Зраза котлет ассортименті

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 22 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ
МИНИСТРЛІГІ
С. СЕЙФУЛЛИН АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ АГРОТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
Техникалық факультет
Тамақ жəне қайта өңдеу өндірістерінің технологиясы кафедрасы

ЖҰМЫС ҚОРҒАУҒА ЖІБЕРІЛДІ

ТжҚӨӨТ кафедрасының меңгерушісі

М.М.Какимов

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Тақырып: Көкөністер қосылған тартылған сиыр етінен жасалған котлет технологиясы
Пән: Ет жəне ет өнімдерінің технологиясы
Мамандық: 6В07201 - Азық-түлік өнімдерінің өндірісі

Курстық жұмыс жетекшісі Оқытушы: Сатаева Ж. И.
Студент: Мейрамбаева А.С.
Курс: 4 курс
Топ: 06-068-19-15 топ
Жұмыс қорғалды
2023ж. Баға

Астана, 2023

МАЗМҰНЫ

Кіріспе
3
Негізгі бөлім
4
1 Әдеби, патенттік дереккөздерге аналитикалық шолу
4
2 Технологиялық бөлім
6
2.1 Көкөністер қосылған тартылған сиыр етінен жасалған котлет
ассортименті
6
2.2 Өндірістің технологиялық сұлбасы және сипаттамасы
10
2.3 Дайын өнімнің рецептурасы
11
2.4 Дайын өнімнің құндылығы
12
2.5 Шикізатқа қойылатын талаптар
14
2.6 Дайын өнімге қойылатын талаптар
16
3 Эксперименттік бөлім
19
3.1 Дайын өнімнің органолептикалық және физика-химиялық көрсеткіштері.
19
3.2 Экономикалық көрсеткіштер
22
Қорытынды
23
Пайдалынылған әдебиеттер тізімі
24

Кіріспе

Қазақстан Республикасы президентінің елімізді бəсекеге барынша қабілетті елу мемлекеттің қатарына енгізу мақсаты мен республикамыздың бүкіл дүниежүзілік сауда ұйымына кіргелі тұрған кезеңде - бəсекеге қабілетті ауылшаруашылық өнімдерін өндіру, өндірістік процестерді кешенді механикаландыру мен автоматтандыру, заманауи озық технологиялар мен өндіріске енгізу өзекті мəселеге айналып отыр. Қазіргі таңда Қазақстанда жүзге жуық ет жəне құс комбинаттары, ет консервілерін шығару комбинаттары, шұжық зауыттары жұмыс істейді.
Ет өнеркəсібі - бұл бастапқы ауылшаруашылық шикізатын яғни малды дəйекті түрде өңдейтін өндіріс кешені. Ет жəне ет өнімдері адамның негізгі тамақ өнімдерінің бірі болып табылады, олардың жоғары қоректік құндылығы ақуыздардың, майлардың жəне олардың құрамына кіретін қанықпаған жəне майлы полиқанықпаған қышқылдардың, микро жəне макроэлементтердің, экстрактивтік заттардың мөлшері мен сапасына байланысты.
ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігінің деректері бойынша 2022 жылдың 10 айының қорытындысы бойынша Қазақстандық малшылар 948,5 мың тонна ет өндірді, көлемі бір жыл бұрынғы ұқсас кезеңмен салыстырғанда орта есеппен 0,5%-ға өсті [8].
Жұмыстың өзектілігі: Бастапқыда котлет балық сүйегіндегі немесе филедегі ет бөлігі болып табылатын тағам деп аталған. Бірақ қазіргі уақытта котлеттің ассортименті тек тартылған етпен ғана емес, қырыққабаттан, картоптан, сəбізден жасалады - кейде олардан жалған котлеттер немесе вегетариандықтарға арналған котлеттер деп атайды.
Функционалды тамақ өнімдері - бұл жаңа немесе бұрыннан бар қосымша ингредиенттерді қосуға (байытуға) байланысты дəстүрлі тағамдық құндылықтан басқа қосымша қасиеттері бар тамақ өнімдері. Қазіргі уақытта функционалды тамақ өнімдері барлық белгілі тамақ өнімдерінің 3%-нан аспайды. Алдағы онжылдықта олардың үлесі бүкіл азық-түлік нарығының 30-50% жетеді деген болжам бар. Функционалды ет өнімдерінің нарық сегменті бүгінде жеткілікті дамымаған, бұл оларды өндіру технологиясының ерекшеліктерімен түсіндіріледі.
Курстық жұмыстың мақсаты: Көкөністер қосылған тартылған сиыр етінен жасалған котлет технологиясы бойынша өнімді жетілдіру мақсатында практикалық дағдыларды тереңдету.
Курстық жұмыстың міндеті: Көкөністер қосылған тартылған сиыр етінен жасалған котлет өнімінде етті жетілдіру, өнімді қоректік заттар кешенімен байыту мақсатында ассортиментті кеңейту. Шикізатқа қойылатын талаптарды зерттеу, дайын өнімнің құндылығы мен дайын өнімге қойылатын талаптарды практикалық тұрғыдан ескеру.

1 Əдеби дереккөздерге аналитикалық шолу

Котлет (фр. côtelette - қабырға) - бастапқы мағынасында: сүйекке пісірілген ет бөлігі. Қазіргі орыс тілінде жəне орыс тағамдарында: тартылған ет өнімі, оның аналогы (тартылған балық, тартылған құс еті) немесе алмастырғыш (көкөністерден тартылған ет жəне т.б.) [1].
Котлеттердің отаны Франция болып саналады. Онда котлет қытырлақ қуырылған, қабырғадағы сиыр етінің ұзын бөлігі деп аталды. Котлет, француз тілінен аударғанда, cotlette сөзбе-сөз аудармасы қабырға дегенді білдіреді.
Этикет пен ас құралдарын қолданудың пайда болуымен сүйекке қажеттілік жоғалып кетті. Уақыт өте келе котлеттің дəмін жақсарта отырып, нан пісіру жəне ұру сияқты əдістер қолданыла бастады. Еуропада мұндай котлет бүгінгі күнге дейін ұсынылады.
Ресейде алғашқы котлеттер тек Петр I кезінде пайда болды, бірақ түбегейлі өзгерістерге ұшырады. Етті ұрудың орнына оны өңдеудің басқа əдістері қолданыла бастады. Котлеттерді дайындауға арналған ет алдымен туралған, ал ет тартқыштардың пайда болуымен олар тартылған сиыр еті, шошқа еті немесе балық негізінде пісіре бастады. Бастапқы котлеттерде тек ұзын формасы сақталды.
Киев котлеттерінің шетелде танымал болғаны соншалық, олар 2006 жылдан бастап Ұлыбритания тұрғындарының ас мəзіріне қосылды. Украинадан қоныс аударушылар тұратын Канада мен АҚШ қалаларында Киев котлеттерін көптеген мейрамханалардa Chicken Kiev атымен ұсынады [2].
Қазіргі уақытта котлеттердің ең ассортименті - шницель, бифштекс, зраз, биточки, фрикаделькалар сияқты тағамдар. Котлеттер күнделікті тағам ретінде де, мерекелік дастарханға да беріледі [3].
Көптеген ғалымдар мен сарапшылар ет пен өсімдік шикізатын біріктіру дұрыс тамақтану мəселесін шешудің ең перспективалы жолы деп санайды. Шикізаттың үйлесімі əртүрлі құрамдағы түпнұсқа жоғары сапалы тағам өнімдерін алуға, өнімнің осы түрінің ассортиментін кеңейтуге жəне ең жақсы консистенция мен биологиялық құндылықты қамтамасыз ету үшін оңтайлы жеке рецептілерді пайдалануға мүмкіндік береді. Адам тағамнан өзінің бір тəулікте жұмсайтын энергиясының мөлшеріне сай қуат алуға тиіс.
Дайындалған котлеттер нəзік жəне еруі үшін тартылған ет мүмкіндігінше оттегімен қанықтырылуы керек. Ол үшін ет дайындамасы қолмен мұқият ұрылады. Жұмсартылған сары майдың немесе кілегейдің аз мөлшері тағамға қосымша жұмсақтық береді, ал егер сіз майдың бір бөлігін қуырылғанға дейін тартылған етке тығып қойсаңыз, котлеттің ішінде еріген хош иісті сұйықтықпен толтырылған шырынды қалта пайда болады.
Жартылай фабрикаттарды ерітудің қажеті жоқ, аздап үй температурасында тұрса жеткілікті. Табада өсімдік майын қыздырып, котлеттерді орташа отта əр жағынан 5-8 минут қуырып алуға болады.
Нан үгіндісімен қапталған котлеттердегі қапталған нан үгіндісі шашырап кетуіне жол бермеу мұздатқышқа 5 минутқа қоюға болады.
Нағыз котлеттер еттен тұратындықтан, олар осы өнімнің барлық пайдалы қасиеттерін сақтайды. Олардың пайдасы олар жасалған ет түрімен анықталады. Ең пайдалы, диеталық тұрғыдан алғанда, сиыр, күркетауық, қоян етінен жасалған котлеттер болады. Еттен жасалған котлеттердің пайдасы, ең алдымен, ағзаны ақуыздармен қанықтырудан тұрады.
Құрамында В12 витаминінің көп мөлшері бар күркетауық пен сиыр еті котлеттері анемияға қарсы тамаша құрал болады. 200 грамм котлетте күнделікті тұтынылатын К витаминінің мөлшері сүйектерді нығайтуға көмектеседі.
Балық котлеттерінің артықшылықтарын атап өткен жөн, олар ет котлеттерімен салыстырғанда аз калориялы, организм үшін фосфордың тамаша көзі болып табылады [4].
Котлеттердің калория мөлшері олар дайындалған етке байланысты болады. Бұл тағамның пайдасы көбінесе оны дайындау əдісімен анықталады. Буға пісірілген котлеттер қуырылғанға қарағанда əлдеқайда пайдалы болып келеді.
Сонымен қатар, котлеттердің құрамына олардың əсемдігін беретін жəне дəмін жақсартатын қоспалар кіреді, оларды денеге пайдалы екенін ескере отырып таңдауға болады. Көкөніс котлеттері туралы айтатын болсақ, олардың пайдасы көкөністердің пайдасындай сөзсіз.

1 Технологиялық бөлім

0.1 Көкөністер қосылған тартылған сиыр етінен жасалған котлет ассортименті

Ет өнімдерінің тағам ретінде жоғары қоректік қасиеттері ешқандай басқа өнім алмастыра алмайды. Ет өнімдерінің сапасын бағалауды жүргізгенде негізгі критерий оның тағамдық бағалылығы жəне адам өмірі мен денсаулығына қауіпсіздігі болады. Келесі кезекте еттен жасалған котлет ассортименті түрлеріне тоқталатын болсақ.
1. Табиғи котлет. Жалпы айтқанда, тартылған ет өнімдерін котлет деп атауға болатынын бəрі біле бермейді. Бірақ сүйектегі табиғи котлет, аздап ұрылған, ыстық майға қуырылған, содан кейін пеште бұқтырылған жəне нағыз котлет [5]. Төмендегі 1-ші суретте сүйекті котлет көрсетілген.

Сурет 1 - Cүйекті котлет

2. Киев котлеттері. Ол алғаш рет Киевте жасалды. Шындығында, Киев котлетін дайындау үшін тауық етінің филесі, сыртын орау үшін терінің бір бөлігі, жеткілікті. Төмендегі 2-ші суретте Киев котлеттері көрсетілген.

Сурет 2 - Киев котлеттері

3. Қуырылған котлеттер. Бұл өте жоғары калориялы жəне дəмді тағам, тауық етінен дайындалады, онда шырындылық үшін табада алтын түстес етіп пияз жəне мұздатылған жəне үгітілген сары май қосылады. Ақ нанның үгіндісімен сыртын қаптап, еріген сары майға екі жағын қуырып алады. Содан кейін пешке, дайын болғанға дейін пісіреді. Келесі 3-ші суретте қуырылған котлет бейнеленген [6].

Сурет 3 - Қуырылған котлет

4. Биточки. Биточки - бұл тартылған еттен жасалған, бірақ дөңгелек пішінді жəне белгілі бір қалыңдығы 2 сантиметрге дейінгі котлеттер. Котлеттердің кішкене қалыңдығы қуыру уақытын қысқартуға мүмкіндік береді, бұл барлық шырын мен дəмді сақтайды. 4-ші суретте биточки көрсетілген.

Сурет 4 - Биточки

5. Бифштекс. Бифштекс табиғи немесе туралған болуы мүмкін. Пісіру түрі əр түрлі болып келеді: грильде де, табада да жəне бумен. Бифштекс тегіс жəне ұзын пішінімен ерекшеленеді. Жеке сорт - татар бифштексі, ол балғын еттен дайындалады жəне оны аспаздық өңдеусіз жейді.

Сурет 5 - Бифштекс

6. Крокеттер. Кез - келген туралған ет немесе көкөніс пюресі, əдетте цилиндр тəрізді, əр түрлі салмасы бар котлет түрі. Олар нанға оралып, қуырылады. Бұл тағамның шығу тегін табу өте қиын, өйткені əлемдегі барлық дерлік тағамдарда крокеттерге ұқсайтын тағамдар кездеседі. 6-шы суретте крокеттер көрсетілген.

Сурет 6 - Крокеттер

Фрикаделька. Бұл сорпада немесе қайнаған суға қайнатылған кішкентай пішінді еттен жасалатын котлет түрі. Бірақ Германияда фрикаделькалар қарапайым котлеттер деп аталады. Тефтелиден айырмашылығы, құрамына күріш қосылмайды. Фрикадельканы 7-ші суреттен көре аламыз.

Сурет 7 - Фрикаделька

7. Тефтели. Тефтелиге тек күріш қана емес, сонымен қатар нан, дəмдеуіштер мен пияз - шырындылық үшін қосылады. Олар қуырылады, пісіріледі, буға пісіріледі, бірақ көбінесе тұздықта бұқтырылады. 8-ші суретте тефтелиді көруге болады.

Сурет 8 - Тефтели

8. Зраза. Саңырауқұлақ қосылып жақсы дайындалған зраз - мерекелік үстелдің белгілі тағамының бірі болған. Бірақ қазір де зраздар өзектілігін жоғалтпады, бірақ оларды дайындау əдісі өзгерді. Бастапқыда олар жіңішке кесілген ет кесектері болды, оның ортасына салмасын салып оралып, содан кейін зразалар қуырылып, дайын болғанға дейін пісірілді. Қазір зраздар, басқа котлеттер сияқты, тартылған етпен жиі дайындалады. Зраза котлеті 3-ші суретте көрсетілген.

Сурет 9 - Зраза котлет ассортименті

9. Деволяй. Деволай котлеттерін Киев котлеттерімен жиі шатастырады, бірақ айырмашылық бар. Киев стиліндегі котлеттерде сүйектен басқа, тағы бір міндетті ингредиент - бұл май жəне ас көк қосылады. Ал деволяй котлеттері үшін кез-келген тұздықтар, кілегей, ірімшік, саңырауқұлақ жəне сүйектер қосылмайды. Деволяй котлеті ассортиментін 10-ші суреттен көруге болады.

Сурет 10 - Деволяй котлет ассортименті

10. Балық етінен жасалған котлет. Егер балық котлетін шортан балығынан немесе басқа өзен балықтарынан жасағыңыз келсе тартылған етке устрица тұздығының бір тамшысын қосуға болады. Өнімнің 1 порцияға энергетикалық құндылығы: ақуыз - 21 гр, май -17 гр, көмірсу-26 гр, калория мөлшері - 341 ккал. 11-ші суретте балық етінен жасалған котлет көрсетілген [7].

Сурет 11 - Балық етінен жасалған котлет

Котлет өнімінің ассортименті көп, дегенмен барлық дерлік өнімдер термиялық өңдеу түріне, құрамына байланысты энергетикалық құндылығы жоғары болып келеді.

0.1 Өндірістің технологиялық сызбасы

Ет тағамдарын дайындау технологиясына тоқталсақ, жалпы еттен жасалатын тамақтардың тағамдық құндылығы өте жоғары. Ет адам организміне қажетті нəруыз, май көмірсулар, минералды заттар (фосфор, темір), А жəне В витаминдер, экстракті заттарға бай. Ұшаның қай бөлігінен қандай тағам дайындалатынын білген өте маңызды [8].

Еттің құнарлығы, жұмсақтығы, дəмділігі, жылулық өндеу ұзақтығы оның құрылысына байланысты. 1-ші сызбада көкөністер қосылған тартылған сиыр етінен жасалған котлет дайындау технологиялық сызбасы көрсетілген.

Шикізатты қабылдау (органолептикалық, ветеринарлық жəне санитариялық зерттеуден өткізіледі)
Шикізатты қабылдау (органолептикалық, ветеринарлық жəне санитариялық зерттеуден өткізіледі)
Шикізатты өңдеу (орташа бөлме температурасында еріту 7-10 сағ, етті жуу)
Шикізатты өңдеу (орташа бөлме температурасында еріту 7-10 сағ, етті жуу)

Бөліктерге кесу, сіңірлерден тазарту
Бөліктерге кесу, сіңірлерден тазарту
Салындысын дайындап, қосу
Салындысын дайындап, қосу
Еттартқыштан өткізу
Еттартқыштан өткізу

Формаға келтіру
Формаға келтіру
Котлеттерді ұнға батыру
Котлеттерді ұнға батыру

Қуыру (3-6 мин)
Қуыру (3-6 мин)
Дайын тағамды ұсыну (гарнирге езілген картоп, қайнатылған күріш жəне т.б.)
Ұсыну температурасы (70-75[0]C)
Дайын тағамды ұсыну (гарнирге езілген картоп, қайнатылған күріш жəне т.б.)
Ұсыну температурасы (70-75[0]C)
Сызба 1 - Көкөністер қосылған тартылған сиыр етінен жасалған котлет дайындау технологиялық сызбасы

0.2 Дайын өнімнің рецептурасы

Көкөністер қосылған тартылған сиыр етінен жасалған котлет рецептурасына қажет өнімдер 1-ші кестеде берілген.

Өнім атауы
Нетто, г
Тартылған сиыр еті
500
Тұздалған қияр
150
Болгар бұрышы
150
Сарымсақ
100
Тұз
15
Бұрыш
10
Тауық жұмыртқасы
50
Ұн
80
Нан
100
Кесте 1 - Көкөністер қосылған тартылған сиыр етінен жасалған котлет рецептурасы

Дайын өнімнің шығуы: 1155 грамм шықты. Мөлшері бойынша ең көп қолданылған өнім ет болып есептеледі

0.3 Дайын өнімнің құндылығы

Көкөністер қосылған тартылған сиыр етінен жасалған котлет құндылығы өте жоғары 2-ші кестеде көрсетілген.

Кесте 2 - Көкөністер қосылған тартылған сиыр етінен жасалған котлеттің энергетикалық құндылығы

Өнім
Салмағы, г
Ақуыз, г
Май, г
Көмірсу, г
Құнарлығы, ккал
Тартылған
сиыр еті
500
86
100
0
1270,00
Тұздалған
қияр
150
1,95
0
7,95
40,50
Болгар
бұрышы
150
1,20
0,15
2,55
16,50
Сарымсақ
100
1,40
0
10,4
47,00
Тұз
15
0
0
0
0,00
Қара бұрыш
10
104
0,33
3,87
25,10
Тауық
жұмыртқасы
50
6,35
5,45
0,35
78,50
Бидай ұны
80
7,36
0,96
59,92
273,60
Нан
100
8,10
100
48,80
242,00

Еттің сапасы аталған ұлпалардың мөлшеріне жəне олардың физика- химиялық, морфологиялық қасиеттеріне байланысты. Ол малдың түріне, тұқымына, жынысына жəне жасына тəуелді. Еттің құрамында 52-78% су, 16-21% белок, 0,5-49% май, 0,4-0,8% көмірсулар, 2,5-3% экстрактивті заттар, 0,7-1,3% минералды заттар, ферменттер, витаминдер жəне т.б кіреді.
Ет - өте пайдалы тағам. Мамандардың пайымдауынша, жеңіл дене еңбегімен шұғылданатын ересек кісілерге күніне 150-200 грамм ет жеуі керек. Негізінен, етте толып жатқан минералды заттар, соның ішінде темір мен дəрумендер бар. Ең маңыздысы, еттің құрамындағы экстрактивті заттардың болуы.
Етте суда еритін витаминдер - тиамин, рибофлавин, пиридоксин, никотинамит, пантотен қышқылы т.б. кездеседі. Жылу мен өңдеу кезінде В тобының витаминдері əр түрлі дəрежеде ыдырайды [9].
Сиыр етінің калория мөлшері орташа есеппен 187 ккал құрайды, бірақ майлылығына байланысты 100 грамм өнімге 230 ккал дейін жетуі мүмкін.
Сиыр етінің құрамы мен пайдалы қасиеттері. Сиыр етінде В дəрумендері бар, əсіресе В12 дəрумені адам ағзасына маңызды. Сиыр еті жасушаларды, əсіресе бұлшықет жасушаларын құруға қажетті жоғары сапалы ақуызды жеткізуші болып табылады. Аргинин мен глутаминді қамтитын аминқышқылдарының теңдестірілген құрамы, сондай-ақ мырыш, селен, темірдің болуы адамға қажетті өнімдер санатына қосады. Еттің құрамындағы Темір жасушаларды оттегімен қанықтырады, темір тапшылығы анемиясының дамуына жол бермейді, қандағы гемоглобин деңгейін жоғарылатады.
Тұздалған қияр - бұл славян халықтарының дəстүрлі тағамы, ол Ресейде кең таралған жəне əлі күнге дейін классикалық орыс тағамдарында ғана емес, сонымен қатар тамақ дайындаудың заманауи əдістерінде де өз позициясын жоғалтқан жоқ. Жаңа піскен қияр арнайы тұзды ерітіндіде, ыстық немесе суық əдіспен тұздалады. Әдетте, қиярдың шырындылығы мен қытырлақтығын сақтау үшін толығымен тұздалады. Тұздалған қиярдың қою жасылдан қанық түске ие болуы, дəмі мен хош иісі қосылған дəмдеуіштер мен көкөністерге байланысты. Маринадталған шыны банкалар екі жыл бойы сақталады (тоңазытқышта немесе жертөледе), қыста бөшкелерде тұздалған қиярды көктемге дейін тұтыну керек. Тұздалған қиярдың
калория мөлшері 100 грамм өнімге 11 ккал құрайды [10].
Тұздалған қиярдың құрамы мен пайдалы қасиеттері. Өнімнің құрамында: қияр, тұз жəне су. Қоспалар сарымсақ, желкек жапырақтары, қарақат жəне шие жапырақтары, желкек тамыры, ас көк, қара бұрыш бұршақтары, ащы бұрыш жəне дəміне қарай ащы шөптер болуы мүмкін.
Тұздалған қияр, жаңа піскен сияқты, құрамында калий, фосфор, кальций, магний, темір, мырыш жəне басқа минералдар, сондай-ақ С дəрумендері, В дəруменінің топтары, PP дəрумендері жəне т.б. Ашыту процесінде табиғи түрде тұздалған қиярда түзілетін сүт қышқылы пайдалы бактериялардың көбеюін
ынталандыру арқылы ішек микрофлорасына пайдалы əсер етеді. Тұздалған қияр асқазан сөлінің өндірісін жəнеде тəбетті арттырады.
Тəтті бұрыш (cápsicum ánnuum), көбінесе Болгар бұрышы атымен белгілі, Solanaceae тұқымдасының көкөніс шөпті жылдығының жемісі. Бұрыш жемістері - қуыс жидектер, тығыз шырынды қалың қабығы бар, ішінде көп тұқымды өзегі бар. Тəтті қызыл бұрыш барлық жерде, əсіресе тропикалық жəне субтропикалық ендіктерде өседі, отаны Америка болып саналады. Тəтті қызыл болгар бұрышының калория мөлшері 100 грамм өнімге 27 ккал құрайды.
Тəтті қызыл бұрыштың құрамы мен пайдалы қасиеттері. Бұрыштың қанық қызыл түсі табиғи антиоксидант ликопен пигментінің болуымен түсіндіріледі.
Тəтті қызыл бұрыштың құрамында: В1, В2, В9, С, Н жəне РР дəрумендері, сондай-ақ қажетті минералдар: калий, кальций, магний, мырыш, мыс жəне марганец, темір, күкірт, йод, хром, кобальт, фосфор жəне натрий.
Аскорбин қышқылының құрамы бойынша тəтті қызыл бұрыш танымал көшбасшылардан - қарақат пен лимоннан озады. Қызыл бұрыш тамырларды нығайтуға пайдалы, анемия кезінде остеопороз мен атеросклероздың пайда болуына қарсы профилактикалық құрал ретінде өнім ас қорытуды жақсартады жəне ішек моторикасын қалыпқа келтіреді, қатерлі ісіктерден қорғайды.
Сарымсақ. Сыртқы жағынан, сарымсақ кішкентай жəне дөңгелек пішінді. Əрбір тілім жұқа, тегіс қабықпен жабылған, оның астында тығыз, жеуге жарамды целлюлоза бар. Ол ақ немесе ашық сары түске ие жəне бай хош иіс шығарады. Сарымсақ қабығы ашық сұр немесе ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.