Медициналық құқықтық қатынастар объектісі

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 181 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МИНИСТРЛІГІ

КеАҚ «Астана Медицина Университеті»

Тлембаева Ж. У, Даулетханова А. А., Караев А. А, Базарова Г. С., Жаркенова С. Б., Жаппарова А. С., Семёнова С. Ю., Шерстобоев О. Н., Рахметов С. М.

МЕДИЦИНАЛЫҚ ҚҰҚЫҚ

(Оқулық студенттер, интерндер, резиденттер, магистранттар, докторанттар үшін)

Астана, 2022

ӘОЖ 61:34(075. 8)

ҚБЖ 5:67я73

М 42

РЕЦЕНЗЕНТТЕР:

1. М. А. Утанов -заң ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сот Төрағасының кеңесшісі;

2. Қ. Қ. Садыкова - PhD, доцент, Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы Мемлекеттік басқару академиясы Басқару институты директорының орынбасары;

3. Т. З. Жакупова - медицина ғылымдарының кандидаты, КеАҚ «Астана медицина университеті» «Сот медицинасы кафедрасы» профессоры

4. А. Шаймуратова- «Астана медицина университеті» КеАҚ Мемлекеттік тілді дамыту тобының жетекші маманы

Авторлары: Тлембаева Ж. У - 1, 2 тараулар, 3. 1 3. 2 бөлімдері; Даулетханова А. А - 3. 3 бөлімдері; Караев А. А - 4 тарау; Базарова Г. С - 5 тарау; Жаркенова С. Б- 6 тарау; Жаппарова А. С- 7 тарау; Семенова С. Ю- 8 тарау; Шерстобоев О. Н- 9 тарау; Рахметов С. М- 10 тарау.

М 42. Медициналық құқық. Оқулық/ Тлембаева Ж. У, Караев А. А, Базарова Г. С [және басқалар] ; Ж. У. Тлембаева редакциялығымен. - Астана, 2022 жыл. - 181 б.

Аудармашылар: Құдайбергенова М. Ж., Хамзина М. Ғ.

ISBN

Оқулықта білім алушыларға жаңа оқу пәні - медициналық құқық бойынша базалық білім мен дағдыларды алуға мүмкіндік беретін материалдар бар. Оқулықта медициналық құқықтың теориялық және құқықтық негіздері, медициналық құқықтық қатынастар субъектілерінің құқықтық жағдайы қарастырылады. Медициналық және фармацевтикалық қызметкерлердің заңды жауапкершілігінің проблемалық мәселелерін баяндау маңызды орын алады. Оқулық материалдарына тест тапсырмалары, сондай-ақ әдебиеттер тізімі кіреді. Оқулық медициналық, фармацевтикалық мамандықтар бойынша Мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттың талаптарына сәйкес дайындалды. Басылым студенттерге, интерндерге, резиденттерге, магистранттарға, докторанттарға арналған. Сондай-ақ, бұл сот және басқа да құқық қорғау органдарының, ұйымдардың өкілдеріне, сондай-ақ медициналық құқық мәселелеріне қызығушылық танытқандарға пайдалы болады.

ӘОЖ 61:34(075. 8)

ҚБЖ 5:67я73

Негізгі әдебиет ретінде «Астана медицина университеті» КЕАҚ Ғылыми Кеңесімен мақұлданған және басып шығаруға ұсынылған

2023 жылғы «___» № __ хаттама

@ Авторлар ұжымы, 2022

МАЗМҰНЫ

Қысқартулар тізімі . . .

Қысқартулар тізімі . . .:

Кіріспе . . .

6: 7

Қысқартулар тізімі . . .:

1 Медициналық құқықтың түсінігі, пәні және әдісі . . .

6: 8

Қысқартулар тізімі . . .:

1. 1 Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау ұғымы және жүйесі . . .

6: 8

Қысқартулар тізімі . . .:

1. 2 Қазақстандық құқық салалары жүйесіндегі медициналық құқық. Медициналық құқықтың түсінігі, пәні және әдістері . . .

6: 13

Қысқартулар тізімі . . .:

1. 3 Медициналық құқықтық қатынастар: түсінігі мен құрылымы. .

6: 18

Қысқартулар тізімі . . .:

1. 4 Медициналық құқықтың қайнар көздері: түсінігі мен түрлері. .

6: 22

Қысқартулар тізімі . . .:

1. 5 Медициналық құқық, оқу пәні және ғылым саласы ретінде «Медициналық құқық курсының міндеттері мен жүйесі» . . .

6: 25

Қысқартулар тізімі . . .:

2 Медициналық қызметті әлеуметтік реттеу жүйесіндегі медициналық құқық

6: 30

Қысқартулар тізімі . . .:

2. 1 Медициналық қызмет саласындағы қоғамдық қатынастарды реттейтін әлеуметтік нормалардың түрлері . . .

6: 30

Қысқартулар тізімі . . .:

2. 2 Медициналық қызмет жүйесіндегі құқық пен мораль нормаларының арақатынасы . . .

6: 31

Қысқартулар тізімі . . .:

2. 3 Медициналық қызметті әлеуметтік реттеудің жалпы құрылымындағы медициналық этика және деонтология, биомедициналық этика ережелерінің рөлі . . .

6: 33

Қысқартулар тізімі . . .:

3 Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасы . . .

6: 37

Қысқартулар тізімі . . .:

3. 1 Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасы: қалыптасу тарихы және қазіргі жағдайы . . .

6: 37

Қысқартулар тізімі . . .:

3. 2 Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасының құрамы . . .

6: 41

Қысқартулар тізімі . . .:

3. 3 Денсаулық сақтау саласындағы халықаралық-құқықтық актілер

6: 44

Қысқартулар тізімі . . .:

3. 4 Денсаулық сақтау саласындағы құқықтық реттеу қағидаттары

6: 46

Қысқартулар тізімі . . .:

4 Азаматтардың денсаулық сақтау құқығының конституциялық-құқықтық сипаттамасы . . .

6: 48

Қысқартулар тізімі . . .:

4. 1 Азаматтардың денсаулық сақтау құқығының конституциялық негіздері . . .

6: 48

Қысқартулар тізімі . . .:

4. 2 Денсаулық сақтауға конституциялық құқықты заңнамалық қамтамасыз ету . . .

6: 52

Қысқартулар тізімі . . .:

4. 3 Азаматтардың денсаулық сақтау құқығын қамтамасыз ету мәселелері бойынша конституциялық бақылау органдарының құқықтық ұстанымдары . . .

6: 57

Қысқартулар тізімі . . .:

5 Медициналық құқық субъектілері . . .

6: 62

Қысқартулар тізімі . . .:

5. 1 Медициналық құқықтық қатынастарға қатысушылардың құрамы . . .

6: 62

Қысқартулар тізімі . . .:

5. 2. Медициналық құқықтық қатынастар субъектілерінің жіктелуі

6: 63

Қысқартулар тізімі . . .:

5. 3 Азаматтар медициналық құқықтық қатынастардың субъектілері ретінде . . .

6: 65

Қысқартулар тізімі . . .:

5. 4 Медициналық және фармацевтикалық қызметкерлер медициналық құқықтық қатынастардың субъектілері ретінде . . .

6: 68

Қысқартулар тізімі . . .:

5. 5 Пациенттіңқұқықтық мәртебесі . . .

6: 72

Қысқартулар тізімі . . .:

5. 6. Денсаулық сақтау ұйымдары медициналық құқықтық қатынастардың субъектілері ретінде . . .

6: 74

Қысқартулар тізімі . . .:

6 Еңбек құқықтық қатынастары саласындағы медицина және фармацевтика қызметкерлерінің құқықтары . . .

6: 77

Қысқартулар тізімі . . .:

6. 1 Медицина және фармацевтика қызметкерлерінің еңбек құқықтары . . .

6: 77

Қысқартулар тізімі . . .:

6. 2 Медициналық және фармацевтикалық қызметкерлермен еңбек қатынастарын реттеу ерекшеліктері . . .

6: 81

Қысқартулар тізімі . . .:

6. 3 Медицина және фармацевтика қызметкерлерімен еңбек шартын жасасу . . .

6: 84

Қысқартулар тізімі . . .:

6. 4 Жұмыс уақыты және демалыс уақыты . . .

6: 88

Қысқартулар тізімі . . .:

6. 5. Медицина және фармацевтика қызметкерлерін әлеуметтік қорғау . . .

6: 98

Қысқартулар тізімі . . .:

6. 6 Медицина және фармацевтика қызметкерлерін тәртіптік жауапкершілікке тарту тәртібі . . .

6: 100

Қысқартулар тізімі . . .:

7 Денсаулық сақтау саласындағы құқық бұзушылықтар және заңды жауапкершілік . . .

6: 104

Қысқартулар тізімі . . .:

7. 1 Денсаулық сақтаудағы құқық бұзушылықтардың түсінігі мен негізгі түрлері . . .

6: 104

Қысқартулар тізімі . . .:

7. 2 Медициналық құқық бұзушылықтар үшін құқықтық жауапкершіліктің түсінігі, түрлері және негізі . . .

6: 107

Қысқартулар тізімі . . .:

7. 3 Медициналық құқық бұзушылықтар жасағаны үшін қолданылатын мемлекеттік-құқықтық ықпал ету шаралары . . .

6: 110

Қысқартулар тізімі . . .:

8 Медициналық қызметкерлердің пациентке зиян келтіргені үшін азаматтық-құқықтық жауапкершілігі . . .

6: 116

Қысқартулар тізімі . . .:

8. 1 Медицинадағы азаматтық-құқықтық жауапкершілік және оның түрлері . . .

6: 116

Қысқартулар тізімі . . .:

8. 2 Азаматтық-құқықтық жауапкершіліктің шарттары мен негіздері

6: 118

Қысқартулар тізімі . . .:

9 Медициналық ұйымдардың, медициналық және фармацевтикалық қызметкерлердің әкімшілік жауапкершілігі . . .

6: 128

Қысқартулар тізімі . . .:

9. 1 Әкімшілік жауапкершіліктің түсінігі мен мәні . . .

6: 128

Қысқартулар тізімі . . .:

9. 2 Әкімшілік жауапкершіліктің негіздері, медицина саласындағы әкімшілік құқық бұзушылықтардың құрамы . . .

6: 130

Қысқартулар тізімі . . .:

9. 3 Маңызы болмашы әкімшілік құқық бұзушылықтар . . .

6: 138

Қысқартулар тізімі . . .:

10 Медицина қызметкерлерінің қылмыстық жауапкершілігі: жазаның түрлері мен шаралары . . .

6: 144

Қысқартулар тізімі . . .:

10. 1 Медициналық қылмыстық құқық бұзушылықтардың түсінігі мен түрлері . . .

6: 144

Қысқартулар тізімі . . .:

10. 2 Медициналық қате: түсінігі және жіктелуі . . .

6: 146

Қысқартулар тізімі . . .:

10. 3 Медициналық қылмыстық құқық бұзушылықтарды жасағаны үшін қылмыстық жауаптылық . . .

6: 149

Қысқартулар тізімі . . .:

Қорытынды . . .

6: 157

Қысқартулар тізімі . . .:

Тест тапсырмалары . . .

6: 158

Қысқартулар тізімі . . .:

Өзін-өзі бақылауға арналған тест жауаптары . . .

6: 169

Қысқартулар тізімі . . .:

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . .

6: 170

ҚЫСҚАРТУЛАР ТІЗІМІ

ДДҰ- Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы;

ҚР АК- 1994 жылғы 27 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі (Жалпы бөлім ) ;

ЕАЭО- Еуразиялық экономикалық одақ

ЕО - Еуропалық Одақ

ЕШЕБЖ - Еңбек шарттарын есепке алудың бірыңғай жүйесі

ҚР тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы Заңы - «Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы» 2010 жылғы 4 мамырдағы Қазақстан Республикасының Заңы;

Рұқсаттар және хабарламалар туралы ҚР Заңы - «Рұқсаттар және хабарламалар туралы» 2014 жылғы 16 мамырдағы Қазақстан Республикасының Заңы;

Құқықтық актілер туралы ҚР Заңы - « Құқықтық актілер туралы» 2016 жылғы 6 сәуірдегі Қазақстан Республикасының Заңы;

Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру туралы ҚР Заңы - «Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру туралы» 2015 жылғы 16 қарашадағы ҚР Заңы;

ҚР Конституциясы- Қазақстан Республикасының Конституциясы. Республикалық референдумда 1995 жылғы 30 тамызда қабылданды;

ҚР ӘҚБтК- 2014 жылғы 5 шілдедегі Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы Кодексі;

РФ ӘҚБтК - Ресей Федерациясының 2021 жылғы 30 желтоқсандағы Әкімшілік құқық бұзушылық туралы Кодексі;

Неке (ерлі - зайыптылық) және отбасы туралы ҚР кодексі- 2011 жылғы 26 желтоқсандағы «Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы» Қазақстан Республикасының Кодексі;

ҚР Халық денсаулығы туралы кодексі - «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» 2020 жылғы 7 шілдедегі Қазақстан Республикасының Кодексі;

ҚР ДСМ- Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі;

БҰҰ- Біріккен Ұлттар Ұйымы

ҚР - Қазақстан Республикасы;

РФ - Ресей Федерациясы;

ТМД - Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы;

КСРО- Кеңестік Социалистік Республикалар Одағы;

б., т., тт., б. - бап, тармақ, тармақша, бөлім;

ҚР Еңбек кодексі- Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы Еңбек кодексі;

ҚР ҚК- Қазақстан Республикасының 2014 жылғы 3 шілдедегі Қылмыстық кодексі.

КІРІСПЕ

Қазіргі уақытта медициналық қызметті құқықтық реттеу, болашақта практикалық медицина және фармацевтика саласы қызметкерлерін құқықтық тұрғыдан оқыту мәселелері өзекті болуымен сипатталады. Практикалық қызметте медициналық ұйымдар көбінесе медициналық құқық аясында қарауды қажет ететін құқықтық мәселелерге тап болады. Бұл қажеттілік денсаулық сақтау саласындағы болып жатқан өзгерістерге байланысты.

Әлеуметтік-экономикалық дамудың қиындықтарына қарамастан, медициналық көмектің көлемі мен сапасына, жалпы денсаулық сақтау жүйесінің жағдайына қойылатын талаптар артып келеді. Қазіргі жағдай «әрбір азамат үшін сапалы және қолжетімді денсаулық сақтау» 2021 жылдан бастап ҚР-да жүзеге асырылып кележатқан ұлттық «Дені сау ұлт»1, жобасында көрініс тапты. Осы жобаның негізгі мақсаттары ретінде жалпы, жаһандық мақсаттар - әрбір азамат үшін сапалы және қолжетімді денсаулық сақтауды қамтамасыз ету, сондай-ақ халықты денсаулық сақтау қызметтерімен кеңінен қамту, жаңа жұмыс орындарын құру, азаматтардың өмір сүру ұзақтығын ұлғайту және т. б. нақты сипаттағы ауқымды мақсаттар белгіленді.

Оқулық білім алушыларға денсаулық сақтау саласындағы заңнамамен танысуға, медицина және фармацевтика қызметкерлерінің, пациенттердің құқықтары мен міндеттері туралы білімді жүйелеуге, медицина және фармацевтика қызметкерлерінің еңбек құқықтық қатынастарының ерекшеліктерімен танысуға, денсаулық сақтау саласындағы заңды жауапкершіліктің негіздері мен шарттарын қарастыруға, нақты жағдайға қатысты заңнама нормаларын талдауға және түсіндіруге үйренуге мүмкіндік береді, кәсіби және лауазымдық құқық бұзушылықтарға құқықтық баға беру және мұндай әрекеттердің ықтимал құқықтық салдарын анықтау.

Авторлық ұжымды заң ғылымы мен практикасында, оның ішінде медициналық құқық саласында оң жетістіктері бар белгілі заңгер ғалымдар ұсынады. Жұмыста ҚР нормативтік құқықтық актілері, оларға түсініктемелер, халықаралық-құқықтық актілер, құқықтық және медицина ғылымының түрлі бағыттарындағы ғалымдардың жұмыстары пайдаланылды.

Авторлар рецензенттерге: заң ғылымдарының докторы, профессор М. Ч. Когамов, медицина ғылымдарының докторы, профессор Е. Д. Дәленовке, заң ғылымдарының кандидаты, доцент И. В. Апаринаға құнды ескертулер мен ұсыныстар үшін шын жүректен алғыс білдіреді.

1 МЕДИЦИНАЛЫҚ ҚҰҚЫҚТЫҢ ТҮСІНІГІ, ПӘНІ ЖӘНЕ ӘДІСІ

1. 1 Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау ұғымы мен жүйесі

Адамның өмірі мен денсаулығы қоғам үшін ең жоғары құндылықтар болып табылады, оларды ескере отырып, басқа құндылықтар мен игіліктердің барлығы анықталуы керек. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (ДДҰ) 1946 жылғы жарғысына сәйкес денсаулық «толық физикалық, психикалық және әлеуметтік әл-ауқат жағдайы» ретінде анықталады, ал «қол жеткізуге болатын ең жоғары денсаулық деңгейіне ие болу - әрбір адамның негізгі құқықтарының бірі»2. Өз кезегінде, адам ағзасы жүйелерінің толық жұмыс істеуі, физикалық және рухани жағдайы адамның өмір сүру деңгейін анықтайды. Денсаулықты осылай түсіну «мемлекеттерге сапалы медициналық көмектің уақтылы, қолайлы және қолжетімді бағасына қол жеткізуді, сондай-ақ қауіпсіз ауыз су, санитария, Тамақ өнімдері, тұрғын үй, денсаулыққа қатысты Ақпарат және денсаулық сақтау саласындағы Білім және гендерлік теңдік сияқты денсаулықтың тиісті детерминанттарын қамтамасыз етуге заңды міндеттеме жүктейді»3.

ҚР Конституциясы4 (29 бап) Республика азаматтарының денсаулық сақтау мен медициналық көмекке құқығын жариялады. Оның нормаларына сәйкес Қазақстан Республикасы өзін демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет ретінде бекітеді, оның ең жоғары құндылықтары адам, оның өмірі, құқықтары мен бостандықтары болып табылады. Мемлекет Басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев 2021 жылғы 21 қыркүйекте «Халық бірлігі және жүйелі реформалар - ел өркендеуінің берік негізі» атты Қазақстан халқына Жолдауында денсаулық - басты байлық екенін атап өтіп, Денсаулық сақтау жүйесінің тиімділігін арттыру жөніндегі шараларды белгіледі5.

Әр мемлекеттің өміріндегі денсаулық сақтаудың маңыздылығын асыра бағалау мүмкін емес. Дәстүр бойынша денсаулық сақтау Бүкіл әлемдегі адамдардың денсаулығы мен әл-ауқатын анықтайтын маңызды фактор болып саналады. Бұған мысал ретінде COVID-19 жаһандық таралуынан туындаған пандемиямен күресу үшін мемлекеттердің бірлескен күш-жігерін келтіруге болады. Денсаулық сақтау саясаты пандемияның медициналық аспектілерін ғана емес, сонымен қатар денсаулық сақтау шараларының құқықтық салдарын да ескеруі керек еді. ҚР Халық денсаулығы туралы Кодексінде «Денсаулық сақтау» ұғымына мынадай анықтама берілген: аурулардың алдын алуға және оларды емдеуге, қоғамдық гигиена мен санитарияны қолдауға, әрбір адамның тәндік және психикалық денсаулығын сақтауға және нығайтуға, оның ұзақ жыл белсенді өмір сүруін қолдауға, денсаулығынан айырылған жағдайда оған медициналық көмек беруге бағытталған саяси, экономикалық, құқықтық, әлеуметтік, мәдени, медициналық сипаттағы шаралар жүйесі6.

Кез келген басқа елдегідей, Қазақстандағы денсаулық сақтау өз азаматтарының денсаулығы мен әл-ауқатын қорғауға арналған. 2021 жылы Қазақстан РФ, Украина, Беларусь, Әзірбайжаннан озып, Денсаулық сақтау жүйесінің сапасы бойынша Numbeo рейтингінде 95 елдің ішінде 58-ші орынды иеленді. Ел индексі 100-ден 59, 62 құрады. Индексті есептеу кезінде денсаулық сақтау мамандарының, жабдықтардың, қызметкерлердің, дәрігерлердің сапасы, қызметтердің құны және т. б қарастырылды7. Алайда, қазіргі уақытта Қазақстанда 4 мыңнан астам дәрігер жетіспейді. Сондай-ақ орта медициналық персоналдың тапшылығы байқалады-8 583 медбике. Кадр тапшылығының негізгі себебі-кадрлардың ауысуы, еңбекақы төлеу жүйесінің жетілмегендігі, уәждеменің төмендігі, құқықтық сенімсіздік, медицина қызметкерлеріне әлеуметтік қолдаудың жеткіліксіздігі8. Сонымен қатар, көптеген мемлекеттерде дәрігерлер мен медбикелердің тапшылығы проблема болып табылады.

Қазақстандық денсаулық сақтауда мемлекеттің рөлі өте зор. Ол тегін медициналық көмектің ең аз көлеміне кепілдік береді, денсаулық сақтау ұйымдарының орындауы үшін міндетті денсаулық сақтау саласындағы бірыңғай стандарттарды белгілейді, олардың қызметін бақылайды, денсаулық сақтау саласындағы азаматтардың құқықтарын қорғайды және олар бұзылған жағдайда қорғау құқығына кепілдік береді. Азаматтардың денсаулығын сақтау саласындағы басқару органдарының көмегімен өз функцияларын жүзеге асыратын мемлекеттің ықпалы оның елде жұмыс істеуінің қажетті шарты болып табылады. Денсаулық сақтау өзіне жүктелген функцияларды, ең алдымен, қаржыландыру және мемлекеттік реттеу есебінен орындайды, оның негізінде денсаулық сақтау саласындағы нормативтік-құқықтық база бар.

КСРО ыдырағаннан кейін Қазақстандағы денсаулық сақтау жүйесі айтарлықтай қайта құрудан өтті. Тегін жалпыға бірдей денсаулық сақтау жүйесін реформалау және оңтайландыру, медициналық мекемелерді ауқымды оңтайландыру басталды. Соңғы онжылдықтарда мемлекет елдің денсаулық сақтау саласын реформалау мен дамытуға бағытталған бірқатар шаралар қабылдады. 2000 жылдары реформалардың екі кешенді бағдарламасы-Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау ісін реформалау мен дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы әзірленді9 жәнеҚазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласын дамытудың 2011-2015 жылдарға арналған «Саламатты Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы10. Медициналық көмек көрсету жүйесіндегі өзгерістер стационарлық көмекті оңтайландыруды және алғашқы медициналық-санитарлық көмекке (МСАК) баса назар аударуды қамтыды11. Денсаулық сақтау саласында елімізде басқа да мемлекеттік бағдарламалар қабылданды:

«Халық денсаулығы» мемлекеттік бағдарламасы12;

Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласын дамытудың 2016 - 2019 жылдарға арналған «Денсаулық» мемлекеттік бағдарламасы13;

Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласын дамытудың 2020-2025 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы14;

Қазақстан Республикасының 2013-2020 жылдарға арналған электрондық денсаулық сақтау тұжырымдамасы15;

«Дені сау ұлт»әрбір азамат үшін сапалы және қолжетімді денсаулық сақтау» ұлттық жобасы16, іске асыру мерзімі - 2021-2025 жылдар.

«Дені сау ұлт» әрбір азамат үшін сапалы және қолжетімді денсаулық сақтау» ұлттық жобасын әзірлеудің мақсаты әрбір азамат үшін сапалы және қолжетімді денсаулық сақтауды қамтамасыз ету болып табылады. Бағдарламадан күтілетін әлеуметтік-экономикалық әсер, әл-ауқат алушылар үшін пайдасы келесі мәліметтен көруге болады:

Денсаулық сақтау саласына жеке инвестицияларды 2020 жылы 121, 5 млрд теңгеден 2025 жылы 783, 3 млрд теңгеге дейін ұлғайту;
13 мыңға жуық жаңа жұмыс орындарын құру (тұрақты) ;
отандық фармацевтикалық өнімнің үлесін 2020 жылғы 17% - дан 2025 жылы 50% - ға дейін жеткізу;
азаматтардың өмір сүру ұзақтығын 2020 жылы 71, 37 жастан 2025 жылы 75 жасқа дейін ұлғайту;
халықтың медициналық қызмет сапасына қанағаттану деңгейін 2020 жылғы 53, 3% - дан 2025 жылы 80% - ға дейін арттыру.

Халық денсаулығы «Қазақстан-2050» ұзақ мерзімді Даму Стратегиясының басымдықтарының бірі болып табылады. Осы стратегияға сәйкес еліміздің барлық аумағында медициналық қызметтер сапасының бірыңғай стандарттарын енгізу, сондай-ақ медициналық мекемелерді материалдық-техникалық жарақтандыруды жетілдіру және біріздендіру көзделген17. Стратегияда медициналық қызметтердің сапасын жақсарту және шешу жолдары және денсаулық сақтаудың жоғары технологиялық жүйесін дамыту айқындалады.

Денсаулық сақтау жүйесі - қызметі ҚР азаматтарының денсаулықты қорғауға құқықтарын қамтамасыз етуге бағытталған мемлекеттік органдар мен денсаулық сақтау субъектілерінің жиынтығы. Дегенмен, өзінің денсаулық сақтау саласына толық қанағаттанатын бірде-бір ел жоқ. Зерттеулер көрсеткендей, тіпті әлемнің дамыған елдерінде де сауалнамаға қатысқан адамдардың 30% - дан 50% - на дейін өздерінің денсаулық сақтау жүйесіндегі түбегейлі өзгерістерге қолдау білдірді. Көптеген елдер денсаулық сақтау жүйесінде дамуда:

• оның тиімділігін арттыру;

• қосымша қаржыландыру көздерін анықтау;

• сала ресурстарын ұтымды пайдалану негізінде сапалы медициналық көмек алудың жеткілікті көлемінің кепілдігін қамтамасыз ету;

• пациент пен дәрігердің құқықтары мен міндеттерін анықтауға байланысты міндеттерді шешу;

• халықтың қартаюына, ауру құрылымының өзгеруіне, жаңа медициналық технологиялардың пайда болуына және т. б. байланысты мәселелерді шешу үшін тырысады.

Денсаулық сақтау жүйесі денсаулық сақтаудың мемлекеттік және мемлекеттік емес секторларынан тұрады. Денсаулық сақтаудың мемлекеттік секторы Денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік органдардан, мемлекеттік меншік құқығына негізделген денсаулық сақтау ұйымдарынан, сондай-ақ Сот медицинасы (сот-медициналық, сот-наркологиялық, сот-психиатриялық) саласындағы сараптамаларды жүзеге асыратын әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелер мен ұйымдардан тұрады (ҚР Денсаулық туралы Кодексінің 63-бабы) .

Мемлекеттік емес денсаулық сақтау секторы жеке меншік құқығына негізделген денсаулық сақтау ұйымдарынан, сондай-ақ жеке медициналық практикамен және фармацевтикалық қызметпен айналысатын жеке тұлғалардан тұрады.

Денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік реттеу мен басқаруды ҚР Үкіметі, ҚР ДСМ, өзге де мемлекеттік органдар жүзеге асырады. ҚР Үкіметі Денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын әзірлейді.

Халықтың денсаулығын қорғау, санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы ҚР азаматтарының денсаулығын қорғау, Медициналық және фармацевтикалық ғылым, Медициналық және фармацевтикалық білім беру, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы, дәрілік заттардың, медициналық бұйымдардың айналысы және медициналық қызметтер (көмек) көрсету сапасы саласында басшылықты және салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын орталық атқарушы орган болып табылатын ҚР ДСМ-ге жүктеледі.

Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігі туралы ережеге сәйкес18ҚР ДСМ миссиясы мемлекеттік саясатты тиімді қалыптастыру және іске асыру, денсаулық сақтау саласында қызметтер көрсетуді салааралық үйлестіру мен мемлекеттік реттеуді жүзеге асыру арқылы Қазақстан азаматтарының денсаулығын жақсарту болып табылады.

ҚР ДСМ міндеттері:

облыста мемлекеттік саясатты қалыптастыру және іске асыру, салааралық үйлестіруді және мемлекеттік басқаруды жүзеге асыру:

1) ҚР азаматтарының денсаулығын сақтау, Медициналық және фармацевтикалық ғылым, білім беру, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы, дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы, медициналық қызметтер (көмек) көрсету сапасын бақылау;

2) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес азаматтардың мемлекет кепілдік берген көлем шегінде тегін медициналық көмек алуын қамтамасыз ету;

3) халықты және денсаулық сақтау ұйымдарын қауіпсіз, тиімді және сапалы дәрілік заттармен қамтамасыз ету ұйымдастыру;

4) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығын қорғау саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыруды қамтамасыз ету жөніндегі мемлекеттік органдардың қызметін салааралық үйлестіруді жүзеге асыру;

5) медицина және фармацевтика өнеркәсібі;

6) ҚР ДСМ-ге ҚР заңнамасымен жүктелген өзге де міндеттер.

ҚР ДСМ қарамағында ведомстволар (санитариялық-эпидемиологиялық бақылау комитеті, Медициналық және фармацевтикалық бақылау комитеті), олардың облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың аумақтық органдары және ҚР ДСМ ведомстволық бағынысты ұйымдары бар.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.