Аудармашы кәсіби талаптары

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

ДӘРІС 7
Аудармашының моральдық кодексі

Дәріс жоспары

Аудармашының моральдық кодексі
Аудармашы этикасы
Аудармашы кәсіби талаптары

Кез-келген мамандық өкілдерінің өзіндік нормалары мен мінез-құлық ережелері бар. Осы нормалар мен ережелердің көмегімен мамандық қоғамдағы орнын бекітеді, ал қоғам өз кезегінде мамандықтың этикасына әсер етеді. Кез-келген кәсіптің моральдық нормалары мен кәсіби мінез-құлық заңдары бар, оларды бұзуға болмайды. Аудармашы мамандығы да ерекшелік емес. Аудармашының этикасы мәселелерімен П.Палажченко, А. Чужакин, Г. Мирам, А. Паго, И. С. Алексеева, Р. К. Миньяр-Белоручев сияқты танымал аудармашылар айналысты.
Аудармашы этикасы, И.С. Алексееваның пікірінше, "моральдық принциптерді (моральдық кодексті), кәсіби мінез-құлық нормаларын, кәсіби жарамдылық талаптарын, аудармашының өзінің құқықтық мәртебесін нақты білуін, аударманың техникалық қамтамасыз етілуімен танысуын қамтиды" [2; 35].
1.Аудармашының моральдық кодексі:
1. Аудармашы-бір тілде жасалған ауызша немесе жазбаша мәтінді басқа тілдегі мәтінге аударатын аудармашы.
2. Бұдан аудармашы үшін мәтінге қол сұғылмайды. Аудармашының, егер бейімдеудің, іріктеудің, қосымшалардың және т.б. қосымша міндетін Тапсырыс беруші қоймаса, аудармада мәтінді өз қалауы бойынша өзгертуге, оны қысқартуға немесе кеңейтуге құқығы жоқ.
3. Аудармада аудармашы өзіне белгілі кәсіби іс-әрекеттерді қолдана отырып, әрқашан бастапқы мәтіннің ИНВАРИАНТЫН барынша жеткізуге тырысады.
4. Кейбір жағдайларда ауызша дәйекті немесе ілеспе аударма жағдайында аудармашы дипломатиялық өкілеттіктермен де (мысалы, халықаралық байланыстар кезінде ірі саясаткерлердің сөздерін аудару кезінде) киінген адам болады. Егер аудармашыға осы дипломатиялық өкілеттіктер танылса, ол дипломатиялық қатынастарды қолдауда көмекші тұлға ретінде қызмет ете отырып, бастапқы мәтіннің дәлдігіне қарсы қателік жіберуге құқылы, бірақ олардың күрделенуіне жол бермейді, бірақ бір тараптың мүдделерін қорғауға міндетті емес.
5. Басқа жағдайларда, аудармашы тараптардың қарым-қатынасына араласуға, сондай-ақ аударылған мәтіннің мазмұнына қатысты өз ұстанымын анықтауға құқылы емес.
6. Аудармашы аударылатын материалдың мазмұнына қатысты құпиялылықты сақтауға және оны қажетсіз жария етпеуге міндетті.
7. Аудармашы өзіне белгілі тәсілдермен түпнұсқа тілі, аударма тілі, Аударма техникасы және мәтін тақырыбы салаларындағы құзыреттіліктің жоғары деңгейін қамтамасыз етуге міндетті.
8. Аудармашының аударма құзыреттілігінің жоғары деңгейін қамтамасыз ету үшін барлық қажетті жағдайларды, оның ішінде өз еңбегінің тиісті жағдайларын (ауызша аударған кезде - трансляцияланатын аппаратураның сенімділігі, қажет болған жағдайда - шешеннің сөйлеу қарқынын төмендету; синхронды түрде - бір күн бұрын шешендердің сөздерін беру, демалу үшін жұмыстағы үзілістер және т.б.; жазбаша түрде - тақырып бойынша анықтамалық және басқа да әдебиеттерді ұсыну) талап етуге құқығы бар.
9. Аудармашы аударманың сапасына жауап береді, ал егер аударма көркем немесе публицистикалық болса, оған заңмен қорғалатын авторлық құқық беріледі және аударманы жариялау кезінде оның аты көрсетілуі керек.
10. Аудармашының мәтінде кездесетін сөздер мен сөз тіркестерін басқа шет тілінде аудармауға құқығы бар (егер аудармашы екі тілде болмаса немесе Тапсырыс берушімен алдын ала уағдаластыққа сәйкес келмесе).

Кейбір жағдайларда ауызша дәйекті немесе ілеспе аударма жағдайында аудармашы дипломатиялық өкілеттіктермен де (мысалы, халықаралық байланыстар жағдайында ірі саясаткерлердің сөздерін аудару кезінде) киінген адам болады. Егер аудармашыға осы дипломатиялық өкілеттіктер танылса, ол дипломатиялық қатынастарды қолдауда көмекші тұлға ретінде қызмет ете отырып, бастапқы мәтіннің дәлдігіне қарсы қателік жіберуге құқылы, олардың күрделенуіне жол бермейді, бірақ бір тараптың мүдделерін қорғауға міндетті емес. Басқа жағдайларда, аудармашы тараптардың қарым-қатынасына араласуға, сондай-ақ аударылған мәтіннің мазмұнына қатысты өз ұстанымын анықтауға құқылы емес.
Аудармашы денсаулығына қамқорлық жасауға міндетті, өйткені аударманың сапасы оның физикалық жағдайына байланысты.
Аудармашының сөйлеушінің сөйлеуіндегі жеке кемшіліктерге эмоционалды жауап беруге құқығы жоқ және оларды қайталамауы керек; ол ауызша аудармада аударма тілінің әдеби нормасының ауызша нұсқасына назар аударады.
Аудармашы өзінің жеткіліксіз құзыреттілігі туралы дереу сигнал беруге, ал артында байқалған қателерді түзетуге және жасырмауға міндетті; бұл аударманың жоғары сапасының және басқалардың оған деген сенімінің кепілі.
Жазбаша аудармада аудармашы тапсырыс берушіге дұрыс қарым-қатынасты қамтамасыз ететін оны ресімдеу ережелерін сақтауға міндетті.
Қажет болған жағдайларда аудармашы аударылатын мәтіннің мазмұнына қатысты құпиялылықты сақтауға және оны қажетсіз жария етпеуге міндетті.

2.Аудармашының этикасы сонымен қатар кәсіби талаптарын - кәсіби талаптарға жауап беретін белгілі бір психологиялық қасиеттерді қамтиды. И. С. Алексееваның кәсіби жарамдылығы "бұл қызметті жүзеге асырудың табиғи алғышарттарын, оның ішінде психологиялық көзқарасты білдіреді. Кәсіби талаптар - кең ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.