Аударма жады және автоматтандырылған аударма жүйелері
ҚАЗАҚСТАН-АМЕРИКАНДЫҚ ЕРКІН УНИВЕРСИТЕТІ
ЖОҒАРҒЫ КОЛЛЕДЖІ
ЕСЕП
Оқу- технологиялық практика бойынша есеп
Тәжірибе өту орны__OXFORD TEAM Лингвистикалық орталығыында
Тәжірибе _____27.04_________ - _____14.06_____ 2023 ж. аралығында өтті
Студент __________ __Маратқызы Назерке__
(қолы) (Т.А.Ә)
Мекемеден
тәжірибе
жетекшісі ____________ ____________
(қолы) (Т.А.Ә)
Оқу орнынаң
тәжірибе
жетекшісі ____________ ____________
(қолы) (Т.А.Ә)
Баға ________________________
Өскемен қ, 2023 ж.
МАЗМҰНЫ
Кіріспе 3
1.Нормативттік құжаттармен танысу 4
2.Орындалған жұмыстардың сипаттамасы 6
ҚОРЫТЫНДЫ 8
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 9
Глоссарий 10
Қосымша А 12
Қосымша Ә 13
Қосымша Б 16
Қосымша В 17
Қосымша Г 20
Қосымша Ғ 21
Қосымша Д 24
Қосымша Е 26
Қосымша Ё 29
Қосымша Ж 30
Оқу-технологиялық тәжірибесі бойынша жұмыс жоспар кестесі 34
Оқу-технологиялық тәжірибе бойынша күнделік-есеп 37
Кіріспе
Аударма практикасының негізгі мақсаты аударманың әртүрлі түрлері бойынша практикалық дағдыларды қалыптастыру болып табылады:
- жазбаша аударма дағдыларын жетілдіру;
- Ауызша аударма дағдыларын оның түрлерінде жетілдіру (дәйекті, синхронды, реферативті).
"Кәсіби коммуникация саласындағы аудармашы" қосымша біліктілігін алатын студент осы біліктілікке сәйкес келетін міндеттерді білуі және шеше білуі тиіс, атап айтқанда:
- мәдениетаралық коммуникация шеңберінде аударма қызметін жүзеге асыру және талдау;
- Шет және ана тілдерін білудің жеткілікті деңгейін көрсету;
- мәдениетаралық қарым-қатынас жағдайларының әлеуметтік-лингвистикалық ерекшеліктерін анықтай білу;
- сөйлеуде арнайы аударма операцияларын жүргізу;
-мәтінді құрылымдау заңдылықтарының негізгі ережелерін білу-ауызша немесе жазбаша коммуникация өнімі;
- қарым-қатынас жағдайының жағдайларын талдай білу, оны жүзеге асырудың оңтайлы құралдарын анықтау және өзінің аударма қызметінің сәттілігін бағалау;
- нақты аударма материалымен жұмыс істеуге шығармашылық көзқарас таныту, қазіргі аударматану тұрғысынан аударма қызметінің заңдылықтары мен ерекшеліктерін зерделеу және талдау;
- мәдениетаралық қарым-қатынасты оны жүзеге асырудың нақты жағдайларында ұйымдастыра білу.
Сонымен қатар, "Кәсіби коммуникация саласындағы аудармашы" қосымша біліктілігі бойынша оқитын студент аударманың прогрессивті технологиялары мен әдістері, аударма түрлерінің ерекшеліктері, аударма саласындағы жетістіктер, Мәдениетаралық коммуникацияның әртүрлі жағдайларында аудармашының мінез-құлқының принциптері, нормалары мен ерекшеліктері туралы түсінікке ие болуы, Әртүрлі құжаттарды аударудың үлгілерімен танысуы керек. Студент аударманың әртүрлі түрлерін жүзеге асырудағы негізгі техникалық нормативтерді, сондай-ақ аудармашының жұмысын ұйымдастырудың негіздерін білуі керек.
Кәсіби аударма саласында маманданған студенттердің аударма тәжірибесі бірқатар мақсаттар мен міндеттерді көздейді, олардың негізгілері:
- аударма және аударма пәндерін оқу барысында алған теориялық білімдерін бекіту және тереңдету;
- мамандық бойынша практикалық жұмыс дағдыларын, белгілі бір штаттық лауазымда немесе ақысыз штаттан тыс көмекшілер ретінде өзіндік жұмыс тәжірибесін алу;
- мәдениетаралық коммуникация негіздері, шет тілдерін практикалық меңгеру бойынша 1-3 курста алған дағдылар мен дағдыларды жетілдіру; семантикалық ақпаратты бір тілден екінші тілге қайта кодтау дағдыларын одан әрі дамыту және жетілдіру, атап айтқанда: оқығанын немесе естігенін жеткізу үшін перифразаларды қолдану, белгілі тілдік құралдарды пайдалана отырып, қажетті баламаны іздеу; синонимдік қатарды пайдалану дағдыларын жетілдіру лексикалық құралдардың жетіспеушілігімен және диалогтың мазмұнын біртұтас монологиялық мәтінге рәсімдеу;
-әлеуметтік-тұрмыстық, әлеуметтік-мәдени және кәсіби қарым-қатынас салаларының шынайы жағдайларында шетелдіктермен тікелей қарым-қатынас жасау қабілетін жетілдіру;
- тиімді аударма қызметімен байланысты мәселелерді шешу дағдыларын дамыту;
-оқу-зерттеу және ғылыми-зерттеу жұмыстарын орындау үшін эксперименттік және теориялық материалдарды таңдау және талдау.
1.Нормативттік құжаттармен танысу
Аударма - тіл қызметінің бір түрі ретінде бір тілде айтылған ойларды басқа тілдің құралдарымен соған сәйкестікте немесе толық құндылықта беру процесі. Аударма сөзінің астарында белгілі бір тілдегі сөйлеу тілін - ауызша немесе жазбаша мәтінді, сөзді басқа тілде қайталап жеткізу жатқаны белгілі. Сонымен бірге, аударма - сөйлеу қызметінің бір түрі болғандықтан, оның мақсаты сөз сөйлеу құрылымын қайта құру болып табылады, нәтижесінде мазмұнның өзгеріссіз жоспары сақталумен бірге, ойды жеткізу жоспары да өзгереді, бір тіл екіншісімен ауыстырылады.
Аудару принципі мен аударманың дәлме-дәлдігі туралы ұғым заманалар озған сайын өзгеріп отырады. Мысалы, орта ғасырларда әріпшілдік, сіреспе аударма басым болса, бертін келе, жаңғыру дәуірінде, XVII-XVIII ғасырларда еркін аударма етек алды. Одан соң әдебиет әлемінде балама аударма пайда болды.
Аударма барысында сөйлемдерді лексикалық және грамматикалық жағынан дұрыс түсініп аудару және аударма шеберлігіне қатысты білімдерді қалай игеру жөніндегі мәселелерге үлкен көңіл бөлуіміз керек. Ал аудармашы аударма теориясы негізінде, тәжірибе барысында кездесетін әртүрлі нақтылы мәселелерді жан-жақты әрі дұрыс шешу керек.
Аударма екі тілдің лексикалық, грамматикалық, стилистикалық ерек - шеліктерінде қатар сақталады. Кез келген шығарма мазмұн, форма, стиль сынды үш түрлі фактордан құралады. Түпнұсқаның мазмұнын, стилін аударылған тілде дәл бейнелеу керек. Ол үшін түпнұсқадағы аударылған - аударма түсінікті, ұғынықты әрі түпнұсқаның стилі сақталуы маңызды. Міне, бұлар нағыз аударма өлшемі. Ал аудармашы аударып отырған ұлт пен аударылып отырған ұлттың тілін, әдебиетін, тарихын, мәдениетін, дінін, этнографиясын, салт-дәстүрін, арман-тілегін, ұлт мұратын толық меңгеру, сонымен бірге екі ұлттың ойлау тәсілін, тілдік заңдылықтарын, сөзжасам ережелерін, грамматикалық қағидаларын, сөз арқылы бейнелеу тәсілдерін білгені жөн. Жинақтап айтқанда, қытай-қазақ тілдері бойын - ша аударма жасайтын аудармашы екі тілді де еркін меңгерген білімді болуы шарт. Сонда ғана ол өзі аударатын дүние жөнінде еркін құлаш сермей алады. Қытай-қазақ тіліндегі сөйлемдердің рет-тәртібі ауысқан сөздерді ажырата білу, синонимдерді таңдай алу, күрделі құрмалас сөйлемдерде сөйлемнің негізгі үш мүшесі - бастауыш, баяндауыш, толықтауышты танып білу, сол арқылы аударманың желісін - табуы қажет. Түпнұсқаға адал болып, сөзжасам және ойлау заңдылығымен анық, түсінікті бейнелеп беру, міне, бұл аудармашыға қойылатын негізгі талаптар. Бұл орайда аударма төмендегідей түрлерге бөлінеді:
1. Аударма тілдік өзгешеліктерге байланыс - ты ана тілден басқа тілге аудару, өзге тілден өз тіліне аудару деп екі түрге бөлінеді. Аударма барысында ана тілден басқа тілге аудару біршама қиын болады. Өйткені аудармашылардың басым көпшілігінде өзге тілдегі бейнелеу қабілеті өз тіліндегідей болмайды. Сондықтан да екі тілге бірдей жетік аудара білу нағыз маманның ғана қолынан келеді.
2. Аударма материалдық өзгешелік - те - ріне қарай саяси-ақпарат аудармасы, көркем әдебиет аудармасы, ғылыми (филологиялық, тарих, экономикалық, дипломатиялық, медициналық, заң, т.б) мәтіндер аудармасы, техникалық мәтіндер аудармасы және ісқағаздар аудармасы болып бөлінеді. Жанрлардың ерекшеліктеріне қарай оларға қойылатын талап та түрліше болады. Бұның ішінде көркем әдебиет аудармасы аудармашының үлкен білімін де, шеберлігін де қажет етеді. Көркем аударманы сәтті шығарудың негізгі бір жолы, өзі аударып отырған шығарманы жазған жазушының отбасылық жағдайын, өскен ортасын, алған тәрбиесін, діни ұстанымын, өмірге көзқарасын, шығармашылыққа алып келген қоғамдық жағдайларын, дәл шығарманы жазуға түрткі болған қоғамдық, тарихи жағдайды жақсы білуі керек. Ол аудармашының тамаша аударма жасауына көп көмегін тигізеді. Ал ғылыми мәтіндер мен техникалық мәтіндер аудармасы нақты кәсіптік білімді талап етеді. Қытай тілінде әрбір саланың терминдері ұлттық сипатта бейнеленеді. Сондықтан да әрбір - маман ең алдымен өзі аударатын дүниеге қанық болуы, кәсіптік білім деңгейі жоғары болуы, түпнұсқаның мазмұнына, ерекшелігіне баса - назар аударуы шарт.
3. Аударылатын материалдардың қажет - тілігіне байланысты аударма жұмысы толық аудару, бөліп аудару, мазмұнды анализ жасап аудару, құрап аудару, құрастырып аудару деп бөлінеді. Бастан-аяқ түгел аударуды толық аудару дейміз. Түпнұсқаның ішінара қажетті жерін ғана аудару бөліп аудару деп аталады. Түпнұсқаның негізгі мазмұндарын шолып - аудару мазмұнды анализ жасап аудару делінеді. Түпнұсқаның кейбір жерлерін аударып, ары қарай сол ойды дамыта жазу құрастырып аудару болып саналады. Ғылыми жұмыс жазғанда, белгілі бір техниканы қолданғанда оның түсіндірмесін аударғанда, дәрі-дәрмекті пайдаланғанда жиі қолданылатын аударма түрлері осылар болмақ.
4. Аударма жұмысы тәсіліне қарай жазбаша мен ауызша аударма болып жіктеледі. Жазбаша аударма мен ауызша аударманың екеуінің де өзіне тән қиыншылықтары мен жеңілдіктері бар. Жазбаша аудару аударушыдан мол білімді, қалам қуатының күшті болуын, мазмұнды дәл бейнелеп беруді, көбірек ойланып-толғануды қажет етеді. Түпнұсқаға адал бола отырып, мазмұнды толық қамтуға, түпнұсқаның стиліне бойұсынуға міндетті болады. Сөз-сөйлемге, грамматикаға, нақтылыққа, логикаға, емлеге баса көңіл бөлінеді. Ауызша аудармаға қарағанда сөздіктерден пайдалану, қайта-қайта қарап, тексеріп шығу, өзгерту мүмкіндігі бар. Ал ауызша аудармада аударушыдан тез түсініп, қолма-қол аудару талап етіледі. Бірақ сөйлеушінің стилін сақтауға, нақтылыққа, жинақылыққа ерекше жоғары шарт қойылады. Бейнелеу жағында көп еркіндікке ие болады. Бір сөзді, бір мазмұнды бірнеше түрлі синонимдермен ауыстырып аудара алады. Оның есесіне оларда түсінбей қалған сөздерді біреуден сұрауға, сөздіктерді пайдалануға мүмкіндігі болмайды.
Өз қызметінің ерекшелігі бойынша аудармашы білуі керек талаптар:
шет тілін кәсіби меңгеру;
ғылыми-техникалық аударма әдістемесі;
аудармаларды үйлестірудің қолданыстағы жүйесі;
кәсіпорынның, мекеменің, ұйымның қызметін мамандандыру;
қазақ және шет тілдеріндегі аударма тақырыбы бойынша терминология;
сөздіктер, терминологиялық стандарттар, жинақтар мен анықтамалықтар;
ғылыми және әдеби редакциялау негіздері;
орыс және шет тілдерінің грамматикасы мен стилистикасы;
еңбек туралы заңнама;
ішкі еңбек тәртібі ережелері;
еңбекті қорғау ережелері мен нормалары.
жоғары білім;
жұмысқа арналған техниканың болуы (компьютер немесе ноутбук, ғаламтор, Microsoft office- пен жұмыс істей білу).
Аудармашының тәжірибесі туралы есептің теориялық бөлігі, әдетте, аудармашының кәсіби дағдыларын түсіну мен қолданудың негізі болып табылатын негізгі ұғымдарды, әдістер мен теорияларды сипаттауды қамтиды.
Аударма теориясына кіріспе:
Аударманың анықтамасы және оның мақсаты.
Аударманың негізгі түрлері: жазбаша және ауызша, әдеби және мамандандырылған.
Аударма кезінде эквиваленттілік және қолайлылық принциптері.
Аудармашының құзыреті:
Тілдік дағдылар мен білім: бастапқы және мақсатты тілдерді меңгеру, грамматикалық құзыреттілік, лексикалық қор.
Мәдени құзыреттілік: түпнұсқа мәтін жасалған мәдени ерекшеліктер мен контекстті түсіну.
Мамандандырылған құзыреттілік: мәтіннің тақырыптық саласын білу, терминологиямен және мамандандырылған ресурстармен жұмыс.
Аударма әдістері мен тәсілдері:
Сөзбе-сөз аударма және еркін аударма.
Аударманы редакциялау және түзету теориясы.
Мағынаны беру әдістері: лексикалық, грамматикалық және стилистикалық әдістер.
Аудармада техникалық құралдарды қолдану:
Аудармашыларға арналған компьютерлік бағдарламалар мен онлайн ресурстар.
Аударма жады және автоматтандырылған аударма жүйелері.
Глоссарийлермен, терминологиялық мәліметтер базасымен және сөздіктермен жұмыс.
Аударманың этикалық аспектілері:
Құпиялылық және клиенттердің құқықтарын сақтау бойынша міндеттемелер.
Аудармашының кәсіби этикасы мен жауапкершілігі ережелері.
Өзін-өзі жетілдіру және кәсіби даму.
2. Орындалған жұмыстардың сипаттамасы
Мен, Маратқызы Назерке, OXFORD TEAM Лингвистикалық орталығында өндірістік практикадан 27.04.23-14.06.23-тен бастап өттім.
OXFORD TEAM Лингвистикалық орталығында аудармашы ретінде менің міндеттерім:
Түрлі іскерлік құжаттаманың баспа және жазбаша аудармаларын орындау;
Орталықтың құжаттамасымен жұмыс;
Балалардың жұмыстарын тексеру;
Орталықтың қағаздарың шығару;
Аударма қызметінің бағыты негізінен лингвистикалық, экологиялық, экономикалық және техникалық, сондай-ақ жеке құжаттаманы аудару болды.
Менің өндірістік практика өткен орным Қазыбек би, 36 көшесінде орналасқан OXFORD TEAM кеңсесінде болды. Бізге аударманы орындау үшін барлық қажетті құралдар берілді: сөздіктер, әртүрлі анықтамалықтар және ғаламтор. Теру үшін біз компьютерлерді қолдандық.
Мен жүргізген аудармалардың мазмұны негізінен экологиялық, экономикалық және техникалық болды. Аударған мәтіндер саны ағылшын тілінен, қазақ тіліне 7 мәтінді құрады. А-4 форматы және түпнұсқаға байланысты аудармалар әр түрлі өлшемдерде шығып отырды.
OXFORD TEAM -да тәжірибеден өту кезінде мен ағылшын тілінен қазақ тіліне жазбаша аудармаларды орындадым, бұл ретте әртүрлі бағыттарда болды. Жұмыс барысында мен ағылшын тілі туралы білімімді жетілдірдім, Word компьютерлік бағдарламасымен жұмыс тәжірибесін жақсарттым. Мен ABBYY Lingvo 12 электрондық сөздігімен жұмыс істедім. Дәл осындай жұмыс жағдайында мен аударма қызметімен жақынырақ таныстым. Бұл менің аудармаларды үлкен жауапкершілікпен орындауыма әсер етті. Тәжірибемнің алғашқы күндерінде мен құжаттаманың негізгі түрлерімен, кәсіпорын құрылымының мәліметтерімен таныстым. Келесі күндері мен сертификаттарды, өтініштерді, куәліктерді, шартты хаттарды, техникалық паспорттарды және техникалық ақпаратты аудару сияқты аударымдарды жасадым. Осы кәсіпорында тәжірибеден өтудің басынан бастап мен өзімді одан әрі аудармаларға дайындау және лексикалық қорымды толықтыру үшін техникалық терминдердің глоссарийін жасай бастадым. Тәжірибе жетекшісі аударылған мәтіндерді күн сайын тексеріп отырды, маған дұрыс баламаларды табуға көмектесті, техникалық мәтіндерді аудару кезінде туындаған барлық сұрақтарға жауап берді.
OXFORD TEAM -да тәжірибеден өтудің арқасында мен өзімді әртүрлі бағыттағы әдебиет аудармашысы ретінде сынап көрдім. Менің ойымша, бұл менің болашақ мамандығым үшін қажет. Жалпы, тәжірибе өте қызықты және пайдалы өтті.
Жалпы осы жеті апта практиканы қалай өткенімді сипаттап кететің болсам:
Басында мен өзім өткен орталықтың басқада қызметкерлерімен, практика жетекшіммен таныстым, олар маған жұмыс орының көрсетіп, практика уақытында орындайтын қызметтерімді айтты, тағы да осы мамандық жайлы көп жаңа мәліметтер берді.
Кейін маған аударуға мәтіндер бере бастады, мәтіндердің көлемі екі, үш бетті құрап отырды. Дайын мәтіндерді орталықтың электронды пошталарына жәберәп отырдым.
Орталықтың мекемесінде жүрген кезде, оқушылармен танысып олармен тіл табыса білдім. Оқыту барысында тіл орталығының оқытушылар оқушыларға ағылшын тілінен әртүрлі тақырыпьарда тест жазғызып отырды, олар жазған тесттарды маған тексеруге беріп, ағылшын тілімді жақсартуға үлес қосты.Кейбір кезде оқытушыларға көмектесіп отырдым, олар берген тапсырмаларды орындап қол үшымды создым. Жана айтып өткендей балалардың тест тапсырмаларын принтермен шығардым.
Барып отырған күндері маған жаңа мәтіндер беріліп отырды.Осы практика барысында ноутбукпен жұмыс істеу қабілетімді де жетілдірдім деп айта аламын. Microsoft office-тың әртүрлі бағдарламарында жұмыс жасадым.
Кейбір мәстіндерді аудару барысында қиындықтар туындағаны үшін, сөздіктердің көмегіне жүгіндім. Кейбір кездерде маған практика жетекшісіде түсінбеген жерлерді түзеп, көмектесіп отырды. Мәтіңдерді аудару барысында өзімнің қабілеттерімді тағы да жетілдірі екендігін түсіндім, және де сол үшін талпынып мәтіндердің аудармасын барынша нақты жасауға тырыстым. Бұл практика, ары қарай жетілі үшін маған мотивация берді. Жұмыс барысында мен сол орталықтың жұмысшыларынан да үлгі алуға тырыстым.Бұл практика мен үшін өте продуктивті болды деп санаймын.
Қорытынды
Менің аудармашы ретіндегі тәжірибем барысында мен аударма саласындағы дағдыларымды айтарлықтай жақсартқан құнды тәжірибе мен білім алдым. Әр түрлі жобаларда жұмыс істей отырып, мен әр түрлі тақырыптар мен тілдік ерекшеліктерге тап болдым, бұл маған аударма процесінде икемділік пен бейімделуді дамытуға мүмкіндік берді.
Мен ақпарат іздеу, аударма тапсырмаларын тиімді орындау үшін арнайы ресурстар мен құралдарды пайдалану бойынша дағдыларымды жетілдірдім. Осы тәжірибенің арқасында мен жұмысты белгіленген мерзімде орындау үшін уақытты басқара алдым.
Практика барысында мен іскерлік хат-хабарларды, техникалық құжаттаманы, ғылыми мақалалар мен әдеби шығармаларды қоса алғанда, әр түрлі мәтіндердің аудармаларын жүзеге асырдым. Жұмыс барысында мен аударманың дәлдігі мен сапасын сақтай отырып, түпнұсқа мәтіннің әртүрлі тақырыптары мен стиліне тез бейімделуді үйрендім.
Клиенттермен және әріптестермен жұмыс барысында мен коммуникативті дағдыларды, клиенттердің қажеттіліктерін түсіну және қанағаттандыру және аударма мәліметтерін үйлестіру қабілетін дамыттым. Мен сондай-ақ өзара әрекеттесу мен ынтымақтастық шешуші рөл атқаратын командада құнды тәжірибе алдым.
Менің аудармашы ретіндегі тәжірибем маған аударманың дәлдігі, сапасы мен стилінің маңыздылығын жақсы түсінуге және бағалауға көмектесті. Мен жоғары деңгейдегі кәсіпқойлықты қамтамасыз ету және тұтынушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін аударманы мұқият тексеру мен өңдеудің маңыздылығын түсіндім.
Жалпы, менің аудармашы ретіндегі тәжірибем маған құнды тәжірибе әкелді және аудармада табысты мансапқа жету үшін қажетті маңызды дағдыларды дамытуға көмектесті
Қорытындылай келе, аудармашы тәжірибесінің арқасында мен өз мамандығымда сенімді және сауатты болдым. Мен өз жетістіктеріммен мақтанамын және аударма саласында дамуды және жетілдіруді жалғастыруға дайынмын. Мен осы тәжірибеден өту мүмкіндігіне ризамын және болашақ аудармашы мансабы маған қоятын жаңа қиындықтарға толық дайынмын.
Әдебиеттер тізімі
Швейцер А.Д. Теория перевода: Статус, проблемы, аспекты. - М., 1988.
Комиссаров В.Н. Теория и практика перевода. М, 1990.
Левицкая Т.Р., Фитерман A.M. Теория и практика перевода с английского языка на русский. М., 1990.
Рецкер Я.И. Теория перевода и переводческая практика. М., 1974.
Казакова Т.А. Практические основы перевода. СПб, 2000
Васильева М.А., Закгейм Е.И. Обучение реферированию научной литературы. М.: МГУ.
Стрелоковский Г.М., Латышев Л.К. Научно-технический перевод. М., 1980.
Пумпянский А.Г. Основы научно-технического перевода. М., 1987.
Бреус Е.В. Основы теории и практики перевода с русского языка на английский. М.: У РАО, 1998.
Гордон Е.М., Крылова И.П. Грамматика современного английского языка. М., 1974.
Каушанская В.Л. Грамматика английского языка. М., 1973.
Крупное В.Н. В творческой лаборатории переводчика. М., 1976.
Қосымша А
Case Study: Tourism New Zealand website
New Zealand is a small country of four million inhabitants, a long-haul flight from all the major tourist-generaling markets of the world. Tourism currently makes up 9% of the country's gross domestic product, and is the country's largest export sector. Unlike other export sectors, which make products and then sell them overseas, tourism brings its customers to New Zealand. The product is the country itself - the people, the places and the experiences. In 1999, Tourism New Zealand launched a campaign to communicate a new brand position to the world. The campaign focused on New Zealand's scenic beauty, exhilarating outdoor activities and authentic Maori culture, and it made New Zealand one of the strongest national brands in the world
A key feature of the campaign was the website www.newzealand.com, which provided potential visors to New Zealand with a single gateway to everything the destination had to offer The heart of the website was a database of tourism services operators, both those based in New Zealand and those based abroad which offered tourism services 10 the country. Any tourism-related business could be listed by filling in a simple form. This meant that even the smallest bed and breakfast address or specialist activity provider could gain a web presence with access to an audience of long- haul visitors. In addition, because participating businesses were able to update the details they gave on a regular basis, the information provided remained accurate And to maintain and improve standards. Tourism New Zealand organised a scheme whereby organisations appearing on the website underwent an independent evaluation against a set of agreed national standards of quality. As part of this, the effect of each business on the environment was considered
To communicate the New Zealand experience, the site also carried features relating to famous people and places, One of the most popular was an interview with former New Zealand All Blacks rughy captain Tana Umaga. Another feature that attracted a lat of attention was an interactive journey through a number of the locations chosen for blockbuster films which had made use of New Zealand's stunning scenery as a backdrop. As the site developed, additional features were added to help independent travellers devise their own customised itineraries. To make it easier to plan motoring holidays, the site catalogued the most popular driving routes in the country, highlighting different routes according to the season and indicating distances and times.
Later, a Travel Planner feature was added, which allowed visitors to click and 'bookmark places or attractions they were interested in, and then view the results on a map. The Travel Planner offered suggested routes and public transport options between the chosen locations. There were also links to accommodation in the area. By registering with the website, users could save their Travel Plan and return to it later, or print it out to take on the visit. The website also had a 'Your Words' section where anyone could submit a blog of their New Zealand travels for possible inclusion on the website.
The Tourism New Zealand website won two Webby awards for online achievement and innovation. More importantly perhaps, the growth of tourism to New Zealand was impressive. Overall tourism expenditure increased by an average of 6.9% per year between 1999 and 2004. From Britain, visits to New Zealand grew at an average annual rate of 13% between 2002 and 2006, compared to a rate of 4% overall for British visits abroad.
The website was set up to allow both individuals and travel organisations to create itineraries and travel packages to suit their own needs and interests. On the website, wistors can search for activities not solely by geographical location, but also by the particular nature of the activity. This is important as research shows that activities are the key driver of visitor satisfaction, contributing 74% to visitor satisfaction, while transport and accommodation account for the remaining 26%. The more activities that visitors undertake, the more satisfied they will be. It has also been found that visitors enjoy cultural activities most when they are interactive, such as visiting a mare (meeting ground) to learn about traditional Maori life. Many long-haul travellers enjoy such learning experiences, which provide them with stories to take home to their friends and family. In addition, it appears that visitors to New Zealand don't want to be one of the crowd and find activities that involve only a few people more special and meaningful.
It could be argued that New Zealand is not a typical destination. New Zealand is a small country with a visitor economy composed mainly of small businesses. It is generally perceived as a safe English-speaking country with a reliable transport infrastructure.Because of the long-haul flight, most visitors stay for longer (average 20 days) and want to see as much of the country as possible on what is often seen as a once-in-a-lifetime visit. However, the underlying lessons apply anywhere - the effectiveness of a strong brand, a strategy based on unique experiences and a comprehensive and user-friendly.
Қосымша Ә
Тақырыптық зерттеу: Жаңа Зеландияның туристік веб-сайты
Жаңа Зеландия төрт миллион халқы бар шағын мемлекет, әлемнің барлық негізгі туристік нарықтарынан алыс қашықтықта орналасқан. Туризм қазіргі уақытта елдің жалпы ішкі өнімінің 9% құрайды және елдің ең ірі экспорттық секторы болып табылады. Өнімдерді жасап, кейін оларды шетелге сататын басқа экспорттық секторлардан айырмашылығы, туризм өз тұтынушыларын Жаңа Зеландияға әкеледі. Өнім елдің өзі - адамдар, орындар және тәжірибе болып келеді. 1999 жылы Жаңа Зеландияның туризм басқармасы брендтің жаңа позициясы туралы әлемді хабардар ету науқанын бастады. Науқан Жаңа Зеландияны әлемдегі ең күшті ұлттық брендтердің біріне айналдыра отырып, Жаңа Зеландияның әсем сұлулығына, қызықты ашық ауада іс-шараларға және шынайы Маори мәдениетіне бағытталған.
Науқанның басты ерекшелігі www.newzealand.com веб-сайты болды, ол Жаңа Зеландияның келешегі үшін барлық баратын жерлерге бір терезе шлюзін ұсынады. Веб-сайттың жүрегі елде туристік қызметтерді ұсынатын Жаңа Зеландияда және шетелде орналасқан туристік операторлардың дерекқоры болды. Туризмге қатысты кез келген бизнесті қарапайым форманы толтыру арқылы тізімге алуға болады. Бұл тіпті ең кішкентай төсек-орын және таңғы ас мекенжайы немесе мамандандырылған қызмет провайдері ұзақ мерзімді келушілер аудиториясына қол жеткізе отырып, желіде қатысуға болатынын білдірді. Бұған қоса, қатысушы кәсіпорындар өз деректерін жүйелі түрде жаңарта алатындықтан, ұсынылған ақпарат дәл болып қалды, әрі стандарттар жақсарды.Жаңа Зеландия туризмі веб-сайтта көрсетілген ұйымдар келісілген ұлттық сапа стандарттарының жиынтығына сәйкес тәуелсіз бағаланатын схеманы құрды. Соның аясында әрбір кәсіпорынның қоршаған ортаға әсері қарастырылды.
Сондай-ақ сайтта Жаңа Зеландия тәжірибесімен бөлісетін танымал адамдар мен орындар туралы әңгімелер бар. Ең танымалдардың бірі Жаңа Зеландияның бұрынғы регби капитаны Тана Умагамен сұхбат болды. Көптің назарын аударған тағы бір ерекшелік - бұл Жаңа Зеландияның таңғажайып декорациясын фон ретінде пайдаланған блокбастерлік түсірілім орындарының сериясы арқылы интерактивті саяхат. Сайт дамып келе жатқанда, тәуелсіз саяхатшыларға өздерінің маршруттарын жасауға көмектесетін қосымша мүмкіндіктер қосылды. Автокөлік демалысын жоспарлауды жеңілдету үшін сайт маусымға байланысты әртүрлі маршруттарды бөліп, қашықтық пен уақытты көрсете отырып, елдегі ең танымал автокөлік бағыттарының каталогын жасады.
Кейінірек келушілерге өздерін қызықтыратын орындарды немесе көрікті жерлерді белгілеп, содан кейін нәтижелерді картадан көруге мүмкіндік беретін Саяхаттарды жоспарлаушы мүмкіндігі қосылды. Саяхаттарды жоспарлаушы таңдалған орындар арасында ұсынылған маршруттар мен қоғамдық көлік опцияларын ұсынды. Сондай-ақ аудандағы тұрғын үйлерге де байланыстар болды. Веб-сайтта тіркелу арқылы пайдаланушылар саяхат жоспарын сақтап, кейінірек оралуы немесе кіру үшін басып шығаруы мүмкін. Сондай-ақ веб-сайтта кез келген адам веб-сайтқа орналастыру үшін Жаңа Зеландиядағы саяхаттары туралы блог жібере алатын Сіздің сөздеріңіз бөлімін көрсетті.
Жаңа Зеландияның туристік веб-сайты Интернеттегі жетістіктер мен инновациялар үшін екі Webby марапатына ие болды. Ең бастысы, Жаңа Зеландияға туризмнің өсуі әсерлі болды. Жалпы туристік шығындар 1999-2004 жылдар аралығында жылына орта есеппен 6,9%-ға өсті. Ұлыбританиядан Жаңа Зеландияға сапарлар 2002 және 2006 жылдар аралығында орта есеппен жылына 13%-ға өсті, британдықтардың шетелге сапарлары жалпы алғанда 4%-ға өсті.
Веб-сайт жеке тұлғаларға да, туристік ұйымдарға да олардың қажеттіліктері мен қызығушылықтарына сәйкес маршруттар мен туристік пакеттер жасауға мүмкіндік беру үшін жасалған. Веб-сайтта келушілер әрекеттерді тек географиялық орналасуы бойынша ғана емес, сонымен қатар әрекет сипаты бойынша да іздей алады. Бұл өте маңызды, өйткені зерттеулер келушілердің қанағаттануының 74%-ын, ал қалған 26%-ын көлік пен тұруды құрайтын әрекеттердің келушілердің қанағаттануының негізгі факторы екенін көрсетеді. Келушілер неғұрлым көп әрекет жасаса, соғұрлым олар бақытты болады. Келушілер сонымен қатар дәстүрлі Маори өмірімен танысу үшін биеге (кездесу нүктесіне) бару сияқты интерактивті болған кезде мәдени іс-шаралардан ләззат алатыны анықталды. Көптеген алыс қашықтыққа саяхатшылар достары мен отбасыларына әңгімелер беретін осындай оқу тәжірибесін ұнатады. Сонымен қатар, Жаңа Зеландияға келушілер тобырдың бірі болғысы келмейтін сияқты және бірнеше адам қатысатын іс-шараларды ерекше және мағыналы болу үшін табады.
Жаңа Зеландия ерекше жер деп айтуға болады. Жаңа Зеландия - негізінен шағын бизнестен тұратын визиттік экономикасы бар шағын ел. Әдетте сенімді көлік инфрақұрылымы бар қауіпсіз ағылшын тілінде сөйлейтін ел ретінде қабылданады.Ұзақ рейс болғандықтан, келушілердің көпшілігі ұзағырақ қалады (орта есеппен 20 күн) және өмірде бір рет келетін сапар деп саналатын елде мүмкіндігінше көбірек көргісі келеді. Дегенмен, негізгі сабақтар барлық жерде қолданылады - күшті брендтің тиімділігі, бірегей тәжірибеге негізделген стратегия және күрделілік пен ыңғайлылық.
Қосымша Б
Oxytocin
The positive and negative effects of the chemical known as the 'love hormone
A. Oxytocin is a chemical, a hormone produced in the pituitary gland in the brain. It was through various studies focusing on animals that scientists first became aware of the influence of oxytocin. They discovered that it helps reinforce the bonds between prairie voles, which mate for life, and triggers the motherly behaviour that sheep show towards their newborn lambs. It is also released by women in childbirth, strengthening the attachment between mother and baby. Few chemicals have as positive a reputation as oxytocin, which is sometimes referred to as the'love hormone'. One sniff of it can, it is claimed, make a person more trusting, empathetic, generous and cooperative. It is time, however, to revise this wholly optimistic view. A new wave of studies has shown that its effects vary greatly depending on the person and the circumstances, and it can impact on our social interactions for worse as well as for better.
B. Oxytocin's role in human behaviour first emerged in 2005. In a groundbreaking experiment, Markus Heinrichs and his colleagues at the University of Freiburg.Germany, asked volunteers to do an activity in which they could invest money with an anonymous person who was not guaranteed to be honest. The team found that participants who had sniffed oxytocin via a nasal spray beforehand invested more money than those who received a placebo instead. The study was the start of research into the effects of oxytocin on human interactions. 'For eight years, it was quite a lonesome field,' Heinrichs recalls. 'Now, everyone is interested.' These follow-up studies have shown that after a sniff of the hormone, people become more charitable, better at reading emotions on others' faces and at communicating constructively in arguments. Together, the results fuelled the view that oxytocin universally enhanced the positive aspects of our social nature.
C. Then, after a few years, contrasting findings began to emerge. Simone Shamay-Tsoory at the University of Haifa, Israel, found that when volunteers played a compettive game, those who inhaled the hormone showed more pleasure when they beat other players, and felt more envy when others won. What's more, administering oxytocin also has sharply contrasting outcomes depending on a person's disposition. Jennifer Bartz from Mount Sinai School of Medicine, New York, found that it improves people's abilty to read emotions, but only if they are not very socially adept to begin with. Her research also shows that oxytocin in fad to rejection.reduces cooperation in subjects who are particularly anxious or sensitive.
D. Another discovery is that oxytocin's effects vary depending on who we are interacting with. Studies conducted by Carolyn DeClerck of the University of Antwerp, Belgium, revealed that people who had received a dose of oxytocin actually became less cooperative when dealing with complete strangers.Meanwhile, Carsten De Dreu at the University of Amsterdam in the Netherlands discovered that volunteers given oxytocin showed favouritism: Dutch men became quicker to associate positive words with Dutch names than with foreign ones, for example. According to De Dreu, oxytocin drives people to care for those in their social circles and defend them from outside dangers. So, it appears that oxytocin strengthens biases, rather than promoting general goodwill, as was previously thought.
E. There were signs of these subtleties from the start. Bart has recently shown that in almost half of the existing research results, oxytocin influenced only certain individuals or in certain circumstances. Where once researchers took no notice of such findings, now a more nuanced understanding of oxytocin's effects is propelling investigations down new lines. To Bartz, the key to understanding what the hormone does lies in pinpointing its core function rather than in cataloguing its seemingly endless effects. There are several hypotheses which are not mutually exclusive. Oxytocin could help to reduce anxiety and fear. Or it could simply motivate people to seek out social connections. She believes that oxytocin acts as a chemical spotlight that shines on social clues - a shift in posture, a flicker of the eyes, a dip in the voice - making people more attuned to their social environment.This would explain why it makes us more likely to look others in the eye and improves our ability to identify emotions. But it could also make things worse for people who are overly sensitive or prone to interpreting social cues in the worst light.
F. Perhaps we should not be surprised that the oxytocin story has become more perplexing. The hormone is found in everything from octopuses to sheep, and its evolutionary roots stretch back half a billion years. 'It's a very simple and ancient molecule that has been co-opted for many different functions,' says Sue Carter at the University of Illinois. Chicago, USA. 'It affects primitive parts of the brain like the amygdala, so it's going to have many effects on just about everything.' Bartz agrees. 'Oxytocin probably does some very basic things, but once you add our higher-order thinking and social situations, these basic processes could manifest in different ways depending on individual differences and context.
Қосымша В
Окситоцин
Махаббат гормоны деп аталатын химиялық заттардың оң және теріс әсерлері
А. Окситоцин - химиялық зат, мидың гипофизінде өндірілетін гормон. Ғалымдар алғаш рет окситоциннің әсері туралы жануарлар әртүрлі зерттеу арқылы білді. Олар бұл өмір бойы жұптасатын шабындық тышқандары арасындағы байланысты нығайтуға көмектесетінін және қойлардың жаңа туған қозыларға көрсететін аналық мінез-құлқын тудыратынын анықтады. Оны босанатын әйелдер де шығарады, және ана мен бала арасындағы байланысты нығайтады. Бірнеше химиялық заттар окситоцин сияқты оң беделге ие емес, кейде ол махаббат гормоны деп те аталады. Оның бір демі адамды сенімдірек, сезімтал, жомарт және ынтымақтастыққа дайын ете алады деген пікір бар. Дегенмен, бұл толығымен оптимистік көзқарасты қайта қараудың уақыты келді. Зерттеудің жаңа толқыны оның әсері адамға және жағдайға байланысты айтарлықтай өзгеретінін және ол біздің әлеуметтік өзара әрекеттесуімізге жақсы да, нашар да әсер етуі мүмкін екенін көрсетті.
В. Окситоциннің адам мінез-құлқындағы рөлі алғаш рет 2005 жылы пайда болды. Фрайбург университетіндегі Маркус Генрихс және оның әріптестерінің алғашқы экспериментінде.Германия, еріктілерден адалдығына кепілдік берілмейтін жасырын адамға ақша салуға болатын іс-шара өткізуді сұрады.Команда мұрын спрейі арқылы окситоцинді алдын ала ингаляциялаған қатысушылар, плацебо қабылдағандарға қарағанда көбірек ақша салғанын анықтады. Бұл зерттеу окситоциннің адамдар арасындағы қарым-қатынасқа әсерін зерттеудің бастамасы болды. Сегіз жыл бойы бұл өте жалғыз өріс болды, - деп еске алады Генрихс. Ал қазір бәрі қызығушылық танытады.Кейінгі зерттеулер гормонды бір жұтым қабылдағаннан кейін адамдар мейірімдірек, басқалардың бетіндегі эмоцияларды жақсы оқитынын және даулар кезінде сындарлы сөйлесетінін көрсетті. Біріктірілген нәтижелер окситоцин біздің әлеуметтік табиғатымыздың оң аспектілерін кеңейтеді деген түсінікті нығайтты.
С. Содан кейін бірнеше жыл өткен соң қарама-қарсы нәтижелер пайда бола бастады. Израильдің Хайфа университетінің қызметкері Симон Шамай-Цури еріктілер бәсекеге қабілетті ойын ойнаған кезде, гормонмен дем алғандар басқа ойыншылардан жеңген кезде көбірек ләззат алғандығын, ал басқалары жеңген кезде қызғаныш сезімін бастан кешіргенің анықтады. Сонымен қатар, окситоцинді енгізу адамның бейімділігіне байланысты күрт қарама-қайшы нәтижелерге әкеледі. Нью-Йорктегі Синай тауындағы медицина мектебінің қызметкері Дженнифер Бартц, бұл адамдардың эмоцияларды оқу қабілетін жақсартатынын анықтады, бірақ олар бастапқыда қоғамда өте жақсы бағдарланбаған жағдайда ғана. Оның зерттеулері сонымен қатар окситоциннің бас тартуға тәуелді екенін көрсетеді.Әсіресе мазасыз немесе сезімтал субъектілердегі ынтымақтастықты азайтады.
D. Тағы бір жаңалық, окситоциннің әсері кіммен қарым-қатынас жасайтынымызға байланысты өзгереді. Бельгиядағы Антверпен университетінің қызметкері Кэролин ДеКлерктің зерттеуі окситоциннің дозасын қабылдаған адамдардың бейтаныс адамдармен қарым-қатынас жасағанда ынтымақтастығы төмендейтінін анықтады.Сонымен бірге, Нидерландыдағы Амстердам университетінің қызметкері Карстен Де Дрю окситоцин алған еріктілердің фаворитизм танытқанын анықтады: мысалы, голландиялық ер адамдар шетелдік есімдерге қарағанда голландиялық атаулармен жағымды сөздерді көбірек байланыстырады. Де Дреудің айтуынша, окситоцин адамдарды өздерінің әлеуметтік ортасындағы адамдарға қамқорлық жасауға және оларды сыртқы қауіптерден қорғауға шақырады. Осылайша, окситоцин бұрын ойлағандай жалпы ізгі ниетті емес, алалаушылықты күшейтетін сияқты.
E. Әу бастан-ақ бұл нәзіктіктердің белгілері байқалды. Жақында Барт зерттеу нәтижелерінің жартысына жуығында окситоцин белгілі бір адамдарға немесе белгілі бір жағдайларда ғана әсер еткенін көрсетті. Бір кездері мұндай нәтижелерді зерттеушілер назардан тыс қалдырған болса, енді окситоциннің әсерін жақсырақ түсіну жаңа бағыттағы зерттеулерді алға жылжытуда. Барц үшін гормонның не істейтінін түсінудің кілті оның шексіз болып көрінетін әсерлерін каталогтаудан гөрі, оның негізгі функциясын дәл анықтау болып табылады. ... жалғасы
ЖОҒАРҒЫ КОЛЛЕДЖІ
ЕСЕП
Оқу- технологиялық практика бойынша есеп
Тәжірибе өту орны__OXFORD TEAM Лингвистикалық орталығыында
Тәжірибе _____27.04_________ - _____14.06_____ 2023 ж. аралығында өтті
Студент __________ __Маратқызы Назерке__
(қолы) (Т.А.Ә)
Мекемеден
тәжірибе
жетекшісі ____________ ____________
(қолы) (Т.А.Ә)
Оқу орнынаң
тәжірибе
жетекшісі ____________ ____________
(қолы) (Т.А.Ә)
Баға ________________________
Өскемен қ, 2023 ж.
МАЗМҰНЫ
Кіріспе 3
1.Нормативттік құжаттармен танысу 4
2.Орындалған жұмыстардың сипаттамасы 6
ҚОРЫТЫНДЫ 8
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 9
Глоссарий 10
Қосымша А 12
Қосымша Ә 13
Қосымша Б 16
Қосымша В 17
Қосымша Г 20
Қосымша Ғ 21
Қосымша Д 24
Қосымша Е 26
Қосымша Ё 29
Қосымша Ж 30
Оқу-технологиялық тәжірибесі бойынша жұмыс жоспар кестесі 34
Оқу-технологиялық тәжірибе бойынша күнделік-есеп 37
Кіріспе
Аударма практикасының негізгі мақсаты аударманың әртүрлі түрлері бойынша практикалық дағдыларды қалыптастыру болып табылады:
- жазбаша аударма дағдыларын жетілдіру;
- Ауызша аударма дағдыларын оның түрлерінде жетілдіру (дәйекті, синхронды, реферативті).
"Кәсіби коммуникация саласындағы аудармашы" қосымша біліктілігін алатын студент осы біліктілікке сәйкес келетін міндеттерді білуі және шеше білуі тиіс, атап айтқанда:
- мәдениетаралық коммуникация шеңберінде аударма қызметін жүзеге асыру және талдау;
- Шет және ана тілдерін білудің жеткілікті деңгейін көрсету;
- мәдениетаралық қарым-қатынас жағдайларының әлеуметтік-лингвистикалық ерекшеліктерін анықтай білу;
- сөйлеуде арнайы аударма операцияларын жүргізу;
-мәтінді құрылымдау заңдылықтарының негізгі ережелерін білу-ауызша немесе жазбаша коммуникация өнімі;
- қарым-қатынас жағдайының жағдайларын талдай білу, оны жүзеге асырудың оңтайлы құралдарын анықтау және өзінің аударма қызметінің сәттілігін бағалау;
- нақты аударма материалымен жұмыс істеуге шығармашылық көзқарас таныту, қазіргі аударматану тұрғысынан аударма қызметінің заңдылықтары мен ерекшеліктерін зерделеу және талдау;
- мәдениетаралық қарым-қатынасты оны жүзеге асырудың нақты жағдайларында ұйымдастыра білу.
Сонымен қатар, "Кәсіби коммуникация саласындағы аудармашы" қосымша біліктілігі бойынша оқитын студент аударманың прогрессивті технологиялары мен әдістері, аударма түрлерінің ерекшеліктері, аударма саласындағы жетістіктер, Мәдениетаралық коммуникацияның әртүрлі жағдайларында аудармашының мінез-құлқының принциптері, нормалары мен ерекшеліктері туралы түсінікке ие болуы, Әртүрлі құжаттарды аударудың үлгілерімен танысуы керек. Студент аударманың әртүрлі түрлерін жүзеге асырудағы негізгі техникалық нормативтерді, сондай-ақ аудармашының жұмысын ұйымдастырудың негіздерін білуі керек.
Кәсіби аударма саласында маманданған студенттердің аударма тәжірибесі бірқатар мақсаттар мен міндеттерді көздейді, олардың негізгілері:
- аударма және аударма пәндерін оқу барысында алған теориялық білімдерін бекіту және тереңдету;
- мамандық бойынша практикалық жұмыс дағдыларын, белгілі бір штаттық лауазымда немесе ақысыз штаттан тыс көмекшілер ретінде өзіндік жұмыс тәжірибесін алу;
- мәдениетаралық коммуникация негіздері, шет тілдерін практикалық меңгеру бойынша 1-3 курста алған дағдылар мен дағдыларды жетілдіру; семантикалық ақпаратты бір тілден екінші тілге қайта кодтау дағдыларын одан әрі дамыту және жетілдіру, атап айтқанда: оқығанын немесе естігенін жеткізу үшін перифразаларды қолдану, белгілі тілдік құралдарды пайдалана отырып, қажетті баламаны іздеу; синонимдік қатарды пайдалану дағдыларын жетілдіру лексикалық құралдардың жетіспеушілігімен және диалогтың мазмұнын біртұтас монологиялық мәтінге рәсімдеу;
-әлеуметтік-тұрмыстық, әлеуметтік-мәдени және кәсіби қарым-қатынас салаларының шынайы жағдайларында шетелдіктермен тікелей қарым-қатынас жасау қабілетін жетілдіру;
- тиімді аударма қызметімен байланысты мәселелерді шешу дағдыларын дамыту;
-оқу-зерттеу және ғылыми-зерттеу жұмыстарын орындау үшін эксперименттік және теориялық материалдарды таңдау және талдау.
1.Нормативттік құжаттармен танысу
Аударма - тіл қызметінің бір түрі ретінде бір тілде айтылған ойларды басқа тілдің құралдарымен соған сәйкестікте немесе толық құндылықта беру процесі. Аударма сөзінің астарында белгілі бір тілдегі сөйлеу тілін - ауызша немесе жазбаша мәтінді, сөзді басқа тілде қайталап жеткізу жатқаны белгілі. Сонымен бірге, аударма - сөйлеу қызметінің бір түрі болғандықтан, оның мақсаты сөз сөйлеу құрылымын қайта құру болып табылады, нәтижесінде мазмұнның өзгеріссіз жоспары сақталумен бірге, ойды жеткізу жоспары да өзгереді, бір тіл екіншісімен ауыстырылады.
Аудару принципі мен аударманың дәлме-дәлдігі туралы ұғым заманалар озған сайын өзгеріп отырады. Мысалы, орта ғасырларда әріпшілдік, сіреспе аударма басым болса, бертін келе, жаңғыру дәуірінде, XVII-XVIII ғасырларда еркін аударма етек алды. Одан соң әдебиет әлемінде балама аударма пайда болды.
Аударма барысында сөйлемдерді лексикалық және грамматикалық жағынан дұрыс түсініп аудару және аударма шеберлігіне қатысты білімдерді қалай игеру жөніндегі мәселелерге үлкен көңіл бөлуіміз керек. Ал аудармашы аударма теориясы негізінде, тәжірибе барысында кездесетін әртүрлі нақтылы мәселелерді жан-жақты әрі дұрыс шешу керек.
Аударма екі тілдің лексикалық, грамматикалық, стилистикалық ерек - шеліктерінде қатар сақталады. Кез келген шығарма мазмұн, форма, стиль сынды үш түрлі фактордан құралады. Түпнұсқаның мазмұнын, стилін аударылған тілде дәл бейнелеу керек. Ол үшін түпнұсқадағы аударылған - аударма түсінікті, ұғынықты әрі түпнұсқаның стилі сақталуы маңызды. Міне, бұлар нағыз аударма өлшемі. Ал аудармашы аударып отырған ұлт пен аударылып отырған ұлттың тілін, әдебиетін, тарихын, мәдениетін, дінін, этнографиясын, салт-дәстүрін, арман-тілегін, ұлт мұратын толық меңгеру, сонымен бірге екі ұлттың ойлау тәсілін, тілдік заңдылықтарын, сөзжасам ережелерін, грамматикалық қағидаларын, сөз арқылы бейнелеу тәсілдерін білгені жөн. Жинақтап айтқанда, қытай-қазақ тілдері бойын - ша аударма жасайтын аудармашы екі тілді де еркін меңгерген білімді болуы шарт. Сонда ғана ол өзі аударатын дүние жөнінде еркін құлаш сермей алады. Қытай-қазақ тіліндегі сөйлемдердің рет-тәртібі ауысқан сөздерді ажырата білу, синонимдерді таңдай алу, күрделі құрмалас сөйлемдерде сөйлемнің негізгі үш мүшесі - бастауыш, баяндауыш, толықтауышты танып білу, сол арқылы аударманың желісін - табуы қажет. Түпнұсқаға адал болып, сөзжасам және ойлау заңдылығымен анық, түсінікті бейнелеп беру, міне, бұл аудармашыға қойылатын негізгі талаптар. Бұл орайда аударма төмендегідей түрлерге бөлінеді:
1. Аударма тілдік өзгешеліктерге байланыс - ты ана тілден басқа тілге аудару, өзге тілден өз тіліне аудару деп екі түрге бөлінеді. Аударма барысында ана тілден басқа тілге аудару біршама қиын болады. Өйткені аудармашылардың басым көпшілігінде өзге тілдегі бейнелеу қабілеті өз тіліндегідей болмайды. Сондықтан да екі тілге бірдей жетік аудара білу нағыз маманның ғана қолынан келеді.
2. Аударма материалдық өзгешелік - те - ріне қарай саяси-ақпарат аудармасы, көркем әдебиет аудармасы, ғылыми (филологиялық, тарих, экономикалық, дипломатиялық, медициналық, заң, т.б) мәтіндер аудармасы, техникалық мәтіндер аудармасы және ісқағаздар аудармасы болып бөлінеді. Жанрлардың ерекшеліктеріне қарай оларға қойылатын талап та түрліше болады. Бұның ішінде көркем әдебиет аудармасы аудармашының үлкен білімін де, шеберлігін де қажет етеді. Көркем аударманы сәтті шығарудың негізгі бір жолы, өзі аударып отырған шығарманы жазған жазушының отбасылық жағдайын, өскен ортасын, алған тәрбиесін, діни ұстанымын, өмірге көзқарасын, шығармашылыққа алып келген қоғамдық жағдайларын, дәл шығарманы жазуға түрткі болған қоғамдық, тарихи жағдайды жақсы білуі керек. Ол аудармашының тамаша аударма жасауына көп көмегін тигізеді. Ал ғылыми мәтіндер мен техникалық мәтіндер аудармасы нақты кәсіптік білімді талап етеді. Қытай тілінде әрбір саланың терминдері ұлттық сипатта бейнеленеді. Сондықтан да әрбір - маман ең алдымен өзі аударатын дүниеге қанық болуы, кәсіптік білім деңгейі жоғары болуы, түпнұсқаның мазмұнына, ерекшелігіне баса - назар аударуы шарт.
3. Аударылатын материалдардың қажет - тілігіне байланысты аударма жұмысы толық аудару, бөліп аудару, мазмұнды анализ жасап аудару, құрап аудару, құрастырып аудару деп бөлінеді. Бастан-аяқ түгел аударуды толық аудару дейміз. Түпнұсқаның ішінара қажетті жерін ғана аудару бөліп аудару деп аталады. Түпнұсқаның негізгі мазмұндарын шолып - аудару мазмұнды анализ жасап аудару делінеді. Түпнұсқаның кейбір жерлерін аударып, ары қарай сол ойды дамыта жазу құрастырып аудару болып саналады. Ғылыми жұмыс жазғанда, белгілі бір техниканы қолданғанда оның түсіндірмесін аударғанда, дәрі-дәрмекті пайдаланғанда жиі қолданылатын аударма түрлері осылар болмақ.
4. Аударма жұмысы тәсіліне қарай жазбаша мен ауызша аударма болып жіктеледі. Жазбаша аударма мен ауызша аударманың екеуінің де өзіне тән қиыншылықтары мен жеңілдіктері бар. Жазбаша аудару аударушыдан мол білімді, қалам қуатының күшті болуын, мазмұнды дәл бейнелеп беруді, көбірек ойланып-толғануды қажет етеді. Түпнұсқаға адал бола отырып, мазмұнды толық қамтуға, түпнұсқаның стиліне бойұсынуға міндетті болады. Сөз-сөйлемге, грамматикаға, нақтылыққа, логикаға, емлеге баса көңіл бөлінеді. Ауызша аудармаға қарағанда сөздіктерден пайдалану, қайта-қайта қарап, тексеріп шығу, өзгерту мүмкіндігі бар. Ал ауызша аудармада аударушыдан тез түсініп, қолма-қол аудару талап етіледі. Бірақ сөйлеушінің стилін сақтауға, нақтылыққа, жинақылыққа ерекше жоғары шарт қойылады. Бейнелеу жағында көп еркіндікке ие болады. Бір сөзді, бір мазмұнды бірнеше түрлі синонимдермен ауыстырып аудара алады. Оның есесіне оларда түсінбей қалған сөздерді біреуден сұрауға, сөздіктерді пайдалануға мүмкіндігі болмайды.
Өз қызметінің ерекшелігі бойынша аудармашы білуі керек талаптар:
шет тілін кәсіби меңгеру;
ғылыми-техникалық аударма әдістемесі;
аудармаларды үйлестірудің қолданыстағы жүйесі;
кәсіпорынның, мекеменің, ұйымның қызметін мамандандыру;
қазақ және шет тілдеріндегі аударма тақырыбы бойынша терминология;
сөздіктер, терминологиялық стандарттар, жинақтар мен анықтамалықтар;
ғылыми және әдеби редакциялау негіздері;
орыс және шет тілдерінің грамматикасы мен стилистикасы;
еңбек туралы заңнама;
ішкі еңбек тәртібі ережелері;
еңбекті қорғау ережелері мен нормалары.
жоғары білім;
жұмысқа арналған техниканың болуы (компьютер немесе ноутбук, ғаламтор, Microsoft office- пен жұмыс істей білу).
Аудармашының тәжірибесі туралы есептің теориялық бөлігі, әдетте, аудармашының кәсіби дағдыларын түсіну мен қолданудың негізі болып табылатын негізгі ұғымдарды, әдістер мен теорияларды сипаттауды қамтиды.
Аударма теориясына кіріспе:
Аударманың анықтамасы және оның мақсаты.
Аударманың негізгі түрлері: жазбаша және ауызша, әдеби және мамандандырылған.
Аударма кезінде эквиваленттілік және қолайлылық принциптері.
Аудармашының құзыреті:
Тілдік дағдылар мен білім: бастапқы және мақсатты тілдерді меңгеру, грамматикалық құзыреттілік, лексикалық қор.
Мәдени құзыреттілік: түпнұсқа мәтін жасалған мәдени ерекшеліктер мен контекстті түсіну.
Мамандандырылған құзыреттілік: мәтіннің тақырыптық саласын білу, терминологиямен және мамандандырылған ресурстармен жұмыс.
Аударма әдістері мен тәсілдері:
Сөзбе-сөз аударма және еркін аударма.
Аударманы редакциялау және түзету теориясы.
Мағынаны беру әдістері: лексикалық, грамматикалық және стилистикалық әдістер.
Аудармада техникалық құралдарды қолдану:
Аудармашыларға арналған компьютерлік бағдарламалар мен онлайн ресурстар.
Аударма жады және автоматтандырылған аударма жүйелері.
Глоссарийлермен, терминологиялық мәліметтер базасымен және сөздіктермен жұмыс.
Аударманың этикалық аспектілері:
Құпиялылық және клиенттердің құқықтарын сақтау бойынша міндеттемелер.
Аудармашының кәсіби этикасы мен жауапкершілігі ережелері.
Өзін-өзі жетілдіру және кәсіби даму.
2. Орындалған жұмыстардың сипаттамасы
Мен, Маратқызы Назерке, OXFORD TEAM Лингвистикалық орталығында өндірістік практикадан 27.04.23-14.06.23-тен бастап өттім.
OXFORD TEAM Лингвистикалық орталығында аудармашы ретінде менің міндеттерім:
Түрлі іскерлік құжаттаманың баспа және жазбаша аудармаларын орындау;
Орталықтың құжаттамасымен жұмыс;
Балалардың жұмыстарын тексеру;
Орталықтың қағаздарың шығару;
Аударма қызметінің бағыты негізінен лингвистикалық, экологиялық, экономикалық және техникалық, сондай-ақ жеке құжаттаманы аудару болды.
Менің өндірістік практика өткен орным Қазыбек би, 36 көшесінде орналасқан OXFORD TEAM кеңсесінде болды. Бізге аударманы орындау үшін барлық қажетті құралдар берілді: сөздіктер, әртүрлі анықтамалықтар және ғаламтор. Теру үшін біз компьютерлерді қолдандық.
Мен жүргізген аудармалардың мазмұны негізінен экологиялық, экономикалық және техникалық болды. Аударған мәтіндер саны ағылшын тілінен, қазақ тіліне 7 мәтінді құрады. А-4 форматы және түпнұсқаға байланысты аудармалар әр түрлі өлшемдерде шығып отырды.
OXFORD TEAM -да тәжірибеден өту кезінде мен ағылшын тілінен қазақ тіліне жазбаша аудармаларды орындадым, бұл ретте әртүрлі бағыттарда болды. Жұмыс барысында мен ағылшын тілі туралы білімімді жетілдірдім, Word компьютерлік бағдарламасымен жұмыс тәжірибесін жақсарттым. Мен ABBYY Lingvo 12 электрондық сөздігімен жұмыс істедім. Дәл осындай жұмыс жағдайында мен аударма қызметімен жақынырақ таныстым. Бұл менің аудармаларды үлкен жауапкершілікпен орындауыма әсер етті. Тәжірибемнің алғашқы күндерінде мен құжаттаманың негізгі түрлерімен, кәсіпорын құрылымының мәліметтерімен таныстым. Келесі күндері мен сертификаттарды, өтініштерді, куәліктерді, шартты хаттарды, техникалық паспорттарды және техникалық ақпаратты аудару сияқты аударымдарды жасадым. Осы кәсіпорында тәжірибеден өтудің басынан бастап мен өзімді одан әрі аудармаларға дайындау және лексикалық қорымды толықтыру үшін техникалық терминдердің глоссарийін жасай бастадым. Тәжірибе жетекшісі аударылған мәтіндерді күн сайын тексеріп отырды, маған дұрыс баламаларды табуға көмектесті, техникалық мәтіндерді аудару кезінде туындаған барлық сұрақтарға жауап берді.
OXFORD TEAM -да тәжірибеден өтудің арқасында мен өзімді әртүрлі бағыттағы әдебиет аудармашысы ретінде сынап көрдім. Менің ойымша, бұл менің болашақ мамандығым үшін қажет. Жалпы, тәжірибе өте қызықты және пайдалы өтті.
Жалпы осы жеті апта практиканы қалай өткенімді сипаттап кететің болсам:
Басында мен өзім өткен орталықтың басқада қызметкерлерімен, практика жетекшіммен таныстым, олар маған жұмыс орының көрсетіп, практика уақытында орындайтын қызметтерімді айтты, тағы да осы мамандық жайлы көп жаңа мәліметтер берді.
Кейін маған аударуға мәтіндер бере бастады, мәтіндердің көлемі екі, үш бетті құрап отырды. Дайын мәтіндерді орталықтың электронды пошталарына жәберәп отырдым.
Орталықтың мекемесінде жүрген кезде, оқушылармен танысып олармен тіл табыса білдім. Оқыту барысында тіл орталығының оқытушылар оқушыларға ағылшын тілінен әртүрлі тақырыпьарда тест жазғызып отырды, олар жазған тесттарды маған тексеруге беріп, ағылшын тілімді жақсартуға үлес қосты.Кейбір кезде оқытушыларға көмектесіп отырдым, олар берген тапсырмаларды орындап қол үшымды создым. Жана айтып өткендей балалардың тест тапсырмаларын принтермен шығардым.
Барып отырған күндері маған жаңа мәтіндер беріліп отырды.Осы практика барысында ноутбукпен жұмыс істеу қабілетімді де жетілдірдім деп айта аламын. Microsoft office-тың әртүрлі бағдарламарында жұмыс жасадым.
Кейбір мәстіндерді аудару барысында қиындықтар туындағаны үшін, сөздіктердің көмегіне жүгіндім. Кейбір кездерде маған практика жетекшісіде түсінбеген жерлерді түзеп, көмектесіп отырды. Мәтіңдерді аудару барысында өзімнің қабілеттерімді тағы да жетілдірі екендігін түсіндім, және де сол үшін талпынып мәтіндердің аудармасын барынша нақты жасауға тырыстым. Бұл практика, ары қарай жетілі үшін маған мотивация берді. Жұмыс барысында мен сол орталықтың жұмысшыларынан да үлгі алуға тырыстым.Бұл практика мен үшін өте продуктивті болды деп санаймын.
Қорытынды
Менің аудармашы ретіндегі тәжірибем барысында мен аударма саласындағы дағдыларымды айтарлықтай жақсартқан құнды тәжірибе мен білім алдым. Әр түрлі жобаларда жұмыс істей отырып, мен әр түрлі тақырыптар мен тілдік ерекшеліктерге тап болдым, бұл маған аударма процесінде икемділік пен бейімделуді дамытуға мүмкіндік берді.
Мен ақпарат іздеу, аударма тапсырмаларын тиімді орындау үшін арнайы ресурстар мен құралдарды пайдалану бойынша дағдыларымды жетілдірдім. Осы тәжірибенің арқасында мен жұмысты белгіленген мерзімде орындау үшін уақытты басқара алдым.
Практика барысында мен іскерлік хат-хабарларды, техникалық құжаттаманы, ғылыми мақалалар мен әдеби шығармаларды қоса алғанда, әр түрлі мәтіндердің аудармаларын жүзеге асырдым. Жұмыс барысында мен аударманың дәлдігі мен сапасын сақтай отырып, түпнұсқа мәтіннің әртүрлі тақырыптары мен стиліне тез бейімделуді үйрендім.
Клиенттермен және әріптестермен жұмыс барысында мен коммуникативті дағдыларды, клиенттердің қажеттіліктерін түсіну және қанағаттандыру және аударма мәліметтерін үйлестіру қабілетін дамыттым. Мен сондай-ақ өзара әрекеттесу мен ынтымақтастық шешуші рөл атқаратын командада құнды тәжірибе алдым.
Менің аудармашы ретіндегі тәжірибем маған аударманың дәлдігі, сапасы мен стилінің маңыздылығын жақсы түсінуге және бағалауға көмектесті. Мен жоғары деңгейдегі кәсіпқойлықты қамтамасыз ету және тұтынушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін аударманы мұқият тексеру мен өңдеудің маңыздылығын түсіндім.
Жалпы, менің аудармашы ретіндегі тәжірибем маған құнды тәжірибе әкелді және аудармада табысты мансапқа жету үшін қажетті маңызды дағдыларды дамытуға көмектесті
Қорытындылай келе, аудармашы тәжірибесінің арқасында мен өз мамандығымда сенімді және сауатты болдым. Мен өз жетістіктеріммен мақтанамын және аударма саласында дамуды және жетілдіруді жалғастыруға дайынмын. Мен осы тәжірибеден өту мүмкіндігіне ризамын және болашақ аудармашы мансабы маған қоятын жаңа қиындықтарға толық дайынмын.
Әдебиеттер тізімі
Швейцер А.Д. Теория перевода: Статус, проблемы, аспекты. - М., 1988.
Комиссаров В.Н. Теория и практика перевода. М, 1990.
Левицкая Т.Р., Фитерман A.M. Теория и практика перевода с английского языка на русский. М., 1990.
Рецкер Я.И. Теория перевода и переводческая практика. М., 1974.
Казакова Т.А. Практические основы перевода. СПб, 2000
Васильева М.А., Закгейм Е.И. Обучение реферированию научной литературы. М.: МГУ.
Стрелоковский Г.М., Латышев Л.К. Научно-технический перевод. М., 1980.
Пумпянский А.Г. Основы научно-технического перевода. М., 1987.
Бреус Е.В. Основы теории и практики перевода с русского языка на английский. М.: У РАО, 1998.
Гордон Е.М., Крылова И.П. Грамматика современного английского языка. М., 1974.
Каушанская В.Л. Грамматика английского языка. М., 1973.
Крупное В.Н. В творческой лаборатории переводчика. М., 1976.
Қосымша А
Case Study: Tourism New Zealand website
New Zealand is a small country of four million inhabitants, a long-haul flight from all the major tourist-generaling markets of the world. Tourism currently makes up 9% of the country's gross domestic product, and is the country's largest export sector. Unlike other export sectors, which make products and then sell them overseas, tourism brings its customers to New Zealand. The product is the country itself - the people, the places and the experiences. In 1999, Tourism New Zealand launched a campaign to communicate a new brand position to the world. The campaign focused on New Zealand's scenic beauty, exhilarating outdoor activities and authentic Maori culture, and it made New Zealand one of the strongest national brands in the world
A key feature of the campaign was the website www.newzealand.com, which provided potential visors to New Zealand with a single gateway to everything the destination had to offer The heart of the website was a database of tourism services operators, both those based in New Zealand and those based abroad which offered tourism services 10 the country. Any tourism-related business could be listed by filling in a simple form. This meant that even the smallest bed and breakfast address or specialist activity provider could gain a web presence with access to an audience of long- haul visitors. In addition, because participating businesses were able to update the details they gave on a regular basis, the information provided remained accurate And to maintain and improve standards. Tourism New Zealand organised a scheme whereby organisations appearing on the website underwent an independent evaluation against a set of agreed national standards of quality. As part of this, the effect of each business on the environment was considered
To communicate the New Zealand experience, the site also carried features relating to famous people and places, One of the most popular was an interview with former New Zealand All Blacks rughy captain Tana Umaga. Another feature that attracted a lat of attention was an interactive journey through a number of the locations chosen for blockbuster films which had made use of New Zealand's stunning scenery as a backdrop. As the site developed, additional features were added to help independent travellers devise their own customised itineraries. To make it easier to plan motoring holidays, the site catalogued the most popular driving routes in the country, highlighting different routes according to the season and indicating distances and times.
Later, a Travel Planner feature was added, which allowed visitors to click and 'bookmark places or attractions they were interested in, and then view the results on a map. The Travel Planner offered suggested routes and public transport options between the chosen locations. There were also links to accommodation in the area. By registering with the website, users could save their Travel Plan and return to it later, or print it out to take on the visit. The website also had a 'Your Words' section where anyone could submit a blog of their New Zealand travels for possible inclusion on the website.
The Tourism New Zealand website won two Webby awards for online achievement and innovation. More importantly perhaps, the growth of tourism to New Zealand was impressive. Overall tourism expenditure increased by an average of 6.9% per year between 1999 and 2004. From Britain, visits to New Zealand grew at an average annual rate of 13% between 2002 and 2006, compared to a rate of 4% overall for British visits abroad.
The website was set up to allow both individuals and travel organisations to create itineraries and travel packages to suit their own needs and interests. On the website, wistors can search for activities not solely by geographical location, but also by the particular nature of the activity. This is important as research shows that activities are the key driver of visitor satisfaction, contributing 74% to visitor satisfaction, while transport and accommodation account for the remaining 26%. The more activities that visitors undertake, the more satisfied they will be. It has also been found that visitors enjoy cultural activities most when they are interactive, such as visiting a mare (meeting ground) to learn about traditional Maori life. Many long-haul travellers enjoy such learning experiences, which provide them with stories to take home to their friends and family. In addition, it appears that visitors to New Zealand don't want to be one of the crowd and find activities that involve only a few people more special and meaningful.
It could be argued that New Zealand is not a typical destination. New Zealand is a small country with a visitor economy composed mainly of small businesses. It is generally perceived as a safe English-speaking country with a reliable transport infrastructure.Because of the long-haul flight, most visitors stay for longer (average 20 days) and want to see as much of the country as possible on what is often seen as a once-in-a-lifetime visit. However, the underlying lessons apply anywhere - the effectiveness of a strong brand, a strategy based on unique experiences and a comprehensive and user-friendly.
Қосымша Ә
Тақырыптық зерттеу: Жаңа Зеландияның туристік веб-сайты
Жаңа Зеландия төрт миллион халқы бар шағын мемлекет, әлемнің барлық негізгі туристік нарықтарынан алыс қашықтықта орналасқан. Туризм қазіргі уақытта елдің жалпы ішкі өнімінің 9% құрайды және елдің ең ірі экспорттық секторы болып табылады. Өнімдерді жасап, кейін оларды шетелге сататын басқа экспорттық секторлардан айырмашылығы, туризм өз тұтынушыларын Жаңа Зеландияға әкеледі. Өнім елдің өзі - адамдар, орындар және тәжірибе болып келеді. 1999 жылы Жаңа Зеландияның туризм басқармасы брендтің жаңа позициясы туралы әлемді хабардар ету науқанын бастады. Науқан Жаңа Зеландияны әлемдегі ең күшті ұлттық брендтердің біріне айналдыра отырып, Жаңа Зеландияның әсем сұлулығына, қызықты ашық ауада іс-шараларға және шынайы Маори мәдениетіне бағытталған.
Науқанның басты ерекшелігі www.newzealand.com веб-сайты болды, ол Жаңа Зеландияның келешегі үшін барлық баратын жерлерге бір терезе шлюзін ұсынады. Веб-сайттың жүрегі елде туристік қызметтерді ұсынатын Жаңа Зеландияда және шетелде орналасқан туристік операторлардың дерекқоры болды. Туризмге қатысты кез келген бизнесті қарапайым форманы толтыру арқылы тізімге алуға болады. Бұл тіпті ең кішкентай төсек-орын және таңғы ас мекенжайы немесе мамандандырылған қызмет провайдері ұзақ мерзімді келушілер аудиториясына қол жеткізе отырып, желіде қатысуға болатынын білдірді. Бұған қоса, қатысушы кәсіпорындар өз деректерін жүйелі түрде жаңарта алатындықтан, ұсынылған ақпарат дәл болып қалды, әрі стандарттар жақсарды.Жаңа Зеландия туризмі веб-сайтта көрсетілген ұйымдар келісілген ұлттық сапа стандарттарының жиынтығына сәйкес тәуелсіз бағаланатын схеманы құрды. Соның аясында әрбір кәсіпорынның қоршаған ортаға әсері қарастырылды.
Сондай-ақ сайтта Жаңа Зеландия тәжірибесімен бөлісетін танымал адамдар мен орындар туралы әңгімелер бар. Ең танымалдардың бірі Жаңа Зеландияның бұрынғы регби капитаны Тана Умагамен сұхбат болды. Көптің назарын аударған тағы бір ерекшелік - бұл Жаңа Зеландияның таңғажайып декорациясын фон ретінде пайдаланған блокбастерлік түсірілім орындарының сериясы арқылы интерактивті саяхат. Сайт дамып келе жатқанда, тәуелсіз саяхатшыларға өздерінің маршруттарын жасауға көмектесетін қосымша мүмкіндіктер қосылды. Автокөлік демалысын жоспарлауды жеңілдету үшін сайт маусымға байланысты әртүрлі маршруттарды бөліп, қашықтық пен уақытты көрсете отырып, елдегі ең танымал автокөлік бағыттарының каталогын жасады.
Кейінірек келушілерге өздерін қызықтыратын орындарды немесе көрікті жерлерді белгілеп, содан кейін нәтижелерді картадан көруге мүмкіндік беретін Саяхаттарды жоспарлаушы мүмкіндігі қосылды. Саяхаттарды жоспарлаушы таңдалған орындар арасында ұсынылған маршруттар мен қоғамдық көлік опцияларын ұсынды. Сондай-ақ аудандағы тұрғын үйлерге де байланыстар болды. Веб-сайтта тіркелу арқылы пайдаланушылар саяхат жоспарын сақтап, кейінірек оралуы немесе кіру үшін басып шығаруы мүмкін. Сондай-ақ веб-сайтта кез келген адам веб-сайтқа орналастыру үшін Жаңа Зеландиядағы саяхаттары туралы блог жібере алатын Сіздің сөздеріңіз бөлімін көрсетті.
Жаңа Зеландияның туристік веб-сайты Интернеттегі жетістіктер мен инновациялар үшін екі Webby марапатына ие болды. Ең бастысы, Жаңа Зеландияға туризмнің өсуі әсерлі болды. Жалпы туристік шығындар 1999-2004 жылдар аралығында жылына орта есеппен 6,9%-ға өсті. Ұлыбританиядан Жаңа Зеландияға сапарлар 2002 және 2006 жылдар аралығында орта есеппен жылына 13%-ға өсті, британдықтардың шетелге сапарлары жалпы алғанда 4%-ға өсті.
Веб-сайт жеке тұлғаларға да, туристік ұйымдарға да олардың қажеттіліктері мен қызығушылықтарына сәйкес маршруттар мен туристік пакеттер жасауға мүмкіндік беру үшін жасалған. Веб-сайтта келушілер әрекеттерді тек географиялық орналасуы бойынша ғана емес, сонымен қатар әрекет сипаты бойынша да іздей алады. Бұл өте маңызды, өйткені зерттеулер келушілердің қанағаттануының 74%-ын, ал қалған 26%-ын көлік пен тұруды құрайтын әрекеттердің келушілердің қанағаттануының негізгі факторы екенін көрсетеді. Келушілер неғұрлым көп әрекет жасаса, соғұрлым олар бақытты болады. Келушілер сонымен қатар дәстүрлі Маори өмірімен танысу үшін биеге (кездесу нүктесіне) бару сияқты интерактивті болған кезде мәдени іс-шаралардан ләззат алатыны анықталды. Көптеген алыс қашықтыққа саяхатшылар достары мен отбасыларына әңгімелер беретін осындай оқу тәжірибесін ұнатады. Сонымен қатар, Жаңа Зеландияға келушілер тобырдың бірі болғысы келмейтін сияқты және бірнеше адам қатысатын іс-шараларды ерекше және мағыналы болу үшін табады.
Жаңа Зеландия ерекше жер деп айтуға болады. Жаңа Зеландия - негізінен шағын бизнестен тұратын визиттік экономикасы бар шағын ел. Әдетте сенімді көлік инфрақұрылымы бар қауіпсіз ағылшын тілінде сөйлейтін ел ретінде қабылданады.Ұзақ рейс болғандықтан, келушілердің көпшілігі ұзағырақ қалады (орта есеппен 20 күн) және өмірде бір рет келетін сапар деп саналатын елде мүмкіндігінше көбірек көргісі келеді. Дегенмен, негізгі сабақтар барлық жерде қолданылады - күшті брендтің тиімділігі, бірегей тәжірибеге негізделген стратегия және күрделілік пен ыңғайлылық.
Қосымша Б
Oxytocin
The positive and negative effects of the chemical known as the 'love hormone
A. Oxytocin is a chemical, a hormone produced in the pituitary gland in the brain. It was through various studies focusing on animals that scientists first became aware of the influence of oxytocin. They discovered that it helps reinforce the bonds between prairie voles, which mate for life, and triggers the motherly behaviour that sheep show towards their newborn lambs. It is also released by women in childbirth, strengthening the attachment between mother and baby. Few chemicals have as positive a reputation as oxytocin, which is sometimes referred to as the'love hormone'. One sniff of it can, it is claimed, make a person more trusting, empathetic, generous and cooperative. It is time, however, to revise this wholly optimistic view. A new wave of studies has shown that its effects vary greatly depending on the person and the circumstances, and it can impact on our social interactions for worse as well as for better.
B. Oxytocin's role in human behaviour first emerged in 2005. In a groundbreaking experiment, Markus Heinrichs and his colleagues at the University of Freiburg.Germany, asked volunteers to do an activity in which they could invest money with an anonymous person who was not guaranteed to be honest. The team found that participants who had sniffed oxytocin via a nasal spray beforehand invested more money than those who received a placebo instead. The study was the start of research into the effects of oxytocin on human interactions. 'For eight years, it was quite a lonesome field,' Heinrichs recalls. 'Now, everyone is interested.' These follow-up studies have shown that after a sniff of the hormone, people become more charitable, better at reading emotions on others' faces and at communicating constructively in arguments. Together, the results fuelled the view that oxytocin universally enhanced the positive aspects of our social nature.
C. Then, after a few years, contrasting findings began to emerge. Simone Shamay-Tsoory at the University of Haifa, Israel, found that when volunteers played a compettive game, those who inhaled the hormone showed more pleasure when they beat other players, and felt more envy when others won. What's more, administering oxytocin also has sharply contrasting outcomes depending on a person's disposition. Jennifer Bartz from Mount Sinai School of Medicine, New York, found that it improves people's abilty to read emotions, but only if they are not very socially adept to begin with. Her research also shows that oxytocin in fad to rejection.reduces cooperation in subjects who are particularly anxious or sensitive.
D. Another discovery is that oxytocin's effects vary depending on who we are interacting with. Studies conducted by Carolyn DeClerck of the University of Antwerp, Belgium, revealed that people who had received a dose of oxytocin actually became less cooperative when dealing with complete strangers.Meanwhile, Carsten De Dreu at the University of Amsterdam in the Netherlands discovered that volunteers given oxytocin showed favouritism: Dutch men became quicker to associate positive words with Dutch names than with foreign ones, for example. According to De Dreu, oxytocin drives people to care for those in their social circles and defend them from outside dangers. So, it appears that oxytocin strengthens biases, rather than promoting general goodwill, as was previously thought.
E. There were signs of these subtleties from the start. Bart has recently shown that in almost half of the existing research results, oxytocin influenced only certain individuals or in certain circumstances. Where once researchers took no notice of such findings, now a more nuanced understanding of oxytocin's effects is propelling investigations down new lines. To Bartz, the key to understanding what the hormone does lies in pinpointing its core function rather than in cataloguing its seemingly endless effects. There are several hypotheses which are not mutually exclusive. Oxytocin could help to reduce anxiety and fear. Or it could simply motivate people to seek out social connections. She believes that oxytocin acts as a chemical spotlight that shines on social clues - a shift in posture, a flicker of the eyes, a dip in the voice - making people more attuned to their social environment.This would explain why it makes us more likely to look others in the eye and improves our ability to identify emotions. But it could also make things worse for people who are overly sensitive or prone to interpreting social cues in the worst light.
F. Perhaps we should not be surprised that the oxytocin story has become more perplexing. The hormone is found in everything from octopuses to sheep, and its evolutionary roots stretch back half a billion years. 'It's a very simple and ancient molecule that has been co-opted for many different functions,' says Sue Carter at the University of Illinois. Chicago, USA. 'It affects primitive parts of the brain like the amygdala, so it's going to have many effects on just about everything.' Bartz agrees. 'Oxytocin probably does some very basic things, but once you add our higher-order thinking and social situations, these basic processes could manifest in different ways depending on individual differences and context.
Қосымша В
Окситоцин
Махаббат гормоны деп аталатын химиялық заттардың оң және теріс әсерлері
А. Окситоцин - химиялық зат, мидың гипофизінде өндірілетін гормон. Ғалымдар алғаш рет окситоциннің әсері туралы жануарлар әртүрлі зерттеу арқылы білді. Олар бұл өмір бойы жұптасатын шабындық тышқандары арасындағы байланысты нығайтуға көмектесетінін және қойлардың жаңа туған қозыларға көрсететін аналық мінез-құлқын тудыратынын анықтады. Оны босанатын әйелдер де шығарады, және ана мен бала арасындағы байланысты нығайтады. Бірнеше химиялық заттар окситоцин сияқты оң беделге ие емес, кейде ол махаббат гормоны деп те аталады. Оның бір демі адамды сенімдірек, сезімтал, жомарт және ынтымақтастыққа дайын ете алады деген пікір бар. Дегенмен, бұл толығымен оптимистік көзқарасты қайта қараудың уақыты келді. Зерттеудің жаңа толқыны оның әсері адамға және жағдайға байланысты айтарлықтай өзгеретінін және ол біздің әлеуметтік өзара әрекеттесуімізге жақсы да, нашар да әсер етуі мүмкін екенін көрсетті.
В. Окситоциннің адам мінез-құлқындағы рөлі алғаш рет 2005 жылы пайда болды. Фрайбург университетіндегі Маркус Генрихс және оның әріптестерінің алғашқы экспериментінде.Германия, еріктілерден адалдығына кепілдік берілмейтін жасырын адамға ақша салуға болатын іс-шара өткізуді сұрады.Команда мұрын спрейі арқылы окситоцинді алдын ала ингаляциялаған қатысушылар, плацебо қабылдағандарға қарағанда көбірек ақша салғанын анықтады. Бұл зерттеу окситоциннің адамдар арасындағы қарым-қатынасқа әсерін зерттеудің бастамасы болды. Сегіз жыл бойы бұл өте жалғыз өріс болды, - деп еске алады Генрихс. Ал қазір бәрі қызығушылық танытады.Кейінгі зерттеулер гормонды бір жұтым қабылдағаннан кейін адамдар мейірімдірек, басқалардың бетіндегі эмоцияларды жақсы оқитынын және даулар кезінде сындарлы сөйлесетінін көрсетті. Біріктірілген нәтижелер окситоцин біздің әлеуметтік табиғатымыздың оң аспектілерін кеңейтеді деген түсінікті нығайтты.
С. Содан кейін бірнеше жыл өткен соң қарама-қарсы нәтижелер пайда бола бастады. Израильдің Хайфа университетінің қызметкері Симон Шамай-Цури еріктілер бәсекеге қабілетті ойын ойнаған кезде, гормонмен дем алғандар басқа ойыншылардан жеңген кезде көбірек ләззат алғандығын, ал басқалары жеңген кезде қызғаныш сезімін бастан кешіргенің анықтады. Сонымен қатар, окситоцинді енгізу адамның бейімділігіне байланысты күрт қарама-қайшы нәтижелерге әкеледі. Нью-Йорктегі Синай тауындағы медицина мектебінің қызметкері Дженнифер Бартц, бұл адамдардың эмоцияларды оқу қабілетін жақсартатынын анықтады, бірақ олар бастапқыда қоғамда өте жақсы бағдарланбаған жағдайда ғана. Оның зерттеулері сонымен қатар окситоциннің бас тартуға тәуелді екенін көрсетеді.Әсіресе мазасыз немесе сезімтал субъектілердегі ынтымақтастықты азайтады.
D. Тағы бір жаңалық, окситоциннің әсері кіммен қарым-қатынас жасайтынымызға байланысты өзгереді. Бельгиядағы Антверпен университетінің қызметкері Кэролин ДеКлерктің зерттеуі окситоциннің дозасын қабылдаған адамдардың бейтаныс адамдармен қарым-қатынас жасағанда ынтымақтастығы төмендейтінін анықтады.Сонымен бірге, Нидерландыдағы Амстердам университетінің қызметкері Карстен Де Дрю окситоцин алған еріктілердің фаворитизм танытқанын анықтады: мысалы, голландиялық ер адамдар шетелдік есімдерге қарағанда голландиялық атаулармен жағымды сөздерді көбірек байланыстырады. Де Дреудің айтуынша, окситоцин адамдарды өздерінің әлеуметтік ортасындағы адамдарға қамқорлық жасауға және оларды сыртқы қауіптерден қорғауға шақырады. Осылайша, окситоцин бұрын ойлағандай жалпы ізгі ниетті емес, алалаушылықты күшейтетін сияқты.
E. Әу бастан-ақ бұл нәзіктіктердің белгілері байқалды. Жақында Барт зерттеу нәтижелерінің жартысына жуығында окситоцин белгілі бір адамдарға немесе белгілі бір жағдайларда ғана әсер еткенін көрсетті. Бір кездері мұндай нәтижелерді зерттеушілер назардан тыс қалдырған болса, енді окситоциннің әсерін жақсырақ түсіну жаңа бағыттағы зерттеулерді алға жылжытуда. Барц үшін гормонның не істейтінін түсінудің кілті оның шексіз болып көрінетін әсерлерін каталогтаудан гөрі, оның негізгі функциясын дәл анықтау болып табылады. ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz