Жемістер үлкен қызыл

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 16 бет
Таңдаулыға:

Тақырыбы: Тұшала дақылының биологиялық ерекшеліктері және өсіру технологиясы

Мазмұны
Кіріспе.
Тұшала дақылына жалпы сипаттама.
а) Тұшала дақылы түрлері.
б) Тұшала дақылының негізгі ерекшеліктері.
Негізгі бөлім.
Тұшала дақылын өсіру технологиясы
в) Тұшаланы ашық жерге отырғызу барысы
г) Тұшала дақылын өндірудегі негізгі күтім жасау процесі
Қорытынды.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.

Тұшала дақылына жалпы сипаттама.
Қарлыған(тұшала)-гуар тұқымдасына жататын бұта. Ол әртүрлі елдерде тағамдық және емдік құндылығы жоғары жемістер үшін өсіріледі. Қарлыған туралы жалпы негізгі мәліметтер ретін атап өтсек.
Қарлыған дақылдары келесі ерекшеліктермен сипатталады:
1. Таралуы: қарлығанның туған жері Еуропа, Азия, Солтүстік Америка және Жаңа Зеландия сияқты әртүрлі қоңыржай климат.
2. Бұта: қарлыған биіктігі шамамен 1-2 метр бұта түрінде өседі. Оның жасыл немесе күлгін болуы мүмкін үлкен және тісті жапырақтары бар.
3. Гүлдер: қарлыған гүлдері кішкентай, әдетте жасыл түсті, щеткаға жиналған.
4. Жемістер: қарлығанның басты мәні оның қызыл, сары немесе қара болуы мүмкін жарқын және шырынды жемістерінде. Олар тәтті және қышқыл дәмге ие және дәрумендердің, әсіресе С витаминінің бай көзі болып табылады.
5. Егін жинау: қарлыған дақылдары әртүрлілікке және климаттық жағдайларға байланысты, әдетте шілде немесе тамыз айларында жиналады. Жемістер бұтада піседі және оларды қолмен немесе механикалық түрде жинауға болады.
6. Өсіру және күту: қарлыған күн шуақты және құнарлы топырақты жақсы көреді. Ол бұтаның пішінін сақтау және егінді ынталандыру үшін үнемі суару мен азықтандыруды, сондай-ақ кесуді қажет етеді.
7. Денсаулыққа пайдасы: қарлыған жемістері антиоксиданттарға, соның ішінде флавоноидтар мен антоцианиндерге бай, олар денені бос радикалдардың әсерінен қорғауға көмектеседі және әртүрлі аурулардың, соның ішінде жүрек-қан тамырлары мен онкологиялық аурулардың дамуына жол бермейді. Олардың құрамында К, Е дәрумендері, микроэлементтер, фолий қышқылы және басқа да қоректік заттар бар.
8. Қолданылуы: қарлыған жемістері әртүрлі тағамдар мен сусындар жасау үшін тамақ дайындауда қолданылады. Көбінесе қарлыған салаттарға, йогурттарға және десерттерге балғындық пен жарқын дәм беру үшін қосылады.
9. Емдік қасиеттері: қарлығанның керемет дәмінен басқа емдік қасиеттері де бар. Оның жемістері дәстүрлі медицинада суық тию, тұмау, анемия, артрит, аллергия және асқазан-ішек жолдарының проблемалары сияқты әртүрлі ауруларды емдеу үшін қолданылады. Қарлыған жемістерінің қабынуға қарсы және иммуномодуляциялық қасиеттері де бар.

10. Төзімділік: қарлыған ұзаққа созылатын бұталар болып табылады және көптеген жылдар бойы өсіп, жеміс бере алады. Тиісті күтіммен және қолайлы жағдайлармен олар ұзақ уақыт бойы жемістердің тұрақты өнімділігін қамтамасыз ете алады.

а) Тұшала дақылы түрлері.
Қарлығанның бірнеше түрі бар, олар өсімдіктің сыртқы түрімен, жеміс түсімен және сипаттамасымен ерекшеленеді. Міне, қарлығанның кейбір танымал түрлері:
1. Қызыл қарлыған (Ribes rubrum): қарлығанның бұл түрінің тәтті және қышқыл дәмі болуы мүмкін қызыл немесе қызғылт жемістері бар. Бұтаның жасыл жапырақтары бар және әдетте шамамен 1,5 метр биіктікке дейін өседі. Қызыл қарлыған Еуропа мен Солтүстік Америкада кең таралған.
2. Қара қарлыған (Ribes nigrum): қарлығанның бұл түрі тәтті дәмі бар қара жемістермен сипатталады. Бұтаның жапырақтары жасыл немесе күлгін болуы мүмкін. Қара қарлыған тамақ дайындауда және шырындар мен джемдер өндірісінде жиі қолданылады. Оның туған жері Еуропа мен Солтүстік Американың әртүрлі бөліктері.
3. Ақ қарлыған (Ribes albinum): қарлығанның бұл түрінің ақ жемістері бар, олар аздап қышқылдығы бар тәтті дәмге ие. Ақ қарлыған бұтасын жасыл немесе ашық жасыл жапырақтары арқылы да тануға болады. Ол негізінен Еуропаның солтүстік аймақтарында өседі.
4. Алтын қарлыған (Ribes aureum): қарлығанның бұл түрі тәтті бал дәмі бар алтын сары жемістермен ерекшеленеді. Алтын қарлыған бұтасын Солтүстік Американың батысында табуға болады.
5. Ащы қарлыған (Ribes uva-crispa): қарлығанның бұл түрі ащы жемістерімен танымал, бірақ оларды қант қосылған джем мен джем жасау үшін пайдалануға болады. Қарлығанның бұл түрі Еуропа мен Солтүстік Азияда кездеседі.
6. Дөңгелек қарлыған (Ribes rotundifolium): қарлығанның бұл түрі жасыл, сары немесе қызыл болуы мүмкін дөңгелек жемістерге ие. Оның туған жері қытай мен Үндістан және дәстүрлі медицинада әртүрлі ауруларды емдеу үшін кеңінен қолданылады.
7. Куна қарлығаны (Ribes kunense): қарлығанның бұл түрі сарғыш-қызыл жемістерімен танымал және тамақ өнеркәсібінде шырындар мен кейбір аспаздық өнімдер үшін қолданылады. Ол Гималай аймағында кездеседі.
8. Чжаойу қарлығаны (Ribes zhao-yue): қарлығанның бұл түрі Қытайда өседі және негізінен емдік мақсатта қолданылады. Оның жемістері сары-қызғылт сары түсті және тәтті дәмге ие.
9. Корей қарлығаны (Ribes divaricatum): қарлығанның бұл түрі Кореядан шыққан және күлгін жемістерге ие. Ол тамақ дайындауда әртүрлі тағамдар мен сусындар жасау үшін қолданылады.
10. Қарлыған Grossularia( Ribes grossularia): қарлығанның бұл түрі кішкентай жасыл немесе қызғылт жемістерімен танымал. Ол Еуропада кең таралған және джем мен джем жасау үшін қолданылады.
Қарлыған-көптеген түрлері бар өте алуан түрлі өсімдік, олардың әрқайсысының өзіндік ерекшеліктері мен қолданылуы бар. Белгілі бір түрді таңдау сіздің аймағыңыздағы талғамға, пайдалану мақсатына және қол жетімділігіне байланысты.
Бұл көптеген қарлыған түрлерінің тек бірнешеуі ғана, бір түріне толығырақ тоқталғым келіп тұр.
Мәселен, қара қарлығанды алатын болсақ, қара қарлыған-Еуропа мен Солтүстік Американың әртүрлі аймақтарында өсетін бұта. Оның қара-жасыл жапырақтары, үлкен, қара жемістері және қылқаламға жиналған кішкентай гүлдері бар. Бұта биіктігі 2 метрге дейін жетуі мүмкін.
Қара қарлыған жемістері тәтті, сәл қышқыл дәмге ие және әртүрлі аспаздық рецепттерде қолданылады. Олар С, К және А дәрумендеріне, сондай-ақ диеталық талшықтар мен антиоксиданттарға бай. Жемістер көбінесе шырындар, джемдер, сусындар, десерттер жасау және салаттарға қосу үшін қолданылады.
Сонымен қатар, қара қарлығанның жемістері ғана емес, сонымен қатар шайда және хош иістендіргіш ретінде қолдануға болатын жапырақтары бар. Қарлыған жапырақтары мен өркендері де емдік қасиетке ие және дәстүрлі медицинада әртүрлі ауруларды емдеу үшін қолданылады. Олар иммундық жүйені нығайтуға көмектесетін және қабынуға қарсы қасиеттері бар дәрумендерге, минералдарға және фитохимикаттарға бай.
Қара қарлығанды бақшада өсіруге немесе жабайы табиғатта жинауға болады. Ол күн шуақты жерді және жақсы құрғатылған, құнарлы топырақты қажет етеді. Бұта көктемде гүлдейді, ал жемістер жазда піседі. Бұтаның сау өсуі мен өнімділігін қамтамасыз ету үшін оны үнемі тамақтандыру және кесу қажет.
Тұтастай алғанда, қара қарлыған-жеуге жарамды жемістермен, пайдалы жапырақтармен және тамақ дайындау мен медицинада көптеген пайдалану мүмкіндіктерімен таңғажайып өсімдік. Ол өзінің ерекше дәмі мен тағамдық қасиеттерімен назар аударады, бұл оны салауатты өмір салты мен ас үйде тәжірибе жасауға қызығушылық танытқандар үшін танымал таңдау етеді.

б) Тұшала дақылының негізгі ерекшеліктері.
Қарлыған-Актинидия тұқымдасына жататын бұта. Міне, қарлығанды сипаттайтын кейбір ерекшеліктер:
1. Жапырақтары: қарлыған әдетте жиектері тістелген жасыл, лоб тәрізді жапырақтары бар. Жапырақтары түріне байланысты тегіс немесе жеңіл үлпектермен жабылуы мүмкін. Олар фотосинтезге қызмет етеді және сәндік маңызы бар.
2. Гүлдер: қарлыған гүлдері пішіні мен түсі бойынша әртүрлі болуы мүмкін. Олар кілегей, сары, қызғылт немесе қызыл болуы мүмкін. Гүлдену әдетте көктемде немесе жаздың басында болады және бірнеше аптаға созылуы мүмкін. Гүлдер жағымды хош иіске ие және аралар мен басқа тозаңдандырғыштарды тартады.
3. Жемістер: қарлыған жемістері әдетте дөңгелек немесе жұмыртқа тәрізді және әртүрлі түстерде болуы мүмкін-қызыл, қара, сары немесе жасыл. Олар түрлерге байланысты жазғы немесе күзгі кезеңде жетілуге жетеді. Жемістер тәтті немесе тәтті және қышқыл дәмге ие және көбінесе шырындар, джемдер, шараптар және басқа да аспаздық өнімдер үшін қолданылады.
4. Өміршеңдік: қарлыған әдетте бірнеше ондаған жылдар бойы өмір сүретін берік өсімдік болып табылады. Ол әртүрлі жағдайларда өсе алады, бірақ күн шуақты немесе жартылай көлеңкелі жерлерді және құнарлы, жақсы құрғатылған топырақты жақсы көреді.
5. Қолданылуы: қарлыған қолданудың кең спектріне ие. Жемістерді тамақ өнеркәсібінде шырындар, джемдер, компоттар, десерттер және басқа да өнімдер жасау үшін пайдалануға болады. Оларды жаңа піскен жеуге немесе тамақ дайындауда қолдануға болады. Қарлығанның кейбір түрлері дәстүрлі медицинада әртүрлі ауруларды емдеу үшін де қолданылады.
6. Қоршаған ортамен байланысы: қарлыған-экожүйе үшін құнды өсімдік. Оның гүлдері аралар мен басқа да тозаңдандырғыштарды тартады, ал жемістер құстар мен жануарлардың әртүрлі түрлеріне тамақ береді.

7. Сорттары мен әртүрлілігі: Қарлығанның әртүрлі сипаттамалары бар көптеген сорттары бар. Қарлығанның барлық сорттары американдық-еуропалық (гибридті) және еуропалық болып бөлінеді. Гибридті сорттармен салыстырғанда, еуропалықтардың өнімділік мерзімі ұзағырақ және үлкен жидектер бар. Бірақ сонымен бірге еуропалық сорттар әртүрлі аурулар мен зиянкестерге көбірек ұшырайды. Сондай-ақ, барлық сорттар шартты түрде жемістердің мөлшері, түсі мен формасы, пісетін уақыты, өнімділігі, сондай-ақ тікенектердің болуы немесе болмауы бойынша бөлінеді.
Ең жақсы сорттар:
Африкалық. Бұл қыста төзімді сорттың тікенектері өте көп емес. Жидектердің орташа мөлшері қара күлгін түске ие, бетінде балауыз жабыны бар. Целлюлоза Қарақат дәмі бар тәтті-қышқыл. Бұл жемістер желе дайындауға өте қолайлы.
Қара Негус. Жемістер қара, жылтыр қабығымен жабылған. Бұл аязға төзімді орта маусымдық сортты Мичурин жасаған, бірақ бүгінгі күнге дейін ол орта ендік бағбандары арасында өте танымал. Өте үлкен емес жемістер жарылып кетпейді және тәтті-қышқыл дәмге ие. Олар джем, шарап, Джем және компот жасайды.
Краснодар шамдары. Бұл тікенсіз сорт кез-келген климаттық жағдайда өсіруге жарамды. Жемістер үлкен қызыл.
Сары. Бұл сорт саңырауқұлақ ауруларына төзімді, оның негізінен сабақтарының төменгі бөлігінде орналасқан тікенектері аз. Жемістер үлкен сары сопақша пішінді, бұтада ұзақ уақыт қалады.
Ақ триумф. Бұл әртүрлілік тез өсуімен және өнімділігімен ерекшеленеді. Жасыл жемістер піскен кезде аздап сарғыш реңкке ие болады. Олар тәтті, бұтада ұзақ уақыт қалады.
Финик. Бұл әртүрлілік сферотека (ұнтақты көгеру) ауруына бейім. Дегенмен, ол әлі де ең танымал сорттардың бірі болып табылады, өйткені ол жоғары өнімді және оның хош иісті жемістері жоғары дәмімен ерекшеленеді. Жасыл жемістерде күлгін-қызғылт қызару бар.

Кейбір сорттар ауруға төзімділігімен, жоғары өнімділігімен немесе белгілі бір дәмдік қасиеттерімен басым. Мысалы, "Бен Ломонд" сорты үлкен және шырынды жемістерімен танымал, ал "Титания" сорты суық климат үшін жақсы таңдау болып табылады, өйткені ол аязға төзімділігі жоғары.
8. Қоректік заттарға бай: қарлыған жемістері дәрумендерге, әсіресе С дәруменіне, сондай-ақ антиоксиданттарға, флавоноидтарға және басқа да пайдалы қосылыстарға бай. Олар қоректік заттардың көзі болып табылады және иммундық жүйені нығайтуға, зиянды бос радикалдардан қорғауға және жалпы денсаулықты сақтауға ықпал етеді.
9. Дәрілік қасиеттері: қарлыған дәрілік қасиеттерімен де танымал. Оның құрамында антиоксидантты, қабынуға қарсы және микробқа қарсы әсері бар полифенолдар бар. Қарлыған дәстүрлі медицинада суық тиюді, аллергияны, асқазан-ішек жолдарының кейбір мәселелерін және басқа ауруларды емдеу үшін қолданылады.
10. Көгалдандыру процесі: қарлыған өсіру және күту оңай. Оны бақшада да, балкондағы кәстрөлдерде де өсіруге болады. Бұта қалыпты суаруды, жақсы дренажды және пішінді сақтау және жаңа өсінділердің өсуін ынталандыру үшін үнемі кесуді жақсы көреді.

Тұшала дақылын өсіру технологиясы
Егер біз кейбір негізгі аспектілерді ескерсеңіз, қарлыған өсіру өте қарапайым процедура болуы мүмкін. Міне, қарлыған өсіру технологиясы бойынша кейбір ұсыныстар:
1. Орынды таңдау: қарлыған күн шуақты немесе жартылай көлеңкелі орынды жақсы көреді. Ол үшін бақшаңызда жақсы жарықтандырылған орынды таңдаңыз.
2. Топырақты дайындау: қарлыған жақсы дренажы бар борпылдақ, құнарлы топырақты жақсы көреді. Топырақты өңдеңіз, тастар мен арамшөптерді алып тастаңыз, құнарлылықты жақсарту үшін гумус немесе компост қосыңыз.
3. Отырғызу: қарлығанды күзде немесе көктемде отырғызыңыз. Өсу үшін жеткілікті кеңістікті қамтамасыз ету үшін бұталар арасындағы қашықтық шамамен 1,5-2 метр болуы керек. Шұңқырдағы борпылдақ топырақты компостпен немесе гумуспен араластырып, көшетті шұңқырға орнатыңыз, оны питомникте өскен тереңдікке қалдырыңыз.
4. Суару және ұрықтандыру: қарлығанды үнемі суару маңызды, әсіресе жидектердің пісетін кезеңінде. Ылғалдың жеткілікті мөлшері жеміс өнімділігі мен сапасын жақсартуға көмектеседі. Бұталарды органикалық тыңайтқышпен көктемнің басында және жаздың ортасында өсірушінің ұсыныстарына сәйкес ұрықтандыру.
5. Кесу: ескі өсінділерді алып тастау және жаңаларының өсуін ынталандыру үшін жыл сайын қарлығанды кесіңіз. Белсенді өсу маусымы басталғанға дейін қыста немесе ерте көктемде қашуды кесіңіз.
6. Зиянкестер мен аурулардан қорғау: қарлығанға жапырақ құрттары мен өрмекші кенелер сияқты зиянкестер шабуыл жасай алады. Пайдалы жәндіктерді тарту немесе табиғи инсектицидтерді қолдану сияқты биологиялық қорғаныс әдістерін қолданыңыз. Сондай-ақ ұнтақты көгеру немесе антракноз сияқты ауруларды бақылаңыз және тиісті бақылау әдістерін қолданыңыз.
7. Егін жинау: қарлыған жемістерін толық піскен, ашық түсті және сабағынан оңай бөлінген кезде жинаңыз.

в) Тұшаланы ашық жерге отырғызу барысы
Қарлығанды көктемде және күзде отырғызуға болады, бірақ отырғызудың ең жақсы мерзімі - күз (қыркүйектің аяғынан қазан айының ортасына дейін), өйткені күздің аяғында отырғызылған өсімдіктер жаңа жас тамырларды қабылдауға және қалыптастыруға уақыт алады. Көктемгі отырғызу кезінде өсінділердің өмір сүру деңгейі мен өсуі әдетте сәл нашарлайды.
Қарлыған тікенді екенін және бұтаның жанында арамшөптерді жою ыңғайсыз екенін есте ұстаған жөн, сондықтан отырғызу алдында күзде жерді тамыр және тамыр арамшөптерінен, ең алдымен бидай шөптерінен жақсылап тазарту керек. Мұны істеу үшін күздің басында қарлыған астындағы учаске қазылып, арамшөптердің барлық тамырларын мұқият таңдайды. Қазғаннан кейін топырақ металл тістері бар тырмамен Мұқият тегістеліп, жердің барлық кесектерін сындырады.

Күзгі отырғызу үшін қарлыған астындағы шұңқырлар отырғызудан 2-3 апта бұрын қазылады, сондықтан топырақ қоныстануға уақыт алады. Шұңқырлар тереңдігі мен ені 50 см қазылады.
Отырғызу үшін жақсы дамыған жүйесі бар (тамыры кемінде 25-30 см) және 3-4 күшті қашудың жер бөлігі бар таза сортты, сау жылдық немесе екі жылдық көшеттер қолданылады. Мұндай көшеттерді отырғызу кезінде өсімдіктер ертерек ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.