Жазуды оқытудың тарихы

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 23 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университет
құрамындағы кәсіби білім беру колледжі

Кадирова Малика Марсовна

ДИКТАНТТЫ ТЕКСЕРУ МЕН БАҒАЛАУ НОРМАЛАРЫ.

Курстық Жұмыс

0105083-" Ағылшынша білімі бар бастауыш білім беру мұғалімі"
3-курс , күндізгі бөлім

Алматы - 2023

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университеті құрамындағы кәсіби білім беру колледжі

Қорғауға жіберілді
____________________

Колледж директоры ______________

Карабаева А.К.

Курстық Жұмыс

Тақырыбы: Диктантты тексеру мен бағалау нормалары.

0105083-" Ағылшынша білімі бар бастауыш білім беру мұғалімі"

Орындаған: 3-курс студенті
Кадирова М.М.

Курстық жұмыс жетекшісі: Бектұрғанова Ә.Н.

Алматы - 2023

ЖОСПАР

ДИКТАНТТЫ ТЕКСЕРУ ЖӘНЕ БАҒАЛАУ НОРМАЛАРЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... .. .. ... ..16
2.1. Диктант, оның түрлері және жазба жұмыстарының жіктелуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... .. .. ... ..16
2.2. Диктанттың жаңа түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... 19
2.3. Жазбаша жұмыстың инновациялық түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... . ... .. ... ... ...24
2.4. Диктанттар үшін Модельдеу технологиясын қолданудың маңыздылығы ... ... ... ... ... ... ... ... .26
3. ПРАКТИКАЛЫҚ ҚЫЗМЕТ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...32
3.1. Сабақтың тақырыбы: Диктант. ... ... ... ... ... ... ... ... 32
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . .34
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . ... .. ... ... 35

КІРІСПЕ

Жалпы баланың каллиграфиялық дағдысын қалыптастыруда көркем жазу пәні тек жазуды үйретумен шектелмейді, ол жалпы тәрбиелік және саяси практикалық мәні мен маңызы бар пән
К.Д.Ушинский
Білім берудегі жалғасып жатқан демократияландыру мектептерді қазіргі дағдарыстан шығару үшін күшті күш-жігерге жол ашты.
Олар балабақшадан бастап сауаттылыққа, санауға, оқуға, оқуға, оқытуға, бастауыш сыныпта оқу мен жазуды байланыстырып, тез әрі көркем жазуға тырысады. Солардың ішінде оқушылардың каллиграфиясына тоқталатын болсақ, ол тек мектеп қабырғасының ішінде қалыптасады.
Бастауыш мектепте оқу мен жазуды оқыту әдістемесі басқа ғылымдар сияқты қалыптасып, дамып келеді. Жазуды қашан үйрету керек? Бұл сұрақ ежелгі дәуірден бері даулы болды.
20-ғасырдың басында американдық психолог Ф.Фришен жазуды 9 жастан бастап оқытудың өте практикалық екенін айтса, 1920 жылдары Ю.К. Фаусек жазуды 5 жастан бастап үйрету керектігін көрсетті.
Оқу мен жазу әдістемесіне басқа елдердің тәжірибесінің әсері мол. 19 ғасырдың аяғында қолдану саласы бірнеше елдерге тарады. Алайда гигиена мен жазуға кері әсер ететіні дәлелденген соң алынып тасталды.
Англиядағы курсивті жазу туралы да осыны айтуға болады.
Бұл оқу мен жазу әдістемесіне әсер етті және оның өзгеруінің келесі себептері болды.
1. Өз зерттеулеріне немесе басқа мұғалімдердің тәжірибесіне негізделген қорытындылар немесе әдістемелік нұсқаулар. Бұл жазудың байытылуына әсер етеді. Мысалы, 20 ғасырдың басында Е.Евсеев оқу мен жазу әдістемесін жасаса, Е.В.Гурьянова, Е.Н.Соколова әдістемелік нұсқаулар жазды.
2. Басқа елдермен оқу және жазу тәжірибесімен алмасу.
3. Құрылған тәжірибелер арқылы әдістерді өзгерту.
Осындай тәжірибелерге сүйене отырып, Гурьянов қолжазбаны оқытудың алғашқы әдістерін енгізді. Жеке мектепте және сыныпта жүргізілген эксперимент негізінде графикалық дағдыларды оқыту әдістемесін жасады.
Англия, Америка, Германия, Швеция және т.б. Елдерде жазуды оқытудың басында курсивпен емес, көптеген элементтерді қамтитын шрифтпен жазылды. Бұл жазу монокрипт деп аталды. Бірақ бұл мәселені шешу мүмкін болмады. Жазу жылдамдығы мен сапасы жақсарған жоқ.
Чехословакияда оқушы жазуды жеңілдету үшін алдымен бас әріппен, содан кейін кіші әріппен жазуды үйренеді.
Америка Құрама Штаттарындағы кейбір мектептерде жазудың алғашқы күндерінде теру үйретілді.
Болгарияда жазу дағдысы оқытудан сабақ беруге дейін дамыды. Бұл кездегі оқыту мен оқудың бірінші элементі - қол қимылдарын жазуға дайындау. Сонымен қатар, дәптердегі жолдардың орналасуы үлкен мәселе болды. Мистер Ричардсон дәптердегі жолдардың макетіне қарап бұрылды.
Оның ойынша, ол оқушыны жазуды үйренудің басында таза бетке жазуға үйрету керек деп есептеді. Қазіргі таңда бұл мәселелер шешімін тапты

1. БАСТАУЫШ ОҚУШЫЛАРҒА ЖАЗУДЫ ОҚЫТУДЫҢ ЖАҢА ӘДІСТЕРІ
1.1. Жазуды оқытудың тарихы
.
Қазақ әліпбиінің шығу тарихына тоқталсақ, Қазан төңкерісіне дейінгі оқулықтар екі түрге бөлінеді.
1. Ы.Алтынсарин құрастырған орыс алфавитіне негізделген оқулықтар.
2. Араб әліпбиіне негізделген оқулықтар.
Ы.Алтынсарин жаңа оқулық жасау мәселесіне 60-жылдардың басында келді. 1879 жылы К.Д.Ушинский сияқты озық ағартушылар оқулықтары негізінде Қазақ хрестоматиясының негізін жасауды мақсат етіп, қазақ дыбыстарын орыс әріптерімен таңбалау мүмкіндігін қарастырып, осы Хрестоматияда осы ойды жүзеге асырды.
Білімдерін жетілдіретін, тақырыбы қызықтыратын кітаптарды өз қазақ тілінде, өздері білетін әліпбиде шығаруды ұсынды.
Ал А.Е.Алекторов, А.В. Василев әліпбилері орыс әліпбиін қазақ қауымына таныстыру, соның негізінде халық сауатын ашу мақсатында жазылған еңбектер болды.
А.Е. Алекторов Даналық қадамы еңбегінде: Бұл мектептерде біздің педагогтарымыз Бунаков, Ушинского, Водовозов, Пехомиров және Корфа оқулықтары мүлдем қабылданбайды: олардың материалы мүлдем қолайсыз тағамға айналады, онда балаларды қырғыз балалары оқытады.
Бұл әліпбилерде қазақ дыбыстары орыс дыбыстарына ұқсас, қазақ тіліне ұқсас дыбыстар әліпбидің соңына орналастырылған. Алдымен екі тілде де бірдей және ашық дауысты жуан дауысты дыбыстар мен созылған s және sh сияқты дауыссыз дыбыстар беріледі. Тікелей дауыссыз дыбыстар кешіктіріледі. Осыдан кейін араб әліпбиіне негізделген әліпбилер пайда бола бастады. Соның бірі - Нұрбаевтың Қазақ әліпбиі оқулығы. Бұл жерде автор талдау негізінде дыбысты ұсынғанымен, араб әліпбиінің қазақ тілінің дыбыстық ерекшеліктеріне сәйкес келмейтіні аңғарылды. Бұл ретте әліпбидегі жаттығулардың біразы татарша әдіс-тәсілдер арқылы берілді.
А.Байтұрсынұлының білім беру, сауат ашу саласындағы қызметі ерекше. 1912 жылы Орынборда жарық көрген А.Байтұрсынұлы Оқыту құралдары қазақ тілінің дауысты және дауыссыз дыбыстарын оларға сәйкес әріптермен оқытуды көздеген. Әліпбиді қазақтың төл дыбысының артикуляциясына сәйкестендіру арқылы меңгеруді мақсат етеді. Ол әліпбиді жеңілден күрделіге қарай біртіндеп меңгеру принципін ұстанды.
Мысалы: бірінші сабақта а, р, з дыбыстарын қайталау ұсынылса да, негізгі үш әріпті бірден оқытуды қолдамайды. Алдымен жеке дыбыстарды қайталап, содан кейін тек әріпті көрсету арқылы үйрету ұсынылады.
Бірінші сабақта сөздерде бір-екі буын қолданылмайды. Екінші сабақта мен де осы әдіс арқылы л әрпін үйренемін. А.Байтұрсынов әр сабақта көрнекілік, жүйелілік, ғылымилық, түсінікті болу принциптерін ұсынған. Бұл қағидалар өз маңызын жойған жоқ.
1910 жылы жарық көрген З.Ерғалиұлының Қазақ әліпбиі оқуды уағыздамай, жаңаша оқуды насихаттайды. Оның құрылымдық ерекшелігі - автор әліпбиді белгілі бір жоспармен жеке сабақтарға бөлген. Бір бетте 4 сабақ жоспары бар. Қазақ оқулықтарының аудиожүйедегі әліпбиге бағытталған алғашқы оқулығы Қ.Серғалиннің Қазақ әліпбиі кітабы болды. Мұнда әріптерді, буындарды, дыбыстарды үйрену күнделікті сөйлеу тәжірибесімен байланысты.
Сол сияқты тағы бір оқулық - Ә.Байділдиннің Жаңа әліпби еңбегі. Мұнда алдымен а, т, п, сосын р, о, к әріптері жазылуы керек еді. Бұл әліпбиге де тән қасиет - оқушыларға таныс қарапайым сөздерден бастап оқу мен жазуға үйрету. Мысалы: ат, ата, ана, атан, тана, аттан, т.б.. 1929 жылы латын әліпбиі қабылданғаннан кейін ана тілінде оқулықтар шығару жұмысы біршама алға жылжыды. Солардың бірі - 1929 жылы Мүсірепов пен Ә.Байділдиннің қолынан шыққан Қызыл әскер әліпбиі Ғ. Мұнда алдымен а, ш әріптері енгізіледі, содан кейін осы әріптерден жасалған ат, ата, атта, тат буындары қамтылады. Ерекшелігі - әр сабақта бір дыбыс, таңба ғана емес, оқытылатын сөзді құрайтын екі немесе одан да көп дыбыс таңбалары болады. Жоғарыда айтылған әліпбилердің ортақ кемшілігі - буын түрлерінің ескерілмеуі, дыбыс тәртібінің толық шешілмеуі еді. Мысалы: А.Байділдиннің Әліппесіндегі әріптердің реті а, т, п, р, о, қ, д, ж, л, м болса, Ғ. Қызықты әскери әліппеде Мүсірепов пен Ә.Байділдин. а, т, б, л, с, п, з, у, д, о, г бар. Мұнда оқытылатын күнделікті сөздерден гөрі әріптерге баса назар аударылатын сияқты. Ғ.Мүсірепов (1930), О.Тұрманжанов және Ш. Сарыбаев (1931), Б.Майлин (1931), Ә.Әлібаев (1934), т.б әліпбилердегі дыбыстар әдісі аңның шашын теретінін байқаймыз. Бұл әліпбилердегі дыбыстардың реті толық шешілмесе де, кейбір авторлардың дидактикалық ұстанымдарды ескеретіні байқалады.
Басқа ғылымдардағы сияқты көркем жазуды үйрету де ғалымдар арасында тартысты. 19 ғасырдың басында пайда болған темір қалам 19 ғасырдың екінші жартысына дейін мектептерде қолданылмаған. 19 ғасырдың аяғында үйрек қанатты қаламды қолдану тиімді деп саналды.
Алғашында жазуды үйрену көп қиындықтар туғызды. Көркем жазуға үйрету аясында көшіру әдісі механикалық жаттығулар арқылы оқытылды. Бірнеше ай бойы оқушылар әріптерді, буындарды, сөйлемдерді әліпбиге сәйкес көшірді. Бірақ бұл әдіс ешқандай нәтиже бермеді, яғни графикалық мәдениет ескерілмей, тіпті адамдар өз жазғандарын оқи алмай қалған жағдайлар болды. Тек Петр I ғана қаріпке назар аударды. Орыс халқы еуропалық қаріппен, яғни латын әріптерінің үлгісімен жаза бастады. Жазу оңай болғанымен, көркем жазуды үйрету көп уақытты алады.
Уақыт өте келе көркем жазу бастауыш мектепте пән ретінде енгізілді. 19 ғасырда көркем жазу көркемдік пәндер циклінде оқытылды. Бұл пәнді сурет және сызу пәнінің мұғалімдері жүргізді. Ол кезде әдемі әрі жылдам жазу маңызды еді. 19 ғасырдың ортасында көркем жазуға байланысты бірнеше әдістер пайда бола бастады: В.Половцев Жылдам жазу сабақтары, П.Е. Баранцевич Жылдам жазуға шақыру, П.Е. Традобоев ресми іс-қағаздарды әдемі жазу үлгісін жасады, соған қарамастан ХІХ ғасырдың ортасына дейін жазу мен оқу арасында ешқандай байланыс болмаған, яғни алфавиттік тәртіппен оқытылды. К.Д.Ушинский оқу барысында жазуды ұсынды, яғни әліпби бойынша емес, оқу ретімен жазуды үйренді. Оқу барысында жазу тиімді болды және оқушылардың қызығушылығын арттырды. Бұл әдіс бүгінде мектептерде қолданылады.
Көркем жазу объектісі тақырыптарға байланысты педагогика, гигиена, физиология, психология т.б. 19 ғасырдың соңы мен 20 ғасырдың басында көркем жазуға қатысты түрлі әдістер жарияланды. Олардың ішінде И.Е. Евсеевтің маңызы зор. Көркем жазуды оқыту әдістемесі атты еңбегінде: көркем жазудың тарихы, әр әдістің қолданылу тәртібі, т.б.Оның үстіне В.Гербача мен Ф.В. Грекова үлкен қызығушылық тудырды.
Көркем жазуды тек әдіскерлер ғана емес, гигиенистер де зерттеген - А.С. Вирениус, В.И. Бывалкевич. Соңғы жүз жылдың соңында профессор Ф.Эрисман мектеп партасын жасады.
Көркем жазуға үйрету: тік жазу керек пе, әлде қиғаш жазу керек пе? Осындай сұрақтар пікірталас тудырды. Кезінде төте жазу көптеген елдерде, соның ішінде Ресейде де енгізілді. Алайда бұл жазба ұзаққа бармады. Өйткені түзу жазу оқушының денсаулығына әсер ететіні дәлелденген (қабырғаның қисаюы, т.б.) курсив жазу жылдам әрі ыңғайлы болғандықтан енгізілді.
1969 жылдан бастап республика мектептері жаңа жеңілдетілген шрифтке көшірілді.
Жеңілдетілген әліпбидегі әріптердің көпшілігі дизайны бойынша оларды байланыстырып жазуға жарамды.
Байланысты жазуды қалыптастыру үшін мұғалім мыналарды ескеруі керек:
а) қолмен жазылған әріптердің биіктігі мен ені 2:1 қатынасына сәйкес болуы керек (негізгі үш элементтен тұратын Ö, Ü, т, Ä, ø, ü, ы, ю әріптерінен басқа).
б) жазу оңға қарай 65° көлбеу болуы керек, әріптер мен әріптердің элементтері бірдей көлбеу болуы керек.
б) Дөңгелек немесе жартылай дөңгелек элементтері бар әріптерді сөздегі басқа әріптерге қосудың екі негізгі жолы бар: жоғары және төмен.

1.2. Жазуды оқыту жүйесіндегі жаңа әдістер

Қолжазбаны оқыту жүйесінде әртүрлі әдістер кеңінен қолданылады: көшірме жазу әдісі, сызықтық әдіс, ырғақтық әдіс, генетикалық әдіс, Карстер әдісі.
Жазу әдісіне қарай мұғалім дәптерге қарындашпен жазады немесе әріптерді нүктемен белгілейді. Ал оқушылар оған жазады. 19 ғасырда бұл әдіс мектептерге енгізілді. Бірақ бұл әдісті қолдану болмады XIX ғасырдың аяғы мен ХХ ғасырдың басында негізгі И.Евсеев, Ф.В. Греков, т.б әдіскерлер сынға алды. Олардың пікірінше, бұл әдіс жазуды түсінуге емес, механикалық жазуға әкеледі. Осыған қарамастан, Д.А. Писаревский, И.Н. Боголюбов сияқты әдіскерлер оны көркем жазуға үйретудің бастапқы кезеңдерінде немесе оқушылармен жеке жұмыс жасағанда пайдалы деп тапты. Д.А.Писаревский бұл әдісті жазуды қайта қалыпқа келтіргенде қолдану керектігін айтты. Көшіру әдісінің кемшіліктерін ескере отырып, оны пайдалану әрқашан шектеулі болды
Сызықтық әдісті қолдану арқылы оқушы әріптің өлшемін, пішінін, қашықтығын, еңісін дұрыс жазуды үйренеді. Әріптің біркелкілігін сақтау үшін арнайы торлар пайдаланылды.
1857 жылы Германияда графикалық торлар пайда болды. 19 ғасырдың аяғында Германияда бұл торды қолдану тоқтатылды, өйткені ол көзді күйдіріп, оқушылардың өз бетімен жұмыс істей алмайтындығына әкелді.
Ресейде суретшілер оқытушылары көркем жазу пәнінен лекциялар оқыды, сондықтан олар кескіндеме пәніндегі сияқты көмекші торларды пайдаланып жазуды қалыптастыруға тырысты. Революцияға дейін Е.В. Гурьянов, Ф.Г. Голованов, Е.Н. Соколова бұл әдістің тек жаман жақтарын айтты. Мұндай торларға әріптерді жазу дәптерді тігінен қою арқылы орындалады. Және бұл қолдың дұрыс емес қозғалысына әкеледі.
Генетикалық әдіс көркем жазуда әріп элементтерін жазуды үйренуді талап етеді. Балалар әріп таңбаларын алфавит бойынша жазуды үйренбейді, алдымен қарапайым әріптерді жазуды үйренеді, содан кейін бірте-бірте күрделі әріптерді жазуды үйренеді. Генетикалық әдіс өте ерте пайда болды. Евсеев бұл әдісті 16 ғасырда неміс суретшісі Дюрер қолданған деп жазды. Песталоцци оны көркем жазуды үйретуде қолданған. 19 ғасырда бұл әдіс Еуропа елдерінің мектептерінде қолданылып, орыс мектептерінде бұл әдісті қолданудың нәтижесі тамаша болды. И.Е. Евсеев, Ф.В. Греков, т.б., бұл әдіс механикалық жаттығуларға қарағанда әлдеқайда тиімді екенін айтады. Алайда әдіскерлер хатты оқудан бөлек жазуға болмайтынын түсінді. Сондықтан генетикалық әдіс хатты оқу ретімен жазып, оқығаннан кейін қолданылды. Соңғы уақытта бұл әдіс әліпби кезеңінен кейінгі әдістерде және әріпті стандарттауда қолдану ұсынылды.
Тактикалық немесе ритмикалық әдіс. Ритм - бұл барлық жазу элементтерінің дұрыс үйлесімін табуға көмектесетін әдіс. Теру (санау) - бірқалыпты қозғалысты жақсартады, оқушылардың жазу жылдамдығын арттырады, жазу барысында дұрыс және анық қол қимылдарын дамытады, бір мезгілде сабақ жұмысын қамтамасыз етеді. Дегенмен, бұл әдістің бірнеше кемшіліктері бар екендігі дәлелденді. Бұл жалықтырады және жұмысқа деген қызығушылықты төмендетеді деп айтылды.
Карстер әдісі қол қозғалысын дамытуға арналған жаттығуларды қамтиды және оны 19 ғасырдың басында ағылшын Карстер енгізген. Бұл әдіс бойынша алдымен 19 элемент, одан кейін жазылуы қиын әріптер мен штрихтары бар сөздер оқытылады. Бұл әдіс ересектер үшін пайдалы (олардың каллиграфиясын түзету үшін).
Бұл көркем жазудың дәстүрлі әдісі. Бұл әдістерді жеке қолдану тиімсіз екенін байқаймыз. Нәтиже барлық әдістерді қолдану тәртібімен пайдаланған жағдайда ғана болады.

1.3. Жазудың мақсаты, міндеті, принциптері

Мектептегі оқыту процесі сауат ашудан басталатынын білеміз. Сауат ашу жұмысының негізгі мақсаты - баланы оқу мен жазуға үйрету. Сауат ашу - өте жауапты әрі күрделі жұмыс. Өйткені сауат ашу кезеңінде оқушылар дыбысты әріппен белгілеп қана қоймай, каллиграфия талабына сай жазуды да үйренеді. Сондықтан сауат ашудың міндеті әріп жазуды үйрену емес, оның әрбір элементін дұрыс сақтау, дәптерге сол қалпында жазу емес, оңға қарай біркелкі еңкейіп жазу . , оның да жазуға жаттықтыру міндеті бар. Осы талаптарды орындау негізінде оқушының көркем жазу дағдысы қалыптасады.
Көркем жазу саласында әріптерді әдемі, көркем етіп салуға машықтандыру мақсатында атқарылған жұмыстар оқушы бойында жақсы қасиеттердің қалыптасуына әсер етуі керек. Баланың мектепке келген алғашқы күнінен бастап жазуына жеткілікті мән бермеу көбінесе оның немқұрайлылығына, жауапкершіліксіздігіне әкеледі. Таза, әдемі жазуды талап ету оқушының әсемдік сезімін оятып, мінез-құлқын тәрбиелейді, жауапкершілікке, тиянақтылыққа, ұқыптылыққа тәрбиелейді. Бірақ бұл тенденция баяу қалыптасып келеді, мұндай мақсатқа жету көптеген талаптарды орындаумен тікелей байланысты.
Көркем жазудың алғашқы сабақтарында оқушыларға және мектепке қойылатын гигиеналық талаптар және сынып жиһаздарын дұрыс орналастыру, тақта мен парта арасындағы қашықтықты сақтау, партаның оқушының бойына сәйкес немесе жазу кезінде ыңғайлы болса, дұрыс жарықтандыру. , оқушының партада дұрыс отыру, дәптер және көру қабілетін, арақашықтықты сақтау, жазу құралдарын тиімді пайдалануды ескеру қажет.
Одан кейін бұл талаптардың сабақта орындалатынын, әріптердің пішіні мен интервалы біркелкі екенін айта кеткен жөн.
Әріптің біркелкі өлшеміне I және II сыныптарда ерекше көңіл бөлінеді. Мысалы, 1-сыныпта кіші әріптің биіктігі 4 мм-ден аспауы керек, жұмыс сызығының және үстіңгі жолдың өлшемі. Бос әріптің биіктігі 8мм, жоғарғы жағы ---- жұмыс сызығының сызығына жетпеуі керек.
2-3-сынып дәптерлері ара қашықтығы 9 мм, кіші әріптің биіктігі 3 мм, бас әріптің биіктігі 7 мм болатын түзу сызықпен сызылады.
Көркем жазуды оқытудың принциптері жалпы дидактикалық принциптерге негізделген.
Көрнекілік принципі жазуға, әсіресе көркем жазуға үйретудің негізі болып табылады. сабақта жазуды қолдану.
Көрнекілік принципін алғаш зерттеп, оған елеулі үлес қосқан Я.А. Коменский, К.Д. Ушинский және т.б.
Осы қағиданы негізге ала отырып, Я.А. Коменский бастауыш оқыту әдістемесін жазды.
К.Д.Ушинский көру өрісін оқытуды дамыта отырып, көру өрісі балалардың психологиялық ерекшеліктеріне жауап береді, балалар заттардың пішіні, дыбысы, түсі туралы ойлайды.
Тәрбие мен оқыту процесінде сөз мен іс, теория мен практика өзара байланысты. Түрлі көрнекі құралдарды пайдалану арқылы сабақтар мен сыныптан тыс жұмыстар түсінікті де тартымды өтеді. Мысалы, сабақты көрсету өте тиімді және нәтижелі болады. Көрнекілік дерексіз ұғымды меңгеруге әсер етеді. Мысалы, сабақта электрондар теориясын пленка арқылы түсіндіру жақсы нәтиже. Оқу-тәрбие үрдісінде көрнекіліктің де маңызы зор. Мысалы, ең алдымен ұстаздың, ата-ананың, үлкендердің мінез-құлқы, жүріс-тұрысы, іс-әрекеті бала үшін үлкен адамгершілік екендігінің дәлелі. Балалар олардың жүріс-тұрысын, әдет-ғұрпын тікелей бақылап, көреді, өз қасиеттерімен салыстырады, еліктеуге тырысады; екіншіден, педагогикалық жұмыс барысында оқушыларды ғылымның, мәдениеттің, халық шаруашылығының танымал жаңашылдарымен, Ұлы Отан соғысының батырларымен, кеңестік барлаушылармен және олардың гуманитарлық, патриоттық және интернационалдық іс-әрекеттерімен таныстыру оңай әрі түсінікті болады. және экрандағы динамикалық техникалық құралдар.
Сонымен, дидактикалық және оқу материалдарын, атап айтқанда теориялық ережелерді тереңдетіп оқуда және берік есте сақтауда көрнекі принцип ерекше орын алады.
Көркем жазуда оқушыларға түсіндіру, тапсырмалар беру өте қиын. Сонымен қатар, қолтаңбаның дұрыс қалыптасуына мұғалімнің жазу үлгілеріндегі қолжазбасы әсер етеді.
Оқушылардың түсініп жазуы өте маңызды. Мысалы, студенттер курсивтің не үшін қажет екенін түсініп жазуы керек. Бұл ретте оқушылардың көркем жазу арқылы алған білімдерінің бір бөлігін ереже ретінде қабылдау қажет. Мысалы, оқушылар гигиеналық талаптарды, әріп элементтеріне қойылатын талаптарды білуі керек. Ережелер оқушыларға біртіндеп үйретіледі. Бірінші ереже гигиена болып табылады және әріптерді солдан оңға қарай жазбаңыз.
Екінші ереже - элементтер, әріптер және сөздер арасындағы қашықтықты сақтау. I, II сыныпта оқушылар осы ережелерді қайталап, айтқанын көрсете білуі керек.
Түсінумен жазу студенттерге өздерінің немесе басқалардың қателерін түзетуге көмектесуде ұзақ жолды алады.
Қайталау принципі бойынша жаттығулар жазу арқылы жазу дағдылары автоматтандырылады. Барлық дағдылар тәжірибе барысында үйренеді немесе бекітіледі.
Бірақ дағдылар барлық жаттығулар кезінде қалыптаса бермейді, іс-әрекеттер жаттығудың көзделген мақсатына сәйкес орындалуы керек.
Жаттығу немесе қайталау - дағдыны қалыптастырудың ең көне түрі, жаттығуды қайта-қайта қайталау жұмыс істемейді. Ол үшін жаттығуды талдау және салыстыру арқылы қорытындылау қажет. Демалыстан оралғаннан кейін қайталау принципін қолдану пайдалы. Осының арқасында оқушылар өздерінің ұмытылған дағдыларын қалыпқа келтіреді.
Көркем жазуды меңгеру үшін оқушылардың ерекшеліктерін ескеру қажет: қол қимылы, жүйке жүйесі т.б. 6 жасар бала баяу қозғалатындықтан қолжазбаны меңгеру қиын.
Қарапайымнан күрделіге өту немесе бірте-бірте күрделену принципі Мысалы, 6 жасар бала элементтерді әріптен әріптен, содан кейін сөзбен жаза бастайды. Бірақ біз олардан үзіліссіз сөз жазуды талап ете алмаймыз, 6 жасар балаға қиын.
2-курста оқушы үзіліссіз жазуды үйренеді.
Жеңілден қиынға қарай ілгерілеу әріп пішінімен жұмыс істеу барысында қалыптасады. Әріптерді бірнеше топқа бөлу. Бірінші топқа оңай жазылатын әріптер, екінші топқа қиын әріптер кіреді. Әріптерді осылай топтастыру арқылы жазу гигиеналық қағида болып табылады.
Оқушыларды көркем жазуға үйрете отырып, олардың жеке ерекшеліктерін ескеру қажет: оқушылардың жазу қабілетін білу, көздерінің қабілетін ескеру, қимыл-қозғалысын ескеру қажет.
Мұғалім оқушының дұрыс отыруын, дәптердің орналасуын, қаламды ұстауын, әріптің пішінін, жылдам немесе баяу жазуын қадағалауы керек. Мұның бәрі мұғалімнің оқушымен жеке жұмысында, ата-анаға кеңес беруде, үй тапсырмасын дұрыс беруде көмектеседі.
Көркем жазуда оқу мен жазуды байланыстыра білудің маңыздылығы Қ.Д. Ушинскийдің оқу мен жазуды байланыстыру принципі мектеп тәжірибесінде өз нәтижесін көрсете біледі.

2. ДИКТАТ ТАЛАПТАРЫ ЖӘНЕ БАҒАЛАУ СТАНДАРТТАРЫ
2.1. Диктант, оның түрлері және жазба жұмыстарының классификациясы

Қазақ тілі сабағында жүргізілетін жазба жұмыстарының түрлері өте көп. Соның бірі - диктант. Бұл ұғым өз ойыңызды қағаз бетіне түсіріп, айтқаныңызды жазып алуды білдіреді. Оның түрлері: әріп, буын, сөз, сөздік, ескерту, шығармашылық, көрнекі, авто, терминдік, графикалық және бақылау диктанты.
Хат диктанты. Ол бастауыш мектепте алғашқы әріптерді үйренгеннен кейін орын алады. Дыбыс таңбаларын баспа түрінен жазбаша түрге аудару арқылы жазуға, дауысты дыбыстарды дауыссыз дыбыстардан ажыратуға үйрету, көркем жазуды қалыптастыру үшін қолданылады.
Буын диктантына сауатты жазуға үйрету, қате жазудың алдын алу, буындағы сөздерді оқуға көмектесу, есте сақтау, сөз тасымалдауды үйрету сияқты жұмыс түрлері жатады.
Сөз диктанты әріп пен буын диктантына қарағанда біршама күрделірек. Мұндағы мақсат оқушыларға сөздің белгілі бір ұғымды білдіретінін, басқа мағына беретінін түсіндіру. Мұнда оқушылар естіген әрбір сөздің нақты мағынасын түсініп, буынға бөліп жазуды үйренеді. Сонда ғана олар жеке сөздер мен әріптерді қалдырмай, қосымша әріптерді қоспай, әріптердің орнын ауыстырмай әр сөздің мағынасын меңгеріп, қатесіз жазуды үйренеді.
Жоғарыда аталған әріп, буын және сөз диктанттары бастауыш сыныпқа арналған диктант, яғни олар көп айтыла береді, сондықтан оларға тоқталмаймыз.
Сөздік диктанты әріптердің жазылуын өту барысында белгілі бір сөздердің жазылуын есте сақтау үшін қолданылады. Диктантқа ұсынылатын сөздер саны 5-6 сыныптарда 30-35-тен аспауы керек. Сөздік диктанты оқытылатын пәнге байланысты мұғалімнің қалауы бойынша жүргізіледі.
Терминдік диктант сабақ барысында оқушылардың белгілі бір ережелерді қалай меңгергенін байқау үшін орындалады. Диктант мәтінін оқымас бұрын мұғалім қандай ережелерге көңіл бөлу керектігін ескертеді. Оқушылар мәтінді толық жазбайды, бірақ әрқайсысы мұғалім оқыған мәтіннен берілген тапсырмаға сәйкес сөздерді, сөз тіркестерін немесе сөйлемдерді жазады.
Көрнекі диктант мұғалімдер тәжірибесінде өте пайдалы, ол диктантты оқыту міндеттерінің ішінде ең маңыздысы болып саналады. Диктанттың бұл түрі оқушылардың затты көру, есту, есте сақтау, тану сияқты қабілеттерін дамыту мақсатында жүргізіледі. Көрнекі диктант үшін әріптерді, буындарды, жеке сөздерді, сонымен қатар жазылуы қиын сөздер мен сөйлемдерді, сонымен қатар жаттау үшін шағын мәтіндерді, жұмбақтарды, мақал-мәтелдерді, өлеңдерді алуға болады.
Диктант мәтіндері үзіліс кезінде алдын ала тақтаға немесе қағазға жазылады. Оқушыларға оларды 2-3 рет оқып, баяу қарап, есте сақтауға 1-2 минут уақыт беріледі. Содан кейін мұғалім оны ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.