Қысқа мерзімді инвестициялардың құндарының төмендеуі

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 26 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ
I. ЖАЛПЫ БӨЛІМ 1
1. Кәсіпорынның жалпы ұйымдық-экономикалық сипаттамасы 1
2. Кәсіпорынның ұйымдастырушылық құрылымы 2
II. БУХГАЛТЕРЛІК ЕСЕП ПЕН АУДИТТІ ҰЙЫМДАСТЫРУ 3
1. Қоғамдық тамақтандыру орындарындағы бухгалтерлік есепті ұйымдастыру ерекшеліктері 3
2. Тамақтандыру өнімдерін өндіру және сату есебі 4
3. Инвестициялардың есебі мен аудиті 7
4. Қорлардың есебі мен аудиті 9
5. Ақша қаражаттарының есебі мен аудиті 11
6. Дебиторлық берешектердің есебі мен аудиті (сатып алушылар, тапсырыс берушілер, қызметкерлер және т.б.) 15
7. Міндеттемелердің есебі мен аудиті 16
8. Өндірістік шығындардың есебі мен аудиті және өнімнің өзіндік құнын анықтау тәртібі 17
9. Дайын өнімдерді шығару және сатудың есебі мен аудиті 18
10. Табыстар мен шығыстардың есебі мен аудиті және өнімнің өзіндік құнын анықтау тәртібі 19
III. АНАЛИТИКАЛЫҚ БӨЛІМ 21
1. Қаржылық есептілікті құрастырудың әдістемесі мен тәжірибесі, нормативтер мен стандарттар 21
2. Бухгалтерлік балансты талдау 23
Қорытынды 25
Қолданылған әдебиеттер тізімі: 26

I. ЖАЛПЫ БӨЛІМ
1. Кәсіпорынның жалпы ұйымдық-экономикалық сипаттамасы

Бұл есепте Сокол ЖШС бухгалтерлік есеп бойынша тәжірибенің нәтижелері туралы ақпарат көрсетілген.
Бұл практиканың мақсаты - оқу пәндерін және практикалық сабақтарды оқу кезінде университетте алынған бухгалтерлік есеп, талдау және аудит туралы білімдерін тереңдету, сонымен қатар кәсіпорынның жұмыс істеу механизмімен танысу, теориялық білімдерін бекіту және бухгалтерлік есеп саласында қажетті практикалық дағдыларды игеру, экономикалық талдау болып табылады.
Тәжірибеніңміндеттері:
oo жеке тапсырманы орындауға, сонымен қатар оны өңдеуге қажетті ауызша және құжаттамалық ақпаратты жинау.
oo кәсіпорынның жарғылық және салықтық есеп саясатымен танысу;
oo жұмыс кестесін, шоттардың жұмыс кестесін зерделеу;
oo қоғамдық тамақтандыру орындарындағы шығындар есебімен танысу;
oo ерекшеліктерге сүйене отырып, кәсіпорындағы бухгалтерлік есепті ұйымдастыру және есепке алу ерекшеліктерін зерттеу;
oo кәсіпорынның есеп беруімен, алғашқы құжаттармен және кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдауымен танысу;
oo кәсіпорындағы бухгалтерлік және аналитикалық жұмыстарды автоматтандыру дәрежесін зерттеу.
Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Қоғамдық тамақтандыру саласы - бұл ішкі нарықтың белсенді дамып келе жатқан салаларының бірі. Саланың жұмысы бухгалтерлік және аналитикалық қолдаусыз мүмкін емес. Бұл нақты тамақтандыру саласы ретінде өнімінің өзіндік құнын қалыптастыруды жүйелі түрде зерттеуді және оны құру үшін шығындарды басқару жүйесін бухгалтерлік және аналитикалық қамтамасыз етудің тиісті нұсқаулықтарын әзірлеуді қажет етеді.
Есепті жазу кезінде қаржылық коэффициенттер әдісі, трендтерді талдау, абсолютті, салыстырмалы және орташа шамалар әдісі, экономикалық және статистикалық әдістер сияқты талдау әдістері қолданылды.
Сокол-Фаворит ЖШС коммерицялық кәсіпорын нысанында құрылған Ресейлік Socol Coffee ЖШС-нің Қазақстандағы франшизасы болып табылады.
Кәсіпорынның ресми мекен-жайы: ҚР, Нұр-Сұлтан, Байқоңыр ауданы, Александр Бараев, 25. БИН: 190540013264; ИИК: KZ65998ВТВ0000474313-KZT. Негізін салушы, директор: Кадан Б.Н.
Кәсіпорынның миссиясы - тұтынушыларды сапалы, дәмді, ерекше кофе сусынымен қамтамасыз ете отырып, табыс табу.Кәсіпорынның мақсаты - клиенттер базасын қалыптастыру, қоғамдық тамақтандыру нарығында бірінші болу және әрбір тұтынушыны бренд бейнесі ету.
Сокол-Фаворит ЖШС заңды тіркеуден өткен тамақтандыру кәсіпорынының негізгі ерекшелігі оның Көгілдір мұхитқа енуінде. Кәсіпорын тұтынушының портреті бейнеленген ыдыста кофе сусынын сатумен айналысады. Кәсіпорынның Ресей Федерациясы аумағында және Қазақстан территориясында 100-ден аса филиалдары орналасқан.

2. Кәсіпорынның ұйымдастырушылық құрылымы
Франчайзинг жүйесінің ұйымдық құрылымы жүйедегі байланыстардың, яғни бірнеше кәсіпорындардың жиынтығын, олардың қызмет ету процесіндегі байланыстары мен қатынастарын көрсетуі керек, сонымен қатар франчайзинг жүйесінің мақсаттары бір және бір-бірімен сәйкес келуі тиіс.
Франчайзинг жүйесі үшін тиімді ұйымдастырушылық құрылым - бұл шығындар мен қателіктерге жол бермейтін, жұмыс қанағаттандырылуын қамтамасыз ететін, жауапкершіліктің нақты бөлінуі мен бөлінуін талап ететін, мәселелерді шешуге қатысуға мүмкіндік беретін, болашаққа сенімділік беретін, белгілі бір мәртебе мен мансаптық өсуге мүмкіндік беретін құрылым болып табылады. Сокол-Фаворит ЖШС коммерциялық кәсіпорынының ұйымдастырушылық құрылымы келесі сызбанұсқада көрсетілген (1-сурет):

Бас директор
HR
Есеп айырысу бөлімі
Өнімдер тобын басқару бөлімі
Сату бөлімі
Коммерциялық бөлім
Маркетинг
Бухгалтерия
Қаржы бөлімі

Кофейнялар желісі

Сурет 1. Кәсіпорынның ұйымдастырушылық құрылымы
I. БУХГАЛТЕРЛІК ЕСЕП ПЕН АУДИТТІ ҰЙЫМДАСТЫРУ
1. Қоғамдық тамақтандыру орындарындағы бухгалтерлік есепті ұйымдастыру ерекшеліктері

Қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындарының негізгі мақсаты - тұтынушыларға немесе ұйымдарға сату үшін өз өнімдерін өндіру.
Тамақтану кәсіпорындары өз қызметін жағымды жарғы және осы қызметпен айналысу лицензиясы негізінде жүзеге асырады.
Қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындарындағы бухгалтерлік есеп екі бағыттағы қызметті көрсетуге арналған: бір жағынан, бұл өндірістік процестер, екінші жағынан - сату процестері. Қоғамдық тамақтандырудың ерекшелігі - бұл өнімді өндіру және сату процестерінің тығыз байланысы.
Кәсіпорын үшін іске асыру процесі - бұл түпкілікті мақсатқа - тұтынуға жеткен кезде тауарлар қозғалысының соңғы сатысы.
Тамақтандыру кәсіпорнының қызметі тауарды жеткізушіден тұтынушыға жылжыту ретінде ұсынылуы мүмкін, мұнда кәсіпорын өзі қосымша ыңғайлылық тудыратын немесе тауарға жаңа қасиеттер беретін, яғни тауардың тұтынушылық құнын арттыратын байланыстырушы буын рөлін атқарады.
Негізгі бизнес-процестерді бөле отырып, қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындарында өнімді жылжытуды схемалық түрде суреттеуге болады (2-сурет):
Қоғамдық тамақтандыру кәсіпорыны
Тұтынушы
Жеткізуші
Өндіріс
Жүзеге асыру
Жабдықтау

Сурет 2. Қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындарындағы өнімді жылжыту

Суретте көрсетілгендей, қайта сату үшін сатып алынған тауарлардың қозғалысы өндірісті айналып өтіп жүреді. Басқа тауарлар өндірісте шикізат ретінде пайдаланылады және олар өңделгеннен кейін, олар өнімге айналған кезде сатылымға жіберіледі. Қайта сату үшін сатып алынған тауарлар бөлшек сауда өнімдерінде де есепке алынады.
2. Тамақтандыру өнімдерін өндіру және сату есебі
Бухгалтерлік есепте қоғамдық тамақтандыру өнімдеріне сату бағасын қалыптастыру бойынша операцияларды калькуляциялық (материалдық) және қосымша (бөлшек саудадағы операцияларға ұқсас сату бағасын қалыптастыру бойынша операциялар) моджді бөлу.
Ас үй өнімдерін өндіруге арналған шығындарды есепке алу 900 Негізгі өндіріс белсенді шотында жүргізіледі. Бұл есеп қоғамдық тамақтану кәсіпорындарында калькуляциядан материалдық жағдайға айналады. Бұл шотта өндіріске жіберілген өнімдер мен шикізат ғана есепке алынады. Қызметкерлердің жалақысы, еңбекақыдан аударымдар, ұстау бойынша шығыстар, негізгі құралдардың амортизациясы және басқалар сияқты барлық қалған шығындар сату бойынша шығыстар немесе жалпы және әкімшілік шығыстар ретінде ескерілуі тиіс және сауда үстеме бағалары есебінен жабылуы тиіс.
900 Негізгі өндіріс шотының дебеті бойынша: ас үйге келіп түскен шикізаттың құнын, буфеттер мен ұсақ бөлшек саудадан өнімнің қайтарылуын, анықталған артықшылық сомасын; кредит бойынша - сатылған және жіберілген Бұйымдарды дайындауға жұмсалған шикізаттың құнын, өнімдерді қоймаға қайтаруды көрсетеді. 900 Негізгі өндіріс шотының дебеттік сальдосы ас үйдегі өңделмеген шикізаттың, жартылай фабрикаттардың және дайын бұйымдардың құнын көрсетеді.
Талдамалы есеп әрбір материалдық жауапты тұлға бойынша жүргізіледі. Өндірісте шикізат қозғалысын есепке алу жөніндегі шоттардың корреспонденциясын қарастырайық (Кесте1).

Кесте 1 - Шоттар корреспонденциясы

№
Операция мазмұны
Шоттар корреспонденциясы
Сумма, теңге

Дебет
Кредит

1
2
3
4
5
1
Шот-фактуралардың негізінде өнім берушіден келіп түсті және азық- түлік қоймасына кіріске алынды
1310 Шикізат пен материалдар, қосалқы шот Қоймадағы шикізат
3310 Жеткізушілер мен мердігерлермен есеп айырысу
314111
2
ҚҚС көрсетілген шот-фактура қабылданды
1420Қосылған құн салығы
3310 Жеткізушілер мен мердігерлермен есеп айырысу
31411
3
Жеткізілген тауарлар үшін шот-фактура төленді
3310 Жеткізушілер мен мердігерлермен есеп айырысу
1030 Есеп айырысу шотындағы қолма-қол ақша
345522
4
Түскен тауарлар мен өнімдер бойынша шот-фактурада көрсетілген ҚҚС есепке жатқызылды
1420Қосылған құн салығы
1421 Өтеуге қосылған құн салығы
31411
5
Сатып алу актісіне сәйкес нарықта сатып алынған шикізат кіріске алынды
1310 Шикізат пен материалдар, қосалық шот Қоймадағы шикізат
2150 Қызметкерлердің берешектері
63470
6
Шикізат пен өнім өндіріске жіберілді
1320Дайын өнім
8100Негізгі өндіріс
345470
7
Пайдаланылмаған шикізат қоймаға қайтарылды
1310Шикізат пен материалдар
8100Негізгі өндіріс
344220

Барлық сауда кәсіпорындарында есептің негізгі объекті болып тауар саналады. Тауарлардың қозғалысы бойынша операцияларды есепке алу үшін шоттардың Бас жоспарында 222 Сатып алынған тауарларшоты көзделген. Тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) өткізуге байланысты шығыстарды есепке алу үшін 811 Тауарларды өткізу бойынша шығындар белсенді шоты арналған.
811 Тауарларды сату бойынша шығындар шотында шығындардың мынадай түрлері ескеріледі (Кесте 2).

Кесте 2 - Шығындар түрлері

№
Шығындар
1
Еңбекақы бойынша шығындар
2
Заңнамада белгіленген нормалар бойынша сауда қызметкерлерінің еңбекақысынан аударымдар
3
Кәсіпорын мүлкін сақтандыру бойынша шығындар
4
Қызметкерлердің іссапары бойынша шығындар
5
Негізгі құралдардың амортизациясы
6
Негізгі құралдарды қолдану бойынша шығындар
7
Тиеп-түсіру жұмыстары
8
Жарнама бойынша шығындар
9
Тара мен қаптамаға кететін шығындар
10
Табиғи кему нормалары шегінде өнімді сақтау және тасымалдау кезіндегі биологиялық ысыраптар
11
Тауарларды өткізуге байланысты өзге де шығындар

Тауарларды сатумен байланысты шығындар баптарының берілген номенклатурасында кәсіпорындар кәсіпорын сипаттамаларына байланысты өзгерістер мен толықтырулар енгізе алады (Кесте 3).

Кесте 3 - 811 Тауарларды өткізу бойынша шығындар шоты бойынша корреспонденциясы

№
Операция мазмұны
Шоттар корреспонденциясы
Сумма, теңге

Дебет
Кредит

1
2
3
4
5
1
Тауарларды сатумен байланысты қызметкерлерге, сондай-ақ тауарларды, жұмыстар мен қызметтерді жөнелту және сату процесінде қызмет ететін қызметкерлерге есептелген жалақы төленді
811
681
54000
2
Зейнетақы аударымдары ұсталды
681
653
5400
3
Есептелген жалақы сомасынан шегерімдер
811
634
12636
4
Қолданылған контейнерлер мен буып-түюге арналған материалдар
811
204, 206
28620
5
Қызмет көрсетушілерден жарнама, қойма қауіпсіздігі, комиссия төлеу және басқа шығындар бойынша қабылданған шот-фактуралар:
- жеткізушілер ұсынатын қызметтер көлемі үшін
- ҚҚС сомасына
811
331
671
671
24000
4800
6
Сақтау қоймаларын жалдауға есептелген жалдау ақысы
811
687
27000
7
Іске асыру процесінде қолданылатын материалдық емес активтер мен негізгі құралдар бойынша есептелген амортизация
811
111-116
131-134
18000
8
Шығындарды растайтын құжаттар негізінде тауарларды, жұмыстарды және қызметтерді сатумен байланысты шығыстар есептік сомалар мен ақшадан төленді.
811
333, 451
1900

811 шотының дебеті бойынша жалпы айналым

166156

Ескерту - кесте деректері [1] әдебиет көзінен алынған

3. Инвестициялардың есебі мен аудиті
Сокол-Фаворит ЖШС-де инвестициялар есебі жүргізілмейді.
Қаржылық инвестициялар - бұл жеке компаниялар мен мемлекеттің айналысқа шығарған акцияларына, облигацияларына, банктік депозиттік сертификаттарға және т.б. құнды қағаздарға салынған салымдары.
Қаржылық инвестициялардың екі түрі бар:
oo қысқа мерзімді қаржылық инвестициялар;
oo ұзақ мерзімді қаржылық инвестициялар.
Қысқа мерзімді қаржылық инвестициялардың есебі типтік шоттар жоспарының 1100 Қысқа мерзімді қаржылық инвестициялар деген бөлімшесінде жүргізіледі:

Кесте 4 - 1100 Қысқа мерзімді қаржылық инвестициялар бөлімшесінің шоттары бойынша жүргізілетін типтік операциялардың шоттар корреспонденциясы

№
Операциялардың мазмұны
Шоттар корреспонденциясы

Дебет
Кредит
1
Өтелу мерзімі бір жылға дейінгі ұйымнан берілген қарыздар
1110
1030
2
Қысқа мерзімді қарыз ретінде ұйымнан берілген тауарлар мен көрсетілген қызметтер:ҚҚС көрсетілмеген құн, ҚҚС сомасы
1110
1110
6010
3130
3
Шетел валютасында берілген қысқа мерзімді қарыздар бойынша оң бағамдық айырма
1110
6250
4
Шетел валютасында берілген қысқа мерзімді қарыздар бойынша теріс бағамдық айырма
7430
1110
5
Ұлттық және шетел валютасында берілген қысқа мерзімді қарыздарды қайтару
1010, 1030
1110
6
Қысқа мерзімді қаржылық активтер мен инвестицияларды сатып алу
1120-1150
1010, 1030,
7
Әртүрлі қысқа мерзімді қаржылық инвестициялар түрінде үлестері қосылған акциялар үшін төлемдер жасау
1120-1150
5110
8
Қысқа мерзімді инвестициялардың әділ құнының көбеюі
1120,
6150
9
Қысқа мерзімді инвестициялардың құндарының төмендеуі
7330
1120, 1140,
10
Шетел валютасындағы қысқа мерзімді қаржылық инвестициялар бойынша оң бағамдық айырма
1120-1150
6250
11
Шетел валютасындағы қысқа мерзімді қаржылық инвестициялар бойынша теріс бағамдық айырма
7430
1120-1150
12
Қысқа мерзімді қаржылық инвестицялардың баланстық құнын істең шығару
7410
1120-1150
Ескерту - кесте деректері [2] әдебиет көзінен алынған

Енді ұзақ мерзімді қаржылық инвестициялардың бухгалтерлік есебін ұйымдастыруға тоқталайық.
Ұйымдардың типтік шоттар жоспарында ұзақ мерзімді қаржылық инвестициялар есебі 2000 Ұзақ мерзімді қаржылық инвестициялар бөлімшесінде жүргізіледі.

Кесте 5 - 2000 Ұзақ мерзімді қаржылық инвестициялар бөлімшесі бойынша шоттар корреспонденциясы

№
Операциялардың мазмұны
Шоттар корреспонденциясы

Дебет
Кредит
1
Ұйымдарға берілген ұзақ мерзімді қарыздар
2010
1010, 1030
2
Ұйымдардың ұзақ мерзімді қарыздарды өтеуі
1010, 1030
2010
3
Ұзақ мерзімді қарыздарды қысқа мерзімді қарыздарға айналдыру
1110
2010
4
Ұзақ мерзімді инвестициялар алу
2020
1010, 1030
5
Қаржылық инвестициялар алу
2030, 2040
1010, 1030
6
Номиналдық құнынан төмен бағаға сатылып алынған облигациялардың сатып алу және номиналдық құнадарының арасындағы айырманы көрсету
2020, 2040
6150
7
Қайта бағалау нәтижесінде ұзақ мерзімді қаржылық инвестициялардың әділ құнының өсуін есепте көрсету
2030, 2040
6150
8
Қайта бағалау нәтижесінде ұзақ мерзімді қаржылық инвестициялардың әділ құнының азаюын есепте көрсету
7330
2030, 2040
9
Қысқа мерзімді қаржылық инвестициялардың баланстық құнын істең шығару
7410
2020-2040
Ескерту - кесте деректері [2] әдебиет көзінен алынған

4. Қорлардың есебі мен аудиті
Қорлар:
1) сатып алынған және қайта сатуға сақталған тауарлар;
2) қайта сатуға арналған мүлік (жер, ғимарат, автомобильдер);
3) субъекті өндірген және сатуға арналған дайын өнім;
4) дайын өнімді (немесе қызметтерді) өндіруге арналған, сондай-ақ өндірістің өзін қамтамасыз етуге арналған шикізат және материалдар;
5) аяқталмаған өндіріс - дайындық сатысына жетпеген өнім, кейіннен қайта өңдеуге арналған жартылай фабрикаттар;
6) басқа да қосымша қорлар ретінде сыныпталуы мүмкін [3].
Қорлардың түрлері бойынша талдамалы белгілер ақпараттық жүйеден мынадай ақпарат алуды қамтамасыз етуі тиіс:
1) есеп беретін бөлімшелер бойынша:
- қоймалардағы қорлар;
- цехтардағы қорлар;
2) қорлардың атаулары бойынша;
3) ағымдағы мәртебесі бойынша
- қайта өңдеуге берілген қорлар;
- жауапты сақтауға берілген қорлар.
Қорлар кез келген актив сияқты есепте мынадай тану өлшемдері болған кезде ғана көрсетіледі:
1) осы актив бойынша болашақта экономикалық пайда алу ықтималдығы болған кезде;
2) есепке алу объектісін сатып алуға немесе өндіруге іс жүзіндегі шығындарды бағалау мүмкін болған кезде.
Қорлар баланста оларды пайдаланудан болашақ экономикалық пайда ағынының ықтималдғы болған кезде ғана танылады.
Қорларды есепке алуды ұйымдастыру кезінде компанияның негізгі міндеттері:
- қорлардың уақтылы және толық кіріске алынуын, олардың сақталуын, белгіленген шығыс нормаларының сақталуын, компания қоймаларындағы қорлардың жеткіліктілігін бақылау;
- қорлардың қозғалысы бойынша барлық операцияларды уақтылы және толық құжаттау және олардың нақты өзіндік құнын дұрыс есептеу;
- қажетсіз және өтімсіз қорларды анықтау мақсатында қорлардың жай-күйін және олардың іске асырылуын бақылау.
Қорларды (тауарларды)сатып алуды компанияның уәкілетті қызметтері (сатып алу бөлімі, сатып алу бөлімі және т.б.) жүзеге асырады.
Қорларды бастапқы көрсету, олардың қозғалысы мен істен шығуын компания бастапқы құжаттар (қорларды сатып алуға арналған жүкқұжаттар, тауарлық-көліктік жүкқұжаттар, темір жол жүкқұжаттары, шот фактура, сапа сертификаты, қабылдау - тапсыру актілері және т.б.) болған кезде ғана жүргізеді.
Қорлар жергілікті нарықта, сондай-ақ сыртқы сауда келісім-шарттары бойынша импорт шарттарында сатып алынуы мүмкін.
Сокол-Фаворит ЖШС-нің 2018 жылдың 31 желтоқсанындағы көрсеткіші бойынша қор көлемі 6 610 135 теңгені құрайды, бұл көрсеткіш 2017 жылдың 31 желтоқсанындағы нәтиже бойынша 5 237 160 теңгені құраған (Кесте 6).

Кесте 6 - Кәсіпорынның қорлары көрсеткіштері, теңге
№
Қорлар
31.12.2018
31.12.2017
1
Шикізаттар мен материалдар
4 962 223
4 041 711
2
Аяқталмаған өндіріс
68 976
56 497
3
Дайын өнім
1 122 315
751 532
4
Қайта сатуға өнімдер
49 600
25 000
5
Өзге де қорлар
556 140
479 393
6
Құнсыздану резерві
100 015
92 223

Барлық қорлар
6 610 135
5 237 160

Ескерту - ұйым мәліметтері негізінде жасалды

5. Ақша қаражаттарының есебі мен аудиті
Қолма-қол ақшаны есепке алу тәртібі Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 28 ақпандағы № 234-III Заңымен, Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2015 жылғы 31 наурыздағы № 241 бұйрығымен бекітілген [4].
Жоғарыда аталған нормативтік құқықтық актілерге қосымша, кәсіпорын сонымен қатар оларды басқаратын ұйымдық-құқықтық формасына, салалық ерекшелігіне, қызмет саласы мен сипатының ерекшелігіне және т.б. негізделген, оларды белгілейтін Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін бухгалтерлік есеп пен бақылауды ұйымдастырудың нақты нысандары мен әдістерін дербес анықтауға құқылы. есеп саясатында.
Сіздің банктегі ағымдағы шоттарыңыздан қолма-қол ақша алу үшін чек кітапшасы беріледі, чек беріледі. Субъект чекте қажетті мөлшердің мақсатын көрсетуге міндетті (жалақы төлеу, жәрдемақы, үй шығындары және т.б.). Қолма-қол ақшаны алу үшін ұйым алдымен банкке қажетті сомаға тапсырыс жібереді.
Әр компанияда қолма-қол ақшаны сақтауға, алуға және шығаруға арналған касса бар. Кассалық ұғымға кәсіпорында бар қолма-қол ақша, сондай-ақ кассада сақталған ақша мен басқа да қаражатты (банк депозиттері, бағалы қағаздар және т.б.) қабылдау, сақтау және шығару үшін арнайы жабдықталған бөлме кіреді.
Ақша қаражаттары мен олардың баламаларын есепке алуды дұрыс басқару және ұйымдастыру:
- қаражаттың сақталуын қамтамасыз ету;
- нормативтік құқықтық актілерге сәйкес олардың мақсатты пайдаланылуын бақылау;
- ақша ағындарының барлық операцияларын толық және уақтылы құжаттау;
- есеп айырысу және қаржылық тәртіпті сақтау;
- аналитикалық есепті сенімді және уақтылы жүргізу;
- кассада ақша қаражаттары мен олардың баламаларына түгендеу жүргізу.
Кассалық операцияларды құжаттау
Қолма-қол ақшаны алуға және беруге байланысты барлық операциялар кәсіпорындардың кассалары арқылы жүзеге асырылады және кассалық операцияларды құрайды.
Компанияның кассасынан қолма-қол ақша беруге болады:
- шаруашылық және пайдалану шығындары туралы есеп бойынша;
- іссапар шығыстары үшін;
- жалақы ведомосі;
- әлеуметтік қамсыздандыру бойынша төлемдер;
- компания қызметкерлеріне қарыздар (қарыздар) беру;
- іссапарларға жеке көлігін пайдаланғаны үшін өтемақы төлеу.
Ақша қаражатының қозғалысы бойынша шаруашылық операцияларды тіркеу және есепке алу үшін кассалық операцияларды есепке алу үшін бастапқы есепке алу құжаттамасының бірыңғай нысандары белгіленген.
Кәсіпорынның кассасынан қаражаттың түскенін немесе жойылғанын растайтын негізгі құжаттар - бұл қолма-қол ақшаны алуға тапсырыс және шығыс кассасы.Қолма қол ақшаларды қабылдау, сақтау және жұмсау үшiн ұйымдарда касса болады. Касса - бұл қолма қол ақшалар мен өзге құндылықтарды қабылдауға, беруге және уақытша сақтауға арналған, арнайы жабдықталған, яғни еденi мен төбесiнен ешқандай адам кiре алмайтындай етiп жабылған, терезесi мен есiгiне темiрден тор қойылған және дыбыстық белгi беретiн қондырғылар орнатылған, өрттен сақталатындай түрлi материалдармен қалталып жасалған бөлмеде орналастыруды қажет ететiн оқшауланған үй-жай.
Кассалық ордерлер кассадағы ақшалай операциялар бойынша негiзгi бастапқы құжаттар болып табылады. Қолма қол ақшаларды кассаға қабылдау бас бухгалтер немесе ол өкiлеттiк берген тұлға қол қойған КО №1 нысанындағы кiрiс касса ордерi бойынша жүргiзiледi.
Бұл ақшаны кассаға өткізген тұлғаға тапсырған фактісін дәлелдеу мақсатында кіріс кассалық органына тиісті бас бухгалтер және кассирдың жеке қолымен, ұйым мөрімен басылған түбіртекті табыс ету қажет. Кіріс кассалық ордері бойынша ақша тек осы құжат толтырылған күнге ғана қабылданады.
Қолма қол ақшаларды кассадан беру КО №2 нысанындағы шығыс касса ордерi (ШКО) бойынша немесе шығыс касса ордерiнiң мөртаңбасы қойылып, тиiстi түрде ресiмделген құжаттар (төлем ведомосi, қолма қол ақшаны беруге өтiнiш, шоттар) бойынша жүргiзiледi. Шығыс касса ордерiне бас бухгалтер мен басшысының қолы қойылған болу керек. Егер шығыс касса ордерiне қоса берiлетiн құжатта рұқсат ету туралы басшының қолы болса, онда оның ордерде қойған қолының болуы мiндеттi емес.
Тіркеу журналы кіріс және шығыс кассалық құжаттарға бөлек-бөлек ашылады. Мұнда кассалық кіріс құжатының мерзімі, номері және келіп түскен ақша-қаражаттарының жұмсау мақсатын көрсетеміз.
Кассалық кітаптың беттері нөмірленіп, жіп өткізе отырып, тігіледі де, барлық беттерінің саны көрсетіліп, ұйымның басшысы мен бас бухгалтерлердің қолдары қойылып, ұйым мөрімен бекітіледі. Кіріс және шығыс операцияларының сомасымен бірге кассир күнделікті касса кітабында нақты ақша қалдығын жазады.
Еңбекақыға, жәрдемақы, уақытша жұмыссыздық бойынша төлем жұмсалмаса немесе ұйымның сұранымынан тыс сомма болса, онда оны 3 күн ішінде банк кассасына өткізу қажет. Мұндай жағдайда ұйымның кассирі қолма-қол ақшаны өткізу хабарлама қағазына бұл қаражаттардың пайда болу көзін (сатудан түскен табыс, депоненттелген еңбекақы т.б) көрсету қажет. Банк қызметкерлері кассирге тіркелген формада жасалған түбіртекті ұсынады, бұл түбіртек бухгалтерия шығыс кассалық ордер жасауына негіз болып табылады.

Кесте 7 - Кассадағы нақты ақша қаражаттары операцияларының шоттарда көрсетілуі

Шаруашылық операциялардың мазмұны
Шоттар корреспонденциясы

Дебет
Кредит
Банктегі есепайырысу шотынан түскен ақша-қаражаттар:

1010 Кассадағы ақша қаражаттары
1050 Банктегі арнайы шоттардағы ақша-қаражаттар
Болашақтағы кезең табыстары болып келетін ақша-қаражаттардың шотқа келіп түсуі (жалдау ақы және т.б)
1010 Кассадағы ақша қаражаттары
3521Болашақ кезең табысы
Сатылған тауарлар үшін ақша төленген кезде негізгі іс-әрекеттен табыс алынды:
1010 Кассадағы ақша қаражаттары,
6010 Дайын өнімді сатудан түскен табыс
Материалды емес активтерді сатудан түскен түсім алында
1010 Кассадағы ақша қаражаттары,
6210 МЕА есептен шығарылуынан түскен түсім
Негізгі құралдарды сатудан түскен түсім алынды
1010 Кассадағы ақша қаражаттары
6210 Негізгі құралды есептен шығар-н түсім
Инвентаризация нәтижесінде кассадағы қалдық есепке алынды
1010 Кассадағы ақша қаражаттары, 1021 шетел валютасындағы ақша-қаражаттар
6220 Негізгі емес қызметтен түскен түсім
Қызметкерлерге жалақы төленді
3350 Еңбекақы бойынша персоналдармен есеп айырысу
1010 Кассадағы ақша қаражаттары
Есепке алынған әкімшілік шаруашылық және жұмыс бабындағы іссапарға ақша-қаражаттар берілді
1250 Қызметкерлер немесе т.б трұлғалардың қарызы
1010 Кассадағы ақша қаражаттары
Кассадан есеп айырысу шотына ақша аударылды
1030 Есеп айырысу шотындағы ақша-қаражаттар
1010 Кассадағы ақша қаражаттары

Субъектiнiң шотынан барлық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.