көрсетуді көп шығынсыз кеңейтуге мүмкіндік беретін жаңа мүмкіндіктерді пайдалануы керек;
* интеграция дәрежесін арттыру. Бұл тауарды сол компания жасаған және сатқан жағдайды білдіреді.
* Аталған салалардың кем дегенде бірінде күшті тұжырымдама компанияның таңдалған нарықтағы бәсекеге қабілеттілігі туралы сұраққа жауап беруі керек.
Мақсатты нарық
Мақсатты нарық-бұл ұсынылатын тауарды немесе қызметті қамтуға бағытталған тұтынушылардың белгілі бір тобы. Әрбір мақсатты аудиторияның өзегі бар-бұл өнімнің немесе қызметтің ең белсенді тұтынушыларын білдіретін, сондай-ақ өндірілген өнімге ең күшті қажеттілікті сезінетін адамдар тобы. Сондай-ақ әрбір осындай топқа жарамды әртүрлі маркетингтік стратегиялар бар.
Әдетте, мақсатты аудиторияның екі түрі бар:негізгі және жанама. Негізгі (бастапқы) мақсатты аудитория сатып алуды тікелей бастайды. Мұндай аудитория брендтік коммуникацияны дамытуда басымдыққа ие. Жанама мақсатты аудитория (екінші) - сатып алу туралы шешім қабылдауда пассивті рөл атқаратын аудитория.
Мақсатты нарықпен жұмыс кезеңдері:
1) Мақсатты нарықты анықтау. Бұл кезеңде жұмыс істеу жоспарланған нарық сегментін анықтау қажет. Нарық сегменттері тұтастай алғанда нарықтың жеке маңызды компоненттерін сипаттайды. Сегменттің нақты сипаттамаларын қолдана отырып, мақсатты нарықты анықтауға болады.
Бизнесті жоспарлау құралы болып табылатын мақсатты нарықты анықтаудың өз критерийлері бар:
* анықтама-әлеуетті тұтынушыларға тән ерекше сипаттамалар ерекшеленеді;
* маңыздылығы - бұл сипаттамалар өнімді немесе қызметті сатып алу туралы шешіммен тығыз байланысты болуы керек;
* салыстырмалы түрде - мақсатты аудитория сегментінің жалпы сыйымдылығы нарыққа қызмет көрсету үшін жеткілікті үлкен болуы керек;
* қол жетімділік - мақсатты нарықты және оның мөлшерін анықтау әлеуетті тұтынушыларға қол жетімділіктің қол жетімді және тиімді тәсілдерін анықтауға мүмкіндік береді.
2) Демографиялық сипаттама. Тұтынушылардың нақты ерекшеліктері туралы егжей-тегжейлі ақпарат мақсатты нарықты одан да дәл анықтауға мүмкіндік береді. Мұнда жынысы, жасы, табысы, өмір салты, жеке көліктің болуы, білім беру және тұтынушымен тығыз қарым-қатынас орнатуға мүмкіндік беретін басқа да ұсақ-түйектер көрсетілген. Бұл маркетингтік стратегияны құруға және оның бағыты векторын анықтауға да қатысты (бұл жеке тұтынушылар немесе компаниялар болуы мүмкін).
3) Географиялық сипаттамасы. Қызмет көрсету жоспарланған географиялық аймақты анықтау қажет. Географиялық нарық өте егжей-тегжейлі сипатталған. Сондай-ақ, компания тұтынушыларға қызмет көрсететін қажетті аймақ немесе ел халқының тығыздығы көрсетіледі.
4) Өмір салтын сипаттау. Өмір салтын сипаттау кезеңінде негізгі тұтынушыларды не қызықтыратынын атап өткен жөн. Олардың қандай қызығушылықтары, уайымдары, проблемалары бар. Бұл теорияны бір кездері белгілі француз әлеуметтанушысы П. Бурдье жасаған.Мақсатты аудитория өкілдеріне тағы не сатып алатынын, қандай машиналармен жүретінін, қайда тұратынын білу маңызды ақпарат бола алады. Тұтынушыны түсіну оның қалауының өзгеруіне тез жауап беруге көмектеседі.
5) Психологиялық сипаттама. Нарық сипаттамасының психологиялық аспектілері тұтынушының өзіне қоятын сұрақтарын қарастырады: "басқа адамдар мені қалай қабылдайды?", "Менің қалай қабылдағым келеді". Яғни, клиентке әсер етудің тетіктерін анықтау қажет, бұл оның әрі қарайғы жұмысына белгілі бір тілекке деген қажеттілігін қанағаттандыруға, ол үшін маңызды болатын ақпаратты дәл жеткізуге көмектеседі.
6) Нысаналы нарықтың мөлшері және даму үрдістері. Нарықтың мөлшері ұсынылатын тауарлардың немесе қызметтердің ерекшелігіне, бос емес тауашаға және нарықтың қажеттіліктерін қанағаттандыру деңгейіне байланысты. Нарық өте кішкентай да, үлкен де болмауы керек. Әйтпесе, екі нұсқада да әлеуетті инвестор үшін нарықтың пайдасын дәлелдеу өте қиын болады. Бірінші- осы нарықтың пайдасына күмәндану, екіншісінде-шамадан тыс қанығу қаупі, барлығын қамти алмау және ресурстардың шоғырланбауы.
Сондай-ақ, осы нарықтың даму тенденцияларын анықтау маңызды. Үстем трендтерді түсіну компанияның өміршеңдігіне көз жеткізуге, сондай-ақ стратегиялық нарықтық мүмкіндіктерді анықтауға мүмкіндік береді. Өзгерістерге дайындық-бұл тұтынушылардың мінез-құлқын болжау мүмкіндігі ғана емес, сонымен қатар заңдылықтарды анықтай отырып, соңғы өткенді талдау болып табылады.
Саланы талдау
Саланы нарыққа бір-біріне ұқсас тауарларды немесе қызметтерді, осы өнімдермен тығыз байланысты басқа бизнестерді және фирмалар пайдаланатын жеткізу және анықтау жүйелерін талдайтын компаниялар құрайды.
Экономика секторы-бұл салалардың немесе бизнестің топтарын сипаттау үшін қолданылатын одан да жалпы категория. Экономиканың төрт негізгі секторы бар - қызметтер, өнеркәсіптік өндіріс, бөлшек сауда, тарату немесе бөлшектеу.
Саланың көлемі мен өсу қарқыны. Саланың көлемін анықтау ондағы бизнестің мүмкіндіктерін анықтауға және түсінуге көмектеседі ол прогрессивті немесе регрессиялық салаларға қатысты.
Саланың жетілуі. Сала жетілуінің төрт кезеңі бар:
* жаңа сала кәсіпкерлік үшін перспективалы мүмкіндіктер ашады. Нарық мөлшері шектеулі, өйткені тұтынушылар тауарға немесе қызметке әлі үйренбеген;
* кеңейіп келе жатқан сала тез дамып келе жатқан нарықтарға қызмет етеді, өйткені тұтынушылар тауарға немесе қызметке деген қажеттілікті түсіне бастайды. Қарқынды бәсекелестік орын алып бастауда;
* тұрақты сала-берік ұстанымға қол жеткізу. Өсу қарқыны төмендеп, нарықтар тұрақтануда. Мұндай салаға кіру үшін компания кірудегі жоғары кедергілерді еңсеруі керек;
* саланың құлдырауы-әлеуметтік, технологиялық және демографиялық өзгерістердің салдары. Корпорациялар саладан шығады немесе банкротқа ұшырайды.
Экономикалық циклдерге сезімталдық. Компанияның экономикадағы өзгерістерге қаншалықты сезімтал екенін түсіну маңызды. Салауатты экономика құрылыс, туризм, қымбат тұтыну тауарларымен сауда салаларының өркендеуімен ерекшеленеді. Құлдырау жағдайында арзандатылған тауарлармен, пайдаланылған автомобильдермен сауда салалары танымал бола бастады. Экономикалық циклдарды есепке алу олардың әрқайсысында өсуді болжауға және жоспарлауға мүмкіндік береді.
Маусымдық. Көптеген салаларда жылдың белгілі бір уақыттары қалғандарына қарағанда жоғары табыс әкеледі. Мысалы, коньки қыста, велосипедтер жазда өзекті. Көктем мен жаз үйлену тойлары мен демалыстардың уақыты, сондықтан туристік компаниялар мен үйлену агенттіктері мұндай кезеңдерді асыға күтеді.
Технологиялық өзгерістер. Жаңа технологияларды енгізу, жабдықтардың ескіруі де салаға әсер етеді. Өткен жылдардағы тенденцияларды атап өткен жөн, дегенмен алдағы бес жылдағы барлық технологиялық жетістіктерді болжау мүмкін емес. Шығындарды азайту жолдарын есте ұстаған жөн.
Реттеу сертификаттау. Мемлекеттік реттеу бизнесті жүргізудің көптеген салаларына әсер етеді. Реттеу компанияға қандай рөл атқаратынын анықтау маңызды.
Жеткізу және тарату арналары. Өнеркәсіптегі жеткізу және тарату арналары тұтастай алғанда компания үшін шешуші рөл атқара алады. Жеткізушілер мен дистрибьюторлар саны көп салаларда тиісті шығындар төмен нарықта болады және нарыққа кіру қиындық тудырмайды.
Қаржылық сипаттамалары. Бұл сауда үстемелері, комиссиялық алымдар және туралы ақпаратқа қатысты.
Бәсекеге қабілетті орта
Бәсекеге қабілетті ортаны сипаттау үшін мыналарды ұсыну қажет:
1) бәсекелестердің сипаттамасы-негізгі ойыншылар (екінші бәсекелестер), олардың күшті және әлсіз жақтары нарықта бұрыннан бар. Құралдар ретінде бәсекелестер картасын, жалпы анализ талдауын пайдалануға болады;
2) нарық үлестерінің олардың арасында бөлінуін бағалау-мұны пайыздық қатынасы бар дөңгелек диаграммаларда көрнекі түрде көрсетуге болады;
3) бәсекелестік позициялардың сипаттамасы;
4) кіреберістегі кедергілер тізбесі;
5) стратегиялық мүмкіндіктердің сипаттамасы.
Стратегиялық ұстаным
Стратегиялық позиция маңызды орынды компанияның нарықтағы жағдайын анықтауға мүмкіндік береді. Жарнама және маркетинг-бұл стратегиялық позицияға жетудің құралы. Олар берілген позицияға сәйкес имиджді құруға және кез келген идеяны әлеуетті сатып алушыларға жеткізуге көмектеседі. Стратегиялық ұстаным біріктіретін пункттер:
* күшті жақтары мен мүдделері;
* саланың даму үрдістері мен бағыты;
* өзгерістер және нарықтың жаңа мүмкіндіктері;
* бәсекелестік өзгерістер мен перспективалар.
* жаңа технологияларға байланысты өзгерістер мен мүмкіндіктер.
Стратегиялық позиция не істеу керектігін ғана емес, не істеудің қажеті жоқ екенін де көрсетеді. Стратегиялық қабылдау факторлары:баға,сапа,тауарлардың немесе қызметтердің тұтынушылық қасиеттері,тұтынушылық қызмет, әлеуметтік аспектілер,ыңғайлылық.
Технологиялық және операциялық жоспарлар
Технологиялық жоспардың маңыздылығы технологиялық жабдықтау, белгілі бір технологиялық процестерді іске асыру шығындарын жоспарлау (мысалы, электрондық құжат айналымына көшу) тұрғысынан бәсекелестік артықшылықтарға ие болу болып табылады.
Технология келесі процестерде маңызды рөл атқарады:
* бухгалтерлік есеп және салық есебі;
* қаржы;
* тапсырыстарды орындау, жөнелту;
* материалдық қорларды басқару;
* тұтынушылардың, тауарлардың, жеткізушілердің мәліметтер базасын басқару;
* тікелей пошта мекенжай тізімдері;
* тұтынушылармен байланыс;
* ішкі байланыстар және т.б.
Операциялық жоспар бөлімінде компанияның іс жүзінде жұмыс істеуі сипатталады. Бұған компанияның жұмыс істеуіне көмектесетін процестер кіреді.
Операциялық қызметте мына проблемалар көрсетілуі керек:
* компанияның сипаты мен табысы үшін маңызды;
* оған сөзсіз бәсекелестік артықшылықтар беру;
* бизнеске тән қиындықтарды жоюға мүмкіндік береді.
Операциялық жоспардың сипаттамасына мыналар туралы ақпарат кіруі керек:
1) ғимараттар мен құрылыстар (жалға алу, орналасқан жері, ғимараттардың сипаттамасы, коммуналдық қызметтер) ;
2) Өндіріс (өндірістік жоспарды тұрақты немесе уақытша жұмыскерлер, өнімділік, қуат, жабдықтың сапасын бақылау және жағдай тұрғысынан бағалауды қамтиды);
3) материалдық қорларды бақылау (қорларды сатып алу уақыты, қорлардың саны, қорларды өткізу мерзімдері, қорларды бақылау);
4) жеткізу және тарату (дистрибуция мен жеткізушілердің сенімділігі, олардың саны мен сапасы). Компания тек бір жеткізушіге немесе дистрибьюторға тәуелді болмауы керек.
Маркетинг жоспары
Маркетинг жоспарында мыналар анықталады:
* тұтынушыларды тауарлар мен қызметтер туралы ақпараттандыру әдістері;
* хабарлама (message) - тұтынушыларға жеткізілуі қажет тауарлар мен қызметтер туралы хабарлама;
* осы хабарламаны берудің және күшейтудің нақты әдістері;
* ағымдағы сатуды қамтамасыз ету жолдары.
Әрбір бизнес белгілі бір идеяны, әлеуетті клиенттерге олардың пайдасы туралы есеп беретін құндылықты алып жүреді. Егер тұтынушы алса өніммен бірге белгілі бір маңызды құндылық, содан кейін өнім әлдеқайда сәтті болады, өйткені адам қалаған нәрсесін алады, сонымен қатар үстеме қосып та алады.
Маркетингтік стратегияны құру құралдары келесі тізімді құрауы мүмкін:функциялар, қаржы, еркіндік, сезім, болашақ, өнім, баға, орын, жылжыту,SMM жарнамасы, интернет жарнамасы, электрондық пошта, POS материалдары.
Маркетингтік стратегия компания клиенттер үшін маңызды хабарламаны тиімді тарату тәсілдеріне жауап береді. Жалпы маркетинг бағдарламасы келесі факторларды ескереді:
* сәйкестік (маркетингтік құралдар әрбір нақты мақсатты тұтынушыға қол жеткізуге мүмкіндік береді);
* комбинация (тұтынушылар компания туралы ақпаратты әртүрлі көздерден алуы үшін бір уақытта бірнеше маркетингтік құралдарды пайдалану);
* қайталау (тұтынушы ақпаратты қабылдауы үшін жарнамалық контактілер бірнеше рет қайталануы керек);
* үнемділік.
Маркетинг-микс моделі (marketing mix model) немесе маркетинг кешені деп аталатын (4Р моделі) кез келген бизнес стратегиясының негізгі элементі болып табылады .Модель қарапайым және әмбебап болып табылады және нарықта компанияның өнімін тиімді дамыту үшін белгілі бір тексеру парағы болып табылады.
Маркетинг қоспасы моделі өнімді нарықта тиімді жылжыту үшін маркетолог басқара алатын және дамыта алатын барлық қажетті өнім параметрлерін қамтиды деп саналады. Маркетинг кешенінің мақсаты-өнімнің қабылданған құнын арттыруға мүмкіндік беретін стратегияны әзірлеу, сонымен қатар компанияның нарықтағы ұзақ мерзімді пайдасын барынша арттыруға көмектеседі.
Маркетинг қоспасы келесі мәселелердің дәйекті шешімін ұсынады:
1.Сіздің компанияңыз қандай өнім шығарады? (өнім);
2.Бұл өнім қанша тұрады? (бағасы);
3.Тұтынушы компанияның өніміне қандай арналар арқылы қол жеткізе алады? (сату орны);
4.Қандай маркетингтік коммуникациялар арқылы тауар мақсатты тұтынушыға белгілі және түсінікті болу үшін нарықта алға жылжиды? (жарнамалау).
5.Адамдар-адамдар дамуымен байланысты пайда болды қарым-қатынас маркетингі, әлеуметтік желілердің пайда болуы. Қазіргі уақытта адамдар (тұтынушылар, қызметкерлер) сатып алу процесіне айтарлықтай әсер етеді.
Қаржы жоспары
Қаржылық есептілік басшыларды шешім қабылдау үшін қажетті ақпаратпен қамтамасыз етеді.
Қаржылық формалардың түрлері:
-кірістер мен шығыстар туралы болжамды есеп (компания пайда табады ма деген сұраққа жауап береді). Бірінші жыл: ай сайынғы болжамдар, екінші және үшінші жылдар: тоқсандық болжамдар;
-ақша қаражаттарының қозғалысы туралы болжамды есеп (компанияда шоттарды төлеуге қажетті қаражаттың болуын көрсетеді). Бірінші жыл: ай сайынғы болжамдар. Екінші және үшінші жылдар: тоқсан сайынғы болжамдар;
-болжамды бухгалтерлік баланс (компанияның жалпы құнын көрсетеді). Бірінші жыл: тоқсан сайынғы болжамдар. Екінші-бесінші жылдар: жылдық болжамдар.
Бизнес-жоспарда келесі қаржылық нысандар ұсынылуы керек:
* қолма-қол ақшаның көздері мен қолданылуы;
* залалсыздықты талдау;
* жаңа кәсіпорын құру шығындары;
* бастапқы болжамдар.
Даму және шығу жоспарлары
Даму жоспары сұраққа жауап береді: "біз үш-бес жылдан кейін бизнесті қалай көргіміз келеді?. Даму тұрғысынан нақты мақсаттарды әр түрлі уақыт аралығында анықтау өте маңызды, өйткені нақты мақсатсыз ештеңе болмайды.
Бизнес-тұжырымдаманы бағалау процесінде компания үшін ең қолайлы даму нұсқасын анықтау маңызды:
1) "асыраушы" - табыстың тұрақты деңгейін ұстап тұру, жеткілікті, сенімді табыс алу, өз бизнесін басқару;
2) "Инноватор" - жаңа түрлі тауарлар мен көрсетілетін қызметтерді өндіру, шығармашылық әлеуетті іске асыру;
3) "сапа саласындағы көшбасшы" - мінсіз компанияның беделіне ие болу, тұтынушылардың көпшілігі мүдделі тауарлар мен қызметтерді өндіру;
4) "нарық және Сала көшбасшысы" - тауарларды сату көлемі мен сапасы тұрғысынан нарықтық үстемдік;
5)" тауашалық көшбасшы " - нарықтың көрсетілген сегменттерінің бірінде үстемдік ету.
Сондай-ақ, әртүрлі экономикалық және нарықтық өзгерістерге сәйкес келетін стратегияны әзірлеу өте маңызды. Сондықтан, егер негізгі белгілі бір себептермен жұмыс істемесе, резервтік стратегия болуы керек. Стратегия алты айдан бір жылға дейін жасалады,
Қазіргі әлемде көптеген өзгерістер, инновациялар, тыйымдар және т.б. сондықтан қолданыстағы стратегияны кем дегенде жарты жылда бір рет түзетіп, компанияның дұрыс бағытта келе жатқанын бақылау қажет.
Даму тұрғысынан мыналарды көрсету маңызды:
* осы уақытқа дейін қол жеткізілген кезеңдер (компанияның жетістіктері);
* болашақта күтілетін кезеңдер(даму жоспарлары, инновацияларды енгізу, жаңа жеткізушілерді қосу).
Компаниядан шығу жоспарын әзірлеу компанияның бірнеше құрылтайшылары болған жағдайда "қауіпсіздік жастығын" қамтамасыз ету үшін маңызды. Бұл жағдайда алдын-ала жазылған келісімдер ақшаны бөлуге байланысты ықтимал тәуекелдерден босатылады.
Компаниядағы ішкі жоспарлау
Жоспарлау-алға қойылған мақсаттарға қол жеткізу үшін ресурстарды оңтайлы бөлу, болашақта мақсаттар (міндеттер) мен іс-әрекеттер қоюға байланысты қызмет (процестер жиынтығы).
Ішкі жоспарлау әр кәсіпорынға қажет, өйткені бұл нарықтағы бәсекеге қабілеттіліктің кепілі. Тұрақты жоспарлау компанияға жаңа нарықтық күштерге тезірек бейімделуге мүмкіндік береді, жаңа технологиялық жетістіктерді енгізуге итермелейді. Ішкі жоспарлау сонымен қатар шығындарды азайтудың және кірістілікті арттырудың жаңа әдістерін қарастыруға шақырады.
Ішкі жоспарлау әдетте үш негізгі мақсатты көздейді:
1.Бағалау-компания қызметінің нәтижелері туралы ақпаратты өңдеу.
Бағалау жоспары менеджментке шешім қабылдауға қажетті ақпаратты алуға мүмкіндік береді. Осы типтегі жоспарлар деректерді жинауға және бағалауға ерекше назар аударады. Әдетте, бұл компания операциялық немесе нарықтық зерттеулер жүргізбеген жағдайда орынды болады. Бағалау жоспары барлық шешімдер тек басқарудың жоғарғы деңгейлерінде қабылданатын компанияның қажеттіліктеріне сәйкес келеді.
2.Мақсат қою-бір жылға немесе белгілі бір кезеңге мақсаттарды анықтау.
Бизнесті жоспарлауда мақсат қоюдың ең көп таралған нұсқасы бір жылға немесе белгілі бір кезеңге арналған (ұзақ мерзімді мақсаттарды ескермей).
Мұндай жоспардың функциялары өткен нәтижелерді талдаудан, компанияның ішіндегі және сыртындағы ағымдағы нәтижелерді бағалаудан ғана емес, сонымен қатар қызметкерлердің алдына нақты, өлшенетін мақсаттар қоюдан тұрады. Мақсаттар келесі салаларда қойылуы мүмкін:
:: жиынтық кіріс;
* бір қызметкерге шаққандағы сату көлемі;
* бір тұтынушыға шаққандағы кіріс;
:: таза пайда;
* қор деңгейлері;
* өндіріс уақыты;
* төлемдерді жинау қызметі.
Мақсат қою компанияның өткен кезеңдегі нәтижелеріне қатысты қалыптасады. Дұрыс қойылған мақсат ынталандырушы әсерге ие. Сондықтан мақсат SMART тұжырымдамасын қанағаттандыруы керек:
1) Specific - нақты: мақсат өте айқын және нақты болуы керек. Мақсат қою кезінде қол жеткізуге жоспарланған нәрсенің нәтижесі нақты анықталуы керек.
2) Measurable - өлшенетін: мақсатқа қол жеткізілгенін білу үшін оны өлшеу керек. Мақсаттың орындалу процесін өлшеу үшін нақты критерийлер белгіленуі керек.
3) Achievable - қол жеткізуге болатын (сонымен бірге өршіл): мақсатқа сыртқы факторлар мен ішкі ресурстар тұрғысынан қол жеткізу керек. Сонымен қатар, оған жету үшін күш салу қажет болатындай күрделі болуы керек.
4) Relevant-мағыналы: "бұл мақсат не үшін қажет?"сондай-ақ, ол жоғары (стратегиялық) деңгейдегі мақсаттар тұрғысынан неге маңызды.
5) Timebound - уақыт бойынша анықталған: нақты уақыт шеңберімен шектелген. Соңғы және аралық нәтижелер үшін мерзімді анықтау қажет.
3.Мәселелерді шешу-белгілі бір мәселеге жүгіну.
Ішкі жоспарлаудың тағы бір нұсқасы - бірнеше негізгі мәселелерді шешумен шектелу. Менеджменттің назары ең алдымен операцияларды жақсартуға бағытталған. Мәселелерді шешуді жоспарлау кешенді жоспарлауды алмастырмауы керек. Алайда, компания қызмет нәтижелерін едәуір арттыру мақсатында ресурстар мен шығармашылықты бір немесе екі салаға шоғырландыруға мүмкіндік беретін әдісті алады. Мәселелерді шешу жеке топ құруды білдіреді. Әдетте, мұндай топтар әртүрлі бөлімдер мен бағыттардың қызметкерлерінен құрылады. Мұндай топтың құрамын аса мұқият таңдау керек екенін есте ұстаған жөн - компания ардагерлерінен құрылған топ түбегейлі жаңа нәрсе ұсынбайды, ал жаңадан келгендерден тұратын топ тәжірибеден айырылуы мүмкін және ұсыныстар жеткілікті беделді емес деп қабылданады.
Мәселелерді шешу процесі келесі кезеңдерді қамтиды:
1) мәселені анықтау. Менеджмент немесе қызметкерлер проблемалардың бағыттарын анықтайды.
2) команданы таңдау. Команданы таңдау қызметкерлердің ақылдылығына, көзқарастарына және біліміне байланысты жасалуы керек.
3) шешімдерді қарау. Тұрақты мәселелер көбінесе шығармашылық шешімдерді қажет етеді. Өзгерістерге дайын болу керек.
4) нақты іс-әрекеттерге қатысты ұсынымдар. Мәселені шешу үшін қажетті өзгерістер немесе жақсартулар ұсынылады.
Осылайша, біз алған нәтиже аналитикалық және практикалық блоктарға бөлуге болатын бизнес-жоспардың белгіленген және тұжырымдалған құрылымы болып табылады. Практикалық блоктар маркетинг жоспарын, даму жоспарын және қаржылық жоспарды қамтиды - бұл блоктар компанияның тиімділігін арттыру үшін барлық мүдделі тараптар үшін маңызды және тиімді ұсыныстарды шоғырландырады.
Зерттеуді қорытындылай келе, біз мынаны ескереміз: маркетинг жоспары-бұл сату стратегиясы, ұсынылған сату арналары және маркетингтік мақсатқа жету жолдары. Даму жоспарында негізгі және көмекші стратегия, тәуекелдерді бағалау және бизнес-жоспарды инвестициялау модельдері бар. Қаржылық жоспарда бизнес-жоспардың ақшалай негіздемесі, сондай-ақ күтілетін пайда мен шығындар бар.
1.3 Мейрамхана бизнесіндегі жоспарлау ерекшеліктері
Қазіргі уақытта мейрамхананың ашылуы табысты және перспективалы бизнес болып табылады. Мұның бірнеше себептері бар. Біріншіден, адамдардың көпшілігі жұмыс күнінен кейін немесе демалыс күндері жақсы ортада жақсы уақыт өткізгісі келеді. Екіншіден, қала өмірінің ускорағының жеделдеуіне байланысты адамдардың көпшілігі тамақтану қызметтерін жиі пайдаланады. Үшіншіден, азық-түлік тұтынудың тұрақты өсуі байқалады.
Мейрамханаларды ашу идеясы іске қосу үшін пайдалы бизнес идеясын таңдау дилеммасына тап болған сайын пайда болатынына ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz